PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC THEO DỰ ÁN MÔN TIN 12

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
--------

BÁO CÁO ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
Đề tài
PHÁT TRIỄN NĂNG LỰC VẬN DỤNG CÔNG NGHỆ THÔNG TIN
VÀO THỰC TIỄN TRONG CHƯƠNG HỆ QUẢN TRỊ CƠ SỞ DỮ LIỆU
MICROSOFT ACCESS TIN HỌC 12
THEO MƠ HÌNH DẠY HỌC DỰ ÁN

Môn: Tin học

Năm học: 2021 - 2022

MỤC LỤC

1


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
STT
1
2
3
4
5

TỪ VIẾT TẮT
CNTT
PPDH
THPT

THCS
CSDL

2

NGHĨA ĐẦY ĐỦ
Công nghệ thông tin
Phương pháp dạy học
Trung học phổ thông
Trung học cơ sở
Cơ sở dữ liệu


Phần một: MỞ ĐẦU
1. Đặt vấn đề

Trong quá trình dạy học Tin học tại trường THPT Ya Ly, tôi đã sử dụng
nhiều phương pháp dạy học khác nhau để nâng cao hiệu quả dạy học. Một trong số
những phương pháp tâm đắc là phương pháp dạy học theo dự án. Trong bài viết
này, tôi xin giới thiệu đề tài “Phát triển năng lực ứng dụng công nghệ thông tin vào
thực tiễn trong chương Hệ quản trị cơ sở dữ liệu Microsoft Access – Tin học 12
theo mơ hình dạy học dự án ”. Sở dĩ tôi chọn đề tài này là tại vì:
Thứ nhất, đổi mới giáo dục là yêu cầu bắt buộc sống còn trong thời đại hiện
nay, đặc biệt giáo dục trong sự chuyển mình của thời kì cơng nghệ 4.0. Nhưng để
đổi mới đi đúng hướng địi hỏi cả người học lẫn người dạy phải nỗ lực tiếp cận
nhiều phương pháp dạy và học khác nhau. Phương pháp dạy học theo dự án là một
phương pháp tương đối mới.
Thứ hai, định hướng của chương trình giáo dục phổ thơng mới có nêu rõ:
“Giúp học sinh làm chủ kiến thức phổ thông, biết vận dụng hiệu quả kiến thức, kĩ
năng đã học vào đời sống và tự học suốt đời, có định hướng lựa chọn nghề nghiệp

phù hợp, biết xây dựng và phát triển hài hoà các mối quan hệ xã hội, có cá tính,
nhân cách và đời sống tâm hồn phong phú, nhờ đó có được cuộc sống có ý nghĩa
và đóng góp tích cực vào sự phát triển của đất nước và nhân loại”. Thực hiện chủ
trương đó, tơi cũng đã có những đổi mới về phương pháp dạy học và kiểm tra đánh
giá nhằm nâng cao hiệu quả dạy học.
Thứ ba, công văn số 5555/BGĐT-GDTrH của Bộ Giáo dục và Đào tạo có định
hướng: các tổ nhóm chun mơn phải “chủ động lựa chọn nội dung để xây dựng
các chuyên đề dạy học trong mỗi mơn học và các chun đề tích hợp, liên mơn phù
hợp với việc tổ chức hoạt động học tích cực, tự lực, sáng tạo của học sinh, sử dụng
các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực để xây dựng tiến trình dạy
học theo chuyên đề nhằm phát triển năng lực và phẩm chất của học sinh”. Tôi nghĩ
rằng, dạy học theo dự án nhằm thực hiện hóa chủ trương trên.
3


Thứ tư, đa số học sinh trường THPT Ya Ly đều có địa bàn cư trú trên các
thơn làng đặc biệt khó khăn nên các em chưa thật sự mạnh dạn, tự tin, chủ động
trong các tình huống trong học tập và cuộc sống. Nhằm giúp học sinh giải quyết
vấn đề này, chúng tơi nghĩ mơ hình dạy học dự án là một phương pháp hay.
2. Thực trạng
Trong quá trình dạy học, tôi nhận thấy cách học của học sinh lớp 12 là chưa
hiệu quả. Trong những năm gần đây giáo viên Tin học đã đổi mới về phương pháp
và hình thức dạy học bộ mơn Tin học nhưng kết quả học tập của bộ môn vẫn chưa
đạt được như mong đợi. Học sinh chưa ứng dụng kiến thức lý thuyết vào thực tế.
Hầu hết các em chưa có sự đam mê với môn Tin học, đặc biệt học sinh lớp 12, vì
khơng phải mơn thi tốt nghiệp, mơn thi chọn vào các trường đại học cao đẳng.
Các nguyên nhân và giải pháp


Các ngun nhân:

Về phía học sinh
Học sinh có thói quen coi mơn Tin học là mơn phụ, khơng chú trọng vào học
bộ mơn. Bởi vì mơn tin học không phải làm môn thi tốt nghiệp và xét tuyển đại
học. Bên cạnh đó học sinh khơng đủ cơ sở vật chất phục vụ cho học tập bộ môn
như: không có máy tính để thực hành ở nhà, khơng có mạng Internet, một số học
sinh chưa xác định được động cơ học tập.
Về giáo viên
Một số giáo viên thường khó khăn trong việc thiết kế kế hoạch dạy học cho
các tiết dạy để làm hứng thú học tập cho học sinh, khơi dậy được niềm đam mê
khám phá công nghệ. Đôi khi do công việc bận rộn nên giáo viên cịn tích cực
sáng tạo trong việc tìm tịi, học hỏi đổi mới về phương pháp và hình thức dạy học.
4




Các giải pháp:
- Giáo viên thường xuyên giao nhiệm vụ học tập ở nhà và chuẩn bị bài mới,
nhắc nhở, động viên các em hoàn thành nhiệm vụ được giao trước khi lên lớp.
- Giáo viên kiểm tra, đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ được giao ở nhà của
học sinh trước khi vào bài học mới.
- Giáo viên thiết kế ra các phiếu học tập nhằm khơi dậy hứng thú học tập
vận dụng kiến thức lý thuyết để giải quyết các vấn đề thực tiễn thường gặp tại địa
phương.
- Phân học sinh thành từng nhóm tương ứng với các thơn, làng, xã. Giao
nhiệm vụ cho học sinh tìm hiểu về các hoạt động thực tiễn như: quản lý bán hàng,
nhà nghỉ, thư viện, quán cà phê, trạm y tế ... tại địa phương. Học sinh kết hợp với
kiến thức lý thuyết được học xây dựng CSDL để quản lý một số tổ chức, đơn vị
trên địa bàn.
3. Lịch sử đề tài

Phương pháp dạy học dự án không phải là phương pháp xa lạ. Nó đã được
sử dụng nhiều trong quá trình dạy học ở Việt Nam, đặc biệt là trong môn Tin học.
Tuy vậy, để sử dụng phương pháp này một cách rộng rãi và thường xun thì có lẽ
cịn ít trường học nào làm được. Rất nhiều dự án dạy học đã được các giáo viên và
học sinh thực hiện và đã thu lại những kết quả tích cực.
Tại trường THPT Ya Ly, tôi đã sử dụng phương pháp này từ năm 2012 –
2013. Tuy nhiên, để thực hiện hiệu quả phương pháp này địi hỏi phải có sự tích
cực từ người dạy và người học, phụ huynh và lãnh đạo nhà trường. Chính vì vậy,
tơi mạnh dạn nghiên cứu kỹ lưỡng phương pháp này để đưa vào sử dụng một cách
hiệu quả hơn.

5


4. Mục đích nghiên cứu
Khi nghiên cứu đề tài này, tơi mong muốn đạt được những mục đích như
sau:
Một là, phát huy tính tích cực chủ động của học sinh, giúp học sinh phát huy
được những năng lực cần thiết của mình để giải quyết những vấn đề liên quan, đặc
biệt năng lực ứng dụng công nghệ thông tin vào thực tiễn.
Hai là, tôi thấy rằng, một số học sinh của trường THPT Ya Ly khi đi ra học
tập, làm việc ở những nơi khác thường không tự tin, thụ động và e ngại. Đặc biệt là
học sinh người địa phương. Khi tiến hành phương pháp này, chúng tôi mong muốn
sẽ khắc phục phần nào đó hạn chế này để giúp các em tự tin hơn trong học tập,
giao tiếp.
5. Phương pháp nghiên cứu
Khi tiến hành thực hiện đề tài này, chúng tôi đã sử dụng rất nhiều phương
pháp khác nhau. Trong đó, cơ bản vẫn là phương pháp phân tích, phương pháp
tổng hợp, phương pháp thực nghiệm.
6. Giới hạn đề tài

Thực hiện theo tinh thần CV- 5555/BGĐT hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn
về đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; tổ chức và quản lí các hoạt
động chuyên môn của trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua
mạng, các trường THPT đã chủ động xây dựng kế hoạch dạy học phù hợp với điều
kiện thực tiễn địa phương và các đối tượng học sinh. Theo đó, mơn Tin học trường
THPT Ya Ly đã chủ động xây dựng kế hoạch dạy học theo các chuyên đề. Chính vì
thế, mơ hình dạy học theo dự án càng được áp dụng rộng rãi cho cả 3 khối lớp. Tuy
nhiên, trong bài viết này, chúng tôi nghiên cứu đề tài được sử dụng với khối lớp
12.
7. Cấu trúc đề tài
Đề tài nghiên cứu của chúng tôi gồm 3 phần: Mở đầu, Nội dung và Kết luận,
trong đó phần Nội dung gồm 2 chương:
6


Chương 1: : Sơ lược về phương pháp dự án trong dạy học Tin học hiện nay và
những cơ sở lí luận để thực hiện.
Chương 2: Vận dụng phương pháp dạy học dự án trong dạy học chuyên đề:
“Thiết kế CSDL để quản lí một số tổ chức, đơn vị trên địa bàn Thị trấn Ia Ly”.

Phần hai: NỘI DUNG
Chương 1: SƠ LƯỢC VỀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰ ÁN VÁ CƠ SỞ LÍ
LUẬN ĐỂ THỰC HIỆN
1. Sơ lược về phương pháp dạy học theo dự án
Theo ThS. Hồ Sỹ Anh, giảng viên trường ĐHSP TP. Hồ Chí Minh trong
cuốn Nâng cao năng lực dạy học tích hợp cho giáo viên trung học thì dạy học theo
dự án là kiểu tổ chức dạy học, trong đó học sinh chiếm lĩnh tri thức, hình thành kĩ
năng thơng qua việc tạo ra một sản phẩm cụ thể. Tùy theo mức độ yêu cầu về quy
mơ, tính sáng tạo của sản phẩm mà tạo ra một cơ hội rộng hay hẹp cho học sinh
trong việc xây dựng kiến thức liên môn và phát triển kĩ năng học sinh. Thông qua

dạy học dự án, học sinh còn được rèn luyện những kĩ năng cần thiết cho hoạt động
nghề nghiệp trong tương lai, góp phần quan trọng để hình thành mục tiêu phát triển
năng lực.
Cịn trong cuốn Tài liệu tập huấn Dạy học và kiểm tra, đánh giá kết quả học
tập theo định hướng phát triển năng lực học sinh của Bộ Giáo dục và Đào tạo, năm
2014 thì cho rằng: Dạy học dự án là một phương pháp hay một hình thức dạy học,
trong đó người học thực hiện một nhiệm vụ học tập phức hợp, có sự kết hợp giữa lí
thuyết và thực tiễn, thực hành. Nhiệm vụ này được người học thực hiện tính tự lực
cao trong tồn bộ q trình học tập, từ việc xác định mục đích, lập kế hoạch, đến
việc thực hiện dự án, kiểm tra, điều chỉnh, đánh giá q trình và kết quả thực hiện.
Nói tóm lại, dạy học theo dự án là một phương pháp dạy học mang tính xây
dựng. Dưới sự chỉ đạo của giáo viên, học sinh hoàn toàn chủ động tham gia các
hoạt động học tập để tạo ra một sản phẩm hay vận dụng các kiến thức, kĩ năng để
giải quyết một vấn đề trong cuộc sống. Đây là một trong những phương pháp dạy
7


học tích cực để phát huy được năng lực, phẩm chất của học sinh, đặc biệt trong
thời kì cơng nghệ 4.0.
2. Các văn bản chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học
Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 04/11/2013 của Hội nghị lần thứ Tám, Ban
Chấp hành Trung Ương khóa XI có nội dung quán triệt về đổi mới căn bản, toàn
diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều
kiện kinh tế thị trường định hướng Xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế. Như vậy,
thực hiện nghị quyết này, từ năm 2013 đến nay, các cấp, ngành đã ban hành thêm
nhiều công văn, văn bản để thực hiện. Như vậy, theo tinh thần của nghị quyết thì
đổi mới giáo dục là một trong những yêu cầu sống còn của ngành giáo dục và đào
tạo.
Ngày 08/10/2014, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành công văn
5555/BGDĐT-GDTrH về V/v hướng dẫn sinh hoạt chuyên môn về đổi mới phương

pháp dạy học và kiểm tra, đánh giá; tổ chức và quản lý các hoạt động chuyên môn
của trường trung học/trung tâm giáo dục thường xuyên qua mạng. Nội dung của
công văn yêu cầu các nhà trường tập trung vào thực hiện đổi mới PPDH và KTĐG
theo định hướng phát triển năng lực học sinh và chủ động lựa chọn nội
dung để xây dựng các chuyên đề dạy học trong mỗi môn học và các chun đề tích
hợp, liên mơn phù hợp với việc tổ chức hoạt động học tích cực, tự lực, sáng tạo của
học sinh; sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học tích cực để xây dựng tiến
trình dạy học theo chuyên đề nhằm phát triển năng lực và phẩm chất của học
sinh ...
Ngày 05/10/2017, sở Giáo dục và Đào tạo Gia Lai có cơng văn số
1790/SGDĐT-GDTrH. Cơng văn này nêu rõ: Nâng cao chất lượng sinh hoạt
chuyên môn trong trường trung học và Trung tâm GDNN-GDTX, tập trung và đổi
mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học và đổi mới kiểm tra đánh giá theo
hướng phát triển năng lực học sinh. Đồng thời, các cấp quản lí, giáo viên chủ động
lựa chọn nội dung để xây dựng các chủ đề dạy học và sử dụng các kĩ thuật, phương
8


pháp dạy học tích cực để xây dựng tiến trình dạy học theo chủ đề nhằm phát huy
năng lực và phẩm chất của học sinh.
Thực hiện các chỉ đạo nói trên, vào đầu mỗi năm học, các tổ chuyên môn
của trường THPT Ya Ly thường xây dựng kế hoạch dạy học để thực hiện và điều
chỉnh, sửa chữa những hạn chế, thiếu sót trong q trình thực hiện. Riêng đối với
môn Tin học, tổ chuyên môn đã nghiên cứu, thảo luận và thống nhất kế hoạch dạy
học, trong đó mỗi học kì ít nhất phải xây dựng được 02 chủ để dạy học/khối.
Từ năm học 2020-2021, chương trình giáo dục phổ thông mới bắt đầu được
áp dụng và theo lộ trình thì từ năm học 2022-2023 sẽ bắt đầu áp dụng đối với lớp
10 bậc THPT. Nội dung của môn Tinh học bậc trung học phổ thông được xây dựng
nhằm giúp học sinh có những hiểu biết cơ bản về hệ thống máy tính, một số kĩ
thuật thiết kế thuật tốn, tổ chức dữ liệu và lập trình; củng cố và phát triển hơn nữa

cho học sinh tư duy giải quyết vấn đề, khả năng đưa ra ý tưởng và chuyển giao
nhiệm vụ cho máy tính thực hiện. Giúp học sinh có khả năng ứng dụng tin học, tạo
ra sản phẩm số phục vụ cộng đồng và nâng cao hiệu quả cơng việc; có khả năng
lựa chọn, sử dụng, kết nối các thiết bị số, dịch vụ mạng và truyền thông, phần mềm
và các tài nguyên số khác. Giúp học sinh có khả năng hồ nhập và thích ứng được
với sự phát triển của xã hội số, ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông
trong học và tự học; tìm kiếm và trao đổi thơng tin theo cách phù hợp, tuân thủ
pháp luật, có đạo đức, ứng xử văn hố và có trách nhiệm; có hiểu biết thêm một số
ngành nghề thuộc lĩnh vực tin học, chủ động và tự tin trong việc định hướng nghề
nghiệp tương lai của bản thân.,… Môn Tin học cũng liên quan mật thiết với cuộc
sống; giúp học sinh biết ứng dụng công nghệ thông tin hơn với đời sống thường
nhật, biết liên hệ và có kĩ năng giải quyết các vấn đề nảy sinh trong thực tiễn.
Từ những yếu tố trên, chúng tôi cho rằng dạy học theo dự án sẽ phát huy
được những nội dung mà các cấp, ngành đã chỉ đạo để tập trung đổi mới phương
pháp dạy học nhằm phát huy năng lực, phẩm chất của học sinh.

9


CHƯƠNG 2: VẬN DỤNG PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC DỰ ÁN TRONG
CHUYÊN ĐỀ: “THIẾT KẾ CƠ SỞ DỮ LIỆU ĐỂ QUẢN LÍ MỘT SỐ TỔ
CHỨC, ĐƠN VỊ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ TRẤN IA LY”
I.

Xác định đề tài
Hiện nay trên địa bàn thị trấn Ia Ly có nhiều tổ chức kinh tế hoạt động trong
nhiều lĩnh vực khác nhau như dịch vụ, chăn nuôi, cây công nghiệp... thực tế hoạt
động của các tổ chức này gắn liền nhiều với công tác quản lí. Tuy nhiên cơng tác
quản lí trong các tổ chức này còn nhiều bất cập, hiệu quả chưa cao nên ảnh hưởng
không nhỏ đến hiệu quả kinh tế mang lại. Nắm bắt được nhu cầu thực tế đó, tơi xây

dựng dự án học tập cho học sinh “ THIẾT KẾ CSDL ĐỂ QUẢN LÍ MỘT SỐ TỔ
CHỨC, ĐƠN VỊ TRÊN ĐỊA BÀN THỊ TRẤN IA LY”. Thông qua các hoạt động
thực tiễn ở địa phương kết hợp với kiến thức học tập được ở trường sẽ giúp học
sinh khắc sâu kiến thức, có thể biết và thực hiện được các dự án CSDL cơ bản.
Theo đó, học sinh của lớp 12A1 đề xuất và thống nhất chọn đề tài này cho
các sản phẩm thuyết trình của các nhóm học tập. Cụ thể, các nhóm đề xuất các đề
tài như sau:
Nhóm 1: Xây dựng CSDL quản lý quán cà phê Xuân Dương
Nhóm 2: Xây dựng CSDL quán lý thư viện trường THPT Ya Ly
Nhóm 3: Xây dựng CSDL quản lý nhà nghỉ Gia Bảo
Nhóm 4: Xây dựng CSDL quản lý cửa hàng bách hóa tổng hợp Châu Oanh.

II.

Mục tiêu dự án
Sau khi hoàn thành dự án, học sinh đạt được các mục tiêu sau:
1. Về kiến thức
- Biết được các bước thiết kế một CSDL
- Biết được nhu cầu quản lí trong các tổ chức
- Biết xây dựng một CSDL dựa trên mơ hình dữ liệu quan hệ
- Hiểu được vai trị của CNTT trong việc hỗ trợ cơng tác quản lí
2. Về kĩ năng
Học sinh thực hiện được:
10


-

Thu thập và xử lí thơng tin
Tìm kiếm thơng tin trên mạng

Ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập
Làm việc theo nhóm
Vận dụng lí thuyết vào thực tiễn
3. Thái độ
- Nâng cao ý thức hợp tác, học tập nhóm
- Độc lập, tự giác, chăm chỉ, tự chịu trách nhiệm trước nhóm
- Hứng thú trong q trình làm dự án
III. Xây dựng đề cương và kế hoạch thực hiện
Sau khi thống nhất được các đề tài, tôi đã hướng dẫn học sinh xây dựng đề
cương sản phẩm và lên kế hoạch để thực hiện.
Học sinh đã thảo luận với nhau để đưa ra được đề cương chi tiết cho sản
phẩm và kế hoạch để thực hiện. Học sinh đã xác định được những công việc cần
làm, những dụng cụ, thiết bị cần có, phân chia cụ thể cho các thành viên trong
nhóm.
IV.Thực hiện dự án
Dưới sự hướng dẫn của giáo viên các thành viên trong nhóm sẽ được phân vai
vào các đối tượng trong dự án để tiến hành khảo sát, tìm hiểu thơng tin, hoạt động
của các tổ chức. Học sinh đọc kĩ dự án để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
Thực hiện các dự án này chủ đạo là học sinh nhưng giáo viên đóng một vai trò
quan trọng trong việc hỗ trợ các em nghiên cứu và rút ra kết luận. Giáo viên
khuyến khích học sinh làm việc độc lập, làm việc nhóm nhưng phải thường xuyên
kiểm tra, đôn đốc tiến độ thực hiện.

1.

Nguồn tài liệu nghiên cứu
Đối với học sinh
- Các tổ chức, đơn vị:
+ Quán cà phê Xuân Dương
+ Thư viện trường THPT Ya Ly

+ Nhà nghỉ Gia Bảo
+ Cửa hàng bách hóa tổng hợp Châu Oanh
11


- Nguồn tài liệu dạy và học dự án từ giáo viên, từ Internet
- Microsoft Word
+ Đánh máy và định dạng văn bản
+ Mở và sao lưu văn bản
+ Chèn bảng biểu, hình ảnh, cơng thức và các kí tự đặc biệt
+ In văn bản
- Microsoft PowerPoint
+ Tạo bài trình chiếu
- Microsoft Access
+ Thao tác xây dựng, thiết kế CSDL để thực hiện các sản phẩm theo nhóm
Đối với giáo viên
- Phấn hoặc bút lông viết bảng
- Danh sách học sinh
- Phiểu bốc thăm chia nhóm
- Bản photocopy kế hoạch dự án cho mỗi nhóm
- Bản photocopy phiếu hướng dẫn nghiên cứu cho mỗi nhóm
- Bản photocopy thang điểm đánh giá sản phẩm
Đối với lớp học
- Máy tính nối mạng Internet để truy cập cá website liên quan cho việc tìm hiểu
thơng tin
- Máy chiếu
2. Tài liệu tham khảo
a. Dành cho học sinh
- Các file tài liệu dạy học theo dự án
- Danh sách các trang web có liên quan đến dạy học dự án

b. Dành cho giáo viên
Ngoài những tài liệu giống như học sinh, giáo viên còn tham khảo thêm sách
giáo viên, ý kiến của các thành viên trong bộ môn Tin học, tài liệu của các nhà
khoa học về các vấn đề có liên quan đến dự án này.
3. Các bước thực hiện
3.1. Công tác chuẩn bị của giáo viên

12


- Soạn kế hoạch dự án, phiếu hướng dẫn nghiên cứu, thang điểm đánh giá, tài liệu
hỗ trợ giáo viên và học sinh (nếu có).
- Giáo viên lập thư ngỏ gửi đến Ban giám hiệu, phụ huynh học sinh và địa
phương nơi thực hiện dự án để được phối hợp, hỗ trợ các mặt cần thiết.
- In các tài liệu trên để phát cho mỗi nhóm học sinh.
- Chuẩn bị trang thiết bị và cơ sở vật chất cần thiết để thực hiện tốt dự án.
3.2. Các bước hướng dẫn học sinh thực hiện dự án
Bước 1: Giới thiệu thời gian dự án
Từ tuần học 3 đến tuần 12. Được chia thành 5 giai đoạn
- Giai đoạn 1: Các nhóm tiến hành tìm hiểu, phát hiện nhu cầu cần quản lí của
các tổ chức nơi địa phương mình sinh sống và học tập, phát biểu được bài tốn cần
quản lí, hồn thành kế hoạch dự án theo nhóm.
- Giai đoạn 2: Các nhóm tiến hành tìm hiểu thực tế, tìm hiểu thơng tin về các đối
tượng quản lí, các hoạt động thường gặp và bước đầu xây dựng cơ sở dữ liệu trên
giấy.
- Giai đoạn 3: Các nhóm tiến hành xử lí các thơng tin thu thập được, xây dựng
cấu trúc cho CSDL các tổ chức.
- Giai đoạn 4: Các nhóm tiến hành xây dựng CSDL trên Hệ quản trị cơ sở dữ
liệu Microsoft Access, làm bài trình diễn đa phương tiện trên PowerPoint để báo
cáo.

- Giai đoạn 5: Hoàn thiện các kĩ năng báo cáo sản phẩm và báo cáo dự án trước
lớp 1 tiết
Thời gian báo cáo: 8 phút/ nhóm
Bước 2: Tổ chức nhóm, phát và hướng dẫn học sinh các tài liệu liên quan đến dự
án
- Giáo viên chia lớp thành các nhóm. Mỗi nhóm tự cử 1 nhóm trưởng, 1 thư kí.
- Giáo viên phát tài liệu dưới dạng giấy in hoặc chép các file và giới thiệu cho
mỗi nhóm về: kế hoạch dự án, phiếu hướng dẫn nghiên cứu, thang điểm đánh giá
bài trình diễn đa phương tiện trên PowerPoint và sản phẩm.
13


- Giáo viên cung cấp cho học sinh các tài liệu hỗ trợ thêm và hướng dẫn cách tìm
kiếm, xử lí các thơng tin liên quan đến dự án.
Bước 3: Thực hiện dự án
- Các nhóm thực hiện những nhiệm vụ trong kế hoạch dự án, phiếu hướng dẫn
nghiên cứu ở nhà (có sự hỗ trợ, giải đáp thắc mắc của giáo viên khi học sinh gặp
vấn đề khó khăn).
Bước 4: Nộp sản phẩm cho giáo viên
- Nhóm trưởng nộp bài trình diễn đa phương tiện trên PowerPoint và sản phẩm
cho giáo viên trên USB, hoặc email trước ngày báo cáo sản phẩm ít nhất 2 ngày.
Bước 5: Báo cáo kết quả và tổng kết dự án
- Giáo viên lưu ý cho học sinh các yêu cầu báo cáo sản phẩm: bài trình bày đa
phương tiện trên PowerPoint, sản phẩm.
- Mỗi nhóm cử một người lên trình bày sản phẩm của nhóm.
- Các nhóm góp ý và chấm điểm cho nhau.
- Giáo viên góp ý và chỉnh sửa. Học sinh ghi chép để hồn thiện kiến thức.
- Giáo viên tính điểm và cơng bố cho từng nhóm (tun dương, khen thưởng nếu
có).
- Giáo viên u cầu các nhóm về hồn chỉnh lại sản phẩm trên (nếu có sai sót) và

nộp lại cho giáo viên để làm tài liệu tham khảo cho cả lớp và các khóa tiếp theo.

Phần ba: KẾT LUẬN
1. Kết quả thực nghiệm

- Dùng bài kiểm tra kiến thức liên quan tới Access làm bài kiểm tra trước tác
động.
- Dùng kết quả sản phẩm làm bài kiểm tra sau tác động.
14


So sánh điểm trung bình bài kiểm tra sau tác động của 2 lớp 12A1, 12A2.
THỰC NGHIỆM

Điểm trung bình

Trước
TĐ
6,49

Sau
TĐ
7,77

Độ lệch chuẩn

1,16

1,19

ĐỐI CHỨNG

Điểm trung bình

Trước
TĐ
6,42

Sau
TĐ
6,86

Lớp thực
đối chứng
Độnghiệm
lệch chuẩn Lớp 1,11
1,18

Điểm trung bình
Độ lệch chuẩn
Kiểm chứng T-test độc lập

12A1

12A2

7,77
1,19

6,86

1,18
0,00002

Chênh lệch giá trị trung bình
chuẩn (SMD)
0,8
Bảng thống kê ở trên chứng minh rằng kết quả 2 lớp trước tác động là tương
đương. Sau tác động phép kiểm chứng T-test độc lập cho kết quả p = 0,00002 <
0,005 cho thấy sự chênh lệch giữa điểm trung bình của lớp 12A1 (thực nghiệm) và
lớp 12A2 (lớp đối chứng) là rất có ý nghĩa tức là chênh lệch kết quả điểm trung
bình của lớp 12A1 cao hơn điểm trung bình lớp 12A2 là khơng ngẫu nhiên mà do
kết quả của tác động.

15


Từ bảng tiêu chí Cohen, SMD = 0.8 cho thấy mức độ ảnh hưởng của dạy
học dự án cho học sinh lớp thực nghiệm 12A1 là lớn.

Biểu đồ so sánh điểm trung bình của 2 lớp 12A1, 12A2 trước và sau tác động.
Kết quả trên cho thấy, chất lượng học tập, mức độ hứng thú của rất nhiều
học sinh được nâng cao, mơ hình dạy học mới giúp em hiểu bài hơn, thấy được ý
nghĩa của các kiến thức được học, cảm thấy thoải mái hơn trong các giờ học, góp
phần phát triển năng lực hợp tác, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo,
năng lực công nghệ thông tin và truyền thông của học sinh.
Sau khi thực hiện phương pháp này, kết quả học tập môn Tin học của đối
tượng thực nghiệm (lớp 12A1) tăng lên 95%. Và đã triển khai vận dụng cho tồn
khối thì đạt kết quả như sau: lớp 12A2: 90%, lớp 12A3: 92%, lớp 12A4: 85%, lớp
12A5: 94%.
2. Kết luận

16


- Phương pháp dạy học theo dự án là một trong nhiều phương pháp dạy học tích
cực và có tính khả thi. Tuy nhiên, không phải với nội dung nào, phương pháp này
cũng phát huy tác dụng. Người giáo viên cần vận dụng nó một cách linh hoạt cùng
với việc kết hợp với các phương pháp dạy học khác để q trình dạy và học nói
chung và mơn tin học nói riêng đạt được hiệu quả cao.
- Khi vận dụng phương pháp dạy học theo dự án vào dạy học giáo viên cần phải
căn cứ vào đối tượng học sinh, đặc thù nội dung kiến thức của chương bài, điều
kiện thực tế, thời lượng... để lựa chọn áp dụng dự án phù hợp.
- Tin học là một môn học vừa mang tính lí thuyết vừa mang tính thực nghiệm.
Các nội dung trong chương trình Tin học phổ thơng liên quan đến đời sồng thực
tiễn rất nhiều. Vì vậy sử dụng dạy học theo dự án để dạy học môn Tin học rất phù
hợp và cần thiết.
3. Kiến nghị

Để việc triển khai dạy học theo dự án trong nhà trường phổ thơng nói chung và
trong dạy học mơn Tin học nói riêng đạt hiệu quả cao cần có sự đầu tư và chỉ đạo
mang tính đồng bộ. Tăng cường hơn nữa về truyền thông để nâng cao nhận thức
của đội ngũ giáo viên về phương pháp dạy học dự án, một xu thế giáo dục mang
tính tất yếu hiện nay trên thế giới. Đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam đang đổi mới
giáo dục và tham gia sâu, rộng vào các tổ chức, hợp tác kinh tế với các nước trong
khu vực và trên thế giới. Nghiên cứu chi tiết các khung năng lực cần phát triển cho
học sinh đặc biệt là năng lực công nghệ thông tin và truyền thông.
Trong thời gian tới, phương pháp dạy học theo dự án sẽ được sử dụng cho khác
khối khác. Khối 10 với chuyên đề: “Thiết kế báo tường điện tử”, khối 11 với
chuyên đề: “Tổ chức lưu trữ, tìm kiếm và trao đổi thơng tin”.
Khi chun đề này thực hiện xong thì bộ môn Tin học đã tổ chức cuộc thi:

“Thiết kế CSDL kiểm soát nhiệt độ học sinh hàng ngày trên Google From” và đã
được học sinh hưởng ứng, tham gia đông đảo.

17


Trên đây là kết quả nghiên cứu chủ quan của tôi trong hoạt động dạy và học.
Tôi tin rằng đề tài này có tính thực tiễn cao. Mong q thầy cơ giáo và đồng
nghiệp góp ý để đề tài được áp dụng rộng rãi trong thực tế, góp phần nâng cao chất
lượng dạy và học các môn học ở các cấp Tiểu học, THCS, THPT và nhất là môn
Tin học.
Chư Păh, tháng 11 năm 2021
XÁC NHẬN CỦA BGH

Người thực hiện

Nguyễn Thị Diệu Hương

18


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách giáo khoa Tin học 12 - NXB Giáo dục.
2. Sách bài tập Tin học 12 - NXB Giáo dục.
3. Sách giáo viên Tin học 12 - NXB Giáo dục.
4. Tài liệu tập huấn “Dạy học và kiểm tra, đánh kết quả học tập theo đinh

hướng phát triễn năng lực của học sinh” - Bộ giáo dục.

19

PHỤ LỤC
PHỤ LỤC 1
KẾ HOẠCH CHI TIẾT DỰ ÁN
MÔ TẢ DỰ ÁN

I.

Để thực hiện đề tài học sinh cần học tập chiếm lĩnh kiến thức mới trong các bài
học:
Bài 2: Hệ quản trị cơ sở dữ liệu
Bài 3: Giới thiệu Microsoft Access
Bài 4: Cấu trúc bảng
Bài 5: Các thao tác cơ bản trên bảng
Bài 6: Biểu mẫu
Bài 7: Liên kết giữa các bảng
Bài 8: Truy vấn dữ liệu
Bài 9: Báo cáo
Mục tiêu dự án

II.

Sau khi hoàn thành dự án, học sinh đạt được các mục tiêu sau:
1. Về kiến thức
- Biết được các bước thiết kế một CSDL
- Biết được nhu cầu quản lí trong các tổ chức
- Biết xây dựng một CSDL dựa trên mơ hình dữ liệu quan hệ
- Hiểu được vai trò của CNTT trong việc hỗ trợ cơng tác quản lí
2. Về kĩ năng

Học sinh thực hiện được:
-

Thu thập và xử lí thơng tin
Tìm kiếm thơng tin trên mạng
Ứng dụng công nghệ thông tin trong học tập
Làm việc theo nhóm
Vận dụng lí thuyết vào thực tiễn
3. Thái độ
- Nâng cao ý thức hợp tác, học tập nhóm
- Độc lập, tự giác, tự chịu trách nhiệm trước nhóm
- Hứng thú trong q trình làm dự án
4. Phát triển phẩm chất
- Có thái độ tích cực, chăm chỉ, hợp tác trong làm việc nhóm
- u thích, say mê nghiên cứu khoa học
20


5. Định hướng phát triển năng lực
- Thiết kế CSDL trong thực tiễn
- Tham gia viết các ứng dụng phần mềm lớn, phức tạp hơn
- Năng lực giao tiếp và hợp tác nhóm
III. Xây dựng bộ câu hỏi định hướng

BỘ CÂU HỎI ĐỊNH HƯỚNG DỰ ÁN

1.

2.

3.

4.

Câu hỏi khái quát:
1. Làm thế nào để quản lí các tổ chức thuận tiện và hiệu quả?
2. Người ta vận dụng tin học vào cơng tác quản lí như thế nào?
Câu hỏi bài học
Câu hỏi nội dung
Kể tên một số tổ chức có nhu cầu quản1. Đối tượng cần quản lí trong các tổ chức
lí trên địa bàn?
đó là gì?
2. Với các đối tượng trong đó chúng ta
cần quản lí những thơng tin gì?
Cách thức hoạt động của các tổ chức1. Nếu các hoạt động có thể có trong q
đó ra sao?
trình hoạt động của các tổ chức?
2. Các hoạt động đó liên quan đến các đối
tượng nào?
3. Những thông tin nào liên quan đến hoạt
động?
Làm thế nào để quản lí các đối tượng1. Mối liên hệ giữa các đối tượng và hoạt
và hoạt động được tốt?
động đó là gì?
2. Nếu được tham gia vào các tổ chức với
vai trò khác nhau, vấn đề cần quan tâm
là gì?
Chúng ta có thể khai thác những gì qua1. Nêu một số câu truy vấn có thể có để
các thơng tin về các tổ chức?
có thể khai thác thông tin đáp ứng nhu

cầu của những người tham gia vào tổ
chức?
2. Những thơng tin đó được lấy tù đâu?

5. Làm thế nào để quản lí các tổ chức đó
3. Để quản lí và khai thác các thơng tin

bằng cơng cụ lao động là “máy tính của các tổ chức trên máy tính thì chúng
điện tử”
ta cần những gì?
4. Để lưu trữ trên máy tính các thơng tin
cần quản lí có thể lưu trữ với kiểu dữ
21


5.
6.
7.
6. Với kiến thức đã học em hãy xây dựng

CSDL quản lí các tổ chức trên
HQTCSDL Microsoft Access?

liệu gì?
Kích thước của các trường ra sao?
Mối liên hệ giữa các nhóm thơng tin?
Trình bày cấu trúc logic và lưu trữ
thơng tin?
1. Tạo lập CSDL
+ Xây dựng cấu trúc bảng

+ Thiết lập liên kết giữa các bảng
2. Nhập dữ liệu
3. Cập nhật dữ liệu
Sử dụng các đối tượng của Access để
nhập, hiển thị, khai thác CSDL của các
tổ chức.

IV. PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
-

Máy tính, máy chiếu.
V. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
Hoạt động 1: XÁC ĐỊNH YÊU CẦU THIẾT KẾ CSDL CỦA MỘT SỐ ĐƠN
VỊ, TỔ CHỨC TRÊN ĐỊA BÀN THỊ TRẤN IA LY
(1 tiết trên lớp – 1 tuần tìm hiểu thực tế)
A. Mục đích
Học sinh hợp tác tham gia quan sát, trải nghiệm để nhận thức được tầm quan
trọng trong việc xây dựng CSDL để quản lý một đơn vị, tổ chức trọng thực tế.
B. Nội dung
Giáo viên chia nhóm phải đảm bảo mỗi nhóm có những học sinh sử dụng
thành thạo cơng nghệ thơng tin; có học sinh giỏi, khá, trung binh hoặc yếu, kém.
Cụ thể như sau: chia lớp thành 4 nhóm. Mỗi nhóm thực hiện 1 dự án nhỏ
Nhóm 1: Xây dựng CSDL quản lý quán cà phê Xuân Dương
Nhóm 2: Xây dựng CSDL quán lý thư viện trường THPT Ya Ly
Nhóm 3: Xây dựng CSDL quản lý nhà nghỉ Gia Bảo
Nhóm 4: Xây dựng CSDL quản lý cửa hàng bách hóa tổng hợp Châu Oanh.
Dưới sự hướng dẫn của giáo viên các thành viên trong nhóm sẽ được phân vai
vào các đối tượng trong dự án để tiến hành khảo sát, tìm hiểu thơng tin, hoạt động
của các tổ chức.
22

Học sinh đọc kĩ dự án để hoàn thành tốt các nhiệm vụ được giao.
Thực hiện các dự án này chủ đạo là học sinh nhưng giáo viên đóng một vai trò
quan trọng trong việc hỗ trợ các em nghiên cứu và rút ra kết luận.
Giáo viên khuyến khích học sinh làm việc độc lập, làm việc nhóm nhưng phải
thường xuyên kiểm tra, đôn đốc tiện độ thực hiện.
C. Dự kiến sản phẩm hoạt động của học sinh
Kết thúc hoạt động, HS cần đạt được các sản phẩm sau:
- Bản ghi chép tiêu chí sản phẩm dự án.
-

Bảng mơ tả nhiệm vụ của dự án và nhiệm vụ các thành viên; thời gian thực hiện dự án.
D. Cách thức tổ chức hoạt động
Bước 1: Đặt vấn đề, chuyển giao nhiệm vụ.
Yều cầu các em khảo sát, tìm hiểu thơng tin và nhận xét các công việc thường
gặp khi quản lý một tổ chức, các đối tượng cần quản lý của tổ chức đó.
Bước 2: Phác thảo mẫu sản phẩm cơ bản trên giấy

-

Giáo viên chia lớp thành 4 nhóm.
Giáo viên nêu mục đích yêu cầu: Vẽ phác thảo 1 mẫu sản phẩm mà nhóm mong

-

muốn trên giấy
Giáo viên phát thiết bị và phiếu hướng dẫn thực hành cho các nhóm tự tiến hành.
Bước 3: Thống nhất việc thực hiện dự án và đặt ra tiêu chí của sản phẩm.
Sản phẩm cần đạt được các tiêu chí đánh giá cụ thể như sau:

Phiếu số 1: Yêu cầu đối với sản phẩm Thiết kế
Yêu cầu
Nêu rõ các công việc thường gặp khi quản lý một tổ
chức
Nêu rõ các đối tượng quản lý của tổ chức đó
Xây dựng CSDL (bảng) chặt chẽ, khơng dư thừa, tính
thống nhất cao
Xây dựng CSDL, thực hiện đầy đủ các đối tường trên
HQTCSDL Microsoft Access
23


Tổng điểm
Giáo viên giới thiệu công cụ và phát tài liệu, yêu cầu học sinh về nhà tự tìm hiểu.
Bước 4. Giáo viên thống nhất kế hoạch triển khai
Hoạt động chính

Thời lượng

Hoạt động 1: Đặt vấn đề, giao nhiệm vụ dự

1 tiết

án.
Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức nền và 1 tuần (học sinh tự học ở nhà theo
chuẩn bị bản thiết kế sản phẩm để báo cáo.

nhóm, có 7 tiết trên lớp để tổng kết
và chữa bài tập).

Hoạt động 3: Báo cáo phương án thiết kế.
Hoạt động 4: Thiết kế sản phẩm

1 tiết
1 tuần (học sinh tự làm ở nhà theo
nhóm) và 3 tiết trên lớp.

Hoạt động 5: Giới thiệu sản phẩm.

1 tiết

Trong đó, Giáo viên nêu rõ nhiệm vụ ở nhà của hoạt động 2:
-

Nghiên cứu kiến thức liên quan: Chương 2: Hệ quản trị cơ sở dữ liệu Microsoft

-

Access
Vẽ bản thiết kế sản phẩm để báo cáo trong buổi học tuần tiếp.
Các tiêu chí đánh giá bài trình bày, bản thiết kế sản phẩm được sử dụng theo Phiếu
đánh giá số 2.
Phiếu đánh giá số 2: Đánh giá bài báo cáo và bản thiết kế sản phẩm

Tiêu chí

Điểm tối đa

Điểm đạt
được

Đầy đủ nội dung (đủ 4 đối tượng của Access)

2

Bản thiết kế đẹp, sáng tạo, khả thi

2

Giải thích được các nội dung trên sản phẩm

4

Trình bày rõ ràng, logic, sinh động

2
24


Tổng điểm

10

Giáo viên cần nhấn mạnh: Khi báo cáo phương án thiết kế sản phẩm học
sinh phải vận dụng kiến thức nền để giải thích. Vì vậy, tiêu chí này có trọng số
điểm lớn nhất
Hoạt động 2: Nghiên cứu kiến thức và đề xuất giải pháp
(Học sinh làm việc 7 tiết ở lớp và ở nhà – 1 tuần)
A. Mục đích:
Để thực hiện được bản thiết kế sản phẩm hồn chỉnh, HS phải nghiên cứu, tìm

hiểu các kiến thức Chương 2: Hệ quản trị cơ sở dữ liệu Microsoft Access. Đồng
thời, học sinh cần vận dụng được kiến thức đã học từ tốn và cơng nghệ… để đưa
ra bản vẽ mô tả và bản thiết kế sản phẩm phù hợp với nội dung kiến thức đã học.
B. Nội dung:
Học sinh tự học và làm việc nhóm thảo luận thống nhất các kiến thức có trong
các bài học 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 SGK Tin học 12 và kiến thức liên quan, vận dụng làm
bài tập và chữa bài tại lớp để làm sâu sắc kiến thức về cách xây dựng thiết kế một
CSDL, làm thực hành, vẽ bản thiết kế sản phẩm.
Giáo viên đôn đốc, hỗ trợ tài liệu, giải đáp thắc mắc cho các nhóm khi cần
thiết.
Các bài học có nội dung chính như sau:
Bài 3. Giới thiệu Microsoft Access
-

Biết những khả năng của Access như một hệ QTCSDL (khai báo, lưu trữ, xử lí dữ

-

liệu)
Biết bốn đối tượng chính trong Access: bảng (Table), mẫu hỏi (Query), biểu mẫu

-

(Form), báo cáo (Report)
Thực hiện các thao tác cơ bản: Khởi động và kết thúc Access, tạo một cơ sở dữ liệu

-

mới hoặc mở một CSDL đã có, tạo đối tượng mới, mở một đối tượng
Biết có hai chế độ làm việc với các đối tượng: Chế độ thiết kế (Design View) và chế

-

độ trang dữ liệu (Datasheet View)
Biết các cách tạo các đối tượng: dùng thuật sĩ (Wizard) và tự thiết kế (Design)
Bài 4: Cấu trúc bảng
25