HỌC CÓ PHẢI LÀ TẤT CẢ

HỌC CĨ PHẢI LÀ TẤT CẢ?
Mỗi đêm, nhìn đứa con học bài, làm bài tập tốn mà cơ giao cho về nhà phải
hồn thành, mình cứ thấy vừa xót xa vừa nghi hoặc. Chín giờ cũng chưa
xong, chín giờ ba mươi cũng còn thấy hai mẹ con cứ như đang “cãi nhau” ở
bàn học. Học để làm gì, cuộc sống này có phải chỉ để học?
Mỗi tuần 5 ngày học. Sáng ra, 7 giờ đến trường, 5 giờ chiều thì về tới nhà.
Tối đến, ăn cơm xong lại tiếp tục ngồi vào bàn học. Từ 7 giờ đến 9 giờ hoặc
mười giờ mới hoàn thành. Vị chi, một ngày, đứa trẻ con phải học đến mười
tiếng đồng hồ.
Có lẽ, khơng mấy nơi trên thế giới mà số giờ học của trẻ con đạt đến mức
như học sinh Việt Nam? Học nhiều như thế, đáng lý ra Việt Nam mình bây
giờ khơng nhất thì cũng phải nhì ở châu Á này chứ? Sao thời lượng học thì
rất nhiều mà thành tựu đạt được lại vô cùng bết bát. Nếu học là nhằm tạo ra
sự phát triển nói chung thì việc học của HS Việt Nam đạt được hình như
theo chiều ngược lại. Thật khó hiểu!
Vì sao phải học nhiều như vậy? Có phải vì dân mình mong muốn nhanh
chóng đưa Việt Nam trở thành quốc gia hùng cường hay vì một tập tính lọc
lõi nào đó của những xã hội hoang dã?
Nỗi ám ảnh của cả ngàn năm đói ăn thiếu mặc khiến con người ta lầm tưởng
muốn đủ ăn thì phải học nhiều. Sự thật không phải như vậy. Chuyện đói ăn,
thiếu mặc của dân tộc này trước đây khơng phải do học ít hay nhiều mà
chính là do thiết chế xã hội lạc hậu và bất tài.
Nếu tính mốc cách mạng Tư sản ở Âu – Mĩ là thế kỷ XVII-XVIII như cách
mạng Tư sản ở Anh, Mĩ, Pháp… thì ở Việt Nam lúc này đang là thời kỳ
tranh đoạt, tiếm ngôi của chế độ quân chủ. Sau khi Nguyễn Ánh tiêu diệt nhà
Tây sơn(1802), chế độ quân chủ nhà Nguyễn được thiết lập và duy trì thêm
gần 150 năm nữa(1945). Thêm vào đó là sự “tạp nham” nửa tây nửa tàu của
chế độ thực dân Pháp, khiến cả dân tộc này tiều tụy, vất vưởng từ bờ vực này
sang bờ vực khác. Khơng đói sao được?
Chưa kịp “thốt thai” ra khỏi chế độ thực dân phong kiến, thì đất nước lại
lâm trận vào những cuộc chiến tranh tương tàn, chống Mĩ (1954-1975),

chống Tàu (1978, 1979…) mà thực ra, chúng ta chỉ là những “con tốt” bị thí


trong cuộc chơi Xô – Mĩ. Hậu quả và mất mát để lại thì khơng biết bao nhiêu
mà kể. Khơng đói sao được?
Đuổi được Mĩ, tức là đánh bại được cả nước tư bản sừng sỏ nhất thế giới.
Giới lãnh đạo Việt Nam cứ tưởng rằng mình là ưu việt, mình là nhất. Tư
tưởng say sưa trong vinh quang kéo dài 10 năm trời (1975-1986), cũng là
chừng ấy năm, nhân dân Việt Nam quay quắt trong đói ăn thiếu mặc. Bát
cơm trở thành giấc mơ xa xỉ trong mười năm đầu đời của tôi.
Năm 1986, sau chặng đường “vẻ vang” đến mức dân ăn toàn bo bo, khoai
sắn, trong khi đó “thành trì của hịa bình thế giới” thì đang trong cơn bấn
loạn thoi thóp, chúng ta mới nhận ra chân lý khơng thuộc về mình. Dù biết là
như vậy, nhưng vì lợi ích gia tộc, phe nhóm nên cuộc “đổi mới” cũng dở ông
dở thằng. Tham nhũng và lưu manh trở thành thứ ngự trị và “lãnh đạo” xã
hội.
Đất nước được lãnh đạo bởi những thứ tạp nham và bất thuật như vậy thì
cơng lý và cơng bằng chỉ là những gánh chèo khơng hơn khơng kém.
Dân thì tham (tham-sân –si), thầy thì đói (lương thấp). Thằng này lừa bịp và
vụ lợi thằng kia vì cả hai đều cho rằng học là chìa khóa để giải thốt. Miếng
ăn làm con người ta túi mắt lại nên không hiểu hay cố tình khơng hiểu rằng:
cái bất hạnh và bất cơng của xã hội không phụ thuộc vào số giờ học mà phụ
thuộc vào nội dung học. Bác ái, bình đẳng, công bằng, dân chủ, tự do không
được nhắc tới, thay vào đó người ta tìm mọi cách để được đứng hàng đầu,
đứng trên đầu của đám đơng cịn lại. Dù con cái có suy nhược đến mức sắp
chết thì cha mẹ và thầy cơ cũng tìm mọi cách để bắt nó phải hơn con nhà
khác. Có như vậy, tương lai mới ngồi trên đầu người khác. Vâng, cái hiếu
học hiện nay là như vậy! Nhận thức như thế thì lấy đâu ra nhân văn nhân
bản, bao giờ có được tự do bình đẳng cho mọi người?
Mơn học rất nhiều, giờ học rất nhiều, tiền học thêm cũng khơng hề ít…

nhưng tại sao chỉ số đóng góp cho văn minh nhân loại lại thấp nhất? Tình
trạng bất cơng, trộm cướp lại nổi tiếng thế giới…? Học nhiều nhưng là học
những thứ lọc lõi, lưu manh, đè đầu cưỡi cổ người khác chứ không phải học
cách “nhân giả ái nhân”. Học như vậy thì khơng hơn gì vơ học!
Lê Văn Tích, Diễn Châu, Nghệ An