Lời nói đầu
Một trong những nguyên tắc đầu t đầu tiên của bất kỳ nhà đầu t nớc
ngoài vào Việt Nam chính là họ xem xét vùng đó, khu vực đó, quốc gia đó
có đáp ứng tốt hệ thống giao thông hay không. Chỉ với một khía cạnh nhỏ
này thôi mà chúng ta đã thấy đợc tầm quan trọng của giao thông đối với bất
kỳ một quốc gia nào trên thế giới.
Nớc ta mới bắt đầu đi vào cơ chế thị trờng năm 1990. Giao thông vẫn
còn nhiều bất cập. Trong phạm vi giới hạn bài viết của mình em chỉ xin trình
bày về: Quan điểm toàn diện với việc tìm hiểu vấn đề giao thông đô thị ở
hiện Việt Nam nay. Hy vọng rằng những nhận định của em về tình hình
giao thông đô thị có thể giúp mọi ngời thây đợc phần nào về giao thông đô
thị của Việt Nam hiện nay.
Với tầm hiểu biết còn nhiều hạn chế, bài viết chắc chắn còn nhiều thiếu
sót cần bổ sung và sửa chữa. Rất mong đợc thầy cô cùng các bạn góp ý.
Em xi n chân thành cảm ơn!
1
Chơng I
1. Giới thiệu chung về nội dung kiến thức:
Trong cuộc sống chúng ta thờng hay nghe thấy hai từ nhân quả nh
nguyên nhân của điểm kém là do cậu lời học, nguyên nhân của việc
học ngoại ngữ kém là do cậu lời học từ mới Hai từ này có lẽ đã quá
quen thuộc trong cuộc sống, chúng ta có thể không cần nhắc đến định
nghĩa về chúng làm gì.
Nhng có lẽ cái m à ta quan tâm ở đây chính là ý nghĩa phơng pháp luận
của cặp phạm trù nhân quả. Cụ thể là:
- Phải tôn trọng tính khách quan của mối liên hệ nhân quả trong nhận
thức và hành động.
- Một kết quả do nhiều nguyên nhân gây ra, do đó muốn có kết quả cao
phải biết phát huy nhiều nguyên nhân biết hạn chế tác động của nguyên nhân
ngợc chiều: tạo điều kiện cho nguyên nhân cùng chiều và phải chú ý đến
nguyên nhân chủ yếu, nguyên nhân bên trong.
- Phải biết kết quả đã đạt đợc thành nguyên nhân tiếp sau và hớng tới
kết quả tiếp sau ngày càng cao hơn không thỏa mãn một kết quả nào.
Nói theo nghĩa triết học thì khô khan, nhng nếu hiểu kỹ vấn đề ta sẽ
thấy nó rất hữu ích cho việc phân tích tình hình giao thông đô thị ở Việt
Nam.
2. Khát quát chung về giao thông Việt Nam (tiêu biểu là giao thông
đô thị )
Giao thông vận tải Việt Nam là từ tổng quát để chỉ chung tất cả các loại
hình giao thông đang tồn tại ở nớc ta (VD nh: giao thông đờng sắt, giao
thông đờng thủy)và các vấn đề liên quan đến giao thông Việt Nam (nh luật
giao thông đờng thủy, bộ.)
Các loại hình giao thông dợc chia thành những loại chính tùy vào đặc
điểm của từng loại hình nh giao thông đờng bộ; giao thông đờng sắt, giao
thông đờng không, giao thông đờng thủy. Mỗi loại hình đều có những đặc
điểm cũng nh tầm ảnh hởng khác nhau. Tuy nhiên vai trò to lớn của các loại
hình này trong việc phát triển của mỗi quốc gia là không thể phủ nhận.
Những quốc gia có nền kinh tế phát triển đều là những nớc mà giao thông
2
cực kỳ phát triển. Trong phạm vi giới hạn của đề tài chúng ta chỉ có thể tìm
hiểu về giao thông đờng bộ (đô thị)
Chơng II
1. Các loại hình chính về giao thông Việt Nam
Nếu nói về các loại hình giao thông thì có rất nhiều nhng gộp
chung tất cả lại có 4 loại chính là giao thông đờng sắt, giao thông đờng
bộ, giao thông đờng thủy và giao thông đờng không. Vai trò của các
loại hình đối với nền kinh tế Việt Nam là khác nhau. Ví nh lợng vận
chuyển hàng hóa của các loại hình đó ở Việt Nam lần lợt là: đờng bộ
5,4%, đờng sắt 21%, đờng thủy 11.5% còn đờng hàng không chiếm tỉ lệ
xấp xỉ là 0.9%. Mỗi loại hình có thế mạnh và bất cập khác nhau nhng
có lẽ vấn đề nổi cộm nhất hiện nay có lẽ là vấn đề giao thông đô thị ở
Việt Nam tiêu biểu là thủ đô Hà Nội.
2.Giao thông đô thị ở Việt Nam ( thủ đô Hà Nội).
Thủ đô Hà là trung tâm kinh tế, văn hóa của cả nớc. Vấn đề giao
thông ở thủ đô là vô cùng quan trọng. Bởi làm tốt hay xấu vấn đề này
ảnh hởng rất nhiều đến cuộc sống của nhân dân cũng nh nhịp tăng trởng
Kinh tế Xã hội của thủ đô. Vậy ta nhìn thấy gì ở giao thông đô thị.
a. Thực trạng giao thông thủ đô Hà Nội.
- Có lẽ vấn đề nổi cộm nhất mà ai dù chỉ từng một ngày ở thủ
đô cũng biết đó là nạn ách tắc giao thông.
Cảnh những dãy xe dài hàng cây số đội thông đờng đã quá quen
thuộc với ngời dân thủ đô. Đặc biệt là ở những đầu mút giao thông lớn
nh: ngã t chùa Bộc, Ngã t ô chợ dừa, cầu Chơng DơngĐây là những
đầu mút giao thông chính của thủ đô nên hiện tợng tắc đờng ở đây hầu
nh ngày nào cũng có. VD: Địa điểm ngã t Sở. Ô chợ dừa là nút giao
thông lớn của thủ đô với có hớng Hà Đông (Nguyễn trãi), Láng, Trờng
3
chinh, Tây Sơn. Lợng ngời tham gia giao thông ở đây rất lớn. Các trục
đờng khác hiện tợng ùn tắc có đỡ hơn nhng nếu có một vài vụ xô xát,
tai nạn nhỏ xảy ra cũng có thể gây hiện tợng tắc đờng. Đây có thể coi là
một hiện tợng bức xúc của rất nhiều ngời dân vì nó gây ảnh hởng không
nhỏ đến công việc của họ. ùn tắc giao thông lớn cũng thờng hay xảy ra
ở cầu Chơng Dơng. Đây cũng là một trong những cửa ngõ vào thành
phố từ hớng Gia Lâm. Đặc biệt là lợng xe tải, xe khách qua cây cầu này
là rất lớn lên dù chỉ có một vụ tai nạn nhỏ xảy ra cũng có thể gây tắc đ-
ờng đợc. Việc đa cầu phao Khuyến Lơng vào hoạt động cũng chẳng làm
tình hình ùn tắc giao thông bớt đi.
- Một vấn đề nac cần quan tâm đến trong thực trạng của giao
thông thủ đô hiện nay là tai nạn giao thông. Có thể nói đây không chỉ là
nỗi lo riêng của thủ đô mà là của toàn xã hội. Từ năm 2005 đến nay,
theo nghị quyết của thủ tớng Chính phủ, chúng ta đang thiết chặt quản
lý các phơng tiện xe cơ giới và ngời điều khiển phơng tiện tham gia
giao thông. Kết quả thu đợc tơng đối khả quan. Nhng theo báo cáo của
Uỷ ban toàn giao thông quôc gia, trong năm 2005 cả nớc xảy ra
19.223vụ TNGT làm chết 10.014 ngời, bị thơng 18.504 ngời. So với
năm 2004, số vụ tai nạn giảm 8.862 vụ số ngời chết giảm 1336 ngời.
Tuy nhiên số này vẫn còn quá lớn: (Báo: Lao động xã hội
21/3/2004).Còn nếu tính chung 3 năm con số này là 72871 vụ tai nạn
làm 33.999 ngời chết và 71.175 ngời bị thơng. (Báo: CAND 27 12-
2003). Tuy hiện nay số liệu này có chiều hớng giảm nhng số vụ tai nạn
xảy ra vẫn còn nhiều. Tính riêng trong tháng 3-2004 số vụ tai nạn giao
thông đờng bộ xảy ra trên toàn quốc là 1.323 vụ, làm chết 868 ngời, bị
thơng 1.181 ngời (giảm 5,5% số vụ, 8,2% số ngời chết và 5,4% số ngời
bị thơng so với tháng trớc). Tuy nhiên vẫn xảy ra 14 vụ tai nạn giao
thông nghiêm trọng làm 42 ngời chết, 32 ngời thơng. Một thực tế đáng
buồn là số vụ tai nạn giao thông ở thủ đô lại tăng: trong tháng có 130 vụ
tai nạn lớn nhỏ xảy ra, làm chết và 4 ngời bị thơng). (NDT7/1/5/2004).
Chỉ nhìn vào một số liệu tình hình tai nạn ở thủ đô cũng thấy báo động.
4
Số vụ tai nạn vẫn ở mức cao mặc dù các cấp ngành đã có một vài những
biện pháp tích cực. Có thể thấy những tuyến đờng hay xảy ra tai nạn nh
đờng Láng, đờng Trờng Chinh.Đây là những con đờng có mật độ ngời
tham gia giao thông cao, mà đoạn những đoạn đờng này thì lại xuống
cấp.
Nếu bạn đọc thờng xuyên coi báo an ninh thủ đô, báo bạn đ-
ờng, nhân dân thì sẽ thấy những bài viết những mục tin tức viết về
nạn ùn tắc giao thông và tai nạn giao thông xuất hiện rất nhiều. Đây là
một điều đáng buồn với ngời dân thủ đô nói riêng và cả nớc nói chung.
Vậy nguyên nhân của nó ở đâu?
b. Nguyên nhân:
- Do nớc ta còn nghèo, từ sau khi Mĩ xóa bỏ cấm vận 1990, đất nớc
ta tuy có nhiều đổi mới nhng về cơ bản vẫn còn lạc hậu nhiều so với các
quốc gia khác trên thế giới và trong khu vực. Hệ thống giao thông còn
nhiều bất cập, hệ thống hạ tầng cơ sở cũ đã xuống cấp nghiêm trọng
trong khi hệ thống cơ sở mới, mới chỉ đáp ứng đợc phần nào nhu cầu
thực tế. Khu vực thủ đo giao thông và quy hoạch giao thông đô thị đã và
đang diễn ra vô cùng mạnh mẽ. Trong nội thành mặc dù nhiều tuyến đ-
ờng đợc mở mang nâng cấp nh Đờng Láng Hòa Lạc, Đờng Nguyễn
Trí Thanh,các cửa ngõ vào Hà Nội, và các tuyến giao thông chính vào
Hà Nội đợc nâng cấp và đạt tiêu chuẩn cao. Điển hình là các tuyến đ-
ờng 10; cao tốc Pháp Vân, đờng Nguyễn Trãi.Nhng vấn cha đáp ứng
đủ nhu cầu thực tế. Nhiều tuyến đờng trong thủ đô cha thể giải tỏa nổi
nh Trơng Chinh: Lánghoặc có những tuyến giải tỏa chậm nh Đội
Cấnviệc này gây ảnh hởng rất lớn đến giao thông chung. Ngoài ra do
hệ thống hạ tầng cũ để lại lên việc quy hoạch tổng thể gặp nhiều bất
cập. Đờng kém, hệ thống giao thông bất cập, việc xảy ra tai nạn và ách
tắc giao thông là điều tất yếu xảy ra.
5
- Số lợng phơng tiện tham gia giao thông chất lợng kém rất nhiều.
Có thể kể điển hình 2 loại phơng tiện là xe máy và xe lam. Đến nay
trong nội thành việc cấm sự dụng xe lam đã đợc thực thi tuy nhiên xe
máy kém chất lợng đã và đang đợc đa vào sử dụng rất nhiều đặc biệt là
xe máy tàu, và trên thực tế Hà Nội là một trong những thủ đô có lợng
xe máy nhiều nhất trên thế giới. Vẫn cha có một hệ thống kiểm định
chất lợng xe máy hoạt động thực sự có hiệu quả.
- Một trong những nguyên nhân cần nói đến chính là sự yếu kém
trong công tác quản lý và sự thiếu đồng bộ giữa các ban ngành. Lâu
nay, hễ tắc đờng, tai nạn nhiều là ngời ta lại nghĩ ngay đến xe máy, và
những chiếc xe máy đã trở thành chủ đề cho hàng trăm cuộc họp hành,
hội thảo. Thực ra điều này không sai nhng nếu đồ lặtcho xe máy
không thôi thì oancho nó quá. Đấy là cha kể đến chuyện vừa qua d
luận sôi sục lên vì chủ trơng cấm đăng ký xe máy ở các quận nội
thành.Chủ trơng này đến nay đúng sai dẫn cha ngã ngũ bởi cấm đăng
ký hàng năm rồi mà lợng xe lu thông vẫn không hề giảm, vẫn tắc đờng,
kẹt xe, tai nạntiếp đó lại có ý kiến cho rằng phải xấm xe biển ngoại
tỉnh vào thành phố. D luận rầm rộ lên bởi vì hàng ngàn ngời ngoại tỉnh
sẽ kiếm sống ra sao? Lên ấn nh vậy nhng bản thân ngành giao thông
công chính (GTCC) lại không hề tự kiểm điểm mình. Đầu tiên là phải
kể đến những ông lớn xe buýt. Đây là loại xe đợc u ái nhiều trong khi
tham gia giao thông, có lẽ vì thế mà các báo đài cứ thản nhiên chạy lấn
đờng, chèn ép các phơng tiện giao thông khác thậm chí vợt đèn đỏ, gây
tai nạn giao thông. Chẳng lẽ, con cng của ngành giao thông công
chính không góp phần gây tai nạn, tắc đờng! Rồi hàng loạt những vấn
đề khác nh việc sơn kẻ vạch dành cho ngời đi bộ, nơi kẻ sau đèn tín
hiệu, nơi kề trớc đèn tín hiệu. Bên cạnh đó việc phân luồng giao thông,
đặt nhiều biển hớng dẫn không dúng, khó hiểu khiến nhiều lái xe chẳng
biết đâu mà lần. Xin đơn cử các biển báo ở Cầu Chơng Dơng (nơi thờng
xuyên xảy ra tắc đờng)thì lung tung, mỗi nơi một kiểu. Hay nhất phải
kể đến biển cấm các loại xe tải vừa, xe khách hoạt động tại một cây cầu
6
ở Kim Ngu. Tuy nhiên, nếu làm nh vậy thì không vào đợc bãi đỗ xe
Đền Lừ. Ngành GTCC khắc phục bằng cách đặt ngay cạnh đó một biển
ô tô đợc phép đi vào bãi đỗ xe mà không bỏ biển cũ đi. Các bác tài
chả biết đâu mà lần cũng phải thôi. Rồi lại còn đủ chuyện cời nữa chứ.
Bên thi công vừa hòan thành xong việc đổ đờng thì ngay ngày hôm sau
bên điện lực lại đào lên chôn cáp điện, máy ngày sau lại mấy bác ở
công ty cấp thoát nớc đến đào gây ách tác giao thông.Điển hình cho
việc này chính là ở cầu vợt chỗ đờng Giải phóng. Vẫn phải công nhận
rằng lợng xe tăng, hệ thống cơ sở hạ tầng thấp là một trong những
nguyên nhân gây ách tác và tai nạn giao thông. Vậy trình độ quản lý
cũng nh việc phối hợp đồng bộ giữa các ban ngành, sao ít ai nhắc đến?
Đó là còn cha kể đến chuyện có ý sai phạm của một số cán bộ.
- Một điều vô cùng quan trọng cần phải nhắc đến ở đây là việc ý
thức tham gia giao thông của một bộ phận ngời dân vẫn còn rất hạn chế.
Họ mà mờ trong việc nhận ra các biển báo, nếu có biết chăng đi nữa thì
họ cũng phớt lờ đi. ở các ngã ba, ngã t có đèn tín hiệu hễ có cảnh sát
giao thông đứng đó thì họ chấp hành còn không là a lê hấp phóng
ngay chẳng quan tâm luồng xe đang đi nh thế nào. Có đến tên 80% số
vụ tai nạn giao thông xảy ra là do ý thức của các chủ điều khiển phơng
tiện. chỉ tính riêng T4 năm 2004. Lực lợng cảnh sát phát hiện xử lý
hơn 436.000 trờng hợp, tớc giấy phép lái xe hơn 5000 trờng hợp, bấm
lỗ, đánh đấu vi phạm trên giấy phép lái xe hơn 18.8000 trờng hợp, tạm
giữ hơn 44.000 mô tô, hơn 41,4 tỷ đồng (Báo ND số thứ 7 ngày
1/5/2004)với những ngời dân hiểu biết ít còn có thể hiểu đợc, đằng này
một số lái xe chuyên nghiệp thậm trí còn cố tình vi phạm. Một số lái xe
tuyến Hà Nội Hải phòng có những thủ thuật tinh vi để tránh sự kiểm
soát của LLCSGT nh: họ dùng di động, dùng ký hiệuthực tế đã cho
thấy không ít vụ tai nạn giao thông xảy ra trong những trờng hợp đa
đón khách dọc đờng. Mặc khác ý thức của các hộ dân sống ở thủ đô với
việc đảm bảo ATGT vẫn cha cao. Nhiều đống rác, vật liệu xây dựng đợc
họ ngang nhiên đổ ra đờng gây ắc tắc giao thông. Phố ngõ Gia Khảm là
7
phố chính dẫn vào bến xe Gia Lâm thờng xuyên bị lấn chiếm. Nghiêm
trọng là đoạn gần bến xe qua đây để ra vào bến cao lên thờng xảy ra ùn
tắc.
Qua đây ta càng thấy rõ hơn vai trò và ý thức tham gia giao thông
là quan trọng nh thế nào đối với việc đảm bảo ATGT.
3.Nhìn ra giao thông thị trờng
Không phủ nhận việc hạ tầng cơ sở của chúng ta còn kém phát
triển nhng cũng không vì thế mà chúng ta quy trách nhiệm tại khách
quan mang lại. Cùng trong khối ASEAN với chúng ta Malaisia là một
quốc gia có cơ sở hạ tầng rất phát triển. Thủ đô Curalalampua là một ví
dụ điển hình. Mật độ xe cộ đi lại ở thành phố này rất đông, bạn khó có
thể gặp một chiếc xe máy nào ở trong thành phố này bởi phơng tiện chủ
yếu tham gia giao thông là ô tô; thế mà hiện tợng ách tắc giao thông
gần nh rất hiếm bởi vì họ có hệ thống phân làn xe, hệ thống biển báo và
đặc biệt là quy hoạch về giao thông rất là quy củ. Những con đờng với
7, 8 làn xe không phải là chuyện lạ ở Mailaixia. Đây là một thành phố
đáng để chúng ta học tập về cách quy hoạch giao thông. Nói học tập
nhng cũng có không thể áp dụng một cách máy móc về Việt Nam nh
chuyện biển chẵn đi ngày chẵn biển lẻ đi ngày lẻ hay cấm xe ngoại
tỉnh vào Thành phố của thành phố Bankcok (Thai Lan) và Mêhicô (Mê
Hi Cô). Sự khéo léo linh hoạt này cần phải đợc các nhà quản lý chú ý.
4. Phơng pháp khắc phục.
Có lẽ việc đầu tiên cần làm hiện nay chính là giáo dục cao ý thức
chấp hành nghiêm chỉnh luật lệ an toàn giao thông cho nhân dân. Đa
các sách, tài liệu về giao thông phổ cập ngay từ lứa tuổi học sinh. Các
phơng tiện truyền thông đại chúng cũng nên tuyên truyền, cảnh báo
nhiều về giao thông cho nhân dân.
8
Về phía các cấp có thẩm quyền cần phải quán triệt tinh thần quyết
tâm đảm bảo trật tự an toàn giao thông. Phía cảnh sát giao thông cũng
cần phải làm mạnh tay hơn nữa đối với việc vi phạm ATGT. Kiên quyết
thu giữ đối với những trờng hợp vi phạm để cảnh báo, răn đe. Nhng một
việc vô cùng quan trọng đó chính là sự phối hợp đồng bộ giữa các ban
ngành và sự quan tâm của các đơn vị. Tại hội nghịToàn dân tham gia
đảm bảo ATGT tại Hà Nội ngày 22-12-2003. Các đại biểu nêu lên
những kết quả đã đạt đợc trong 3 năm qua nhờ sự phối hợp giữa MTTQ
Việt Nam và UBATGT quốc gia. Tuy nhiên, ATGT không giảm. phải
chăng nguyên nhân chính là sự phối hợp cha đồng bộ giữa các ban
ngành, nhiều nơi chính quyền cha thực sự quyết tâm, lực lợng trực tiếp
làm công tác giữ gìn TTATGT còn mỏng?
Việc kiểm tra, kiểm định xe cũng cần đuợc quan tâm. Kiên quyết
không cho các xc không đảm bảo tham gia giao thông.
Vấn đề nhập các loại xe kém chất lợng, xe bãi cũng cần đợc xem
xét lại
Vấn đề thi cấp giấy phép lái xe cũng cần phải làm chặt chẽ hơn. ở
nớc ngoài việc thi lấy bằng lái xe là rất khó, trong khi việc lấy bằng mô
tô ở trong nớc là quá dễ. Chỉ phải làm dăm câu lý thuyết, đi vài vòng là
đã có đợc giấy phép lái xe. Chính điều này làm việc gia tăng tai nạn
giao thông do đó chúng ta cần phải xem xét lại quy chế thi sao cho thực
sự ngời có bằng lái hiểu biết rõ về luật lệ ATGT
5. Liên hệ với giao thông khu vực trờng mình
Có thể nói khu vực giao thông quanh trờng ta vẫn còn nhiều bất
cập. Trờng ta nằm gần dốc Minh Khai, đây là đoạn đờng xc cộ có mật
độ khá cao đặc biệt là các xe có trọng tải lớn. Việc đảm bảo an toàn cho
sinh viên là một điều rất quan trọng (lợng xe của trờng ta rất lớn). Hiện
tợng ùn tắc giao thông ở cổng trờng thờng xuyên diễn ra. Trong thời
igan gần đây việc phối hợp giữa đoàn viên thanh niên và bên an ninh
9
đã giải quyết rất tốt vấn đề ách tắc. Trong số vụ ách tắc có giảm nhng
hiện tợng này vẫn còn sảy ra, giải quyết vấn đề này tôi nghĩ rằng chỉ ở
chính trong mỗi sinh viên chúng ta. Đờng vào trờng bé, khi có ô tô vào
là rất hay bị tắc. Do đó việc đi đúng đờng, nhờng đờng, không chen đ-
ờng sẽ có thể giảm thiểu số sự cố ách tắc. Hy vọng trong tơng lai việc
ách tắc giao thông sẽ không còn, điều này tốt cho chúng ta cũng nh với
nhân dân quanh khu vực.
10
Kết luận
Chắc các bạn cũng nh tôi thôi, mong muốn cho việc ách tắc giao thông
ở ngã T Sở, Long Biên ,,, không còn nữa. Nhng ngời mẹ, ngời vợ, ngời
chồng, ngời con không còn phải rơi những giọt nớc mắt đau thơng trớc cái
chết của ngời thân trong các vụ tai nạn. Bảo đảm ATGT chính là trách nhiệm
chung của toàn xã hội. Mọi ngời cũng góp phần nhỏ bé vào trách nhiệm
chung đó thì ATGT luôn là bạn của mọi nhà.
Ngày mai luôn bắt đầu từ ngày hôm qua Hãy hành động!
11