SKKN Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động để...

“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”

I.LỜI MỞ ĐẦU.
1.Lý do chọn đề tài:
Sau những thắng lợi của sự nghiệp đổi mới, yêu cầu đẩy mạnh CNH-HĐH theo
hướng xây dựng nền kinh tế tri thức để có thể hội nhập vào sự phát triển chung của
khu vực và thể giới. Đảng và Nhà nước ta đã xác định, nhân tố con người vừa là
mục tiêu, vừa là động lực của sự phát triển kinh tế xã hội. Như vậy giáo dục được
coi là LLSX trực tiếp, là một trong nhiều yếu tố quyết định sự phát triển kinh tế xã
hội, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực để tiếp tục đầy mạnh CNH-HĐH đất nước.
Xu hướng tồn cầu hố hiện nay, tất cả các quốc gia, dân tộc đã và đang tiến hành
đổi mới giáo dục. Có thể nói, hầu hết các nước hiện nay đều tập trung tìm mọi cách
khai thác, phát triển nguồn lực con người. Do đó, trong lịch sử phát triển kinh tế xã
hội của nhân loại, chưa bao giờ người lao động cần phải có một trình độ tồn diện ở
một mức độ cao như giai đoạn hiện nay và tương lai.
Trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục, phát triển nguồn nhân lực cho thời kì
CNH-HĐH thì việc dạy học mơn Tin học ở các trường phổ thơng có vai trị đặc biệt
quan trọng.Trên cơ sở xác định mục tiêu đào tạo con người Việt Nam phát triển hài
hồ, tồn diện và tính chất XHCN của nền giáo dục, điều 27 Luật giáo dục nước ta
xác định: “ Mục tiêu của giáo dục phổ thông là giúp học sinh phát triển toàn diện về
đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng lực cá
nhân, tính năng động và sáng tạo, hình thành nhân cách con người Việt Nam
XHCN, xây dựng tư cách và trách nhiệm công dân; chuẩn bị cho học sinh tiếp tục
học lên hoặc đi vào cuộc sống lao động, tham gia xây dựng bảo vệ Tổ quốc”. Trên
cơ sở mục tiêu chung của giáo dục phổ thông, Luật Giáo dục nước ta đã xác định rõ
mục tiêu của từng cấp học, bậc học. Trong đó, mục tiêu của cấp THPT là “Nhằm
giúp HS củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục THCS, hồn thiện học
vấn phổ thơng và có những hiểu biết thơng thường về kĩ thuật và hướng nghiệp, có
điều kiện phát huy năng lực cá nhân để lựa chọn hướng phát triển, tiếp tục học Đại
học, Cao đẳng, Trung cấp,học nghề hoặc đi vào cuộc sồng lao động”.

Mục tiêu trên đã trở thành định hướng chỉ đạo cho toàn bộ các hoạt động của hệ
thống giáo dục quốc dân mà trước hết là thơng qua q trình dạy học các mơn học ở
nhà trường THPT, trong đó có mơn Tin học, Liên quan đến vai trị và vị trí mơn Tin
học, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 2 (khóa VIII) đã nhấn mạnh: “Hết sức coi
trọng giáo dục chính trị, tư tưởng nhân cách, khả năng tư duy sáng tạo và năng lực
thực hành…” nhằm “giữ vững mục tiêu XHCN trong nội dung và phương pháp
giáo dục – đào tạo” góp phần phục vụ đắc lực sự nghiệp CNH – HĐH đất nước.
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

1


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”

Để thực hiện tốt được mục tiêu giáo dục thì các nhà trường, tồn xã hội phải tiếp tục
đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo của học sinh; tăng cường kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức, kỹ năng vào
giải quyết các vấn đề thực tiễn. Đa dạng hóa các hình thức học tập, chú trọng các hoạt
động trải nghiệm sáng tạo, nghiên cứu khoa học của học sinh. Đẩy mạnh ứng dụng
công nghệ thông tin và truyền thông trong dạy và học.
Hiện tại chưa có tài liệu chuyên sâu từ các đồng nghiệp, nhà trường chưa có sáng
kiến kinh nghiệm để giải quyết vấn đề: “Nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài
tốn và thuật tốn – Tin học 10”.
Qua các nội dung ở trên tôi khẳng định lý do lựa chọn vấn đề “Sử dụng nhóm
phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động để
nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn– Tin học 10”. Để viết
sáng kiến kinh nghiệm là cấp thiết.
2.Mục đích nghiên cứu đề tài:

- Làm rõ cơ sở lý luận và nội dung của các phương pháp dạy học: Phát hiện và giải
quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động trong giảng dạy mơn Tin học.
- Với mục đích trên nhiệm vụ của đề tài này là:
+ Trình bày những vấn đề về “Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết
vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4
Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10”.
+Vận dụng các phương pháp này để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn
và thuật tốn – Tin học 10.
+ Làm tài liệu ứng dụng vào dạy học tin học tại các nhà trường THPT, là nguồn tài
liệu để làm cơ sở nghiên cứu các đề tài khác.
3.Đối tượng nghiên cứu của đề tài:Tiết 10 §4 Bài toán và thuật toán – Tin học 10.
Tổng kết “Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong
hoạt động và bằng hoạt động để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và
thuật toán –Tin học 10”. Khi áp dụng các phương pháp dạy học phát hiện và giải
quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động.
4.Phương pháp nghiên cứu của đề tài: Để thực hiện đề tài này tôi đã sử dụng một
số phương pháp nghiên cứu sau đây:
+Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết.
+Phương pháp điều tra khảo sát thực tế thu thập thông tin.
+Phương pháp thống kê, xử lý số liệu.
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

2


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”

II.NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:

1.Cơ sở lý luận:
Những quan điểm và đường lối chỉ đạo của nhà nước về đổi mới giáo dục nói
chung và giáo dục trung học nói riêng được thể hiện trong nhiều văn bản, đặc biệt
trong các văn bản sau đây:
1.1 Luật Giáo dục số 8/2005/QH11, Điều 28 qui định: "Phương pháp giáo dục phổ
thơng phải phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo của học sinh; phù hợp
với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, khả năng làm
việc theo nhóm; rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn; tác động đến tình
cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh".
1.2. Báo cáo chính trị Đại hội Đảng tồn quốc lần thứ XI "Đổi mới chương trình, nội
dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo hướng hiện đại; nâng
cao chất lượng toàn diện, đặc biệt coi trọng giáo dục lý tưởng, giáo dục truyền thống
lịch sử cách mạng, đạo đức, lối sống, năng lực sáng tạo, kỹ năng thực hành, tác
phong công nghiệp, ý thức trách nhiệm xã hội".
Nghị quyết Hội nghị Trung ương 8 khóa XI về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục
và đào tạo "Tiếp tục đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học theo hướng hiện đại;
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của người
học; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều, ghi nhớ máy móc. Tập trung dạy cách
học, cách nghĩ, khuyến khích tự học, tạo cơ sở để người học tự cập nhật và đổi mới tri
thức, kỹ năng, phát triển năng lực. Chuyển từ học chủ yếu trên lớp sang tổ chức hình
thức học tập đa dạng, chú ý các hoạt động xã hội, ngoại khóa, nghiên cứu khoa học.
Đẩy mạnh ứng dụng CNTT-TT trong dạy và học";
1.3. Chiến lược phát triển giáo dục giai đoạn 2011 – 2020 ban hành kèm theo Quyết
định 711/QĐ-TTg ngày 13/6/2012 của Thủ tướng Chính phủ chỉ rõ: "Tiếp tục đổi mới
PPDH và đánh giá kết quả học tập, rèn luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự
giác, chủ động, sáng tạo và năng lực tự học của người học"…
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

3

“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10”

1.4. Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04 tháng 11
năm 2013 Hội nghị lần thứ tám Ban chấp hành Trung ương khóa XI về đổi mới căn
bản, tồn diện giáo dục và đào tạo. Tiếp tục thực hiện có hiệu quả nội dung các cuộc
vận động, các phong trào thi đua của ngành bằng những việc làm thiết thực, hiệu quả,
phù hợp điều kiện từng địa phương, gắn với việc đổi mới hoạt động giáo dục của nhà
trường, rèn luyện phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống của cán bộ quản lý, giáo viên,
nhân viên và học sinh tại mỗi cơ quan quản lý và cơ sở giáo dục trung học.
- Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy và học nhằm phát huy tính tích cực, chủ động,
sáng tạo và vận dụng kiến thức, kỹ năng của học sinh theo tinh thần Công văn số
3535/BGDĐT-GDTrH ngày 27/5/2013 về áp dụng phương pháp “Bàn tay nặn bột” và
các phương pháp dạy học tích cực khác; khắc phục lối truyền thụ áp đặt một chiều,
ghi nhớ máy móc; tăng cường kỹ năng thực hành, vận dụng kiến thức; tập trung dạy
cách học, cách nghĩ, khuyến khích tự học; bảo đảm cân đối giữa trang bị kiến thức,
rèn luyện kỹ năng và định hướng thái độ, hành vi cho học sinh; chú ý việc tổ chức dạy
học phân hoá theo năng lực của học sinh dựa theo chuẩn kiến thức, kỹ năng của
Chương trình giáo dục phổ thơng.Thực hiện Chỉ thị số 3131/CT-BGDĐT ngày
25/8/2015, Công văn sô 1695/SGD&ĐT-GDCN ngày 09/9/2015 về nhiệm vụ trọng
tâm năm học 2015-2016 của giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục
thường xuyên; căn cứ Quy định quản lý hoạt động khoa học Ngành Giáo dục và Đào
tạo Thanh Hoá ban hành kèm theo Quyết định số 100/GD-GDCN ngày 06/5/2002
của Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạoThanh Hóa) năm học 2015-2016 : “Mỗi thầy,
cô giáo là một tấm gương đạo đức tự học và sáng tạo” và phong trào thi đua “Xây
dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực ”.
Xuất phát từ nhận thức về vai trị, vị trí mơn Tin học trong việc thực hiện mục tiêu
phát triển nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH-HĐH đất nước; Trên

cơ sở nhận thức lí luận khoa học cũng như q trình tích luỹ kinh nghiệm dạy học
bộ mơn Tin học ở trường THPT, tôi mạnh dạn thực hiện đề tài: “Sử dụng nhóm
phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”.
2.Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng SKKN.
Trường THPT Hậu Lộc 3 là một đơn vị đóng trên vùng Tây Bắc của Huyện Hậu
Lộc, đây là vùng mà phần lớn nhân dân có điều kiện kinh tế cịn rất khó khăn so với
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

4


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”

điều kiện kinh tế của nhân dân các vùng khác trong huyện và trong tỉnh. Do vậy ý
thức của mọi tầng lớp nhân dân trong vùng với việc xã hội hố giáo dục cịn rất
thấp, ngoài ra sự quan tâm đầu tư cho giáo dục của các cấp lãnh đạo huyện cũng
chưa thực sự hiệu quả. Bậc THPT gồm 3 năm học từ lớp 10 đến lớp 12, trong đó
lớp 10 là năm học có thể được xem là căn bản nhất của giáo dục phổ thông, nối tiếp
các lớp ở cấp THCS và là nền móng cho các năm học tiếp theo, bậc học THPT có
trách nhiệm hồn thành việc đào tạo các thế hệ học sinh làm nguồn cho các bậc Cao
đẳng, Đại học nói riêng, vừa góp phần quan trọng vào việc đào tạo nguồn nhân lực
phục vụ cho công cuộc CNH – HĐH đất nước nói chung. Nói cụ thể hơn cấp THPT
cần chuẩn bị cho học sinh những tri thức và kỹ năng áp dụng thực tế có phong cách
làm việc đúng đắn với các phương tiện khoa học kỹ thuật hiện đại nhất là khi sử
dụng và làm việc với máy tính PC để giải các bài tốn quản lý (kinh tế) tự động hoá
trong thực tế của cuộc sống hàng ngày. Việc Dạy – Học Tin học ở Trường THPT
hiện nay cịn rất nhiều khó khăn như sau:

Trường THPT Hậu Lộc 3 chúng tôi là một trường mới được thành lập từ năm
2004, cơ sở vật chất cịn thiếu nhiều, nhất là các thiết bị thí nghiệm và phịng thực
hành (Mơn Tin học), đội ngũ cán bộ, giáo viên cịn thiếu và trẻ vì thế kinh nghiệm
giảng dạy chưa nhiều, chất lượng học sinh của nhà trường đầu vào có điểm tuyển
sinh vào lớp 10 là thấp nhất so với mặt bằng chung trong vùng và trong toàn huyện
Hậu Lộc, hiện nay tại Trường THPT Hậu Lộc 3 về điều kiện phòng học 19 lớp/19
phòng học, máy tính để thực hành cịn thiếu và khơng đồng bộ (các máy tính hầu
như bị hỏng khơng hoạt động được), qua các điều trên nhà trường khó có thể bố trí
để dạy các giờ bài tập và thực hành có hiệu quả cao, gây trở ngại rất lớn đến chất
lượng dạy và học môn tin học. Do mặt trái của cơ chế thị trường đã mở cửa cho làn
sóng văn hố khơng lành mạnh tràn vào nước ta làm hoen ố, biến dạng nền văn hoá
của dân tộc, một bộ phận thanh niên có quan niệm khơng đúng về việc học tập của
bản thân có ý nghĩ học tin học là ra quán net (Vào mạng Internet để chơi game) sẽ
hiểu hết mọi vấn đề. Do đặc điểm của môn học và trình độ của từng học sinh nên
chúng ta cần chú ý đến việc phát triển tự học và ý thức bảo vệ của công, tôn trọng
pháp luật.
Do đặc điểm của từng vùng miền, và môn học không chỉ dừng ở mức minh hoạ
qua nội dung bài học mà phải trở thành công cụ nhận thức. Yêu cầu tăng hoạt động
giải bài tập và thực hành với lứa tuổi tò mò và hiếu động chưa quen với tác phong
nghiêm túc khi dùng thiết bị khoa học kỹ thuật hiện đại là máy tính PC, chưa có ý
thức bảo vệ tài sản chung của xã hội.
Học sinh còn quen với chương trình dạy học truyền thống có thể gọi là chương
trình giáo dục "định hướng nội dung" dạy học hay "định hướng đầu vào" (điều
khiển đầu vào). Đặc điểm cơ bản của chương trình giáo dục định hướng nội dung là
chú trọng việc truyền thụ hệ thống tri thức khoa học theo các môn học đã được quy
định trong chương trình dạy học.Thầy(người dạy) truyền thụ trị(người học) tiếp thu.
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

5

“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10”

Tuy nhiên chương trình giáo dục định hướng nội dung chưa chú trọng đầy đủ đến
chủ thể người học cũng như đến khả năng ứng dụng tri thức đã học trong những tình
huống thực tiễn. Mục tiêu dạy học trong chương trình định hướng nội dung được đưa
ra một cách chung chung, không chi tiết và không nhất thiết phải quan sát, đánh giá
được một cách cụ thể nên không đảm bảo rõ ràng về việc đạt được chất lượng dạy
học theo mục tiêu đã đề ra. Việc quản lý chất lượng giáo dục ở đây tập trung vào
"điều khiển đầu vào" là nội dung dạy học.
Học sinh quan niệm đây là môn học phụ, chưa thực sự bị cuốn hút khi học môn
tin học, dể mắc tính ỉ lại lười suy nghĩ hoạt động, lười tư duy và hành động, khơng
phát huy tính tự lực, tính trách nhiệm, năng lực giải quyết những vấn đề phức hợp
cịn hạn chế, chưa có năng lực cộng tác làm việc theo nhóm, cộng đồng, dẫn đến
việc dạy học Tin học hiệu quả chưa cao.
Từ thực tế đó cho chúng ta thấy rằng hiệu quả của việc dạy học tin học trong các
trường THPT là chưa cao. Cụ thể là năm học 2014– 2015 khi chưa đưa các sáng
kiến để giảng dạy tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10, giáo viên thơng qua
phiếu điều tra xã hội học về thực trạng học sinh sau khi học xong Bài toán và thuật
toán -Tin học 10 cụ thể ở các lớp 10 có kết quả như sau:
TT Em hãy xác định
bài toán, thiết kế
thuật tốn

Xác định
đúng

ý kiến học sinh (%)

Xác định khơng
đúng

Xác định
khơng rõ

1
2
3
4
5
6

10C1
12%
70%
18%
10C2
10%
70%
20%
10C3
14%
65%
11%
10C4
8%
75%
17%
10C5

7%
80%
13%
10C6
5%
80%
15%
Trước thực trạng trên và qua thực tế dạy học môn Tin học ở trường Trung học
phổ thơng để góp phần vào việc dạy – học tin học, ứng dụng những thành tựu tiên
tiến của công nghệ thông tin vào dạy học ở bậc học THPT là vấn đề thời sự mang
tầm chiến lược của ngành giáo dục nước nhà trước sự bùng nổ của công nghệ thông
tin thế giới, chúng tơi xin mạnh dạn được đóng góp một số sáng kiến trong việc dạy
học môn tin học trong trường THPT: “Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và
giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động để nâng cao hiệu quả dạy
học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”.
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

6


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”

3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
§4 BÀI TỐN VÀ THUẬT TOÁN. (Tiết 10)
1. Mục tiêu: Giúp học sinh nắm được:
a. Về kiến thức:
- Biết khái niệm bài toán và thuật tốn, các đặc trưng chính của thuật tốn.
- Hiểu cách biểu diễn thuật toán bằng sơ đồ khối và ngơn ngữ liệt kê.

- Hiểu một số thuật tốn thông dụng.
b. Về kỹ năng :
- Xây dựng được thuật tốn giải một sơ bài tốn đơn giản bằng sơ đồ khối
hoặc ngôn ngữ liệt kê.
c. Về thái độ :
- Có thái độ nghiêm túc, tự giác, hợp tác trong học tập.
2. Phương pháp:
Kết hợp phương pháp đàm thoại với thảo luận nhóm, động não, thuyết trình
. Gắn lý thuyết với thực hành, tư duy và hành động
. Kích thích động cơ, hứng thú học tập của người học;
. Phát huy tính tự lực, tính trách nhiệm;
. Rèn luyện năng lực giải quyết những vấn đề phức hợp;
. Rèn luyện năng lực cộng tác làm việc;
. Phát triển năng lực đánh giá.
3. Phương pháp:
.Máy chiếu projecter, GA, các tài liệu SGV, SGK Tin học 10.
. Giấy A0, A4, bút dạ, băng dính…
4. Phát hiện và giải quyết vấn đề trong các hoạt động:
Có thể nói q trình dạy học là q trình vận động và phát triển trong trí tuệ,
trong nhân cách và trong năng lực môn học của người học, sự vận động này có
nguồn gốc từ việc giải quyết các mâu thuẫn cơ bản bên trong của chính người học
và được quy định bởi các nhiệm vụ học tập, trong quá trình dạy học ẩn chứa rất
nhiều mâu thuẫn ví dụ như: Mâu thuẫn giữa mục tiêu và điều kiện phương tiện để
dạt mục tiêu, mâu thuẫn giữa nội dung dạy học và phương pháp dạy học chưa đổi
mới.
Lấy “Học” làm trung tâm thay vì lấy “Dạy” làm trung tâm: Trong phương pháp
tổ chức, người học - đối tượng của hoạt động “dạy” đồng thời là chủ thể của hoạt
động “ học” - Được cuốn hút vào các hoạt động học tập do giáo viên tổ chức và chỉ
đạo, thơng qua đó tự lực khám phá những điều mình chưa rõ, chưa có chứ khơng
phải thụ động tiếp thu những tri thức đã được giáo viên sắp đặt. Được đặt vào những

Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

7


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10”

tình huống của đời sống thực tế, người học được đặt vào một tình huống gợi vấn
đề chứ không phải là được thông báo tri thức dưới dạng có sẵn, học sinh hoạt động
tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo, tận lực huy động tri thức và khả năng của mình
để phát hiện và giải quyết vấn đề chứ không phải chỉ nghe thầy(cơ) giáo giảng một
cách thụ động, từ đó nắm được kiến thức, kĩ năng mới, vừa nắm được phương pháp
“làm ra” kiến thức, kĩ năng đó, khơng rập theo những khn mẫu sẵn có, được bộc
lộ và phát huy tiềm năng sáng tạo. Dạy theo cách này giáo viên không chỉ giản đơn
truyền đạt tri thức mà còn hướng dẫn hành động, tích cực tham gia các hoạt động
học tập như thông qua thảo luận, tranh luận tập thể, hoạt động nhóm.
Dạy học là một dạng hoạt động đặc trưng của loài người nhằm truyền lại cho thế
hệ sau những kinh nghiệm xã hội mà lồi người đã tích luỹ được biến chúng thành
vốn liếng kinh nghiệm và phẩm chất năng lực của cá nhân người học. Dạy học phát
hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động bao gồm hai hoạt động
liên quan mật thiết với nhau, tác động qua lại với nhau, phương pháp dạy học phát
hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động trong đó thầy(cơ) giáo
sử dụng các tình huống gợi vấn đề giúp học sinh hiểu rõ những vấn đề phức tạp trừu
tượng trong từng bài giảng là tạo nên sự hấp dẫn, hứng thú trong giờ học khơi dậy
cho người học có cảm nghĩ là tuy họ chưa có ngay lời giải, nhưng đã có một số tri
thức, kĩ năng liên quan đến vấn đề đặt ra và nếu họ tích cực suy nghĩ thì có nhiều hi
vọng giải quyết được vấn đề đó, như vậy học sinh có thể lĩnh hội được nội dung học
đồng thời phát triển được nhân cách, năng lực người học. Để tiếp thu những tri thức

kĩ năng, kinh nghiệm nhằm sử dụng chúng trong hoạt động thực tiễn, người học cần
thơng qua hoạt động tích cực của bản thân, tham gia vào quá trình tái tạo lại chúng,
chiếm lĩnh chúng thơng qua tình huống vấn đề, học sinh cảm thấy cần thiết phải bổ
sung, điều chỉnh, hoàn thiện tri thức, kĩ năng bằng cách giải quyết các vấn đề nảy
sinh. Có như vậy người học mới khơng bị phải tiếp thu kiến thức một cách thụ động
dưới dạng trừu tượng là các tranh tĩnh, bài tập cố định trong sách giáo khoa hoặc
qua lời thầy giáo dạy.
Điều quan trọng nhất đối với phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề, trong
hoạt động và bằng hoạt động là thầy (cô) giáo dạy phải chuẩn bị đầy đủ phương tiện
phù hợp nội dung từng bài (tiết) dạy phải đảm bảo tính khoa học, chính xác, đáp ứng
tiêu chuẩn kỹ thuật, mỹ thuật có thể vận hành dể dàng làm tăng sức hấp dẫn đối với
người học, phải phù hợp với ngun tắc tính tự giác và tích cực, vì nó khêu gợi
được hoạt động học tập mà chủ thể được hướng đích, gợi động cơ trong q trình
phát hiện và gải quyết vấn đề phải cụ thể, sát thực tế mới có tính thuyết phục cao.
Dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động cũng
biểu hiện sự thống nhất giữa kiến tạo tri thức, phát triển năng lực trí tuệ và bồi
dưỡngphẩm chất, những tri thức mới (đối với học sinh) được kiến tạo nhờ quá trình
phát hiện và giải quyết vấn đề. Tác dụng phát triển năng lực trí tuệ của kiểu dạy học
này là ở chỗ học sinh học được cách khám phá, tức là rèn luyện cho trò học cách

Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

8


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”

thức phát hiện, tiếp cận và giải quyết vấn đề một cách khoa học. Đồng thời, dạy học

phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động cũng góp phần
bồi dưỡng cho người học tiếp thu, tích luỹ, tổng hợp tri thức rất hiệu quả.
Cũng như các môn học khác việc dạy học Tin học cần được thực hiện sao cho có
kết quả cao nhất từng giờ học phát huy tính tự giác, tích cực, chủ động và sáng tạo
của người học. Khi cần dạy một nội dung Tin học cho học sinh thì thầy (cơ) giáo
phải biết phân tích nội dung đó liên quan đến những phương tiện trực quan nào rồi
căn cứ mục tiêu bài học, tiết học, trình độ học sinh, trang thiết bị hiện có của nhà
trường mà lựa chọn phương pháp và phương tiện để thực hiện giờ dạy cho học sinh
được quan sát lĩnh hội kiến thức bài học đạt kết quả cao nhất. Để học sinh có ý thức
về ý nghĩa của những hình ảnh minh hoạ, tạo động cơ học tập cho học sinh, để họ
học bằng sự hứng thú thực sự được nãy sinh từ việc ý thức sâu sắc ý nghĩa nội dung
bài học, học bằng cả tính tích cực, độc lập và trách nhiệm cao nhất của các em, cần
phải đặt học sinh vào tình huống có vấn đề để hướng đích cho các em. Phải luyện
tập cho học sinh những hoạt động ăn khớp với những tri thức phương pháp, phải
phân bậc hoạt động để tuần tự nâng cao yêu cầu khi tình huống dạy học cho phép
hoặc hạ thấp yêu cầu khi học sinh gặp khó khăn. Hệ thống bài tập được phân bậc để
học sinh luyện tập tại lớp hoặc ở nhà.
Mục đích của hoạt động học thể hiện ở nhiệm vụ cụ thể của môn tin học, của mỗi
chương, mỗi bài học và cụ thể nhất là mỗi tiết học. Đó là mục tiêu cụ thể mà học
sinh phải thực hiện những hành động tương ứng. Thông thường phải phối hợp nhiều
hoạt động mới đạt được một mục đích và trong các hành động thì có hành động vật
chất và hành động trí tuệ.
- Bằng hành động vật chất người học tác động trực tiếp lên đối tượng để nhận
biết những đặc tính bên ngồi và làm bộc lộ đặc tính bên trong của nó.
- Thơng qua hành động trí tuệ phát hiện và giải quyết vấn đề (phân tích, đánh giá,
so sánh, suy luận) học sinh mới rút ra được những quy luật, kiến thức, kết luận
chung nhất của sự vật và hiện tượng.
Đặc thù của mơn Tin học thì tương ứng với hai loại hành động:Hành động vật
chất và hành động trí tụê có hai loại thao tác là thao tác chân tay và thao tác tư duy.
Thao tác chân tay là sử dụng máy tính điện tử PC, sử dụng các thiết bị ngoại vi của

nó thao tác tư duy là sử dụng những khái niệm, những phương pháp suy luận, những
kiến thức khái quát để áp dụng giải bài tập.
Những thao tác chân tay ta có thể quan sát được quá trình học sinh thực hiện
chúng(nhất là giờ học bộ mơn thực hành) khi đó thầy(cơ) giáo có thể uốn nắn, rèn
luyện để học sinh có kĩ năng, kĩ xảo thực hiện chúng một cách đúng đắn có hiệu quả
khi phát hiện và giải quyết một hoặc nhiều vấn đề.
Những thao tác tư duy chỉ biết được khi học sinh thông báo ý nghĩ của họ, tuy
nhiên những thao tác tư duy lại rất quan trọng, quyết định trong nhận thức khoa
học.
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

9


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10”

Vì vậy việc rèn luyện cho học sinh có kĩ năng, kĩ xảo thực hiện những thao tác tư
duy trong học tập là vấn đề mà hiện nay ngành giáo dục đang rất quan tâm.
Khi dạy học đến §4 Bài tốn và thuật tốn – tiết 10 - Tin học 10. Xét cụ thể:
Yêu cầu chính ở đây khi học xong tiết này là học sinh cần nắm được:
- Biết khái niệm bài toán và thuật tốn, các đặc trưng chính của thuật tốn.
- Hiểu cách biểu diễn thuật toán bằng sơ đồ khối và ngôn ngữ liệt kê.
Trên cơ sở kiến thức “ thực tế ” đó học sinh có thể tiếp thu tốt hơn các khái niệm
trừu tượng ở mục 2 khái niệm thuật tốn. Vì vậy khi trình bày giáo viên cần trình
bày cụ thể khái niệm và thao tác cơ bản để học sinh khắc sâu kiến thức trong bài
học. Nhìn chung, trong mỗi tiết học của §4: Bài tốn và thuật tốn thường có hai
chế độ thực hiện thao tác là chế độ hội thoại và chế độ tư duy độc lập ở mức học
phổ thông chúng ta chỉ cần quan tâm chế độ hội thoại là chủ yếu bám sát vào mục

tiêu và nội dung của bài học, học sinh cần nhận thức được:
Tồn tại một vấn đề khi có bài tốn cho máy tinh giải thì cần phải có một thuật tốn,
vì học sinh chưa biết xác định đúng bài toán và cũng chưa biết một thuật tốn nào
đó, vậy cần tìm ra câu trả lời là xác định đúng bài tốn, xây dựng thuật tốn chính
xác tối ưu.
Phát hiện hoặc thâm nhập vấn đề
Hoạt động 1 : Tìm hiểu khái niệm bài tốn.
Giáo viên gợi mở vấn đề:
Bài tốn trong phạm vi Tin học, ta có thể quan niệm bài tốn là việc nào đó ta
muốn máy tính thực hiện. Viết một dịng chữ ra màn hình, giải phương trình bậc hai,
quản lí điểm trong trường học v.v…
Khi dùng máy tính giải bài tốn, ta cần quan tâm đến những yếu tố nào?
Học sinh thảo luận, phát hiện cần nêu được các yếu tố sau:
Đưa vào máy thơng tin gì (Input) và cần lấy ra thơng tin gì (Output).
Giáo viên kết luận:
Do đó để phát biểu một bài toán ta cần phải chỉ rõ Input và Output của bài tốn đó.
Giáo viên dùng máy chiếu Projecter chiếu một số ví dụ :
Ví dụ 1: Bài tốn tìm ước chung lớn nhất của hai số nguyên dương.
Input: Hai số nguyên dương M và N.
Output: Ước chung lớn nhất của M và N.
Giáo viên yêu cầu học sinh xác định các bài tốn:
Ví dụ 2: Quản lí điểm trong trường học.

Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

10


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động

để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10”

Input: Thơng tin cá nhân của từng học sinh.
Output: Thông tin cần khai thác về một học sinh, một lớp học sinh, một khối hay
tồn trường…
Ví dụ 3: Tìm nghiệm của phương trình bậc hai: ax2 + bx + c = 0 (a ≠ 0).
Input: Các số thực a, b, c (a ≠ 0).
Output: Tất cả các số thực x thỏa mãn ax2 + bx + c = 0. (Có thể có một hoặc hai số
thực hoặc câu trả lời khơng có số thực nào thỏa mãn)
Ví dụ 4: Bài tốn kiểm tra tính nguyên tố của một số nguyên dương.
Input: Số nguyen dương N.
Output: “N là số nguyên tố” hoặc “N không nguyên tố”.
Qua các ví dụ trên yêu cầu học sinh chỉ rõ bài toán tin học ?
Học sinh cần nêu được:
Bài toán được cấu tạo bởi hai thành phần:
Input (giả thiết): Các thơng tin đã có.
Output (kết luận): Các thơng tin cần tìm từ Input.
Hoạt động 2 : Tìm hiểu khái niệm thuật toán.
Giáo viên gợi mở vấn đề:
Các bước giải bài tốn bằng máy tính điện tử học sử dụng máy tính thực chất là
học cách giao cho máy tính việc mà ta muốn nó làm. Khả năng khai thác máy tính
phụ thuộc rất nhiều vào sự hiểu biết của người sử dụng.
Việc giải bài tốn trên máy tính được tiến hành như sau: Xác định bài tốn như đã
trình bày, mỗi bài toán được đặc tả bởi hai thành phần: Input và Output.
Học sinh nêu khái niệm:
Thuật toán để giải một bài toán là một dãy hữu hạn các thao tác được sắp xếp
theo một trình tự xác định sao cho sau khi thực hiện dãy thao tác ấy, từ input của
bài tốn, ta nhận được output cần tìm.
Giáo viên nhấn mạnh:
Việc xác định bài tốn chính là xác định rõ hai thành phần này. Các thơng tin đó

cần được nghiên cứu cẩn thận để có thể lựa chọn thuật tốn, cách thể hiện các đại
lượng thích hợp. Lựa chọn hoặc thiết kế thuật toán Bước lựa chọn và thiết kế thuật
toán là bước quan trọng nhất để giải một bài toán. Mỗi thuật toán chỉ giải một bài
toán nào đó, nhưng có thể có nhiều thuật tốn khác nhau cùng giải một bài toán. Cần
chọn một thuật toán phù hợp để giải bài toán đã cho. Làm thế nào để tìm ra Output?
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

11


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10”

u cầu chính ở đây khi học xong tiết này là học sinh cần nắm được các khái niệm
thuật tốn và có một số kĩ năng ban đầu về viết thuật tốn, ngồi ra học sinh được
củng cố lại một vài thuật toán cơ bản thường gặp với mỗi kiểu dữ liệu có cấu trúc.
Trên cơ sở kiến thức “ thực tế ” đó học sinh có thể tiếp thu tốt hơn các khái niệm
trừu tượng ngay trong giờ học.
Để phát hiện hoặc thâm nhập vấn đề
GV Đưa ra ví dụ: Tìm giá trị lớn nhất của một dãy số nguyên.
Tình huống chúng ta có dãy A có n phần tử là các số thực (GV chiếu projecter lên
bảng hình ảnh giả sử với n = 8)
A
i

42
1

66

2

45
3

73
4

35
5

103
6

87
7

26
8 (n)

GV: Yêu cầu học sinh xác định bài toán:
HS: Cần phát hiện và trả lời được các ý sau:
Input: Số nguyên dương N và dãy N số nguyên a1, a2, …aN.
Output: Giá trị lớn nhất Max của dãy số.
+ Ý tưởng: - Khởi tạo giá trị Max = a1
-Lần lượt với I từ 2 đến N, so sánh giá trị số hạng ai với gíá trị Max
Nếu ai > Max thì Max nhận giá trị mới là ai .
Học sinh dễ dàng hoàn thành nhiệm vụ này với những kiến thức đã biết như đã nói
phần trên. Lúc này chúng ta sẽ có hình ảnh kết quả mảng A có giá trị lớn nhất Max
là số có giá trị 103 tại vị trí (i) là thứ 6.

GV :Yêu cầu học sinh cùng xây dựng thuật toán: (liệt kê)
Bước 1: Nhập N và dãy a1, a2, …aN ;
Bước 2: Max  a1 , I  2 ;
Bước 3: Nếu I > N thì đưa ra giá trị Max rồi kết thúc;
Bước 4:
Bước 4.1: Nếu ai > Max thì Max  ai ;
Bước 4.2: I  I + 1 rồi quay bước 3 ;
GV: Chia nhóm và yêu cầu học sinh diễn tả sơ đồ khối dựa theo cách liệt kê:
(Chiếu projecter thuật tốn sơ đồ khối như hình dưới)

Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

12


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10”

+Hình ovan
thể hiện
thao tác nhập xuất dữ liệu
+Hình chữ nhật
thể hiện
các phép tính tốn
+Hình thoi
thể hiện
thao tác so sánh
+Các mũi tên  quy định
trình tự thực hiện các thao tác.

Nhập N và dãy a1 , a2 ,…aN

Max  a1 ; I  2

I>N

Đ

Đưa ra Max
rồi kết thúc

S
S

ai > Max
S
Đ
Max  ai

II+1
Hướng dẫn tìm giải pháp
GV Yêu cầu học sinh dựa vào hai cách biểu diễn thuật tốn tìm giá trị lớn nhất của
một dãy số ngun có những tính chất gì ?
Học sinh trình bày các tính chất theo thuật tốn đã được học:
+ Kiểm tra tính dừng của thuật tốn được thể hiện qua việc mô phỏng bằng hai cách
biểu diễn.
-Nếu I > N thì đưa ra Max và (KT) kết thúc.
+Kiểm tra tính xác định của thuật tốn được thể hiện qua việc mơ phỏng q trình
thực hiện.

-Sau mỗi thao tác thì xác định đúng một thao tác tiếp theo hoặc là dừng.
+Kiểm tra tính đúng đắn của thuật tốn được thể hiện qua việc mơ phỏng q
trình thực hiện.
-Phải cho ra kết quả cần tìm của bài tốn (output).
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

13


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”

Nghiên cứu sâu khái niệm thuật tốn:
- Chúng ta xét tính hợp lý, tối ưu của thuật tốn
+Tính dừng: Thuật tốn phải kết thúc sau một số hữu hạn lần thực hiện các thao tác.
+Tính xác định: Sauk hi thực hiện một thao tác thì hoặc là thuật tốn kết thúc hoặc
là có đúng một thao tác xác định để được thực hiện tiếp theo.
+Tính đúng đắn: Sau khi thuật tốn kết thúc, ta phải nhận được Output cần tìm.
Hoạt động 3 : Củng cố bài học.
Giáo viên yêu cầu học sinh trả lời các vấn đề sau:
Xác định bài toán, khái niệm thuật toán.
Học sinh cần nêu được: Bài toán được cấu tạo bởi hai thành phần:
Input (giả thiết): Các thông tin đã có.
Output (kết luận): Các thơng tin cần tìm từ Input.
Học sinh nêu khái niệm: Thuật toán để giải một bài toán là một dãy hữu hạn các
thao tác được sắp xếp theo một trình tự xác định sao cho sau khi thực hiện dãy thao
tác ấy, từ input của bài tốn, ta nhận được output cần tìm.
Giáo viên đưa ví dụ: Tìm giá trị nhỏ nhất của một dãy số thực.
Theo các nhà tâm lý học, con người chỉ bắt đầu tư duy tích cực khi nãy sinh nhu

cầu tư duy, tức là khi đứng trước một khó khăn về nhận thức cần phải khắc phục,
một tình huống gợi vấn đề. “Tư duy sáng tạo luôn bắt đầu bằng một tình huống gợi
vấn đề ” (Rubinstein 1960 tr. 435 ).
Trong dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
thầy(cô) giáo tạo ra những tình huống gợi vấn đề, điều khiển học sinh phát hiện vấn
đề, hoạt động tự giác, tích cực, chủ động, sáng tạo để giải quyết vấn đề, thơng qua
đó mà kiến tạo tri thức, rèn luyện kĩ năng và đạt được những mục tiêu từng bài học
và các mục tiêu học tập khác. Hạt nhân của cách dạy học phát hiện và giải quyết vấn
đề là điều khiển học sinh tự thực hiện hoặc hồ nhập vào q trình nghiên cứu vấn
đề được thực hiện như sau:
- Phát hiện hoặc thâm nhập vấn đề: Học sinh phát hiện vấn đề từ một tình huống
gợi vấn đề thường là do thầy(cơ) giáo tạo ra, giải thích và chính xác hố tình
huống(khi cần thiết) để hiểu đúng vấn đề được đặt ra, giải quyết vấn đề đó.
- Tìm giải pháp: Cần làm rõ những mối liên hệ giữa cái đã biết và cái phải tìm,
trong mơn Tin học ta thường dựa vào những tri thức tin học đã học liên tưởng tới
những khái niệm, những câu lệnh thích hợp, những kiểu dữ liệu cần thiết, những
thuật giải đã biết, huy động tri thức, tìm đốn, suy luận như hướng đích quy lạ về
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

14


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”

quen…thực hiện hướng giải quyết vấn đề là hình thành được một giải pháp. Việc
tiếp theo là kiểm tra xem giải pháp có đúng hay khơng. Nếu giải pháp đúng thì kết
thúc ngay, nếu khơng đúng thì lặp lại từ khâu phân tích vấn đề cho đến khi tìm được
giải pháp đúng.

Về dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
nhiều tài liệu hiện nay chỉ nói đến việc nêu vấn đề, như vậy là chưa đủ. Học sinh
cịn phải tham gia vào qua trình giải quyết vấn đề nữa.
Để thực hiện dạy học “phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt
động”, điểm xuất phát là tạo ra tình huống gợi vấn đề. Sẽ có những giáo viên cho
rằng dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề tuy hay nhưng có vẻ ít cơ hội thực hiện
do khó tạo được nhiều tình huống gợi vấn đề. Để xố bỏ ấn tượng này, có thể nêu
lên một số tình huống gợi vấn đề rất phổ biến, dễ gặp, dễ thiết lập trong giờ học luôn
tạo các hoạt động để học sinh làm việc.
Trong một xã hội đang phát triển nhanh theo cơ chế thị trường, cạnh tranh gay
gắt, thì phát hiện sớm và giải quyết hợp lý những vấn đề nảy sinh trong học tập cũng
như trong thực tiễn là một năng lực bảo đảm sự thành đạt trong cuộc sống. Vì vậy
tập dượt cho học sinh biết phát hiện và giải quyết những vấn đề gặp phải trong học
tập, các hoạt động trong cuộc sống của cá nhân, gia đình và cộng đồng. Trong dạy
học phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động học sinh vừa
nắm được tri thức mới vừa nắm được phương pháp chiếm lĩnh tri thức đó, phát triển
tư duy tích cực sáng tạo, được chuẩn bị một năng lực thích ứng với đời sống xã hội:
phát hiện kịp thời và giải quyết hợp lí các vấn đề nảy sinh. Dạy học phát hiện và giải
quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động không chỉ giới hạn ở phạm trù
phương pháp dạy học, nó địi hỏi cải tạo nội dung, đổi mới cách tổ chức qúa trình
dạy học qúa trình dạy học trong mối quan hệ của hệ thống các phương pháp dạy
học.
Qua các nội dung đã trình bày ở phần trên chúng ta thấy rõ nếu áp dụng tốt
phương pháp giảng dạy “phát hiện và giải quyết vấn đề,trong hoạt động và bằng
hoạt động”kết hợp các nhóm phương pháp khác sẽ đem lại hiệu quả cao trong việc
dạy-học bộ môn tin học trong các trường phổ thông.
4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Có thể thấy rằng qua việc “Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết
vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động vào dạy họctiết 10 §4 Bài tốn và thuật
tốn – tin học 10”, kết quả cho thấy đạt hiệu quả rất tốt trong dạy học của giáo viên

và học tập của học sinh.

Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

15


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – Tin học 10”

Cụ thể là:
Về phía giáo viên: giúp giáo viên chủ động hơn được về kiến thức trong dạy học,
hỗ trợ và định hướng cho giáo viên trong việc đổi mới phương pháp dạy học tích
cực gây hứng thú cho học sinh trong các giờ học mơn tin học.
Về phía học sinh: Khi được áp dụng nhóm phương pháp: “phát hiện và giải
quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động”. Các em chủ động chiếm lĩnh
kiến thức dễ dàng hơn, các em hứng thú, tự lực hơn trong học tập, phát triển tư duy,
sáng tạo, năng lực hợp tác học tập, năng lực cộng tác làm việc trong lao động cũng
như trong sinh hoạt hàng ngày. Rèn luyện các kỹ năng sống, phát triển năng lực
đánh giá...
Với việc vận dụng nhóm phương pháp: “Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong
hoạt động và bằng hoạt động” vào dạy học §4 Bài tốn và thuật toán – tiết 10– tin
học 10, một mặt đã đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy và học theo hướng
tích cực, mặt khác đáp ứng nhu cầu khẩn thiết cả về nội dung và thực tiễn của giáo
viên và học sinh, những người dạy và học môn tin học.
Sau khi mạnh dạn “Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề,
trong hoạt động và bằng hoạt động vào giảng dạy tiết 10 §4 Bài toán và thuật toán
– tin học 10”, kết quả cho thấy các em đã có những tiến bộ vượt bậc so với những
năm học trước khi chưa áp dụng các phương pháp này, mặt khác qua đó chúng ta

thấy sáng kiến kinh nghiệm cũng là cơ sở nền tảng, tài liệu cho các đồng nghiệp,
góp phần phát triển phong trào giáo dục sâu rộng trong việc dạy học môn tin học
trong các nhà trường, địa phương và toàn nghành.
Kết quả đối chứng: năm học 2015 – 2016 nhận thức và cách xác định bài toán,
xây dựng thuật toán, cụ thể khi điều tra xã hội học học sinh khối 10 có kết quả như
sau:
TT Em hãy xác định
ý kiến học sinh (%)
bài tốn, thiết kế
Xác định
Xác định khơng
Xác định
thuật tốn
đúng
đúng
khơng rõ
1
10B1
85%
12%
3%
2
10B2
86%
10%
4%
3
10B3
82%
10%

8%
4
10B4
85%
11%
4%
5
10B5
85%
10%
5%
6
10B6
80%
12%
8%
7
10B7
80%
10%
10%
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

16


“Sử dụng nhóm phương pháp: Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động
để nâng cao hiệu quả dạy học tiết 10 §4 Bài tốn và thuật toán – Tin học 10”

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ.
1.Kết luận: Với việc Dạy – Học môn Tin học qua “Sử dụng nhóm phương pháp:
Phát hiện và giải quyết vấn đề, trong hoạt động và bằng hoạt động vào giảng dạy
tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn – tin học 10”, thực sự có hiệu quả bởi qua cách
dạy học này không chỉ giúp học sinh hiểu được lý thuyết, giải được các bài tập cơ
bản qua thực tế mà còn giúp học sinh hiểu hơn về cách học mới tránh căn bệnh ỉ lại
lười suy nghĩ và lười hoạt động nâng cao kĩ năng, kĩ xảo,tác phong làm việc hợp tác,
qua việc dạy học bằng nhóm phương pháp dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề,
trong hoạt động và bằng hoạt động giáo viên cịn có thể khơi dậy sự hứng thú, rèn
luyện lịng ham thích với mơn học, phát huy khả năng tự tìm hiểu, khám phá, đặc
biệt thúc đẩy tính tích cực của học sinh khi tiếp thu kiến thức mới chia sẻ, giúp đỡ
nhau tăng khả năng làm việc theo nhóm trong các hoạt động học tập và lao động,
khả năng ứng dụng sáng kiến kinh nghiệm vào thực tế của nhà trường cũng như ở
địa phương là rất khả quan, sáng kiến kinh nghiệm là bài học, là cơ sở để phát triển
mở rộng phạm vi nghiên cứu áp dụng cho các giờ học (bài học) khác cũng như
nghiên cứu phát triển các sáng kiến kinh nghiệm khác.
2.Kiến nghị: Rất mong các đồng nghiệp, nhà trường, Sở GD&ĐT ứng dụng sáng
kiến kinh nghiệm này vào giảng dạy tiết 10 §4 Bài tốn và thuật tốn - Tin học 10
và chúng tơi sẽ tiếp tục mở rộng phạm vi nghiên cứu lên toàn §4 Bài toán và thuật
toán tin học 10. Tuy nhiên đây cũng chưa hẳn là các phương pháp tối ưu và cần phải
sử dụng nhiều phương pháp dạy học khác nhau để bổ trợ cho nhóm phương pháp
này nên các ý kiến của chúng tôi chắc không tránh khỏi thiếu sót và có thể chưa phù
hợp với tất cả các đối tượng học sinh, điều kiện cơ sở vật chất của từng nhà trường.
chắc chắn sáng kiến này sẽ còn những thiếu xót khó tránh khỏi, rất mong được sự
đánh giá và góp ý của hội đồng khoa học. Tơi xin chân thành cảm ơn.
+ Đối với Huyện: - Cần tạo điều kiện thêm nhiều cơ sở vật chất tốt (các thiết bị thí
nghiệm, thực hành cùng Sở GD&ĐT cấp thêm nhiều máy vi tính mới) để tạo điều
kiện đáp ứng nhu cầu dạy học Tin học trong Trường THPT tại địa phương.
- Xây dựng hệ thống điện đủ công suất cho các nhà trường.
+ Đối với Bộ – Sở GD&ĐT: Cần có các hệ thống văn bản, tài liệu đầy đủ nhất

quán, trọng tâm cụ thể trên toàn quốc, hằng năm nên cấp bổ sung máy vi tinh bị hao
mòn. Cung cấp thêm nhiều tài liệu tham khảo bồi dưỡng học sinh giỏi, các thiết bị
phụ trợ cho việc dạy học tin học khi thực hiện sáng kiến kinh nghiệm được tốt hơn.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG.
Thanh Hóa, ngày 20 tháng 05 năm 2016
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
khơng sao chép nội dung của người khác.
Người thực hiện
Lê Hồng Vương
Người thực hiện: Lê Hồng Vương – GV: Trường THPT Hậu Lộc 3 – Năm học: 2015-2016
SangKienKinhNghiem.net

17