Quy luật giá trị và sự vận dụng trong việc phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở việt nam hiện nay

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH




TIỂU LUẬN
QUY LUẬT GIÁ TRỊ VÀ SỰ VẬN DỤNG TRONG
VIỆC PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

HỌC PHẦN: POLI2002 – Kinh tế chính trị học Mác - Lênin

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 27 tháng 09 năm 2021.


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................................................. 1
CHƯƠNG 1: QUY LUẬT GIÁ TRỊ VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG
CỦA QUY LUẬT GIÁ
TRỊ TRONG NỀN KINH TẾ HÀNG HÓA......................................................................................... 3
1.1.

Quy luật giá trị ....................................................................................................................... 3

1.1.1.

Nội dung của quy luật giá trị ........................................................................................... 3

1.2. Tác động của quy luật giá trị trong nền kinh tế hàng hóa mà đỉnh cao là nền kinh tế thị

trường. ................................................................................................................................................. 4
1.2.1. Điều tiết sản xuất và lưu thơng hàng hóa ............................................................................. 4
1.2.2. Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất nhằm tăng năng suất lao động................. 4
1.2.3. Phân hóa những người sản xuất thành những người giàu, nghèo một cách tự nhiên......... 5
TIỂU LIÊN KẾT CHƯƠNG 1..............................................................................................................5
CHƯƠNG 2: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT
NAM ........................................................................................................................................................6
2.1. Khái niệm kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam ............................... 6
2.2. Đặc điểm của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. .................. 7
2.2.1. Về mục tiêu của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa: ....................................... 7
2.2.2. Đặc trưng về quan hệ sở hữu và thành phần kinh tế: .......................................................... 7
2.2.3. Đặc trưng về quan hệ quản lý nền kinh tế: ........................................................................... 8
2.2.4. Đặc trưng về quan hệ phân phối........................................................................................... 8
2.2.5. Về quan hệ giữa gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội: .......................................... 9
TIỂU LIÊN KẾT CHƯƠNG 2..............................................................................................................9
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VẬN DỤNG QUY LUẬT GIÁ TRỊ TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN
NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM HIỆN
NAY ....................................................................................................................................................... 10
3.1. Việc vận dụng quy luật giá trị những năm trước thời kỳ đổi mới ........................................ 10
3.2. Việc vận dụng quy luật giá trị những năm sau thời kỳ đổi mới............................................ 10
3.3. Thành tựu mà nước ta đã đạt được khi vận dụng quy luật giá trị vào việc phát triển nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa............................................................................ 11
TIỂU LIÊN KẾT CHƯƠNG 3............................................................................................................12
CHƯƠNG 4: TỔNG KẾT ................................................................................................................... 13
TÀI LIỆU THAM KHẢO:


1

MỞ ĐẦU

1. Tóm tắt vấn đề
Qua q trình phát triển của các hình thái kinh tế - xã hội trong lịch sử cho
thấy, kinh tế thị trường ra đời là một q trình lịch sử tự nhiên, khơng phải là một sản
phẩm của chủ nghĩa tư bản. Trong tác phẩm “Bàn về cái gọi là vấn đề thị trường”,
Vladimir Ilyich Lenin, lãnh tụ của phong trào cách mạng vô sản Nga, là người phát
triển học thuyết của Các Mác và Phriđơrich Ăngghen, đã khái quát quá trình này qua
hai giai đoạn như sau: Đầu tiên là sự chuyển hóa nền kinh tế tự nhiên của những
người sản xuất thành nền kinh tế hàng hóa và thứ hai là sự chuyển hóa nền kinh tế
hàng hóa thành nền kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa. Sự chuyển hóa thứ nhất xảy
ra khi xuất hiện sự phân công lao động xã hội; cịn sự chuyển hóa thứ hai xảy ra do
những người sản xuất riêng lẻ bị phân hóa trong quá trình sản xuất, ở đó, người nào
giành thắng lợi trong cạnh tranh thì mạnh thêm, mở rộng sản xuất, dần dần trở thành
chủ các doanh nghiệp sở hữu nhiều tư liệu sản xuất và của cải; còn đa số bị phá sản,
biến thành công nhân làm thuê, không sở hữu tư liệu sản xuất. Quá trình này gắn với
sự ra đời của chủ nghĩa tư bản và kinh tế thị trường tư bản chủ nghĩa.
Kinh tế thị trường là một kiểu tổ chức kinh tế phản ánh trình độ phát triển
nhất định của nền văn minh nhân loại, cụ thể, các yếu tố để sản xuất đều trở thành đối
tượng để mua – bán hoặc để định giá trên thị trường. Ở đó, người bán thì cần giá trị
(Có thể là tiền), cịn người mua thì cần giá trị sử dụng (Có thể là cơng dụng, chức
năng của các dịch vụ hay hàng hóa mà người bán muốn bán). Các hoạt động này
khơng phụ thuộc vào ý chí của người bán hay người mua mà do yêu cầu của quy luật
giá trị, quy luật cạnh tranh, quy luật cung - cầu quyết định. Trong đó, quy luật giá trị
là quy luật cơ bản của sản xuất hàng hóa.
2. Giới thiệu vấn đề


2

Quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản của sản xuất và lưu thơng hàng hóa.
Ở đâu có trao đổi và sản xuất hàng hóa thì ở đó có sự hoạt động của quy luật giá trị.

Vậy nên, với định hướng cho nên kinh tế là một nề kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa như hiện nay ở Việt Nam, việc áp dụng quy luật giá trị trong việc phát
triển nền kinh tế là một điều tất yếu.

3. Đặt vấn đề
Đất nước ta đang đứng trước những khó khăn lớn về mọi mặt nhất là trong
phát triển kinh tế, chính vì thế, chúng ta cần phải áp dụng những biện pháp phát triển
kinh tế thật thận trọng nhưng đồng thời cũng phải khẩn trương và phải có hiệu quả.
Vậy nên, việc áp dụng quy luật giá trị vào việc phát triển kinh tế là rất quan trọng.
Chúng ta cần phải thật linh hoạt trong từng vấn đề, từng lĩnh vực của sự phát triển
kinh tế. Tiểu luận được trình bày với mục đích làm rõ quỹ luật gia trị và áp dụng quy
luật giá trị trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội ở Việt Nam trong giai đoạn
hiện nay. Song do khn khổ có hạn nên em khơng thể để cập tới tất cả các khía cạnh
của vấn đề được nêu, em rất mong có được sự đóng góp ý kiến khoa học của các thầy
cô giáo để cho khả năng triển khai một bài tiểu luận của em thêm phần hoàn thiện.


3

CHƯƠNG 1: QUY LUẬT GIÁ TRỊ VÀ NHỮNG TÁC ĐỘNG
CỦA QUY LUẬT GIÁ TRỊ TRONG NỀN KINH TẾ HÀNG HÓA
1.1.

Quy luật giá trị
Quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản của sản xuất hàng hoá. Ở đầu có sản
xuất và trao đổi hàng hố thì ở đó có sự xuất hiện của quy luật giá trị. Quy luật giá trị
là quy luật chi phối cơ chế thị trường và chi phối các quy luật kinh tế khác; các quy
luật kinh tế khác, suy cho cùng là các yêu cầu của quy luật giá trị.
1.1.1. Nội dung của quy luật giá trị
Về nội dung, quy luật giá trị yêu cầu việc sản xuất và trao đổi hàng hóa phải

được tiến hành trên cơ sở của hao phí lao động xã hội cần thiết.
Theo yêu cầu của quy luật giá trị, trong sản xuất, người sản xuất muốn bán
được hàng hóa trên thị trường, muốn được xã hội thừa nhận hàng hóa thì lượng giá
trị của một hàng hố cá biệt phải phù hợp với thời gian lao động xã hội cần thiết. Vì
vậy họ phải ln ln tìm cách hạ thấp hao phí lao động cá biệt xuống nhỏ hơn hoặc
bằng hao phí lao động xã hội cần thiết. Chỉ có khi đó, hàng hóa của người sản xuất
được

mới

xã

hội

thừa

nhận

(tiêu

thụ).

Trong lĩnh vực trao đổi, phải tiến hành theo nguyên tắc ngang giá, lấy giá trị
xã hội làm cơ sở, không dựa trên giá trị cá biệt.
Tuân theo yêu cầu này, các nhà sản xuất mới có thể tồn tại và phát triển, ngược
lại, nhà sản xuất sẽ thua lỗ và phá sản
Quy luật giá trị hoạt động và phát huy tác dụng thông qua sự vận động của giá
cả xung quanh giá trị dưới tác động của hệ thống cung - cầu. Giá cả thị trường lên
xuống quanh giá trị hàng hóa trở thành cơ chế tác động của quy luật giá trị. Thông
qua sự vận động của cả thị trường sẽ được thấy hoạt động theo giá trị của pháp luật,

Những người sản xuất và trao đổi hàng hóa phải tuân theo mệnh lệnh giá cả của thị
trường.


4

1.2. Tác động của quy luật giá trị trong nền kinh tế hàng hóa mà đỉnh cao

là nền kinh tế thị trường.
Trong nền kinh tế hàng hóa, quy luật giá trị có những tác động cơ bản sau:
1.2.1. Điều tiết sản xuất và lưu thơng hàng hóa
Trong sản xuất, thơng qua biến động của giá cả, người sản xuất sẽ biết được
tình hình cung – cầu về hàng hóa đó và quyết định xem phương pháp sản xuất như
thế nào sẽ phù hơp. Nếu giá cả hàng hóa và giá trị thị trường sản xuất là bằng nhau
thì tức là hàng hóa đó phù hợp với yêu cầu xã hội. Vậy nên, hàng hóa này nên được
tiếp tục sản xuất. Nếu giá cả hàng hóa cao hơn giá trị, sản xuất cần mở rộng để cung
cấp hàng hóa đó nhiều hơn bởi vì nó rất hiếm trên thị trường và thị trường cũng đang
có nhu cầu lớn. Tư liệu sản xuất và sức lao động sẽ được tự động chuyển vào ngành
này nhiều hơn các ngành khác. Nếu giá cả hàng hóa thấp hơn giá trị, thì cung về hàng
hóa này đang thừa với nhu cầu xã hội; cần phải thu hồi sản xuất này để chuyển sang
các mặt hàng khác hoặc giảm năng suất sản xuất xuống.
Trong phương diện lưu thơng, quy luật hóa giá trị hàng hóa từ nơi có giá cả
thấp hơn đến nơi có giá cả cao, từ nơi có nguồn cung cấp lớn hơn yêu cầu từ nơi có
nguồn cung cấp nhỏ hơn yêu cầu. Thông qua mệnh lệnh của giá cả của thị trường,
hàng hóa ở nơi có giá cả thấp hơn đều được thu hút, lưu thơng đến nơi có giá cả cao
hơn, góp phần phân phối hàng hóa giữa các vùng cân bằng, phân phối lại thu nhập
giữa các miền, điều chỉnh sức mua của thị trường (nếu giá cao thì mua ít, giá thấp thì
mua nhiều) ...
1.2.2. Kích thích cải tiến kỹ thuật, hợp lý hóa sản xuất nhằm tăng năng suất lao
động.

Trên thị trường, hàng hóa được trao đổi theo giá trị xã hội. Người sản xuất
nếu có giá trị cá biệt nhỏ hơn giá trị xã hội, khi bán theo giá trị xã hội sẽ thu được
nhiều lợi nhuận hơn. Ngược lại, người sản xuất có cá giá trị lớn hơn giá trị xã hội sẽ
gặp bất lợi thậm chí là thua lỗ. Vậy nên, để đứng vững trong cạnh tranh và tranh
không bị phá sản, người sản xuất phải ln định hướng cho cả hàng hóa giá trị cá biệt


5

hàng hóa của mình ln nhỏ hơn hoặc bằng giá trị xã hội. Muốn vậy, nhà sản xuất
phải cải tiến kỹ thuật, áp dụng công nghệ mới, đối mới phương pháp quản lý, thực
hiện tiết kiệm... Kết quả của việc đó là lực lượng sản xuất ngày càng phát triển, năng
suất lao động xã hội sẽ tăng lên, chi phí sản xuất hàng hóa dần giảm xuống. Trong
lưu thơng, để bán được nhiều hàng hóa, người sản xuất phải khơng ngừng tăng chất
lượng phục vụ, quảng cáo, tổ chức tốt khâu bán hàng... làm cho q trình lưu thơng
được hiệu quả cao hơn, nhanh chóng, thuận tiện với chi phí thấp nhất.
1.2.3. Phân hóa những người sản xuất thành những người giàu, nghèo một
cách tự nhiên
Trong quá trình cạnh tranh, những người sản xuất có khả năng nhạy bén với
thị trường, có trình độ năng lực giỏi, sản xuất với hao phí cá biệt thấp hơn mức hao
phí chung của xã hội nên nhận được lãi rất nhiều. Những người này sẽ mở rộng quy
mô sản xuất, trở nên giàu có, phát triển thành ơng chủ. Ngược lại, những người do
hạn chế về vốn, kinh nghiệm sản xuất thấp kém, trình độ cơng nghệ lạc hậu... thì giá
trị cá biệt sẽ cao hơn giá trị xã hội. Những người này dễ lâm vào tình trạng thua lỗ,
dẫn đến phá sản, thậm chí phải đi làm thuê. Trong nền kinh tế thị trường thuần túy,
chạy theo lợi ích cá nhân, đầu cơ, gian lận, khủng hoảng kinh tế... là những yêu tổ có
thể làm tăng thêm tác động phân hóa sản xuất cùng những tiêu cực về kinh tế xã hội
khác. Những tác động tiêu cực này có thể hạn chế nếu có sự điều tiết, can thiệp của
nhà nước.

TIỂU LIÊN KẾT CHƯƠNG 1
Quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản của sản xuất hàng hố và nó chi phối
các quy luật kinh tế khác. Quy luật giá trị vừa có tác dụng đào thải cái lạc hậu, lỗi
thời, kích thích sự tiến bộ, làm cho lực lượng sản xuất phát triển mạnh mẽ; vừa có tác
dụng lựa chọn, đánh giá người sản xuất, bảo đảm sự bình đẳng đối với người sản
xuất; vừa có cả những tác động tiêu cực. Các tác động đó diễn ra một cách khách


6

quan trên thị trường nên cần có sự điều tiết của nhà nước để hạn chế tiêu cực, thúc
đẩy tác động tích cực.

CHƯƠNG 2: KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH HƯỚNG XÃ HỘI
CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM
2.1. Khái niệm kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam
Tại Đại hội IX (năm 2001), Đảng ta chính thức đưa ra khái niệm “Kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa”, coi đó là mơ hình tổng qt, là đường lối chiến lược
nhất quán của Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Đến nay, đặc trưng
của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa Việt Nam được xác định ngày
càng sâu sắc.

Đại hội Đảng lần thứ IX năm 2001. Nguồn: baochinhphu.vn/Tin-noi-bat/Phien-hop-ngay-thu-nhat-Daihoi-MTTQ-Viet-Nam-lan-thu-IX/375415.vgp

Khái quát thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tức là mơ hình kinh tế tổng
qt của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam; Là nền kinh tế vận hành
đầy đủ, đồng bộ theo các quy định của kinh tế thị trường, đồng thời đảm bảo định
hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với giai đoạn phát triển hiện nay của đất nước, là
nền kinh tế thị trường hiện đại và hội nhập quốc tế. Có sự quản lý của nhà nước pháp

7

quyền xã hội chủ nghĩa, do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; Nhằm mục tiêu dân
giàu, hệ thống mạnh, dân chủ, cơng bằng, văn mình ".
Từ khái niệm trên đây, có thể thấy nội dung của khái niệm:
Một là: Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Nam là một mơ hình
kinh tế Việt Nam đặc thù của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư
bản chủ nghĩa. Do đó, nền kinh tế thị trường ở Việt Nam chứa toàn bộ các tính năng
đặc trưng của một nền kinh tế thị trường đang trong quá trình cải tiến theo con đường
rút ngắn tiến lên chủ nghĩa xã hội. Xem xét về chế độ phát triển, kinh tế thị trường ở
Việt Nam bao gồm nhiều cấp độ: Sản xuất hàng hóa nhỏ, kinh tế thị trường sơ khai,
kinh tế thị trường hiện đại đan xen.
Hai là: Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam vừa
chứa những đặc điểm của kinh tế thị trường nói chung (tính tốn phổ biến) vừa chứa
những đặc điểm của định hướng xã hội chủ nghĩa (tính đặc thù).
2.2. Đặc điểm của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt
Nam.
Đặc điểm nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam thể hiện ở
5 điểm:
2.2.1. Về mục tiêu của kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa:
Phát triển lực lượng sản xuất, xây dựng cơ sở vật chất cho chủ nghĩa xã hội,
thực hiện dân giàu, nước mạnh, dân chủ, cơng bằng, văn minh. “Mục đích của nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là phát triển lực lượng sản xuất, phát
triển kinh tế để xây dựng cơ sở vật chất - kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội, nâng cao đời
sống nhân dân”
2.2.2. Đặc trưng về quan hệ

sở

hữu và thành phần kinh tế:

Về quan hệ sở hữu, trước đổi mới, nền kinh tế nước ta chỉ có một chế độ sở


8

hữu về tư liệu sản xuất là chế độ công hữu (gồm sở hữu toàn dân và sở hữu tập thể).
Từ khi tiến hành đổi mới đất nước, Đảng Cộng sản Việt Nam thừa nhận trên thực tế
có nhiều hình thức sở hữu về tư liệu sản xuất, bao gồm cả công hữu và tư hữu.
Về thành phần kinh tế, là nền kinh tế có nhiều thành phần kinh tế, trong đó
kinh tế nhà nước giữ vai trị chủ đạo, các thành phần kinh tế khác là bộ phận hợp
thành của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, kinh tế tư nhân là một
động lực quan trọng của nền kinh tế.
2.2.3. Đặc trưng về quan hệ quản lý nền kinh tế:
Nhà nước quản lý nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa thông qua
pháp luật, các chiến lược, kế hoạch, quy hoạch và cơ chế chính sách cùng các cơng
việc kinh tế trên cơ sở tôn trọng các nguyên tắc của thị trường, phù hợp với yêu cầu
xây dựng xã hội hội chú nghĩa ở Việt Nam. Nhà nước xây dựng và chỉnh sửa hoàn
thiện kinh tế thị trường dị hướng xã hội chủ nghĩa, tạo môi trường để phát triển
đồng bộ các loại thị trường, khuyến khích các thành phần kinh tế phát huy mọi
nguồn lực để mở mang kinh doanh, cạnh tranh bình đẳng, sáng mạnh, có thứ tự, kỷ
luật. Cùng với đó thơng qua cơ chế, chính sách và các công cụ quản lý kinh tế, nhà
nước tác động vào thị trường bảo đảm tính cập nhật của các cân đối kinh tế vĩ mô;
phục hồi những khuyết tật của kinh tế thị trường, khủng hoảng chu kỳ, loạn cơ cấu,
khủng hoảng tài chính tiền tệ, thảm họa thiên tai, nhân ta ... Nhà nước hỗ trợ thị
trường trong nước khi cần thiết, hỗ trợ dân cư nhóm có thu nhập thấp, gặp rủi ro
trong cuộc sống ... nhằm giảm bớt sự phân hóa giàu nghèo và sự bất bình đẳng
trong xã hội mà kinh tê thị trường mang lại.
2.2.4.

Đặc

trưng

về

quan

hệ

phân

phối:

Thực hiện phân phối theo kết quả lao động, hiệu quả kinh tế, mức đóng góp
vốn và các nguồn lực khác vào sản xuất, dựa trên các nguyên tắc của cơ chế thị trường
có sự quản lý của Nhà nước, từ chỗ coi Nhà nước là chủ thể quyết định phân phối
chuyển dần sang xác định thị trường quyết định phân phối lần đầu và Nhà nước thực
hiện phân phối lại.


9

2.2.5. Về quan hệ giữa gắn tăng trưởng kinh tế với công bằng xã hội:
Kết hợp giữa cơ chế thị trường với vai trò quản lý, điều hành của Nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bảo đảm các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Tại
Hội nghị Trung ương 6 khóa X, tháng 3-2008, Đảng ta khẳng định, nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam là nền kinh tế vừa tuân theo quy luật
của thị trường, vừa chịu sự chi phối bởi các quy luật kinh tế của chủ nghĩa xã hội và

các yếu tố bảo đảm tính định hướng xã hội chủ nghĩa. Đây cũng là nền kinh tế có tổ
chức, có kế hoạch, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam và sự quản lý
của Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa vừa
phát huy những ưu thế của kinh tế thị trường và kinh tế kế hoạch, vừa loại bỏ những
khuyết tật của hai nền kinh tế đó, nhằm thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh.

TIỂU LIÊN KẾT CHƯƠNG 2
Kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa là nền kinh tế vận hành theo
quy luật của thị trường đồng thời góp phần từng bước xác định một xã hội mà ở đó
dân giàu, nước mạnh, chủ nhân, cơng bằng , văn minh; có sự tiết lộ của Nhà nước
do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.
Thực chất, giá trị dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh
là những giá trị của xã hội tương lai mà loài người vẫn tiếp tục phải đấu tranh. Bởi
lẽ, nhìn từ thế giới hiện nay mà xét, có quốc gia dân rất giàu nhưng nước không mạnh,
xã hội thiếu văn minh, có quốc gia nước rất mạnh, dân chủ song thiếu như vậy, một
hệ thống giá trị toàn diện gồm cả dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng,
văn minh là hệ thống giá trị của xã hội tương lai mà lồi người cần phải có phần đấu
mới có thể đạt được một cách đầy đủ trên thực hiện xã hội. Do đó, định hướng xã
hội chủ nghĩa là chất lượng hướng tới các lõi giá trị của xã hội mới đó. Nền kinh tế
thị trường mà trong các hoạt động kinh tế của các chủ thể, hướng tới góp phần xác


10

định được các xã hội thực thi giá trị với toàn bộ giá trị như vậy là nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG VẬN DỤNG QUY LUẬT GIÁ TRỊ
TRONG VIỆC PHÁT TRIỂN NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG ĐỊNH

HƯỚNG XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1. Việc vận dụng quy luật giá trị những năm trước thời kỳ đổi mới
Trước thời kỳ đổi mới, chúng ta phủ nhận sản xuất hàng hóa và quy luật giá
trị, nên không khai thác được các nguồn lực,
nền kinh tế kém phát triển, rơi vào khủng
hoảng. Trong thời kỳ này, chúng ta đã hiểu
không đúng về việc thực hiện mục tiêu tăng
trưởng kinh tế và thực hiện cơng bằng, bình
đẳng xã hơi. Do đó, việc vận dụng quy luật
Nguồn: />
giá trị có những thiếu sót, sai lệch. Hậu
quả là làm triệt tiêu đi những nhân tố

tích cực, năng động của xã hội. Nền kinh tế rơi vào tình trạng trì trệ, kém phát triển.

3.2. Việc vận dụng quy luật giá trị những năm sau thời kỳ đổi mới
Trong thời kỳ đổi mới, chúng ta phát triển nền sản xuất hàng hóa, quy luật giá
trị hoạt động, tạo nên sự cạnh tranh, phát triển kinh tế… Bên cạnh đó, cũng nảy sinh
những mặt trái như: phân hóa giàu - nghèo, buôn bán gian lận…
Hiện nay nước ta đang hội nhập theo nền kinh tế thế giới với chính sách mở
cửa hợp tác với các nước. Đảng ta đã đưa ra quan điểm "Một nền kinh tế phát triển
theo mơ hình nền kinh tế nhiều thành phần, theo định hướng xã hội chủ nghĩa và dưới
sự quản lý của nhà nước". Trong quá trình phát triển nền kinh tế, nước ta chịu tác


11

động của nhiều nhân tố khách quan, một trong những nhân tố khách quan chủ yếu là
quy luật giá trị.

3.3. Thành tựu mà nước ta đã đạt được khi vận dụng quy luật giá trị vào
việc phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Việt Nam sau hơn 30 năm đổi mới, dưới tác động của quy luật giá trị và vai
trò quản lý kinh tế của Nhà nước, nền kinh tế nước ta đã đạt được những thành tựu
nhất định trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là về kinh tế. Từ một nền kinh tế nông
nghiệp lạc hậu với 90% dân số làm nông nghiệp, Việt Nam đã xây dựng được cơ sở
vật chất - kỹ thuật, hạ tầng kinh tế - xã hội từng bước đáp ứng cho sự nghiệp cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa, tạo ra mơi trường thu hút nguồn lực xã hội cho phát triển
dài hạn và bền vững.
Từ 2002 đến 2018, GDP đầu người tăng 2,7 lần, đạt trên 2.700 USD năm 2019,
với hơn 45 triệu người thoát nghèo. Tỉ lệ nghèo giảm mạnh từ hơn 70% xuống còn
dưới 6% (3,2 USD/ngày theo sức mua ngang giá). Đại bộ phận người nghèo còn lại
ở Việt Nam là dân tộc thiểu số, chiếm 86%.
Trong đó, tăng trưởng kinh tế với tốc độ khá cao trong khu vực và trên thế
giới. Năm 2018, tăng trưởng GDP của Việt Nam đạt 7,08%, cao nhất trong 10 năm
trở lại đây.Lạm phát được kiểm sốt tốt giúp kinh tế vĩ mơ phát triển ổn định.
Do hội nhập kinh tế sâu rộng, nền kinh tế Việt Nam chịu ảnh hưởng nặng nề
bởi đại dịch COVID-19, nhưng cũng thể hiện sức chống chịu đáng kể. Tăng trưởng
GDP ước đạt 2,9% năm 2020. Việt Nam là một trong số ít quốc gia trên thế giới tăng
trưởng kinh tế dương,


12

Nguồn: />
Về cơ cấu GDP theo ngành đã có chuyển dịch tích cực theo hướng giảm tỷ
trọng của khu vực nông - lâm - ngư nghiệp và tăng tỷ trọng của khu vựccông nghiệp
xây dựng và dịch vụ. Đến nay, đóng góp vào tăng trưởng của 02 ngành cơng nghiệp
và dịch vụ chiếm khoảng 90% tăng trưởng toàn ngành kinh tế. Tuy nhiên tốc độ
chuyển dịch còn chậm.

Bên cạnh những tác động tích cực, quy luật giá trị cũng có những tác động tiêu
cực đến nền kinh tế nước ta như phân hóa giàu - nghèo, cạnh tranh khơng lành mạnh
giữa các chủ thể sản xuất, bn bán gian lận...Vì vậy, cần phải nghiên cứu kỹ quy
luật giá trị để có những hiểu biết thêm về những biểu hiện mới của nó từ đó có những
chính sách và hướng đi rõ ràng cụ thể để nước ta ngày càng phát triển đi lên.
Trong thời gian tới, để phát huy những tác động tích cực, hạn chế những tác
động tiêu cực của quy luật giá trị vào nền kinh tế thị trường, chúng ta cần nắm vững
nội dung, cơ chế hoạt động của quy luật giá trị trong nền kinh tế, từ đó vận dụng vào
các lĩnh vực một cách đúng đắn để hạn chế những tác động tiêu cực của quy luật giá
trị đối với quá trình phát triển kinh tế thị trường ở nước ta.

TIỂU LIÊN KẾT CHƯƠNG 3


13

Tóm lại, quy luật giá trị là quy luật kinh tế cơ bản của nền sản xuất hàng hóa.
Sự ra đời và hoạt động của quy luật này gắn liền với sản xuất và lưu thơng hàng
hóa. Việc vận dụng quy luật giá trị vào phát triển kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa ở nước ta có ý nghĩa vô cùng to lớn, giúp nền kinh tế Việt Nam phát
triển theo kịp trình độ các nền kinh tế phát triển trên thế giới. Tuy nhiên, Nhà nước
với vai trị quản lý vĩ mơ nền kinh tế cần có những giải pháp để hạn chế những tác
động tiêu cực của quy luật giá trị tới nền kinh tế, giúp nền kinh tế Việt Nam phát
triển nhanh, hiệu quả và bền vững

CHƯƠNG 4: TỔNG KẾT
Quy luật giá trį là quy luật kinh tế quan trọng nhất của sản xuất và lưu thơng
hàng hố. Sự ra đời và hoạt động của quy luật này gắn liền với sản xuất và lưu thơng
hàng hố. ở đâu có sản xuất và lưu thơng hàng hố thì ở đó có sự hoạt động của quy
luật giá trị. Cơ chế điều tiết sản xuất và lưu thơng hàng hố chính là sự hoạt động của

quy luật giá trị sự hoạt động của quy luật giá trị được biểu hiện thông qua cơ chế giá
cả. Thông qua sự vận động của giá cả thị trường ta sẽ thấy được sự hoạt động của quy
luật giá trị. Giá cả thị trường ta sẽ lên xuống xung quanh giá trị hàng hoá và trở thành
cơ chế tác động của quy luật giá trị. Cơ chế tác động của quy luật giá trị phát sinh khi
tác dụng lên thị trường thông qua cạnh tranh, cung - cầu, sức mua của đồng tiền. Điều
này cắt nghĩa tại sao khi trình bày quy luật kinh tế chi phối hoạt động của sản xuất,
lưu thơng hàng hố và tác động của các quy luật kinh tế đối với sự phát triển kinh tế
thị trường ở Việt Nam, ta chi trình bày quy luật giá trị, một quy luật bao quát chung
được cả bản chất, các nhân tổ cầu thành và cơ chế tác động của nó đối với kinh tế thị
trường ở Việt Nam.


TÀI LIỆU THAM KHẢO:
Nguyễn Văn Hảo, Nguyễn Đình Kháng, Lê Danh Tốn, Nguyễn Thanh Huyền,
Nguyễn Văn Luân, Nguyễn Văn Khoát, Vũ Hồng Tiến, Nguyễn Tiến Hồng. Giáo
trình Kinh tế chính trị Mác – Lênin
Thực trạng vận dụng quy luật giá trị vào nền kinh tế nước ta thời gian qua và những
giải pháp đề ra nhằm vận dụng quy luật giá trị vào nền kinh tế Việt Nam (Oct. 04,
2014). Truy xuất từ: />Tiểu sử V. I. Lênin (Thứ Sáu, 27/4/2018 16:8'(GMT+7)). Truy xuất từ:
/>Tổng

quan

về

Việt

Nam

(n.d.).Truy

xuất

từ:

/>Trần Thị Hướng(Thứ ba, 18.12.2018 09:23). Lý luận quy luật giá trị của C.Mác và
sự vận dụng quy luật giá trị vào phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa ở Việt Nam. Truy xuất từ: truongchinhtritinhphutho.gov.vn/khoa-ly-luan-maclenin-tu-tuong-ho-chi-minh/ly-luan-quy-luat-gia-tri-cua-c.mac-va-su-van-dung-quyluat-gia-tri-vao-phat-trien-kinh-te-thi-truong-dinh-huong-xa-hoi-chu-nghia-o-vietnam.html
Vũ Thanh Sơn (23:29, ngày 20-09-2021) Thực hiện quan hệ phân phối trong nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa theo tinh thần Đại hội XIII của Đảng.
Truy

suất

từ: />
dang/-/2018/824089/thuc-hien-quan-he-phan-phoi-trong-nen-kinh-te-thi-truongdinh-huong-xa-hoi-chu-nghia-theo-tinh-than-dai-hoi-xiii-cua-dang.aspx

HẾT