(Luận văn thạc sĩ) đánh giá công chức cấp xã trên địa bàn thị xã phước long, tỉnh bình phước

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

…………/…………

……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HÀ TẤN TÂN

ĐÁNH GIÁ CƠNG CHỨC CẤP XÃ
TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHƯỚC LONG TỈNH BÌNH PHƯỚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CƠNG

BÌNH PHƯỚC – 2021

i


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

…………/…………

……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

HÀ TẤN TÂN

ĐÁNH GIÁ CƠNG CHỨC CẤP XÃ
TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHƯỚC LONG TỈNH BÌNH PHƯỚC

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG
MÃ SỐ: 8 34 04 03

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Văn Từ
BÌNH PHƯỚC – 2021

ii


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan, bản luận văn tốt nghiệp này là cơng trình nghiên cứu
khoa học của bản thân tôi dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Lê Văn Từ.
Các số liệu và luận cứ đều được trích dẫn nguồn, kết quả nghiên cứu trong
luận văn này là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi xin chịu
trách nhiệm về nghiên cứu của mình.
Bình Phước, ngày .... tháng .... năm 2021
Tác giả luận văn

Hà Tấn Tân

iii

LỜI CẢM ƠN
Để hồn thành chương trình đào tạo Thạc sĩ Quản lý cơng tại Học viện
Hành chính Quốc gia, bên cạnh sự cố gắng của bản thân, tôi đã nhận được sự
động viên, hướng dẫn, giảng dạy và nhiều ý kiến đóng góp q báu của các
thầy giáo, cơ giáo, gia đình, bạn bè và đồng nghiệp trong suốt q trình học
tập, nghiên cứu và hồn thành luận văn.
Tơi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc TS. Lê Văn Từ người hướng dẫn
khoa học đã rất nhiệt tình và trách nhiệm để tơi hồn thành được luận văn.
Tơi cũng xin cảm ơn Lãnh đạo Sở Nội vụ tỉnh Bình Phước, Lãnh đạo Ủy ban
nhân dân thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước đã tạo điều kiện thuận lợi trong
thời gian tơi tìm hiểu tình hình thực tế và cung cấp tài liệu, số liệu để tơi hồn
thành luận văn.
Tuy đã có nhiều cố gắng trong việc đầu tư thời gian và cơng sức nghiên
cứu hồn thành luận văn, nhưng chắc chắn khơng thể tránh khỏi những khiếm
khuyết, kính mong các thầy giáo, cô giáo và các bạn đọc thơng cảm.
Xin trân trọng cám ơn!
Bình Phước, ngày .... tháng ..... năm 2021
Tác giả luận văn

iv


MỤC LỤC
Trang
Trang bìa chính

i

Trang bìa phụ

i

Lời cam đoan

i

Lời cảm ơn

i

Mục lục

i

Danh mục các chữ viết tắt

i

Danh mục các bảng

i

MỞ ĐẦU

1

1. Lý do chọn đề tài

1

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn

3

3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn

7

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn

7

5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận
văn

8

6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

9

7. Kết cấu của luận văn

10

Chương 1
11
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ ĐÁNH GIÁ
CÔNG CHỨC XÃ

v


1.1. Công chức cấp xã

11

1.2. Đánh giá công chức cấp xã

16

1.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá công chức cấp xã

34

1.4. Kinh nghiệm và bài học rút ra từ việc đánh giá công
chức cấp xã ở một số huyện, tỉnh và thành phố trực thuộc
Trung ương và rút ra bài học cho thị xã Phước Long

36

Tiểu kết Chương 1

41

Chương 2:

43

THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ VÀ ĐÁNH GIÁ CÔNG
CHỨC CẤP XÃ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHƯỚC
LONG, TỈNH BÌNH PHƯỚC GIAI ĐOẠN TỪ NĂM
2015 ĐẾN NĂM 2020

43

2.1. Những yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá công chức trên
địa bàn thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước

43

2.2. Thực trạng đội ngũ công chức cấp xã trên địa bàn thị xã
Phước Long, tỉnh Bình Phước

46

2.3. Kết quả đánh giá cơng chức cấp xã trên địa bàn thị xã
Phước Long, tỉnh Bình Phước giai đoạn từ năm 2015 đến
năm 2020

50

2.4. Nhận xét chung về đánh giá công chức trên địa bàn thị
xã Phước Long, tỉnh Bình Phước giai đoạn từ năm 2015 đến
năm 2020

71

Tiểu kết chương 2

76

vi


Chương 3

78

QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG ĐÁNH GIÁ CÔNG CHỨC CẤP XÃ TRÊN
ĐỊA BÀN THỊ XÃ PHƯỚC LONG, TỈNH BÌNH
PHƯỚC

78

3.1. Quan điểm về đánh giá cơng chức cấp xã trên địa bàn
thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước

78

3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đánh giá
công chức cấp xã ở thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước

81

3.3. Kiến nghị, đề xuất

101

Tiểu kết chương 3

104

KẾT LUẬN

106

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

108

PHỤ LỤC

113

vii


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CCHC

Cải cách hành chính

CB,CC

Cán bộ, cơng chức

HĐND

Hội đồng nhân dân

HTNV

Hồn thành nhiệm vụ

HTTNV

Hồn thành tốt nhiệm vụ

HTXSNV

Hoàn thành xuất sấc nhiệm vụ

KT- XH

Kinh tế xã hội

UNND

Ủy ban nhân dân

QPPL

Quy phạm pháp luật

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

viii


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Tổng hợp số lượng, cơ cấu công chức xã trên địa bàn thị xã
Phước Long
Bảng 2.2. Tổng hợp trình độ chun mơn của cơng chức cấp xã trên địa
bàn thị xã Phước Long
Bảng 2.3. Tổng hợp trình độ lý luận chính trị của cơng chức cấp xã trên
địa bàn thị xã Phước Long
Bảng 2.4. Tổng hợp trình độ tin học, ngoại ngữ của cơng chức cấp xã
trên địa bàn thị xã Phước Long

Trang
46

47

49

50

Bảng 2.5. Kết quả khảo sát phản ánh thực trạng về sự phù hợp của các
nội dung, tiêu chí đánh giá cơng chức cấp xã trên địa bàn thị xã Phước

54

Long
Bảng 2.6. Kết quả khảo sát sự phù hợp của quy trình đánh giá áp dụng

đánh giá công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Phước Long
Bảng 2.7. Kết quả khảo sát phản ánh thực trạng áp dụng phương
pháp đánh giá công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Phước Long

59

61

Bảng 2.8. Kết quả khảo sát phản ánh mức độ cần thay đổi, hồn thiện
trong cơng tác đánh giá cơng chức cấp xã trên địa bàn thị xã Phước

65

Long
Bảng 2.9. Tổng hợp kết quả đánh giá công chức cấp xã trên địa bàn thị
xã Phước Long từ năm 2015 đến năm 2020
Bảng 3.1. Bảng các tiêu chí và thang điểm đánh giá công chức cấp xã
trên địa bàn thị xã Phước Long
Bảng 3.2. Mẫu nhật ký công việc của công chức cấp xã trên địa bàn thị
xã Phước Long

ix

67

93

97

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn
Xây dựng đội ngũ cơng chức có đủ phẩm chất, năng lực để quản lý,
điều hành có hiệu lực, hiệu quả mọi công việc của quốc gia là một yêu cầu tất
yếu luôn được đặt ra ở bất kỳ quốc gia nào, ở bất kỳ giai đoạn phát triển nào.
Đối với Việt Nam hiện nay, đòi hỏi đội ngũ công chức phải có đủ trình độ,
năng lực, tư cách, được bố trí sử dụng hợp lý để có thể giải quyết tốt các mối
quan hệ, các vấn đề mới nảy sinh trong quá trình phát triển đất nước. Để đáp
ứng được đòi hỏi này, công tác đánh giá công chức phải được coi trọng và cần
được thực hiện một cách khách quan, cơng bằng bởi kết quả đánh giá có ý
nghĩa quyết định trong việc phát hiện, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, bố trí,
sử dụng, đề bạt, khen thưởng, kỷ luật và thực hiện các chế độ, chính sách đối
với cơng chức. Đánh giá đúng sẽ tạo động lực để công chức phấn đấu, rèn
luyện nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, năng lực và hiệu quả công tác.
Xác định được tầm quan trọng của cán bộ, công chức cấp xã; Đảng ta
và Chủ tịch Hồ Chí Minh ln quan tâm đến việc xây dựng đội ngũ cán bộ
cấp cơ sở đủ số lượng, đảm bảo về tiêu chuẩn chất lượng nhằm đáp ứng được
yêu cầu nhiệm vụ. Hơn mười năm trở lại đây, hệ thống các quy định, chế độ
chính sách về cơng chức cấp xã ngày càng được quan tâm xây dựng hoàn
thiện tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho công tác tuyển dụng, sử dụng và phát
triển đội ngũ công chức cấp xã. Công tác đánh giá cơng chức xã có những mặt
tiến bộ, nhìn chung đã thực hiện đúng quy trình và thủ tục, mở rộng dân chủ
hơn nên đánh giá sát hơn. Một số địa phương đã mạnh dạn đưa ra và áp dụng
phương pháp, quy trình đánh giá cơng chức riêng của mình, bước đầu thu
được nhiều kết quả và phản hồi tích cực.
Tuy nhiên, trong điều kiện nước ta đang đẩy mạnh công cuộc cải cách
hành chính, tiếp tục đổi mới, sắp xếp lại tổ chức bộ máy của hệ thống chính

1

trị từ Trung ương đến cơ sở tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả thì đội ngũ
cơng chức cấp xã và công tác xây dựng đội ngũ công chức cấp xã vẫn còn
những tồn tại cần khắc phục như: việc đánh giá còn cảm tính, xuê xoa, chiếu
lệ chậm được khắc phục. Đánh giá công chức còn nặng về hình thức, chưa
phản ánh đúng thực chất; chưa lấy hiệu quả cơng việc làm tính chiến đấu,
thiếu tinh thần xây dựng.
Hệ thống tiêu chí đánh giá cơng chức chưa gắn với kết quả thực hiện
công việc, việc đánh giá công chức chủ yếu qua bình bầu dẫn đến kết quả
đánh giá chưa thực sự khách quan, khoa học. Do đó, đánh giá công chức xã
chưa trở thành một biện pháp kích thích phát huy tính tích cực và động lực
làm việc cho công chức, cũng như không phục vụ nhiều cho cơng tác đào tạo,
bồi dưỡng nâng cao trình độ, năng lực của cơng chức và xây dựng được các
chính sách chế độ đãi ngộ chức nghiệp xứng đáng.
Việc đánh giá cơng chức chính quyền cấp xã nói chung và cơng chức
xã nói riêng hiện nay cũng còn nhiều bất cập, hạn chế. Với đặc thù là làm việc
ở đơn vị hành chính cơ sở - cấp thấp nhất trong hệ thống hành chính ở nước
ta, đồng thời chính quyền cơ sở cũng có sự đa dạng về loại hình (xã, phường,
thị trấn) nên đội ngũ công chức làm việc ở cấp chính quyền này có vai trò,
đặc điểm khác so với đội ngũ cơng chức các cấp chính quyền bên trên và
ngay giữa các loại hình đơn vị hành chính cơ sở với nhau. Vì vậy, cơng tác
đánh giá cơng chức ở mỗi loại hình đơn vị hành chính cơ sở cần phải có
những quy định riêng. Thực tế hiện nay, trong đánh giá công chức xã vẫn dựa
trên những quy định mang tính áp dụng tương tự pháp luật là chủ yếu mà
chưa tính đến các đặc thù dẫn đến trong q trình triển khai có sự lúng túng,
tùy tiện ảnh hưởng không nhỏ đến kết quả đánh giá.
Đối với tỉnh Bình Phước nói chung và thị xã Phước Long nói riêng,
trong những năm gần đây có nhiều đổi mới trong công tác đánh giá công chức

2

xã và trong quản lý cán bộ, công chức các cấp, thể hiện ở kết quả quy hoạch,
đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ; là nguồn
lực quan trọng để hiện thực hóa mục tiêu “phấn đấu xây dựng thị xã Phước
Long đến năm 2025 trở thành đô thị loại III”.
Tuy nhiên, việc đánh giá công chức xã còn nhiều bất cập, phương pháp
đánh giá qua bình bầu là chủ yếu, chưa chú trọng kết quả đầu ra trong công
việc, chưa phát huy được tính tích cực của cơng chức, chưa phục vụ nhiều cho
cơng tác đào tạo, sử dụng, bố trí, đề bạt ... và các chế độ chính sách khác.
Nhằm khắc phục những hạn chế trong công tác đánh giá công chức xã, yêu
cầu đặt ra là phải xây dựng được phương pháp đánh giá khoa học, hệ thống
tiêu chí rõ ràng, cụ thể gắn với từng chức danh công chức, đổi mới quy trình
đánh giá...
Xuất phát từ tầm quan trọng của khâu đánh giá công chức trong công tác quản
lý công chức và thực trạng công tác đánh giá công chức xã trên địa bàn thị xã
Phước Long, tỉnh Bình Phước hiện nay, học viên chọn nội dung “Đánh giá
công chức cấp xã trên địa bàn thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước” để thực
hiện đề tài của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Xác định tầm quan trọng của CB,CC hành chính nhà nước, cho đến
nay, có nhiều đề tài khoa học nghiên cứu về cơng tác quản lý cơng chức.
Trong đó, nghiên cứu về đánh giá công chức ở Việt Nam luôn nhận được sự
quan tâm của nhiều nhà khoa học, nhà lãnh đạo, quản lý được thể hiện qua
các cơng trình nghiên cứu sau:
- Các cơng trình nghiên cứu liên quan đến xây dựng phát triển đội ngũ
công chức:
+ PGS.TS Nguyễn Phú Trọng và PGS.TS Trần Xuân Sầm (2003),
“Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức

3


trong thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp, hóa hiện đại hóa đất nước”, Nxb Chính
trị quốc gia, Hà Nội.
Các tác giả của cơng trình nghiên cứu này nghiên cứu lịch sử phát triển
của các khái niệm về CB,CC, viên chức. Trên cơ sở các quan điểm lý luận và
tổng kết thực tiễn, cơng trình đã phân tích, lý giải, hệ thống hóa các căn cứ
khoa học của việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, đặc biệt là đội ngũ cán
bộ lãnh đạo chủ chốt các cấp. Từ đó đưa ra những kiến nghị về phương
hướng, giải pháp nhằm củng cố, phát triển đội ngũ này cả về chất lượng, số
lượng và cơ cấu cho phù hợp với yêu cầu của sự nghiệp đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong những thập niên đầu của thế kỷ XXI
[35].
- Các cơng trình nghiên cứu liên quan đến xã hội hóa dịch vụ cơng
+ Thang Văn Phúc, Nguyễn Văn Phương (2003), Cơ sở lý luận và thực
tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, cơng chức, Nxb. Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
Trong cuốn sách này, các tác giả đã nêu ra cơ sở lý luận về xây dựng đội ngũ
cán bộ, công chức theo yêu cầu xây dựng nhà nước pháp quyền của dân, do
dân, vì dân. Cuốn sách đã nêu quá trình hình thành và phát triển của đội ngũ
cán bộ, công chức ở Việt Nam cũng như kinh nghiệm xây dựng đội ngũ công
chức ở một số nước trên thế giới và bài học kinh nghiệm [29].
- Các cơng trình nghiên cứu liên quan đến đánh giá đội ngũ công chức:
+ Ths. Nguyễn Phương Liên, “Kinh nghiệm đánh giá công chức của một số
quốc gia trên thế giới”, Bài viết đăng trên Website của Viện khoa học tổ chức
nhà nước - Bộ Nội vụ.
Trong bài viết này tác giả đề cập đến kinh nghiệm đánh giá công chức
của một số quốc gia trên thế giới. Với mỗi quốc gia, cơng tác đánh giá cơng
chức có những điểm khác biệt trong phương pháp hay trình tự đánh giá. Trên
cơ sở phân tích cụ thể nội dung đánh giá công chức, tác giả chỉ ra những ưu,

4


nhược điểm trong việc sử dụng phương pháp, trình tự đánh giá của mỗi quốc
gia để Việt Nam có thể tham khảo kinh nghiệm góp phần đổi mới tồn diện
cơng tác đánh giá công chức sao cho thực chất hơn [27].
+ Nguyễn Thị Lệ Dung (2013), “Hoàn thiện đánh giá cơng chức trong
các cơ quan hành chính nhà nước ở Việt Nam”, Luận văn Thạc sỹ Quản lý
công, Học viện Hành chính.
Tác giả đã hệ thống hóa lại một số vấn đề lý luận về đánh giá cơng chức hành
chính trên cơ sở thực trạng đánh giá công chức, tác giả đã kiến nghị phương
hướng và những giải pháp cơ bản nhằm hồn thiện đánh giá cơng chức hành
chính. Ở cơng trình này, tác giả chỉ nghiên cứu đánh giá cơng chức nói chung
mà khơng đi sâu phân tích thực trạng đánh giá đối với đối tượng công chức ở
loại hình tổ chức cụ thể nào [17].
+ TS. Nguyễn Ngọc Hiến (2002), “Hồn thiện phương pháp đánh giá
cán bộ, cơng chức hàng năm”, Đề tài nghiên cứu khoa học cấp bộ, Học viện
Hành chính Quốc gia.
Cơng trình này đã sâu vào nghiên cứu những vấn đề cụ thể trong có
tính nguyên tắc, kỹ thuật trong đánh giá CB,CC nói chung và CB,CC đó là
phương pháp đánh giá CB,CC. Từ việc phân tích thực trạng sử dụng tiêu chí,
phương pháp trong đánh giá công chức và hiệu quả mang lại, các tác giả đề
x́t những giải pháp, mơ hình để hồn thiện các tiêu chí, phương pháp đánh
giá. Tuy vậy, trong cơng trình này vẫn là gộp chung đối tượng CB,CC để xem
xét, chưa có sự phân biệt hoặc đảm bảo được tính cụ thể của cơng tác đánh
giá cơng chức ở các loại hình đơn vị hành chính khác nhau [24].
+ PGS, TS Lê Trọng Tuyến, Học viện Chính trị Bộ Quốc phịng
(2018), “Nâng cao đạo đức cơng vụ của cán bộ, công chức ở nước ta hiện
nay”, Sinh hoạt lý luận chính trị Học viện Chính trị Khu vực III, số 4 (153),

tr.26-30. Trong bài viết, tác giả đã đánh giá thực trạng về đạo đức công vụ của

5


cán bộ, công chức nước ta hiện nay và đề ra các giải pháp để nâng cao đạo
đức công vụ cho cán bộ, công chức [31].
- PGS, TS Nguyễn Minh Phương, Trường Đại học Nội vụ Hà Nội
(2019), “Yêu cầu đổi mới đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức đáp ứng yêu
cầu hội nhập quốc tế”, Sinh hoạt lý luận chính trị Học viện Chính trị Khu vực
III, số 1 (158), tr. 84-88. Tác giả đã đánh giá khái quát kết quả đào tạo, bồi
dưỡng cán bộ, công chức trong thời gian qua, và đề ra một số yêu cầu, giải
pháp nâng cao chất lượng cán bộ, công chức, trong đó có cơng chức cấp xã
[31].
+ Phạm Minh Chính, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng,
Trưởng Ban Tổ chức Trung ương (2018) (nay là Thủ tướng Chính phủ), “20
năm thực hiện chiến lược cán bộ và những bài học quý giá cho chúng ta”, Tạp
chí Cộng sản, số 907 (5-2018), tr. 9-17. Trong bài viết, tác đã đã đánh giá một
cách khái quát những kết quả đã đạt được về công tác cán bộ và xây dựng đội
ngũ cán bộ lãnh đạo quản lý các cấp của nước ta trong suốt 20 năm qua kể từ
khi Nghị quyết Trung ương 4 khóa XII về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy
mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước được ban hành; đồng thời, nêu
bật những tồn tại, hạn chế cần khắc phục và nguyên nhân, từ đó rút ra những
bài học kinh nghiệm trong cơng tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ các
cấp [25].
Những cơng trình khoa học này cung cấp nhiều tư liệu quý báu về cơ
sở lý luận, về kiến thức, kinh nghiệm quản lý cơng chức nói chung và khâu
đánh giá cơng chức nói riêng để tác giả tham khảo trong quá trình nghiên cứu
đề tài của mình.
Đối với thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước, cho đến nay chưa có một

cơng trình nghiên cứu đầy đủ và có hệ thống về đánh giá công chức ở đơn vị
hành chính cơ sở là xã. Qua tìm hiểu, nghiên cứu các cơng trình khoa học đã

6


được cơng bố, bản thân nhận thấy có cơ sở lý luận và phương pháp luận cho
việc nghiên cứu đề tài mà mình lựa chọn.
3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài
3.1. Mục đích
Trên cơ sở lý luận chung về đánh giá cơng chức xã, qua phân tích thực
trạng đánh giá công chức xã, luận văn đề xuất một số giải pháp cơ bản góp
phần hồn thiện đánh giá công chức xã trên địa bàn thị xã Phước Long, tỉnh
Bình Phước.
3.2. Nhiệm vụ
- Hệ thống hóa một số vấn đề lý luận về đánh giá công chức xã như:
Nguyên tắc đánh giá, chủ thể, nội dung, tiêu chí, phương pháp, quy trình đánh
giá; những yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá công chức xã hiện nay.
- Đi sâu phân tích thực trạng cơng tác đánh giá cơng chức xã trên địa
bàn thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước trong thời gian qua. Đồng thời, chỉ
rõ những ưu điểm, hạn chế và xác định được những nguyên nhân của hạn chế.
- Đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm hồn thiện đánh giá cơng chức
xã trong mối quan hệ mật thiết với phát triển nguồn nhân lực của thị xã Phước
Long nói riêng, tỉnh Bình Phước nói chung trong công cuộc CCHC hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đánh giá công chức xã hàng năm trên địa bàn
thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước.
- Khách thể nghiên cứu: gồm 05 chức danh cơng chức xã gồm ((1) Văn
phịng – thống kê; (2) Địa chính - xây dựng và mơi trường; (3) Tài chính - kế

tốn; (4) Tư pháp - hộ tịch; (5) Văn hoá - xã hội) trên địa bàn thị xã Phước
Long, tỉnh Bình Phước.
4.2. Phạm vi nghiên cứu

7


- Về không gian: Đánh giá công chức 07 xã, phường trên địa bàn thị xã
Phước Long, tỉnh Bình Phước.
- Về thời gian: Từ năm 2015 đến năm 2020.
- Về nội dung: Đề tài nghiên cứu về nguyên tắc, nội dung, tiêu chí,
phương pháp, quy trình đánh giá cơng chức xã hàng năm. Trong phạm vi luận
văn này tập trung nghiên cứu các tiêu chí đánh giá chất lượng cơng chức cấp
xã (phẩm chất chính trị; đạo đức lối sống; năng lực làm việc; kết quả hoàn
thành nhiệm vụ và mức độ hài lòng của người dân).
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của luận văn
5.1. Phương pháp luận
Luận văn lấy chủ nghĩa duy vật biện chứng, duy vật lịch sử làm cơ sở phương
pháp luận cho việc nghiên cứu.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp khảo cứu tài liệu: Phương pháp này sẽ giúp người viết
tiếp cận vấn đề từ góc độ lý thuyết đến thực tiễn, kết hợp với các phương
pháp nghiên cứu khác, người viết có được cái nhìn tồn diện và từ đó đề ra
được những giải pháp có tính khả thi cao;
- Phương pháp điều tra xã hội học:
+ Điều tra, khảo sát trực tiếp bằng việc đi thực tế, qua quan sát, ghi
chép và trao đổi trực tiếp với các đối tượng là CB,CC các xã: Tác giả tiến
hành phát phiếu điều tra cho 67 công chức công tác tại các xã, phường thuộc
thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước (1).
+ Điều tra, nghiên cứu gián tiếp thông qua phiếu khảo sát đánh giá của

công dân địa phương đối với công chức cấp xã: Tác giả tiến hành phát phiếu
điều tra cho 123 công dân công tác tại các ngành nghề khác nhau (công chức,
viên chức, công nhân và một số ngành nghề khác) trên địa bàn thị xã Phước

8


Long để đánh giá về trình độ, năng lực, đạo đức lối sống của công chức; về
thái độ, ý thức của công chức trong thực thi công vụ (2).
Tổng cộng (1) + (2): 190 phiếu.
- Phương pháp phỏng vấn sâu: Tham vấn ý kiến của 02 Chủ tịch
UBND xã, phường và một số công chức xã thuộc 05 chức danh đã nêu trên và
một số người đã từng làm công tác quản lý công chức.
- Phương pháp thống kê, phân tích, tổng hợp: Phương pháp này dùng để hệ
thống hóa các số liệu thứ cấp và sơ cấp thu được trong q trình điều tra,
nghiên cứu; phân tích tỷ trọng trình độ cơng chức, tỷ trọng kết quả xếp loại
cơng chức, tỷ lệ nhu cầu áp dụng qua điều tra.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn góp phần hệ thống hóa những cơ sở lý luận về đánh giá cơng chức
nói chung, đánh giá cơng chức cấp xã hàng năm nói riêng, trong đó đề cập
đến những vấn đề cần tiếp tục được quan tâm, làm sâu sắc hơn là: tiêu chí,
quy trình, phương pháp, chủ thể đánh giá. Thơng qua vấn đề nghiên cứu, luận
văn cung cấp, bổ sung thêm cơ sở lý luận về đánh giá công chức, từ đó đặt ra
những yêu cầu phù hợp đối với đánh giá công chức cũng như nội dung, yêu
cầu khi nghiên cứu về đánh giá công chức.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Cung cấp thêm các luận cứ khoa học giúp các nhà lãnh đạo, quản lý
các cấp của tỉnh Bình Phước tiếp tục hoàn thiện các quy định của địa phương
về đánh giá cơng chức hành chính nhà nước nói chung, cơng chức cấp xã nói

riêng.
- Thơng qua việc nghiên cứu, phân tích một cách tổng thể thực trạng
chất lượng cơng chức cấp xã của thị xã Phước Long trong giai đoạn 05 năm
(2015 - 2020), giúp tác giả đánh giá một cách toàn diện, khách quan những ưu

9


điểm, kết quả đạt được trong công tác xây dựng đội ngũ công chức cấp xã
cũng như những tồn tại hạn chế và nguyên nhân để tìm giải pháp khắc phục.
Là cơ sở để tham mưu, đề xuất cho cấp ủy, chính quyền thị xã những định
hướng lâu dài, giải pháp hữu hiệu nâng cao chất lượng công chức cấp xã tại
thị xã Phước Long trong thời gian tới. Bên cạnh đó, đề tài cũng là cơ sở để
các nhà nghiên cứu sau có thể tham khảo, vận dụng và tiếp tục nghiên cứu ở
mức độ cao hơn.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, phần kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn được kết cấu gồm 03 chương:
Chương 1: Cơ sở khoa học và thực tiễn về đánh giá công chức cấp xã.
Chương 2: Thực trạng đội ngũ công chức xã và đánh giá công chức cấp
xã trên địa bàn thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước giai đoạn từ năm 2015
đến năm 2020.
Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao chất lượng đánh giá công
chức cấp xã trên địa bàn thị xã Phước Long, tỉnh Bình Phước trong thời gian
tới.

10


Chương 1

CƠ SỞ KHOA HỌC VÀ THỰC TIỄN VỀ ĐÁNH GIÁ CƠNG CHỨC
CẤP XÃ
1.1. Cơng chức xã
1.1.1. Các khái niệm liên quan
1.1.1.1. Công chức
Thuật ngữ “công chức” được quy định có sự khác nhau ở các quốc gia
do điều kiện lịch sử, văn hóa truyền thống, thể chế chính trị, cách thức tổ chức
bộ máy nhà nước... Công chức là bộ phận rất quan trọng trong nền hành chính
quốc gia. Luật công vụ của Pháp quy định.
Công chức bao gồm toàn bộ những người được nhà nước hoặc cộng
đồng lãnh thổ (công xã, tỉnh, vùng) bổ nhiệm vào làm việc thường xuyên
trong một công sở hay công sở tự quản, kể cả các bệnh viện và được biên chế
vào một ngạch của nền hành chính cơng [21].
Theo cách hiểu này, cơng chức Pháp gồm 3 loại: Cơng chức hành chính
nhà nước, công chức trực thuộc cộng đồng lãnh thổ và công chức trực thuộc
các công sở tự quản. Ở Anh, khái niệm công chức chỉ bao hàm những nhân
viên công tác trong ngành hành chính. Ở Mỹ, tất cả các nhân viên trong bộ
máy hành chính của Chính phủ đều được gọi chung là công chức, bao gồm
những người được bổ nhiệm về chính trị (còn gọi là cơng chức chính trị),
những người đứng đầu bộ máy độc lập và những quan chức của ngành hành
chính.
Theo quy định của pháp luật hiện hành, công chức là công dân Việt
Nam, được tuyển dụng, bổ nhiệm vào ngạch, chức vụ, chức danh trong cơ
quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở
Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện; trong cơ quan, đơn vị thuộc Quân đội nhân
dân mà không phải là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc

11

phòng; trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân mà không phải là sĩ
quan, hạ sĩ quan chuyên nghiệp và trong bộ máy lãnh đạo, quản lý của đơn vị
sự nghiệp công lập của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị
xã hội (sau đây gọi chung là đơn vị sự nghiệp công lập), trong biên chế và
hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đối với công chức trong bộ máy lãnh
đạo, quản lý của đơn vị sự nghiệp cơng lập thì lương được đảm bảo từ quỹ
lương của đơn vị sự nghiệp công lập theo quy định của pháp luật [26].
1.1.1.2. Công chức xã
Theo Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức Chính quyền địa phương
năm 2015 và một số điều của Luật Tổ chức chính quyền địa phương sửa
đổi...., chính quyền địa phương gồm hai loại là chính quyền địa phương ở
nơng thơn và chính quyền địa phương ở đơ thị. Trong đó chính quyền địa
phương ở nơng thơn gồm chính quyền địa phương ở tỉnh, huyện, xã.
Hiện nay trong hệ thống pháp luật và các văn bản hướng dẫn của Bộ
Nội vụ chưa có khái niệm chính thức về cơng chức xã. Khái niệm công chức
xã nằm trong khái niệm “Công chức cấp xã”. Tại Điều 4, Luật Cán bộ, công
chức năm 2008 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Cán bộ, công
chức và Luật viên chức 2019 quy định: “Công chức cấp xã là công dân Việt
Nam được tuyển dụng giữ một chức danh chuyên môn, nghiệp vụ thuộc Ủy
ban nhân dân cấp xã, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước”
[26].
Để cụ thể hóa những quy định chung trong Luật cán bộ, cơng chức, Nghị định
số 92/2009/NĐ-CP ngày 22/10/2009 của Chính phủ quy định về chức danh,
số lượng, một số chế độ, chính sách đối với công chức ở xã, phường, thị trấn
và những người hoạt động không chuyên trách ở cấp xã. Cơng chức chính
quyền cấp xã hiện nay bao gồm các chức danh:
1. Văn phòng - thống kê;

12

2. Địa chính - xây dựng - đơ thị và mơi trường (đối với phường, thị
trấn) hoặc địa chính - nông nghiệp - xây dựng và môi trường (đối với xã);
3. Tài chính - kế tốn;
4. Tư pháp - hộ tịch;
5. Văn hoá - xã hội.
Tùy theo loại đơn vị hành chính (cấp xã loại 1, loại 2, loại 3) mà số
lượng công chức cấp xã được phân bổ cho phù hợp và dao động từ 21 đến 25
biên chế.
Khác với công chức cấp huyện, cấp tỉnh, mỗi chức danh công chức cấp
xã chỉ được phân bổ từ 01 đến 02 biên chế nhưng phải thực hiện tất cả các
nhiệm vụ được giao ở từng lĩnh vực cụ thể như: tài chính - kế tốn, tư pháp hộ tịch… nên đòi hỏi ở cơng chức cấp xã trình độ chun mơn phù hợp với vị
trí cơng việc và nhiều kỹ năng cần thiết khác để phục vụ nhiệm vụ.
Như vậy, công chức cấp xã là công dân Việt Nam, được tuyển dụng
vào làm việc tại Ủy ban nhân dân cấp xã trong biên chế và hưởng lương từ
ngân sách nhà nước; được phân công đảm nhận một chức danh công chức và
thực hiện việc tham mưu cho chính quyền cấp xã các nhiệm vụ thuộc lĩnh
vực, chuyên ngành phụ trách; công chức cấp xã là lực lượng gần dân, sát dân
nhất, là cầu nối giữa chính quyền cơ sở với nhân dân.
1.1.2. Đặc điểm và vai trị của cơng chức cấp xã
1.1.2.1. Đặc điểm
Cơng chức cấp xã có những đặc điểm cụ thể như sau:
Một là, bên cạnh những đặc điểm chung của công chức và công chức
cấp xã, xuất phát từ vị trí, vai trò, đặc trưng của loại hình chính quyền nên
cơng chức xã cũng mang những đặc điểm riêng biệt. Việc xác định và chỉ rõ
đặc điểm riêng này có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với công tác đánh giá.

13

Từ đó, các cơ quan có thẩm quyền có thể xây dựng những tiêu chí đánh giá
cho phù hợp với các yêu cầu cụ thể đảm bảo chất lượng thực thi công vụ.
Hai là, so với công chức cấp huyện, cấp tỉnh thì tính chun nghiệp,
mức độ chun mơn hóa của công chức xã thường ở mức thấp hơn, song vì
đặc thù của chính quyền cơ sở nên họ thường có kỹ năng xử lý, giải quyết
cơng việc cụ thể tốt hơn. Bên cạnh việc thực hiện công tác chuyên môn, đội
ngũ công chức xã còn kiêm thêm rất nhiều cơng việc sự vụ khác, khơng hồn
tồn được chun mơn hóa như cơng chức cấp trên.
Ba là, so với cơng chức cấp trên, cơng chức cấp xã nói chung là những
người gần dân nhất. Đội ngũ này trực tiếp đưa đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn, làm cho người dân
hiểu và thực hiện. Chính vì thế hoạt động cơng vụ của họ thường dễ nhận biết
và đánh giá hơn so với đội ngũ công chức cấp cao hơn.
Bốn là, đặc điểm có tính đặc thù ở cơng chức xã là phần lớn họ đều là
người địa phương. Bên cạnh việc am hiểu phong tục tập quán, truyền thống
văn hóa, dễ dàng hơn trong việc nắm bắt tâm tư nguyện vọng của đại đa số
nhân dân thì họ ít nhiều bị chi phối bởi các mối quan hệ gia đình, dòng họ,
hàng xóm trong hoạt động thi hành cơng vụ. Do đó, việc tồn tại xu hướng cục
bộ bản địa trong hoạt động công vụ của công chức xã là điều không thể tránh
khỏi. Tuy khơng quản lý tồn diện các mặt hoạt động, phát triển của xã nhưng
xuất phát từ tình hình tổ chức đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội của khu vực
nông thôn đa dạng tập trung, phức tạp, nhiều biến động và nhạy cảm giữa các
tầng lớp dân cư, trách nhiệm của công chức xã cũng rất nặng nề. Sự ổn định
và phát triển các hoạt động của đời sống xã hội trên địa bàn xã là cơ sở căn
bản đảm bảo cho sự ổn định và phát triển của tồn huyện. Chủ tịch Hồ Chí
Minh từng khẳng định “Cấp xã là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được
thì mọi việc đều xong xi”. [5]

14

1.1.2.2. Vai trị
Cơng chức cấp xã có các vai trị cụ thể nhu sau:
Một là, công chức cấp xã là những người hàng ngày, hàng giờ phải giải
quyết một khối lượng công việc rất lớn, đa dạng và phức tạp nhằm thực hiện
nhiệm vụ phát triển kinh tế, văn hóa của địa phương nên hoạt động của mỗi
công chức xã và đội ngũ công chức xã liên quan trực tiếp đến chất lượng, hiệu
quả hoạt động của chính quyền xã cũng như ảnh hưởng đến hiệu lực, hiệu quả
của bộ máy hành chính nhà nước nói chung và niềm tin của người dân vào bộ
máy đó. Như vậy, bên cạnh những người được nhân dân địa phương bầu ra
với tư cách đại diện thì khơng thể thiếu những người thực thi công việc của
địa phương.
Hai là, công chức cấp xã là những người trực tiếp tổ chức, điều hành,
phối hợp hoạt động giữa các bộ phận và nhân dân trong việc đưa chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào thực tiễn cuộc
sống ở địa phương, là lực lượng trực tiếp tham mưu và tham gia vào hoạt
động hoạch định và thực thi các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội (KT-XH)
của địa phương. Công chức xã trực tiếp, hàng ngày thực hiện các công việc để
quản lý mọi mặt đời sống KT-XH nên họ nắm bắt được một cách cụ thể nhất
những thơng tin, phản hồi đối với lĩnh vực mình được giao quản lý. Bởi vậy,
họ sẽ là người tham mưu, đề xuất cho lãnh đạo xã các mục tiêu, giải pháp, các
bước đi cụ thể để biến các kế hoạch thành hành động góp phần to lớn vào
phát triển KT - XH của địa phương. Đội ngũ công chức xã yếu kém thì chủ
trương, đường lối, chính sách dù có đúng đắn đến đâu cũng không thể đi vào
cuộc sống. Cơ sở xã mạnh hay yếu phụ thuộc vào chất lượng của đội ngũ CB,
CC xã. Tuy nhiên, để phát huy được vai trò này trong giai đoạn hiện nay,
công chức xã phải thích ứng với những chuyển biến của tình hình mới, đáp

15

ứng được những đòi hỏi của thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước, giải quyết được những vấn đề do chính thực tiễn đặt ra.
Ba là, công chức cấp xã là cầu nối giữa cơ quan nhà nước với nhân dân.
Họ là đại diện cho bộ mặt của Đảng, Nhà nước tại địa phương nên những
đánh giá của người dân về phẩm chất, năng lực thực thi công vụ, đạo đức lối
sống của họ sẽ ảnh hưởng rất lớn đến uy tín của Đảng và Nhà nước ở cấp
chính quyền cơ sở. Sự nhìn nhận của người dân đối với đội ngũ này là tấm
gương phản chiếu niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Chính vì
vậy, đội ngũ cơng chức cấp xã có vai trò quan trọng trong việc tham gia sáng
tạo pháp luật, điều chỉnh các chính sách đưa chúng ngày càng hợp lý và gần
với thực tiễn hơn, góp phần quan trọng trong công tác quản lý nhà nước ở địa
phương đạt hiệu lực, hiệu quả. Thực tế cho thấy, những địa phương, đơn vị
nào có đội ngũ CB,CC tốt đủ năng lực quản lý điều hành thì hoạt động kinh
tế, văn hóa, xã hội, quản lý nơng thơn tại địa phương đó đạt hiệu quả cao.
Bốn là, cơng chức cấp xã là lực lượng nòng cốt trong việc tổ chức cơng
việc của bộ máy hành chính cơ sở. Cơng chức xã ngồi việc cung cấp các
dịch vụ hành chính cơng, họ còn nắm bắt được tâm tư, nguyện vọng của quần
chúng nhân dân địa phương và phản ánh các kiến nghị, yêu cầu, đề xuất của
công dân về các vấn đề vượt quá thẩm quyền với cơ quan nhà nước cấp trên,
hướng dẫn nhân dân địa phương thực hiện các quyền và nghĩa vụ chính đáng
của mình.
1.2. Đánh giá cơng chức cấp xã
1.2.1. Khái niệm
Đánh giá là một nội dung quan trọng trong cơng tác quản lý nhân sự
nói chung, quản lý cán bộ, cơng chức nói riêng. Việc thực hiện tốt hay yếu
khâu đánh giá sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả công tác quản lý cán bộ,

16