Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác chủ nhiệm lớp

1

MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ
TRONG CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM TẠI LỚP 2B
TRƯỜNG TIỂU HỌC BÙI THỊ XUÂN
A. LÍ DO CHỌN BIỆN PHÁP
Như chúng ta đã biết, Tiểu học là bậc học nền tảng. Ở tiểu học chúng ta
không đơn thuần chỉ là dạy học, truyền đạt kiến thức từ sách vở đến học sinh mà
chúng ta phải giáo dục, uốn nắn đạo đức, rèn cho các em từng hành vi đạo đức đơn
giản nhất, để từ đó giúp các em hình thành một nhân cách, phẩm chất tốt đẹp.
Chất lượng học tập và rèn luyện của các lớp phụ thuộc rất nhiều vào người
giáo viên chủ nhiệm. Giáo viên có tinh thần trách nhiệm cao, tận tâm với học sinh
của mình thì chắc chắn sẽ tìm ra được các biện pháp để thu hút học sinh đến lớp,
làm cho học sinh trở nên chăm ngoan, thích đi học và luôn cảm thấy “mỗi ngày
đến trường là một niềm vui”.Vì vậy, tơi khẳng định rằng cơng tác của giáo viên
chủ nhiệm lớp ở Tiểu học là cực kì quan trọng, là nhân tố số một quyết định chất
lượng giáo dục toàn diện cho học sinh.
Từ những nhận định trên, bản thân tôi thấy rằng. Trong nhà trường phổ thơng
nói chung và Tiểu học nói riêng, đặc biệt nơi tôi đang công tác là Trường Tiểu học
Bùi Thị Xuân, các em học sinh còn rất nhỏ, vốn hiểu biết chưa nhiều. Trong học
tập có một số em cịn ham chơi, ít chú ý, học hay quên, ý thức tự giác chưa cao,
vẫn còn học sinh cá biệt về học tập, về đạo đức, học sinh có hồn cảnh gia đình
khó khăn: kinh tế, bố mẹ đi làm ăn xa,…
Với mong muốn làm tốt công tác chủ nhiệm, để lớp thực hiện đi theo một nề
nếp nghiêm túc, xây dựng phòng trào lớp được đi lên, tiến bộ trong học tập, thi đua
học tập tốt, đảm bảo tính đồn kết, thực hiện đúng với cuộc vận động “ Mỗi thầy
giáo, cô giáo là một tấm gương đạo đức, tự học và sáng tạo”; gắn với phong trào
thi đua xây dựng “ Lớp học thân thiện, học sinh tích cực” bản thân đã tìm tịi và
thực hiện sáng kiến:“Một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác
chủ nhiệm lớp” để thực hiện xuyên suốt trong năm học này.

2
B. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM TẠI LỚP 2B TRƯỜNG TIỂU HỌC BÙI THỊ
XUÂN
I. THỰC TRẠNG
1. Thuận lợi
- Lãnh đạo nhà trường thường xuyên quan tâm và chỉ đạo sát sao trong công
tác chủ nhiệm lớp.
- Phần lớn học sinh là con em nơng dân nên các em có đạo đức tốt, ngoan,
hiền, biết vâng lời, chăm học.
- Cơ sở vật chất của nhà trường tương đối đảm bảo, ánh sáng tương đối đủ
tiêu chuẩn, bàn ghế phù hợp với lứa tuổi.
- Nhà trường có mơi trường thân thiện, gần gũi, lành mạnh thuận lợi cho
công việc rèn kĩ năng, kiến thức cho học sinh.
- Bản thân luôn được sự ủng hộ động viên giúp đỡ của anh em đồng
nghiệp - là các giáo viên giảng dạy, chủ nhiệm lâu năm ở khối lớp 2. Bản thân
tâm huyết với nghề, có tình thương và trách nhiệm đối với học sinh.
2. Khó khăn
Tập thể lớp mà tơi đang chủ nhiệm, trong đó đa số học sinh là con em gia
đình làm nơng, một số em hồn cảnh gia đình cịn khó khăn, có em bố mẹ đi làm
ăn xa, ở với ông bà, thiếu sự quan tâm thường xuyên của bố mẹ; còn một số phụ
huynh chưa thật sự để tâm đến việc học và giáo dục con cái, phó mặc cho nhà
trường.
Bên cạnh đó, một số học sinh cịn có tính ham chơi, chưa xác định rõ nhiệm
vụ học tập nên dẫn đến việc tạo điều kiện cho giáo viên chủ nhiệm hồn thành kế
hoạch đề ra cịn chậm, chưa như mong muốn.
II. MỘT SỐ BIỆN PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ TRONG
CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP
Trước những thực trạng như đã nêu trên, bản thân tôi đã đề ra những giải

pháp cụ thể như sau:
1. Điều tra thông tin về học sinh


3
Ngay từ ngày đầu nhận lớp, tôi thực hiện ngay công tác điều tra thông tin qua
phiếu.Tôi phát cho mỗi em một phiếu điều tra và hướng dẫn các em điền đầy đủ
các thông tin trong phiếu:

GIỚI THIỆU BẢN THÂN
1. Họ và tên: ...................................................................................................
2. Là con thứ……trong gia đình.
4. Kết quả học tập cuối năm vừa qua ( được khen thưởng):



5. Mơn học u thích: . ...................................................................................
6. Mơn học cảm thấy khó : .............................................................................
7. Góc học tập ở nhà:



8. Những người bạn thân trong lớp: ...............................................................
9. Sở thích: ....................................................................................................
10. Địa chỉ gia đình: ......................................................................................
11. Số điện thoại của gia đình :.......................................................................
Sau khi điều tra thông tin học sinh tôi đã phần nào năm bắt được thông tin
cơ bản về học sinh.
Thơng qua phiếu tơi có đầy đủ các thơng tin cần thiết về từng học sinh để ghi
vào Sổ Chủ nhiệm, Sổ Nhật kí cá nhân. Và quan trọng hơn cả là tôi đã hiểu một

phần về học sinh của mình, điều đó rất có lợi cho tơi trong cơng tác giảng dạy và
giáo dục học sinh (VD: sắp xếp chỗ ngồi, phát hiện – rèn luyện - bồi dưỡng năng
khiếu, Giúp đỡ học sinh chưa hoàn thành …)
2. Tổ chức bầu ban cán sự lớp
Giáo viên chủ nhiệm là người giữ vai trò hướng dẫn cho HS xây dựng lớp học
thành tập thể gắn bó, có tinh thần đồn kết, giúp đỡ nhau, phát huy khả năng tự
giác, tự quản của học sinh theo đúng tinh thần đổi mới phương pháp giáo dục
nhằm tạo dựng và rèn luyện cho các em thể hiện tinh thần dân chủ và ý thức trách
nhiệm đối với tập thể, tôi tổ chức cho các em ứng cử và bầu cử để chọn lựa ban
cán sự của lớp. Tiến trình bầu chọn Ban Cán sự lớp được diễn ra như sau:


4
- Trước hết, tôi làm công tác tư vấn cho học sinh. Tạo cho các em sự thoải
mái để tự nguyện xung phong ứng cử. Phân tích để các em hiểu rõ về vai trò và
trách nhiệm của Ban cán sự lớp.
- Tơi khuyến khích các em xung phong ứng cử. Sau đó chọn 10 học sinh tiêu
biểu ghi tên lên bảng lớp để cả lớp bầu chọn.
- Tổ chức cho học sinh bỏ phiếu: Lớp trưởng cũ phát cho mỗi học sinh 1
phiếu trống. Tôi hướng dẫn học sinh cách bầu chọn: trong 10 bạn trên chọn ra 4
bạn xứng đáng nhất và ghi vào phiếu.
- 04 học sinh đạt số phiếu cao nhất tôi sẽ dựa vào khả năng của từng em để
phân công (1 Lớp trưởng, 3 Lớp phó: Học tập, Văn nghệ, Lao động). Ban cán sự
của lớp sẽ luân phiên được thay đổi dựa vào sở trường của mỗi học sinh để nhiều
em được phát huy hết năng lực của bản thân.
- Bên cạnh đó, tơi cịn tổ chức cho các em chọn vào các ban mà mình u
thích (Ban học tập, Ban văn nghệ, Ban vệ sinh). Trong đó, lớp phó học tập làm
trưởng ban học tập, lớp phó văn nghệ làm trưởng ban văn nghệ, lớp phó lao động
làm trưởng ban lao động.
- Ngồi ra, tơi sẽ chia lớp thàng 3 tổ ( mỗi tổ có 10 học sinh theo dãy bàn) và bầu

ra 3 tổ trưởng và 3 tổ phó. Trong tổ, tổ trưởng, tổ phó sẽ được từng em thay nhau đảm
nhiệm (đối với những em có khả năng). Điều này sẽ giúp các em hiểu rõ vai trò, trách
nhiệm của bản thân trong tập thể, đồng thời cũng giúp các em phát triển hết năng lực
của mình.
3. Phân cơng nhiệm vụ cho học sinh
Sau khi đã bầu chọn được Ban cán sự lớp, tôi giao nhiệm vụ cụ thể cho từng
em như sau:
* Nhiệm vụ của Lớp trưởng
- Theo dõi, kiểm tra mọi hoạt động của lớp.
- Điều khiển các bạn xếp hàng vào lớp, xếp hàng chào cờ đầu tuần, xếp hàng
tập thể dục.
- Giữ trật tự lớp khi giáo viên có việc phải ra khỏi lớp


5
* Nhiệm vụ của Lớp phó học tập
+ Điều hành hướng dẫn cùng Ban học tập thực hiện các nhiệm vụ:
- Tổ chức lớp truy bài 15 phút đầu giờ; giúp đỡ các bạn học yếu học bài, làm bài.
- Điều khiển các bạn trao đổi, thảo luận hoặc trả lời câu hỏi trong tiết học khi
giáo viên yêu cầu.
- Theo dõi việc học tập của lớp trong các tiết học.
Riêng Lớp phó học tập làm mọi việc của lớp trưởng khi lớp trưởng vắng mặt
hoặc nghỉ học.
* Nhiệm vụ của Lớp phó lao động
+ Điều hành hướng dẫn và cùng Ban lao động thực hiện nhiệm vụ:
- Phân công, theo dõi và kiểm tra các tổ trực nhật và chịu trách nhiệm tắt đèn,
quạt khi ra về.
- Phân công các bạn tưới cây trong lớp, chăm sóc bồn hoa và cây trồng của lớp.
- Theo dõi, kiểm tra các bạn khi tham gia các buổi lao động do trường, lớp tổ chức.
- Phối hợp với lớp trưởng của lớp giữ trật tự lớp.

* Nhiệm vụ của Lớp phó văn nghệ
+ Điều hành hướng dẫn và cùng Ban văn nghệ thực hiện nhiệm vụ:
- Có nhiệm vụ bắt nhịp cho lớp hát vào đầu buổi, giờ ra chơi, trong buổi sinh
hoạt lớp…
- Chuẩn bị các bài hát hoặc các tiết mục văn nghệ cho những đợt thi đua chào
mừng những ngày lễ do nhà trường tổ chức (có định hướng và hướng dẫn của giáo
viên)
- Chịu trách nhiệm mượn, trả, quản lí và sắp xếp sách, truyện tại thư viện lớp.
* Nhiệm vụ của 3 tổ trưởng
- Tự quản nhóm của mình: theo dõi tồn bộ hoạt động của các thành viên
trong nhóm.
- Giúp đỡ các bạn học yếu học bài, làm bài.
- Điều hành các hoạt động do giáo viên yêu cầu.
- Phân công nhiệm vụ cho công bằng giữa các thành viên nhóm.
- Hợp tác với các bạn để hoàn thành nhiệm vụ học tập, hoạt động sinh hoạt.


6
Riêng tổ phó hỗ trợ để tổ trưởng hồn thành nhiệm vụ và làm mọi việc của tổ
trưởng khi tổ trưởng vắng mặt hoặc nghỉ học.
4. Tổ chức hoạt động ban cán sự lớp
Nhiệm vụ của mỗi em, tôi ghi rõ ràng trong một cuốn sổ, sau đó phát cho các
em. Tôi hướng dẫn từng em cách ghi chép trong sổ một cách khoa học, cụ thể, rõ
ràng. Mỗi em sẽ làm đúng các nhiệm vụ của mình. Ngồi ra, ban cán sự lớp phải
đoàn kết và hợp tác chặt chẽ với nhau trong công việc chung.
Cuối mỗi tuần, vào tiết sinh hoạt lớp ngày thứ sáu, Ban cán sự lớp báo cáo các
mặt hoạt động của lớp. Căn cứ vào báo cáo của từng em, tôi nắm được khả năng
quản lí lớp của từng em, động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng
thời chỉ rõ những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục.
5. Xây dựng tổ chức lớp tự quản

GVCN phải tạo trước cho các em ý thức tự giác và việc quản lý theo dõi hoạt
động của đội ngũ cán bộ lớp phải được thực hiện thường xuyên. Muốn vậy, ngay
từ đầu năm học tôi cho tiến hành việc theo dõi thi đua của các tổ. Các tổ trưởng và
tổ phó tự quản lý thành viên của tổ mình, phân cơng theo dõi trực chéo nhau giữa
các tổ dưới sự giám sát của cán bộ lớp tương ứng với nội dung từng hoạt động.
Ví dụ:
Truy bài 15 phút đầu buổi, các tổ trưởng sẽ kiểm tra việc chuẩn bị sách vở, đồ
dùng học tập, kiểm tra bài các môn trong buổi hơm đó của các bạn trong tổ như thế
nào. Ban cán sự sẽ kiểm tra việc chuẩn bị của các tổ trưởng.
- Tiết sinh hoạt lớp là tiết quan trọng nhất trong một tuần thời lượng chỉ có
35- 40 phút mà công việc lớp trong tuần rất nhiều cần phải giải quyết . Vì vậy, tơi
tập cho lớp việc đánh giá, xếp thi đua trước. Đến tiết sinh hoạt các em tự thông báo
kết quả thi đua, các nội dung được thực hiện trong một tuần (những việc đã làm
được và khơng làm được với lý do cụ thể), tình hình lớp trong tuần, số bạn vi phạm
học tập (khơng chuẩn bị bài, không thuộc bài…), vi phạm việc rèn luyện phẩm
chất (khơng đồng phục, mất đồn kết, mất trật tự…)


7
- GVCN theo dõi, ghi sổ từng nội dung sinh hoạt trong tuần thông qua báo
cáo của từng ban. Lần lượt giải quyết từng nhóm vụ việc, tìm lý do sai phạm, đưa
ra biện pháp xử lý.
- GVCN nhận xét kết quả thi đua tuyên dương tổ, cá nhân tốt. Triển khai và
nhắc nhở các em thực hiện tốt nội dung tuần tiếp theo và khắc phục những tồn tại
trong tuần qua.
Bước đầu phải tập cho các em cách tự quản lớp trong buổi đầu giờ, trong
những tiết vắng giáo viên, giáo viên có cơng việc đột xuất… Có thể buổi đầu chưa
quen, kết quả chưa đạt nhưng gắn nội dung sinh hoạt theo chủ đề nào đó thiết thực:
cán sự lớp lên giải bài tập…Sau nhiều lần các em sẽ thực hiện được. Từ đó việc tự
quản sẽ đi vào nề nếp, trở thành thói quen. Trong những buổi đầu duy trì phong trào

này rất cần sự quan tâm, theo dõi, nhắc nhở của GVCN.
6. Xây dựng nội quy lớp học
Ngay từ đầu năm tôi đã xây dựng nội quy lớp học, in ra khổ giấy A3 dán
trước lớp và nhắc học sinh hàng ngày đọc và thực hiện đúng theo nội quy sau:
1) Đi học đúng giờ, nghỉ học phải có giấy xin phép.
2) Phải trật tự nghe giảng, làm bài nghiêm túc, chuẩn bị bài trước khi đến lớp,
giờ nào việc ấy, không làm việc riêng trong lớp .
3) Ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ, biết giữ vệ sinh cá nhân và mơi trường.
4) Khơng nói tục, chửi thề, đánh nhau.
5) Lễ phép, kính trọng vâng lời thầy giáo, cô giáo, người lớn tuổi, tôn trọng
và thương yêu giúp đỡ bạn bè và các em nhỏ.
6) Biết bảo vệ và giữ gìn của cơng, khơng bẻ cành hái lá, vẽ bậy, viết bậy, làm
bẩn các bức tường lớp học .
7) Chấp hành tốt Luật an toàn giao thông đường bộ: Đội mũ bảo hiểm khi
ngồi trên xe máy.
7. Xây dựng lớp học hạnh phúc
Với tôi, hiểu một cách đơn giản, lớp học hạnh phúc là nơi khiến cả cơ và trị
đều có cảm giác "muốn đến". Khi đến sẽ có hứng thú, niềm vui, sự mong chờ khi
gặp thầy cô và bạn bè.


8
Các em sẽ yêu thích việc đến trường nếu như ở đó các em được bày tỏ và
được lắng nghe một cách đầy tơn trọng. Thay vì la mắng, dọa dẫm, tơi cho các em
được thoải mái nói ra cảm xúc của mình trong mơi trường học đường mà khơng lo
lắng sẽ bị cơ giáo phê bình hay phán xét. Điều đấy sẽ giúp các em tiếp thu tốt hơn,
tự tin và hịa đồng hơn. Từ đó, rèn luyện ý thức và khả năng tập trung từ chính
nhận thức của bản thân. Tôn trọng cảm xúc là một trong những yếu tố tạo nên lớp
học hạnh phúc. Bởi dù ở lứa tuổi nào, các em cũng có những cảm xúc như người
lớn: cần được lắng nghe, tôn trọng và được yêu thương, giúp các em tìm và phát

huy thế mạnh của riêng mình.
C. KẾT LUẬN
Để đạt được hiệu quả cao trong công tác chủ nhiệm không phải ngày một,
ngày hai mà có được. Đó là kết quả của một quá trình kiên trì hướng dẫn, tận tình,
khoa học, tỉ mỉ của thầy cơ bằng cả trách nhiệm và tình u thương chân thành đối
với học sinh và sự hợp tác có tổ chức, có kỉ luật của học sinh trong đó đội ngũ cán
sự lớp làm nịng cốt.
Q trình thực hiện các biện pháp đã nêu ở trên áp dụng vào lớp mình chủ
nhiệm đến hết học kì I, bản thân tơi nhận thấy bước đầu đã có kết quả đáng ghi
nhận:
Lớp đã xây dựng được cho mình một Ban cán sự mạnh toàn diện, các em cơ
bản đã biết thực hiện các nhiệm vụ của mình. Một số điểm nổi bật của ban cán sự
lớp trong điều hành, quản lí lớp là: nói to, rõ ràng; Câu lệnh khi giao nhiệm vụ và
hướng dẫn bạn cụ thể, dễ hiểu; Tác phong linh hoạt, nhanh nhẹn...
Học sinh tự tin, không khí học tập trong lớp tự nhiên, nhẹ nhàng, thân thiện.
Sự tương tác giữa giáo viên với học sinh và giữa học sinh với học sinh diễn ra
thường xuyên. Qua đây giúp các em có ý thức chủ động trong việc tham gia các
hoạt động, giảm bớt sự lệ thuộc vào các thầy, cơ giáo. Các em có nhiều cơ hội để
phát huy khả năng của mình trước tập thể.
Học sinh được phân cơng làm cán sự lớp sẽ có khả năng lãnh đạo, mạnh dạn
hơn, linh hoạt hơn, tự tin hơn, có nhiều cơ hội để thể hiện bản thân, đó cũng chính
là các em đã được rèn luyện kỹ năng sống, phát huy khả năng hơn các học


9
sinh cùng lớp khác. Tôi đã cho nhiều học sinh trong lớp có thể luân phiên thay
nhau làm ban cán sự lớp từ lớp trưởng đến tổ trưởng, tổ phó trong thời gian 1,5 đến
2 tháng.
*Trên đây là “một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu quả trong công tác chủ
nhiệm lớp” mà tôi đã áp dụng với học sinh lớp 2B tại trường Tiểu học Bùi Thị

Xuân, và đã đạt nhiều kết quả trong công tác chủ nhiệm được đồng nghiệp, Ban
giám hiệu nhà trường ghi nhận. Tuy nhiên, với khả năng có hạn, tơi kính mong Hội
đồng khoa học các cấp có những ý kiến đóng góp, để công tác chủ nhiệm lớp của
tôi đạt hiệu quả cao hơn trong những năm học tiếp theo.
Người viết

Nguyễn Thị Thu Thúy

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG XÉT SKKN CẤP TRƯỜNG
……………………….……………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP TRÊN
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………….………………………………