de-thi-giua-ki-1-ngu-van-lop-12-ho-chi-minh-co-dap-an-dtvj2021t1

VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

SỞ GD&ĐT TP HỒ CHÍ MINH

ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG GIỮA HỌC KỲ I

TRƯỜNG THPT …

NĂM HỌC 2021 - 2022
MÔN: NGỮ VĂN 12

ĐỀ SỐ 1

Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian giao đề)
(Đề kiểm tra này gồm: 02 trang)
---------------------

I.ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi bên dưới:
Thật ra, cuộc đời ai cũng có những lúc khơng biết nên làm thế nào mới phải.
Khi ấy, ba tôi dạy rằng, ta chỉ cần nhớ nguyên tắc sống cơ bản cực kì ngắn gọn:
trước hết hãy tơn trọng người khác rồi sau đó, nghe theo chính mình. Hãy tơn
trọng. Bởi cuộc đời là mn mặt và mỗi người có một cách sống riêng biệt. Chẳng
có cách sống này là cơ sở để đánh giá cách sống kia. John Mason có viết một cuốn
sách tựa đề “Bạn sinh ra là một nguyên bản, đừng chết như một bản sao”. Tơi
khơng biết nó đã được dịch ra tiếng Việt chưa, nhưng đó là một cuốn sách rất thú
vị. Nó khiến tơi nhận ra rằng mỗi con người đều là một nguyên bản, duy nhất, độc
đáo và đáng tôn trọng.
(…) Chúng ta không sinh ra với ngoại hình, tính cách, tài năng hay sự giàu

có mà mình muốn chọn lựa. Nhưng chúng ta đều có một cơ hội duy nhất để được
là chính mình. Chúng ta có một cơ hội duy nhất để sống như mình muốn, làm điều
mình tin, sáng tạo điều mình mơ ước, theo đuổi điều mình khát khao, yêu thương
người mình u. Bạn biết mà cơ hội đó chính là cuộc đời này – một chớp mắt so
với những vì sao. Bởi thế, đừng để mình cứ mãi xoay theo những tiếng ồn ào khác,
hãy lằng nghe lời thì thầm của trái tim.
( Lắng nghe lời thì thầm con tim – Phạm Lữ Ân)
Câu 1: Xác định thao tác nghị luận chính của văn bản trên (0,5 điểm)
Câu 2: Theo tác giả “sống như mình muốn” là như thế nào?(0,5 điểm)
Câu 3: Tại sao tác giả nói: “chúng ta đều có một cơ hội duy nhất để được là chính
mình” (1,0 điểm)
Câu 4: Điều anh/chị tâm đắc nhất trong văn bản trên là gì? (1,0 điểm)
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Câu 1 (2,0 điểm): Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của
anh / chị về câu nói được đề cập trong phần đọc hiểu: “Bạn sinh ra là một nguyên
bản đừng chết như một bản sao.”
Câu 2 (5,0 điểm)
Phân tích đoạn thơ sau trong bài thơ Sóng của nhà thơ Xuân Quỳnh:
… Con sóng dưới lịng sâu,
Con sóng trên mặt nước,
Ơi con sóng nhớ bờ,

Ngày đêm khơng ngủ được,
Lịng em nhớ đến anh,
Cả trong mơ cịn thức.
Dẫu xi về phương bắc,
Dẫu ngược về phương nam
Nơi nào em cũng nghĩ,
Hướng về anh – một phương.
(Ngữ văn 12, tập một, NXBGD – 2009, tr 155 – 156)

----------HẾT--------ĐÁP ÁN
I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Câu 1: (0,5 điểm)
- Thao tác lập luận bình luận
Câu 2: (0,5 điểm)
- “Sống như mình muốn”: làm điều mình tin, làm điều mình tin, sáng tạo điệu mình
mơ ước, theo đuổi điều mình khát khao, yêu thương người mình yêu.
Câu 3: (1 điểm)
– Cuộc đời con người rất ngắn ngủi nên mình khơng có cơ hội để sống lại cuộc đời
mình lần thứ 2.
– Vì vậy hãy sống thật với chính mình, sống với những đam mê, khát vọng của
mình, làm điều mình tin, sáng tạo điều mình mơ ước, theo đuổi điều mình khát
khao để khi từ giã cuộc đời này, mình khơng có điều gì phải hối tiếc.
Câu 4: (1 điểm)
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

– Thí sinh chọn điều mình tâm đắc nhất và lí giải rõ vì sao thơng điệp đó có ý
nghĩa với mình nhất.
– Có thể chọn: được sống là chính mình; sống như ngun bản của mình; theo đuổi
khát khao, mơ ước…
Lưu ý: cần lí giải hợp lí và thuyết phục, khơng vi phạm đạo đức, thẩm mĩ, pháp
luật…
II. LÀM VĂN (7 điểm)
Câu 1:
* Giải thích
Mỗi người sinh ra là một nguyên bản: Mỗi người sinh ra là một cá thể riêng biệt,
duy nhất, độc đáo; Đừng chết như một bản sao: đừng lặp lại, bắt chước, nói theo,
nghĩ theo để trở thành bản sao của người khác
=> Ý nghĩa câu nói: cần giữ được bản sắc riêng của mình trong suốt hành trình
cuộc sống.
* Bàn luận, chứng minh
– Trời sinh ra con người không ai giống ai. Vì vậy chúng ta phải giữ gìn những nét
riêng của mình. “Sinh ra là duy nhất, đừng sống là bản sao”. Nếu mọi người đều
nói đều nghĩ giống nhau thì cuộc sống sẽ mất đi sự phong phú, đa dạng và trở nên
buồn tẻ, đơn điệu.
– Phê phán những người chạy theo thời đại mà đánh mất bản sắc của mình và
những người chưa biết cách thể hiện cái riêng của mình.
– Tuy nhiên giữ gìn nét riêng khơng có nghĩa là cố gắng tỏ ra nổi bật hơn thiên hạ
bằng những hành động lố lăng, quá khích, cũng khơng thể vì cái riêng của mình mà
ảnh hưởng đến cái chung của mọi người.
* Bài học nhận thức và hành động:
– Mỗi người cần xác định lối sống đúng đắn để vừa dung hòa với cộng đồng vừa
giữ được cá tính của mình.
– Chân thành với bản thân và mọi người xung quanh – đó chính là cách vừa giữ

gìn cái riêng vừa tạo nên những mối quan hệ.
Câu 2:
* Giới thiệu tác giả, tác phẩm:
- Xuân Quỳnh là một trong số những nhà thơ tiêu biểu nhất của thế hệ các nhà thơ
trẻ thời kì kháng chiến chống Mĩ. Thơ Xuân Quỳnh là tiếng lòng của một tâm hồn
phụ nữ nhiều trắc ẩn, vừa hồn nhiên, tươi tắn, vừa chân thành, đằm thắm và luôn
da diết trong khát vọng về hạnh phúc bình dị đời thường.
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

- Sóng được sáng tác năm 1967 trong chuyến đi thực tế ở vùng biển Diêm Điền
(Thái Bình), là một bài thơ đặc sắc viết về tình yêu, rất tiêu biểu cho phong cách
thơ Xuân Quỳnh. Bài thơ in trong tập Hoa dọc chiến hào.
* Vị trí đoạn trích
* Sóng - Nỗi nhớ thủy chung trong tình yêu
- Âm hưởng cả đoạn thơ này là âm hưởng khẳng định, âm hưởng của niềm tin bất
di bất dịch.
- Trong khổ thơ thứ 5, nỗi nhớ được diễn tả thật mãnh liệt, da diết hiển hiện trong
mọi chiều kích của không gian, thời gian, trạng thái của cuộc sống. Hàng loạt các
từ ngữ trái nghĩa có trong khổ thơ:
“Con sóng dưới lịng sâu
Con sóng trên mặt nước
Ơi con sóng nhớ bờ
Ngày đêm khơng ngủ được”

- Tình u ln đi liền với nỗi nhớ, nó bao trùm cả khơng gian, khắc khoải trong
thời gian, ăn sâu vào ý thức, tiềm thức và đi cả vào trong giấc mơ:
“Lòng em nhớ đến anh
Cả trong mơ còn thức”
Cái “thức” trong mơ ấy chính là sự thật nỗi lịng của người con gái đang yêu.
- Sự khát khao hướng về nhau, có nhau và sự bày tỏ niềm tin tuyệt đối vào lòng
chung thủy được thể hiện thật dứt khoát qua các câu khẳng định tuyệt đối:
“Dẫu xuôi về phương Bắc
Dẫu ngược về phương Nam
Nơi nào em cũng nghĩ
Hướng về anh - một phương”
- Trong trời đất có bốn phương, tám hướng nhưng khơng có phương nào là phương
anh vậy mà trong tình yêu của người con gái lại có phương anh và chỉ hướng về
một phương duy nhất ấy.
- Nhân vật trữ tình tự bạch chân thành mà mãnh liệt nỗi nhớ, khát vọng thủy
chung, nỗi khao khát hướng về nhau, có nhau. Trạng thái tâm hồn ấy vừa mạnh mẽ
vừa sâu lắng quyện hòa trong những quan sát và suy tư từ con sóng.
=> Tóm lại, có thể nói rằng hình tượng sóng đơi “sóng” và “em” đã bộc lộ được
tâm trạng khát khao, nỗi nhớ da diết vừa trực tiếp lại vừa gợi cảm như những vịng
sóng nối tiếp nhau cùng dội lại, cùng cộng hưởng và lan tỏa.
* Nghệ thuật:
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

- Thể thơ năm chữ; Cách ngắt nhịp linh hoạt
- Lời thơ vừa da diết ở chiều sâu cảm xúc vừa thấm đượm ý vị triết lí.
- Hình tượng “sóng” và “em”, phép điệp, nhân hóa, liệt kê, đối xứng,…
* Kết luận.
- Nêu cảm nhận về bài thơ Sóng
- Khái quát giá trị nghệ thuật: xây dựng thành cơng hình tượng “sóng”,ngơn từ,
hình ảnh trong sáng bình dị, ...
- Nội dung: qua hình tượng sóng diễn tả tình yêu thiết tha, nồng nàn của người phụ
nữ, Xuân Quỳnh đã thể hiện quan niệm tình yêu mới mẻ, hiện đại: sự chủ động của
người phụ nữ trong tình yêu nhưng vẫn giữ được nét truyền thống.
----------HẾT--------

Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

SỞ GD&ĐT TP HỒ CHÍ MINH

ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG GIỮA HỌC KỲ I

TRƯỜNG THPT …

NĂM HỌC 2021 - 2022
MÔN: NGỮ VĂN 12

ĐỀ SỐ 2

Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian giao đề)
(Đề kiểm tra này gồm: 02 trang)
---------------------

I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Sau khi điện thoại Bphone – sản phẩm công nghệ đầu tiên của người Việt
Nam được nhà sản xuất BKAV giới thiệu là “chiếc điện thoại thông minh”, “siêu
phẩm hàng đầu thế giới”… thì đã gặp khơng ít những dư luận trái chiều, chính
người Việt chê bai sản phẩm của người Việt. Thậm chí có người cịn đưa ra trị đùa
qi ác, cụ thể là có thành viên trên cộng đồng mạng,sau khi nói những lời lẽ mang
tính chất dìm hàng Việt khơng thương tiếc, anh ta đã đăng tải lên Facebook hình
ảnh hóa đơn xác nhận việc anh hủy đặt mua 5 chiếc Bphone (phiên bản Mạ vàng
24K-128 GB) trị giá tổng 112.045.000 VND như một “chiến tích” để đời. Khơng
những vậy, người này còn kêu gọi nhiều người khác làm theo hành động của mình.
Một thanh niên khác cũng coi việc đặt mua và hủy đơn hàng điện thoại Bphone là
một trào lưu giải trí và cũng bày “kinh nghiệm” cho những ai muốn tham gia quấy
phá sản phẩm của hãng BKAV.
Nhưng bên cạnh đó cũng khơng ít người cho rằng Bphone là niềm tự hào
của người Việt Nam, nếu có điều kiện nên mua hàng Việt, thay vì chỉ trích hãy ủng
hộ khuyến khích…
(Báo mới.com.vn)
Câu 1: Xác định phong cách ngơn ngữ chức năng của đoạn trích trên?
Câu 2: Suy nghĩ của anh/chị về hành động “chọc phá” của một số người trong đoạn
trích đó?
Câu 3: Theo em thơng điệp gợi ra từ văn bản trên là gì? Vì sao ?
Câu 4: Anh/chị có đồng tình với quan điểm của khơng ít người “Bphone là niềm tự
hào của người Việt” không? Tại sao?

II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Câu 1 (2,0 điểm)
Từ văn bản trong phần đọc hiểu nói trên, anh/chị hãy viết một đoạn văn (khoảng
200 chữ) trình bày suy nghĩ của mình về vấn đề: Văn hóa chỉ trích của người Việt.
Câu 2 (5,0 điểm)
Phân tích vẻ đẹp của hình tượng người lính trong đoạn thơ sau:
“Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc
Qn xanh màu lá giữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”
( Trích Tây Tiến – Quang Dũng)

----------HẾT---------

ĐÁP ÁN
I.ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Câu 1: (0,5 điểm)

- Phong cách ngôn ngữ báo chí
Câu 2: (0,5 điểm)
- Hành động “chọc phá” của một số người nói trên thể hiện sự kém cỏi về nhận
thức, ích kỉ, đố kị, ganh ghét với thành cơng của người khác và khơng có tinh thần
dân tộc.
Câu 3: (1 điểm)
Học sinh có thể đưa ra nhiều thơng điệp khác nhau. Xong phải có sự lí giải hợp lí.
Sau đây là một số gợi ý:
- Thông điệp gợi ra có thể là: Người Việt nên mua hàng Việt.
- Người Việt hãy tích cực ủng hộ, khuyến khích cho Bphone cũng như hàng Việt
nói chung. Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam để giúp các doanh
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

nghiệp, các nhà đầu tư trong nước phát triển, để dân giàu nước mạnh, đó là thể
hiện lòng yêu nước trong bối cảnh hiện nay.
Câu 4: (1 điểm)
- Ý1: Thí sinh có thể đồng tình hay khơng đồng tình
- Ý2: Lí giải
+ Nếu đồng tình với quan điểm trên thì lí giải: Vì lần đầu tiên người Việt Nam mà
đại diện là tập đoàn BKAV sản xuất ra được một sản phẩm cơng nghệ thơng minh,
có thể cạnh tranh với các hãng điện thoại lớn hiện nay, cao hơn, nó cho thấy trí tuệ
Việt Nam rất đáng tự hào, nếu biết khai thác, Việt Nam sẽ là một quốc gia phát
triển trong lĩnh vực công nghệ.

+ Nếu khơng đồng tình thì phải có những lí giải hợp lí, thuyết phục.
II.LÀM VĂN (7 điểm)
Câu 1:
* Giải thích:
- “Chỉ trích”: là những hành động, lời nói gây thiệt hại và tổn thương cho người
khác.
* Bàn luận:
- Thực trạng thói quen chỉ trích của người Việt:
+ Một bộ phận người Việt, đặc biệt là những người trẻ hiện nay có biểu hiện thái
q, có cái nhìn phiến diện, lời nói thiếu văn hóa, hành động chọc phá, gây thiệt
hại và tổn thương cho người khác, cho xã hội.
+ Một bộ phận người có học thức phê phán đúng lúc đúng chỗ, đúng mực, có cơ sở
thuyết phục, thiện chí, góp phần không nhỏ vào sự thúc đẩy xã hội.
* Nguyên nhân:
- Do nhận thức kém, thiếu hiểu biết và các vấn đề cuộc sống, xã hội.
- Thiếu một cái nhìn cơng tâm, khoa học và biện chứng khi nhìn nhận đánh giá sự
việc, con người.
* Hậu quả:
- Chỉ trích thiếu văn hóa làm cho người bị chỉ trích bị tổn thương, thiếu niềm tin
vào cuộc sống.
- Làm thui chột ý chí và tài năng sáng tạo của con người.
- Làm xấu hình ảnh Đất nước, con người Việt Nam trong con mắt bạn bè quốc tế.
- Tuy nhiên, xã hội vẫn có hiện tượng một số người muốn nổi tiếng nhờ tai tiếng
khiến dư luận bức xúc nên mọi sự chỉ trích khơng hồn tồn sai.
* Rút ra bài học
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack

VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Câu 2:
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: viết văn, làm thơ, vẽ tranh và soạn nhạc.
Nhưng Quang Dũng trước hết là một nhà thơ mang hồn thơ phóng khoáng, hồn
hậu, lãng mạn và tài hoa – đặc biệt khi ơng viết về người lính Tây Tiến và xứ Đồi
(Sơn Tây) của mình.
- Tây Tiến là bài thơ tiêu biểu cho đời thơ Quang Dũng, thể hiện sâu sắc phong
cách nghệ thuật của nhà thơ, được in trong tập Mây đầu ơ (1986)
2. Phân tích đoạn thơ
a/ Ngoại hình (bi thương): được khắc hoạ bằng một nét vẽ rất gân guốc, lạ hoá
nhưng lại được bắt nguồn từ hiện thực:
Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc
Qn xanh màu lá dữ oai hùm
- Khơng mọc tóc, qn xanh màu lá đều là hậu quả của những trận sốt rét rừng
khủng khiếp mà người nào cũng phải trải qua. Trong hồi ức của những người lính
TT trở về, đồn qn tử vong vì sốt rét rừng nhiều hơn là vì đánh trận bởi rừng
thiêng nước độc mà thuốc men khơng có.
- QD khơng hề che giấu những gian khổ, khó khăn…, chỉ có điều nhà thơ khơng
miêu tả một cách trần trụi. Hiện thực ấy được khúc xạ qua bút pháp lãng mạn của
QD, trở thành cách nói mang khẩu khí của người lính TT, cách nói rất chủ động:
khơng mọc tóc chứ khơng phải tóc khơng thể mọc vì sốt rét tạo nên nét dữ dội,
ngang tàng, cứng cỏi của người lính TT; cái vẻ xanh xao vì đói khát, vì sốt rét của
những người lính qua ngịi bút QD lại toát lên vẻ oai phong, dữ dằn của những con
hổ nơi rừng thiêng “quân xanh màu lá dữ oai hùm”.
b/ Ẩn sau ngoại hình ấy là sức mạnh nội tâm (hào hùng):
- Đoàn binh gợi lên sự mạnh mẽ lạ thường của "Quân đi điệp điệp trùng trùng" (Tố

Hữu), của "tam qn tì hổ khí thơn ngưu" (ba qn mạnh như hổ báo nuốt trôi trâu)
(Phạm Ngũ Lão).
- Dữ oai hùm là khí phách, tinh thần của đồn qn ấy, như mang oai linh của chúa
sơn lâm rừng thẳm
- Mắt trừng là chi tiết cực tả sự giận dữ, phẫn nộ, sôi sục hướng về nhiệm vụ chiến
đấu
=> Thủ pháp đối lập được sử dụng đắc địa trong việc khắc hoạ sự tương phản giữa
ngoại hình ốm yếu và nội tâm mãnh liệt, dữ dội, ngang tàng.
c/ Thế giới tâm hồn đầy mộng mơ thể hiện qua nỗi nhớ (lãng mạn):
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
- Những người lính TT không phải là những người khổng lồ không tim, bên trong
cái vẻ oai hùng, dữ dằn của họ là những tâm hồn, những trái tim rạo rực, khát khao
yêu đương “đêm mơ HN dáng kiều thơm”. Dáng kiều thơm gợi vẻ đẹp yêu kiều,
thướt tha thanh lịch của người thiếu nữ Hà thành, là cái đẹp hội tụ sắc nước hương
trời. Những giấc mơ mang hình dáng kiều thơm đã trở thành động lực để giúp
người lính vượt qua mọi khó khăn, gian khổ; đã thúc giục họ tiến lên phía trước; và
cũng là sợi dây thiêng liêng của niềm tin mang họ vượt qua bom đạn trở về.
d/ Lí tưởng, khát vọng:
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh

- Câu thơ thứ nhất nếu tách ra khỏi đoạn thơ sẽ là một bức tranh hết sức ảm đạm:
+ Rải rác đây đó nơi biên cương của Tổ quốc, nơi rừng hoang lạnh lẽo xa xơi là
những nấm mồ vơ danh khơng một vịng hoa, không một nén hương tưởng niệm.
Hai chữ “rải rác” gợi vẻ hiu hắt, quạnh quẽ thật ảm đạm và thê lương.
+ Trong một câu thơ mà tác giả sử dụng tới hai từ Hán Việt biên cương, viễn xứ
mang màu sắc trang trọng cổ kính như để bao bọc cho những nấm mồ xa xứ ấy
một bầu khơng khí thiêng liêng đượm vẻ ngậm ngùi, thành kính
- Mặc dù khung cảnh ấy hàng ngày vẫn trải ra trên các cung đường hành qn của
người lính TT nhưng nó khơng đủ sức làm các anh nản chí sờn lịng, mà trái lại
càng nung nấu quyết tâm “Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”
+ Đời xanh là tuổi trẻ, là bao mơ ước, khát vọng đang ở phía trước. Nhưng khơng
gì q hơn Tổ quốc, khơng có tình u nào cao hơn tình yêu Tổ quốc. Nên hai chữ
“chẳng tiếc” vang lên thật quyết liệt, dứt khoát như một lời thề chém đá.
d/ Đoạn thơ khép lại bằng sự hi sinh của họ:
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
- Trong bài thơ, QD không hề né tránh hiện thực khắc nghiệt, dữ dội. Trong chặng
đường hành qn, nhiều người lính khơng thể vượt qua đã gục lên súng mũ bỏ
quên đời. Dọc đường TT cũng là vô vàn những nấm mồ liệt sĩ mọc lên “Rải rác
biên cương mồ viễn xứ”… Và bây giờ, một lần nữa tác giả nhắc đến sự ra đi của
họ Áo bào thay chiếu anh về đất. Người lính TT gục ngã bên đường khơng có đến
cả mảnh chiếu để che thân, đồng đội phải đan cho họ những tấm nứa, tấm tranh…
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

- Thế nhưng tác giả đã cố gắng làm giảm đi tính chất bi thương của những mất
mát:
+ Áo bào (áo mặc ngoài của các vị tướng thời xưa) đã khiến họ trở thành những
chiến tướng sang trọng:
Áo chàng đỏ tựa ráng pha
Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in
+ Về đất là cách nói giảm nói tránh, cái chết lại là sự tựu nghĩa của những người
anh hùng, thanh thản và vô tư sau khi đã làm tròn nhiệm vụ (liên hệ câu thơ của Tố
Hữu: Thanh thản chết như cày xong thửa ruộng…)
+ Sông Mã gầm lên khúc độc hành vừa dữ dội vừa hào hùng, khiến cái chết, sự hi
sinh của người lính TT không bi luỵ mà thấm đẫm tinh thần bi tráng. Sông Mã tấu
lên bản nhạc dữ dội của núi rừng như loạt đại bác đưa tiễn những anh hùng của dân
tộc về nơi vĩnh hằng.
e/ Bút pháp lãng mạn và màu sắc bi tráng:
- Bút pháp lãng mạn ưa khám phá những vẻ đẹp dữ dội, phi thường, hay sử dụng
thủ pháp đối lập mạnh mẽ. Bút pháp này chủ yếu được bộc lộ qua bốn câu thơ đầu.
Tác giả nhiều lần viết về cái bi, sự mất mát, song buồn mà không uỷ mị, cúi đầu,
mất mát mà vẫn cứng cỏi, gân guốc
- Màu sắc bi tráng chủ yếu được thể hiện trong 4 câu thơ còn lại. Cái bi hiện ra qua
hình ảnh những nấm mồ hoang lạnh dọc đường hành quân, người chiến sĩ hi sinh
chỉ có manh chiếu tạm. Nhưng cái tráng của lí tưởng khát vọng cống hiến đời xanh
cho TQ, của áo bào thay chiếu, của điệu kèn thiên nhiên gầm lên dữ dội đã nâng đỡ
hình ảnh thơ và truyền cảm xúc bi tráng vào lịng người
3. Tổng kết
----------HẾT---------

SỞ GD&ĐT TP HỒ CHÍ MINH

ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG GIỮA HỌC KỲ I

TRƯỜNG THPT …

NĂM HỌC 2021 - 2022
MÔN: NGỮ VĂN 12

ĐỀ SỐ 3

Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian giao đề)
(Đề kiểm tra này gồm: 02 trang)
---------------------

Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc văn bản và thực hiện những yêu cầu sau :
"Quán nhậu mỗi ngày thường diễn ra hai hình ảnh khác biệt : nhiều người
nhậu thả ga với hóa đơn vài triệu đồng; nhưng có người cố gắng hát, biểu diễn
xiếc, nhảy múa... chỉ với mong muốn bán được mấy cây kẹo giá vài nghìn đồng.
Hằng đêm, trong khi nhiều bạn trẻ miệt mài luyện game, làm "anh hùng bàn phím",
thì ở nhiều vùng quê, những học sinh nghèo đang cặm cụi học bài bên ánh đèn dầu
hiu hắt.
Tờ mờ sáng. Lúc các quán bar hoạt động rầm rộ nhất, những "cậu ấm, cô

chiêu" uốn éo, lắc lư trong tiếng nhạc chát chúa, bên cạnh là những chai rượu
ngoại đắt tiền. Họ đâu biết rằng cùng thời điểm, ở những bãi rác, có biết bao đứa
trẻ phải nhặt nhạnh những thứ người khác vứt bỏ, với ước vọng bán được, kiếm
tiền để sống qua ngày. Bất kỳ lúc nào, chỉ cần cãi vã với người yêu là nhiều bạn trẻ
sẵn sàng nhảy lầu, nhảy cầu bỏ đi mạng sống. Có lẽ họ khơng nghĩ đến tại những
bệnh viện, bao thân phận người cầu mong không mắc những căn bệnh hiểm nghèo,
họ chỉ ước sao được sống thêm một ngày, dẫu có đói nghèo cũng chấp nhận.
Nhưng ước mong đó chẳng thành sự thật...
Cuộc sống ln có những gam màu khác biệt, có những mảng sáng tối đối
nghịch nhau như thế. Nhưng khi còn trẻ, chắc hẳn chúng ta thường chỉ nhìn thấy vế
đầu của những câu chuyện tơi kể và vơ tư phí phạm thời gian, tiền bạc, sức khỏe và
đánh mất rất nhiều điều..."
(Ánh Huệ - Báo Thanh Niên)
II.LÀM VĂN (7,0 điểm)
Anh/chị hãy phân tích đoạn thơ sau:

Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc
Quân xanh màu lá giữ oai hùm
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành”
(Tây Tiến – Quang Dũng)
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack

VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

----------HẾT---------

ĐÁP ÁN
I.ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Câu 1: (0,5 điểm)
Nội dung chính:
- Cuộc sống ln tồn tại những mặt đối nghịch: có những người sống hồi, sống
phí, sống hưởng thụ, không biết yêu thương tôn trọng cuộc sống; lại có những
mảnh đời cơ cực, bất hạnh với những ước vọng vươn lên.
Câu 2: (0,5 điểm)
- Học sinh có thể đặt các tiêu đề khác nhau.
Câu 3: (1 điểm)
- Học sinh xác định đúng một trong các phương án sau:
+ Thao tác lập luận so sánh
+ Thao tác lập luận tương phản
+ Thao tác lập luận so sánh tương phản
Câu 4: (1 điểm)
- Học sinh có thể trình bày theo những cách khác nhau nhưng cần có thái độ
nghiêm túc.
II.LÀM VĂN (7 điểm)
1. Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài: viết văn, làm thơ, vẽ tranh và soạn nhạc.
Nhưng Quang Dũng trước hết là một nhà thơ mang hồn thơ phóng khống, hồn
hậu, lãng mạn và tài hoa – đặc biệt khi ông viết về người lính Tây Tiến và xứ Đồi
(Sơn Tây) của mình.
- Tây Tiến là bài thơ tiêu biểu cho đời thơ Quang Dũng, thể hiện sâu sắc phong

cách nghệ thuật của nhà thơ, được in trong tập Mây đầu ơ (1986)
2. Phân tích đoạn thơ
a/ Ngoại hình (bi thương): được khắc hoạ bằng một nét vẽ rất gân guốc, lạ hoá
nhưng lại được bắt nguồn từ hiện thực:
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Tây Tiến đồn binh khơng mọc tóc
Qn xanh màu lá dữ oai hùm
- Khơng mọc tóc, qn xanh màu lá đều là hậu quả của những trận sốt rét rừng
khủng khiếp mà người nào cũng phải trải qua. Trong hồi ức của những người lính
TT trở về, đồn qn tử vong vì sốt rét rừng nhiều hơn là vì đánh trận bởi rừng
thiêng nước độc mà thuốc men khơng có.
- QD khơng hề che giấu những gian khổ, khó khăn…, chỉ có điều nhà thơ khơng
miêu tả một cách trần trụi. Hiện thực ấy được khúc xạ qua bút pháp lãng mạn của
QD, trở thành cách nói mang khẩu khí của người lính TT, cách nói rất chủ động:
khơng mọc tóc chứ khơng phải tóc khơng thể mọc vì sốt rét tạo nên nét dữ dội,
ngang tàng, cứng cỏi của người lính TT; cái vẻ xanh xao vì đói khát, vì sốt rét của
những người lính qua ngịi bút QD lại tốt lên vẻ oai phong, dữ dằn của những con
hổ nơi rừng thiêng “quân xanh màu lá dữ oai hùm”.
b/ Ẩn sau ngoại hình ấy là sức mạnh nội tâm (hào hùng):
- Đoàn binh gợi lên sự mạnh mẽ lạ thường của "Quân đi điệp điệp trùng trùng" (Tố
Hữu), của "tam qn tì hổ khí thơn ngưu" (ba quân mạnh như hổ báo nuốt trôi trâu)
(Phạm Ngũ Lão).

- Dữ oai hùm là khí phách, tinh thần của đoàn quân ấy, như mang oai linh của chúa
sơn lâm rừng thẳm
- Mắt trừng là chi tiết cực tả sự giận dữ, phẫn nộ, sôi sục hướng về nhiệm vụ chiến
đấu
=> Thủ pháp đối lập được sử dụng đắc địa trong việc khắc hoạ sự tương phản giữa
ngoại hình ốm yếu và nội tâm mãnh liệt, dữ dội, ngang tàng.
c/ Thế giới tâm hồn đầy mộng mơ thể hiện qua nỗi nhớ (lãng mạn):
Mắt trừng gửi mộng qua biên giới
Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm
- Những người lính TT không phải là những người khổng lồ không tim, bên trong
cái vẻ oai hùng, dữ dằn của họ là những tâm hồn, những trái tim rạo rực, khát khao
yêu đương “đêm mơ HN dáng kiều thơm”. Dáng kiều thơm gợi vẻ đẹp yêu kiều,
thướt tha thanh lịch của người thiếu nữ Hà thành, là cái đẹp hội tụ sắc nước hương
trời. Những giấc mơ mang hình dáng kiều thơm đã trở thành động lực để giúp
người lính vượt qua mọi khó khăn, gian khổ; đã thúc giục họ tiến lên phía trước; và
cũng là sợi dây thiêng liêng của niềm tin mang họ vượt qua bom đạn trở về.
d/ Lí tưởng, khát vọng:
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
- Câu thơ thứ nhất nếu tách ra khỏi đoạn thơ sẽ là một bức tranh hết sức ảm đạm:
+ Rải rác đây đó nơi biên cương của Tổ quốc, nơi rừng hoang lạnh lẽo xa xơi là

những nấm mồ vơ danh khơng một vịng hoa, không một nén hương tưởng niệm.
Hai chữ “rải rác” gợi vẻ hiu hắt, quạnh quẽ thật ảm đạm và thê lương.
+ Trong một câu thơ mà tác giả sử dụng tới hai từ Hán Việt biên cương, viễn xứ
mang màu sắc trang trọng cổ kính như để bao bọc cho những nấm mồ xa xứ ấy
một bầu khơng khí thiêng liêng đượm vẻ ngậm ngùi, thành kính
- Mặc dù khung cảnh ấy hàng ngày vẫn trải ra trên các cung đường hành qn của
người lính TT nhưng nó khơng đủ sức làm các anh nản chí sờn lịng, mà trái lại
càng nung nấu quyết tâm “Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”
+ Đời xanh là tuổi trẻ, là bao mơ ước, khát vọng đang ở phía trước. Nhưng khơng
gì q hơn Tổ quốc, khơng có tình u nào cao hơn tình yêu Tổ quốc. Nên hai chữ
“chẳng tiếc” vang lên thật quyết liệt, dứt khoát như một lời thề chém đá.
d/ Đoạn thơ khép lại bằng sự hi sinh của họ:
Áo bào thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
- Trong bài thơ, QD không hề né tránh hiện thực khắc nghiệt, dữ dội. Trong chặng
đường hành qn, nhiều người lính khơng thể vượt qua đã gục lên súng mũ bỏ
quên đời. Dọc đường TT cũng là vô vàn những nấm mồ liệt sĩ mọc lên “Rải rác
biên cương mồ viễn xứ”… Và bây giờ, một lần nữa tác giả nhắc đến sự ra đi của
họ Áo bào thay chiếu anh về đất. Người lính TT gục ngã bên đường khơng có đến
cả mảnh chiếu để che thân, đồng đội phải đan cho họ những tấm nứa, tấm tranh…
- Thế nhưng tác giả đã cố gắng làm giảm đi tính chất bi thương của những mất
mát:
+ Áo bào (áo mặc ngoài của các vị tướng thời xưa) đã khiến họ trở thành những
chiến tướng sang trọng:
Áo chàng đỏ tựa ráng pha
Ngựa chàng sắc trắng như là tuyết in
+ Về đất là cách nói giảm nói tránh, cái chết lại là sự tựu nghĩa của những người
anh hùng, thanh thản và vô tư sau khi đã làm tròn nhiệm vụ (liên hệ câu thơ của Tố
Hữu: Thanh thản chết như cày xong thửa ruộng…)
+ Sông Mã gầm lên khúc độc hành vừa dữ dội vừa hào hùng, khiến cái chết, sự hi

sinh của người lính TT khơng bi luỵ mà thấm đẫm tinh thần bi tráng. Sông Mã tấu
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

lên bản nhạc dữ dội của núi rừng như loạt đại bác đưa tiễn những anh hùng của dân
tộc về nơi vĩnh hằng.
e/ Bút pháp lãng mạn và màu sắc bi tráng:
- Bút pháp lãng mạn ưa khám phá những vẻ đẹp dữ dội, phi thường, hay sử dụng
thủ pháp đối lập mạnh mẽ. Bút pháp này chủ yếu được bộc lộ qua bốn câu thơ đầu.
Tác giả nhiều lần viết về cái bi, sự mất mát, song buồn mà không uỷ mị, cúi đầu,
mất mát mà vẫn cứng cỏi, gân guốc
- Màu sắc bi tráng chủ yếu được thể hiện trong 4 câu thơ còn lại. Cái bi hiện ra qua
hình ảnh những nấm mồ hoang lạnh dọc đường hành quân, người chiến sĩ hi sinh
chỉ có manh chiếu tạm. Nhưng cái tráng của lí tưởng khát vọng cống hiến đời xanh
cho TQ, của áo bào thay chiếu, của điệu kèn thiên nhiên gầm lên dữ dội đã nâng đỡ
hình ảnh thơ và truyền cảm xúc bi tráng vào lòng người
3. Tổng kết
----------HẾT--------SỞ GD&ĐT TP HỒ CHÍ MINH

ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG GIỮA HỌC KỲ I

TRƯỜNG THPT …

NĂM HỌC 2021 - 2022

MÔN: NGỮ VĂN 12

ĐỀ SỐ 4

Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian giao đề)
(Đề kiểm tra này gồm: 02 trang)
---------------------

I.ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu:
Khi nói đến ước mơ của mỗi người thì điều đầu tiên cần phải xác định đó
khơng phải là những mong ước viển vơng mà chính là mục đích con người đặt ra
và cố gắng phấn đấu để đạt đến trong cuộc đời mình. Đồng thời một yếu tố cũng
hết sức quan trọng là cần phải xác định cách thức để đạt được mục đích đó, bởi
khơng ai trong cuộc đời này lại khơng muốn đạt đến một điều gì đó. Sự khác biệt
chính là ở phương thức thực hiện, cách thức đạt đến ước mơ của mỗi người và điều
này sẽ quyết định“đẳng cấp” về nhân cách của mỗi người.

Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Có người đi đến ước mơ của mình bằng cách trung thực và trong sáng thơng
qua những nỗ lực tự thân tột cùng. Đây là những người có lịng tự trọng cao và biết
dựa vào sức của chính mình, tin vào khả năng của chính mình và sự công bằng của

xã hội. Đối với họ, mục tiêu chưa chắc là điều họ quan tâm, cái họ quan tâm hơn
chính là phương thế để đạt đến mục tiêu trong cuộc sống. Chính vì vậy họ là những
người khơng bao giờ chấp nhận sống trong thân phận“tầm gửi”, trở thành cơng cụ
trong tay người khác hay giao phó tương lai của mình cho người khác. Sở dĩ như
thế là bởi họ chỉ tự hào với những gì do chính bản thân họ làm ra và đạt đến, đồng
thời cũng là những người xem phương tiện quan trọng như mục tiêu của cuộc đời
mình.
(Nguồn: Lê Minh Tiến, Đẳng cấp về nhân cách, http:// tuoitre.vn)
Câu 1. Xác định phương thức biểu đạt chính được sử dụng trong đoạn trích trên.
Câu 2. Theo tác giả, điều gì sẽ quyết định “đẳng cấp” về nhân cách của mỗi người?
Câu 3. Vì sao tác giả cho rằng: những người không bao giờ chấp nhận sống trong
thân phận “tầm gửi” chỉ tự hào với những gì do chính bản thân họ làm ra và đạt
đến.
Câu 4. Từ đoạn trích trên, hãy rút ra bài học có ý nghĩa nhất đối với anh/chị?
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Câu 1 (2,0 điểm)
Hãy viết 01 đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến
được nêu trong đoạn trích ở phần Đọc hiểu: Sự khác biệt chính là ở phương thức
thực hiện, cách thức đạt đến ước mơ của mỗi người và điều này sẽ quyết định
“đẳng cấp” về nhân cách của mỗi người.
Câu 2 (5,0 điểm)
Cảm nhận của anh/chị về hai đoạn thơ sau:
Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bày thay chiếu anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành
(Trích Tây Tiến – Quang Dũng)
Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xử sở

Làm nên đất nước mn đời
(Trích Đất nước – Nguyễn Khoa Điềm)
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

----------HẾT---------

ĐÁP ÁN
I.ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Câu 1: (0,5 điểm)
- Phương thức biểu đạt: nghị luận
Câu 2: (0,5 điểm)
- Điều quyết định “đẳng cấp” về nhân cách của mỗi người là: phương thức thực
hiện, cách thức đạt đến ước mơ của mỗi người.
Câu 3: (1 điểm)
- Những người không bao giờ chấp nhận sống trong thân phận tầm gửi chỉ tự hào
với những gì do chính bản thân họ làm ra và đạt đến. Tác giả nói như vậy vì:
+ “Tầm gửi” là sống dựa dẫm vào người khác, là những người khơng có bản lĩnh
+ “Những người khơng bao giờ chấp nhận sống trong thân phận tầm gửi” là những
người có lịng tự trọng, có ý thức về giá trị bản thân, luôn nỗ lực vươn lên để đạt
được mục đích.
Câu 4: (1 điểm)
- Thí sinh có thể rút ra bài học:
+ Nỗ lực thực hiện ước mơ bằng chính khát vọng và khả năng của bản thân.

+ Tự tin, tự trọng làm nên giá trị của con người.
II. LÀM VĂN (7 điểm)
Câu 1:
* Giải thích:
- “Ước mơ” là mong muốn đến những điều tốt đẹp ở tương lai.
- “Đẳng cấp” nhân cách chỉ mức độ cao về bản lĩnh, đạo đức, nhân cách của mỗi
người.
=> Ý kiến khẳng định con đường, cách thức thực hiện ước mơ của mỗi người sẽ
cho thấy bản lĩnh, đạo đức, lối sống và giá trị đích thực của người đó.
* Phân tích, bàn luận:
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

- Ước mơ có vai trị quan trọng trong cuộc sống con người. Nhờ có ước mơ mà con
người có thể chinh phục tự nhiên, tạo nên những thành tựu về khoa học và công
nghệ.
- Ước mơ hiện diện trong tất cả các lĩnh vực của cuộc sống, từ học tập, nghiên cứu
khoa học, lao động sản xuất, quản lí xã hội,…
- Thực tế cho thấy có nhiều cách thức để chinh phục, thực hiện những ước mơ như
tự thân, tương tác trí tuệ tập thể,…
- Phê phán thói dựa dẫm, ỉ lại, thụ động, khơng có ước mơ, hồi bão,…
* Bài học
- Sống có ước mơ và dám có ước mơ
- Tự trọng, tự tin khi thực hiện ước mơ của chính mình.

Câu 2:
1. Giới thiệu chung
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Giới thiệu hai đoạn thơ
* Cảm nhận về hai đoạn thơ:
2. Cảm nhận về hai đoạn thơ:
a. Đoạn thơ trong bài “Tây Tiến” là sự hi sinh anh dũng của người lính:
“Rải rác biên cương mồ viễn xứ
Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh
Áo bào thay chiếu, anh về đất
Sông Mã gầm lên khúc độc hành.”
- Bốn câu thơ viết về cái chết của người lính Tây Tiến nhưng khơng gợi sự đau
thương. Tác giả đã sử dụng hệ thống từ Hán Việt: “biên cương, viễn xứ, chiến
trường, độc hành” nhằm lột tả khơng khí trang nghiêm, cổ kính. Cái chết của người
lính Tây Tiến được miêu tả thật linh thiêng.
- Câu thơ “ Chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh” như một lời thề danh dự. Nó cho
thấy lý tưởng “Quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh” của những người thanh niên trẻ.
Thật rằng, họ cũng có những tiếc nuối nhưng trên hết là vì lý tưởng:
“Chúng tơi đã đi khơng tiếc đời mình
( Tuổi hai mươi làm sao khơng tiếc)
Nhưng ai cũng tiếc tuổi hai mươi thì cịn chi Tổ quốc”
(Thanh Thảo)
- Hai câu thơ sau viết về sự ra đi vĩnh viễn của người lính Tây Tiến. Họ nằm lại
dưới vùng đất lạ trong khơng khí hào hùng mà thiên nhiên dành để tiễn biệt họ. “
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

“Về đất” vừa là cách nói giảm nói tránh để bớt đau thương vừa là cách nói kỳ vĩ
hóa cái chết của anh bộ đội cụ Hồ.
- Đoạn thơ kết thúc bằng một âm hưởng hào hùng. Dường như linh hồn người tử sĩ
đã hịa cùng sơng núi, con sông Mã đã tấu lên khúc nhạc đau thương, hùng tráng để
tiễn đưa người lính vào cõi bất tử. Hình tượng “sơng Mã” ở cuối bài thơ được
phóng đại và nhân hóa, tơ đậm cái chết bi hùng của người lính - sự hi sinh làm lay
động đất trời, khiến dịng sơng gầm lên đớn đau, thương tiếc.
* Nghệ thuật:
- Bằng bút pháp lãng mạn và âm hưởng bi tráng, đoạn thơ ngợi ca những phẩm
chất tốt đẹp của người lính Tây Tiến trong cuộc kháng chiến chống Pháp.
b. Đoạn thơ trong bài “Đất Nước” của Nguyễn Khoa Điềm là lời nhắn nhủ của nhà
thơ về trách nhiệm của thế hệ trẻ đối với non sông đất nước:
“Em ơi em Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước mn đời”
- Đoạn thơ có giọng điệu tâm tình sâu lắng, thiết tha. Tác giả tạo ra cuộc trò
chuyện thân mật giữa nhân vật trữ tình “anh” với “em”. Giọng điệu ấy đã làm mềm
hóa nặng nề, khơ khan của chất chính luận.
- Nguyễn Khoa Điềm đã khám phá một định luật rất mới “Đất Nước là máu xương
của mình”. Đối với mỗi con người, máu xương là yếu tố cần thiết cho sự sống.
Hình ảnh so sánh độc đáo ấy có hàm ý khẳng định: Đất nước là sự sống thiêng
liêng đối với mỗi con người:
“Ôi Tổ quốc ta, ta yêu như máu thịt
Như mẹ cha ta, như vợ như chồng
Ôi Tổ quốc, nếu cần ta chết
Cho mỗi ngôi nhà, ngọn núi, con sơng…”

Ngồi ra, hình ảnh “máu xương” cịn gợi lên trong lòng người đọc lịch sử đất nước
với biết bao con người anh hùng đã hi sinh đời mình cho cơng cuộc bảo vệ Tổ
quốc:
“Xưa u q hương vì có chim, có bướm
Có những ngày trốn học bị địn roi
Nay u q hương vì trong từng nắm đất
Có một phần xương thịt của em tôi.”
(Giang Nam)
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Nguyễn Khoa Điềm nhắc nhở mỗi người chúng ta phải biết trân trọng đất nước
hôm nay.
- Từ việc xác định vai trò quan trọng của đất nước đối với mỗi con người, nhà thơ
khơi gợi ý thức trách nhiệm của mỗi công dân, nhất là thế hệ trẻ. Phép điệp ngữ
“phải biết” vừa có ý nghĩa cầu khiến vừa là lời thiết tha, mong chờ như mệnh lệnh
từ trái tim. Ba cụm động từ cụ thể hóa trách nhiệm của mỗi con người: “Gắn bó” là
lời kêu gọi đồn kết, hữu ái giai cấp. Vì, có đồn kết là có sức mạnh. “San sẻ” là
mong muốn mỗi người có ý thức gánh vác trách nhiệm với quê hương. Cịn “hóa
thân” là biểu hiện tinh thần sẵn sàng hi sinh cho đất nước, là sự dâng hiến thiêng
liêng, đẹp đẽ. Tinh thần này đã từng bắt gặp trong bài thơ “Đất Nước” của Nguyễn
Đình Thi:
“Người ra đi đầu không ngoảnh lại
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy.”

Hay:
“Người đi? Ừ nhỉ, người đi thực!
Mẹ thà coi như chiếc lá bay,
Chị thà coi như là hạt bụi,
Em thà coi như hơi rượu say.”
(Tống Biệt Hành – Thâm Tâm)
Một khi ra đi chiến đấu cho sự nghiệp cách mạng, người chiến sĩ bộ đội cụ Hồ
qn hết tình riêng một lịng hướng về nhân dân và đất nước.
* Nghệ thuật:
- Đoạn thơ mang tính chính luận nhưng được diễn đạt bằng hình thức đối thoại,
giọng điệu trữ tình kết hợp với biện pháp tu từ điệp ngữ. Từ “Đất Nước” được lặp
lại hai lần kết hợp cách viết hoa đã tăng thêm sự tơn kính thiêng liêng, thể hiện
quan niệm lớn: “Đất Nước của nhân dân”.
c. So sánh:
* Giống nhau:
Tư tưởng của cả hai đoạn thơ đều là tư tưởng cao đẹp: cống hiến, dâng hiến tuổi trẻ
mình cho đất nước non sông.
* Khác nhau:
- “Tây Tiến” với cảm hứng đất nước được gợi lên từ nỗi nhớ cũa người lính vùng
cao về những năm tháng đầu của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp. “Đất
Nước” hoàn thành trong cuộc kháng chiến chống đế quốc Mĩ tại mặt trận Trị Thiên
bộc lộ cảm hứng đất nước qua cái nhìn tổng quát đưa đến những chiêm nghiệm
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

mới mẻ, sâu sắc về đất nước: Đất nước là tất cả những gì gắn bó máu thịt với mỗi
con người.
- “Tây Tiến” được biểu đạt bằng giọng thơ bi tráng và bút pháp lãng mạn. “Đất
Nước” được thể hiện bằng giọng thơ trữ tình chính luận sâu lắng.
- “Tây Tiến” được viết theo thể thơ bảy chữ. “Đất Nước” là đoạn trích trong bản
trường ca “Mặt đường khát vọng” dược thể hiện bằng thể thơ tự do.
3. Kết luận
- Khái quát và mở rộng vấn đề.
----------HẾT---------

Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

SỞ GD&ĐT TP HỒ CHÍ MINH

ĐỀ KHẢO SÁT CHẤT LƯỢNG GIỮA HỌC KỲ I

TRƯỜNG THPT …

NĂM HỌC 2021 - 2022
MÔN: NGỮ VĂN 12

ĐỀ SỐ 5

Thời gian làm bài: 90 phút (không kể thời gian giao đề)
(Đề kiểm tra này gồm: 02 trang)
---------------------

I. ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu từ Câu 1 đến Câu 4:
Liên quan đến vụ tổ chức khủng bố IS đánh bom và xả súng đẫm máu ở
Paris hôm 13-11-2015 vừa qua, khiến 129 người thiệt mạng và cả thế giới bàng
hoàng, tại buổi tưởng niệm các nạn nhân, một video của hãng truyền thông Le Petit
Journal đã ghi lại cuộc đối thoại xúc động giữa một ông bố người Pháp gốc Việt và
cậu con trai nhỏ về những kẻ khủng bố và thảm kịch vừa xảy ra. Chỉ sau thời gian
ngắn, video này đã lan truyền chóng mặt trên các trang mạng xã hội và ngay lập
tức nhận được hơn 11 triệu lượt chia sẻ trên Facebook.
Khi được hỏi về chuyện xảy ra ở Paris, cậu bé hồn nhiên cho biết, đó là do
những người độc ác gây ra. Cậu bé cịn nói cần phải chuyển nhà vì người độc ác có
súng, có thể bắn chết người. Người bố ở bên cạnh dịu dàng trấn an con trai đừng
nên lo lắng, sau đó cịn dạy cậu bé: “Họ có súng cịn chúng ta có hoa. Những bơng
hoa có thể chiến đấu chống lại những họng súng”.
(Theo danviet.vn)
Câu 1. Xác định phong cách ngôn ngữ của văn bản?
Câu 2. Phương thức biểu đạt chính của văn bản là gì?
Câu 3. Theo anh/chị, hình ảnh súng và hoa ở đây mang ý nghĩa gì?
Câu 4. Viết một đoạn văn (từ 5 đến 7 dịng) trình bày suy nghĩ của anh/chị về lời
nói dịu dàng trấn an con trai của người bố: Họ có súng cịn chúng ta có hoa. Những
bơng hoa có thể chiến đấu chống lại những họng súng.
II. LÀM VĂN (7,0 điểm)
Cảm nhận đoạn thơ sau:

Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ngày xửa ngày kia…” mẹ thương hay kể.
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bay giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cáu cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó.
(Đất Nước - Trích Trường ca mặt đường khát vọng, Nguyễn Khoa Điềm)

----------HẾT---------

ĐÁP ÁN
I.ĐỌC HIỂU (3 điểm)
Câu 1: (0,5 điểm)
- Phong cách ngơn ngữ: báo chí
Câu 2: (0,5 điểm)
- Phương thức biểu đạt chính: tự sự
Câu 3: (1 điểm)
- Hình ảnh “súng” là biểu tượng của tội ác, chiến tranh, xung đột, lịng hận thù,…
- Hình ảnh “hoa” là biểu tượng của tình u, hịa bình, lịng u thương giữa con

người với con người…
Câu 4: (1 điểm)
- Người bố nhắn nhủ người con không nên lùi bước, sợ hãi trước cái xấu, cái ác.
- Hãy sống yêu thương, đoàn kết lại để đẩy lùi bóng tối của tội ác, lịng hận thù.
II. LÀM VĂN (7 điểm)
MB:
- Giới thiệu tác giả, tác phẩm
- Dẫn dắt vấn đề
Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack


VietJack.com

Facebook: Học Cùng VietJack

TB:
* Vị trí đoạn trích
* Cội nguồn của đất nước
- Tác giả khẳng định một điều tất yếu: “Khi ta lớn lên đất nước đã có rồi”, điều này
thơi thúc mỗi con người muốn tìm đến nguồn cội đất nước.
+ “Ta”: người đại diện nhân xưng cho cả một thế hệ nói lên ý thức tìm hiểu cội
nguồn
+ Thơi thúc con người tìm hiểu cội nguồn của đất nước
- Nguyễn Khoa Điềm đã tìm hiểu và lí giải cội nguồn của đất nước: Đất nước bắt
đầu bằng lời kể của mẹ, miếng trầu bà ăn, từ phong tục tập quán quen thuộc, từ
tình nghĩa thủy chung,..
- Đất nước được cảm nhận bằng chiều dài của thời gian, chiều rộng của không gian
và chiều sâu của lịch sử văn hóa dân tộc.

* Sự cảm nhận đất nước ở phương diện lịch sử, văn hóa
- Đất nước gắn liền với nền văn hóa lâu đời của dân tộc:
+ Câu chuyện cổ tích, ca dao
+ Phong tục của người Việt: ăn trầu, bới tóc
- Đất nước lớn lên từ trong đau thương, vất vả cùng với cuộc trường chinh của con
người:
+ Cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, gắn liền với hình ảnh cây tre – biểu
tượng cho sức sống bất diệt của dân tộc
- Gắn với nền văn minh lúa nước, lao động vất vả
- Đất nước gắn liền với những con người sống ân tình, thủy chung.
* Nghệ thuật:
- Sử dụng thành công chất liệu văn học dân gian
- Giọng thơ tâm tình, nhẹ nhàng
=> Đoạn thơ mở đầu giản dị, thân thiết như câu chuyện kể, giọng thơ thâm trầm,
trang nghiêm làm cho suy tư về cội nguồn đất nước giàu chất triết luận mà vẫn tha
thiết, trữ tình. Lí giải một khái niệm lớn lao bằng những hình ảnh bình dị, quen
thuộc để khẳng định: Đất nước đã có từ rất lâu đời, sự hình thành phát triển của đất
nước giắn với những gì nhỏ bé, bình dị, thân thuộc trong mỗi đời sống con người
Việt Nam.
KB: Nêu cảm nhận chung.
----------HẾT--------Học trực tuyến: khoahoc.vietjack.com

Youtube: Học Cùng VietJack