Chuyen mon đoi thi thanh MN phuong nghi nhu thanh

0

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NHƯ THANH

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

BIỆN PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ
HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ KHOA HỌC
CHO TRẺ LỚP 5 - 6 TUỔI KHU CỘNG THÀNH
TRƯỜNG MẦM NON PHƯỢNG NGHI

Người thực hiện: Đới Thị Thành
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Phượng Nghi
SKKN thuộc lĩnh vực: Chun mơn

THANH HĨA NĂM 2021


Mục lục
1. Mở đầu...............................................................................................................1
1.1. Lí do chọn đề tài.............................................................................................1
1.2. Mục đích nghiên cứu......................................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu.....................................................................................2
1.4. Phương pháp nghiên cứu................................................................................2
2. Nội dung của sáng kiến.....................................................................................2
2.1. Cơ sở lí luận...................................................................................................2
2.2 Thực trạng của vấn đề.....................................................................................4
2.3. Các biện pháp để giải quyết vấn đề................................................................5

2.3.1. Lựa chọn nội dung để xây dựng kế hoạch, hệ thống câu hỏi phù hợp đặc
điểm khả năng của trẻ............................................................................................5
2.3.2. Tăng cường công tác làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo, phong phú để cho trẻ
hoạt động...............................................................................................................6
2.3.3. Lựa chọn phương pháp, hình thức linh hoạt sáng tạo khi tổ chức, tạo nhiều cơ
hội cho trẻ được hoạt động trải nghiệm....................................................................8
2.3.4. Lồng ghép, tích hợp khám phá khoa học vào các hoạt động học.............10
2.3.5. Tích hợp hoạt động khám phá khoa học vào mọi lúc mọi nơi..................12
2.3.6. Phối kết hợp với cha mẹ trẻ và tổ chức, tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm qua
các trò chơi thực nghiệm.....................................................................................13
2.4. Hiệu quả của sáng kiến.................................................................................16
3. Kết luận, kiến nghị..........................................................................................17
3.1. Kết luận........................................................................................................17
3.2. Kiến nghị......................................................................................................18
Tài liệu tham khảo...............................................................................................20
DANH MỤC


1. Mở đầu
1.1. Lí do chọn đề tài
Trẻ em là chủ nhân tương lai tươi sáng của đất nước. Trong thời đại ngày
nay, khoa học kỹ thuật phát triển như vũ bão, công cuộc xây dựng quê hương
đổi mới từng ngày, vì vậy tri thức giảng dạy ở trong nhà trường phải là những
kiến thức cơ bản, hiện đại, sát thực tiễn, dùng làm chìa khóa để mở cánh cửa
khoa học, là cái vốn mà thế hệ trẻ có thể vận dụng vào cuộc sống, tiếp tục học
lên, tự bồi dưỡng và tiếp thu các quá trình đào tạo tiếp theo trong suốt cuộc đời.
Vậy việc trang bị những kiến thức phổ thông cho các cháu là một việc làm vơ
cùng quan trọng nhằm góp phần xây dựng đất nước phồn vinh.
Bác Hồ - vị lãnh tụ vơ vàn kính u của dân tộc ta đã từng nói:
“Trẻ em hơm nay - Thế giới ngày mai”.

Xuất phát từ lời dạy của Bác, Đảng và nhà nước ta rất quan tâm đến vị trí
của giáo dục mầm non trong chiến lược: “Phát triển nguồn lực con người”. Vậy
làm thế nào để phát triển nguồn lực và thực hiện được lời dạy của Bác?
Chính vì vậy giáo dục Mầm non là bậc học đầu tiên và vô cùng quan trọng
trong hệ thống giáo dục quốc dân. Giáo dục Mầm non thực hiện nhiệm vụ ni
dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ em từ 6 tháng tuổi đến sáu tuổi. Mục tiêu của giáo
dục Mầm non là giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, hình
thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách.
Như vậy chúng ta thấy rằng giáo dục mầm non có tầm quan trọng rất lớn
đối với đời sống con người nhất là các hoạt động giáo dục trong trường mầm
non mà đặc biệt là hoạt động khám phá khoa học. Chúng ta hầu ai ai cũng biết
đến câu hát quen thuộc, thân quen“ Xung quanh chúng ta có bao điều kỳ lạ, mà
ta mới biết chẳng được bao nhiêu. Vậy có thể nói rằng, thế giới xung quanh trẻ
chứa đựng biết bao nhiêu điều mới lạ hấp dẫn. Ngay trong những điều tưởng
như bình thường, giản dị ấy thì đối với trẻ mẫu giáo là phát hiện ra những điều
hết sức lý thú và mới mẽ. Con người và cảnh vật xung quanh trẻ đều khốc lên
mình một màu sắc, xúc cảm mạnh mẽ đối với trẻ. Trẻ dễ ngạc nhiên, dễ bị lôi
cuốn vào những bài thơ, câu đố, những trò chơi, những vật thật....thế giới
xung quanh xinh động là vậy, thích thú là vậy. Vì thế trẻ ln có niềm khao khát
khám phá, tìm hiểu về chúng. Vậy cho trẻ khám phá khoa học mang lại nguồn
biểu tượng vô cùng phong phú, đa dạng, xinh động, đầy hấp dẫn với trẻ thơ,
cung cấp cho trẻ vốn hiểu biết những gì xung quanh mình, từ môi trường tự
nhiên (cỏ cây, hoa lá) đến môi trường xã hội (công việc của mỗi người trong xã
hội, mối quan hệ của con người với nhau) và trẻ hiểu biết về chính bản thân
mình. Chính khám phá thế giới xung quanh đã mang lại cho trẻ những điều tốt
đẹp và đóng vai trị hết sức quan trọng trong việc giáo dục và hình thành nhân
cách trẻ. Giúp trẻ phát triển tồn diện về 5 mặt Đức - Trí - Thể - Mĩ - Lao động.
Mặt khác đất nước ta ngày càng phát triển do vậy con người cần phải năng
động sáng tạo để phù hợp với sự phát triển của nó. Muốn được như vậy trẻ Mầm
Non là những công dân tý hon tương lai của đất nước phải là những con người

năng động và sáng tạo. Đặc biệt là trẻ 5- 6 tuổi nhận thức, tư duy, ngôn ngữ và


2

tình cảm xã hội gần như hồn thiện. Khám phá khoa học qua nền giáo dục là
góp phần khơng nhỏ vào việc phát triển thế hệ trẻ.
Bên cạnh những ý nghĩa của việc cho trẻ khám phá khoa học có những
đóng góp to lớn thì việc cho trẻ khám phá khoa học trong trường mầm non đang
gặp một số tồn tại sau: Về cơ sở vật chất còn thiếu, giáo viên chưa sáng tạo
trong việc tổ chức, tổ chức hoạt động dạy trẻ chưa hứng thú chưa lấy trẻ làm
trung tâm, tổ chức các hoạt động còn độc lập, tách rời, mang nặng cung cấp kiến
thức cho trẻ, chưa phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo ở trẻ, chưa
biết tạo môi trường để trẻ được học tập, tham quan khám phá ở mọi lúc mọi nơi.
Chính vì vậy là một giáo viên đứng lớp 5 tuổi tôi ln băn khoăn trăn trở
làm thế nào để trẻ có đầy đủ kiến thức về thế giới xung quanh và chuẩn bị tốt
cho trẻ bước vào lớp 1. Vậy nên tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài “ Biện pháp nâng
cao hiệu quả hoạt động khám phá khoa học cho trẻ lớp 5 - 6 tuổi khu Cộng
Thành trường mầm non Phượng Nghi.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Tìm ra một số biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động khám phá khoa học
cho trẻ 5 - 6 tuổi nhằm thỏa mãn nhu cầu khám phá cái mới, cái lạ ở trẻ.
Giúp trẻ khám phá khoa học một cách hứng thú có tác dụng giáo dục về
mọi mặt: Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực...
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Các biện pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động khám phá khoa học cho trẻ
lớp 5-6 tuổi.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp quan sát

- Phương pháp dùng lời
- Phương pháp sử dụng đồ dùng trực quan
- Phương pháp thực hành trải nghiệm
- Phương pháp phân tích xử lí số liệu
- Phương pháp nêu gương khích lệ
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
2. Nội dung của sáng kiến
2.1. Cơ sở lí luận.
Như chúng ta đã thấy thế giới xung quanh ta rất bao la rộng lớn. Nó bao
gồm tất cả sự vật, hiện tượng, cây cỏ, con vật, các vấn đề về tự nhiên và xã hội.
Chúng ta không thể đi đến tất cả mọi nơi, khơng thể tận mắt nhìn thấy hết thảy
các sự vật, hiện tượng nhưng con người ln có khát vọng muốn được khám phá
tìm hiểu thế giới xung quanh ta, đó chính là mơi trường sống của con người. Nó
lại là một kho tàng kiến thức vơ tận ảnh hưởng tới sự tồn tại và phát triển của
con người, cho nên con người ln có nhu cầu khám phá thế giới xung quanh


3

thơng qua các hoạt động để có thể có những hiểu biết về thế giới, cải tạo thế giới
nhằm phục vụ chính cuộc sống của con người.
Nhu cầu tìm hiểu, khám phá về thế giới xung quanh của con người đã
xuất hiện ngay từ khi còn nhỏ. Từ khi trẻ ra đời đã muốn ngắm nhìn xung quanh
như khi chỉ mới 2 tháng tuổi trẻ đã hứng thú đưa mắt nhìn theo những quả bóng
bay xanh – đỏ treo trước mắt và tò mò đưa tay với,... Càng lớn, nhu cầu đó càng
tăng lên bằng việc bắt chước giọng điệu người lớn (thích mặc quần áo, đeo dép
của mẹ…), làm những công việc của người lớn, đối với trẻ 5 - 6 tuổi kinh
nghiệm sống đã nhiều hơn có trẻ liên tục hỏi những câu hỏi về thế giới xung
quanh như: “Tại sao lại có trời ? gió ở đâu đến? con sinh ra như thế nào?....”
Chính là lúc nhu cầu khám phá thế giới xung quanh của trẻ càng cao. Nhưng vì

trẻ nhỏ chưa có vốn sống, vốn kinh nghiệm, sự trải nghiệm cịn ít, trẻ chưa tự
khám phá về thế giới xung quanh nên người lớn phải giúp đỡ trẻ, phải tổ chức,
hướng dẫn trẻ tham gia vào các hoạt động nhằm cho trẻ làm quen, khám phá về
môi trường xung quanh. Khi trẻ được làm quen với thế giới xung quanh sẽ giúp
trẻ tích lũy được kiến thức, kĩ năng về tự nhiên và xã hội, giúp trẻ được phát
triển về các mặt.
Qua các kết quả nghiên cứu tâm lý khẳng định rằng trẻ 5-6 tuổi diễn ra
mạnh mẽ nhất về tâm lý. Tư duy ngôn ngữ của trẻ phát triển gần như hồn thiện.
Trong q trình sống trẻ tích lũy được nhiều kinh nghiệm và trẻ 5-6 tuổi đã xuất
hiện sự tự nhận thức ở trẻ. Trẻ ở tuổi này lĩnh hội các biểu tượng khái quát về sự
vật hiện tượng hiểu được mối quan hệ và sự phụ thuộc lẫn nhau giữa chúng. Nếu
được giáo dục một cách đúng đắn trẻ không những chỉ lĩnh hội tri thức về sự
vật, hiện tượng xung quanh, mà còn học được cách tiếp cận đối tượng, cách thức
khám phá sự vật hiện tượng trong thế giới xung quanh. Chính q trình khám
phá mơi trường đã tạo điếu kiện để trẻ phát triển thể chất, thẩm mỹ, đạo đức và
lao động. Hướng dẫn trẻ khám phá khoa học là phương thức hoạt động gắn bó
giữa giáo viên và trẻ nhằm tạo điều kiện cho trẻ tiếp xúc với thế giới xung
quanh. Để trẻ thích ứng với mơi trường, nhận thức về mơi trường, tích cực tham
gia cải tạo mơi trường thỏa mãn nhu cầu khám phá và phát triển bản thân. Để
giúp trẻ làm tốt vai trò chủ thể của quá trình khám phá thế giới xung quanh giáo
viên cần: Cho trẻ khám phá và nhận ra những nét đặc trưng của vật sống, đồ vật
và những sự vật, hiện tượng quan sát được bằng cách sử dụng các giác quan một
cách thích hợp; Cho trẻ xem xét những nét giống nhau và khác nhau của các sự
vật, hiện tượng; Cho trẻ quan sát, xem xét, phỏng đoán các sự vật hiện tượng
xung quanh; Dành thời gian cho trẻ tự khám phá, trải nghiệm và chia sẻ, bày tỏ
ý kiến của mình; Khích lệ trẻ suy nghĩ về những gì chúng đang nhìn thấy, đang
làm và phát triển những suy nghĩ, ý tưởng của mình và quan tâm đến môi trường
xung quanh; Sử dụng câu hỏi gợi mở để giúp trẻ phát triển suy nghĩ của mình;
Cho phép trẻ được hoạt động và làm những công việc phục vụ cho bản thân trẻ.
Vì những cơng việc đó có thể sẽ là những bài học và trải nghiệm tốt cho trẻ về

khoa học;Tạo cho trẻ môi trường hoạt động khám phá khoa học phong phú, hấp
dẫn với các đồ dùng, đồ chơi, các nguyên vật liệu khác nhau. Vậy khám phá


4

khoa học với trẻ nhỏ là q trình tích cực tham gia hoạt động thăm dị, tìm hiểu
thế giới tự nhiên.
2.2 Thực trạng của vấn đề.
Đầu năm học tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp 5 – 6 tuổi Khu
Cộng Thành với số trẻ là 26 trẻ, như vậy trong q trình thực hiện nhiệm vụ
được giao tơi đã gặp một số thuận lợi và khó khăn sau.
* Thuận lợi.
- Ban giám hiệu thường xuyên chỉ đạo sát sao việc đổi mới hình thức
phương pháp giáo dục trẻ.
- Lớp học có phịng học rộng rãi thống mát.
- Đa số trẻ trong lớp khỏe mạnh bình thường, tích cực hứng thú trong mọi
hoạt động.
- Phần lớn cha mẹ trẻ trong lớp ln quan tâm đến việc chăm sóc giáo dục trẻ.
* Khó khăn.
Bên cạnh những mặt thuận lợi cịn có những khó khăn sau:
- Việc xây dựng lựa chọn nội dung vào cơng tác giảng dạy cịn hạn chế
chưa đạt hiệu quả.
- Đồ dùng, đồ chơi chưa thật sự phong phú về chủng loại, chưa có nhiều
đồ chơi phát triển trí tuệ.
- Việc xây dựng lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức, tạo cơ hội cho trẻ
được trải nghiệm cịn hạn chế.
- Lồng ghép, tích hợp cịn chưa khoa học để đưa vào các hoạt động học.
- Tổ chức các hoạt động còn độc lập, tách rời, mang nặng cung cấp kiến
thức cho trẻ, chưa phát huy được tính tích cực, chủ động, sáng tạo ở trẻ, chưa

biết tạo môi trường để trẻ được học tập, tham quan khám phá ở mọi lúc mọi nơi.
- Một số ít cha mẹ trẻ chưa quan tâm đến việc chăm sóc giáo dục con em
mình, chưa nắm rõ quan điểm giáo dục hiện nay, giáo dục trẻ ở gia đình mang
tính áp đặt và thiếu làm gương tốt cho trẻ noi theo.
Trước khi thực hiện đề tài, tôi đã làm khảo sát đối với trẻ đạt kết quả như sau:
Bảng khảo sát kết quả đầu năm học 2020 - 2021
Kết quả
Nội dung khảo sát
ST
Đạt
Chưa đạt
ST TL%
ST
TL%
Kỹ năng quan sát, tìm ra đặc điểm các đối
26
16 61,5
10
38,5
tượng
Khả năng so sánh, phân loại các đối tượng
26
15 57,6
11
42,4
khám phá
Phát hiện cái mới lạ và có thái độ hành
26
20 76,9
6

23,1
động phù hợp
Có kỹ năng sống và khả năng giao tiếp tốt
26
18 69,2
8
30,8


5

Qua bảng khảo sát trên tôi thấy hiệu quả của hoạt động khám phá
khoa học của trẻ còn thấp, kỹ năng so sánh, phân loại, phát hiện ra cái mới
lạ, hành động, kỹ năng sống và khả năng giao tiếp còn hạn chế.
2.3. Các biện pháp để giải quyết vấn đề
2.3.1. Lựa chọn nội dung để xây dựng kế hoạch, hệ thống câu hỏi phù hợp
đặc điểm khả năng của trẻ
* Lựa chọn nội dung để xây dựng kế hoạch
Xây dựng kế hoạch là một biện pháp quan trọng trong quá trình thực hiện
những việc cần làm của người giáo viên. Việc lập kế hoạch giáo dục giúp cho
giáo viên thực hiện mục tiêu giáo dục đầy đủ, có hệ thống, giúp giáo viên dự
kiến trước nội dung, thời gian để tổ chức các hoạt động một cách hiệu quả.
Kế hoạch là cơ sở để thống nhất mọi hoạt động. Giáo viên phải hình dung
được rõ ràng cơng việc sắp phải làm và hồn tồn chủ động cơng việc trong
nhóm, lớp, đồng thời đưa các hoạt động vào nề nếp.
Có thể nói hoạt động học nào giáo viên cũng cần nắm bắt được đề tài đưa
ra ở các chủ đề xem có phù hợp với khả năng nhận thức của lớp mình chưa?
Nếu khơng phù hợp giáo viên có thể nghiên cứu, xây dựng lại và thông qua buổi
họp chuyên môn đề xuất, thống nhất các đề tài phù hợp với chủ đề, phù hợp với
trẻ của lớp mình. Để việc xây dựng kế hoạch được chính xác, phù hợp với nhận

thức và khả năng của học sinh, ngay từ đầu năm học tôi đã lựa chọn các đề tài
phù hợp với từng chủ đề, phát huy từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Dựa
vào thơng tư số 28/2016/TT-BGDĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về
quy định sửa đổi, bổ sung một số nội dung của Chương trình giáo dục mầm non
theo Thơng tư số 17/2009/TT-BGDĐT ngày 25/7/2009.
Ngồi ra tơi cịn dựa vào nội dung giáo dục cho từng độ tuổi (trong
chương trình giáo dục mầm non), căn cứ vào khả năng, hứng thú của trẻ, điều
kiện nhóm lớp, nhu cầu, mong muốn của cha mẹ trẻ muốn trẻ có những kiến
thức, kỹ năng nào để phù hợp với điều kiện sống của trẻ trong cộng đồng để xác
định mục tiêu phù hợp khả năng, kinh nghiệm sống của trẻ, đáp ứng được yêu
cầu của chương trình, phù hợp với vùng miền, với trường lớp của tôi.
Nhờ vào việc xây dựng kế hoạch sát với tình hình thực tế nên khi thực
hiện rất phù hợp, trẻ có những giờ khám phá khoa học vừa sức, hứng thú, sáng
tạo và đạt kết quả cao.
* Xây dựng hệ thống câu hỏi phù hợp đặc điểm khả năng của trẻ
Sau khi đã lưa chọn nôi dung phù hợp để xây dựng kế hoạch thì yếu tố
giúp cho trẻ hứng thú hoạt động hiệu quả và tích cực là hệ thống câu hỏi của cô
đưa ra cho trẻ. Vì quá trình đặt và trả lời là hoạt động hai chiều của cô và trẻ,
thông qua các câu hỏi của cô trẻ trả lời nhằm giúp trẻ khám phá những đặc điểm,
cấu tạo, công dụng của các sự vật hiện tượng xung quanh. Ngoài ra việc đặt câu
hỏi là một trong mười chiến lược dạy học giúp trẻ em có trí tuệ phát triển bình
thường đạt được thành cơng trong học tập. Với ý tưởng dạy học kiến tạo giáo
viên cần dạy học bằng cách hỏi. Hiện nay, trong quá trình tổ chức các hoạt động
học từ giới thiệu bài, tổ chức hoạt động, củng cố bài...giáo viên đã chú ý đến


6

cách đặt câu hỏi và khuyến khích trẻ biết hỏi. Vậy nên việc đặt câu hỏi cần có
một kỹ thuật quan trọng.

Câu hỏi đặt ra phải phù hợp với đặc điểm tâm sinh lí của trẻ ở nhóm lớp
mình, ngắn gọn, dễ hiểu, rõ ràng. Đặt ra nhiệm vụ giáo dục trí tuệ và địi hỏi mọi
trẻ phải thực hiện. Mỗi câu hỏi phải chứa đựng suy nghĩ, không nên đặt các câu
hỏi chỉ trả lời có hoặc khơng. Câu hỏi phải kích thích sự tư duy, hứng thú học
tập của trẻ, kích thích trẻ khám phá, tìm tịi. Trình tự câu hỏi phải dựa trên logic
tri thức cần khai thác với đặc trưng riêng của đối tượng và dựa vào các phương
tiện trực quan được sử dụng trong quá trình khảo sát đối tượng.
Chính nhờ vào sự linh hoạt sáng tạo và đặt câu hỏi theo hệ thống khoa học
đảm bảo yêu cầu đối với trẻ mà khi tiến hành giờ học khám phá khoa học nào trẻ lớp
tôi cũng nắm bắt và phân loại tốt những sự vật hiện tượng đã được cô dạy.
2.3.2. Tăng cường công tác làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo, phong phú để
cho trẻ hoạt động
Như chúng ta đã biết tư duy của trẻ đi từ trực quan hành động đến tư duy
trừu tượng. Vậy muốn một giờ học đạt kết quả tốt thì đồ dùng, đồ chơi là một
phần quan trọng khơng thể thiếu trong giờ dạy.
Đồ dùng đồ chơi là người bạn khơng thể thiếu trong các trị chơi của trẻ
và là nguồn vui của trẻ thơ, là những phương tiện để trẻ vui chơi, là những đồ
vật cụ thể giúp trẻ cầm, nắm dễ dàng…giúp trẻ tìm hiểu khám phá thế giới xung
quanh, làm quen với những đặc điểm, tính chất của nhiều đồ vật khác nhau, biết
được công dụng của chúng trong sinh hoạt và trong lao động của con người, còn
là phương tiện giúp trẻ phát hiện ra những mối quan hệ giữa người với người
trong xã hội và dần dần biết nhập vào những mối quan hệ đó. Đồ dùng, đồ chơi
cịn có tác dụng thúc đẩy, hình thành và phát triển các chức năng tâm lý, góp
phần hình thành nhân cách ở trẻ.
Vai trị và ý nghĩa của đồ chơi thật to lớn và sâu sắc, là nhu cầu tự nhiên
không thể thiếu đối với cuộc sống tinh thần đối với mỗi đứa trẻ. Đồ dùng, đồ
chơi được lựa chọn đúng đắn sẽ thúc đẩy hoạt động trí tuệ của trẻ em. Có những
đồ chơi giúp phát triển các cơ quan thụ cảm, những đồ chơi mơ phỏng các đồ vật
giúp trẻ nắm được hình dáng, cấu tạo, cơng dụng và phương thức sử dụng. Có
những đồ chơi thơi thúc trẻ tập nói, phát triển ngơn ngữ và làm phong phú thêm

vốn từ. Những đồ chơi lắp ráp hay phương tiện giao thông giúp trẻ rèn luyện các
thao tác trí tuệ như phân tích, tổng hợp, so sánh, phân loại,...làm phát triển tư
duy ở trẻ thơ một cách hồn thiện.
Chính vì thế mà đồ dùng, đồ chơi cần phải đẹp, phong phú, sáng tạo, mới
mẻ, đảm bảo sự an toàn tuyệt đối, đảm bảo vệ sinh, dễ sử dụng thì hoạt động
học sẽ đạt được 50% hiệu quả của sự thành công. Đặc biệt là những loại đồ dùng
tự làm, luôn thực tế, sinh động và bám sát với yêu cầu của hoạt động học nên
chắc chắn sẽ hấp dẫn trẻ hơn so với những loại đồ dùng mua sẵn. Hiểu được
điều này nên tôi đã mang hết khả năng của mình để làm ra những loại đồ dùng,
đồ chơi phong phú, nhiều chủng loại. Tôi gom nhặt những loại phế liệu như vải
vụn, miếng gỗ, bìa cát tơng, giấy xốp, vỏ sữa chua… Từ ngun vật liệu trên tôi


7

đã làm ra những chú gà chú vịt, các cây xanh, con lợn, con công, các vườn rau,
vườn hoa rất đẹp….Từ những thứ tưởng chừng như vô tri vô giác ấy nhưng bằng
sự chịu khó, mày mị, suy nghĩ của những cơ giáo mầm non đã tạo cho nó một
vẻ đẹp, và thổi vào đó cái hồn để thu hút sự chú ý, hứng thú của trẻ.
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới thực vật tết và mùa xuân” Nhánh “ Một số loại rau”.
Tôi đã chuẩn bị những nguyên vật liệu: Gỗ, xốp, keo nến, bìa cát tơng…
Tơi vẽ hình lá cây cho trẻ cắt theo đường viền sau đó tơi dùng keo dán và
xếp tạo thành hình rau bắp cải, su hào, cà rốt, cây xanh …. Để làm sa bàn kích
thích hứng thú vào bài cho trẻ.

Hình ảnh đồ dùng đồ chơi tự tạo chủ đề thực vật
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới động vật”: Nhánh động vật ni trong gia đình
tơi đã tận dụng những ngun vật liệu như gỗ, xốp, vải vụn, vỏ sữa chua …. Để
làm các con vật làm sa bàn gây hứng thú cho trẻ vào bài và quan sát.
Đặc biệt, trẻ ở độ tuổi này rất thích tự tìm tịi, khám phá những điều mới

lạ trong cuộc sống, qua thao tác với đồ chơi, trẻ sẽ tích lũy thêm kinh nghiệm và
hiểu biết nhiều hơn. Nếu trong một giờ học, cô không sử dụng đồ dùng trực
quan thì sẽ khơng thu hút được sự chú ý của trẻ và trẻ chóng chán, khiến chất
lượng dạy và học không cao. Đồ dùng trực quan là một minh họa sinh động để
giúp trẻ chú ý và tiếp thu một cách nhanh chóng nội dung vấn đề cô cần truyền
đạt. Đồ chơi tự tạo là dụng cụ học tập đơn giản dễ dàng phục vụ hoạt động chơi
mà học của trẻ, cách thức chơi với đồ chơi và những đồ chơi mà trẻ thích phải
thay đổi theo sự phát triển của trẻ. Càng có nhiều cách để trẻ chơi với một đồ
chơi thì trẻ càng học được nhiều.
Với những đồ dùng, đồ chơi được phát và tự làm tôi đã sử dụng tối đa
trong hoạt động dạy khám phá khoa học, tôi thấy trẻ rất hào hứng, hứng thú học,
trẻ hiểu biết nhiều, quan sát rất tốt, so sánh và phân loại cũng rất rõ ràng, rành
mạch, ngôn ngữ rất phát triển,.... Tư duy của trẻ cũng nhanh và chính xác hơn .
Trong suốt một khoảng thời gian cố gắng thì số lượng đồ dùng tương đối
nhiều đủ để phục vụ cho các hoạt động học làm quen với khám phá khoa học.
Với cả một kho tàng đồ dùng phong phú như vậy sẽ góp một phần không nhỏ


8

làm lên sự thành công của các hoạt động dạy, cũng như nâng cao chất lượng của
hoạt động khám phá khoa học cho trẻ 5 tuổi.
2.3.3. Lựa chọn phương pháp, hình thức linh hoạt sáng tạo khi tổ chức,
tạo nhiều cơ hội cho trẻ được hoạt động trải nghiệm.
Như chúng ta đã biết chương trình giáo dục Mầm non xây dựng thực hiện
theo hướng mở phù hợp với các mức độ theo từng độ tuổi. Để giờ hoạt động
khám phá khoa học có hiệu quả cao người giáo viên cần phải có sự linh hoạt
sáng tạo trong hình thức tổ chức hoạt động cho trẻ. Ngoài ra với đặc điểm tâm lý
của trẻ mầm non “Học bằng chơi, chơi mà học” và tư duy của trẻ đi từ tư duy
trực quan hành động đến tư duy trừu tượng. Chính vì vậy trẻ tri giác các sự vật

hiện tượng qua các hình ảnh, vật thật. Nên khi tổ chức cho trẻ tri giác quan sát
các sự vật hiện tượng dưới nhiều hình thức khác nhau thì trẻ hứng thú học tập và
tiếp thu bài học tốt hơn. Bằng kinh nghiệm giảng dạy của bản thân tôi thấy nếu
một hoạt động học đơn thuần cô chỉ cung cấp kiến thức cô đưa tranh ra cho trẻ
quan sát, đàm thoại và cung cấp kiến thức cho trẻ thì hoạt động học trẻ học buồn
chán, trẻ khơng tập trung. Trên cơ sở đó tơi dùng các thủ thuật vào bài khác
nhau, phù hợp với từng đề tài, ở từng chủ đề để gây được hứng thú cho trẻ. Lựa
chọn hình thức tổ chức tạo tâm thế thoải mái, khơng gị ép trẻ, mọi phương pháp
đưa ra phù hợp với kỹ năng, với nhận thức của trẻ, phát huy tính tích cực chủ
động ở trẻ. Tạo điều kiện cho trẻ học qua vui chơi, qua trải nghiệm, tìm tịi khám
phá khoa học, hình thành và rèn luyện kỹ năng cho trẻ
Khi tổ chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ, giáo viên dùng thủ thuật
tạo tình huống gây hứng thú cho trẻ bằng nhiều cách: Tham quan mơ hình, tổ
chức hội thi, kết hợp các trị chơi và bố trí sắp xếp chỗ ngồi cho trẻ với đội hình
có thể là theo tổ, theo nhóm, theo hình chữ U, hay kết hợp tạo ý thức lao động
nhẹ cho trẻ qua việc trẻ cầm đồ dùng về chỗ ngồi để thực hiện.
Ví dụ: Với chủ đề “Bản thân” Đề tài “ Một số bộ phận trên cơ thể”.
Tôi cho trẻ hát và vận động bài “Nào chúng ta cùng tập thể dục” trò
chuyện cùng trẻ rồi vào bài.
Nhưng đến chủ đề “Thế giới động vật” Đề tài “Một số con vật ni trong
gia đình” Tơi cho trẻ đi tham quan trang trại chăn nuôi của bác nơng dân để giới
thiệu bài.
Qua đó tơi thấy nếu cho trẻ tự khám phá trẻ sẽ rất hứng thú, kiến thức đến
với trẻ nhẹ nhàng mà khắc sâu phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của trẻ, để trẻ
khơng đánh mất cái tơi của mình.
Ngồi việc lựa chọn hình thức tổ chức thực hiện thì bản thân ln luôn đề
cao thực hiện tốt việc lấy trẻ làm trung tâm khi tổ chức cho trẻ hoạt động. Bởi vì
trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi đã có ý thức rõ về những ý nghĩ, tình cảm của mình, trách
nhiệm đối với hành vi, trẻ đã biết phân tích tổng hợp khơng chỉ dừng lại ở đồ
vật, hình ảnh mà ngay cả ở từ ngữ. Bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp dạy trẻ

tôi luôn thực hiện nghiêm túc và có hiệu quả trong việc dạy học lấy trẻ làm trung
tâm. Với mục tiêu lấy trẻ làm trung tâm, xem trẻ là chủ thể của quá trình nhận
thức, dưa trên sự hiểu biết, hứng thú nhu cầu của trẻ mà ta đưa ra nội dung bài


9

dạy, kiến thức sao cho phù hợp với trẻ. Hình thức tổ chức hoạt động học đa
dạng, phong phú tuỳ vào sự sáng tạo của giáo viên để hoạt động học trở lên nhẹ
nhàng, khơng gị bó, áp đặt trẻ theo đúng tính chất: “Học mà chơi, chơi bằng học”
của trẻ mầm non. Khi tổ chức cho trẻ hoạt động khám phá khoa học cơ tạo tình
huống để kích thích trẻ giải quyết thực hiện nhiệm vụ một cách tích cực. Biện
pháp này cơ cần thực hiện như sau:
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới thực vật – tết và mùa xuân”
Đề tài: “Các loại quả”.
Tôi tổ chức như sau:
- Gây hứng thú:
+ Tơi tổ chức hình thức hội thi cho 3 đội giới thiệu đội mình.
+ Đội quả cam. “Nào cùng nhau đến tham gia hội thi, đội tơi có cái tên là
đội cam sành”
+ Đội quả chuối: “Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao
Chúng tơi làng rất tự hào
Chuối xanh chuối chín hịa vào hội thi
Đứng trên lớp học an toàn
Xin mời 2 đội cho 1 tràng pháo tay”
+ Đội quả xoài. “ve vẻ vè ve
Bài vè giới thiệu
Đội tơi chính hiệu
Là chú xoài lai

Sinh tố là xoài
Thơm ngon bổ dưỡng”
- Quan sát và đàm thoại:
+ Phần giới thiệu 3 đội rất ấn tương ban tổ chức tặng cho 3 đội mỗi đội 1
phần quà xin mời đội trưởng nhận quà chúng mình cùng về chỗ khám phá xem
ban tổ chức tặng cho các đội q gì nhé. Để biết được điều đó, cô và các con
cùng khám phá nhé! Cho trẻ đi nhẹ nhàng về chỗ ngồi.
+ Cô lần lượt cho từng đội 1 lên khám phá quà.
+ Đội quả xoài khám phá quả cam. Bác nơng dân tặng đội quả xồi quả gì?
+ Ai có nhận xét gì về quả cam?
+ Quả cam như thế nào? (trẻ sẽ tự nhận xét hình dáng, màu sắc, mùi vị
của quả cam)
+ Cơ bổ quả cam cho trẻ quan sát và nếm.
+ Con vừa được ăn quả gì? Hãy nói về miếng quả mà mình được ăn (trẻ
tự nêu lên cảm nhận và phỏng đốn của mình)
+ Cơ lần lượt cho trẻ khám phá hết các loại quả đã chuẩn bị và cho trẻ tự
nhận xét theo suy nghĩ của mình. Cơ là người khái quát lại cho trẻ khắc sâu hơn
kiến thức.


10

* Củng cố : + Cô cho trẻ so sánh giữa các loại quả điểm giống và khác
nhau và cho trẻ chơi các trị chơi củng cố như “ Tìm nhanh theo hiệu lệnh của
cô” “cây nào quả nấy”. Khi chơi trị chơi cơ cho trẻ tự lấy đồ dùng để thực hiện.
- Kết thúc: +Tôi đặt câu hỏi trẻ mang tính suy ngẫm và củng cố nội dung
đã học
+ Hơm nay chúng ta tìm hiểu những quả gì?
+ Quả đó như thế nào?
+ Khi ăn quả, chúng ta phải làm gì với các quả đó?

- Qua hình thức tổ chức như vậy tôi đã gây hứng thú trực tiếp cho trẻ bằng
trải nghiệm ( quan sát, ngửi, nếm)

Hình ảnh: Trẻ khám phá về các loại quả
Trên cơ sở hướng dẫn lấy trẻ làm trung tâm, khi tổ chức cho trẻ hoạt động
với khám phá khoa học tôi khai thác được ở trẻ khả năng phát triển nhận thức,
thẩm mĩ, ngôn ngữ. Tạo điều kiện cho trẻ học qua chơi, qua trải nghiệm tìm tịi
bằng tư duy trực quan hình tượng. Phát triển sự hình thành tính tự tin, tự chủ,
hồn thành nhiệm vụ một cách tích cực
2.3.4. Lồng ghép, tích hợp khám phá khoa học vào các hoạt động học.
Trong dạy học khơng có hoạt động học nào, khơng có phương pháp nào là
duy nhất mà để đạt được hiệu quả giáo dục cần phải lồng ghép, tích hợp, linh
hoạt sáng tạo các hoạt động và các phương pháp với nhau thì mới có được hiệu
quả tốt nhất với người học. Hiểu được vấn đề ấy trong các hoạt động dạy tơi
thường xun lồng ghép, tích hợp khám phá khoa học vào trong các hoạt động
học khác như: Toán, âm nhạc, văn học, …
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới động vật” nhánh động vật sống trong gia đình


11

Trong hoạt động âm nhạc dạy trẻ hát bài “Gà trống mèo con và cún con”
Tôi cho trẻ tham quan trang trại chăn nuôi của bác nông dân.
Trang trại chăn ni nhà bác nơng dân có gì?
Những con vật này sống ở đâu?
Con chó ni đề làm gì?
Con mèo ni để làm gì?
Con gà ni để làm gì?
À đúng rồi mỗi con vật chúng ta ni đều có những ích lợi riêng và có
một bài hát rất hay nói những con vật ni trong gia đình mà hơm nay cơ sẽ dạy

các con đó là bài “ Gà trống, mèo con và cún con”
Qua hoạt động âm nhạc tôi đã giúp trẻ có thêm những hiểu biết về đặc
điểm và vai trị của những con vật ni trong gia đình từ đó trẻ cảm thấy u
thích bài hát hơn, hoạt động âm nhạc trở nên hứng thú hơn.
Hoặc những hoạt động làm quen với tốn thường được quan niệm khơ
khan thì tơi ln khéo léo lồng ghép tích hợp khám phá khoa học vào để trẻ thêm
hứng thú, ghi nhớ tốt hơn, hứng thú hơn, sẽ cảm thấy không khô khan nữa..
Ví dụ : Chủ đề “ Gia đình” Nhánh những người thân yêu của bé.
Dạy trẻ tạo nhóm đếm đến 7, nhận biết số 7.
Phần ôn số lượng trong phạm vi 6. Tôi cho trẻ khám phá các ô cửa bí mật
và hỏi trẻ.
Các con khám phá bên trong ơ cửa số 1 có gì?
Cái bát dùng để làm gì?
Cái thìa dùng để làm gì?
Các con xem có mấy cái bát?
Dùng số mấy biểu thị? Cho trẻ gắn số tương ứng vào nhóm .

Hình ảnh: Trẻ quan sát hoạt động làm quen với toán


12

Vậy chúng ta thấy hoạt động làm quen với toán có thể lồng ghép vào mọi
hoạt động học khác nhau và ngược lại thì mọi hoạt động khác cũng lồng ghép
tích hợp được vào hoạt động tốn nhằm nâng cao hiệu quả của hoạt động học,
giúp trẻ ghi nhớ, hiểu sâu rộng hơn về đối tượng.
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới động vật” nhánh động vật sống dưới nước.
Trong hoạt động dạy trẻ làm quen với động vật sống dưới nước.
Tôi cho trẻ thi “Đố vui ” hai đội ra câu đố cho nhau và giải câu đố đội bạn.
- “Nhà hình soắn nằm ở dưới ao

Chỉ có một cửa ra vào mà thôi
Mang nhà đi khắp mọi nơi
Không đi đóng cửa nghỉ ngơi một mình.” (Con ốc)
- Con gì đầu bẹp .
Hai ngạnh hai bên
Râu ngắn vểnh lên
Mình trơn bóng nhỡn
( Con cá trê)
Như vậy trẻ được câu đố rất vui vẻ hào hứng, kích thích tư duy, làm
phong phú vốn từ và ngôn ngữ mạch lạc... Trong hoạt động dạy tơi cũng lồng
ghép tốn sơ đẳng, làm quen với con cua, cô và trẻ cùng đếm số chân cua sau đó
đọc câu đồng dao, bài hát về con cua, sự kết hợp ấy giúp hoạt động học không
nhàm chán mà cịn giúp trẻ tìm hiểu được một cách tổng quát nhất về con cua .
2.3.5. Tích hợp hoạt động khám phá khoa học vào mọi lúc mọi nơi.
Không chỉ dừng lại ở việc cho trẻ khám phá những sự vật, hiện tượng
xung quanh cuộc sống bằng những phương pháp thực hiện trên hoạt động học
mà tôi tận dụng tất cả các hoạt động ở mọi lúc mọi nơi mà tơi cảm thấy hợp lí để
giúp trẻ khắc sâu hơn, hiểu sâu hơn các sự vật hiện tượng mà trẻ chưa được
khám phá và trải nghiệm cụ thể :
Trong giờ đón, trả trẻ: Tơi trị chuyện với trẻ tạo tâm thế tốt cho trẻ. Đặc
biệt là trò chuyện về chủ đề đang thực hiện. Mở chủ đề tôi hướng trẻ vào quan
sát, hỏi trẻ về chủ đề kích thích sự khám phá tìm tịi của trẻ.
Ví dụ: Trong chủ đề thế giới động vật nhánh động vật sống trong gia đình
tơi trị chuyện cùng trẻ con biết những con vật gì sống trong gia đình 2 chân, 2
cánh và đẻ trứng ? Tơi cịn giao nhiệm vụ cho trẻ như các con về hỏi bố mẹ anh
chị xem những con vật nào trong gia đình có 4 chân và đẻ con? Trẻ trả lời và
hứng thú về trao đổi cùng gia đình.
Đối với cha mẹ tơi nhờ cha mẹ trẻ sưu tầm tranh ảnh, vật thật và tích luỹ
kiến thức cho trẻ về chủ đề đang học.
Hoạt động ngoài trời: Trong các giờ hoạt động ngoài trời trẻ được tìm

hiểu, khám phá về các sự vật hiện tượng xung quanh mà trong hoạt động học ở
lớp trẻ chưa được khám phá và trải nghiệm. Qua các hoạt động khám phá ở
ngồi trời tạo cho trẻ khơng khí thoải mái và hứng thú thêm về sự vật hiện


13

tượng, vì thế ngồi kiến thức trẻ được biết trong hoạt động học chính thì những
khám phá trải nghiệm ngồi trời được sử dụng một cách có hiệu quả.
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới thực vật” đề tài cho trẻ quan sát cây vú sữa .
Khi trẻ tham quan và quan sát vườn rau của bé trẻ được trực tiếp nhìn
thấy các loại rau, qua đó trẻ biết được đặc điểm của một số loại rau có ở trong
vườn rau của bé, vai trò của các loại rau trong bữa ăn hằng ngày ở trường, ở nhà
của trẻ, trẻ được giáo dục vệ sinh trong ăn uống.

Hình ảnh : Trẻ quan sát và trò truyện về cây vú sữa.
Trong giờ ăn: Giờ ăn là thời điểm trẻ không chỉ được củng cố kiến thức
của môn học cho trẻ khám phá khoa học mà cịn được học nhiều mơn khác như:
Âm nhạc, văn học, tốn...Thơng qua những thức ăn hằng ngày của trẻ trong bữa
ăn giúp trẻ nhận biết, phân biệt được một một số chất dinh dưỡng, giáo dục trẻ
thói quen trong ăn uống....
2.3.6. Phối kết hợp với cha mẹ trẻ và tổ chức, tạo cơ hội cho trẻ trải
nghiệm qua các trò chơi thực nghiệm
*Phối kết hợp với cha mẹ trẻ
Để nâng cao chất lượng hoạt động của trẻ trong trường mầm non để có sự
giáo dục tồn bộ giữa gia đình và nhà trường thì việc phối kết hợp với cha mẹ
trẻ là một việc làm hết sức cần thiết. Tơi thấy rằng tất cả mọi khó khăn trong học
tập khơng thể thiếu được vai trị giải quyết của cha mẹ trẻ. Vì vậy ngay từ đầu
năm học, dưới sự chỉ đạo nhà trường tôi đã tổ chức họp cha mẹ trẻ, thông qua
nhiệm vụ trọng tâm trong năm học và đề ra phương hướng để nâng cao chất

lượng chăm sóc và giáo dục trẻ trong nhà trường. Để cha mẹ trẻ hiểu thêm về
hoạt động khám phá khoa học tôi đã tổ chức 1 số hoạt động khám phá khoa học
mẫu để giúp cha mẹ trẻ có nhận thức sâu sắc hơn về hoạt động khám phá khoa


14

học đồng thời tôi thường xuyên gặp gỡ trao đổi với các bậc cha mẹ trẻ về tầm
quan trọng của hoạt động khám phá khoa học trong trường mầm non nói chung
và đối với trẻ 5 - 6 tuổi nói riêng. Hoạt động khám phá khoa học không chỉ giúp
trẻ phát triển về nhận thức mà còn phát triển về ngơn ngữ, thẩm mĩ….Ngồi ra
trong các giờ đón, trả trẻ, bản thân tôi luôn trao đổi với cha mẹ trẻ về tình hình
học tập của trẻ ở lớp, về các chủ đề trẻ đang học giúp cha mẹ trẻ nắm rõ từ đó có
thể tạo điều kiện cho trẻ được trải nghiệm ở nhà, củng cố thêm kiến thức .
Ví dụ: Trong chủ đề “Thế giới thực vật” Hôm nay tơi cho trẻ Tìm hiểu về
sự nảy mầm của cây. Trẻ được tham gia trải nghiệm và thực hiện công việc xong
do thực nghiệm cần thời gian trẻ mới thu được kết quả và có thể một số trẻ nghỉ,
thơng qua trao đổi với cha mẹ trẻ, cha mẹ trẻ nắm được từ đó tạo điều kiện cho
trẻ được thực hiện việc gieo hạt ở nhà, khi được cô thường xuyên hỏi thăm về
sản phẩm thì trẻ tỏ ra rất hứng thú, khi chính trẻ thực hiện và khám phá. Từ đó
giúp trẻ nhớ hơn, hiểu và kích thích trí ham học hỏi.

Hình ảnh: Cha mẹ trẻ qun góp ngun vật liệu phế thải.
Mặt khác tơi cịn vận động các bậc cha mẹ trẻ cùng tham gia đóng góp
thêm các loại đồ dùng như: Tranh ảnh, học báo, phế liệu…có cha mẹ trẻ đã sưu
tầm các loại tranh ảnh về các con vật hoa quả, một số danh lam thắng cảnh để
ủng hộ, có bậc cha mẹ trẻ đã ủng hộ các cây cảnh, cây hoa và một số loại cây ăn
quả để trồng ở vườn trường và góc thiên nhiên, vì phần lớn là trẻ em nơng thơn
nên đặc biệt các sẩn phẩm của nông nghiêp được cha mẹ trẻ ủng hộ rất nhiệt
tình. Qua tìm hiểu về nghề nghiệp của bố mẹ trẻ tôi đã nắm được nghề của bố

mẹ trẻ từ đó tơi có kế hoạch gặp gỡ và trao đổi nhờ các bậc cha mẹ trẻ sưu tầm
những vật liệu hỏng bỏ đi để gom lại mang về làm đồ chơi như bố cháu Anh


15

Quân làm thợ mộc nhờ bác sưu tầm các khối gỗ để làm đồ chơi xếp nhà,
xếp ô tô, các thân cây...Hàng ngày trước khi dạy một bài tìm hiểu nào tôi thường
xuyên trao đổi với các bậc cha mẹ trẻ về bài học đó về nhà các bậc cha mẹ trẻ
cùng trò chuyện với trẻ về bài học hoặc có thể cung cấp cho trẻ một số kiến thức
để cho trẻ học tập tốt hơn. Chính nhờ vậy mà tôi đã tạo được niềm tin với cha
mẹ trẻ, cha me trẻ rất tin tưởng khi đưa con tới lớp.
Ngày nay khoa học kỹ thuật đang có những bước tiến quan trọng vì vậy
trẻ mầm non cũng cần được trang bị cho mình những kiến thức bao qt và
chính xác về các lĩnh vực tự nhiên và xã hội là rất cần thiết. Khơng phải thí
nghiệm nào cũng là một phát minh tuy nhiên khơng có phát minh nào là khơng
có thí nghiệm. Những thí nghiệm nhỏ, đơn giản dễ tiến hành nhưng lại đem đến
cho trẻ những hiểu biết về thế giới xung quanh.
Trong khám phá khoa học việc sử dụng trị chơi, thí nghiệm đơn giản ln
tạo cho trẻ sự hứng thú, kích thích trẻ tích cực hoạt động, phát triển ở trẻ tính tị
mị, ham hiểu biết, thích khám phá, tìm tịi, phát triển óc quan sát, phán đốn và
các năng lực hoạt động trí tuệ Từng bước trẻ sẽ có điều kiện, suy nghĩ những
điều bí ẩn trong cuộc sống....chính vì vậy mà phương pháp sử dụng các trị chơi
thực nghiệm ln đạt kết quả cao trong hoạt động khám phá khoa học. Dưới đây
là một số thí nghiệm tơi đã tiến hành cho trẻ thực hành kết quả thu được rất tốt,
trẻ rất hứng thú và say mê.
Ví dụ 1: Thí nghiệm về sự nảy mầm của hạt.
- Mục đích:Trẻ biết được cây cũng cần thức ăn, ánh sáng và nước mới
sinh trưởng được.
- Chuẩn bị: Một vài hạt đậu tương, đậu đen…2 Khay nhỏ, một ít đất .bình

nước tưới.
-Tổ chức hoạt động: - Ngâm hạt vào trong nước ấm từ 1 đến 2 tiếng sau
đó lấy ra đặt hạt vào khay có sẵn đất. Đặt 1 khay nơi có ánh sáng mặt trời và cho
trẻ tưới nước hàng ngày. Khay còn lại đặt trong bóng tối và khơng tưới nước.
Quan sát sau 3 đến 4 ngày cây trong khay được tưới nước hàng ngày sẽ nảy
mầm và lớn dần cịn khay khơng tưới sẽ khơng nảy mầm. Lúc này hãy cho trẻ
giải thích hiện tượng nảy mầm và khơng nảy mầm trên .
Vì trẻ mẫu giáo lớn nên tôi cho trẻ tự làm và nêu kết quả thực nghiệm của
bản thân.
- Giải thích và kết luận: Cây nảy mầm được nhờ được gieo xuống đất, có
ánh sáng và tưới nước đầy đủ ánh sáng có thức ăn trong hạt và nước uống trong
đất và ngược lại cây mà khơng được chăm sóc đầy đủ sẽ khơng nảy mầm được.
Ví dụ 2: Thí nghiệm về vật nổi vật chìm dưới nước.
- Mục đích: Trẻ biệt được vật nặng sẽ chìm vật nhẹ sẽ nổi, vật nổi, vật
chìm tùy thuộc chất liệu khác nhau.
- Chuẩn bị:+ Đồ dùng: Các mẩu gỗ, bi sắt đường kính 3 - 4cm, thìa inox,
cục nam châm, một miếng xốp, giấy, chậu đựng nước sạch.
+ Đồ chơi: Thuyền giấy, lá mít trẻ đã gấp, bóng nhựa, đồ chơi nhựa.


16

-Tổ chức hoạt động: Cho trẻ tự lấy đồ chơi đã chuẩn bị sẵn thả vào chậu
nước, và yêu cầu trẻ nhận xét vật nào chìm? vật nào nổi tại sao ?
- Kết quả: Qua thí nghiệm này giúp trẻ hiểu những đồ vật làm từ những
nguyên liệu nặng sắt, thép, nhơm… như bi sắt, bát, thìa inox, …. những đồ vật
làm từ nguyên liệu nhẹ: gỗ, xốp, giấy, nhựa,….thì nổi trên nước .

Hình ảnh: Trẻ cùng làm thí nghiệm.
Qua việc tạo các điều kiện cho trẻ tiếp xúc các sự vật hiện tượng và môi

trường xung quanh bằng các thí nghiệm, thử nghiệm tơi thấy nhận thức của trẻ
được mở rộng, khả năng quan sát, tri giác của trẻ phát triển tốt đa số trẻ thể hiện
được tính tích cực chủ động khi quan sát đối tượng trong quá trình quan sát trẻ
tỏ ra nhanh nhẹn linh hoạt và phát triển nhiều vốn kinh nghiệm, vốn từ của trẻ
trở nên phong phú hơn khả năng diễn đạt tổt hơn.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến
Với những biện pháp giúp trẻ 5 tuổi nâng cao hoạt động khám phá khoa học
mà tôi đã nêu trên khi thực hiện tại lớp tôi đã đạt được một số kết quả như sau:
Đối với trẻ: Hình thành cho trẻ 1 số kỹ năng, thao tác thử nghiệm trong
góc khoa học. Làm tăng vốn hiểu biết cho trẻ, hứng thú tham gia các hoạt động,
sáng tạo trong mọi cơng việc. Trẻ ngày càng có kỹ năng quan sát tốt, biết suy
đốn, phán đốn nhằm tìm ra một kết quả chính xác. Kỹ năng so sánh, phân loại
và giao tiếp cho trẻ ngày càng phát triển.


17

Kết quả khảo sát sau khi áp dụng biện pháp.
Kết quả
Nội dung khảo sát

ST

Đạt
ST

Kỹ năng quan sát, tìm ra đặc điểm
các đối tượng
Khả năng so sánh, phân loại các
đối tượng khám phá

Phát hiện cái mới lạ và có thái độ
hành động phù hợp
Có kỹ năng sống và khả năng giao
tiếp tốt

Chưa đạt
ST
TL%
0
0

26

26

TL%
100

26

26

100

0

0

26

26

96,2

1

3,8

26

26

96,2

1

3,8

Từ kết quả trên cho thấy, sau khi áp dụng các biện pháp nâng cao hiệu quả
hoạt động khám phá khoa học cho trẻ thì số trẻ đạt yêu cầu đã tăng lên rõ rệt ở
cả bốn nội dung khảo sát, khơng cịn trẻ chưa đạt u cầu. Chất lượng hoạt động
khám phá khoa học ở lớp tôi đã nâng cao rõ rệt.
Đối với bản thân và đồng nghiệp: Có những kiến thức cơ bản về khoa
học tự nhiên và khoa học xã hội, nắm vững nội dung chương trình và có kỹ năng
sử dụng linh hoạt các phương pháp, ln có ý thức trong việc đổi mới phương
pháp, hình thức tổ chức cho trẻ khám phá khoa học theo hướng tích cực các hoạt
động của trẻ và lấy trẻ làm trung tâm.
Đối với các bậc cha mẹ trẻ: Các bậc cha mẹ trẻ đã nhận thức rõ được tầm
quan trọng của việc dạy trẻ làm quen với môi trường xung quanh, cùng phối kết
hợp với cô giáo tạo điều kiện cho trẻ được làm quen với môi trường xung quanh

đạt kết quả cao nhất, điều đó cũng đã góp phần nâng cao chất lượng giáo dục trẻ.
3. Kết luận, kiến nghị
3.1. Kết luận
Hoạt động khám phá khoa học là một q trình tiếp xúc, tìm tịi tích cực
từ phía trẻ nhằm phát hiện những cái mới, những cái ẩn dấu trong các sự vật,
hiện tượng xung quanh.
Thông qua việc tổ chức hoạt động khám phá khoa học giúp trẻ có những
hiểu biết đơn giản, chính xác, cần thiết về các sự vật, hiện tượng xung quanh;
phát triển các kỹ năng nhận thức, kỹ năng xã hội và hình thành cho trẻ thái độ
sống tích cực trong mơi trường.
Mặt khác trẻ Mầm non học qua vui chơi, qua trải nghiệm, tìm tịi, trẻ
thường tư duy theo trực quan hình tượng, thích khám phá, thích thể hiện những
điều mới lạ nên rất cần sự hỗ trợ của cô.


18

Qua quá trình nghiên cứu giảng dạy, từ việc áp dụng các biện pháp nâng
cao hiệu quả hoạt động khám phá khoa học ở lớp tôi đã đạt kết quả tốt.
Hình thành cho trẻ 1 số kỹ năng, thao tác thử nghiệm trong góc khoa học.
Làm tăng vốn hiểu biết cho trẻ, hứng thú tham gia các hoạt động, sáng tạo trong
mọi cơng việc.
Trẻ ngày càng có kỹ năng quan sát tốt, biết suy đốn, phán đốn nhằm tìm
ra một kết quả chính xác. Kỹ năng so sánh, phân loại và giao tiếp cho trẻ ngày
càng phát triển.
Để đem lại hiệu quả cao khi tổ chức hoạt động khám phá khoa học cho trẻ
giáo viên cần thực hiện những yêu cầu sau:
- Cơ giáo phải có trình độ chun mơn và phẩm chất đạo đức tốt, nắm
vững phương pháp của hoạt động khám phá khoa học cho trẻ 5- 6 tuổi.
- Cơ giáo ln tích cực, sưu tầm các đồ dùng, đồ chơi cho trẻ khám phá

khoa học.
- Cô giáo truyền đạt kiến thức cho trẻ thật đơn giản, dễ hiểu khơng phức
tạp làm trẻ khó hiểu, khi cùng trẻ khám phá cô hãy là người bạn ân cần, cởi mở
giúp trẻ thấy hào hứng và gần gũi hơn. Đặt câu hỏi đảm bảo theo hệ thống, phù
hợp nhận thức của trẻ.
- Linh hoạt và sáng tạo khi tổ chức các hoạt động cho trẻ khám phá khoa
học dựa vào điều kiện thực tế sẵn có tránh xa vời, gị ép trẻ.
- Cô giáo nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lí của trẻ từ đó cơ biết nhu cầu,
hứng thú, khả năng của trẻ cần nắm bắt được gì từ đó cơ giáo lấy trẻ làm trung
tâm và thiết kế các hoạt động khám phá khoa học.
- Lồng ghép tích hợp hoạt động khám phá khoa học vào các hoạt động học
và mọi lúc mọi nơi.
- Tạo một môi trường khám phá trong lớp, ngoài lớp giúp trẻ được điều
kiện trải nghiệm qua các thí nghiệm và trị chơi.
- Tư vấn hiệu quả với cha mẹ trẻ có tầm nhìn đúng đắn về cách giáo dục
trẻ mầm non, khơng xa vời phức tạp trên sách vở mà quan trọng là những điều
xung quanh trẻ thật mới lạ, từ đó trang bị những hiểu biết về thế giới xung
quanh mọi lúc mọi nơi, người lớn có thể quan tâm chơi cùng trẻ nhiều hơn cùng
trẻ khám phá mọi vật và hiện tượng thơng qua vật thật từ đó có cách giáo dục
hiệu quả nhất.
Chính vì vậy để làm tốt việc này, địi hỏi giáo viên cần có tâm huyết u
trẻ và sự phối hợp đồng bộ của nhà trường và gia đình. Có làm được như vậy
mới giúp trẻ có được mơi trường tốt phát triển tồn diện, tạo nền móng vững
chắc cho trẻ bước vào trường tiểu học.
3.2. Kiến nghị
Để các cháu mầm non nói chung và các cháu 5-6 tuổi nói riêng có được
những điều kiện thuận lợi nhất trong khi học cũng như khi chơi. Dựa trên cơ sở
nghiên cứu tơi xin có những kiến nghị sau.

19

Đối với nhà trường: Tạo mọi điều kiện tốt nhất cho cơ và trẻ thực hiện
chương trình giáo dục Mầm non một cách có hiệu quả cao. Xây dựng nhiều tiết
mẫu cho giáo viên được trao đổi, học hỏi, tích lũy nhiều kinh nghiệm và có
những sáng kiến sáng tạo hơn nữa trong cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ. Tham
mưu UBND xã, các nhà hảo tâm đầu tư, ủng hộ các thiết bị nghe nhìn hiện đại
như máy chiếu, ti vi.
Trên đây là đề tài sáng kiến mà tôi đã nghiên cứu. Trong quá trình thực
hiện bản thân đã cố gắng nghiên cứu song khơng tránh khỏi thiếu sót, rất mong
được sự góp ý, chỉ bảo, giúp đỡ của hội đồng khoa học các cấp để tơi có thêm
nhiều những kinh nghiệm trong q trình cơng tác của mình.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG Như Thanh, ngày 5 tháng 4 năm 2021
NHÀ TRƯỜNG
CAM KẾT KHÔNG SAO CHÉP, COPPY

Cao Thị Long

Đới Thị Thành


20

Tài liệu tham khảo
- Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cho cấp học mầm non.
- Tập san và tạp chí giáo dục mầm non.
- Tham khảo trên mạng internet những vấn đề về giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm qua các trang Wessile www.mamnon.com; thuvientailieu…
- Tài liệu tập huấn bồi dưỡng hè CBQL và GVMN năm học 2016 - 2017

của Sở GD&ĐT.
- Tài liệu Bồi dưỡng thường xuyên, tài liệu trong dự án “Tăng cường khả
năng sẵn sàng đi học cho trẻ mầm non” của Bộ giáo dục và Đào tạo.


Mẫu 1 (2)

DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Đới Thị Thành
Chức vụ và đơn vị công tác: Trường Mầm non Phượng Nghi

TT

1.
2.
3.
4.
5.
...

Tên đề tài SKKN

Cấp đánh giá xếp
loại
(Ngành GD cấp
huyện/tỉnh; Tỉnh...)

Kết quả
đánh giá
xếp loại
(A, B, hoặc C)

Năm học
đánh giá
xếp loại