TIỂU LUẬN tư tưởng hồ chí minh về vấn đề cán bộ, ý nghĩa trong xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội hiện nay

TIỂU LUẬN-Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ, ý nghĩa trong xây
dựng đội ngũ cán bộ quân đội hiện nay

Chủ tịch Hồ Chí Minh là người sáng lập ra Đảng cộng sản Việt
Nam, Người đã xây dựng và rèn luyện Đảng cộng sản Việt Nam thành
một đảng chân chính, bộ tham mưu sáng suốt và kiên cường của giai
cấp công nhân và dân tộc Việt Nam, lãnh đạo nhân dân ta tiến hành
thắng lợi cuộc cách mạng giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và
đưa cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội. Trong những di sản tư tưởng to
lớn về Đảng cộng sản mà Người để lại, vấn đề cán bộ là một phần cực
kỳ quan trọng trong những luận điểm của Người về xây dựng Đảng.
Quán triệt và vận dụng sáng tạo tư tưởng của Người, nhất là tư tưởng
về vấn đề cán bộ nhằm chỉnh đốn đổi mới Đảng, làm cho Đảng thật sự
trong sạch vững mạnh, cán bộ vừa hồng vừa chuyên, đáp ứng yêu cầu
đòi của nhiệm vụ cách mạng, xứng đáng là lực lượng lãnh đạo toàn xã
hội, là một trong những nhiệm vụ trọng yếu nhất của toàn Đảng, toàn
dân ta. Đây thực sự là vấn đề then chốt bảo đảm cho công cuốc đổi
mới đang được triển khai rộng khắp trên cả nước ta hiện nay.
Trong tư tưởng Hồ Chí Minh, vấn đề cán bộ là mảng lớn, được
Người rất coi trọng và thường xuyên quan tâm bao gồm cả quan điểm
về cán bộ và công tác cán bộ của Đảng. Người đã dạy: Cán bộ là gốc
của cách mạng, là yếu tố quyết định sự thành bại của phong trào và
thực tiễn thắng lợi của cách mạng Việt Nam mấy thập kỷ qua đã cho
chúng ta thấy rõ như vậy. Vì thế, tiếp tục xây dựng đội ngũ cán bộ


quân đội vững mạnh theo tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh khơng chỉ
có ý nghĩa và giá trị thực tiễn sâu sắc đối với Đảng ta trong giai đoạn
cách mạng hiện nay, mà mãi mãi soi sáng trong suốt sự nghiệp cách
mạng Việt Nam.
I. tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ

1.Một số vấn đề chung .
Có thể nói mục tiêu cuộc đời của Chủ tịch Hồ Chí Minh là giải
phóng dân tộc, giải phóng xã hội, giải phóng con người, độc lập dân
tộc, dân chủ và chủ nghĩa xã hội. Để biến mục tiêu, lý tưởng cách
mạng thành hiện thực, vấn đề được Chủ tịch Hồ Chí Minh quan tâm
hàng đầu là vấn đề tổ chức, là sớm lập ra Đảng cộng sản, một nhân tố
quyết định sự phát triển và thắng lợi của cách mạng Việt nam. Đảng ra
đời, tồn tại và phát triển là xuất phát từ yêu cầu của sự nghiệp cách
mạng Việt Nam. Đảng phải được xây dựng vững mạnh cả về chính tri
tư tưởng và tổ chức, trong đó vấn đề cán bộ là then chốt của Đảng.
Thấm nhuần lý luận chủ nghĩa Mác - lênin, với câu nói nổi tiếng
của V.I.Lênin: hãy cho tôi một tổ chức của những người cách mạng,
tơi sẽ đảo lộn nước Nga, và nói về cán bộ trong cách mạng vơ sản
Nga: khơng có nhà cách mạng chun nghiệp, cơng việc khó thực hiện
được. Hồ Chí Minh coi “cán bộ là cái gốc của mọi công việt”, “công
việc thành công hoặc thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”, “vấn đề cán
bộ là vấn đề rất trọng yếu và rất cần kíp” 1. Đó chính là những quan
điểm chung có thể vận dụng vào bất kỳ thời kỳ giai đoạn nào của sự
nghiệp cách mạng nước ta, kể cả trước khi giành chính quyền và thời

1

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.253, 259

2


kỳ Đảng cầm quyền, trong giai đoạn hiện nay và mãi mãi về sau trong
sự nghiệp cách mạng của Đảng ta.
2. Quan điểm về cán bộ.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đánh giá rất cao vai trò của cán bộ. Người
cho rằng, cán bộ là dây truyền của bộ máy, nếu dây truyền khơng tốt,
khơng chạy thì động cơ dù tốt, toàn bộ máy cũng bị tê liệt. “Cán bộ là
những người đem chính sách của Đảng thi hành trong nhân dân, nếu
cán bộ kém thì chính sách hay mấy cũng không thể thực hiện được” 2.
Trong phong trào cách mạng, các khâu liên hoàn để làm nên thắng lợi,
chúng ta thấy những điểm sau đây:
Đường lối, chủ trương, chính sách đúng của một tổ chức cách
mạng. Quần chúng nhân dân được giác ngộ; tích cực hưởng ứng tham
gia. Cán bộ lãnh đạo giỏi.
Có thể nói rằng, ba điểm ấy liên quan mật thiết với nhau. Riêng
khâu cán bộ có một tác động lớn, trực tiếp cho phong trào. Bởi vì cán
bộ tốt thì cũng có thẻ góp phần tạo ra đường lối, chủ trương, chính
sách cho Đảng; cán bộ tốt cũng góp phàn giáo dục, động viên, tập hợp
quần chúng nhân dân tham gia tích cực vào phong trào cách mạng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh khơng chỉ đánh giá rất cao vai trò của cán
bộ mà còn yêu cầu mọi cán bộ của Đảng phải đáp ứng được những yêu
cầu đòi hỏi sau đây:
+ Đạo đức cách mạng: Người cán bộ phải có đạo đức cách
mạng, đây là yêu cầu cầu đầu tiên cần phải có đối với cán bộ, bởi vì
đạo đức cách mạng là gốc, là nền. Người cán bộ của Đảng mà khơng
2

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.269

3


có đạo đức làm gốc, làm nền thì có tài giỏi đến mấy cũng chẳng làm
gì.

+ Tuyệt đối trung thành: Người cán bộ phải tuyệt đối trung thành
với Đảng, với tổ quốc, với sự nghiệp cách mạng của nhân dân. Cách
mạng là một sự nghiệp lâu dài, gian khổ, trải qua bao nhiêu thử thách
và bước ngoặt. Sự trung thành với Đảng là một yêu cầu cao đối với
người cán bộ. Sự trung thành hoàn toàn xa lạ với sự hoang mang dao
động và sự phản bội. Trong cả chặng đường dài hoạt động, đã có
những người phản bội lại Đảng, phản bội tổ quốc, mặc dù trước đó họ
có bề dầy chiến cơng cách mạng. Vì thế sự thủy chung son sắt với
Đảng, với cách mạng được coi là những “điểm chốt” cơ bản khi nhìn
nhận đánh giá cán bộ.
+ Năng lực lãnh đạo tổ chức: Người cán bộ phải có năng lực
lãnh đạo tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, có trí tuệ,
có trình độ chun mơn và nghiệp vụ giỏi.
+ Có mối liên hệ mật thiết với nhân dân: Bằng hành động của
mình yêu mến nhân dân; làm cho dân tin, dân phục; tôn trọng và đảm
bảo quyền làm chủ của nhân dân; khiêm tốn học hỏi nhân dân; chí cơng
vơ tư, có tinh thần “lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ”. Yêu cầu này đặc
biệt quan trọng khi ở thời kỳ Đảng cầm quyền, cán bộ đã trở thành
người có chức, có quyền, đối tượng lãnh đạo của Đảng ở thời kỳ này là
quần chúng nhân dân lao động. Do đó nếu khơng đáp ứng được u cầu
này thì rõ ràng tồn bộ sự nghiệp sự cách mạng của Đảng sẽ bị thất bại.
+ Luôn phải học hỏi: Cán bộ phải luôn luôn học hỏi, học lý luận
Mác - Lênin, dùng lập trường quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin
mà vận dụng vào thực tiễn, tổng kết kinh nghiệm của Đảng ta. Đồng
4


thời cán bộ phải học tập nâng cao trình độ chun mơn, bởi vì ngày
nay người cán bộ “khơng thể lãnh đạo chung chung được nữa”, “chỉ
có nhiệt tình khơng thơi thì chưa đủ, cịn phải có tri thức nữa”1.

+ Phải có phong cách cơng tác tốt: Khơng được mắc bệnh chủ
quan, khơng có tác phong quan liêu, đại khái, khơng ham chuộng hình
thức, phơ trương cho oai, làm việc theo kiểu bàn giấy, chỉ tay năm
ngón, theo kiểu “tỉnh gửi giấy về huyện, huyện gửi giấy về xã; giấy
không thể che rét cho trâu bò được”2
Các yêu cầu cơ bản trên đây của Chủ tịch Hồ Chí Minh có thể
coi là những tiêu chuẩn cơ bản, chung nhất của người cán bộ Đảng
trong tất cả các thời kỳ, ở tất cả các cấp, ở tất cả các địa bàn. Với
những yêu cầu này, các cấp, các ngành, các địa phương có thể vận
dụng để đề ra một cách cụ thể về tiêu chuẩn cán bộ cho ngành mình,
địa phương mình và cấp mình.
Đồng thời với yêu cầu của người cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh
đề cập vấn đề công tác cán bộ của Đảng, một vấn đề người coi là
“ln ln cần kíp và trong yếu” có thể nêu khái quát về công tác cán
bộ theo những quan điểm của Hồ Chí Minh:
Một là: Phải hiểu và đánh giá đúng cán bộ.
đây là u cầu có tính chất như là quan điểm xuất phát để Đảng
tiến hành các công việc khác của công tác cán bộ. Muốn hiểu và đánh
giá đúng cán bộ, phải có những chuẩn mực phù hợp với từng thời kỳ,
từng địa phương, từng lĩnh vực và hồn tồn có thái độ cơng minh,
khách quan. Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, những điểm cụ thể của yêu
cầu “hiểu và đánh giá đúng cán bộ” là:
1
2

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.257
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.267

5

Người hoặc bộ phận xem xét đánh giá cán bộ phải trong sạch để
đảm bảo tính cơng minh, khách quan. Đây là điều tối cần thiết, bởi
người đi đánh giá người khác mà bản thân người đó mắc nhiều khuyết
điểm thì khơng thể làm tốt chức trách của mình. Chủ tịch Hồ Chí Minh
cho rằng, người ta hay mắc những chứng bệnh như tự cao tự đại; “ưa
người ta nịnh mình”; định kiến đối với người khác; đem một cái khuôn
nhất định, chật hẹp mà lắp vào tất cả mọi người khác nhau, phạm một
trong bốn bệnh đó thì cũng như “mắt đang mang kính có mầu, khơng
bao giờ thấy rõ cái mặt thật của những cái mình trơng”. Vì vậy, muốn
hiểu và đánh giá đúng cán bộ, phải luôn ln sửa chữa khuyết điểm của
mình.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên những quan điểm về nhận xét
cán bộ. Người cho rằng trong thế giới cái gì cũng biến hóa, nên xem
xét cán bộ cũng phải biến hóa. Thí dụ như: “có người khi trước theo
cách mạng mà nay lại phản cách mạng. Có người khi trước khơng
cách mạng mà nay tham gia cách mạng. Thậm chí có người đang theo
cách mạng sau này có thể phản cách mạng. Một số cán bộ trước có sai
lầm, khơng phải vì thế mà sai lầm mãi mãi. Cũng có cán bộ đến nay
chưa bị sai lầm, nhưng chắc gì sau này khơng bị sai lầm. Quá khứ,
hiện tại và tương lai của mọi người khơng phải ln giống nhau” 1. Vì
vậy, mà phải xem xét cán bộ một cách “phải biến hóa”, nghĩa là phải
xem một cách tồn diện, Bởi vì, q khứ, hiện tại và tương lai của mỗi
người cán bộ không phải luôn giống nhau, phải xem xét cả quá trình
của họ, khơng nên chỉ xem xét ngồi mặt, xem xét một lúc, một việc
mà xem xét kỹ cả toàn bộ cơng việc của cán bộ.
1

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.274

6


Xem xét đánh giá cán bộ phải được tiến hành một cách thường
xuyên, kinh nghiệm cho ta thấy, mỗi lần xem xét lại cán bộ thì một
mặt sẽ Đảng sẽ tìm thấy những cán bộ mới cho cách mạng, mặt khác
thì “những người hủ hóa cũng lịi ra”.
Hai là: Phải khéo dùng cán bộ, biết kết hợp bố trí cán bộ.
Về dùng cán bộ theo Chủ tịch Hồ Chí Minh là phải biết rõ cán
bộ, cất nhắc cán bộ cho đúng, khéo dùng cán bộ, phân phối cán bộ hợp
lý, giúp cán bộ cho đúng, giữ gìn cán bộ. Đây là yêu cầu đặt người
đúng việc bởi người đời ai cũng có chỗ hay chỗ dở. Ta phải dùng chỗ
hay và giúp sửa chữa chỗ dở. Dùng người như dùng gỗ. Người thợ
khéo thì gỗ to, nhỏ, thẳng, cong đều tùy chỗ mà dùng được. “Thường
chúng ta không biết tùy tài mà dùng người. Thí dụ như thợ rèn thì bảo
đi đóng tủ, thợ mộc thì bảo đi rèn dao. Thành thử hai người đều lúng
túng. Nếu biết tùy tài mà dùng người thì hai người đều thành cơng”.
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, Mặt trận dân tộc ngày càng mở
rộng, nảy nở ra hàng ngàn, hàng vạn người hăng hái tham gia vào
Đảng ta. Họ hăng hái nhưng lí luận cịn thiếu, kinh nghiệm cịn ít.
Trong cơng tác, họ thường gặp những vấn đề to tát, họ phải tự giải
quyết. Vì vậy, chúng ta cần phải đặc biệt săn sóc họ. Do đó vấn đề cán
bộ rất trọng yếu, rất cần kíp.
Muốn dùng cán bộ trước hết phải hiểu và đánh giá đúng cán bộ.
Đây là một yêu cầu có tính chất như là một quan điểm xuất phát để
Đảng tiến hành các công việc khác của công tác cán bộ. Muốn hiểu
đánh giá đúng cán bộ, trước hết phải có những chuẩn mực phù hợp với
từng thời kỳ, từng địa phương, từng lĩnh vực phải tự biết mình, phải
biết đúng sự phải trái của mình thì mới biết đúng sự phải trái của
7

người ta. Nếu khơng biết sự phải trái của mình thì chắc khơng nhận rõ
người cán bộ tốt hay xấu. Chủ tịch Hồ Chí Minh phê phán những
chứng bệnh mà người lãnh đạo hay mắc phải là: tự cao, tự đại; ưa
người ta nịnh mình; đem lịng u nghét mà đối với người; đem một
cái khuôn khổ chật hẹp nhất định mà lắp vào tất cả mọi người khác
nhau. Người lãnh đạo phạm vào một trong bốn bệnh đó thì cũng như
đã mang kính màu, khơng bao giờ thấy cái mặt thật của những cái
mình trơng.
Ba là: Chống các biểu hiện tiêu cực trong công tác cán bộ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh phê phán những bệnh thường mắc phải
trong cơng việc dùng cán bộ như: Ham dùng người bà con, anh em
quen biết, bầu bạn, cho họ là chắc chắn hơn người ngồi, để rồi từ đó
nảy sinh ra nhiều quan niệm lệch lạc trong công tác cán bộ; Ham dùng
những kẻ khéo nịnh mình mà chán ghét những người chính trực. Kẻ xu
nịnh bao giờ cũng là kẻ cơ hội, có những kẻ cơ hội chính trị nhưng
cũng có những kẻ cơ hội chỉ vì quyền lợi tầm thường (một số người là
cơ hội kiếm chác). Nếu không tỉnh táo đề phịng thì rất rễ đưa những kẻ
này vào những chức vụ Đảng, chính quyền đồn thể và tác hại thật
khơn lường; Ham dùng những người hợp tính tình với mình, mà tránh
những người khơng hợp với mình, bất kể người đó năng lực ra sao, nên
sa vào hiện tượng cánh hẩu, biệt phái chia rẽ, phe nhóm.
Những căn bệnh trên đây đã tác hại đến công tác xây dựng Đảng
nói chung và cơng tác cán bộ nói riêng. Vì những bệnh đó, kết quả là
họ làm bậy mà mình vẫn cứ bao dung, che chở, bảo hộ, khiến cho họ
ngày càng hư hỏng. Còn đối với những người chính trực thì bới lơng
8

tìm vết để trả thù. Như thế, cố nhiên hỏng cả công việc của Đảng,
hỏng cả danh giá của người lãnh đạo.
Bốn là: Ra sức huấn luyện cán bộ, đào tạo cán bộ
Trong tác phẩm Sửa đổi lối làm việc Người đưa ra những nội
dung rất sâu sắc về đào tạo cán bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh nói về huấn
luyện cán bộ: Là cần phải huấn luyện nghề nghiệp, huấn luyện chính
trị, huấn luyện văn hóa, huấn luyện lí luận cho cán bộ. Người đưa ra
một nhận định đặc sắc về vị trí vai trị chức năng nhiệm vụ của cán bộ.
Đó là, Người cho rằng cán bộ là cái gốc của mọi cơng việc, là nịng
cốt của mọi tổ chức, là lực lượng chính trong xây dựng và tổ chức
thực hiện đường lối, công việc thành công hay thất bại, đều do cán bộ
tốt hay kém, bởi vì Người coi cách mạng là một nghề, nghề gì cũng
phải học, phải được đào tạo và bồi dưỡng, mà những người có chức
năng tuyên truyền, vận động giáo dục, tổ chức quần chúng làm cách
mạng, phát huy vai trò của quần chúng chính là cán bộ “những người
đem chính sách của Đảng và chính phủ giải thích cho dân chúng hiểu
rõ và thi hành. Đồng thời đem tình hình của dân chúng báo cáo cho
Đảng, cho chính phủ hiểu rõ, để đặt chính sách cho đúng” 1. Vì vậy
huấn luyện cán bộ cũng là cái gốc của Đảng. Đây chính là con đường
cơ bản để có được đội ngũ cán bộ của Đảng, của nhà nước đủ đức, đủ
tài. Ngay cả sau này, Người còn tiếp tục khảng định: “Muốn xây dựng
chủ nghĩa xã hội, trước hết cần những con người xã hội chủ nghĩa” 2,
“vì lợi ích mười năm thì phải trồng cây, vì lợi ích trăm năm thì phải
trồng người”3, Càng khảng định thêm đó là tư tưởng chiến lược nhất
1
2
3

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000, t.5, tr.269
Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996, t.5, tr.310

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996, t.5, tr.222

9


qn của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Người cịn chỉ rõ những khuyết điểm
của công tác huấn luyện cán bộ lúc đó, ví dụ như: huấn luyện cán bộ
hành chính mà khơng đụng đến cơng việc hành chính; cịn dạy chính trị
thì mênh mơng mà khơng thiết thực, học rồi không dùng được, cán bộ
phần đông là công nhân và nơng dân, văn hóa rất kém. Đảng chưa tìm
đủ cách để nâng cao trình độ văn hóa của họ; huấn luyện lý luận cho cán
bộ cao cấp, đến nay hoặc chưa làm, hoặc làm khơng đúng, lí luận và
thực tiễn không ăn khớp với nhau, dậy theo cách học thuộc lịng. Chủ
tịch Hồ Chí Minh coi đây là điều Đảng nên sửa chữa ngay và đề ra cách
sửa chữa.
Huấn luyện cán bộ về nghề nghiệp, tức là cán bộ ở môn nào phải
học cho thạo công việc ở trong môn ấy. Các cơ quan lãnh đạo của mỗi
môn phải gom góp tài liệu, sắp xếp cách dậy và học, kiểm tra kết quả,
sao cho cán bộ trong mình dần dần đi đến thạo cơng việc.
Huấn luyện cán bộ về chính trị, thì tập trung huấn luyện cả về
mặt chính trị, thời sự, đường lối quan điểm của Đảng và chính sách,
pháp luật của nhà nước. Huấn luyện chính trị mơn nào cũng phải học.
Nhưng phải tùy theo mỗi môn mà nhiều hay ít. Thí dụ cán bộ chun
mơn về y tế thì học ít hơn, cịn cán bộ tun truyền thì học nhiều hơn.
Huấn luyện văn hóa, Chủ tịch Hồ Chí Minh cho đây là việc rất
quan trọng đối với những cán bộ cịn kém văn hóa. Cán bộ có thể thay
phiên nhau đi học. Lớp học văn hóa phải theo trình độ văn hóa cao
hay thấp mà đặt lớp, chứ khơng theo cán bộ cao hay thấp.
Huấn luyện lí luận cho cán bộ, đây là công việc được Chủ tịch
Hồ Chí Minh rất coi trọng, Người chỉ rõ sự cần thiết của việc học tập

lí luận đối với cán bộ, theo Người không chỉ lựa chọn đúng cán bộ mà
10


cịn cần phải dạy bảo lí luận cho cán bộ. Chỉ thực hành mà khơng có lí
luận cũng như có một mắt sáng, một mắt mù. Người cho rằng Đảng ta
hy sinh tranh đấu, đoàn kết lãnh đạo nhân dân, tranh lại thống nhất và
độc lập. Cơng việc đã có kết quả vẻ vang, nhưng bước vào thời kỳ
mới, cán bộ còn mắc nhiều khuyết điểm, mà nguyên nhân quan trọng
là do sự yếu kém hạn chế về lí luận của cán bộ. Khơng có lí luận cách
mạng thì khơng có phong trào cách mạng, người cách mạng khơng thể
làm tròn nhiệm vụ của người chiến sĩ tiên phong. Chủ tịch Hồ Chí
Minh nhấn mạnh, khơng có lý luận thì khơng có kim chỉ nam, khơng
có phương hướng cho hành động của cán bộ, khơng có nguồn sáng
cho đơi mắt của họ, nên họ mò mẫm lúng túng như nhắm mắt mà đi,
những người không biết lý luận, kém lý luận thì khơng biết xem cho
rõ, cân nhắc cho đúng sử lí cho khéo mọi cơng việc, do đó kết quả
thường thất bại. Huấn lý luận, nhưng hết sức tránh lí luận sng, nếu
chỉ đem lí luận khơ khan nhét cho đầy óc họ. Rồi bày cho họ viết
những chương trình, những hiệu triệu rất kêu. Cịn đối với việc thực
tế, tuyên truyền, vận động, tổ chức, kinh nghiệm chỉ nói qua loa thơi.
Đối với những cán bộ cao cấp, trung cấp có sức ngun cứu lí luận,
ngồi việc học tập chính trị và nghiệp vụ, cần phải học thêm lí luận.
Cán bộ được đào tạo tốt, được trang bị lí luận thiết thực gắn với việc
ngun cứu cơng tác thực tiễn, kinh nhiệm thực tế, lúc học rồi, có thể
tự mình làm ra phương hướng chính trị, có thể làm cơng việc thực tế,
có thể trở nên người tổ chức và lãnh đạo. Thế là lí luận thiết thực, có
ích.
Như vậy huấn luyện cán bộ mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đề cập
cho ta thấy ý nghĩa và tầm quan trọng của nó lúc bấy giờ. Về nội dung

11


và cách huấn luyện rất phù hợp với hoàn cảnh mà nhân dân ta đang
tiến hành cuộc kháng chiến lâu dài và gian khổ. Ngày nay, trình độ
mọi mặt của cán bộ đã phát triển rất nhiều so với lúc đó, cơng tác huấn
luyện cán bộ cũng vậy và có những yêu cầu ngày càng cao trong giai
đoạn mới của cách mạng nước ta. Tuy vậy một số cách thức huấn
luyện mà Hồ Chí Minh đề ra trong huấn luyện nghiệp vụ, huấn luyện
chính trị và huấn luyện lí luận vẫn cịn có ý nghĩa thực tiễn đối với
chúng ta.
Năm là: Phải có gan cất nhắc cán bộ, đề bạt cán bộ.
Lựa chọn cán bộ là phải: chọn những người rất trung thành và
hăng hái trong công việc, luôn quan hệ mật thiết với dân chúng, có thể
phụ trách giải quyết những vấn đề trong những hồn cảnh khó khăn,
ln giữ đúng kỷ luật. Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên bốn tiêu chuẩn
để lựa chọn cán bộ:
Thứ nhất là những người đã tỏ ra trung thành, hăng hái trong
công việc và trong đấu tranh;
Thứ hai là những người liên hệ mật thiết với dân, hiểu biết dân
luôn chú đến lợi ích của dân, như thế dân mới tin cậy và nhận những
cán bộ đó là những người lãng đạo họ;
Thứ ba là những người có thể phụ trách giải quyết các vấn trong
những điều kiện kiện hồn cảnh khó khăn. Ai sợ phụ trách và khơng
có sáng kiến thì không phải người lãnh đạo. Người lãnh đạo đúng cần
phải khi thất bại không hoang mang, khi thắng lợi không kiêu ngạo.
Khi thi hành các nghị quyết, gan góc khơng sợ khó khăn;
Thứ tư là những người ln ln giữ đúng kỷ luật.
12

Người cho rằng công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ
tốt hay kém. Vì vậy Đảng phải nuôi dậy cán bộ như người làm vườn
vun trồng những cây cối, quý báu. Phải trọng dụng nhân tài, trọng
dụng cán bộ, trọng mỗi một người có ích cho cơng việc trung của
chúng ta. Đảng ta là một đoàn thể đấu tranh, trong cuộc tranh đấu
thường hao tổn một số cán bộ quý báu. Vì vậy, chúng ta càng phải quý
cán bộ, phải bổ xung cán bộ, phải giữ gìn cán bộ cũ và đào tạo cán bộ
mới.
Trên cơ sở những tiêu chuẩn đó mà lựa chọn cán bộ, và phải biết
cách dùng cán bộ cho đúng. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ người lãnh
đạo: phải có độ lượng vĩ đại thì mới có thể đối với cán bộ một cách chí
cơng vơ tư, khơng thành kiến, khiến cho cán bộ khỏi bị rơi; phải có
tinh thần rộng rãi mới có thể gần gũi những người mình khơng ưa;
phải có tính chịu khó dạy bảo, mới có thể nâng đỡ những đồng chí cịn
kém, giúp họ tiến bộ; phải sáng suốt, mới khỏi bị bọn vu vơ bao vây
mà xa cách cán bộ tốt; phải có thái độ vui vẻ, thân mật, các đồng chí
mới vui lịng gần gũi mình.
Muốn cho cán bộ yên tâm làm việc, theo Người phải có gan cất
nhắc cán bộ. Cất nhắc cán bộ phải vì cơng tác, tài năng, vì cổ động
cho đồng chí khác thêm hăng hái. Như thế cơng việc nhất định chạy.
Nếu vì lịng u nghét, vì thân thích, vì nể nang, nhất định không ai
phục, mà gây lên mối lơi thơi trong Đảng, như thế là có tội với Đảng
với đồng bào.
Phải khiến cho cán bộ có gan nói, có gan đề ra ý kiến phê bình
ưu khuyết điểm của cán bộ lãnh đạo. Như thế chẳng những không
phạm gì đến uy tín của người lãnh đạo mà lại tỏ ra dân chủ thực sự
13

trong Đảng; phải khiến cho cán bộ có gan phụ trách, có gan làm việc.
Có nhiều việc hay việc dở một phần do cán bộ có đủ năng lực hay
khơng, nhưng một phần cũng do cách lãnh đạo có đúng hay khơng.
Năng lực của con người khơng phải hồn tồn do tự nhiên mà có , mà
phần lớn là do công tác, do tập luyện mà thành. Lãnh đạo khéo, tài
nhỏ có thể hóa ra tài to. Lãnh đạo khơng khéo, tài to cũng hóa ra tài
nhỏ.
Cũng theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, trước khi giao cơng tác cho
cán bộ, phải bàn kỹ với họ. Nếu họ gánh không nổi, chớ miễn cưỡng
giao việc đó cho họ. Khi đã giao cho họ thì cần phải chỉ đạo rõ ràng,
sắp xếp đầy đủ, vạch rõ những điểm chính và những khó khăn có thể
xẩy ra. Một khi đã quyết định rồi thì thả cho họ làm, khuyên họ cứ cả
gan mà làm và phải hồn tồn tin họ. Nếu khơng tin cán bộ sợ họ làm
khơng được, rồi thì việc gì mình cũng nhúng vào, kết quả thành chứng
bao biện mà cơng việc vẫn khơng xong. Cán bộ thì vớ vẩn cả ngày,
sinh ra buồn rầu nản chí.
Năm là: Phải thương yêu cán bộ, chăm sóc cán bộ, tạo điều
kiện cho cán bộ trưởng thành.
Vấn đề thương yêu cán bộ chăm sóc cán bộ tạo điều kiện cho
cán bộ trưởng thành được Chủ tịch Hồ Chí Minh phân tích một cách
sâu sắc, giầu lòng nhân ái, theo Người đào tạo bồi dưỡng để có được
cán bộ tốt là một q trình lâu dài, không phải vài ba tháng, hoặc vài
ba năm đã đào tạo được người cán bộ tốt, mà cần phải trải qua công
tác, được tôi luyện trong thực tiễn tranh đấu, huấn luyện lâu năm mới
được. Trái lại, trong q trình hoạt động thực tiễn, cán bộ khó tránh
khỏi sai lầm, khuyết điểm, nếu không được phát hiện, sửa chữa kịp
14


thời sẽ dẫn đến thối hóa biến chất, dễ mất cán bộ. Vì vậy Đảng phải

thương yêu cán bộ, thương yêu không phải là vỗ về, nuông chiều, thả
mặc, mà là giúp đỡ cán bộ để họ tiến bộ; giúp họ giải quyết những vấn
đề khó khăn trong sinh hoạt, khi họ đau ốm được chăm nom để gia
đình họ khỏi túng quẫn, vv... Thương yêu là luôn luôn chú ý đến cơng
tác của họ. Thấy họ có khuyết điểm thì giúp họ sửa ngay, để vun trồng
cái thói cả gan phụ trách, cả gan làm việc của họ. Đồng thời cũng nêu
rõ những ưu điểm, những thành công của họ, nhưng không làm cho họ
kiêu căng, mà làm cho họ thêm hăng hái, thêm gắng sức, vun đắp chí
khí của họ để đi đến chỗ bại không nản, thắng khơng kiêu. Vì kiêu
ngạo là bước đầu của thất bại.
Đối với cán bộ mắc sai lầm, theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí
Minh ta khơng sợ sai lầm và khuyết điểm, chỉ sợ không cố gắng sửa
chữa, và chỉ sợ những người lãnh đạo khơng biết tìm cách đúng để
giúp cán bộ sửa chữa sai lầm. Cách đúng, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh
là người lãnh đạo phải giúp đỡ họ một cách chí tình, làm cho họ tự
giác thấy được nguyên nhân của sai lầm và tác hại của nó, để có biện
pháp sửa chữa một cách tích cực và hiệu quả. Không phải một sai lầm
to lớn mà đã vội cho họ là cơ hội chủ nghĩa, đã cảnh cáo, đã tạm khai
trừ. Những cách quá đáng như thế đều không đúng. Sửa chữa sai lầm
một phần trách nhiệm của cán bộ mắc sai lầm, một phần cũng là trách
nhiệm của người lãnh đạo. Sửa chữa sai lầm bằng giải thích, thuyết
phục, cảm hóa, dậy bảo là điều nên làm, nhưng không phải tuyệt nhiên
là không dùng xử phạt. Vấn đề là phải phân tích rõ ràng mức độ sai
lầm nặng hay nhẹ một cách thấu tình, đạt lý mà hình thức sử phạt cho
đúng.
15


Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh kết luận: Cách đối sử với cán bộ là
một điểm trọng yếu trong tổ chức cơng việc. Cách đối sử khéo, có

đúng thì mới thực hiện được nguyên tắc “vấn đề cán bộ quyết định
mọi việc”. Phê bình sử phạt cho đúng chẳng những khơng làm mất thể
diện và uy tín của cán bộ, của Đảng, trái lại còn làm cho sự lãnh đạo
mạnh mẽ hơn, thiết thực hơn, do đó mà uy tín thể hiện ngày càng tăng
thêm.
Ngay khi nước nhà mới giành được độc lập vấn đề “chiêu hiền
đãi sĩ”, “cầu người hiền tài” được biểu hiện rất rõ, với tư cách là Chủ
tịch nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra chỉ thị cho các địa phương phải
tìm người hiền tài ra gánh vác công việc cho nước, cho dân, chúng ta
có thể cảm nhận được chính sách chiêu hiền đãi sĩ của Người qua
những lời cảm kích sau đây: “Nước nhà cần phải kiến thiết. Kiến thiết
cần phải có người tài. Trong số 20 triệu người đồng bào chắc không
thiếu người có tài có đức.
E vì chính phủ khơng đến, thấy không khắp, đến nỗi những bậc
tài đức không thể xuất hiện. Khuyết điểm đó tơi xin thừa nhận.
Nay muốn sửa đổi điều đó và trọng dụng những kẻ hiền năng,
các địa phương phải lập tức điều tra nơi nào có người tài đức, có thể
làm được những việc ích nước lợi dân, thì phải báo cáo ngay cho
chính phủ biết.
Báo cáo phải nói rõ tên tuổi, nghề nghiệp, tài năng, nguyện
vọng và chỗ ở của người đó. Hạn trong một tháng, các cơ quan địa
phương phải báo cáo cho đủ”1
Chủ tịch Hồ Chí Minh thể hiện một con người có cái tâm trong
như pha lê, Người đã tập hợp được rất nhiều nhân tài cho đất nước
1

Hồ Chí Minh : Về Đảng cộng sản, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1993, tr.228-229

16

dưới ngọn cờ đại nghĩa của mình. Những người đi theo tiếng gọi của
người đã trở nên những người con trung kiên cho tổ quốc, thành vốn
cán bộ quý cho Đảng, cho nhà nước và các đoàn thể nhân dân.
Những vấn đề cơ bản trên trong tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh
về cơng tác cán bộ đã và đang trở thành “cẩm nang”, kim chỉ nam và
mặt rời soi sáng cho công cuộc đổi mới, xây dựng chỉnh đốn Đảng,
vấn đề cán bộ là vấn đề đại sự, vẫn là vấn đề nóng hổi, bức súc bởi vì
sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta không ngừng phát
triển. Những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về vấn đề này luôn
luôn gắn với sự nghiệp cách mạng vĩ đậi của dân tộc.
II. vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề cán bộ trong
xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội hiện nay
Dưới ngọn cờ tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh, cách mạng
Việt Nam đã vững bước tiến lên giành được những thắng lợi có ý
nghĩa lịch sử mang tầm thời đại. Và ngày nay cả nước đang thực hiện
đường lối đổi mới xây dựng và bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa, phấn
đấu thực hiện mục tiêu dân giàu nước mạnh xã hội cân bằng dân chủ
văn minh.
Trong xây dựng quân đội ở thời kỳ nào, giai đoạn nào, Chủ tịch
Hồ Chí Minh cũng ln chăm lo xây dựng đội ngũ cán bộ cả về chính
trị tư tưởng, quan điểm, lề lối tác phong công tác. Bởi lẽ theo quan
điểm của Người “cán bộ là những người đem chính sách của Đảng,
của chính phủ cho quần chúng hiểu rõ và thi hành. Đồng thời đem tình
hình của dân chúng báo cáo cho Đảng, cho chính phủ hiểu rõ để đặt
chính sách cho đúng, vì vây cán bộ là cái gốc của mọi cơng việc. Vì
17


vậy, huấn luyện cán bộ là cái gốc, công việc gốc của Đảng” 1. Đội ngũ

cán bộ là lực lượng nòng cốt xây dựng quân đội, đưa chủ trương
đường lối chính sách nghị quyết của Đảng vào quán triệt, chỉ đạo tổ
chức thực hiện trong các hoạt động của quân đội: xây dựng, huấn
luyện chiến đấu, sẵn sàng chiến đấu, công tác lao động sản xuất, đạt
chất lượng hiệu quả cao, biến đường lối chủ trương chính sách của
Đảng và nhà nước, chỉ thị mệnh của cấp trên thành hiệu quả thiết thực
trong đời sống chiến đấu, công tác, lao động sản xuất của quân đội.
Cho nên bất cứ chính sách gì, cán bộ tốt thì thành cơng. Và người coi
huấn luyện bồi dưỡng cán bộ là công việc gốc của Đảng . Bao giờ Chủ
tịch Hồ Chí Minh cũng giành cho đội ngũ cán bộ quân đội sự quan
tâm đặc biệt, những tình cảm đặc biệt hết sức sâu sắc và rộng lớn.
Người luôn gắn việc bồi dưỡng giáo dục, rèn luyện bồi dưỡng cán bộ,
với đường lối chính trị đường lối quan sự, nhiệm vu cách mạng của
Đảng, của quân đội trong từng thời kỳ, từng giai đoạn cách mạng, đề
ra những yêu cầu cụ thể về phẩm chất năng lực của cán bộ tương ứng
với đòi hỏi của nhiệm vụ chính trị đặt ra. Trong đó quan điểm bao
trùm nhất là: Người nhắc nhở cán bộ phải ra sức học tập, tu dưỡng
nắm vững bản chất cách mạng khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin
để củng cố giữ vững lập trường, bản chất chính trị, có phương pháp sử
lý đúng đối với công việc và đối với con người. Người thường căn dặn
“cán bộ phải thường thương yêu đội viên. Đối với anh em ốm yếu,
thương tật, cán bộ phải trông nom, thăm hỏi. Người đội trưởng, người
chính trị viên phải là người anh, người chị người bạn của đội viên,
chưa làm được như vậy thì chưa hết nhiệm vụ, rằng từ tiểu đội trưởng
trở lên, từ Tổng Tư lệnh trở xuống, phải săn sóc đời sống vật chất và
1

Hồ Chí Minh : Tồn tập, Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1996, t.5, tr.253

18

tinh thần của đội viên, phải xem xét đội viên ăn uống như thế nào,
phải hiểu nguyện vọng và thắc mắc của đội viên. bộ đội chưa ăn cơm,
cán bộ khơng được kêu mình đói. Bộ đội khơng có áo mặc, cán bộ
khơng được kêu mình rét. Bộ đội chưa đủ chỗ ở, cán bộ khơng được
kêu mình mệt. Thế mới là dân chủ, là đoàn kết, là tất thắng”. Đối với
nhân dân, Người thường căn dặn cán bộ chiến sĩ, phải kính trọng dân,
giúp đỡ dân, khiêm tốn học hỏi nhân dân khơng được cơng thần kiêu
ngạo. Mình đánh giặc là vì nhân dân, nhưng mình khơng phải là “cứu
tinh” của dân mà mình có trách nhiệm phụng sự nhân dân. Tất cả quân
nhân phải làm cho dân tin, dân phục, dân yêu. phải làm thế nào khi
mình chưa đến thì dân trơng mong, khi mình đến thì dân giúp dỡ, khi
mình đi nơi khác thì dân luyến tiếc. Muốn vậy, bộ đội phải giúp đỡ
dân, thương yêu dân. mỗi quân nhân phải là một cán bộ tuyên truyền
bằng việc làm của mình.
Bởi vậy, ngay từ ngày thành lập đến nay, dù trong gian khổ chiến
đấu hy sinh giải phóng dân tộc, bảo vệ tổ quốc, hay trong huấn luyện
sẵn sàng chiến đấu, học tập công tác, lao động sáng tạo của thời bình,
qn đội ta ln ln phấn đấu thực hiện lời dậy của Chủ tịch Hồ Chí
Minh kính yêu “trung với Đảng, hiếu với dân, sẵn sàng chiến đấu hy
sinh vì độc lập tự do của tổ quốc, vì chủ nghĩa xã hội, nhiệm vụ nào
cũng hồn thành khó khăn nào cũng vượt qua kẻ thù nào cũng đánh
thắng”. Chính vì vậy, đồng bào ta ở mọi miền đất nước đã tặng cho
quân đội ta danh hiệu cao quý “bộ đội cụ Hồ”. Một lòng một dạ phục
vụ nhân dân, đi dân nhớ ở dân thương, bộ đội là một hình mẫu về đạo
đức lối sống. Đối với đồng đội, đồng chí thì q trọng như ruột thịt,
hết lòng giúp đỡ nhau cùng tiến bộ. Cán bộ thương yêu chiến sĩ chia
19

ngọt sẻ bùi với cấp dưới, làm cho chiến sỹ tơn trọng cán bộ. Mọi
người sống có lý tưởng, sống có kỷ luật, khiêm tốn giản dị, trung
thực thẳng thắn, lễ độ và nhân hậu, kính già u trẻ, mình vì mọi
người.
ở vào thời điểm hiện nay, xây dựng Đảng đòi hỏi phải chỉnh đốn
Đảng, chỉnh đốn Đảng là nội dung cơ bản của xây dựng Đảng, phải
tiến hành chỉnh đốn Đảng trước hết về tư tưởng, tổ chức, cán bộ,
phương thức lãnh đạo của Đảng, làm cho Đảng trong sạch, bảo đảm
hiệu quả lãnh đạo của Đảng trong thời kỳ mới.
Trong tình hình hiện nay, việc xây dựng chỉnh đốn Đảng chủ yếu
nhằm khắc phục những lệch lạc về tư tưởng, chính trị; sự thối hóa
biến chất trong đạo dức lối sống, khơng ít người thiếu tu dưỡng rèn
luyện buông thả của một bộ phận cán bộ
Ngay từ Đại hội V của Đảng đã nhận định tình hình xa sút phẩm
chất, giảm sút ý chí chiến đấu một bộ phận cán bộ Đảng viên. “nhiều
người từ sai lầm trong sinh hoạt, quan liêu trong tác phong, đã đi đến
chỗ biến chất trong lối sống, thối hóa về chính trị” 1. Đại biểu đại hội
VIII của Đảng nhận định: “một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên
thiếu tu dưỡng bản thân, phai nhạt lý tưởng, mất cảnh giác, giảm sút ý
chí, kém ý thức tổ chức kỷ luật, xa đọa về đạo đức lối sống. Một số
cán bộ thoái hóa về chính trị, tuy rất ít nhưng hoạt động của họ của họ
gây hâu quả hết sức nghiêm trọng” 2hiện tượng suy thoái này đến nay
vẫn chưa được ngăn chặn và đẩy lùi, và không chỉ ở đảng viên thường
mà cả ở cán bộ lãnh đạo cao cấp.
1

Đảng cộng sản Việt Nam , Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ V, Tập III, Nxb Sự
thật, HN 1982, tr.25
2

Đảng cộng sản Việt Nam , Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII, Nxb CTQG,
HN 1996, tr.137

20


Trước diễn biến phức tạp của tình hình và tác động tiêu cực của
xã hội, do đó trong Đảng bộ Qn đội cũng cịn khơng ít cán bộ, đảng
viên cịn biểu hiện hẫng hụt về chí tuệ, thiếu dũng khí đấu tranh, tư
tưởng trung bình chủ nghĩa, cá biệt có cả cán bộ lãnh đạo các cấp
mang nặng chủ nghĩa cá nhân, giảm sút ý chí, tư tưởng cơ hội thực
dụng, tham nhung chạy theo tham vọng quyền lực, danh lợi, cục bộ
bản vị, chưa gương mẫu rèn luyện bản thân, ... gây hậu quả sấu. Xây
dựng và quy hoạch đội ngũ cán bộ có mặt cịn bất cập trước yêu cầu
mới; trong thực hiện nguyên tắc tập trung dân chủ cịn biểu hiên dân
chủ hình thức, đề cao uy quyền cá nhân...
Tóm lại: có thể nói, tất cả tình hình trên cho thấy, hơn lúc nào
hết Đảng phải được xây dựng chỉnh đốn, trong đó vấn đề then chốt là
cán bộ,và cơng tác cán bộ, để Đảng có đủ trình độ, trí tuệ, bản lĩnh,
phẩm chất, năng lực. Để nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu
của mình, để đáp ứng tình hình nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Đây
không những là vấn đề then chốt mà còn là nhiệm vụ đặc biệt quan
trọng và cấp bách, có ý nghĩa quyết định đối với tồn bộ sự nghiệp
xây dựng và bảo vệ đất nước, đối với vận mệnh chế độ ta và Đảng ta.
Thực hiện công cuộc đổi mới đất nước, thực hiện mục tiêu xây
dựng dân giầu nước mạnh xã hội công bằng dân chủ văn minh, tiến
lên chủ nghĩa xã hội. Từ đại hội VI, VII, VIII, IX, X và một số nghị
quyết của trung ương đã nêu rõ phải đổi mới cán bộ và công tác cán
bộ, đổi mới cả về phương pháp và tổ chức. Đồng thời đề ra những giải
pháp cụ thể về vấn đề này. Đại hội Đảng IX khảng định: cán bộ là

nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh
của Đảng, của đất nước và chế độ, là khâu then chốt trong công tác
21


xây dựng Đảng. Do đó “cần tiếp tục đổi mới công tác cán bộ”, vấn đề
cán bộ kế cận đang là vấn đề bức súc, việc thực hiện nguyên tắc tập
trung dân chủ trong cơng tác cán bộ đang cịn có những vi phạm, vấn
đề cơ chế và chính sách, đang còn bất cập, đảng ta đã nhiều lần yêu
cầu cần đổi mới căn bản bộ máy làm công tác cán bộ, nhưng chưa có
sự chuyển biến rõ rệt. Và điều đặc biệt nghiêm trọng là vẫn còn một
bộ phận cán bộ thối hóa biến chất về chính trị, đạo đức lối sống, độc
đoán quan liêu, gia trưởng.
Đại hội Đảng X khảng định cơng tác cán bộ có một số đổi mới
về nội dung và cách làm song “Nhiều khuyết điểm, yếu kém trong
công tác cán bộ chậm được khắc phục nhất là việc quản lý, giáo dục,
rèn luyện cán bộ về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, thực hành
dân chủ và trách nhiệm trong công tác. Chậm đổi mới cơ chế, phương
pháp và quy trình đánh giá, bổ nhiệm, miễn nhiệm, từ chức đối với
cán bộ. Chưa kiên quyết và thiếu những quy chế có hiệu lực để sắp
xếp, bố trí lại đội ngũ cán bộ, thay thế kịp thời những cán bộ yếu kém
về phẩm chất và năg lực, để cơng việc trì trệ; hầu như chỉ khi cán bộ
bị kỷ luật hoặc vi phạm pháp luật mới thay thế được.”1
Trên cơ sở chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa
hiện đại hóa đất nước, hội nghị BCHTW 3 (khóa VIII) của Đảng đã
xác định và từ thực tiễn công tác cán bộ và đội ngũ cán bộ hiện nay
Đại hội X chỉ rõ những vấn đề cụ thể cần tập trung giải quyết là:
- Nhiệm vụ quân trọng nhất là xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo,
trước hết là cán bộ lãnh đạo cấp chiến lược và người đứng đầu tổ chức
các cấp, các ngành của hệ thống chính trị.

1

Đảng cộng sản Việt Nam , Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X, Nxb CTQG, HN
2006, tr.271

22


- Quán triệt và thực hiện đúng nguyên tắc Đảng thống nhất lãnh
đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ, đồng thời đề cao trách
nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị và người đứng đầu tổ
chức.
- Mở rộng và phát huy dân chủ, thực hiện công khai, minh bạch
trong công tác cán bộ.
- Đổi mới và hoàn thiện chế độ bầu cử, thực hiện bầu cử có số
dư, mở rộng quyền tiến cử và tự ứng cử, giới thiệu nhiều phương án
nhân sự trong bầu cử và bổ nhiệm cán bộ.
- Đổi mới mạnh mẽ, triển khai đồng bộ các khâu: đánh giá, quy
hoạch, đào tạo, bồi dưỡng, luân chuyển, bố trí, sử dụng, xây dựng và
thực hiện chính sách cán bộ.
- Xây dựng và thực hiện chính sách phát triển và trọng dụng
nhân tài, thu hút nhân tàivào những lĩnh vực quan trọng, khơng phân
biệt người trong Đảng hay ngồi Đảng.
Đại hội Đảng toàn quân lần thứ VIII yêu cầu khắc phục mọi biểu
hiện cá nhân, cơ hội cục bộ khép kín, nguyên cứu điều chỉnh các chính
sách phù hợp để giữ gìn và thu hút người tài, động viên cán bộ nơi
cơng tác khó khăn gian khổ và đơn vị sẵn sàng chiến đấu cao. Nâng
cao năng lực và phẩm chất đội ngũ ngũ cán bộ và cơ quan tham mưu
cho cấp ủy về công tác cán bộ.
Xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội là nội dung quan trọng trong

xây dưng quân đội về chính trị, là vấn đề cực kỳ hệ trọng, rộng lớn và
phức tạp, có ý nghĩa then chốt, quyết định trong xây dựng quân đội
nhân dân Việt Nam theo hướng cách mạng, chính quy tinh nhuệ, từng
bước hiện đại, góp phần xây dựng nền quốc phịng toàn dân vững
23


mạnh. Công tác cán bộ trong quân đội là một bộ phận trong công tác
cán bộ của Đảng, một trong những nọi dung chủ yếu của CTĐ, CTCT
trong quân đội, quyết định đến việc xây dựng hệ thống lãnh đạo, chỉ
huy quản lý của quân đội, nhằm đảm bảo sự lãnh đạo tuyệt đối trực
tiếp về mọi mặt của Đảng đối với quân đội.
Trong những năm qua, đội ngũ cán bộ quân đội đã từng bước
phát triển, trưởng thành, số lượng cơ cấu được cải thiện, chất lượng
được nâng lên tương đối toàn diện, tuy nhiên số lượng thiếu so với
nhu cầu biên chế, trong đó nhiều đơn vị vừa thừa vừa thiếu, nhưng số
thừa không bù đắp được cho số thiếu; số thiếu chủ yếu là cán bộ cơ sở
cấp trung đội, phó đại đội trưởng về chính trị, trợ lý kỹ sư, bác sỹ cơ
sở, tỉ lệ cán bộ tại chỗ nhiều vùng, miền chưa tương xứng với yêu cầu
bố trí, cán bộ là người dân tộc thiếu số, nhất là dân tộc đặc biệt ít
người, ở các đơn vị đóng quân trên địa bàn có nhiều đồng bào dân tộc
thiểu số còn mỏng, chưa tương xứng với nhu cầu sử dụng. Đặc biệt
trong tình hình hện nay một số cán bộ hiệu quả công tác chưa tương
xứng với trình độ học vấn.
*. Một số giải pháp nhằm góp phần vận dụng sáng tao tư
tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh và các văn kiện, nghị quyết của Đảng
vào xây dựng đội ngũ cán bộ quân đội vững mạnh đáp ứng yêu cầu
nhiệm vụ cách mạng trong giai đoạn hiện nay.
1- Nghiên cứu quán triệt nắm vững tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí
Minh để có quan điểm xem xét đánh giá cán bộ thật sự đúng đắn khoa

học, công tâm, theo một quy trình dân chủ, xử lí tốt mỗi quan hệ biện
chứng giữa đức và tài, nhiệm vụ và lợi ích, tiêu chuẩn và cơ cấu, năng
lực thực tế và bằng cấp.
24


Đánh giá đúng cán bộ là một khâu quyết định trong sử dụng cán
bộ, vừa là cơ sở để quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng cán bộ lâu
dài. Đối với những cán bộ trẻ, có đức có tài, đồng thời cũng là nhân tố
tác động tác động đến sự ổn định và đoàn kết nội bộ. Phải nắm vững
và dựa vào tiêu chuẩn cán bộ để đánh giá cán bộ, coi trọng cả đức và
tài, lấy đức làm gốc. Trước yêu cầu bảo vệ tổ quốc xã hội chủ nghĩa,
xây dựng quân đội hiện nay, lại càng phải đặc biệt chú trọng, phẩm
chất chính trị và năng lực trí tuệ của cán bộ. Đánh giá cán bộ phải căn
cứ vào tiêu chuẩn, chức vụ đảm nhiệm, lấy kết quả hồn thành nhiệm
vụ được giao và sự tín nhiệm của quần chúng làm thước đo chủ yếu về
phẩm chất và năng lực cán bộ, phải tránh đánh giá cán bộ một cách
hình thức, lẫn lộn tiêu chuẩn và điều kiện, phải đặt cán bộ trong môi
trường và điều kiện cụ thể để đánh giá cán bộ, chú trọng đến mục đích
động cơ hồn thành nhiệm vụ, trong điều kiện thuận lợi hay khó khăn,
hồn thành trong mỗi nhiệm vụ hay cả trong q trình. Đánh giá đúng
là khuyến khích cán bộ có tâm huyết có trách nhiệm, trước những khó
khăn phức tạp, biết tháo gỡ khó khăn, vượt qua thử thách, dám nghĩ
tới cái mới, giám làm và giám chịu trách nhiệm theo hướng đi đúng đã
xác định. Để đánh giá đúng cán bộ đòi hỏi phải làm tốt công tác quản
lý cán bộ, kết hợp chặt chẽ cả ba khâu: tổ chức quản lí; quần chúng
quản lí; cán bộ tự quản lí. Cấp quản lí cán bộ phải sát cán bộ, trực tiếp
nghe cán bộ tự nhận xét, lấy ý kiến của quần chúng và thống báo cho
cán bộ biết kết luận của cấp ủy về những ưu điểm, khuyết điểm trong
công tác học tập rèn luyện của họ, giảm bớt các thủ tục hành chính

máy móc, rườm rà, làm cho việc đánh giá, sử dụng cán bộ thiếu chính
xác, khơng đúng bản chất sự việc, thiếu nhất quán.
25