(Đề tài nghiên cứu khoa học) Nghiên cứu tình hình sử dụng kháng sinh và tuân thủ điều trị theo kháng sinh đồ tại Bệnh viện Phong – Da liễu Trung ương Quy Hòa năm 2020

BỘ Y TẾ
BỆNH VIỆN PHONG - DA LIỄU TRUNG ƢƠNG QUY HỊA

NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH SỬ DỤNG KHÁNG SINH
VÀ TN THỦ ĐIỀU TRỊ THEO KHÁNG SINH ĐỒ TẠI
BỆNH VIỆN PHONG - DA LIỄU TRUNG ƢƠNG QUY HÒA NĂM
2020

ĐỀ TÀI KHOA HỌC CẤP CƠ SỞ
CHUYÊN NGÀNH: DƢỢC LÂM SÀNG
Mã số:…………………........

Bình Định, năm 2021
1


BỘ Y TẾ
BỆNH VIỆN PHONG - DA LIỄU TRUNG ƢƠNG QUY HỊA

NGHIÊN CỨU TÌNH HÌNH SỬ DỤNG KHÁNG SINH
VÀ TN THỦ ĐIỀU TRỊ THEO KHÁNG SINH ĐỒ TẠI
BỆNH VIỆN PHONG - DA LIỄU TRUNG ƢƠNG QUY HÒA NĂM
2020

ĐỀ TÀI KHOA HỌC CẤP CƠ SỞ
CHUYÊN NGÀNH: DƢỢC LÂM SÀNG
Mã số:…………………........

Chủ nhiệm đề tài: Võ Văn Trường
Nhóm nghiên cứu: Lương Văn Hội
Lê Thị Quỳnh Dung

2


ĐẶT VẤN ĐỀ.
Kháng sinh đã được đưa vào sử dụng từ những năm đầu thế kỷ 20, nhưng
cho đến nay, sử dụng kháng sinh hợp lý vẫn đang là một thách thức lớn của toàn
thế giới, thuật ngữ “ đề kháng kháng sinh”đã trở nên quen thuộc trong điều trị
nhiễm khuẩn. Nhiều nghiên cứu tiến hành trên thế giới và Việt Nam cho thấy đã
xuất hiện nhiều loại vi khuẩn kháng thuốc và tỷ lệ kháng đang tăng dần theo thời
gian [10], [16].
Hiện nay, kháng thuốc không phải là vấn đề mới, nhưng đã trở nên nguy
hiểm, cấp bách, đòi hỏi phải có sự nỗ lực tổng hợp nhằm giúp nhân loại tránh khỏi
nguy cơ quay trở lại thời kỳ chưa có kháng sinh. Tổ chức Y tế Thế giới (TCYTTG)
nhận định, chúng ta đang sống trong kỷ nguyên phụ thuộc kháng sinh và u cầu
tồn cầu có trách nhiệm bảo vệ nguồn thuốc kháng sinh quý giá cho thế hệ sau [8]
[13].
Đề kháng kháng sinh là một mối đe dọa phát triển và sức khỏe toàn cầu đang
tiếp tục leo thang, TCYTTG ước tính có hơn 50% kháng sinh ở nhiều quốc gia
được sử dụng không phù hợp như chỉ định kháng sinh để điều trị nhiễm vi-rút hoặc
sử dụng kháng sinh sai (phổ rộng hơn), do đó góp phần vào việc lan truyền đề
kháng kháng sinh[15][16].
Xu hướng kháng lại các thuốc kháng sinh thường dùng, làm cho thuốc đó
khơng cịn tác dụng trên lâm sàng, khơng cịn tác dụng tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh.
Khi đó thuốc kháng sinh đang dùng điều trị cho người bệnh không tiêu diệt được vi
khuẩn gây bệnh. Ngay cả khi chúng ta sử dụng kháng sinh với nồng độ cao, thời
gian kéo dài. Những vi khuẩn kháng thuốc sẽ nhân lên nhanh chóng, lây lan, gây
bệnh trước sự bất lực của các Bác sỹ [6].
Kháng sinh là một nhóm thuốc quan trọng và được sử dụng rộng rãi trong
điều trị. Sự ra đời của kháng sinh đã cứu sống hàng triệu người đánh dấu một kỷ
nguyên mới của y học về điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Ngồi ra, kháng sinh cịn

3


được sử dụng rộng rãi trong trồng trọt, chăn nuôi ...Tuy nhiên, cũng do việc sử
dụng rộng rãi, kéo dài, chưa hợp lý nên tình trạng kháng kháng sinh của các vi sinh
vật ngày một tăng. Mức độ kháng thuốc ngày càng trầm trọng làm ảnh hưởng đến
hiệu quả điều trị, nguy cơ tử vong cao, thời gian điều trị kéo dài, chi phí điều trị
tăng cao, ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh và cộng đồng [9].
Bệnh viện Phong - Da liễu Trung ương Quy Hoà những năm gần đây đã có
nhiều phát triển về trang thiết bị y tế kỹ thuật cao, phương tiện chẩn đoán và điều
trị hiện đại không những cho bệnh nhân Phong – Da liễu mà đã và đang từng bước
mở rộng điều trị các bệnh Đa khoa cho khu vực Miền trung - Tây nguyên. Hiện
nay, đã thu hút đông đảo không những người bênh Da liễu đến khám và điều trị
mà còn cả bệnh nhân đa khoa, các chuyên khoa lẻ đến khám bệnh và điều trị. Vì
vậy vấn đề sử dụng kháng sinh để điều trị dự phòng cho bệnh nhân là điều khơng
tránh khỏi.
Về tình hình chi khám chữa bệnh BHYT năm 2017, Kiểm toán Nhà nước đã
xuất toán 168,177 tỉ đồng do thanh tốn BHYT khơng đúng, trong đó thanh tốn
chi phí dịch vụ kỹ thuật sai gần 111 tỉ đồng, thanh tốn chi phí thuốc khơng đúng
quy định 5 tỉ đồng, thanh tốn chi phí vật tư y tế sai 3 tỉ đồng...
Tại Bệnh viện Phong - Da liễu Trung ương Quy Hồ, liên tục xuất tốn
BHYT từ năm 2016, 2017 là trên 17 triệu, năm 2018 là 450 triệu, năm 2019 là 120
triệu. (nguồn TCKT Bệnh viện Phong – Da liễu trung ương Quy Hoà)
Với mong muốn đánh giá thực tế sử dụng kháng sinh tại bệnh viện, từ đó có
biện pháp quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng kháng sinh, tránh BHYT xuất
toán chúng tơi tiến hành đề tài Nghiên cứu tình hình sử dụng kháng sinh và tuân
thủ điều trị theo kháng sinh đồ ở bệnh nhân điều trị nội trú tại Bệnh viện Phong –
Da liễu Trung ương Quy Hòa năm 2020 nhằm mục tiêu:

4

1. Nghiên cứu tình hình sử dụng kháng sinh ở bệnh nhân điều trị nội trú tại
Bệnh viện Phong – Da liễu Trung ương Quy Hòa
2. Đánh giá tỷ lệ tuân thủ điều trị theo kháng sinh đồ và chẩn đoán bệnh phù
hợp với điều trị kháng sinh ở bệnh nhân điều trị nội trú tại bệnh viện Phong –
Da liễu Trung ương Quy Hòa năm 2020.

5


Chƣơng 1
1.

TỔNG QUAN TÀI LIỆU

Vi khuẩn

1.1. Đặc điểm chung
Kích thước nhỏ bé: đo bằng micron: 1/1000mm
Hấp thu nhiều, chuyển hóa nhanh: Lactobacillus trong một giờ có thể phân
giải một lượng đường lactose nặng gấp 1000-10.000 lần khối lượng của chúng.
Sinh trưởng nhanh- phát triển mạnh: E.coli/24h/108 – 109 tế bào/ml thể dịch.
Thích ứng mạnh và dễ biến dị: Thích ứng qua hàng triệu năm tiến hóa nhờ lượng
Enzyme cao chiếm 10% lượng protein / VSV.
Phân bố rộng- chủng loại nhiều:
- Có khắp mọi nơi: đất, nước, khơng khí, vật dụng, cơ thể người, các sinh vật
khác.
- Nhiều chủng loại: >100.000 loài. Hiện nay chỉ mới phát hiện ra 1/10.
1.2. Các sản phẩm dƣợc dụng có nguồn gốc vi sinh vật

Thuốc kháng sinh là những chất do vi sinh vật tiết ra hoặc do hóa học tổng hợp
hay bán tổng hợp mà ngay ở nồng độ thấp đã có khả năng ức chế hoặc tiêu diệt vi
sinh vật một cách đặc hiệu
1.2.1. Các loại kháng sinh:
- Penicillin (từ nấm penicillium notatum hay chrysogenum)
- Streptomycin (từ nấm streptomyces)
- Cloramphenicol (từ nấm streptomyces venezuelae)
1.2.2. Chất thay thế huyết tƣơng:
Dextran (do vi khuẩn Leuconostoc dextranicus)
1.2.3. Các acid hũu cơ, acid amin, các Vitamin:
- Acid lactic nhờ vi khuẩn Lactobacillus delbrueckii lên men đường lactose hay
glucose.
- Acid glucuronic: Nhờ vi khuẩn Gluconobacter suboxydans oxy hóa Glucose.
6


- Vitamin B2: Từ nấm Eremothecium ashbyii.
- Vitamin B12: Từ Propionibacterum freudenreichii.
1.3. Enzyme và thuốc là vi khuẩn:
1.3.1. Enzyme
- Streptokinase, streptodornase: Từ liên cầu khuẩn (làm tan cục máu đông)
- Protease, Amylase: do Bacillus subtilis.
1.3.2. Các sản phẩm từ công nghệ tái tổ hợp DNA:
- Vaccin phòng bệnh do virus viêm gan B: Dùng Saccharomyces cerevissiae.
- Interferon, hormone tăng trưởng (Human growth hormone), lymphokin,
interleukin.
1.4. Các thuốc là vi khuẩn:
- Biolactyl, Antibio, L-bio… (Lactobacillus acidophilus )
- Bidisubtil (Bacillus subtilis ), Colisubtil (Ecoli + Bsubtilis )
- Utra-Levure ( Sacharomycess bou lardii)

1.5. Hình thái vi khuẩn
1.5.1. Hình dạng vi khuẩn:
- Hình cầu: Tụ cầu. Liên cầu, Song cầu, Tứ cầu.
- Hình que: Trực khuẩn Lao, Trực khuẩn than, Trực khuẩn uốn ván...
- Hình xoắn: Phẩy khuẩn tả, Xoắn khuẩn giang mai...
1.5.2. Cấu tạo vi khuẩn:
- Thành tế bào = Vách tế bào
Thành phần
Peptidoglycan
(Mucopeptid hay Murein)
Acid Techoic

Tỷ lệ % của VK Gr(+)

Tỷ lệ % của VK Gr(-)

30 - 95

5 – 20

Cao

0

- Màng tế bào chất
7


- Tế bào chất
- Thể nhân

- Các bộ phận phụ khác: Lông, Pili, Nha bào
2.1.3. Vi khuẩn Gr (+), Gr (-):
Vi khuẩn Gr (+)
- Ăn màu tím Gentiane (Violet De Gentiane)
- Dung dịch Lugol giữ màu
Vi khuẩn Gr (-)
- Không ăn màu tím Gentiane
- Nhuộm phản màu: Ăn màu hồng với Fuchsine hoặc Safranin O.
1.6. Xạ khuẩn
Kích thước nhỏ, gồm 3 loại: Mycoplasma, Rickettsia, Clamydia. Nhiều tác giả cho
rằng đây là nhóm trung gian giữa virus và vi khuẩn.
Rickettsia:
-

Ký sinh trên tế bào nhân thực

-

Một số loài gây bệnh:

+ Rickettsia prowazekii (Bệnh sốt phát ban)
+ R.orientalis (Gây bệnh Tsutsugamushi)
+ R.mooseri (Gây bệnh sốt phát ban địa phương)
Clamydia:
- Kích thước rất nhỏ qua lọc, Gram (+)
- Ký sinh trên tế bào sinh vật nhân thực
- Chlamydia trachomatis (Gây bệnh đau mắt hột cho người).
2. Kháng sinh, huyền thoại và thực tế
Định nghĩa kháng sinh:
Là những chất do vi sinh vật tiết ra hoặc do hóa học tổng hợp hay bán tổng

hợp mà ngay ở nồng độ thấp đã có có khả năng ức chế hoặc tiêu diệt vi sinh vật
một cách đặc hiệu [11]
8


Trước khi kháng sinh được tìm thấy và sử dụng ngoại khoa và phẫu thuật
thường gặp rất nhiều biến chứng, tử vong và tàn phế do bị nhiễm trùng qua vết
thương [15,16,17]
Sự tìm thấy kháng sinh là một cuộc cách mạng trong Y học nói chung và
trong ngoại khoa nói riêng. Sau khi tìm thấy sulfamides, Alexander Fleming đã tìm
thấy penicilline năm 1928. Từ đó, nhiều kháng sinh khác được tìm ra và sản xuất
[17]
Nhờ kháng sinh, Ngoại khoa đã đạt được những bước tiến vĩ đại, đã phục vụ
tốt cho sự sinh tồn của sinh vật trên địa cầu. Phẫu thuật, nhờ có kháng sinh mới
thực hiện có kết quả và mới bảo đảm thành công. Tiếc thay, thời đại hồng kim đó
đã qua, ngày nay nhiều vi khuẩn đã kháng với kháng sinh. Kháng sinh khơng cịn
là liều thuốc vạn năng như khi mới tìm thấy. Tuy nhiên, kháng sinh là thuốc khơng
thể thiếu

trong ngoại khoa để phịng ngừa và để diệt vi trùng khi đã bị

nhiễm[1,2,3].
Nhờ dày công nghiên cứu, trước sự phản công của vi khuẩn, các nhà khoa học
đã tìm ra ngày càng nhiều kháng sinh hữu hiệu hơn, có thể tiêu diệt được nhiều loại
vi khuẩn kháng thuốc. Chúng ta đang ở trong thời kỳ chiến tranh với vi khuẩn để
tồn tại. Kháng sinh được chia làm 2 nhóm điều trị là kìm khuẩn và diệt khuẩn[19]
- Kìm khuẩn là: Thuốc có tác dụng kìm hãm sự phát triển của vi khuẩn để hủy
hoại và giết chết vi khuẩn. Thuốc kìm khuẩn khơng có tác dụng trên các tế bào vi
khuẩn ở trạng thái nghỉ, nồng độ kháng sinh ln phải được duy trì ở mức đủ ức
chế sự phát triển của vi khuẩn tại chỗ ổ nhiễm khuẩn. Người bệnh khỏi bệnh khi hệ

miễn dịch cơ thể đủ khả năng loại trừ vi khuẩn đã bị ức chế ra khỏi cơ thể. [4]
- Diệt khuẩn: Gây rối loạn không hồi phục chức năng tế bào vi khuẩn làm vi
khuẩn chết và chỉ có tác dụng diệt khuẩn khi vi khuẩn nhân lên động năng diệt
khuẩn phù thuộc vào nồng độ của thuốc [4]
- Hiện nay, Cephalosporines thế hệ thứ 4, Aminoglycosides, Quinolone đều đã
bị kháng từ 25 đến 50%. Các kháng sinh tốt như Vancomycine cũng đã bị một số
9


cầu khuẩn coi thường. Các kháng sinh đắt tiền như Tazocin, Imipenem,
Ertapenem, Timentin, Sulperazon, Apexim cũng có vài nhóm vi khuẩn chống lại,
đặc biệt là Metronidazole là kháng sinh thường cho là rất tốt đối với vi khuẩn hiếm
khí thì một số bệnh viện cảnh báo, thuốc này đã bị một số vi khuẩn hiếm khí đề
kháng [4]
3. Cơ chế tác dụng của kháng sinh, tình hình vi khuẩn kháng kháng sinh trên
thế giới và trong nƣớc
3.1. Cơ chế tác dụng của kháng sinh

Ức chế tổng hợp thành tế bào

Ức chế nhiệm vụ màng tế bào

- Penicillins

- AmphotericinB

- Cephalosporins

- Nystatin

- Vancomycins

- Iminazoles

Ức chế tổng hợp Protein

- Polimixins

- Cloramphenicol
- Macrolides

- Aminosides
Tác động lên tổng hợp AND, ARN

- Lincosamides

- Quinolones
10


- Tetracyclines
- Aminoglycosides

- Rifamicin
Kháng lactam
- Clavulanic acid

Kháng Acid folic
- Sulfonamid

- Sulbactam

- Trimethoprime

- Tazobactam

Chọn liều kháng sinh theo nguyên tắc dược động học và dược lực học. Chỉ
số PK/PD của kháng sinh do đặc tính có liên quan đến nồng độ thuốc trong máu,
theo đó kháng sinh có hai kiểu tác dụng chính:
Kháng sinh phụ thuộc nồng độ (Cmax/MIC):
Kiểu diệt khuẩn phụ thuộc nồng độ (Concentration-dependent bactericidal
activity): Với loại này, tốc độ và mức độ diệt khuẩn phụ thuộc vào độ lớn của nồng
độ kháng sinh trong máu. Aminoglycosid, fluoroquinolon, daptomycin, ketolid,
metronidazol, amphotericin B có kiểu diệt khuẩn này [1,3]
Kháng sinh phụ thuộc thời gian (T>MIC):
Kiểu diệt khuẩn phụ thuộc thời gian (Time-dependent bactericidal activity):
Với loại này, tốc độ và mức độ diệt khuẩn phụ thuộc chủ yếu vào thời gian vi
khuẩn tiếp xúc với kháng sinh, ít phụ thuộc vào độ lớn của nồng độ thuốc trong
máu. Khả năng diệt khuẩn đạt bão hòa khi nồng độ lớn hơn MIC khoảng 4 lần; khi
tăng hơn nữa nồng độ, tốc độ và mức độ diệt khuẩn tăng khơng đáng kể. Nhóm
beta-lactam, macrolid, clindamycin, glycopeptid, tetracyclin, linezolid có kiểu diệt
khuẩn thuộc nhóm này[1,3]
3.2. Tình hình vi khuẩn kháng kháng sinh trên thế giới và trong nƣớc.
3.2.1. Tình hình vi khuẩn kháng thuốc trên thế giới
Trên thế giới, đặc biệt là các nước đang phát triển, vấn đề kháng thuốc đã trở
nên báo động. Gánh nặng về chi phí điều trị do các bệnh nhiễm khuẩn gây ra khá
lớn do việc thay thế các kháng sinh cũ bằng các kháng sinh mới, đắt tiền.

11

Năm 2011, tình hình lao kháng thuốc đang xảy ra ở hầu hết các quốc gia.
Tồn cầu có khoảng 640.000 trường hợp lao đa kháng thuốc (MDR - TB), trong số
đó khoảng 9% là siêu kháng thuốc (XDR - TB) [1][4]
Ký sinh trùng sốt rét Falciparum kháng với Artemisinin đang nổi lên ở Đông
Nam Á. Đề kháng với thuốc chống sốt rét thế hệ trước đó như chloroquine và
sulfadoxine-pyrimethamine là phổ biến ở hầu hết các nước lưu hành sốt rét [3]
Việc tiếp cận toàn cầu đối với các thuốc kháng vi rút để điều trị người bệnh
HIV làm tăng nguy cơ kháng thuốc. Sự kháng của vi rút đối với các thuốc này
đang là mối đe dọa đối với loài người. Khoảng 15% người bệnh được điều trị đã
phải dùng đến các thuốc phác đồ bậc hai và bậc ba. Chi phí các thuốc này gấp 100
lần so với các thuốc phác đồ bậc một. Sự kháng thuốc của HIV tăng lên đặt ra một
thách thức cần phải duy trì chương trình tiếp cận tồn cầu ở các nước có thu nhập
thấp. Các nước này cần phải tăng cường các dịch vụ y tế và cải tiến chất lượng
chăm sóc người nhiễm HIV để giảm tối thiểu việc lan truyền vi rút kháng[5]
Số liệu nghiên cứu giám sát ANSORP từ tháng 1/2000 đến tháng 6/2001 của
14 trung tâm từ 11 nước Đông Nam Á cho thấy tỷ lệ kháng cao của vi khuẩn S.
pneumoniae. Trong số 685 chủng vi khuẩn S. pneumoniae phân lập được từ người
bệnh, có 483 (52,4%) chủng khơng cịn nhạy cảm với penicillin, 23% ở mức trung
gian và 29,4% đã kháng với penicillin (MIC ≥ 2mg/l). Kết quả phân lập vi khuẩn
cho thấy tỷ lệ kháng penicillin ở Việt Nam cao nhất (71,4%) tiếp theo là Hàn Quốc
(54,8%), Hồng Kông (43,2%) và Đài Loan (38,6%). Tỷ lệ kháng erythromycin
cũng rất cao, ở Việt Nam là 92,1%, Đài Loan là 86%, Hàn Quốc là 80,6%, Hồng
Kông là 76,8% và Trung Quốc là 73,9%. Số liệu từ nghiên cứu giám sát đa trung
tâm đã chứng minh rõ ràng về tốc độ và tỷ lệ kháng của S. pneumoniae tại nhiều
nước châu Á, những nơi có tỷ lệ mắc bệnh nhiều nhất thế giới [33,34]
Theo số liệu nghiên cứu KONSAR từ 2005-2007 ở các bệnh viện Hàn Quốc
cho thấy S. aureus kháng Methicillin (MRSA) 64%; K. pneumoniae kháng
cephalosporin thế hệ 3 là 29%; E. coli kháng fluoroquinolone 27%, P. aeruginosa
12

kháng 33%, Acinetobacter spp kháng 48%; P. aeruginosa kháng amikacin 19%,
Acinetobacter spp. kháng 37%. E. faecium kháng vancomycin và Acinetobacter
spp kháng imipenem tăng lên dần. Tỷ lệ kháng phát hiện tại các phòng xét nghiệm
của E. coli và K. pneumoniae đối với cephalosporin thế hệ 3 và P. aeruginosa đối
với Imipenem cao hơn trong bệnh viện [4,27,28]
Các thuốc kháng sinh điều trị hiệu quả bệnh lỵ do Shigella trước đây đã bị
kháng, vì vậy hiện nay TCYTTG đang khuyến cáo dùng ciprofloxacin. Tuy nhiên
tỷ lệ kháng ciprofloxacin tăng lên nhanh chóng đã làm giảm cả độ an tồn và hiệu
quả điều trị, đặc biệt là đối với trẻ em [14,28,29]
AMR đã trở thành một vấn đề nghiêm trọng trong điều trị bệnh lậu (gây ra
bởi N. gonorrhoeae), thậm chí liên quan đến cả cephalosporin uống (phương thuốc
cuối trong điều trị) và ngày càng gia tăng trên toàn thế giới. Nhiễm khuẩn do lậu
cầu không thể điều trị được sẽ dẫn đến tăng tỷ lệ bệnh và tử vong, do đó làm đảo
ngược lại các thành tựu đã đạt được trong chương trình kiểm sốt các bệnh lây
truyền qua đường tình dục. Việc kiểm soát các loại bệnh này đã và đang chịu sự
tác động bất lợi của sự phát triển và lan rộng của tình trạng kháng thuốc.
Cơ chế kháng mới, như beta-lactamase NDM-1, đã nổi lên trong số các trực
khuẩn gram âm. Điều này có thể làm mất hiệu quả của các kháng sinh mạnh thường là chỉ định cuối cùng để chống lại các chủng vi khuẩn đa kháng [4,19].
3.2.2. Tình hình vi khuẩn kháng thuốc tại Việt Nam
Các vi khuẩn thường gặp trong bệnh viện ở Việt Nam theo báo cáo của
ASTS (Chương trình giám sát tính kháng thuốc) của nước ta năm 2006 bao gồm
các vi khuẩn: E.coli, trực khuẩn mủ xanh, Klebsiella, A.baumannii, tụ cầu vàng.
Tại các bệnh viện lớn như Bạch mai, Chợ Rẫy, Bệnh viện Trung ương Quân Đội
108, Bệnh viện Trung ương Huế… các vi khuẩn nêu trên có tỷ lệ kháng rất cao với
các kháng sinh thường dùng, cụ thể là với E.coli các kháng sinh hay sử dụng để
điều trị là gentamicin và cefotaxim đã bị kháng lần lượt là 51% và 50,3%. Tụ cầu
vàng kháng methiciline là 41,7%, đây chính là các chủng MRSA (2010) [4]
13

Đặc biệt với Acinetobacter baumannii, một căn nguyên nhiễn trùng bệnh
viện hàng đầu hiện nay thì tỷ lệ kháng kháng sinh đã ở mức báo động đỏ cụ thể là
với hơn 3000 chủng A. baumannii phân lập được tại 7 bệnh viện lớn, đại diện cho
3 miền Bắc, Trung, Nam Việt Nam. Kết quả cho thấy vi khuẩn này đã có tỷ lệ
kháng cao với hầu hết các kháng sinh thông thường dùng trong bệnh viện (tỷ lệ
kháng trên 70% ở 13 trên tổng số 15 loại kháng sinh được thử nghiệm). Trong đó
tỷ lệ kháng với nhóm carbapenem với 2 đại diện imipenem và meropenem lần lượt
là: 76,5% và 81,3%. Nhóm cephalosporin kháng trên 80%, trong đó kháng 83,9%
với cefepim, 86,7% với ceftazidin, 88% với cefotaxim, 93,1% với ceftriaxone
(2013)[1,7,8,10]
Theo số liệu báo cáo của 15 bệnh viện trực thuộc Bộ, bệnh viện đa khoa tỉnh
ở Hà Nội, Hải Phòng, Huế, Đà Nẵng, Hồ Chí Minh,… về sử dụng kháng sinh và
kháng kháng sinh giai đoạn 2008 - 2009 cho thấy: năm 2009, 30 - 70% vi khuẩn
gram âm đã kháng với cephalosporin thế hệ 3 và thế hệ 4, gần 40-60% kháng với
aminoglycosid và fluoroquinolon. Gần 40% chủng vi khuẩn Acinetobacter giảm
nhạy cảm với imipenem [4,11,12].
4. Các nhóm kháng sinh thƣờng sử dụng tại bệnh viện Phong – Da liễu
Trung ƣơng Quy Hồ.

1. Nhóm Penicilin

14


Penicilin G

Penicilin V

Penicilin G

Cơ chế tác dụng:
- Acyl hóa các D-alanin transpeptidase, làm cho quá trình sinh tổng hợp
peptidoglycan của vi khuẩn khơng thực hiện.
- Hoạt hóa enzym tự phân giải murein hydroxylase, làm tăng phân hủy vách tế bào
vi khuẩn dẫn đến vi khuẩn bị tiêu diệt.[1,2]
Đánh giá tác dụng của kháng sinh penicilin Theo đơn vị quốc tế:
• 1 IU = tác dụng của 0,6 g Pen G natri trên một chủng mẫu tụ cầu.
• 1 mg Pen G natri = 1667 IU
• 1 IU = tác dụng của 0,627 g Pen G kali
• 1 mg Pen G kali = 1585 IU

15