SKKN Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5 - 6 tuổi ở trường m...

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HỐ

PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
THEO QUAN ĐIỂM LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM CHO
TRẺ 5 - 6 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON NGA LIÊN

Người thực hiện: Trần Thị Tâm
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Liên
SKKN thuộc lĩnh vực: Chun mơn

THANH HỐ, NĂM 2018
1
SangKienKinhNghiem.net


MỤC LỤC
TÊN ĐỀ MỤC

Trang

1. MỞ ĐẦU

1

1.1. Lí do chọn đề tài

1

1.2. Mục đích nghiên cứu

2

1.3. Đối tượng nghiên cứu

2

1.4. Phương pháp nghiên cứu

2

2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2

2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm

2

2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm

3

2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề

5

Giải pháp 1: Xây dựng môi trường trong và ngồi lớp học phù hợp,
kích thích trẻ hoạt động.

5

Giải pháp 2: Tạo cơ hội cho trẻ được thực hành, trải nghiệm và thí
nghiệm.

11

Giải pháp 3: Phát huy tính tích cực của trẻ thông qua các hoạt động.

13

Giải pháp 4: Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy trẻ

18

Giải pháp 5: Tăng cường tuyên truyền phối kết hợp với các bậc phụ huynh
trong việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.

18

2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.

20

3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

20

3.1. Kết luận

20

3.2. Kiến nghị

21

Tài liệu tham khảo

22

Danh mục các đề tài sáng kiến đã được xếp loại

23

2
SangKienKinhNghiem.net


1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
“Trẻ em hôm nay, thế giới ngày mai”
Trẻ em là thế hệ tương lai của đất nước, vì vậy việc quan tâm, bảo vệ, chăm sóc,
ni dưỡng và giáo dục trẻ là trách nhiệm và nghĩa vụ chung mỗi người, mỗi gia
đình và toàn xã hội.[1]
Trẻ em là nhân tố quyết định tương lai của đất nước, ngay từ nhỏ trẻ cần
phải được quan tâm chăm sóc giáo dục tốt giúp trẻ phát triển tồn diện, nên vị trí
của giáo dục mầm non trong chiến lược "Phát triển nguồn lực con người". Là

vô cùng quan trọng, được Đảng và Nhà nước đặc biệt quan tâm. Trường mầm
non là môi trường thuật lợi nhất cho việc hình thành và phát triển tồn diện về
nhân cách ban đầu, cũng như phát triển 5 lĩnh vực giáo dục của trẻ. Vậy đòi hỏi
những nhà giáo dục phải giáo dục trẻ những gì? Giáo dục trẻ như thế nào? Và
chất lượng giáo dục mầm non sẽ ra sao?. Đó là điều mà ngành giáo dục và tồn
xã hội quan tâm.
Những năm học gần đây Giáo dục và Đào tạo nói chung, giáo dục Mầm
non nói riêng, khơng ngừng đổi mới về hình thức tổ chức và phương pháp dạy
học để đáp ứng với yêu cầu giáo dục hiện nay. Việc xây dựng trường mầm non
“Lấy trẻ làm trung tâm” là giúp giáo viên có khả năng tự thiết kế, kế hoạch
giảng dạy để dạy trẻ đạt kết quả tốt nhất. Căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập,
kinh nghiệm sống của trẻ để xác định mục tiêu, nội dung cụ thể trong từng hoạt
động và đảm bảo tốt mục tiêu giáo dục đề ra. Giáo viên có nhiều sáng tạo trong
việc đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức hoạt động nhằm phát
huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của trẻ trong quá trình tham gia các hoạt
động giáo dục tại trường. Có nhiều sáng tạo trong việc làm đồ dùng, đồ chơi
phong phú, đa dạng mang tính giáo dục và thẩm mỹ cao. Trẻ sẽ tích cực, chủ
động tham gia các hoạt động, làm việc theo nhóm để được trải nghiệm, trao đổi,
chia sẻ và trình bày ý kiến của mình; biết suy nghĩ và vận dụng những điều đã
học vào thực tế cuộc sống, giải quyết các tình huống mà trẻ gặp phải… Từ đó,
trẻ mạnh dạn, tự tin, tích cực, chủ động, tư duy, sáng tạo, thích thú tìm tịi, khám
phá trong quá trình tham gia các hoạt động giáo dục ở trường, ở lớp.
Là giáo viên mầm non đã dạy lâu năm, qua q trình chăm sóc giáo dục, tôi
thấy nhận thức được rằng kĩ năng sống của trẻ cịn nhiều hạn chế, trẻ cịn nhút
nhát, chưa tích cực mà còn hay bị thụ động, tự ti, nên vấn đề đặt ra với tôi hiện
nay là: Giáo dục trẻ căn cứ vào khả năng nhu cầu học tập, kinh nghiệm sống của
trẻ để lựa chọn các hình thức, lựa chọn nội dung, phương pháp giáo dục phù hợp
với khả năng nhận thức của trẻ. Xuất phát từ những vấn đề trên, để nâng cao
chất lượng giáo dục cho trẻ khi dạy trẻ tôi luôn “Lấy trẻ làm trung tâm” có
nghĩa là tơi ln tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động như:

Hoạt động trải nghiệm, hoạt động giao tiếp, suy ngẫm, trao đổi và khi dạy trẻ tôi
luôn quan tâm đến: Trẻ đã biết cái gì? muốn biết cái gì? để tạo cơ hội, hướng
dẫn gợi mở giúp đỡ trẻ chiếm lĩnh kiến thức. Chính vì thế tơi đã mạnh dạn lựa
chọn đề tài: "Một số biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung
1
SangKienKinhNghiem.net


tâm cho trẻ 5-6 tuổi ở trường mầm non Nga Liên” để nghiên cứu trong sáng
kiến kinh nghiệm này.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
- Dựa vào đề tài đã chọn tìm ra các hình thức tổ chức và phương pháp giáo
dục phù hợp, đề xuất giải pháp tốt nhất để phát huy hết tính tích cực của trẻ và
để trẻ thực sự là trung tâm của các hoạt động.
- Rút ra bài học kinh nghiệm về cách lập kế hoạch trên quan điểm giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng là trẻ mẫu giáo 5 – 6 tuổi (lớp lá A2) tại trường mầm non Nga
Liên năm học 2017 – 2018.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài sử dụng một số phương pháp nghiên cứu sau:
+ Phương pháp nghiên cứu lý thuyết
+ Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
+ Phương pháp thu thập thông tin xử lý số liệu
+ Phương pháp thực hành trải nghiệm.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận.
Chiến lược giáo dục giai đoạn hiện nay không ngừng đổi mới để đáp ứng
được nhu cầu dạy và học. Để đáp ứng được điều đó địi hỏi giáo viên, nhà
trường, các cấp phải nâng cao hơn nữa chất lượng đào tạo về mọi mặt cho trẻ và

phải bắt đầu ngay từ bậc học giáo dục Mầm non nhưng không quá nặng nề, áp
đặt trẻ mà phải nhẹ nhàng làm cho trẻ có cảm giác thoải mái “Học bằng chơi,
chơi mà học”[2].
Các nhà giáo dục đều phải thừa nhận một điều rằng cách tiếp cận tốt nhất
để giáo dục trẻ đó là “Lấy trẻ làm trung tâm” và ứng dụng các phương pháp
dạy học tích cực để thúc đẩy sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy phân
biệt và giải quyết vấn đề cho trẻ. Các cách tiếp cận tốt thường thể hiện tính tích
hợp cao và kết nối việc học với thực tế đời sống của trẻ.
Mỗi đứa trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm,
xã hội, trí tuệ, hồn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng
thú, cách học, tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành cơng. Trẻ học
bằng chơi tốt nhất khi có người lớn hỗ trợ và mở rộng những gì chúng đang
hứng thú và đang thực hiện. Trẻ em là chủ thể của hoạt động, khi trẻ được trải
nghiệm, giao tiếp, chia sẻ thì mọi hoạt động giáo dục đạt được hiệu quả cao
nhất. Mặt khác trẻ em lại là đối tượng của hoạt động, trẻ thích khám phá những
điều mới lạ, vì thế tơi đã nhận thấy rằng, nhiệm vụ của mình nói riêng hay tất cả
các giáo viên nói chung là nên dạy những điều trẻ cần, cho trẻ làm quen những
gì trẻ thích. Vì vậy cần xây dựng kế hoạch hướng vào trẻ, lấy trẻ làm trung tâm
là quan trọng. Chúng ta cần căn cứ vào khả năng, nhu cầu học tập, kinh nghiệm
sống của trẻ. Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ làm trung tâm của q trình giáo
dục, có nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động. Trẻ cần
được thí nghiệm, trải nghiệm, được học qua thực tế bằng việc làm cụ thể của trẻ.
2
SangKienKinhNghiem.net


Theo kết quả điều tra EDI Việt Nam, 50,68% tỷ lệ trẻ trong độ tuổi 5 – 6
tuổi được điều tra bị thiếu hụt hoặc có nguy cơ thiếu hụt ít nhất là một lĩnh vực
phát triển. Đây là vấn đề báo động của giáo dục mầm non. Để thực sự nâng cao
chất lượng giáo dục mầm non, đã đến lúc cần có sự thay đổi. Vì vậy tổ chức

hoạt động giáo dục “Lấy trẻ làm trung tâm” là một cách hiệu quả, đảm bảo chất
lượng và sự phát triển toàn diện phù hợp với từng cá nhân trẻ, đạt được mục tiêu
giáo dục đã đề ra [3].
Chính vì thế mà năm học 2017 - 2018 bậc học Mầm non đã mở chuyên đề:
"Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Để có kế hoạch giáo dục
cho trẻ phù hợp với khả năng của trẻ, phát huy được tính tích cực của trẻ giúp
trẻ tiếp thu kiến thức nhẹ nhàng.
Cùng với việc đổi mới toàn diện về giáo dục mầm non. Vụ giáo dục Mầm
non đã và đang chỉ đạo thực hiện chương trình giáo dục mầm non với quan điểm
giáo dục "Lấy trẻ làm trung tâm" thực sự phát huy được tính tích cực của trẻ,
mơi trường học tập của trẻ được chuẩn bị chu đáo, thuận lợi gây được hứng thú
trong hoạt động học tập, tính độc lập, mạnh dạn, tự tin trong mọi tình huống
cũng như trong học tập, phát huy được tính tích cực của trẻ nhằm giúp trẻ tiếp
thu lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, thoải mái, khơng gị bó áp đặt và
mang lại hiệu quả giáo dục cao.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Trường mầm non Nga Liên nằm ở vị trí trung tâm chính trị văn hóa - xã hội
của xã, trên địa bàn có bề dày trong cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ. Nhưng tôi
thấy, nhận thức và kỹ năng sống của trẻ cịn chưa cao. Bản thân tơi là một giáo
viên trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ trong độ tuổi mầm non, trong q trình
chăm sóc giáo dục trẻ tôi luôn trăn trở, suy nghĩ, tôi phải làm thế nào để học
sinh của tôi cảm thấy thoải mái trong các hoạt động mà vẫn đạt được kết quả
như mục tiêu đề ra để giáo dục thực sự là lấy trẻ làm trung tâm.
Năm học 2017 - 2018 tôi được ban giám hiệu nhà trường phân công trách
nhiệm chăm sóc giáo dục trẻ lớp 5 - 6 tuổi với số trẻ là 37 cháu. Qua thời gian
thực hiện chuyên môn tôi rút ra được những mặt thuận lợi và khó khăn như sau:
2.2.1. Thuận lợi.
Đối với giáo viên
Được sự quan tâm của Ban Giám Hiệu và đồng nghiệp, gia đình và phụ
huynh học sinh tạo điều kiện thuận lợi cho tơi làm tốt cơng tác chăm sóc giáo

dục trẻ nhất là đối với việc thực hiện chuyên đề: "Xây dựng trường mầm non
lấy trẻ làm trung tâm".
Năm học 2017 - 2018 cũng như các năm học trước được tham gia đầy đủ
các lớp chuyên đề của Phòng giáo dục và Đào tạo, của nhà trường tổ chức.
Ngoài ra bản thân tơi khơng ngừng học hỏi để nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ bằng cách thăm lớp dự giờ đồng nghiệp, tham gia tiết dạy mẫu, học
tập áp dụng những sáng kiến kinh nghiệm hay, sự sáng tạo của đồng nghiệp, có
ý thức tham gia vào các hoạt động của chuyên môn, của nhà trường, của ngành
tổ chức thi giáo viên giỏi trường, giỏi huyện, làm đồ dùng, đồ chơi tự tạo... Bản

3
SangKienKinhNghiem.net


thân có tâm huyết với nghề, yêu nghề mến trẻ và tơi ln u q trẻ như con của
mình.
Đối với học sinh
Trẻ được học và phân lớp theo đúng độ tuổi, 100% cháu ăn, ngủ tại trường. Năm
học 2017 - 2018 tổng số học sinh lớp tôi là 37 cháu, đa số các cháu ngoan ngoãn, lễ
phép biết vâng lời cô giáo và cha mẹ.
Bên cạnh những thuận lợi trên bản thân tơi cũng gặp phải khơng ít khó khăn.
2.2.2. Khó khăn.
Đối với giáo viên
Do điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho cơng tác dạy và học cịn hạn chế,
khơng có phịng chức năng để áp dụng cơng nghệ thông tin nên cũng ảnh hưởng
không nhỏ đến khả năng tiếp thu của trẻ.
Đồ dùng, đồ chơi, đồ học liệu cho trẻ thực hành còn hạn chế.
Những đồ dùng cần thiết để làm một số thí nghiệm cho trẻ cịn chưa phong
phú về chủng loại, chủ yếu là cơ tự làm.
Khó khăn đối với học sinh

Do sự nhận thức khơng đồng đều của phụ huynh nên dẫn đến cịn thiếu sự
quan tâm đối với việc giáo dục trẻ. Vì đa số trẻ con nhà nông nên khả năng nhận
thức chậm, nhút nhát, trẻ không tự tin khi giao tiếp với người lạ, chưa mạnh dạn
khi tham gia vào các hoạt động. Một số phụ huynh chưa thực sự quan tâm đến
việc mua sắm đồ dùng học tập cho trẻ, chưa thực sự quan tâm việc đưa đón trẻ
đến trường đúng giờ quy định.
Với những thuận lợi và khó khăn trên là một giáo viên Mầm non qua thực
tế giảng dạy và qua thực tế của địa phương giúp tôi đúc rút những kinh nghiệm
và từng bước giáo dục trẻ từ đó tơi đã đúc rút một số kiến thức, kỹ năng về
“Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”. Vì thế tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài này và
từng bước tìm ra những biện pháp hữu hiệu nhất để góp phần giáo dục trẻ ở lớp
tơi nói riêng và trẻ trong tồn trường nói chung.
2.2.3. Kết quả thực trạng:
Năm học 2017 - 2018, tôi được phân công chủ nhiệm lớp Mẫu giáo 5 - 6
tuổi, tôi nhận thấy trong các hoạt động giáo dục trẻ chưa mạnh dạn, còn nhút
nhát, tự ti, chưa chủ động, sáng tạo và trẻ tham gia vào hoạt động chưa hứng
thú, kỹ năng thực hành và tư duy chưa trìu tượng. Chính vì vậy, ngay đầu năm
học, tôi đã tiến hành khảo sát trên trẻ để nắm được kết quả cụ thể, từ đó tơi đã đi
sâu vào nghiên cứu đề tài này và bước đầu khảo sát trên trẻ ở nhóm lớp, kết quả
thu được như sau:
B¶ng kÕt qu¶ kh¶o sát trẻ tháng 9 năm 2017.
Kết quả
Tổng
STT
Nội dung
số
Chưa
Đạt Tỷ lệ
Tỷ lệ
trẻ

đạt
Trẻ yêu thích, hào hứng tham gia
1
37
19
51
18
49
vào các hoạt động.
2 Trẻ chủ động tham gia hoạt động, 37
18
49
19
51
4
SangKienKinhNghiem.net


làm việc, trao đổi, chia sẻ trình bày
tỏ ý kiến.
Sự tìm tịi, khám phá, tư duy,
3
37
18
49
19
51
tưởng tượng.
4 Kĩ năng thực hành
37

17
46
20
54
Qua khảo sát ban đầu tôi thấy thực trạng của việc giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm cho trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi tỷ lệ chưa đạt còn rất thấp. Để công việc dạy học
lấy trẻ làm trung tâm đạt hiệu quả tốt hơn, nên tôi đã mạnh dạn đưa ra một số
biện pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 5 - 6 tuổi ở
trường mầm non Nga Liên làm đề tài nghiên cứu trong năm học này.
3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
Qua kết quả khảo sát để đáp ứng nhu cầu về khả năng hiểu biết của trẻ
theo quan điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong chương trình giáo dục hiện
nay. Tơi đã áp dụng một số biện pháp sau:
Giải pháp 1. Xây dựng mơi trường giáo dục trong và ngồi lớp học phù
hợp, kích thích trẻ hoạt động.
Mơi trường giáo dục trong trường Mầm non là tổ hợp những điều kiện tự
nhiên – xã hội cần thiết, trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động chăm sóc, giáo dục
trẻ ở trường Mầm non. Hiệu quả của những hoạt động này nhằm góp phần thực
hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chăm sóc giáo dục trẻ.
Việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp sẽ là phương tiện, là điều kiện
để họ phát triển phù hợp với từng trẻ và từng lứa tuổi. Ðối với phụ huynh và xã
hội, q trình xây dựng mơi trường giáo dục và xây dựng môi trường giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm sẽ thu hút được sự tham gia của các bậc phụ huynh và sự
đóng góp của cộng đồng xã hội để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát
triển của trẻ trong từng giai đoạn, từng thời kì.
a. Mơi trường trong lớp học:
Trong lớp học khơng thể thiếu những góc chơi của trẻ, do đó để làm tăng sự
hứng thú, hào hứng của trẻ cuốn hút trẻ tích cực tham gia vào hoạt động tôi luôn
tạo nên một môi trường lớp học với những màu sắc sinh động, những nhân vật ngộ
nghĩnh… Môi trường có khơng gian, cách sắp xếp phù hợp, gần gũi, quen thuộc

với cuộc sống thực hàng ngày của trẻ; phản ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa
phương; thường xuyên thay đổi theo chủ đề theo đề tài của mỗi hoạt động, tạo ra sự
hấp dẫn mới lạ đối với trẻ. Các góc hoạt động chính được duy trì thường xun,
chúng khơng cần phải di chuyển đi hoặc đóng lại. Vì vậy tơi ln chú trọng về việc
bố trí, sắp xếp các góc rất linh hoạt phù hợp để phát huy tính tích cực của trẻ.
Ví dụ: Để thay đổi sự tập trung của góc phân vai từ trị chơi gia đình sang
trị chơi bệnh viện, hoặc tạo ra khơng gian cho giờ ngủ trưa bằng cách di chuyển
một số giá để đồ.
* Tạo khoảng cách riêng, yên tĩnh, đảm bảo ánh sáng, diện tích cho trẻ
hoạt động.
Hoạt động góc là một hình thức hoạt động đặc biệt trong đời sống của trẻ
Mầm non, đó là nơi trẻ thỏa mãn sở thích, nhu cầu vui chơi, nhận thức và cảm
nhận về thế giới xung quanh. Hoạt động góc giúp trẻ rèn luyện, củng cố kiến
thức đã học, là nơi trải nghiệm, khám phá những cái mới và phát huy khả năng
5
SangKienKinhNghiem.net


sáng tạo của trẻ. Để trẻ tham gia hoạt động một cách tích cực, có thời gian chơi
sau một nội dung mà trẻ đã lựa chọn không bị chi phối bởi các yếu tố xung
quanh, tôi luôn quan tâm đến việc tạo khoảng cách riêng, đảm bảo yên tĩnh và
ánh sáng trong quá trình hoạt động của trẻ, để trẻ tập trung suy nghĩ và thực hiện
kỹ năng chơi của mình một cách có hiệu quả. Do vậy tơi đã bố trí các góc chơi
trong lớp phù hợp với diện tích phịng học và đảm bảo u cầu xen kẽ giữa góc
động và tĩnh. Vì vậy, tơi đã bố trí các góc trong lớp phù hợp như:
- Góc yên tĩnh xa góc ồn ào hoặc các góc có thể sắp xếp cạnh nhau như:
+ Góc phân vai xa góc học tập, góc sách.
+ Góc xây dựng và góc phân vai kề nhau tạo sự liên kết các nhóm chơi ở
trong hai góc, góc xây dựng tránh nơi đi lại.
+ Góc thiên nhiên: Tơi đã tận dụng khoảng hiên ngồi lớp cho trẻ hoạt

động thoải mái tránh sự ồn ào cho các góc khác.
Bên cạnh việc sắp xếp phù hợp, tơi cịn tạo ranh giới giữa các góc hoạt
động như: Tận dụng các giá đồ chơi tạo thành ranh giới các góc, khoảng rộng ở
các góc cách nhau hợp lý để đảm bảo an toàn và thuận tiện cho trẻ hoạt động.
Ranh giới ở các góc khơng che tầm nhìn của trẻ và không cản trở việc quan sát
của giáo viên. Bố trí một số góc cố định, một số góc có thể thay đổi được cho
phù hợp với chủ đề thực hiện, tạo sự mới lạ, kích thích hứng thú của trẻ.
Đặt tên góc đơn giản, gần gũi, dễ hiểu phù hợp nội dung chủ đề đang thực hiện.
VD: Khi thực hiện chủ đề “Gia đình”, ở góc sách có thể đặt tên “Thư viện
gia đình bé” nhưng ở chủ đề “Thế giới thực vật” có thể đặt tên “Vườn cổ tích”
hay “Thư viện các lồi cây”...và góc học tập dán ơ bìa gương để gắn chữ cái, số
thay đổi theo chủ đề (Chủ đề nào học đến chữ cái nào thì gắn chữ cái đó kết hợp
với tranh có từ) hay ở góc sách học đến bài thơ nào thì dán bài thơ đó lên.
Khơng dán khít các mảng tường mà phải để dành khoảng trống để trẻ dán sản
phẩm của mình theo chủ đề. Bên cạnh đó để gây được sự hứng thú và hấp dẫn
đối với trẻ để trẻ cảm thấy luôn mới lạ. Xuất phát từ đặc điểm này sau mỗi chủ
đề tôi thường thay đổi, sắp xếp, trang trí lại các góc. Nhưng để tiết kiệm về thời
gian và kinh phí tơi phối hợp với các giáo viên trong trường đổi các hình ảnh
trang trí, các đồ chơi,....cho nhau.
* Xây dựng và bố trí các mảng hoạt động các góc phù hợp.
Khi xây dựng và bố trí các mảng hoạt động, tơi chỉ dành 1/3 diện tích để
dán các tranh ảnh có nội dung liên quan về chủ đề, 1/3 diện tích khác tơi dùng
để tạo môi trường mở cho trẻ hoạt động ở các góc học tập, góc xây dựng, góc
phân vai, 1/3 diện tích cịn lại tơi dành để trưng bày sản phẩm huy động từ trẻ và
từ phụ huynh trong việc trang trí mơi truờng, như vậy vừa tiết kiệm thời gian
vừa giúp trẻ hứng thú, tự tin khi sản phẩm của mình được trưng bày lên tường.
Để tổ chức một buổi chơi thành cơng vai trị tổ chức và hướng dẫn của cô
giáo là rất quan trọng. Nhưng vấn đề nảy sinh là mâu thuẫn giữa số góc chơi
nhiều, số trẻ chơi lớn, diện tích lớp học chật hẹp. Vì vậy việc cung cấp kiến thức
cho trẻ trong các góc chơi là cần thiết, phù hợp với vốn kiến thức, kỹ năng của

trẻ điều đó nó có ý nghĩa đặc biệt trong việc phát huy tính tích cực của trẻ.
Ví dụ: Với chủ đề: “Phương tiện giao thơng” tơi trang trí mảng tường ở
góc học tập với hình thức mở.
6
SangKienKinhNghiem.net


Như vậy khi tổ chức cho trẻ chơi, trẻ quan sát hình ảnh bài tập trẻ sẽ biết
được yêu cầu của bài tập mà cô đưa ra. Với bài tập này tôi đã kiểm tra được kiến
thức của trẻ về toán là “Gắn đúng số lượng theo yêu cầu của cơ” Và khám phá
khoa học là “Phân nhóm phương tiện giao thông đường không, đường bộ,
đường thủy”. Cứ thế ở mảng tường tơi tận dụng hết các diện tích để trang trí và
làm các bài tập mở phù hợp với các góc phát huy tính tích cực của trẻ.
Ngồi ra để có những mảng hoạt động phù hợp với nội dung và tính chất
của từng trị chơi, tận dụng được nhiều diện tích chơi, triển khai được nhiều hình
thức chơi phong phú tại góc ... tơi đã sử dụng sàn nhà, bàn, mảng tường để trẻ
hoạt động.
Ví dụ: Có những trị chơi có thể chơi trên sàn nhà như trị chơi xây dựng,
lắp ghép, trị chơi: Ơ ăn quan, trị chơi đơ mi nơ, ghép tranh...với những trị chơi
này tơi cho trẻ hoạt động thoải mái trong góc chơi.

* Tạo nguồn nguyên vật liệu, nhất là vật liệu từ thiên nhiên cho trẻ hoạt
động.

Đồ dùng đồ chơi là nhu cầu tự nhiên không thể thiếu đối với đời sống tinh
thần của trẻ. Mỗi một lứa tuổi, một giới tính, một lĩnh vực phát triển lại cần đến
những loại đồ chơi khác nhau. Để đáp ứng yêu cầu này tôi chú trọng tìm kiếm
các nguyên vật liệu từ thiên nhiên, phế liệu trẻ được thực hành trải nghiệm thông
qua các hoạt động học và chơi. Các đồ chơi, học liệu được làm từ nguyên vật
liệu thiên nhiên, phế liệu dễ tìm, và không mất tiền, không gây độc hại mà trẻ lại

thích thú. Giải quyết vấn đề này tơi tun truyền, phối hợp với các bậc phụ
huynh và các đoàn thể trong việc đóng góp các nguyên vật liệu như: các loại hột
hạt, rơm khơ, xơ mướp, vỏ trai, sị, ốc, mo cau, mao ngô, cùi ngô... và các phế
liệu như vải vụn, len, lịch cũ họa báo. Các loại vỏ hộp nhựa...Tùy thuộc vào các
nguyên vật liệu mà tôi sắp xếp để vào các góc cho phù hợp để cho trẻ hoạt động.
Các loại hạt ngô, đậu, hạt na, hạt gấc, hạt nhãn, rơm, xơ mướp...vải vụn, vỏ
ốc trai, sò... tơi để vào góc nghệ thuật.
Với các ngun vật liệu, phế liệu họa báo, lịch cũ, hột hạt, sỏi,.. tôi để vào
góc học tập. Vì những vật liệu này trẻ có thể chơi xếp chữ cái, chữ số bằng hột
hạt, cắt các hình ảnh từ họa báo làm am bum, dùng sỏi chơi trị chơi ơ ăn
quan,...Với những chai lọ, hộp tơi để ở góc bán hàng, góc thiên nhiên cho trẻ
được chơi đong cát, nước...

(Hình ảnh: Nguyên vật liệu từ thiên nhiên và nguyên vật liệu phế thải.)
7
SangKienKinhNghiem.net


Từ các nguồn nguyên vật liệu tôi đã chuẩn bị và sắp xếp ở các góc hợp lý
giúp trẻ dễ lấy, dễ cất nhằm gây được hứng thú và kích thích sự sáng tạo của trẻ,
trẻ được học, và nhất là từ nguồn nguyên vật liệu sưu tầm trên tôi đã tổ chức cho
trẻ làm ra những đồ dùng đồ chơi mà trẻ thích, từ đó kích thích trẻ có sự ham
thích, sáng tạo, bộc lộ ý tưởng, phát triển khả năng tư duy của trẻ.
Ví dụ: Với chủ đề “Thế giới thực vật”
Đề tài: Dạy trẻ làm bông hoa
Chuẩn bị: Giấy màu vàng, màu xanh, keo, kéo, que tre
Tiến hành:
- Cho trẻ kể về một số loài hoa quen thuộc.
- Cho trẻ quan sát một số loài hoa và đàm thoại với trẻ về các bộ phận của
hoa.

- Hướng dẫn trẻ làm bông hoa:
+ Bước 1: Trẻ vẽ những bơng hoa mà trẻ thích lên mặt xốp sau đó tơi
hướng dẫn trẻ vẽ từng bơng hoa có các kích thước khác nhau.
+ Bước 2: Trẻ cắt các bông hoa mà trẻ vừa vẽ theo từng nét vẽ mà không
cắt vào trong cánh hoa hoặc ra ngoài các nét cong.
+ Bước 3: Trẻ xếp lần lượt từ bông hoa to đến các bông hoa nhỏ xếp so le
chồng lên nhau để tạo thành một bơng hoa và sau đó tơi cho trẻ phết keo lên bề
mặt bông hoa cho trẻ rắc kim tuyến và nhũ lên các cánh hoa sau, đó để cố định
cho các bơng hoa khơ lại để tạo thành một bơng hoa hồn chỉnh.
+ Bước 4: Cho trẻ gắn bông hoa vừa làm xong vào một que tre để làm thân
cho bông hoa và gắn lá cho bơng hoa
- Ngồi ra tơi cịn gợi ý thêm cho trẻ sáng tạo khi làm bông hoa như: Làm
thế nào để cho bông hoa thêm đẹp hơn? (lá to, lá nhỏ, các loại lá khác nhau, và
các loại hoa khác nhau). Sau khi trẻ làm xong bơng hoa nếu cịn thời gian tơi
khuyến khích trẻ làm thêm một bơng hoa khác theo ý thích của trẻ.
+ Bước 5: Cho trẻ mang những bơng hoa của mình lên cắm vào lọ hoa để
trưng bày sản phẩm cho các bạn nhận xét, cho trẻ giới thiệu về sản phẩm của trẻ,
nói lên ý tưởng sáng tạo hơn khi làm những bông hoa của mình.
+ Bước 6: Nhận xét chung bài của cả lớp và lồng ghép giáo dục trẻ.
Với hoạt động này trẻ tỏ ra rất hăng say, thích thú, thể hiện được khả năng
sáng tạo, bộc lộ ý tưởng cho sản phẩm mà chính tay mình làm ra mặc dù có lúc
trẻ gặp khó khăn. Với những bơng hoa của trẻ tơi cho trẻ dùng để trang trí góc
học tập, trang trí lớp học của trẻ giúp cho mơi trường trong lớp học thêm sinh
động, hấp dẫn.
b. Mơi trường ngồi lớp học:
Mơi trường ngồi lớp học là yếu tố góp phần tích cực trong các hoạt động
nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục tồn diện trẻ. Ngay từ đầu năm tôi đã
tham mưu với nhà trường tập trung xây dựng mơi trường giáo dục ngồi lớp học
an tồn, đẹp, hấp dẫn trẻ. Đó là diện tích đất trong nhà trường, diện tích sân
vườn và diện tích các khu vực bổ trợ cho hoạt động ngoài trời của trẻ, để bố trí

các khu vực cho trẻ hoạt dộng vui chơi, sinh hoạt, học tập ngoài trời một cách
khoa học và phù hợp hơn. Những u cầu về mơi trường ngồi lớp học ln
được tơi ưu tiên nghiên cứu, tìm hiểu như: Khu vực sân tập thể dục cho trẻ toàn
8
SangKienKinhNghiem.net


trường và khu chơi thể thao (cột bóng rổ, thang leo…); khu vực chơi với đồ chơi
ngoài trời (cầu trượt, đu quay, bập bênh, nhà bóng…); khu vực chơi “giao
thơng”, khu vực chơi với đất, cát, nước, đá, sỏi…; khu vực trẻ trồng rau, trồng
cây và chăm sóc cây cối, khu chơi với các nhân vật cổ tích, hay cịn gọi là “vườn
cổ tích”, khu trồng cỏ, trồng hoa, trồng cây cảnh, cây ăn quả, cây bóng mát trên
sân trường… hệ thống đường đi lối lại trên sân, độ cao của hệ thống tường bao,
độ rộng của cổng và biển trường, khu đặt bảng tuyên truyền, hộp thư cha mẹ…
Ðặc biệt, với yếu tố thời tiết khí hậu nắng nóng nhiều, tôi luôn xác định sân chơi
của trẻ phải là nơi có cây xanh bóng mát, hệ thống mái tơn. Mơi trường giáo dục
phải thực sự an tồn và có tính thẩm mỹ cao. Cần đa dạng, phong phú, kích
thích sự phát triển của trẻ qua các trang thiết bị ngồi trời, kích thích các vận
động khác nhau của trẻ.

(Hình ảnh: Mơi trường ngồi lớp học)
Ví dụ: Tận dụng khoảng không của sân trường tôi tổ chức cho trẻ chơi một
số trò chơi sinh hoạt tập thể đơn giản, trò chơi sinh hoạt cộng đồng cũng rất thu
hút trẻ như: Trò chơi kéo co, mèo đuổi chuột, trời nắng trời mưa, đổi chỗ cho
bạn, bẫy cá, cá sấu lên bờ… hoặc cũng có thể cho trẻ hát theo một số bài hát
sinh hoạt tập thể đơn giản như: Bạn ở đâu, quả bóng trịn, ra đây xem…
Thơng qua chơi giúp trẻ củng cố lại kiến thức, kỹ năng mà trẻ đã học và qua
chơi trẻ được giao tiếp, trao đổi với bạn giúp trí tuệ của trẻ phát triển tốt hơn.
Ngồi trị chơi vận động theo chương trình chăm sóc giáo dục trẻ tôi đã
linh hoạt thay đổi luật chơi, thay đổi tên trò chơi nhằm thu hút trẻ và hấp dẫn trẻ

vào các trị chơi.
Ví dụ:
- Trị chơi đổi chỗ cho bạn có thể đổi thành trị chơi gió thổi.
- Trị chơi kéo co có thể thay đổi tên là kéo pháo
9
SangKienKinhNghiem.net


- Cùng làm với cơ những đồ chơi ngồi trời: quả cầu làm từ dây nilon và
nắp nhựa, hay nhặt những chiếc lá khơ cùng đếm, so sánh đốn với nhau lá gì…
Ví dụ: Ở chủ đề: ‘Giao thơng” tơi tận dụng khu vực sân chơi để vẽ ngã tư
đường phố để cho trẻ được chơi, được thực hành luật giao thơng đường bộ giúp
trẻ thích được chơi giao thơng. Qua đó trẻ tự tổ chức với các bạn cùng chơi và
trẻ hiểu biết về ý thức chấp hành luật lệ giao thông như: Luật đi qua đường,
đường dành cho người đi bộ, đi trên vỉa hè, luật của đường ngược chiều, luật của
đèn tín hiệu, đèn đỏ phải dừng lại, đèn xanh mới qua.....

(Hình ảnh: Trẻ thực hành luật giao thơng đường bộ)
Kết quả: Có thể nói việc xây dựng môi trường giáo dục trong Trường
Mầm non là thực sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ
hai trong công tác tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi
và hoạt động của trẻ, thơng qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát
triển tồn diện. Một mơi trường sạch sẽ, an tồn, có sự bố trí khu vực chơi và
học trong lớp và ngoài trời phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn khơng chỉ đối
với sự phát triển thể chất của trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng
hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Mơi trường giao
tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường
xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng,
mong ước của trẻ với cô, với bạn bè, nhờ vậy mà cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau
hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn,

trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu cô giáo và bạn bè hơn.
Giải pháp 2. Tạo cơ hội cho trẻ được thực hành, trải nghiệm và thí
nghiệm.
Tạo cơ hội cho trẻ được thực hành, trải nghiệm, thí nghiệm. Là một hoạt
động khơng thể thiếu để phát triển nhận thức một cách có hệ thống cho trẻ ở lứa
tuổi mẫu giáo đặc biệt là đối với trẻ 5-6 tuổi. Hoạt động thực hành, trải nghiệm,
thí nghiệm có nhiều cách tiến hành khác nhau, trẻ có thể được thực hành, trải
nghiệm, thí nghiệm bằng cách sử dụng các giác quan để tìm ra đặc điểm, tính
chất của sự vật hiện tượng, nhưng có khi trẻ phải thực hiện những thí nghiệm để
biết sự thay đổi của sự vật hiện tượng. Lựa chọn một hoạt động phù hợp khả
năng nhận thức của độ tuổi, phù hợp với đặc điểm riêng biệt của cá nhân trẻ phải
dựa vào sự linh hoạt, sáng tạo của giáo viên.
10
SangKienKinhNghiem.net


Ví dụ: Khi dạy trẻ về chủ đề: “Thế giới thực vật – Tết nguyên đán” với
hoạt động khám phá khoa học “Sự nảy mầm của hạt”.
Mục đích: giúp trẻ nắm được sự cần thiết của nước, ánh sáng đối với sự
nảy mầm của hạt như thế nào? Trẻ biết được cây cũng cần thức ăn, ánh sáng và
nước mới sinh trưởng và phát triển được.
Chuẩn bị: Hạt đậu tương, đậu đen...3 khay đất, bình nước tưới.
Tiến hành: Tơi hướng dẫn trẻ ngâm hạt vào trong nước ấm từ một đến hai
tiếng, sau đó tơi cho trẻ quan sát và nhận xét đất ở trong 3 khay nhỏ rồi cùng trẻ
gieo hạt đậu vào 2 khay đất ẩm, một khay đất khô cùng một thời gian.
Khay đất ướt thứ nhất: Để nơi mà có nhiều ánh sáng mặt trời chiếu vào (Để
phía trước hiên của lớp) và cho trẻ tưới nước hàng ngày.
Khay đất ướt thứ hai: Để ở trong nhà nơi khơng có ánh sáng chiếu vào.
Khay đất khơ: Để cạnh khay đất ướt thứ nhất.
Hàng ngày tôi cho trẻ tưới nước vào khay thứ nhất và khay thứ hai cịn

khay thứ ba khơng tưới nước, và nhắc nhở trẻ quan sát và theo dõi hạt sẽ nảy
mầm và lớn dần lên ở ba khay như thế nào. Lúc này tơi cho trẻ nhận xét, đánh
giá, giải thích hiện tượng nảy mầm và không nảy mầm của cây.
Khi hạt đã nảy mầm và có dấu hiệu rõ rệt tơi cho trẻ mang 3 khay ra để
quan sát, nhận xét, so sánh và thảo luận với nhau để tìm nguyên nhân. Tơi cho
trẻ đưa ra ý kiến của mình, sau đó tơi hỏi trẻ: Vì sao con biết khay đất ướt thứ
nhất hạt nẩy mầm khỏe và lá có màu xanh?. Vì sao con biết khay đất ướt thứ hai
mầm yếu, lá màu vàng nhạt?. Vì sao khay đất khơ hạt không nảy mầm được?.
Tôi cho trẻ trả lời bằng khả năng hiểu biết của trẻ, có trẻ trả lời hồn thiện câu
hỏi cơ đưa ra, có trẻ thì trả lời được 1-2 ý. Tôi hướng dẫn tỉ mỉ, gợi ý cho trẻ nói
lên ý kiến của mình. Có trẻ nêu ý kiến đúng, trẻ nêu ý kiến sai nhưng tôi không
bác bỏ ý kiến của trẻ. Làm như vậy trẻ càng mất tự tin, càng trở nên nhút nhát
hơn. Tơi nhẹ nhàng, từ từ bằng những giải thích có tính khoa học, có tính sư
phạm giúp cho trẻ tìm ra kết quả đúng.
Cuối cùng với sự gợi ý của cô, bằng một loạt hệ thống các câu hỏi mở trẻ
tự rút ra được kết luận và câu trả lời:
Khay đất ướt thứ nhất: có ánh nắng mặt trời hạt nảy mầm mập và khỏe, lá
có màu xanh.
Khay đất ướt thứ hai: khơng có ánh sáng hạt nảy mầm nhưng mầm yếu, lá
màu vàng nhạt.
Khay đất khô: Hạt không nảy mầm được.
Thơng qua đề tài này, trẻ thích hứng thú tham gia vào các hoạt động một
cách chủ động, tự sáng tạo, khơng bị gị bó, bắt buộc. Cũng thơng qua hoạt động
này, trẻ hiểu biết được, cây nảy mầm được nhờ được gieo xuống đất, có ánh
sáng mặt trời và tưới nưới đầy đủ, có thức ăn trong hạt và nước uống trong đất.
Ngược lại cây mà không được chăm sóc đầy đủ sẽ khơng nẩy mầm được.

11
SangKienKinhNghiem.net

Hình ảnh: Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi quan sát sự nảy mầm của hạt

Ví dụ: Chủ đề: “Nước và hiện tượng tự nhiên”. Hoạt động KPKH: Thử
xem nước đường, nước muối có vị gì?.
Mục đích: Trẻ biết phân biệt được vị của nước đường và vị của nước muối.
Chuẩn bị: Đường, muối, muỗng và cốc, chai nước lọc.
Tiến hành: Tôi cho trẻ quan sát đường và muối, trẻ tự nêu ý kiến của mình
về đường và muối, (đường hạt nhỏ hơn, mịn hơn cịn muối hạt to hơn,...). Sau đó
tơi cho một nhóm pha nước đường, một nhóm pha nước muối. Khi pha phải
quấy đều cho đường và muối tan hết, sau khi trẻ đã quấy tan rồi, tôi cho từng
nhóm nếm và nhận xét về vị của nước đường và nước muối. Có một vài trẻ nhận
xét chưa đúng nhưng tơi khơng bác bỏ mà tơi giải thích từ từ cho trẻ. Qua hoạt
động này trẻ không chỉ biết về vị mặn của muối và vị ngọt của đường mà trẻ còn
biết thêm, đường và muối đều tan được trong nước và khơng có màu.

(Hình ảnh: Trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi thực hành pha nước đường, muối)
Kết quả: Bằng những thí nghiệm, thử nghiệm mà trẻ được trực tiếp thực hành
khám phá khoa học trên tôi thấy trẻ hứng thú hơn, nhanh nhẹn, tự tin hơn trong các
hoạt động và điều mà tơi cảm thấy hài lịng nhất đó là kết quả đạt được trên trẻ tốt
hơn. Nhận thức của trẻ được mở rộng, khả năng quan sát, tri giác của trẻ phát triển
tốt đa số trẻ thể hiện được tính tích cực chủ động khi quan sát đối tượng trong quá
trình quan sát trẻ tỏ ra nhanh nhẹn, linh hoạt và phát triển nhiều vốn kinh nghiệm,
vốn từ của trẻ trở nên phong phú hơn và khả năng diễn đạt tốt hơn..
Giải pháp 3. Phát huy tính tích cực của trẻ thông qua các hoạt động.
Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là giáo viên phải giáo dục trẻ theo phương
châm “Lấy trẻ làm trung tâm”. Trẻ được lựa chọn mình muốn học gì, giáo viên
12
SangKienKinhNghiem.net

tạo mọi điều kiện để cho trẻ tham gia nhiều hoạt động, trẻ được tự mình tìm tịi
khám phá để học hỏi... chứ không phải trẻ “Làm trung tâm” và cô giáo làm hộ
mọi việc. Để thực sự phát huy được tính tích cực của trẻ, thì cơ giáo cần cho trẻ
trẻ được thực hành trải nghiệm, suy ngẫm, giao tiếp, trao đổi và kích thích suy
nghĩ, tư duy của trẻ thông qua các hoạt động trong ngày.
a. Hoạt động học:
Đây là hoạt động nhằm cung cấp cho trẻ những kiến thức mới và củng cố
lại kiến thức, kĩ năng sẵn có của trẻ, nên ở hoạt động này trẻ cảm thấy bị gị bó,
khơng chủ động tham gia vào các hoạt động. Chính vì vậy khi dạy trẻ tơi không
dạy một cách áp đặt mà tạo mọi cơ hội để trẻ được phát huy hết khả năng và
hiểu biết của mình về vấn đề mà tơi cần cung cấp cho trẻ, từ đó trẻ cảm thấy
thoải mái và hứng thú tham gia vào hoạt động học.
* Hoạt động làm quen với chữ cái.
Trẻ mẫu giáo suy nghĩ bằng hình thức tư duy hình tượng trực quan, tư duy
gắn liền với tình cảm. Trẻ ghi nhớ những gì ấn tượng mạnh, một câu chuyện hấp
dẫn hay một bức tranh đẹp, mới lạ,...Chính vì thế khi dạy một hoạt động “Làm
quen với chữ cái” tôi cho rằng đồ dùng trực quan là yếu tố quan trọng đối với
trẻ. Nên tôi luôn chuẩn bị những đồ chơi đẹp, hấp dẫn, có màu sắc tươi sáng, có
tính an tồn và tính sư phạm phù hợp với nhận thức của trẻ và nội dung của bài
dạy. Tơi thường xun xen kẽ các hình thức kết hợp với các trò chơi nhưng đảm
bảo động - tĩnh. Để thực hiện tốt chương trình giáo dục non mới phù hợp với
đặc điểm tâm sinh lý của trẻ “Học bằng chơi, chơi mà học”.
Tôi luôn tổ chức các hoạt động dưới hình thức trị chơi với một q trình
xun suốt từ đầu đến cuối tiết học, lồng tích hợp các nội dung giáo dục để trẻ
hứng thú, thoải mái, phát huy được tính độc đáo, sáng tạo, kích thích tính tị mị
ham hiểu biết của trẻ.
Để tiết học làm quen với chữ cái được thành công và trẻ hiểu bài, một yêu
cầu đặt ra đối với giáo viên khi cho trẻ làm quen với chữ cái là kiến thức khi
truyền thụ đến trẻ phải hết sức ngắn gọn, dễ hiểu, tránh sự rập khuôn, luôn sáng

tạo đổi mới, vì thế trước khi lên lớp một tiết dạy làm quen với chữ cái tôi phải
chuẩn bị đồ dùng chu đáo, nghiên cứu bài soạn kỹ lưỡng .
Ví dụ: Với chủ đề “Trường mầm non” Nhóm chữ cái o, ơ, ơ. Tôi gây
hứng thú bằng bài hát: “Vịt con học chữ”. Tôi hỏi trẻ trong bài hát vịt con
không nhớ chữ gì? (Chữ o) Có một câu truyện cũng kể về bạn vịt đấy, bây giờ
cô sẽ kể cho các con nghe câu chuyện: “Vịt con trong ngày khai trường” sau đó
hỏi trẻ, ngày đầu tiên đến lớp Vịt con chuẩn bị trong cặp được những gì? Trẻ nói
bảng con, vở, hộp màu... tôi cho trẻ làm quen chữ o qua từ “bảng con” (Tơi cho
trẻ phát âm, nói cấu tạo chữ o) khi Vịt con viết trên bảng đã thành thạo cơ giáo
Ngan bảo Vịt con lấy gì? (Hộp màu) và Tơi cho trẻ làm quen chữ Ơ trong từ
“hộp màu”(Tôi cho trẻ phát âm chữ ô, và cấu tạo của chữ ô), cô giáo Ngan ra bài
tập về nhà vào đầu “Quyển vở”. Tôi cho trẻ làm quen chữ cái ơ tương tự như
chữ o, ô . Tiếp theo Tơi cho trẻ chơi trị chơi: ‘Tạo dáng thành chữ cái”. Bạn nào
có thể tạo dáng chữ O trên cơ thể nào? Tôi cho nhiều trẻ được tạo như cong hai
ngón tay lại, cháu thì há miệng, cháu thì dùng hai cách tay....Trên cơ thể bộ phận
nào giống chữ O. Trẻ nói mắt, đầu ...Hai bạn có thể tạo thành chữ O không?
13
SangKienKinhNghiem.net


(Trẻ cầm tay nhau dang rộng). Ai có thể tạo thành chữ ơ? Cơ muốn cả lớp mình
cùng tạo một chữ ô thật lớn nào? trẻ cầm tay nhau đứng thành vịng trong rộng
và cho 6 trẻ làm dấu ơ.Với chữ cái ơ tơi cũng cho thực hiện như thế.
Ngồi ra tơi cịn cho trẻ sử dụng chuột máy tính mời trẻ lên tích chuột vào
các chữ cái và đọc đúng chữ cái theo yêu cầu của cô.
Khi ôn luyện tơi cho trẻ chơi trị chơi trên máy tính “Vịng quay kỳ diệu”
Trò chơi: Khéo tay tạo chữ, từ các nguyên vật liệu như: Len, hoa nhựa, hột
hạt, đất nặn, hình chữ cái để trẻ đồ chữ.
Kết quả: Với cách tổ chức như vậy tơi thấy trẻ hứng thú, tích cực tham gia
học tập, tư duy của trẻ phát triển tốt, tơi thấy trẻ thoải mái trong hoạt động, khơng

gị bó, khơng bị ép buộc mà cịn tạo cho trẻ phát huy tính tích cực, tự tin tìm tịi
khám phá và trẻ nói lên được ý tưởng của trẻ, kỹ năng nhận xét đánh giá theo ý
hiểu của trẻ nên trẻ hứng thú tham gia và đem lại kết quả cao trong hoạt động.
* Hoạt động khám phá khoa học.
Trong quá trình cho trẻ khám phá thế giới xung quanh trong hoạt động, tôi
đã sử dụng các phương pháp như: phương pháp quan sát, phương pháp trò
chuyện, phương pháp sử dụng trị chơi..... Đồng thời tơi đã sử dụng vật thật cho
trẻ khám phá, cho trẻ tiếp xúc trực tiếp với vật thật bằng cách nhìn, sờ, nếm...và
cảm nhận, qua đó trẻ trải nghiệm bằng chính bản thân của mình sẽ giúp trẻ hứng
thú, ham tìm hiểu và ghi nhớ một cách có chủ định. Tùy từng tiết học theo từng
chủ đề phù hợp tơi càng tích cực chuẩn bị đồ dùng trực quan sinh động, thực tế
để cho trẻ quan sát, trải nghiệm hứng thú nhất. Tránh dạy vo, dạy lí thuyết sáo
rỗng khơng hợp lứa tuổi của trẻ sẽ làm trẻ không hứng thú, khắc sâu biểu tượng
mờ nhạt. Bằng các vật thật dễ tìm kiếm, sưu tầm, sẵn có trong thực tế giáo viên
tận dụng tối đa sử dụng trong hoạt động cho trẻ khám trong các chủ đề: trường
Mầm non, gia đình, bản thân, thế giới thực vật… sẽ giúp trẻ tham gia khám phá
môi trường xung quanh đạt hiệu quả cao nhất, trẻ chủ động tích cực hơn trong
hoạt động, từ đó giúp tư duy của trẻ phát triển.
Ví dụ: Khi tìm hiểu về các loại quả: (Quả cam, táo, dứa, chuối) tôi dùng
quả cam thật cho trẻ quan sát và trải nghiệm.
- Cho trẻ thảo luận theo nhóm để đưa ra nhận xét dưới định hướng của cơ
sau đó trẻ ở mỗi nhóm sẽ đưa ra ý kiến mà trẻ quan sát được, cuối cùng tôi khái
quát và tổng hợp ý kiến của trẻ.
Cuối cùng tơi cắt từng quả ra và cho từng nhóm nếm thử vị của quả sau đó
hỏi trẻ về vị của các loại quả (có trẻ nói chua, trẻ nói ngọt ) từ đó tơi giải thích
“Qủa nào chưa chín có vị chua, cịn quả chín có vị ngọt” khi được trải nghiệm
thực tế thì trẻ đã nắm vững những kiến thức tơi muốn truyền đạt. Qua bài tìm
hiểu về các loại quả tơi khơng những đã cho trẻ tìm hiểu một cách tổng quát về
các loại quả mà còn dạy trẻ kĩ năng vệ sinh bỏ vỏ đúng nơi quy định.
Việc kết hợp sử dụng linh hoạt các loại đồ dùng trực quan trong tiết học tôi

thấy trẻ hứng thú hơn mỗi khi học khám phá khoa học, kiến thức tơi truyền đạt
vì thế mà trẻ dễ dàng ghi nhớ tích cự khám phá và đạt hiệu quả cao hơn.
b. Hoạt động vui chơi:
Vui chơi là hoạt động không thể thiếu được của trẻ ở mọi lứa tuổi đặc biệt
ở lứa tuổi mầm non. Qua vui chơi không những hình thành cho trẻ óc tưởng
14
SangKienKinhNghiem.net


tượng sáng tạo, phát triển ngôn ngữ và tăng cường khả năng nhận thức mà còn
giúp trẻ thể hiện năng lực, kỹ năng, tình cảm, nguyện vọng và mối liên hệ với
những người xung quanh. Hoạt động vui chơi là hoạt động mà trẻ rất hứng thú
vì ở hoạt động này trẻ được rèn luyện, củng cố những kiến thức và kĩ năng mà
trẻ được học ở trường lớp, từ kinh nghiệm sống của trẻ được thực hành, trải
nghiệm và thể hiện bản thân thơng qua chơi. Vì thế trong giờ hoạt động vui chơi
địi hỏi cơ giáo phải có những thủ thuật khi tổ chức buổi chơi để trong 1 tuần, trẻ
nào cũng được hoạt động trong các góc chơi từ 2-3 lần, như vậy trẻ nào cũng có
những cơ hội để ôn luyện, cũng cố những kiến thức, kĩ năng giúp cho tất cả trẻ
đều được phát triển tồn diện các lĩnh vực. Ln dựa trên nhận thức đặc điểm
tâm lý của từng cá nhân trẻ hoặc đặc trưng của từng trị chơi để có cách hướng
dẫn chơi một cách hợp lý. Cũng có lúc cơ là người chủ trị song cũng có lúc cơ
là bạn chơi, người xem, là người cố vấn giúp đỡ trẻ. Vui chơi còn là một trong
những nhu cầu đầu tiên của trẻ, trẻ muốn chơi và thích chơi. Thơng qua vui chơi
tạo điều kiện cho trẻ được phát triển toàn diện về mọi mặt: thể chất, nhận thức,
ngôn ngữ, kỹ năng - tình cảm xã hội, thẩm mỹ.
Ví dụ: Ở chủ đề: “Bản thân” .
Chuẩn bị: Các góc chơi: Góc tạo hình; Góc phân vai; Góc xây dựng; Góc
thiên nhiên; Góc khám phá khoa học.
Để gây hứng thú tôi cho trẻ hát và vận động bài: “Cái mũi”, rồi đàm thoại
về chủ đề. Sau đó để trẻ hào hứng tham gia hoạt động tích cực tơi cho xuất hiện

một món q, trẻ đốn hộp q (quả bóng). Qủa bóng này tơi sẽ cho chơi trị
chơi: “Lăn bóng” khi quả bóng lăn đến bạn nào, thì bạn đó sẽ cầm quả bóng và
trẻ tự nói lên ý thích của trẻ là thích chơi gì? Và chơi như thế nào? trẻ chọn góc
chơi và giới thiệu bạn cùng chơi. Tơi lại đổi hình thức chơi bằng cách cho xuất
hiện bộ đồ dùng nấu ăn và hỏi trẻ: Bộ đồ dùng này chơi ở góc nào? Và ai sẽ chơi
trò chơi này? Trẻ tự nhận vai chơi, sau đó các góc cịn lại tơi giới thiệu và trẻ tự
lựa chọn góc chơi cho mình. Hỏi trẻ về các nguyên tắc trong khi chơi, Tôi cho
trẻ nhẹ nhàng về góc chơi và tự lấy đồ dùng ra chơi. Trong q trình trẻ chơi, tơi
quan sát, bao quát trẻ , đến từng góc chơi gợi ý cho trẻ thể hiện vai chơi, cho trẻ
nói lên ý tưởng của trị chơi mà trẻ và các bạn trong nhóm đang thực hiện, liên
kết các nhóm chơi với nhau: Như trẻ chơi ở góc phân vai trị chơi bán hàng thì
các trẻ chơi ở trong nhóm được giao tiếp trao đổi với các bạn nhóm khác (Nấu
ăn, xây dựng) bằng việc trao đổi mời chào khách đến mua hàng, ngược lại người
mua hàng phải biết hỏi giá, trả giá cho mặt hàng mình muốn mua. Trong quá
trình quan sát trẻ chơi, tôi thấy trẻ đang lúng túng, các vai chơi chưa liên kết.
Tơi đến góc đó và gợi ý cho trẻ cách chơi, đưa ra các tình huống để trẻ tìm ra
cách giải quyết, giúp trẻ thể hiện được vai chơi trong góc chơi của mình.
Sau khoảng 25 phút tơi đến từng góc hướng lái trẻ để trẻ dọn dẹp góc và
đổi nhóm chơi theo sở thích của trẻ. Trong q trình trẻ chơi tơi khơng làm mất
đi sự hứng thú của trẻ mà cịn kích thích sự tích cực và sáng tạo trong hoạt động
của trẻ. Gần hết giờ chơi, góc nào kết thúc trước, tơi đến và góc đó cử đại diện
lên nhận xét q trình chơi, vai chơi, sau đó tơi nhận xét lại và trẻ tự cất đồ dùng
gọn gàng. Tơi nhận xét các góc xong gợi ý cho trẻ ngày mai tự chọn nhóm chơi
và thay đổi lượt chơi trong nhóm.
15
SangKienKinhNghiem.net


(Hình ảnh: Trẻ mẫu giáo 5- 6 tuổi chơi hoạt động góc)
Qua việc tổ chức các buổi chơi, tơi chỉ là người đóng vai trị gợi ý giúp trẻ

giải quyết những tình huống và chơi liên kết các nhóm chơi từ đó buổi chơi ln
đạt kết quả cao và trẻ phát huy hết khả năng của mình trong khi chơi và trẻ
mạnh dạn, tự tin thể hiện vai chơi và giao tiếp với cơ với bạn.
c. Hoạt động ngồi trời:
Hoạt động ngoài trời là hoạt động rất đa dạng, rất tốt đối với sức khỏe và
việc học tập vui chơi của trẻ. Tạo cho trẻ nhiều cảm xúc, nhiều trải nghiệm, tìm
hiểu quan sát các hiện tượng sự vật xung quanh trẻ là cơ hội cho trẻ tiếp xúc trực
tiếp với thiên nhiên: Khơng khí, ánh nắng, đất, cát, nước,... Tôi tận dụng những
khoảng không gian và những yếu tố sẵn có này để giúp trẻ phát huy tính tích cực
ngay trong hoạt động.
Hoạt động ngồi trời cịn giáo dục tình u thiên nhiên, ý thức bảo vệ mơi
trường. Tơi cũng luôn chú ý kiến thức xã hội với trẻ về công việc của mỗi người,
về mối quan hệ giữa con người với nhau, đặc biệt là giáo dục Bảo vệ môi
trường. Với trẻ mặc dù kiến thức rất đơn giản như tạo cho trẻ thói quen vứt rác
đúng nơi quy định,chăm sóc vườn rau bắt sâu cho rau và ý thức bảo vệ mơi
trường xanh sạch đẹp.
Ví dụ: Với chủ đề nhánh: “Một số loại cây” tôi cho trẻ tự do quan sát vườn
thiên nhiên của bé khoảng 3 - 4 phút sau đó tơi tập trung trẻ lại, sử dụng những
câu hỏi có tính gợi mở: Các con có nhận xét gì về những loại cây gì này? Cây là
cây gì? Nó có đặc điểm như thế nào? Tác dụng của nó ra sao? ...sau khi trẻ được
tìm hiểu về các loại cây tôi cho trẻ được chăm sóc cây như tưới nước, nhổ
cỏ...Thơng qua đó trẻ sẽ có ý thức chăm sóc và bảo vệ cây: Tưới nước, nhổ cỏ,
bắt sâu và không bẻ cành cây. Từ đó hình thành ở trẻ biết u cái đẹp của thiên
nhiên gần gũi xung quanh trẻ.

16
SangKienKinhNghiem.net


(Hình ảnh: Cơ và trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi chăm sóc vườn cây )

d. Hoạt động mọi lúc, mọi nơi trong sinh hoạt hàng ngày:
Tôi luôn tận dụng linh hoạt ở mọi lúc, mọi nơi thời điểm trong sinh hoạt hàng
ngày để dạy trẻ, tôi giới thiệu cho trẻ làm quen hoặc vận dụng những điều đã biết tùy
từng hoàn cảnh cụ thể để hướng dẫn trẻ trong sinh hoạt hàng ngày. Để thực hiện tốt
biện pháp này tôi phải lập kế hoạch thực hiện cho từng ngày, từng tuần trong
chủ đề sao cho biện pháp này là chỗ dựa tốt cho trẻ học, vừa là chỗ trẻ được vận
dụng củng cố các kiến thức, các kỹ năng đã biết vào các hoạt động sinh hoạt
hàng ngày.
Ngồi ra tơi cịn tổ chức các buổi dạo chơi, thăm quan, dã ngoại ở các di
tích lịch sử như: Nhà truyền thống Huyện, đài tưởng niệm các anh hùng liệt sĩ
của xã, Động Từ Thức....để giúp trẻ hiểu thêm về truyền thống dựng nước và giữ
nước của cha ông ta, hiểu thêm về các làng nghề truyền thống, các khu danh lam
thắng cảnh của huyện Nga Sơn. Từ đó giáo dục trẻ lịng biết ơn, tình yêu quê
hương, đất nước,...
Kết quả: Sau khi sử dụng biện pháp này trẻ đã phát huy được hết khả
năng của mình trong khi hoạt động và trẻ mạnh dạn, tự tin thể hiện mình và giao
tiếp với cô với bạn.
Giải pháp 4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong việc dạy trẻ
Năm học 2017 - 2018 năm học tiếp tục thực hiện chủ đề “Đổi mới quản lý nâng
cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ, ứng dụng công nghệ thông tin”.
Trong năm học này tôi luôn tìm những biện pháp tích cực để đưa tin học
đến với trẻ, tơi cố gắng tìm tịi các tài liệu hướng dẫn về công nghệ thông tin,
qua mạng internet, qua bạn bè, đồng nghiệp. Khi được tiếp cận với máy tính,
khai thác sử dụng các tính năng của máy như: trình chiếu, đồ họa, ghép hình,
lồng âm thanh...giúp cho tơi có thể sử dụng làm phương tiện để xây dựng nội
dung, chương trình dạy trẻ một cách hấp dẫn với hình ảnh có màu sắc đẹp và âm
thanh sống động. Qua đó trẻ được quan sát một cách tỉ mỉ, cách chính xác và
hứng thú hơn.
Ví dụ: Chủ đề: “ Nước và các hiện tượng tự nhiên”
17

SangKienKinhNghiem.net


Đề tài: “Tìm hiểu về một số hiện tượng tự nhiên”. Tơi chuẩn bị 2 hình
thức dạy trẻ và tiến hành trên 2 nhóm.
Nhóm 1: Cho trẻ xem tranh vẽ về các hiện tượng tự nhiên: mưa, gió, sấm
chớp, lốc xốy.
Nhóm 2: Sử dụng đoạn phim ngắn về các hiện tượng tự nhiên: mưa, gió,
sấm chớp, lốc xốy cho trẻ xem
Sau khi sử dụng 2 hình thức dạy học trên đã tơi đã tổng hợp được kết quả
như sau:
Nhóm 1: Trẻ học không được hứng thú và sôi nổi bằng nhóm 2, trẻ phát
hiện các hiện tượng khơng đầy đủ.
Nhóm 2: Trẻ hứng thú sơi nổi tích cực hoạt động phát hiện và kể lại các
hiện tượng thiên nhiên trẻ vừa được xem qua đoạn phim. Thơng qua hình thức
này, không những trẻ biết và hiểu rõ hơn về các hiện tượng tự nhiên mà cịn phát
triển ngơn ngữ cho trẻ rất tốt.
Hay khi dạy trẻ làm quen với thơ, truyện tơi cũng tìm, thiết kế và sử dụng
giáo án điện tử để dạy trẻ.
Kết quả: Ứng dụng công nghệ thơng tin vào việc giáo dục trẻ đã kích thích
sự hứng thú, giúp trẻ lĩnh hội tri thức một các thoải mái nhẹ nhàng và trẻ dễ nhớ,
dễ khắc sâu kiến thức qua đó trẻ được tiếp cận dần với công nghệ thông tin.
Giải pháp 5. Tăng cường tuyên truyền phối kết hợp với các bậc phụ huynh
trong việc giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Để hoạt động giáo dục thực sự “Lấy trẻ làm trung tâm” ngoài khả năng,
sự cố gắng của cơ thì nhất thiết phải có sự phối hợp chặt chẽ, thường xuyên liên
tục của các bậc phụ huynh bằng cách tôi luôn tuyên truyền rộng rãi ở các cuộc
họp phụ huynh, trao đổi trò chuyện với phụ huynh vào những lúc đón - trả trẻ về
phương pháp giáo dục và nội dung giáo dục, để thống nhất nội dung phương
pháp chăm sóc giáo dục trẻ giúp trẻ thu nhận kiến thức một cách nhanh chóng

và bền vững trên cơ sở đó hình thành và phát triễn các kĩ năng cần thiết cho trẻ.
Tôi tuyên truyền cho phụ huynh hiểu hơn về giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
là nên dạy trẻ những điều trẻ muốn biết và phù hợi với nhận thức, khả năng, kích
thích trẻ suy nghĩ, gợi ý để trẻ giao tiếp, trao đổi, chia sẻ với mọi người trong gia
đình trẻ. Gia đình nên tạo điều kiện cho trẻ tự lập, tự chủ trong các sinh hoạt
hàng ngày như: Đánh răng, rửa mặt, tự mặc, cởi quần áo, thu dọn sắp xếp đồ
dùng đồ chơi và tham gia vào các hoạt động khác trong gia đình..Khơng nên áp
đặt trẻ và bắt trẻ học, làm những điều mà trẻ khơng thích và khơng phù hợp với
khả năng, nhận thức của trẻ
Ví dụ: Khi phụ huynh dạy chữ cái cho trẻ ở nhà thì khơng nên bắt và ép
buộc trẻ viết chữ cái vào bảng vào vở vì việc đó là ngồi khả năng của trẻ, làm
cho trẻ khơng thích mà nên cho trẻ làm quen các chữ cái qua các trị chơi: như
tìm chữ cái trong từ, câu, xếp chữ cái bằng hột hạt, tập tô màu chữ cái...
Để cho hoạt động dạy và học của cơ được thuận lợi thì đồ dùng đồ chơi
đóng vai trị quan trọng. Hiểu được điều đó nên ngay từ đầu năm học tôi đã tham
mưu để ban giám hiệu cùng đồng nghiệp xây dựng kế hoạch truyên truyền vận
động phụ huynh cùng tham gia vào các hoạt động chung của nhà trường như:
Xây dựng môi trường giáo dục, sưu tầm các nguyên vật liệu sẵn có ở địa
18
SangKienKinhNghiem.net