mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản xuất

NỘI DUNG CHÍNH
I. Lực lượng sản xuất:
1.

Khái niệm.

2.

Nội dung.

II. Quan hệ sản xuất:
1.

Khái niệm.

2.

Nội dung.

III. Mối quan hệ biện chứng giữa lực lượng sản xuất và quan hệ sản
xuất:
IV. Sự vận dụng mối quan hệ ở nước ta hiện nay:

download by :


I.Lực lượng sản xuất:
1. Khái niệm:
Lực lượng sản xuất là sự kết hợp giữa người lao động với tư liệu sản
xuất, tạo ra sức sản xuất và năng lực thực tiễn làm biến đổi các đối tượng vật
chất của giới tự nhiên theo nhu cầu nhất định của con người và xã hội.

2. Nội dung:
Lực lượng sản xuất bao gồm:
Tư liệu sản xuất (mặt kinh tế - kỹ thuật).
Người lao động (mặt kinh tế - xã hội).
Tư liệu sản xuất bao gồm: tư liệu lao động và đối tượng lao động.
Lực lượng sản xuất chính là sự kết hợp giữa “lao động sống” với “lao
động vật hóa” tạo ra sức sản xuất, là toàn bộ những năng lực thực tiễn dung
trong sản xuất của xã hội ở các thời kỳ nhất định.
Lực lượng sản xuất là một hệ thống gồm các yếu tố (người lao động và
tư liệu sản xuất) cùng mối quan hệ (phương thức kết hợp), tạo ra thuộc tính
đặc biệt (sức sản xuất) để cải biến giới tự nhiên, sáng tạo ra của cải vật chất
theo mục đích của con người.
=> Đây là sự thể hiện năng lực thực tiễn cơ bản nhất – năng lực hoạt
động sản xuất vật chất của con người.
Đối tượng lao động là những yếu tố vật chất của sản xuất mà lao động
con người dùng tư liệu lao động tác động lên, nhằm biến đổi chúng cho phù
hợp với mục đích sử dụng của con người.
Đối tượng lao động không phải là tồn bộ giới tự nhiên , mà chỉ có một
bộ phận của giới tự nhiên được đưa vào sản xuất . Con người khơng chỉ tìm
trong giới tự nhiên những đối tượng lao động có sẵn , mà cịn sáng tạo ra bản
thân đối tượng lao động.
Tư liệu lao động là những yếu tố vật chất của sản xuất mà con người
dựa vào đó để tác động lên đối tượng lao động nhằm biến đổi đối tượng lao
động thành sản phẩm đáp ứng yêu cầu sản xuất của con người.
Tư liệu lao động là vật thể hay phức hợp vật thể mà con người đặt giữa
mình với đối tượng lao động , chúng dẫn chuyền sự tác động của con người
vào đối tượng lao động. Đối tượng lao động và tư liệu lao động là những yếu tố
vật chất của quá trình lao động sản

download by :

xuất hợp thành tư liệu sản xuất . Đối với mỗi thế hệ mới những tư liệu lao động
do thế hệ trước để lại trở thành điểm xuất phát cho thế hệ tương lai . Vì vậy
những tư liệu lao động đó là cơ sở sự kế tục của lịch sử . Tư liệu lao động chỉ
trở thành lực lượng tích cực cải biến đối tượng lao động , khi chúng kết hợp với
đời sống . Tư liệu lao động dù có ý nghĩa lớn lao đến đâu , nhưng nếu tách khỏi
người lao động thì cũng khơng thể phát huy được tác dụng , không thể trở
thành lực lượng sản xuất của xã hội.
Tư liệu lao động gồm công cụ lao động và phương tiện lao động.
Các yếu tố hợp thành lực lượng sản xuất thường xuyên có quan hệ chặt
chẽ với nhau . Trong sự phát triển của hệ thống cơng cụ lao động và trình độ
khoa học-kĩ thuật , kĩ năng lao động của con người đóng vai trò quyết định .
Con người là nhân tố trung tâm và là mục đích của nền sản xuất xã hội . Lênin
viết : “Lực lượng sản xuất hàng đầu của tồn thể nhân loại là cơng nhân , là
người lao động”. Do khoa học trở thành lực lượng sản xuất trực tiếp mà thành
phần con người cấu thành lực lượng sản xuất cũng thay đổi . Người lao động
trong lực lượng sản xuất không chỉ gồm người lao động chân tay mà còn cả kĩ
thuật viên , kĩ sư và cán bộ khoa học phục vụ trực tiếp quá trình sản xuất.

II.Quan hệ sản xuất:
1.Khái niệm:
Quan hệ sản xuất là tổng hợp các quan hệ kinh tế - vật chất giữa người
với người trong quá trình sản xuất vật chất. Đây chính là một quan hệ vật chất
quan trọng nhất – quan hệ kinh tế, trong các mỗi quan hệ vật chất giữa người
với người. Quá trình sản xuất vật chất chính là tổng thể các yếu tố trong một
quá trình thống nhất, gồm sản xuất, phân phối, trao đổi và tiêu dùng của cải vật
chất.
2.Nội dung:
Quan hệ sản xuất bao gồm:

+
Quan hệ về sở hữu đối với tư liệu sản xuất, quan hệ trong tổ
chức quản lý và trao đổi hoạt động với nhau.
+ Quan hệ về phân phối sản phẩm lao động.
Quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất là quan hệ giữa các tập đoàn người
trong việc chiếm hữu, sử dụng các tư liệu sản xuất xã

download by :


hội. Đây là quan hệ quy định địa vị kinh tế - xã hội của các tập đoàn người
trong sản xuất, từ đó quy định quan hệ quản lý và phân phối.
Quan hệ sở hữu về tư liệu sản xuất là quan hệ xuất phát, cơ bản,
trung tâm của quan hệ sản xuất, ln có vai trị
quyết định các quan hệ khác.
Lực lượng xã hội nào nắm phương tiện vật chất chủ yếu của quá trình
sản xuất thì sẽ quyết định việc quản lý quá trình sản xuất và phân phối sản
phẩm.

download by :