L I CAM ðOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên c u c a cá nhân tơi. Các s
li u và k!t qu# nêu trong lu$n án là trung th%c.
Nh'ng k!t lu$n, gi#i pháp và ki!n ngh* c a lu$n án chưa t,ng đư-c ai
cơng b trong b/t kỳ cơng trình khoa h1c nào.
Tác gi lu n án
PHONESAY VILAYSACK
L I C M ƠN
Trong quá trình th%c hi n lu$n án ti!n s2 kinh t! t3i trư4ng ð3i h1c
Kinh t! Qu c dân, tơi đã nh$n đư-c s% quan tâm, giúp đ; t$n tình và t3o điki n c a r/t nhiTrư?c h!t, xin c#m ơn sâu s@c thAy giáo hư?ng dBn: GS.TS. Phan Cơng
Nghĩa G Phó Hi u trưJng trư4ng ð3i h1c Kinh t! Qu c dân và thAy giáo
hư?ng dBn: PGS.TS. T, Quang Phương G Phó trưJng Khoa ðAu tư v< s%
hư?ng dBn nhi t tình và nh'ng ý ki!n đóng góp q báo đL lu$n án đư-c hồn
thành t t.
Xin chân thành c#m ơn Vi n Sau ñ3i h1c trư4ng ð3i h1c Kinh t! Qu c
dân ñã t3o ñigiáo sư, phó giáo sư, ti!n s2, các thAy cơ giáo trong trư4ng nói chung và trong
Khoa ðAu tư nói riêng. C#m ơn ñOng nghi p, b3n bè ñQc bi t CRc khuy!n
khích đAu tư, BU K! ho3ch và ðAu tư Lào ñã t3o ñihư?ng dBn nUi dung và cung c/p nh'ng thông tin, tài li u cAn thi!t cho vi c
phân tích trong lu$n án, cũng như nh'ng góp ý đL hồn thành lu$n án.
Cu i cùng, ñQc bi t xin chân thành c#m ơn t?i gia đình, v- con đã đUng
viên tơi, t3o đitơi trong su t th4i gian vi!t lu$n án ti!n s2 kinh t! này đư-c hồn thành.
Kính
PHONESAY VILAYSACK
M CL C
Trang ph$ bìa
L I CAM ðOAN..................................................................................................................i
M C L C ...........................................................................................................................iii
DANH M C CÁC T* VI+T T,T...................................................................................vii
DANH M C B NG BI0U.................................................................................................ix
M3 ð4U...............................................................................................................................1
Chương 1. NH8NG V9N ð: LÝ LU
QUBC GIA...........................................................................................................................6
1.1. BZN CH[T C\A FDI ..............................................................................................6
1.1.1. Khái ni m và ñQc ñiLm c a FDI ..................................................... 6
1.1.1.1. Khái ni m v< FDI..................................................................... 6
1.1.1.2. ðQc ñiLm c a FDI .................................................................. 11
1.1.2. Các hình th c đAu tư FDI.............................................................. 13
1.1.2.1. H-p đOng h-p tác kinh doanh (Business CoGoperation by
Contract G BCC) .................................................................................. 14
1.1.2.2. Doanh nghi p liên doanh (Joint Ventures CompanyG JVC) . 14
1.1.2.3. Doanh nghi p 100% v n nư?c ngoài (100% Foreign G Owned
Enterprises GFOE)................................................................................ 15
1.1.2.4. Các hình th c BOT, BTO, BT ............................................... 16
1.1.2.5. Mua l3i và sáp nh$p (M&A) ................................................. 17
1.2. TÁC ðsNG C\A FDI ............................................................................................17
1.2.1. Tác đUng tích c%c c a FDI ñ i v?i nư?c nh$n ñAu tư .................. 17
1.2.2. Tác ñUng tiêu c%c c a FDI ñ i v?i nư?c nh$n ñAu tư .................. 25
1.3. MsT St LÝ THUYxT Vy ðzU TƯ TR}C TIxP NƯ~C NGOÀI .....................31
1.3.1. Các lý thuy!t kinh t! vĩ mô ........................................................... 31
1.3.2. Các lý thuy!t kinh t! vi mô ........................................................... 33
1.4. CÁC NHÂN Tt ZNH HƯ•NG THU HÚT FDI ...................................................36
1.4.1. Nh'ng nhân t thuUc nư?c nh$n FDI ........................................... 36
1.4.1.1. M i quan h kinh t! qu c t! c a qu c gia ti!p nh$n ............. 36
1.4.1.2. S% ƒn đ*nh v< chính tr*, kinh t! G xã hUi................................. 37
1.4.1.3. H th ng lu$t pháp và chính sách .......................................... 38
1.4.1.4. S% phát triLn cơ sJ h3 tAng..................................................... 40
1.4.1.5. S% phát triLn đUi ngũ lao đUng............................................... 41
1.4.1.6. S% hồn thi n các th tRc hành chính .................................... 42
1.4.1.7. Cơng tác xúc ti!n ñAu tư ........................................................ 43
1.4.2. Nh'ng nhân t thuUc bên ngồi. ................................................... 44
1.4.2.1. Mơi trư4ng kinh t! th! gi?i .................................................... 44
1.4.2.2. Xu hư?ng c3nh tranh và h-p tác qu c t!. .............................. 45
1.4.2.3. Xu hư?ng t% do hoá thương m3i và ñAu tư qu c t!. .............. 46
1.4.2.4. Cách m3ng khoa h1c và cơng ngh thúc đ…y đAu tư qu c t!. 47
1.4.2.5. Vai trị c a các cơng ty xuyên qu c gia (TNCs).................... 48
1.4.2.6. Nh'ng nhân t phR thuUc nhà ñAu tư..................................... 49
1.5. S} VˆN ðsNG C\A DÒNG FDI TRÊN THx GI~I VÀ KINH NGHI‹M
C\A MsT St NƯ~C ASEAN .....................................................................................49
1.5.1. S% v$n ñUng c a FDI trên th! gi?i ................................................ 49
1.5.2. Kinh nghi m thu hút FDI c a mUt s nư?c ASEAN .................... 53
1.5.2.1. Kinh nghi m c a Thái Lan .................................................... 53
1.5.2.2. Kinh nghi p c a Malaysia ..................................................... 55
1.5.2.3. Kinh nghi m c a Vi t Nam ................................................... 56
1.5.2.4. Bài h1c kinh nghi m cho vi c thu hút FDI c a Lào .............. 60
KDt lu n chương 1: .......................................................................................................62
Chương 2. THHC TRJNG THU HÚT FDI VÀO C@NG HOÀ DÂN CH?
NHÂN DÂN LÀO TH I KỲ 1988 – 2008.......................................................................63
2.1. TŒNG QUAN CHUNG Vy ðIyU KI‹N T} NHIÊN, KINH Tx, XÃ HsI •
CHDCND LÀO CĨ ZNH HƯ•NG ðxN VI‹C THU HÚT FDI .................................63
2.1.1. ði
2.1.2. Tình hình kinh t! G xã hUi.............................................................. 64
2.1.3. Nh'ng thu$n l-i và khó khăn........................................................ 71
2.2. H‹ THtNG LUˆT PHÁP, CHÍNH SÁCH ðtI V~I FDI T‘I CHDCND LÀO..76
2.2.1. Khn khƒ pháp lý cho ho3t đUng FDI c a CHDCND Lào......... 76
2.2.2. Chính sách thu hút FDI t3i CHDCND Lào................................... 78
2.2.3. Ho3t ñUng xúc ti!n ñAu tư hi n nay t3i CHDCND Lào ................ 79
2.3. TH}C TR‘NG THU HÚT FDI VÀO CHDCND LÀO TH’I KỲ 1988G2008......81
2.3.1. Tƒng quan tình hình thu hút FDI vào CHDCND Lào .................. 81
2.3.2. Các hình th c FDI th%c hi n J CHDCND Lào ............................ 86
2.3.3. FDI theo ngành th%c hi n J CHDCND Lào ................................. 91
2.3.4. FDI th%c hi n theo cơ c/u vùng c a CHDCND Lào .................... 93
2.3.5. FDI theo cơ c/u đ i tác nư?c ngồi .............................................. 96
2.4. ðÁNH GIÁ VI‹C THU HÚT FDI VÀO CHDCND LÀO .....................................98
2.4.1. Nh'ng k!t qu# ñ3t ñư-c ................................................................ 98
2.4.1.1. FDI bƒ sung nguOn v n quan tr1ng cho ñAu tư phát triLn ..... 98
2.4.1.2. FDI thúc ñ…y tăng trưJng và chuyLn d*ch cơ c/u kinh t! c a
CHDCND Lào................................................................................... 100
2.4.1.3. FDI góp phAn nâng cao kim ng3ch xu/t kh…u, mJ rUng th*
trư4ng qu c t!, tăng nguOn thu ngo3i t . .......................................... 102
2.4.1.4. FDI t3o nguOn thu ngân sách Nhà nư?c .............................. 106
2.4.1.5. FDI t3o thêm vi c làm, tăng thu nh$p và phát triLn nguOn
nhân l%c ............................................................................................. 108
2.4.2. Như-c ñiLm c a vi c thu hút FDI............................................... 111
2.4.2.1. FDI vào các vùng và các ngành m/t cân ñ i ....................... 111
2.4.2.2. FDI gây ra tác ñUng tiêu c%c trong cơ c/u lao đUng............ 112
2.4.2.3. FDI gây ơ nhi”m mơi trư4ng ............................................... 113
2.4.3. MUt s h3n ch! ............................................................................ 114
2.4.4. Nguyên nhân các y!m kém trong vi c thu hút FDI J Lào.......... 119
KDt lu n chương 2: ..........................................................................................................133
Chương 3. GI I PHÁP TĂNG CƯ NG THU HÚT FDI 3 CHDCND LÀO ...........135
3.1. QUAN ðI–M VÀ ð—NH HƯ~NG THU HÚT FDI • CHDCND LÀO TRONG
BtI CZNH M~I...........................................................................................................135
3.1.1. Các b i c#nh phát triLn qu c t! và trong nư?c ........................... 135
3.1.1.1. B i c#nh qu c t!................................................................... 135
3.1.1.2. B i c#nh trong nư?c............................................................. 137
3.1.2. MRc tiêu phát triLn kinh t! c a Lào ñ!n năm 2020 .................... 138
3.1.3. Nhu cAu v n phát triLn kinh t! c a Lào ...................................... 140
3.1.4. Quan ñiLm thu hút FDI J Lào..................................................... 142
3.1.5. ð*nh hư?ng thu hút FDI ñ!n năm 2020...................................... 144
3.2. CÁC GIZI PHÁP TĂNG CƯ’NG THU HÚT FDI • CHDCND LÀO ..............147
3.2.1. Ti!p tRc c ng c và ƒn đ*nh chính tr* G xã hUi ............................ 148
3.2.2. Hồn thi n h th ng pháp lu$t v< FDI ........................................ 149
3.2.3. Ti!p tRc hồn thi n chính sách thu hút FDI................................ 151
3.2.4. Nâng cao hi u qu# qu#n lý Nhà nư?c ñ i v?i v n FDI .............. 159
3.2.5. Nâng cao ch/t lư-ng cán bU và lao ñUng cho các doanh nghi p
có v n đAu tư nư?c ngồi...................................................................... 161
3.2.6. H™ tr- giúp ñ; sau khi d% án ñư-c c/p gi/y phép và ñã triLn
khai ........................................................................................................ 162
3.2.7. Tăng cư4ng ñAu tư xây d%ng h th ng cơ sJ h3 tAng ................. 163
3.2.8. Xây d%ng chi!n lư-c thu hút FDI ............................................... 165
3.2.9. Tăng cư4ng ho3t ñUng xúc ti!n ñAu tư........................................ 166
3.3. ðI‹U KI‹N ð– TH}C HI‹N GIZI PHÁP ..........................................................168
3.3.1. Ki!n ngh* v?i Chính ph ............................................................. 168
3.3.2. Ki!n ngh* v?i BU K! ho3ch và ðAu tư........................................ 169
3.3.3. Ki!n ngh* v?i các BU, Ngành có liên quan ................................. 170
KDt lu n chương 3: ..........................................................................................................171
K+T LU
DANH M C CƠNG TRÌNH C?A TÁC GI ..............................................................175
TÀI LIYU THAM KH O...............................................................................................176
DANH M C CÁC T* VI+T T,T
ViDt tZt
TiDng Vi[t
TiDng Anh
ADB
Ngan hàng Châu Á
Asean Development Bank
AFTA
Khu v%c m$u d*ch t% do ASEAN
Asean Free Trade Area
APEC
Di”n ñàn h-p tác Kinh t! châu Á G
Asia Pacific Economic Cooperation
Thái Bình Dương
ASEAN
Hi p hUi các qu c gia ðông Nam Á Association of South East Asian Nations
ASEM
Di”n ñàn h-p tác kinh t! Á G Âu
Asean European Meeting
CEPT
Chương trình thu! quan ưu đãi có
Common Effective Preferential Tariffs
hi u l%c chung
Scheme
CHDCND
CUng hoà Dân ch Nhân dân
CNH G HðH
Cơng nghi p hố G hi n đ3i hố
Industrialisation G Mordernisation
EU
Liên minh châu Âu
European Union
FDI
ðAu tư tr%c ti!p nư?c ngoài
Foreign Direct Investment
GDP
Tƒng s#n ph…m qu c nUi
Gross Domestic Production
GNP
Tƒng s#n ph…m qu c gia
Gross National Production
GSP
H th ng hưJng ưu ñãi thu! quan
Generalised System of Preference
IMF
Qu2 ti
International Monetary Fund
M&A
Mua l3i và sáp nh$p
Merger & Acquitition
MFN
Quy ch! t i hu qu c
Most Favored Nation
MIDA
CRc phát triLn công nghi p Malaixia Malaysian Industrial Development
Authority
MNCs
Cơng ty đa qu c gia
Multinational Corporations
NAFTA
Hi p ñ*nh thương m3i t% do B@c M2 North American Free Trade Agrreement
NEP
Chính sách kinh t! m?i
New Economic Policy
NICs
Các nư?c công nghi p m?i
Newly Industrialized Countries
NTR
Quy ch! thương m3i bình thương
Normal Trade Relations
ODA
Vi n tr- phát triLn chính th c
Official Development Assistance
OECD
Tƒ ch c H-p tác và Phát triLn Kinh Organization for Economic Cooperation
t!
and Development
R&D
Nghiên c u và Phát triLn
Research and Development
RM
ðOng Ringít Malaixia
Ringit Malaysia
TNCs
Cơng ty xun qu c gia
Transnational Corperations
UNCTAD
Tƒ ch c Liên Hi p qu c v< thương United Nations Conference on Trade and
m3i và Phát triLn
UNIDO
Development
Tƒ ch c Phát triLn Công nghi p Liên United Nations Industrial Development
Hi p qu c
Organisation
USD
ðô la M2
United States Dollar
WB
Ngân hàng th! gi?i
World Bank
WTO
Tƒ ch c thương m3i th! gi?i
World Trade Organization
XHCN
Xã hUi ch nghĩa
Socialist
DANH M C B NG BI0U
Danh m$c b ng
B#ng 1.1: S v n FDI 10 nư?c nh$n nhi
Châu Á (T USD)............................................................................ 52
B#ng 2.1. Tình hình thu hút đAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi c a Lào trong giai
ño3n 1988 – 2008............................................................................ 82
B#ng 2.2: S v n và d% án FDI theo ngành và lĩnh v%c J Lào....................... 91
B#ng 2.3: FDI vào Lào phân theo các vùng giai ño3n 1988 G 2008 ............... 94
B#ng 2.4: T ng k!t nguOn FDI vào Lào theo qu c gia................................... 97
B#ng 2.5: V n ñAu tư phát triLn kinh t! xã hU c a Lào th4i kỳ 2001 G 2008 . 98
B#ng 2.6: S% bi!n ñƒi cơ c/u ngành kinh t! Lào .......................................... 101
B#ng 2.7: Xu/t kh…u c a các doanh nghi p FDI t, năm (2000 G 2008) ....... 104
B#ng 2.8: th t% x!p hàng 178 nư?c trên th! gi?i v< các th tuc c/p gi/y
phép ñAu tư.................................................................................... 130
B#ng 3.1: Cân ñ i nguOn v n theo phương án phát triLn cơ b#n ................. 141
Danh m$c bi]u đ_
Mơ hình MacDougall G Kemp (1964) ............................................................. 31
BiLu đO 1.1: V n FDI ho3t ñUng trên th! gi?i t, năm 1980 – 2007............... 50
BiLu ñO 1.2: V n FDI vào các khu v%c và các nư?c trên th! gi?i.................. 51
BiLu ñO 2.1: T c ñU tăng trưJng GDP c a Lào (1981 G 2009) ....................... 67
BiLu ñO 2.2: Tž l l3m phát J Lào (1996 G 2008) ........................................... 68
BiLu ñO 2.3: Tž giá h i đối đOng ti
BiLu đO 2.4: GDP trung bình đAu ngư4i giai đo3n 2000 G 2008..................... 71
BiLu đO 2.5: Quy mơ bình qn mUt d% án các giai đo3n J Lào .................... 84
BiLu ñO 2.6: S v n th%c hi n và v n ñăng ký năm 2000 – 2008 .................. 85
BiLu đO 2.7: S v n theo hình th c FDI năm 1988 G 2008............................. 86
BiLu ñO 2.8: S d% án theo các hình th c FDI năm 1988 G 2008.................... 87
BiLu ñO 2.9: S v n ñăng ký theo các hình th c FDI ch y!u th4i kỳ 2000
G 2008 .......................................................................................... 88
BiLu ñO 2.10: Tž l v n ñăng ký các hình th c FDI ch y!u th4i kỳ 2000G
2008............................................................................................. 88
BiLu đO 2.11: S dư án theo các hình th c FDI ch y!u th4i kỳ 2000 G
2008............................................................................................. 89
BiLu ñO 2.12: Tž l d% án các hình th c FDI ch y!u th4i kỳ 2000G2008 ..... 90
BiLu ñO 2.13: Tž l s d% án theo cơ c/u ngành (%)...................................... 92
BiLu ñO 2.14: Tž l s v n ñAu tư theo cơ c/u ngành (%).............................. 92
BiLu ñO 2.15: Su/t tăng trưJng các ngành kinh t! ........................................ 102
BiLu đO 2.16: Tình hình xu/t nh$p kh…u c a Lào giai đo3n 2000 G 2008..... 105
BiLu ñO 2.17: NguOn thu ngân sách Nhà nư?c ............................................. 107
BiLu ñO 2.18: S vi c làm tr%c ti!p trong khu v%c FDI t, năm (2000 –
2007) ......................................................................................... 109
BiLu ñO 2.19: Tž l ngư4i lao ñUng theo ngành 2005 – 2008 ...................... 111
M3 ð4U
1. Tính c`p thiDt caa đb tài nghiên ceu
Trong th4i ñ3i ngày nay, xu hư?ng hUi nh$p kinh t! khu v%c và tồn cAu
đang di”n ra m3nh mŸ. ði
thành mUt ch nh thL th ng nh/t, địi h¡i các qu c gia mJ c¢a n
gia mUt cách tích c%c vào các m i quan h kinh t! qu c t!.
Cùng v?i xu hư?ng tăng cư4ng h-p tác qu c t!, tồn cAu hố n
t!, đAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi (Foreign Direct Investment G FDI) đang là đ<
tài nóng và ngày càng đư-c quan tâm trên th! gi?i. ðQc bi t, v?i hAu h!t các
nư?c đang phát triLn, FDI có vai trị r/t quan tr1ng đ i v?i q trình phát triLn
kinh t! đ/t nư?c, bJi nh'ng nư?c này ln có nhu cAu r/t l?n v< v n. V n là
chi!c chìa khố khơng thL thi!u c a mUt q trình phát triLn kinh t! G xã hUi
c a mUt qu c gia. Thơng qua FDI, các nư?c nh$n đAu tư, có thL ti!p thu đư-c
v n, cơng ngh và k2 thu$t tiên ti!n, kinh nghi m qu#n lý và tìm hiLu đư-c
th* trư4ng bên ngồi. Chính vì v$y, FDI đã trJ thành bU ph$n quan tr1ng trong
quan h kinh t! qu c t!. Do v$y, trên th! gi?i ñã và ñang di”n ra mUt cuUc
c3nh tranh gi'a các qu c gia v?i nhau ñL thu hút t i ña nguOn v n FDI.
ðL phù h-p v?i xu hư?ng đó, nư?c CUng hồ Dân ch Nhân dân Lào
(CHDCND Lào) đã và đang có nh'ng ho3t đUng tích c%c tham gia vào q
trình nói trên. Vi c thu hút ñAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi là mUt trong nh'ng
chính sách hàng đAu c a ð#ng Nhân dân c3ch m3ng Lào và Nhà nư?c Lào.
Thu hút v n đAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi khơng nh'ng đL gi#i quy!t tình tr3ng
khan hi!m v n cho ñAu tư phát triLn kinh t! G xã hUi mà cịn đL t3o thêm cơng
ăn vi c làm cho ngư4i lao ñUng. Trong nh'ng năm qua, ho3t ñUng ñAu tư tr%c
ti!p nư?c ngồi đã đóng góp cho đ/t nư?c nhi
quan tr1ng, th%c hi n các mRc tiêu ð#ng và Nhà nư?c ñã ñQt ra. Tuy nhiên,
vi c thu hút FDI c a Lào đang đ3t m c đU, trình đU cịn khiêm t n và hi u
qu# chưa cao. B£ng ch ng là nguOn v n FDI vào Lào chưa nhi
chưa h-p lý. Lào là mUt trong s nh'ng qu c gia ñang phát triLn kém h/p dBn
v< thu hút đAu tư nư?c ngồi.
Vì nh'ng lý do nêu trên, tác gi# ñã l%a ch1n v/n ñ<: “Thu hút ñ u tư tr c
ti p nư c ngoài vào C ng hồ Dân ch Nhân dân Lào” đL làm đ< tài lu$n án
Ti!n s2 kinh t!. Trong lu$n án này tác gi# đi sâu vào phân tích th%c tr3ng thu hút
đAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi, các k!t qu# đ3t đư-c, các nguyên nhân, các mQt h3n
ch! trong quá trình thu hút FDI, t, đó đ< xu/t mUt s gi#i pháp nh£m tăng cư4ng
kh# năng thu hút ñAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi vào CHDCND Lào.
2. Tfng quan tình hình nghiên ceu có liên quan đDn đb tài lu n án
Nhìn chung, v/n đ< thu hút và s¢ dRng v n FDI là ñ i tư-ng nghiên
c u c a nhi
lu$n văn và các cơng trình nghiên c u đã đư-c cơng b . Có thL kL ra mUt s
cơng trình nghiên c u gAn nh/t có liên quan như:
* Lu n án tiDn sk liên quan ñDn thu hút FDI caa Lào:
+ "ð u tư tr c ti p nư c ngoài trong vi c phát tri!n kinh t # C%ng
hoà Dân ch' Nhân dân Lào" c a Bua Khăm Thip Pha Vơng (2001). Tác gi#
đã nghiên c u nhu cAu v n ñAu tư cho phát triLn kinh t! c a CHDCND Lào.
Lào vBn còn thi!u v n, kh# năng tích lu2 nUi bU c a n
đ đáp ng nhu cAu v n to l?n cho đAu tư phát triLn. Vì v$y, vi c thu hút FDI
là quan tr1ng. Lu$n án ñã phân tích các nguyên nhân #nh hưJng, nh'ng h3n
ch!, t, đó đ< xu/t các gi#i pháp ch y!u đL thu hút có hi u qu# v n FDI vào
CHDCND Lào đL phát triLn kinh t! [5].
+ "Hồn thi n các gi,i pháp tài chính trong thu hút v/n đ u tư tr c
ti p nư c ngoài (FDI) t3i C%ng hồ Dân ch' Nhân dân Lào đ n năm 2010"
c a Xƒm X3 ‘t Unxiña (2004). Trong lu$n án, tác gi# phân tích vai trị c a
các gi#i pháp tài chính nh£m tăng cư4ng thu hút v n FDI, ñánh giá th%c tr3ng
th%c hi n gi#i pháp tài chính v< thu hút v n FDI c a Lào trong nh'ng năm
qua và kinh nghi m c a mUt s nư?c trong khu v%c v< s¢ dRng tài chính thu
hút FDI. T, đó, tác gi# đ< ra các gi#i pháp tài chính ch y!u nh£m tăng cư4ng
thu hút v n đAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi t3i Lào đ!n năm 2010 như: ti!p tRc
hồn thi n các chính sách thu!, cơ c/u chi tiêu c a Chính ph , chính sách ti
t G tín dRng, t3o mơi trư4ng chính tr* ƒn đ*nh, c#i thi n mơi trư4ng pháp lý,
tăng cư4ng hi u l%c c a chính sách qu#n lý vĩ mô [29].
* Lu n án tiDn sk liên quan ñDn ñb tài thu hút vnn FDI vào Vi[t Nam:
+ "9nh hư#ng c'a quá trình t do hoá thương m3i trong khu v c m>u
d?ch t do ASEAN (AFTA) ñ n ho3t ñ%ng thu hút, ñ u tư tr c ti p nư c ngoài
t3i Vi t Nam" c a ðàm Quang Vinh (2003). Trong lu$n án, tác gi# ñã ñưa ra
nh'ng lý lu$n v< tác ñUng qua l3i gi'a t% do hố thương m3i và đAu tư qu c
t!, xem xét nh'ng #nh hưJng c a t% do hố thương m3i ASEAN đ i v?i q
trình thu hút FDI vào Vi t Nam; xem xét di”n bi!n tình hình đAu tư trên th!
gi?i và khu v%c, ñQc bi t là ñư-c s% tác ñUng c a AFTA thì các xu hư?ng đAu
tư sŸ di”n ra theo chi
ra sao trong q trình thu hút FDI. T, đó tác gi# đã đ< ra mUt s gi#i pháp cho
vi c thu hút FDI vào Vi t Nam [27].
+ "Các gi,i pháp thu hút và nâng cao hi u qu, sE dFng v/n FDI t3i
Vi t Nam" c a Nguy”n Th* Liên Hoa (2000). Trong lu$n án, tác gi# đã trình
bày và phân tích các v/n đ< lý lu$n v< huy ñUng v n FDI, th%c tr3ng và s¢
dRng hi u qu# v n FDI qua các giai ño3n. Sau ñó, tác gi# ñưa ra năm nhóm
gi#i pháp ñL tăng cư4ng thu hút và nâng cao hi u qu# s¢ dRng v n FDI [11].
+ "Gi,i pháp tăng cưHng thu hút ñ u tư tr c ti p nư c ngoài (FDI) #
Vi t Nam" c a Nguy”n Th* Kim Nhã (2005). Trong lu$n án, tác gi# ñã mơ t#
tồn c#nh v< thu hút FDI J Vi t Nam t, năm 1988 ñ!n 2004, ñánh giá v< mQt
thành cơng và h3n ch! c a ho3t đUng thu hút FDI t3i Vi t Nam, phân tích các
nguyên nhân #nh hưJng, t, đó rút ra các v/n đ< cAn ti!p tRc x¢ lý đL tăng
cư4ng thu hút FDI J Vi t Nam trong th4i gian t?i [14].
Tóm l3i, có thL nói, cho đ!n nay đ< tài nghiên c u v< FDI J Lào ñư-c
r/t nhi
tăng cư4ng thu hút FDI vào Lào. Tuy nhiên, dù ñư-c ti!p c$n dư?i nhi
ñU, các gi#i pháp ñL tăng cư4ng thu hút FDI vào Lào thư4ng ch đư-c trình
bày như là mUt phAn nUi dung trong các cơng trình nghiên c u v< FDI, ch
chưa trJ thành nUi dung duy nh/t, mUt cách có h th ng và c$p nh$t c a mUt
cơng trình riêng bi t. Như v$y, chưa có Lu$n án nào có nUi dung trùng v?i đ<
tài “Thu hút đAu tư tr%c ti!p nư?c ngoài vào CUng hoà Dân ch Nhân dân
Lào” như Lu$n án này.
3. M$c tiêu nghiên ceu caa Lu n án
G Nghiên c u và làm sáng t¡ thêm nh'ng v/n ñ< lý lu$n cơ b#n và th%c
ti”n v< thu hút FDI c a mUt qu c gia.
G ðánh giá ñ ng th%c tr3ng thu hút FDI c a Lào th4i gian qua và ñưa ra
các v/n ñ< tOn t3i cAn ph#i ti!p tRc hoàn thi n.
G ð< xu/t h th ng gi#i pháp nh£m tăng cư4ng thu hút FDI vào
CHDCND Lào th4i gian t?i.
4. ðni tưpng và phqm vi nghiên ceu
G ð i tư-ng nghiên c u: Lu$n án t$p trung nghiên c u thu hút FDI J
CHDCND Lào.
G Ph3m vi nghiên c u: Lu$n án ñi sâu nghiên c u tình hình thu hút FDI vào
CHDCND Lào t, năm 1988 ñ!n năm 2008. Các tác ñUng cơ b#n c a FDI ñ!n toàn
bU n
5. Phương pháp nghiên ceu
ðL đ3t đư-c mRc đích đ< ra, tác gi# s¢ dRng phương pháp c a ch
nghĩa duy v$t bi n ch ng và ch nghĩa duy v$t l*ch s¢, s¢ dRng tƒng h-p và
phân tích th ng kê, có s¢ dRng k!t h-p các b#ng, biLu đL tính tốn, minh ho3,
so sánh và rút ra k!t lu$n. Ngoài ra, tác gi# sŸ s¢ dRng phương pháp phân tích
các tài li u, các cơng trình nghiên c u trong và ngồi nư?c v< các v/n đ< có
liên quan đ!n đ< tài nghiên c u.
6. Nhrng đóng góp khoa htc caa lu n án
G H th ng hố và góp phAn làm rõ thêm mUt s v/n ñ< lý lu$n cơ b#n
v< FDI ñ i v?i qu c mUt gia.
G Trình bày b c tranh tồn c#nh v< thu hút FDI J CHDCND Lào t,
năm 1988 ñ!n năm 2008; ñánh giá thành công và h3n ch! c a ho3t ñUng thu
hút FDI J Lào; phân tích các nguyên nhân #nh hưJng đ!n thành cơng và h3n
ch! đó, đL tăng cư4ng thu hút FDI vào Lào th4i gian t?i.
G ð< xu/t nh'ng quan ñiLm gi#i pháp nh£m tăng cư4ng thu hút FDI vào
CHDCND Lào trong nh'ng năm t?i, trong đó có mUt s quan điLm, gi#i pháp
có tính đUt phá v< tư duy quan điLm và trình đU th%c hi n.
7. KDt c`u caa lu n án
Lu$n án gOm 174 trang v?i s% tham kh#o 86 tài li u trong và ngồi
nư?c, s¢ dRng các b#ng biLu, các phR lRc khác có liên quan. Ngồi phAn mJ
đAu và k!t lu$n, lu$n án ñư-c k!t c/u thành 3 chương như sau:
Chương 1: Nh'ng v/n ñ< lý lu$n cơ b#n v< thu hút FDI c a mUt qu c gia
Chương 2: Th%c tr3ng thu hút FDI vào CUng hoà Dân ch Nhân dân
Lào giai ño3n 1988 G 2008.
Chương 3: Gi#i pháp tăng cư4ng thu hút FDI vào CUng hoà Dân ch
Nhân dân Lào.
Chương 1
NH8NG V9N ð: LÝ LU
THU HÚT FDI C?A M@T QUBC GIA
1.1. B N CH9T C?A FDI
1.1.1. Khái ni[m và ñuc ñi]m caa FDI
1.1.1.1. Khái ni"m v$ FDI
ðAu tư theo nghĩa rUng, nói chung là s% hy sinh các nguOn l%c hi n t3i ñL
ti!n hành các ho3t đUng nào đó nh£m thu v< cho ngư4i ñAu tư các k!t qu# nh/t
ñ*nh trong tương lai l?n hơn các nguOn l%c ñã b¡ ra ñL ñ3t ñư-c k!t qu# đó.
NguOn l%c đó có thL là ti
Theo nghĩa hªp, đAu tư là tồn bU ti
v n vào quá trình tái s#n xu/t xã hUi nh£m t3o ra năng l%c v n l?n hơn.
V n ñAu tư là phAn tích lu2 xã hUi c a các ngành, các cơ sJ s#n xu/t
kinh doanh, là ti
ñưa vào tái s#n xu/t xã hUi. Trên giác ñU doanh nghi p, ñAu tư là vi c di
chuyLn v n vào mUt ho3t ñUng nào đó nh£m mRc đích thu l3i mUt kho#n ti
l?n hơn.
V n đAu tư là lo3i v n tích lu2 ñư-c trong ho3t ñUng s#n xu/t, kinh
doanh c a các cá nhân, t$p thL và Nhà nư?c nh£m th%c hi n ñAu tư ñL mJ
rUng s#n xu/t và d*ch vR hay t3o ra năng l%c s#n xu/t m?i. Trên giác ñU qu c
gia, nguOn v n ñAu tư ñư-c chia làm hai lo3i là nguOn v n trong nư?c và
nguOn v n nư?c ngồi. Do đó, ho3t đUng đAu tư cũng đư-c phân chia thành
hai hình th c cơ b#n là đAu tư nư?c ngồi và đAu tư trong nư?c.
NguOn v n ñAu tư bao gOm nh'ng tài s#n h'u hình như ti
đai, nhà c¢a, thi!t b*, v$t tư..., nh'ng tài s#n vơ hình như b£ng phát minh,
sáng ch!, bí quy!t k2 thu$t, nhãn hi u hàng hố... Ngồi ra, các nhà đAu tư
cịn có thL đAu tư b£ng cƒ phi!u, trái phi!u, quy
quy
ðAu tư qu c t! là quá trình kinh t! trong đó các nhà đAu tư di chuyLn b/t
kỳ tài s#n như v n, công ngh , k2 năng qu#n lý vào nư?c ti!p nh$n ñAu tư ñL
th%c hi n ho3t ñUng s#n xu/t kinh doanh, d*ch vR nh£m mRc đích tìm ki!m l-i
nhu$n cao trên ph3m vi tồn cAu. ðAu tư qu c t! là hình th c xu/t kh…u tư b#n,
mUt hình th c cao hơn c a xu/t kh…u hàng hoá. ðAu th! kž XX, V. I. Lênin cho
r£ng: xu/t kh…u tư b#n là mUt ñQc ñiLm kinh t! c a ch nghĩa tư b#n hi n ñ3i.
Trong giai ño3n c3nh tranh t% do, ñQc ñiLm c a ch nghĩa tư b#n là xu/t kh…u
hàng hoá, cịn trong giai đo3n hi n đ3i là xu/t kh…u tư b#n [29, tr.4].
Xu/t kh…u tư b#n và xu/t kh…u hàng hố là hai hình th c xu/t kh…u
ln bƒ sung và h™ tr- nhau trong chi!n lư-c thâm nh$p chi!m lĩnh th* trư4ng
c a các cơng ty, t$p đồn nư?c ngoài hi n nay.
G ðAu tư gián ti!p nư?c ngồi (Fortfolio Investment) là lo3i hình th c
đAu tư mà ch đAu tư nư?c ngồi khơng tr%c ti!p tham gia qu#n lý vi c s¢
dRng v n, h1 hưJng l-i ích theo mUt tž l c a s v n ñAu tư thông qua cá
nhân hoQc tƒ ch c J nư?c nh$n ñAu tư. ðây là lo3i ñAu tư mà ngư4i b¡ v n và
ngư4i qu#n lý s¢ dRng v n là nh'ng ch thL khác nhau.
ðAu tư gián ti!p nư?c ngồi đư-c th%c hi n dư?i mUt s hình th c như:
mua các ch ng ch có giá như cƒ phi!u, trái phi!u, ch ng khốn..., các ho3t đUng
tín dRng thương m3i qu c t!, h™ tr- phát triLn chính th c (ODA) [21, tr.5].
ðAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi (FDI) là q trình nhà đAu tư nư?c ngồi
đưa v n b£ng ti
ích cho các bên tham gia. FDI ch là mUt trong nh'ng kênh thu hút v n FDI
c a mUt qu c gia. Trên th! gi?i, có nhi
góc đU ti!p c$n c a các nhà kinh t!.
Theo Qu2 ti
năm 1977: ðAu tư tr%c ti!p nư?c ngoài là v n ñAu tư ñư-c th%c hi n J các
doanh nghi p ho3t ñUng J ñ/t nư?c khác nh£m thu v< nh'ng l-i ích lâu dài
cho nhà đAu tư. MRc đích c a nhà đAu tư là giành đư-c ti!ng nói có hi u qu#
trong vi c qu#n lý doanh nghi p đó [17, tr.5]. Khái ni m này nh/n m3nh vào
hai y!u t là tính lâu dài c a ho3t ñUng ñAu tư và ñUng cơ ñAu tư là giành
quy
v n đAu tư mà h1 b¡ ra t3i các cơ sJ s#n xu/t kinh doanh J nư?c khác.
Nhà kinh t! Trung Qu c quan ni m, FDI là vi c ngư4i sJ h'u tư b#n t3i
nư?c này mua hoQc kiLm soát mUt th%c thL kinh t! c a nư?c khác. ðó là mUt
kho#n ti
#nh hưJng quy!t đ*nh đ i v?i th%c thL /y hoQc tăng thêm quy
trong th%c thL kinh t! mà nó có #nh hưJng /y, thì đó là đAu tư tr%c ti!p [22,
tr.10]. Quy
chi!m h'u cƒ phAn, khi cƒ phAn đ3t t?i tž l nào đó thì có quy
doanh nghi p và quy
cách hiLu v< FDI c a nhà kinh t! Trung Qu c nh/n là r/t m3nh đ!n khía c3nh
sJ h'u hoQc kiLm sốt tr%c ti!p c a ch đAu tư ñ i v?i các ho3t ñUng b£ng
v n ñAu tư c a mình [2, tr.15].
Theo ngân hàng Th! gi?i (WB): “ðAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi là vi c
cơng dân c a mUt nư?c thành l$p hoQc mua l3i mUt phAn đáng kL sJ h'u và
qu#n lý ít nh/t là 10% v n ch sJ h'u c a doanh nghi p J mUt nư?c khác”.
Các nhà ñAu tư nư?c ngồi có thL là cá nhân hoQc doanh nghi p và ho3t đUng
đAu tư có thL do ngư4i nư?c ngồi sJ h'u hồn tồn hoQc liên doanh gi'a nhà
đAu tư nư?c ngồi và các đ i tác đAu tư đ*a phương [3, tr.11].
Theo Lu$t ðAu tư Vi t Nam năm 2005, ñAu tư là vi c nhà ñAu tư b¡
v n b£ng các lo3i tài s#n h'u hình và vơ hình đL hình thành tài s#n ti!n hành
các ho3t đUng ñAu tư theo quy ñ*nh c a Lu$t này và các quy ñ*nh c a pháp
lu$t có liên quan. ðAu tư tr%c ti!p là hình th c ñAu tư do nhà ñAu tư b¡ v n
ñAu tư và tham gia qu#n lý ho3t ñUng ñAu tư. ðAu tư gián ti!p là hình th c đAu
tư thông qua vi c mua cƒ phAn, cƒ phi!u, trái phi!u, các gi/y t4 có giá khác,
qu2 đAu tư ch ng khốn thơng qua các đ*nh ch! tài chính trung gian khác mà
nhà đAu tư khơng tr%c ti!p tham gia vào qu#n lý ho3t ñUng ñAu tư [18].
Theo Lu$t ñAu tư nư?c ngoài c a CUng hoà Dân ch Nhân dân Lào
ban hành năm 1988 đư-c bƒ sung hồn thi n sau 2 lAn s¢a đƒi (1994 và
2004): "ðAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi có nghĩa là s% đưa vào CUng hồ Dân ch
Nhân dân Lào v n gOm có tài s#n, công ngh và kinh nghi m qu#n lý c a
nư?c ngồi v?i mRc đích đL kinh doanh" [56, tr.2].
MQc dù có nhi
nh/t J các ñiLm như: FDI là hình th c đAu tư qu c t!, cho phép các nhà ñAu tư
tham gia ñi
góp v n c a nhà đAu tư. Nói tóm l3i, t, nh'ng khái ni m trên, có thL hiLu v n
đAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi là biLu hi n b£ng ti
ch c hoQc cá nhân ngư4i nư?c ngoài mang vào nư?c khác (nư?c ti!p nh$n) ñL
th%c hi n kinh doanh theo lu$t pháp c a nư?c ti!p nh$n nh£m thu đư-c l-i
ích. Các nhà đAu tư có quy
c a mình.
T, nh'ng khái ni m trên, tác gi# có thL hiLu và rút ra mUt cách khái
quát v< ñAu tư tr%c ti!p nư?c ngoài như sau:
ðAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi là lo3i hình kinh doanh c a nhà đAu tư
nư?c ngồi b¡ v n b£ng ti
các cơ sJ s#n xu/t kinh doanh J nư?c ti!p nh$n ñAu tư, nh4 đó h1
có quy
mà h1 b¡ v n đAu tư nh£m mRc đích thu đư-c l-i nhu$n t, nh'ng
ho3t đUng đAu tư đó.
* ð)i v i nhà đ u tư
Khi q trình ñAu tư v n ñ3t t?i trình ñU mà s#n xu/t kinh doanh trong
nư?c đã trJ nên ch$t hªp đ!n m c c#n trJ kh# năng phát huy hi u qu# c a đAu
tư, nơi mà J đó n!u đAu tư thêm vào h1 sŸ thu đư-c l-i nhu$n khơng như ý
mu n. Trong khi đó, J mUt s qu c gia khác xu/t hi n l-i th! mà h1 có thL
khai thác đL thu l-i nhu$n cao hơn trong nư?c. ðây là y!u t cơ b#n thúc ñ…y
các nhà ñAu tư chuyLn v n c a mình ra ñAu tư J nư?c khác. Nói cách khác,
vi c tìm ki!m, theo đuƒi l-i nhu$n cao hơn và b#o tồn đUc quy
c3nh tranh là b#n ch/t, là mRc tiêu cơ b#n c a các nhà ñAu tư.
Trong nh'ng năm gAn ñây, J các nư?c ñang phát triLn cơ sJ h3 tAng,
đi
pháp, s% mJ rUng th* trư4ng đã có s% c#i thi n ñáng kL, tài nguyên thiên nhiên
chưa khai thác nhi
t3o nên s% h/p dBn nh/t ñ*nh ñ i v?i các nhà ñAu tư.
Trong ñi
t! song phương, ña phương cũng như vi c xây d%ng các kh i h-p tác kinh t!
như: NAFTA, AFTA, EU... ñang là xu th! khách quan và phát triLn nhanh
trên th! gi?i, các nhà ñAu tư nư?c ngồi, khi đAu tư tr%c ti!p vào mUt nư?c
thành viên c a kh i ñư-c hưJng ñi
kh i. Trong trư4ng h-p như v$y, v n FDI ñã ñư-c hưJng quy ch! t% do m$u
d*ch và đAu tư mà khơng ph#i đ i mQt v?i s% c3nh tranh tr%c ti!p v?i các nư?c
mà gi'a h1 r/t khó khăn trong vi c t3o l$p các quan h h-p tác kinh t!. Các
nhà ñAu tư l-i dRng s% phát triLn khơng đOng đ
s#n xu/t, s% khác bi t v< ñi
dOi dào... c a nư?c ti!p nh$n ñAu tư đL ti!n hành đAu tư ra nư?c ngồi nh£m
nâng cao hi u qu# s¢ dRng v n và tìm ki!m l-i nhu$n cao hơn. Vi c ñAu tư ra
nư?c ngồi cịn nh£m tránh các hàng rào thu! quan và nh'ng h3n ch! khác
c a nư?c nh$n ñAu tư áp dRng trong nh$p kh…u hoQc đư-c hưJng trong chính
sách ưu đãi nh£m khuy!n khích FDI c a các nư?c nh$n đAu tư.
Tuy nhiên, n!u vi c đAu tư ra nư?c ngồi q nhi
nguOn v n cAn thi!t cho đAu tư phát triLn trong nư?c. MQt khác, n!u không
n@m v'ng và x¢ lý t t các thơng tin chính tr*, th* trư4ng và lu$t pháp nư?c
ti!p nh$n FDI thì nhà ñAu tư có thL gQp r i ro trong quá trình đAu tư v?i m c
đU th$m chí cao hơn ñAu tư vào th* trư4ng trong nư?c.
* ð)i v i nư c nh*n ñ u tư
Các nư?c nh$n ñAu tư là nh'ng nư?c đang có l-i th! mà h1 chưa có đ
v n hoQc chưa có đi
phát triLn. Các nư?c này có nguOn tài nguyên thiên nhiên tương đ i phong phú,
có nguOn lao đUng dOi dào và giá nhân cơng r¬, thi!u v n, thi!u k2 thu$t, thi!u
cơng ngh tiên ti!n và ít nhà đAu tư có kh# năng thành l$p s#n xu/t kinh doanh.
Các nư?c nh$n ñAu tư khác là các nư?c phát triLn. Các nư?c này có
ti
Các nư?c này có đQc điLm là cơ sJ h3 tAng t t, h1 đã và đang tham gia có
hi u qu# vào q trình phân cơng lao đUng qu c t! hoQc là thành viên c a tƒ
ch c kinh t!. V?i nh'ng m c ñU khác nhau, v n FDI có thL đóng vai trị là
nguOn v n bƒ sung, là ñi
hư?ng c a mUt lĩnh v%c s#n xu/t kinh doanh, hay mUt s ngành ngh<, hoQc là
nh'ng y!u t xúc ti!n cho các ti
huy mUt cách m3nh mŸ và có hi u qu# hơn.
1.1.1.2. ð,c đi-m c a FDI
T, khái ni m c a ñAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi, có thL khái qt mUt s
đQc điLm cơ b#n v< FDI như sau:
M%t là, ñQc ñiLm v< nguOn v n: ðAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi (FDI) có ñQc
ñiLm cơ b#n khác v?i nguOn v n nư?c ngoài (ðTNN) khác là vi c ti!p nh$n
nguOn v n này không phát sinh n- cho nư?c ti!p nh$n đAu tư. ðAu tư tr%c ti!p
nư?c ngồi là hình th c đAu tư b£ng v n c a tư nhân do các ch ñAu tư t% quy!t
ñ*nh ñAu tư, s#n xu/t, và t% ch*u trách nhi m v< l™ lãi. Hình th c này mang tính
kh# thi và hi u qu# kinh t! cao, khơng có nh'ng ràng buUc v< chính tr*, khơng đL
l3i gánh nQng n- cho n
bU tài nguyên kinh doanh vào nư?c nh$n đAu tư nên nó có thL thúc đ…y phát triLn
ngành ngh< m?i, đQc bi t là nh'ng ngành địi h¡i cao v< v n, v< k2 thu$t và
công ngh m?i. Vì th!, nguOn v n này có tác dRng c%c kỳ to l?n đ i v?i q
trình cơng nghi p hoá, chuyLn d*ch cơ c/u kinh t! và t3o t c ñU tăng trưJng
nhanh cho nư?c nh$n ñAu tư. Thơng qua đAu tư tr%c ti!p nư?c ngồi, nư?c nh$n
đAu tư có thL ti!p nh$n đư-c cơng ngh , k2 thu$t tiên ti!n, h1c h¡i kinh nghi m
qu#n lý, bí quy!t s#n xu/t kinh doanh, năng l%c th* trư4ng...
Hai là, ñQc ñiLm v< v n góp: các ch ñAu tư nư?c ngồi ph#i đóng góp
mUt s lư-ng v n t i thiLu theo quy ñ*nh c a t,ng nư?c nh$n ñAu tư ñL h1 có
quy
nư?c phương Tây nói chung quy ñ*nh lư-ng v n đóng góp ph#i chi!m trên
10% cƒ phAn c a doanh nghi p nư?c ngồi thì m?i đư-c xem là đAu tư tr%c
ti!p nư?c ngồi. MUt s nư?c khác quy đ*nh m c đóng góp t i thiLu là 20%
hoQc 25% [5, tr.12]. Theo Lu$t ðAu tư nư?c ngoài c a CUng hoà Dân ch
nhân dân Lào, n!u doanh nghi p liên doanh, ch đAu tư nư?c ngồi ph#i ñóng
góp s v n t i thiLu 30% c a tƒng s v n pháp ñ*nh [56, tr.2].
Ba là, ñQc ñiLm v< quy
nghi p có v n đAu tư nư?c ngồi phR thuUc vào m c đU góp v n. Tž l góp
v n c a bên nư?c ngồi càng cao thì quy
N!u nhà ñAu tư góp 100% v n thì doanh nghi p đó hồn tồn do ch đAu tư
nư?c ngồi đi
B/n là, ñQc ñiLm v< quy
là ngư4i ch sJ h'u, v,a là ngư4i s¢ dRng v n ñAu tư. Trong th4i gian ñAu tư,
quy
tr%c ti!p tham gia qu#n lý, đi
chia thành viên HUi ñOng qu#n tr*, vi c đi
phân chia theo tž l góp v n. Ch sJ h'u đư-c hưJng l-i ích do ho3t đUng đAu
tư mang l3i. MRc đích quan tr1ng c a các ch sJ h'u v n là vi c giành quy
kiLm soát ho3t ñUng s¢ dRng v n ñAu tư mà h1 b¡ ra, ñQc bi t trong vi c quy!t
ñ*nh mUt s v/n ñ< quan tr1ng trong ho3t ñUng c a doanh nghi p.
ðLc đi!m thM năm, FDI là hình th c ñAu tư dài h3n bJi ho3t ñUng ñAu
tư này g@n li
nư?c ti!p nh$n ñAu tư. ðây là đAu tư có tính v$t ch/t J nư?c nh$n đAu tư nên
khơng d” rút đi trong mUt th4i gian ng@n. ðây là ñQc ñiLm phân bi t gi'a ñAu
tư tr%c ti!p nư?c ngoài và ñAu tư gián ti!p. ðAu tư gián ti!p thư4ng là các
dịng v n có th4i gian ho3t đUng ng@n và có thu nh$p thơng qua vi c mua bán
ch ng khoán (cƒ phi!u hoQc trái phi!u...) [23, tr.31].
1.1.2. Các hình thec đvu tư FDI
Trong cuUc c3nh tranh thu hút v n FDI hi n nay, ngồi vi c s¢ dRng
nh'ng cơng cR qu#n lý vĩ mơ như chính sách tài chính, ti
hiLm s#n xu/t và nhi
ñAu tư r/t chú ý ñ!n nguy n v1ng c a nhà ñAu tư nư?c ngồi trong vi c l%a
ch1n hình th c ñAu tư. Vi c nghiên c u các hình th c c a FDI sŸ gi#i thích rõ
hơn khái ni m v< FDI. MQc dù mRc tiêu cu i cùng c a các nhà ñAu tư ñ
nh£m thu l-i nhu$n cao khi đAu tư ra nư?c ngồi, nhưng m™i qu c gia và m™i
nhà ñAu tư th%c hi n các hình th c đAu tư khác nhau, tuỳ thuUc đi
thL c a mình.
Hi n nay, FDI đư-c th%c hi n theo hai kênh cơ b#n là ñAu tư m?i (Greenfild
Investment G GI) và mua l3i và sáp nh$p (Merger and Acquisition G M&A):
ðAu tư m?i là hình th c các ch đAu tư th%c hi n đAu tư J nư?c ngồi
thơng qua vi c thành l$p các doanh nghi p m?i. Ngoài ra, hình th c đAu tư ch
y!u như doanh nghi p 100% v n đAu tư nư?c ngồi, doanh nghi p liên doanh,
h-p đOng h-p tác kinh doanh, cịn có nh'ng hình th c khác như cơng ty cƒ
phAn, cơng ty mª G con, chi nhánh cơng ty nư?c ngồi... ðây hi n là các kênh
ch y!u mà các nhà ñAu tư J nư?c ngoài ñAu tư vào các nư?c ñang phát triLn.
Các hình th c FDI c a m™i qu c gia do lu$t pháp t,ng nư?c quy ñ*nh
và thư4ng ñư-c áp dRng phƒ bi!n là:
1.1.2.1. H0p ñ1ng h0p tác kinh doanh (Business Co7operation by Contract 7
BCC)
ðây là hình th c liên k!t kinh doanh gi'a ñ i tác trong nư?c v?i các
nhà đAu tư nư?c ngồi trên cơ sJ quy ñ*nh trách nhi m và phân chia k!t qu#
kinh doanh cho m™i bên b£ng các văn b#n ký, trong đó các bên vBn gi'
ngun tư cách pháp nhân riêng mà khơng t3o nên mUt pháp nhân m?i. H-p
đOng h-p tác kinh doanh là hình th c đAu tư ñư-c ký k!t gi'a các nhà ñAu tư
nh£m h-p tác kinh doanh phân chia l-i nhu$n, phân chia s#n ph…m mà không
thành l$p pháp nhân m?i [4, tr.5].
Các bên cùng h-p tác kinh doanh trên cơ sJ văn b#n h-p ñOng ñã ký
k!t, quy ñ*nh rõ ñ i tư-ng và nUi dung kinh doanh, phân ñ*nh trách nhi m,
nghĩa vR và quy
bên tho# thu$n và đư-c cơ quan có th…m quy
chu…n. Hình th c này đư-c th%c hi n r/t ña d3ng và ñư-c áp dRng phƒ bi!n
trong lĩnh v%c thăm dị, khai thác dAu khí và mUt s tài ngun khác dư?i hình
th c h-p đOng phân chia s#n ph…m ñư-c th%c hi n theo quy ñ*nh c a Lu$t
ðAu tư và pháp lu$t có liên quan [18, tr.22].
1.1.2.2. Doanh nghi"p liên doanh (Joint Ventures Company7 JVC)
ðây là mUt hình th c tƒ ch c kinh doanh qu c t! c a các bên tham gia
có qu c t*ch khác nhau, trên cơ sJ cùng sJ h'u v< v n góp, cùng qu#n lý,
cùng phân ph i l-i nhu$n, cùng chia s¬ r i ro ñL ti!n hành các ho3t ñUng s#n
xu/t kinh doanh theo các ñi
k!t gi'a các bên tham gia, phù h-p v?i quy ñ*nh lu$t pháp c a nư?c nh$n ñAu
tư. Hình th c này có nh'ng đQc trưng cơ b#n như sau:
G Cùng góp v n: Các bên cùng góp v n thành l$p mUt doanh nghi p m?i
b£ng ti
tài s#n khác. Tž l góp v n c a các bên nư?c ngoài do các bên tham gia tho#
thu$n và theo quy ñ*nh lu$t pháp c a nư?c nh$n ñAu tư. Theo Lu$t ðAu tư c a
nư?c CUng hoà Dân ch nhân dân Lào v< v n góp t i thiLu c a nhà đAu tư
nư?c ngồi ph#i chi!m ít nh/t 30% tƒng s v n pháp ñ*nh [56, tr.4].
G Cùng qu#n lý: Các bên xây d%ng bU máy qu#n lý ho3t ñUng doanh
nghi p, cùng tham gia hUi ñOng qu#n tr* cũng như m c ñU quy!t ñ*nh các v/n
ñ< c a doanh nghi p. Tž l phân chia l-i nhu$n gi'a các bên cũng d%a theo tž
l góp v n. N!u doanh nghi p gQp ph#i r i ro, thi t h3i do nh'ng r i ro đó gây
ra sŸ do các bên tham gia gánh ch*u theo tž l phân chia như ñ i v?i l-i nhu$n.
1.1.2.3. Doanh nghi"p 100% v)n nư c ngoài (100% Foreign 7 Owned
Enterprises 7FOE)
Doanh nghi p 100% v n nư?c ngồi cũng là mUt hình th c doanh
nghi p có v n đAu tư nư?c ngồi, là doanh nghi p do các nhà đAu tư nư?c
ngồi đAu tư thành l$p v?i 100% v n, do đó hồn tồn thuUc quy
c a các nhà ñAu tư nư?c ngoài, t% qu#n lý và ch*u trách nhi m v< k!t qu# kinh
doanh, nhưng vBn là pháp nhân c a nư?c nh$n ñAu tư.
MQc dù sJ h'u, ñi
ngoài hoàn tồn n£m trong tay ch đAu tư nư?c ngồi, nhưng doanh nghi p đó
vBn ch*u s% kiLm sốt c a lu$t pháp c a nư?c nh$n ñAu tư và ph#i th%c hi n
ñúng m1i cam k!t trong ñi