BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN TẤN CHIÊU
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH T
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2007
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
NGUYỄN TẤN CHIÊU
LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH T
CHUYÊN NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH
MÃ SỐ: 60.34.05
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
TS. NGUYỄN NGC THU
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - 2007
MC LC
TRANG PH BÌA
MC LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
DANH MC BNG BIU, TH
DANH MC PH LC
M U Trang 1
CHNG 1:
C S LÝ LUN V CHT LNG ÀO TO, VAI TRÒ,
C IM CA GIÁO DC TRUNG CP CHUYÊN NGHIP Trang 4
1.1 H THNG GIÁO DC VIT NAM Trang 4
1.2 CHT LNG ÀO TO Trang 7
1.2.1 KHÁI NIM Trang 7
1.2.2 QUN LÝ CHT LNG ÀO TO Trang 10
1.2.2.1 Khái nim Trang 10
1.2.2.2 Các phng thc qun lý cht lng Trang 10
1.2.3 KIM NH CHT LNG ÀO TO Trang 13
1.2.3.1 Khái nim: Trang 13
1.2.3.2 Vai trò ca kim đnh cht lng trong vic
nâng cao cht lng đào to Trang 14
1.3 C IM, VAI TRÒ CA GIÁO DC TRUNG CP CHUYÊN
NGHIP Trang 16
1.4. S CN THIT CA ÀO TO NGUN NHÂN LC K THUT
TRONG S NGHIP CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA Trang 17
TÓM TT CHNG 1 Trang 21
CHNG 2:
THC TRNG V GIÁO DC NGH NGHIP
THÀNH PH H CHÍ MINH Trang 22
2.1 TÌNH HÌNH GIÁO DC NGH NGHIP VIT NAM Trang 22
2.1.1 V c s vt cht Trang 23
2.1.2 V giáo viên Trang 24
2.1.3 V chng trình Trang 26
2.1.4 V c cu đào to Trang 28
2.1.5 V qun lý Trang 29
2.1.6 V ngun nhân lc Trang 30
2.2 CH S CHT LNG GIÁO DC VIT NAM Trang 32
2.3. THC TRNG V GIÁO DC NGH NGHIP
THÀNH PH H CHÍ MINH Trang 33
2.3.1. Tình hình tng quát Trang 33
2.3.2. Thc trng h trung cp chuyên nghip Trang 35
2.3.3 Tình hình cht lng ti mt s trng trung cp Trang 38
2.3.3.1 V kt qu hc tp ca hc sinh Trang 38
2.3.3.2 V trình đ chuyên môn ca cán b ging dy Trang 38
2.3.4. Nhng thun li, khó khn Trang 39
2.3.4.1 Thun li Trang 39
2.3.4.2 Khó khn Trang 39
2.3.4.3 Nguyên nhân Trang 41
2.3.5 ánh giá cht lng đào to Trung cp chuyên nghip trng
Trung hc Công ngh Lng thc – Thc phm Trang 43
TÓM TT CHNG 2 Trang 48
CHNG 3:
MT S GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG
ÀO TO CHO H TRUNG CP CHUYÊN NGHIP
TRÊN A BÀN TP. H CHÍ MINH Trang 49
3.1 QUAN IM, MC TIÊU CA NHÀ NC
V GIÁO DC NGH NGHIP Trang 49
3.1.1 Mc tiêu chung Trang 49
3.1.2 Mc tiêu v giáo dc ngh nghip TP. H Chí Minh ti 2010 Trang 50
3.2 MT S D BÁO V GIÁO DC NGH NGHIP
NHNG NM TI Trang 52
3.2.1 D báo v mng li trng dy ngh,
nhu cu đào to ngh nghip Trang 52
3.2.2 Giáo dc ngh nghip trong thi k hi nhp Trang 54
3.3 MT S GII PHÁP NÂNG CAO CHT LNG ÀO TO
CHO H TRUNG CP CHUYÊN NGHIP TRÊN A BÀN
TP. H CHÍ MINH Trang 55
3.3.1 Nâng cao nng lc dy ngh ca đi ng giáo viên Trang 56
3.3.2 Tng cng đu t, xây dng c s vt cht,
trang thit b k thut dy ngh Trang 57
3.3.3 Áp dng phng pháp dy ngh MES Trang 59
3.3.3.1 Mođun k nng hành ngh Trang 60
3.3.3.2 Phng pháp tip cn đào to ngh theo MES Trang 62
3.3.3.3 Phng pháp xây dng MES Trang 63
3.3.3.4 M rng din ngh hoc nâng cao trình đ ngh Trang 64
3.3.4 Qun lý cht lng đào to theo ISO Trang 65
3.3.5
To mi liên h cht ch gia nhà trng - doanh nghip Trang 67
3.4 KIN NGH Trang 68
3.4.1 Hoàn thin c ch pháp lý đ nâng cao
nng lc h giáo dc ngh nghip Trang 68
3.4.2 Xây dng c quan d báo v ngun nhân lc Trang 69
3.4.3 Nâng cao cht lng giáo dc ph thông, tng cng
hng nghip cho hc sinh ph thông Trang 70
TÓM TT CHNG 3 Trang 71
KT LUN Trang 72
Tài liu tham kho
PH LC
DANH MC CÁC CH VIT TT
ASEAN: Asociation of South East Asia Nations ( Hip hi các nc ông Nam Á)
CNKT: Công nhân k thut
GDP: Gross Domestic Product (Tng sn phm quc ni)
ISO: International Organization for Standardization
(T chc quc t v tiêu chun hóa
MES : Module Employable Skills (Mô đun k nng hành ngh)
OECD: Organization for Economic Co-operation and Development
(T chc hp tác và phát trin kinh t)
PTTH: Ph thông trung hc
PTCS: Ph thông c s
TCCN: Trung cp chuyên nghip
TP.H Chí Minh: Thành ph H Chí Minh
UNESCO: United Nations Educational Scientific and Cultural Organization
(T chc v Vn hóa-Khoa hc và Giáo dc ca Liên hip quc)
WTO: World Trade organization (T chc thng mi th gii)
DANH MC BNG BIU, TH
Bng 1.1: Chi ngân sách nhà nc cho giáo dc
S đ 1.1: H thng giáo dc quc dân
Biu đ 2.1: T l giáo viên theo các khi
Bng 2.1: Ch s cht lng giáo dc mt s nc châu Á (thang 10 đim)
Bng 2.2 : S GV, HS Trung cp chuyên nghip qua các nm
Bng 2.3 : S SV H,C so vi s HS TCCN
Biu đ 2.3: S SV H,C so vi s HS TCCN
Bng 2.4: ánh giá v cht lng đào to Trung cp chuyên nghip ti
trng Trung hc Công ngh Lng thc – Thc phm
Bng 2.5: ánh giá cht lng đào to ca hc sinh theo nhóm ngành
Bng 2.6: ánh giá cht lng đào to ca hc sinh theo nm hc
Bng 2.7: Các yu t nh hng đn cht lng đào to
Bng 2.8: Các ý kin đ ngh thay đi, ci tin đ nâng cao cht lng đào to
DANH MC PH LC
Ph lc 1 – 5: Kt qu hc tp ca hc sinh mt s trng trung cp chuyên nghip
trên đa bàn TP. H Chí Minh (2000-2005)
Ph lc 6 – 10: Tình hình đi ng cán b giáo dc mt s trng trung cp
chuyên nghip trên đa bàn TP. H Chí Minh (2000-2005)
Ph lc 11: Chi ngân sách nhà nc cho giáo dc
Ph lc 12: H Trung cp chuyên nghip c nc
- 1 -
M U
1. LÝ DO CHN TÀI:
Giáo dc Vit Nam luôn là mi quan tâm ca nhiu ngi nht là trong nhng
nm gn đây. i vi nhng nc đang phát trin nh Vit Nam, đ vn ti mt
nn giáo dc tiên tin, hin đi, cp nht là điu kin cn thit đ đi đn phát trin
kinh t lâu dài và bn vng.
Vit Nam đang trong quá trình công nghip hóa, hin đi hóa và hi nhp quc
t. Trong nhng nhân t có tác đng mnh m đn s phát trin ca đt nc thi
k này thì ngun nhân lc luôn là nhân t quyt đnh.
“Con ngi và ngun nhân lc là nhân t quyt đnh s phát trin đt nc
trong thi k công nghip hóa, hin đi hóa…”
(Chin lc phát trin kinh t-xã hi 2001-2010)
Mt trong nhng ngun nhân lc đáp ng trc tip cho thi k công nghip
hóa, hin đi hóa là lc lng lao đng lành ngh, trong đó h giáo dc Trung cp
chuyên nghip cung cp mt lng không nh. Trong nhng nm qua, Vit Nam
luôn trong tình trng “tha thy, thiu th” do tâm lý chung ca các gia đình luôn
mong mun con em mình đc theo hc bc đi hc.
Cht lng lao đng ngh
còn thp, cha ngang tm khu vc, cha đáp ng đc nhu cu công nghip hóa,
hin đi hóa, vn còn khong cách gia trình đ tay ngh ca hc sinh mi ra
trng và nhu cu ca các doanh nghip. Trong khi đó hc sinh ph thông cha
đc hng nghip mt cách khoa hc, cha thy đc s cn thit v k nng
ngh ngay t khi còn ngi trên gh nhà trng.
Xut phát t tình hình trên, tôi chn vn đ: “Mt s gii pháp nâng cao cht
lng đào to h Trung cp chuyên nghip trên đa bàn thành ph H Chí
Minh” làm đ tài nghiên cu ca mình vi mong mun đóng góp mt phn nh vào
s nghip đi mi giáo dc chung ca đt nc.
- 2 -
2. TÌNH HÌNH NGHIÊN CU TÀI:
Cùng vi kinh t th trng, h thng giáo dc Vit Nam đã có nhiu ci
cách và nó đã tr thành mt trong nhng đng lc thúc đy s phát trin kinh t đt
nc. Giáo dc ngh nghip cng đang đc cng c và hoàn thin dn, điu này
đc đánh du bng s ra đi ca Lut dy ngh 2006 cùng vi chính sách mi v
đào to liên thông gia các cp, các h đang to ra mt s khi sc cho giáo dc
ngh nghip.
T trc đn nay đã có nhiu công trình nghiên cu v giáo dc, nhng phn
ln đu chú trng vào giáo dc ph thông, giáo dc đi hc vì phn ln hc sinh và
các gia đình đu đi theo con đng: Tiu hc – THCS – THPT - i hc. Giáo dc
ngh nghip, nht là h trung cp chuyên nghip cha đc chú ý đúng mc, tng
xng vi v trí và tm quan trng ca nó trong h thng giáo dc quc dân.
Mt s bài vit, công trình nghiên cu v giáo dc ngh nghip t nhiu góc
đ khác nhau mà tác gi đc bit đn đc lit kê phn tài liu tham kho
Lun vn này vi hng nghiên cu nâng cao cht
lng đào to h Trung
cp chuyên nghip trên đa bàn thành ph H Chí Minh, nhm góp phn nâng cao
cht lng lao đng k thut bc trung cp trc đòi hi ngày càng cao ca xã hi,
s cnh tranh v ngun nhân lc đang dn rõ rt khi chúng ta đã gia nhp WTO.
3. Mc đích nghiên cu:
- H thng hóa c s lý lun v cht lng đào to, qun lý, kim đnh cht
lng đào to, các yu t nh hng đn cht lng đào to, s cn thit ca vic
đào to lc lng lao đng k thut trong thi k công nghip hóa, hin đi hóa.
- Trên c s lý lun này, lun vn đi vào phân tích thc trng mt s trng
Trung cp chuyên nghip trên đa bàn thành ph H Chí Minh đ đa ra các gii
pháp đ nâng cao cht lng đào to h Trung cp chuyên nghip, t đó góp phn
nâng cao cht lng lao đng k thut bc trung cp trc đòi hi ngày càng cao
ca xã hi, trong bi cnh chúng ta mi gia nhp WTO, s cnh tranh v ngun
nhân lc mi ngày mt cao.
- 3 -
4. I TNG VÀ PHM VI NGHIÊN CU CA TÀI:
- i tng nghiên cu: Loi hình trng Trung cp chuyên nghip.
- Vn đ nghiên cu: Mt s gii pháp nâng cao cht lng đào to cho h
Trung cp chuyên nghip.
- Phm vi nghiên cu: Mt s trng Trung cp chuyên nghip trên đa bàn
thành ph H Chí Minh.
5. C S LÝ LUN VÀ PHNG PHÁP NGHIÊN CU:
- Lun vn s dng phng pháp lun duy vt bin chng và các phng pháp
thng kê mô t, din gii, quy np, mô hình hóa, trên nguyên tc gn lý lun vi
thc tin.
- D liu đc ly t nhiu ngun: Tng Cc Thng Kê, Tng Cc dy ngh, B
Lao đng - Thng binh và Xã hi, B Giáo dc-ào to, S Lao đng - Thng
binh và Xã hi TP. H Chí Minh, S Giáo dc-ào to TP. H Chí Minh, mt s
trng trung cp chuyên nghip, các báo, tp chí…
6. KT CU CA LUN VN:
Ngoài phn m đu, kt lun, tài liu tham kho, ph lc, lun vn bao gm 3
chng đc kt cu nh sau:
̇ Chng 1: C s lý lun v cht lng đào to, vai trò, đc đim ca giáo
dc ngh nghip trong thi k công nghip hóa, hin đi hóa ca
đt nc.
̇ Chng 2: Thc trng v Trung cp chuyên nghip và dy ngh trên đa bàn
thành ph H Chí Minh.
̇ Chng 3: Mt s gii pháp nâng cao cht lng đào to h Trung cp
chuyên nghip trên đa bàn thành ph H Chí Minh.
- 4 -
CHNG 1: C S LÝ LUN V CHT LNG ÀO TO; VAI TRÒ,
C IM CA GIÁO DC NGH NGHIP TRONG THI K CÔNG
NGHIP HÓA, HIN I HÓA CA T NC
1.1 H THNG GIÁO DC VIT NAM
“- H thng giáo dc quc dân gm giáo dc chính quy và giáo dc thng xuyên.
- Các cp hc và trình đ đào to ca h thng giáo dc quc dân bao gm :
a) Giáo dc mm non bao gm có nhà tr và mu giáo.
b) Giáo dc ph thông có tiu hc, trung hc c s, trung hc ph thông
c) Giáo dc ngh nghip có trung cp chuyên nghip và dy ngh
d) Giáo dc đi hc và sau đi hc: đào to trình đ cao đng, trình đ đi
hc, trình đ thc s, trình đ tin s.” [15, điu 4]
S đi mi c bn ca Lut Giáo dc 2005 so vi Lut Giáo dc 1998 là coi
giáo dc thng xuyên không ch là mt phng thc hc tp mà còn là mt b
phn quan trng trong h thng giáo dc quc dân nhm xây dng xã hi hc tp,
to điu kin cho vic hc tp sut đi ca nhân dân.
Hin nay s sinh viên trên s dân là 1,6%. T l này so vi Thái Lan mc
2%. Và theo đ án phát trin giáo dc thì ti 2010 s tng t l này lên 2% và ti
2020 là 4,5%. T l trung bình các nc phát trin cao OECD da vào ngun s
liu v giáo dc ca OECD (Education at a Glance 2005) là 4,3% trong đó có nc
cao nh Hàn Quc là 6,7%, M 5,7%, nc thp nh c 2,6%, Mexico 2,1%.
Ngân sách dành cho giáo dc nm 2006 khong 55300 t đng. T nm
2000-2006 chi cho giáo dc-đào to đã tng t 15% lên 18% trong tng chi ngân
sách Nhà nc (bng 5,6% GDP, cao hn t l bình quân 3,8% ca các nc và
- 5 -
vùng lãnh th Châu Á), trong k hoch 5 nm 2006-2010, t l chi ngân sách cho
giáo dc-đào to đc nâng lên 20% t nm hc 2007-2008.
Bng 1.1
: Chi ngân sách nhà nc cho giáo dc
2001 2002 2003 2004 2005 2006
Tng chi cho giáo
dc (t đng)
15609 20624 22795 32730 41630 55300
T l ngân sách
cho GD /GDP (%)
3.2 4.7 3.7 4.6 5.0 5.6
(Ngun: B Giáo dc - ào to)
H thng giáo dc Vit Nam đang đi mi theo hng hi nhp khu vc và
quc t vi chin lc lâu dài là m rng quy mô giáo dc trên c s đm bo cht
lng. Mc tiêu lâu dài là xây dng mt xã hi hc tp, trong đó ai cng đc hc
tp, đào to đ thông tho ít nht mt ngh. Tuy nhiên đây là mt mc tiêu mà đ
thc hin đc còn rt nhiu khó khn. Mt trong nhng lý do là ngun lc ca
chúng ta quá hn hp, cha đ đ m rng mng li các c s giáo dc và đào to.
T chc và hot đng giáo dc đã có s thay đi cn bn, hng ti s đa
dng hoá, chun hoá, hin đi hoá và xã hi hoá. Vit Nam cng đã có nhng bc
đi ch đng trong hi nhp giáo dc, tip nhn giáo dc nc ngoài.
Nhiu nm qua, vi ch trng xã hi hóa giáo dc, nhiu trng i hc ra
đi, nhng cha quan tâm đúng mc đn trng dy ngh, trung cp chuyên
nghip. h thng đào to ngh nghip vn b coi là nng v lý thuyt.
Gn đây Lut
giáo dc sa đi 2005 và Lut dy ngh 2006 ra đi đã đánh du mt bc phát
trin mi cho giáo dc ngh nghip nhng vn còn nhiu vng mc, cha hoàn
thin.
Cao đng ngh (2 - 3 nm)
Trung cp ngh (1–2 nm)
Dy
ngh
S c
p
n
g
h
(d
i 1 nm
)
- 6 -
S đ 1.1:
- 7 -
1.2 CHT LNG ÀO TO
1.2.1 KHÁI NIM:
Cht lng tt góp phn vào vic xây dng nên thng hiu, hình ành, danh
ting ca mt đn v. tin hành công nghip hóa, hin đi hóa đt nc cn phi
có mt lc lng lao đng có cht lng cao. Mun vy thì phi nâng cao cht
lng đào to ca các trng. Do đó, vic nâng cao cht lng đào to luôn là
nhim v quan trng nht ca bt k c s đào to nào.
Trong lnh vc giáo dc, cht lng đào to là mt khái nim khó đnh ngha,
khó xác đnh, khó đo lng, khó nm bt và cách hiu ca mi ngi, mi cp, mi
góc đ cng khác nhau.
¬ Theo T đin ting Vit:
“Cht lng là cái làm nên phm cht giá tr ca mt vt”
¬ Theo t chc Quc t v Tiêu chun hóa (ISO):
"Cht lng là kh nng ca tp hp các đc tính ca mt sn phm, h
thng hay qúa trình đ đáp ng các yêu cu ca khách hàng và các bên có liên
quan”.
¬ Các cách tip cn v cht lng đào to:
- Cht lng là s phù hp vi các tiêu chun:
Tip cn theo cách này, cht lng ca sn phm hay dch v đc đo bng s
phù hp ca nó vi các thông s hay tiêu chun đc quy đnh trc đó.
Trong giáo dc đào to, hin nay cha có mt chun chung, nht là v các k
nng ngh, vì vy các trng t đ ra các tiêu chun nht đnh v các lnh vc trong
quá trình đào to ca trng mình và phn đu theo các chun đó. Theo cách này,
đ nâng cao cht lng đào to thì các tiêu chun dn đc nâng cao lên
- 8 -
- Cht lng là s phù hp vi mc tiêu, mc đích:
Ngoài s phù hp vi các thông s hay tiêu chun đc quy đnh trc, cht
lng còn phi phù hp vi mc đích ca sn phm hay dch v đó. Cht lng
đc đánh giá bi mc đ mà sn phm hay dch v đáp ng đc mc đích đã
tuyên b. Vi cách hiu này, cht lng phát trin theo thi gian, tùy thuc vào s
phát trin kinh t, xã hi ca đt nc, tùy thuc vào đc thù ca tng loi trng
và có th s dng đ phân tích cht lng đào to các cp đ khác nhau.
Lut dy ngh quy đnh: “Mc tiêu dy ngh là đào to nhân lc k thut trc
tip trong sn xut, dch v có nng lc thc hành ngh tng xng vi trình đ đào
to ”. [16, điu 4]
Tip cn theo cách này, cht lng s đc xem là mc đ đáp ng ca hc
sinh tt nghip đi vi th trng lao đng.
- Cht lng là hiu qu ca vic đt mc đích ca nhà trng:
Theo cách hiu này, mt trng có cht lng cao là trng tuyên b rõ mc
đích ca mình và đt đc mc đích đó mt cách hiu qu và hiu sut cao nht,
đây chính là cht lng tng đi – bên trong. Thông qua kim tra, thanh tra cht
lng, các t chc hu quan s xem xét, đánh giá h thng đm bo cht lng ca
trng đó có giúp nhà trng hoàn thành s mng mt cách hiu qu và hiu sut
cao hay không. Trong cht lng đào to có hiu qu đào to - đào to có cht
lng trc ht phi là đào to có hiu qu.
- Cht lng đào to di góc đ qun lý:
Di góc đ qun lý và cng là cách xa nay khi đánh giá cht lng đào to
ca mt c s đào to, trc tiên là nhìn vào t l đu/rt, t l hc viên tt nghip, t
l hc viên b hc, t l hc viên khá, gii. Nh cách tính hin nay ca ngành Giáo
dc, hiu sut đào to đc tính bng t l phn trm s hc sinh tt nghip/ s hc
sinh nhp hc.
- 9 -
- Cht lng đào to di góc đ ngi s dng
Di góc đ ngi s dng, mà phn ln là các doanh nghip, cht lng đào
to s đc đánh giá qua kin thc, k nng, tay ngh, kh nng hoàn thành nhim
v đc giao, kh nng thích ng vi môi trng, đo đc, tác phong làm vic ca
ngi đc s dng
- Cht lng đào to di góc đ ging dy
Di góc đ ging dy cht lng đào to đc xem xét trên c s truyn đt,
chuyn giao kin thc tt, môi trng ging dy, hc tp tt và quan h tt gia
ging dy và nghiên cu.
- Cht lng đào to di góc đ ngi hc
i vi ngi hc, ngoài kin thc, k nng, tay ngh, cht lng đào to còn
đc xem xét, cân nhc v giá tr ca bng cp, kh nng tìm vic làm sau khi tt
nghip, s phát trin cá nhân và vic chun b cho mt v trí xã hi trong tng lai.
V nguyên tc, có th đo giá tr trung bình ca tri thc qua giáo dc bng thu nhp
ròng mà nó đem li cho ngi hc to ra trong sut cuc đi ca h sau khi tr đi
chi phí cn thit. Tuy nhiên đ tính đc mt cách tng đi chính xác cng là rt
khó khn vì phi:
- Tiên đoán đc chính xác thu nhp ròng này ch t yu t giáo dc to ra
- Bit đc sut li nhun trung bình ca nn kinh t theo ngha chi phí c hi
đ đa thu nhp trên v giá tr hin ti. Cách tính này là da vào gi thit hn là
nm bt đc giá tr tht trên th trng.
T nhng cách tip cn trên, có th rút ra rng:
Cht lng đào to là s phù hp vi mc tiêu đ ra qua s đánh giá ca
ngi hc, ngi dy, ngi qun lý và ngi s dng sn phm đào to.
- 10 -
Cht lng đào to ph thuc vào nhiu yu t:
̇ cht lng đu vào
̇ chính sách và trình đ qun lý
̇ chng trình đào to
̇ phng pháp ging dy
̇ cht lng đi ng ging dy và qun lý
̇ ngun tài lc, c s vt cht, sách và trang thit b dy hc
ây cng chính là các điu kin đ đm bo cht lng đào to. Vì vy mun
nâng cao cht lng đào to thì phi tác đng đ nâng cao cht lng, hiu qu ca
các yu t trên.
1.2.2 QUN LÝ CHT LNG ÀO TO
1.2.2.1 Khái nim:
Qun lý cht lng là quá trình có t chc nhm đm bo các sn phm trc
khi đa vào s dng phi đt đc các tiêu chun đ ra và phù hp vi các yêu cu
ca ngi s dng. Qun lý cht lng bao gm các hot đng có phi hp nhm
đnh hng và kim soát mt t chc v cht lng
Vic qun lý cht lng bao hàm trong nó s cam kt không ngng nâng cao
cht lng.
1.2.2.2 Các phng thc qun lý cht lng
Hin nay trên th gii có 3 phng thc qun lý cht lng chính, 3 cp đ
khác nhau. ó là: Kim soát cht lng, m bo cht lng và qun lý cht lng
toàn din
- 11 -
Ü Kim soát cht lng:
i tng qun lý là các sn phm. Mc tiêu là ngn nga vic to ra, sn xut
ra các sn phm
không đt tiêu chun. Trong trng hc, sn phm đào to là nhng
hc sinh, sinh viên vi nhng tri thc mà h lnh hi đc. ngn nga vic có
nhng hc sinh yu, kém, phi kim soát các yu t nh đi ng ging viên,
phng pháp ging dy, cht lng đu vào, trang thit b dy hc và yu t môi
trng. Nhng b phn chuyên trách nh phòng đào to, khoa, t b môn, là hi
đng thi tt nghip phi phi hp cht ch làm nhim v kim tra phát hin, loi ra
nhng hc sinh yu, kém trc khi ra trng. Hot đng qun lý cht lng ca c
quan cp trên đi vi c s là hot đng thanh tra, kim tra đnh k.
Vic đnh hng và kim soát v cht lng bao gm các hot đng chính:
- Lp chính sách, hoch đnh
- Xác đnh mc tiêu và đnh ra các tiêu chun cn đt đc
- i chiu các tiêu chun cn đt vi kt qu thc hin
- m bo và ci tin đ có kt qu tt hn
Vic đnh hng và kim soát cht lng đào to đc theo dõi qua s đ sau:
U VÀO
- Ngi hc
- Ngi dy
- Chng trình
- u t giáo dc
- C s vt cht
U RA
- S phát trin ca
ngi hc
- S phát trin ca
ngi dy
- Li ích xã hi
QUÁ TRÌNH
- B máy qun lý
- Các hot dng
giáo dc
- Các hot đng
khai thác và s
d
n
g
n
g
un l
c
- 12 -
Ü m bo cht lng:
Khác vi phng thc kim soát cht lng, đm bo cht lng làm nhim
v phòng nga s ra đi ca nhng sn phm không đt tiêu chun. Quá trình này
din ra trc và trong sut quá trình vi mc đích ngn chn ngay t đu nhng li
có th mc đ khc phc kp thi, đm bo rng các sn phm cui quá trình
không b li. Vic qun lý cht lng tp trung vào vic đm bo đy đ các điu
kin cho vic thc hin quá trình và h thng các th tc giám sát vic thc hin
quá trình. làm đc điu này, nhà trng cn xây dng công tác qun lý cht
lng thành mt h thng hoàn chnh, có c ch vn hành nghiêm ngt – ó chính
là h thng đm bo cht lng.
Hin nay trên th gii, vic qun lý cht lng đào to thng áp dng phng
thc này vi các mô hình khác nhau, tùy theo đc đim ca tng c s. Vic qun
lý cht lng trong các c s đào to tp trung vào vic xây dng mt h thng đm
bo cht lng có hiu qu cao
Vic đánh giá cht lng ca mt c s đào to hoc mt chng trình đào to
thng dùng bin pháp Kim đnh và công nhn nhm đánh giá và xác nhn rng c
s đào to hoc chng trình đào to đó đã có mt h thng đm bo cht lng đ
tin cy và hot đng có hiu qu. Chng ch ISO là mt ví d.
Ü Qun lý cht lng toàn din:
Qun lý cht lng toàn din là hình thc nâng cao ca phng thc đm bo
cht lng. Cht lng sn phm đc thm nhun trong ý thc ca mi thành viên
ca c s, mi ngi lao đng là mt mt xích quyt đnh trong c h thng qun lý
cht lng. Mi ngi đu t giác nhn thy trách nhim ca mình trc khách
hàng và luôn có ý thc không ngng ci thin cht lng sn phm đ tha mãn ti
đa nhu cu ca khách hàng. So vi cp đ đm bo cht lng thì phng thc này
- 13 -
có s khác nhau v cht. iu này th hin mc đ đm bo cht lng cao ca
sn phm đc cung cp cho xã hi.
i vi nhà trng đây chính là s n lc, t hoàn thin bn thân ca đi ng
cán b qun lý, giáo viên, luôn phi hc tp cp nht kin thc, áp dng nhng
phng pháp mi trong ging dy, nhng phng pháp mi trong qun lý.
Theo phng thc này, vic qun lý cht lng không ch dng vic xây
dng mt h thng đm bo cht lng có hiu qu, mà còn xây dng nên vn hóa
ca nhà trng.
1.2.3 KIM NH CHT LNG ÀO TO
1.2.3.1 Khái nim:
“Kim đnh cht lng giáo dc là bin pháp ch yu nhm xác đnh mc đ
thc hin mc tiêu, chng trình, ni dung giáo dc đi vi nhà trng và c s
giáo dc khác.” [15, điu 17]
“Kim đnh cht lng dy ngh nhm đánh giá, xác đnh mc đ thc hin
mc tiêu, chng trình, ni dung dy ngh đi vi c s dy ngh.” [16, iu 73.
mc 1]
Nh vy kim đnh cht lng là s xem xét đc lp, có h thng nhm xác
đnh xem các hot đng và kt qu liên quan đn cht lng có đáp ng đc các
quy đnh đã đ ra và các quy đnh này có đc thc hin mt cách có hiu qu và
thích hp đ đt đc mc tiêu hay không.
Nói ngn gn, Kim đnh là đánh giá và công nhn. Loi hình trng Trung
cp chuyên nghip thc cht là mt loi trng dy ngh. Hot đng kim đnh
các trng Trung cp chuyên nghip là hot đng đánh giá và công nhn các trng
có đt các chun đã quy đnh hay không. Chính vì vy vic xây dng b tiêu chí và
phng pháp đánh giá phù hp là vic làm rt quan trng và phi đc theo dõi, cp
- 14 -
nht cho phù hp vi tc đ phát trin ca khoa hc công ngh, ca xã hi vì các
tiêu chí này chính là h thng các mc tiêu giáo dc c th và điu kin bo đm
thc hin các mc tiêu y tng bc hc, tng trng hc.
“Ni dung kim đnh cht lng đi vi c s dy ngh bao gm các tiêu chí sau:
a) Mc tiêu và nhim v
b) T chc và qun lý
c) Hot đng dy và hc
d) Giáo viên và cán b qun lý
đ) Chng trình, giáo trình
e) Th vin
g) C s vt cht, thit b, đ dùng dy hc
h) Qun lý tài chính
i) Các dch v cho ngi hc ngh” [16, điu 74]
1.2.3.2
Vai trò ca kim đnh cht lng trong vic nâng cao cht lng đào to:
Ü Kim đnh cht lng là yu t quan trng nhm nâng cao cht lng đào to:
Vai trò ca kim đnh trong vic nâng cao cht lng đào to đc th hin
mc đích và li ích ca kim đnh cht lng
- Mc đích ca kim đnh cht lng :
Kim đnh nhm đánh giá, xác nhn điu kin đm bo cht lng đào to
ca mt trng Trung cp chuyên nghip, mt ngh đào to theo b tiêu chun do
c quan có thm quyn ban hành, đc nhà trng tha nhn và cam kt thc hin
Thông qua kim đnh cht lng, nhà trng phân tích nhng đim mnh,
đim yu, c hi và nhng thách thc (phân tích SWOT) đ giúp nhà trng có
nhng gii pháp, nhng chin lc phát trin trong thi gian ti.
- 15 -
- Li ích ca kim đnh cht lng:
i vi c quan qun lý kim đnh đc coi là mt công c đm bo đánh
giá mt cách khách quan v mt c s hay mt chng trình đào to, phát hin
nhng nhân t mi, nhng gii pháp mi, t hoàn thin đ nâng cao cht lng đào
to. Kim đnh cht lng và công tác t kim tra, t đánh giá nu đc tin hành
tt s nâng cao đc tính sáng to, ch đng ca các trng.
i vi hc viên kim đnh đm bo đ tin cy đi vi c s đào to, đi vi
chng trình mà hc viên đang theo hc. c hc nhng trng có uy tín, đã
qua kim đnh cht lng thì kh nng tìm vic làm hoc tip tc hc ca hc viên
s cao hn.
i vi bn thân các trng kim đnh cht lng giúp khng đnh thng
hiu, nâng cao danh ting ca trng và là đng lc đ trng phát trin, hng ti
nhng cht lng đào to ngày mt cao hn.
i vi ngi s dng lao đng kim đnh cht lng giúp h yên tâm khi
tuyn ngun nhân lc t các trng.
Ü Kim đnh cht lng là mt trong nhng điu kin đ giáo dc ngh
nghip ca Vit Nam hi nhp vi khu vc và th gii:
Do h thng giáo dc ca mi nc mi khác, vn bng, chng ch cng khác
nhau nên vic kim đnh rt có ý ngha nu đc kim đnh theo nhng b tiêu chí
tng đng nhau. ây cng là c s cho vic hp tác quc t trong đào to, trao
đi chuyên gia, giáo viên, chng trình đào to, cho vic công nhn vn bng chng
ch ca nhau.
Mt trng đc kim đnh bi mt t chc kim đnh có uy tín thì danh
ting, thng hiu, giá tr vn bng ca trng đó s đc th trng công nhn tùy
thuc vào danh ting, uy tín, phm vi hot đng ca t chc kim đnh đó.
- 16 -
1.3 C IM, VAI TRÒ CA GIÁO DC TRUNG CP CHUYÊN
NGHIP:
Giáo dc ngh nghip là mt b phn ca h thng giáo dc quc dân gm có
Trung cp chuyên nghip và Dy ngh vi nhng mc tiêu sau:
“Trung cp chuyên nghip nhm đào to ngi lao đng có kin thc, k nng
thc hành c bn ca mt ngh, có kh nng làm vic đc lp và có tính sáng to,
ng dng công ngh vào công vic.
Dy ngh nhm đào to nhân lc k thut trc tip trong sn xut, dch v có
nng lc thc hành ngh tng xng vi trình đ đào to.” [15, điu 33]
- Giáo dc Trung cp chuyên nghip có tính đa dng v ngành ngh, có quan
h cht ch và chu nh hng trc tip ca nhu cu phát trin kinh t - xã hi, s
phát trin ca khoa hc, công ngh, ca th trng vic làm. Trong c ch th
trng, nhng yu t này luôn bin đi, đòi hi giáo dc Trung cp chuyên nghip
phi luôn đi mi cho phù hp vi nhu cu v ngun nhân lc ca th trng trong
tng thi k.
- Giáo dc Trung cp chuyên nghip chu s qun lý ca nhiu đu mi, t
nhiu cp khác nhau: Có trng trc thuc các b, ngành Trung ng, có trng
trc thuc s, ngành đa phng, có trng thuc doanh nghip, khu công nghip,
có lp riêng thuc bnh vin, nhà máy, vì vy công vic qun lý rt phc tp.
- Giáo dc Trung cp chuyên nghip là mt b phn quan trng, không th
thiu trong h thng giáo dc quc dân, nhm đào to nhân lc, nâng cao dân trí,
bi dng nhân tài, góp phn đáp ng nhu cu nhân lc trc tip cho công nghip
hóa, hin đi hóa đt nc.
- Trong nhiu nm qua, nht là nhng nm chin tranh, nhng nm mi thoát
khi chin tranh, lao đng có trình đ Trung cp chuyên nghip gi vai trò quan
- 17 -
trng trong các t chc, trong sn xut kinh doanh, đm nhim các v trí k thut
viên, t trng sn xut, chuyn trng trong dây chuyn sn xut, đc công, k
toán, thng kê…
- Cán b Trung cp thng v trí là cu ni gia k s và công nhân, hng
dn công nhân. H va trc tip tham gia sn xut, va tham gia qun lý và có th
đm nhim v trí qun tr viên cp c s.
- V trí, vai trò ca ngi cán b trung cp ph thuc vào c cu t chc qun
lý, trình đ sn xut hay đc thù ca tng ngành. Nhiu cán b trung cp đã đm
nhim nhng v trí rt cao và hot đng rt có hiu qu
1.4 S CN THIT CA ÀO TO NGUN NHÂN LC K THUT
TRONG S NGHIP CÔNG NGHIP HÓA, HIN I HÓA
Vit Nam cng nh các nc đang phát trin khác đã rt ý thc đc ý ngha
ca công nghip hóa – hin đi hóa trong giai đon hin nay, khi mà hi nhp quc
t, toàn cu hóa đang ngày mt tr nên sâu và rng hn. ng ta đã xác đnh công
nghip hóa là nhim v trng tâm trong sut thi k quá đ lên ch ngha xã hi.
Chúng ta luôn coi công nghip hóa và hin đi hóa là s nghip ca toàn dân
và giáo dc – đào to là quc sách đi vi s phát trin.
- Ngh quyt Hi ngh ln th 2 Ban chp hành Trung ng ng khoá VIII đã
xác đnh: “Mun tin hành công nghip hoá thng li phi phát trin mnh giáo dc
đào to, phát huy ngun lc con ngi, yu t c bn ca s phát trin nhanh và
bn vng”.
- Chin lc phát trin kinh t xã hi 2001 - 2010
cng xác đnh “ đáp ng
yêu cu v con ngi và ngun nhân lc là nhân t quyt đnh s phát trin đt
nc trong thi k công nghip hoá, hin đi hoá, cn to s chuyn bin c bn,
toàn din v giáo dc đào to”.