Tài liệu Báo cáo " Kháng cáo, kháng nghị theo thủ tục phúc thẩm dân sự" pptx

đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
Tạp chí luật học 59




Trần Phơng Thảo *
h xột x hai cp l mt trong
nhng nguyờn tc quan trng ca lut
t tng dõn s. Sau khi tuyờn ỏn s thm,
nu khụng ng ý vi bn ỏn, quyt nh s
thm, ng s, ngi i din hp phỏp
ca ng s, c quan nh nc, t chc xó
hi ó khi kin vỡ li ớch chung cú quyn
khỏng cỏo, vin kim sỏt cựng cp v vin
kim sỏt cp trờn trc tip cú quyn khỏng
ngh theo th tc phỳc thm. Trong D tho
B lut t tng dõn s, vic khỏng cỏo,
khỏng ngh c quy nh ti chng XV
Phn th 3. Chng ny bao gm 15 iu,
t iu 243 n iu 257. So vi Phỏp lnh
th tc gii quyt cỏc v ỏn dõn s nm
1989, D tho B lut t tng dõn s ó
quy nh chi tit hn, c th hn cỏc vn
liờn quan n vic khỏng cỏo, khỏng ngh
i vi bn ỏn, quyt nh s thm dõn s.
Tuy nhiờn, vn cũn mt s bt cp, trong
bi vit chỳng tụi xin nờu mt vi ý kin
xung quanh vn ny.

1. i tng ca khỏng cỏo, khỏng
ngh theo th tc phỳc thm
Theo quy nh ca D tho B lut t
tng dõn s, nhng i tng cú th b
khỏng cỏo, khỏng ngh theo th tc phỳc
thm l bn ỏn s thm, quyt nh tm
ỡnh ch v quyt nh ỡnh ch vic gii
quyt v ỏn dõn s. Trong ba i tng ny
thỡ bn ỏn s thm v quyt nh ỡnh ch
vic gii quyt v ỏn dõn s cú th b khỏng
cỏo, khỏng ngh, yờu cu xem xột li theo
th tc phỳc thm dõn s l hp lớ bi
ng s cú quyn khụng ng ý vi vic
gii quyt v ỏn ca to ỏn s thm khi cho
rng vic gii quyt v ỏn nh vy l khụng
ỳng. Nhng i vi quyt nh tm ỡnh
ch vic gii quyt v ỏn dõn s li khỏc.
Quyt nh ny ch cú ý ngha tm dng t
tng vỡ v ỏn cú nhng cn c khin cho
vic gii quyt v ỏn ú khụng th tip tc
c. Bao gi nhng cn c ú chm dt,
to ỏn li tip tc vic gii quyt v ỏn.
Vic to ỏn ra quyt nh tm ỡnh ch vic
gii quyt v ỏn khụng phi l to ỏn ó gii
quyt v ỏn nờn D tho B lut t tng dõn
s quy nh quyt nh tm ỡnh ch cng
cú th b khỏng cỏo, khỏng ngh theo th tc
phỳc thm l khụng cn thit. Theo chỳng
tụi, trong D tho B lut t tng nờn loi
quyt nh tm ỡnh ch ra khi nhng i

tng cú th b khỏng cỏo, khỏng ngh theo
th tc phỳc thm.
2. V thi hn khỏng cỏo theo th tc
phỳc thm
iu 246 D tho B lut t tng dõn
s quy nh: 1. Thi hn khỏng cỏo l 15
ngy, k t ngy tuyờn ỏn hoc ra quyt
nh. i vi ng s khụng cú mt ti
phiờn to thỡ thi hn khỏng cỏo tớnh t
C

* Ging viờn Khoa lut dõn s
Trng i hc lut H Ni


đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
60 Tạp chí luật học

ngy h nhn c bn sao bn ỏn, quyt
nh hoc ngy niờm yt bn sao bn ỏn .
2. Trong trng hp n khỏng cỏo gi
qua bu in thỡ ngy khỏng cỏo c tớnh
cn c vo ngy bu in ni gi úng du
phong bỡ.Theo quy nh ca iu lut
ny thỡ ng s, ngi i din hp phỏp
ca ng s, c quan nh nc, t chc xó
hi cú 15 ngy khỏng cỏo sau khi bit
c kt qu xột x s thm. So vi quy
nh ti iu 59 Phỏp lnh th tc gii
quyt cỏc v ỏn dõn s, thi hn khỏng cỏo

bn ỏn, quyt nh s thm quy nh ging
nhau. Theo chỳng tụi, vic quy nh thi
hn khỏng cỏo 15 ngy ny l hp lớ. Vi
thi hn ny, ngi khỏng cỏo cú thi
gian cn thit suy ngh v quyt nh
xem mỡnh cú nờn khỏng cỏo hay khụng.
iu 246 D tho B lut t tng dõn s ch
khỏc iu 59 Phỏp lnh th tc gii quyt
cỏc v ỏn dõn s ch b sung thờm khon
2 ca iu lut ghi nhn trng hp khỏng
cỏo c gi qua ng bu in. Nh vy,
khi B lut t tng dõn s cú hiu lc, ỏp
dng iu 246 D tho B lut t tng dõn
s trờn thc t s gp mt s vng mc
nh sau:
Th nht, vic xỏc nh thi im bt
u ca thi hn khỏng cỏo. Theo iu 246
quy nh thỡ thi hn khỏng cỏo bn ỏn,
quyt nh s thm dõn s c xỏc nh
theo tng trng hp khỏc nhau. Nu ngi
cú quyn khỏng cỏo cú mt ti phiờn to s
thm thỡ thi hn khỏng cỏo c tớnh k t
ngy to ỏn tuyờn bn ỏn, quyt nh. Nu
ngi cú quyn khỏng cỏo khụng cú mt ti
phiờn to s thm thỡ thi hn tớnh t ngy
h nhn c bn sao bn ỏn, quyt nh
hoc ngy niờm yt bn sao bn ỏn, quyt
nh. Tuy nhiờn, iu 246 khụng ch rừ thi
hn 15 ngy bt u tớnh c th l t ngy
no: Tớnh c ngy tuyờn bn ỏn, quyt nh,

ngy giao bn ỏn, quyt nh, ngy niờm yt
bn ỏn, quyt nh hay tớnh t ngy k tip
ca nhng ngy ú. Trờn thc t, cỏc to ỏn
trong mt thi gian di ó khụng thng nht
c vn ny. Chớnh vỡ vy, To ỏn nhõn
dõn ti cao ó phi ra Cụng vn s
166/2001/KHXX ngy 14/12/2001 hng
dn ỏp dng iu 59 Phỏp lnh th tc gii
quyt cỏc v ỏn dõn s v cỏch tớnh thi hn
khỏng cỏo, khỏng ngh theo quy nh ca
iu 161, 162 B lut dõn s nh sau:
Thi im bt u thi hn khỏng cỏo,
khỏng ngh l ngy tip theo ca ngy c
xỏc nh. L ra hn ch ny phi c
khc phc khi xõy dng B lut t tng dõn
s nhng D tho B lut t tng dõn s
mi ch b sung trng hp khỏng cỏo c
gi qua ng bu in m khụng quy nh
thi im bt u tớnh thi hn khỏng cỏo.
Theo chỳng tụi, iu 246 D tho B lut
t tng dõn s phi quy nh c th hn v
thi hn khỏng cỏo theo hng ngy u
tiờn ca thi hn khỏng cỏo l ngy tip
theo ca ngy tuyờn, ngy giao, ngy niờm
yt bn ỏn, quyt nh.
Th hai, v thi im kt thỳc thi hn
khỏng cỏo. Cng nh thi im bt u,
iu 246 D tho B lut t tng dõn s
cng khụng quy nh rừ thi im kt thỳc
ca thi hn khỏng cỏo. Hin ti theo hng

dn ti Cụng vn s 166/2001/KHXX ca
To ỏn nhõn dõn ti cao thỡ thi im kt


đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
Tạp chí luật học 61

thỳc thi hn khỏng cỏo s l thi im kt
thỳc ngy cui cựng ca thi hn. Thi
im kt thỳc ngy cui cựng ú l vo lỳc
12 gi ờm. Nu ngy cui cựng ca thi
hn l ngy l, ngy ngh cui tun (th
by, ch nht) thỡ thi hn kt thỳc ti thi
im kt thỳc ngy lm vic tip theo ngy
ngh ú. Vi hng dn ny, hin ti cỏc
to ỏn tm thng nht c cỏch xỏc nh
thi im kt thỳc thi hn khỏng cỏo.
Nhng theo Quyt nh s 188/1999/Q-
TTg ngy 17/9/1999 ca Th tng Chớnh
ph v thc hin ch tun lm vic 40
gi thỡ k t ngy 02/10/1999, ch tun
lm vic 40 gi trong 5 ngy, ngy th by
v ch nht l ngy ngh hng tun i vi
cỏn b, cụng chc v ngi lao ng trong
cỏc c quan, n v hnh chớnh s nghip,
t chc chớnh tr, t chc - chớnh tr xó hi;
do ú khi ngy cui cựng ca thi hn l
ngy th by, ngy ch nht hoc ngy ngh
l thỡ thi hn kt thỳc ti thi im kt
thỳc ngy lm vic tip theo ngy ngh ú.

Trờn thc t, kt thỳc gi lm vic thỡ cng
chng cú to ỏn no cũn tip nhn n
khỏng cỏo ca ng s. Do vy, ng s
cú th s khiu ni v vic np n khỏng
cỏo khụng c nhn sau gi lm vic ca
ngy cui cựng ca thi hn khỏng cỏo (vớ
d: Sau 17 gi trc 24 gi). Theo chỳng
tụi, thi im kt thỳc ca thi hn khỏng
cỏo theo th tc phỳc thm ch nờn gii hn
n ht gi lm vic hnh chớnh bỡnh
thng ca mt c quan nh nc.
3. V thi hn khỏng ngh bn ỏn, quyt
nh s thm dõn s ca vin kim sỏt
Theo iu 253 D tho B lut t tng
dõn s thỡ Thi hn khỏng ngh ca vin
trng vin kim sỏt cựng cp l 15 ngy,
ca vin trng vin kim sỏt cp trờn trc
tip l 30 ngy, k t ngy tuyờn ỏn hoc ra
quyt nh. V quy nh ny ca D tho
B lut t tng dõn s chỳng tụi cng cú
mt s ý kin sau:
Th nht, so vi khon 2 iu 59 Phỏp
lnh th tc gii quyt cỏc v ỏn dõn s thỡ
iu 253 D tho B lut t tng dõn s ó
quy nh c th hn: Ch th cú quyn
khỏng ngh theo th tc phỳc thm l vin
trng vin kim sỏt cựng cp v vin
trng vin kim sỏt trờn mt cp. Vic quy
nh rừ ch th cú quyn khỏng ngh nh
vy s giỳp cho vic xỏc nh trỏch nhim

mt cỏch c th.
Th hai, so vi quy nh ti iu 59
Phỏp lnh th tc gii quyt cỏc v ỏn dõn
s, thi hn khỏng ngh bn ỏn, quyt nh
s thm ca vin kim sỏt c quy nh ti
iu 253 D tho B lut t tng dõn s l
ging nhau. Nhng cú im khỏc l iu 59
Phỏp lnh th tc gii quyt cỏc v ỏn dõn
s cú quy nh v trng hp: "Nu kim
sỏt viờn khụng tham gia phiờn to thỡ thi
hn khỏng ngh tớnh t ngy vin kim sỏt
cựng cp nhn c bn sao bn ỏn, quyt
nh" cũn iu 253 D tho B lut t tng
dõn s thỡ khụng cú quy nh ny. Vy vn
t ra l i vi vin kim sỏt thỡ vic c
kim sỏt viờn tham gia phiờn to s thm
dõn s cú l bt buc trong mi trng hp
hay khụng? iu 208 d tho B lut t
tng dõn s quy nh: "Kim sỏt viờn vin
kim sỏt cựng cp cú nhim v tham gia
phiờn to xột x v ỏn m vin kim sỏt


đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
62 Tạp chí luật học

khi t. i vi nhng v ỏn khỏc, kim sỏt
viờn cú th tham gia phiờn to, nu xột thy
cn thit. Trong trng hp cn thit cú th
cú kim sỏt viờn d khuyt". Nh vy, theo

iu 208 D tho B lut t tng dõn s thỡ
khụng phi mi phiờn to s thm dõn s
vin kim sỏt u phi c kim sỏt viờn
tham gia m ch l nhng v ỏn dõn s do
vin kim sỏt khi t. Cỏc v ỏn khỏc thỡ
ch khi thy cn thit thỡ vin kim sỏt mi
c kim sỏt viờn tham gia phiờn to. Vỡ vy,
phự hp vi iu 208 D tho B lut t
tng dõn s, iu 253 nờn b sung trng
hp: i vi cỏc v ỏn dõn s m vin kim
sỏt khụng tham gia phiờn to s thm thỡ
thi hn khỏng ngh ca vin kim sỏt c
tớnh t ngy vin kim sỏt nhn c bn
sao bn ỏn, quyt nh.
Ngoi ra, iu 246, iu 253 D tho
B lut t tng dõn s cng khụng quy nh
rừ thi im bt u v kt thỳc ca thi
hn khỏng ngh. Theo chỳng tụi nờn quy
nh rừ hn theo hng ging nh quy nh
v cỏch tớnh thi im bt u v kt thỳc
ca thi hn khỏng cỏo bn ỏn, quyt nh
s thm.
4. V thi hn khỏng cỏo, khỏng ngh
quỏ hn
iu 248 D tho B lut t tng dõn
s quy nh: 1. Khỏng cỏo khụng lm
ỳng trong thi hn quy nh ti iu 247
ca B lut ny l quỏ hn. Sau khi nhn
c n khỏng cỏo quỏ hn to ỏn cp s
thm phi gi n khỏng cỏo, bn tng

trỡnh ca ngi khỏng cỏo vỡ lớ do khỏng
cỏo quỏ hn v cỏc chng c (nu cú) cho
to ỏn cp phỳc thm.
Vic khỏng cỏo quỏ hn cú th c to
ỏn cp phỳc thm chp nhn nu cú lớ do
chớnh ỏng. Theo quy nh ny thỡ khỏng
cỏo quỏ hn l khỏng cỏo quỏ thi hn 15
ngy theo lut nh. iu ny cú ngha l
trong thi hn 15 ngy sau, k t khi tuyờn
ỏn, ngi cú quyn khỏng cỏo khụng np
n khỏng cỏo m quỏ 15 ngy h mi np
n. Vic h np n khỏng cỏo mun l cú
lớ do v vic h np mun ny cú th s
c to ỏn cp phỳc thm chp nhn nu lớ
do h a ra l chớnh ỏng. Tuy nhiờn, trờn
thc t, hin ang cú hai quan im trỏi
ngc nhau v vic chp nhn khỏng cỏo
quỏ hn.
- Quan im th nht cho rng khụng
nờn quy nh to phỳc thm s chp nhn
khỏng cỏo quỏ hn vỡ bn ỏn, quyt nh ht
thi hn khỏng cỏo, khỏng ngh m khụng
cú khỏng cỏo, khỏng ngh thỡ ó cú hiu lc
phỏp lut. Nu chp nhn khỏng cỏo, khỏng
ngh quỏ hn thỡ i vi trng hp bn ỏn,
quyt nh ó thi hnh xong trờn thc t s
gii quyt nh th no vi kt qu thi hnh
ỏn v liu cú khc phc c hu qu
khụng? Hn na, vic chp nhn khỏng cỏo
quỏ hn ch bo v cho quyn li ca mt

bờn ng s. Nu quy nh khỏng cỏo quỏ
hn c chp nhn thỡ vụ hỡnh trung li to
ra s bt bỡnh ng trong vic gii quyt v
ỏn dõn s. iu ny rt cú th s kộo theo
hu qu l bờn ng s cú quyn li khụng
c bo v s khiu ni theo th tc giỏm
c thm.
- Quan im th hai li cho rng cn
thit phi quy nh v khỏng cỏo quỏ hn.
Lớ do gii trỡnh cho quan im ny l


đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
Tạp chí luật học 63

trong thc t cuc sng cú nhng tr ngi,
khú khn khỏch quan m bn thõn ng s
khụng th khc phc c nh m au, tai
nn, l lt nờn h khụng th np n
khỏng cỏo ỳng hn c. i vi nhng
trng hp ny to ỏn phi to iu kin
giỳp h bo v cỏc quyn trong t tng dõn
s. Tuy nhiờn, trỏnh tỡnh trng lm dng
cỏc quy nh ny trong thc tin thỡ cn quy
nh cỏc iu kin khi chp nhn khỏng cỏo
quỏ hn.
Chỳng tụi ng h quan im th hai.
Tuy nhiờn, khc phc c cỏc vng
mc xy ra khi ỏp dng, B lut t tng dõn
s phi quy nh rừ nh th no l cú lớ do

chớnh ỏng. Nu cú th lit kờ mt s
trng hp c th cỏc to ỏn ỏp dng
thng nht, trỏnh tỡnh trng mi to xỏc
nh mt kiu. Mt khỏc, ch chp nhn
khỏng cỏo quỏ hn khi trờn thc t bn ỏn,
quyt nh ny cha c thi hnh, mi thi
hnh c mt phn khụng ỏng k hoc cú
th khc phc c hu qu ca vic ó thi
hnh ỏn. Quy nh ny nhm m bo kh
nng s sa cha c nhng thiu sút ca
bn ỏn, quyt nh s thm.
Ngoi ra, khi B lut t tng dõn s quy
nh v khỏng cỏo quỏ hn cng cn phi
quy nh thi hn c th c khỏng cỏo
quỏ hn. Thi hn khỏng cỏo quỏ hn ny
khụng nờn lõu quỏ. Theo kinh nghim mt
s nc thỡ thi hn ny dao ng t mt
thỏng n ba thỏng. Nu thi gian quỏ hn
lõu quỏ e rng khú cú th khc phc c
cỏc thiu sút vỡ bn ỏn ó thi hnh xong
hoc cỏc quyn v li ớch trong bn ỏn,
quyt nh s thm ó khụng cũn na. ng
thi iu lut nờn nờu c th thi hn khỏng
cỏo quỏ hn l 15 ngy ging nh thụng
thng nhng c k t ngy tr ngi
khỏch quan cho vic khỏng cỏo quỏ hn
khụng cũn.
V trỡnh t, th tc ca vic xem xột
n khỏng cỏo quỏ hn, khon 2 iu 248
D tho B lut t tng dõn s quy nh:

Trong thi hn 10 ngy k t ngy
nhn c n khỏng cỏo quỏ hn v cỏc
ti liu kốm theo, to ỏn cp phỳc thm
thnh lp mt hi ng gm ba thm phỏn
xem xột khỏng cỏo quỏ hn. Khi xột
khỏng cỏo quỏ hn, hi ng cú quyn chp
nhn hoc khụng chp nhn vic khỏng cỏo
quỏ hn. Lớ do chp nhn hoc khụng chp
nhn vic khỏng cỏo quỏ hn phi c ghi
rừ trong quyt nh. To ỏn cp phỳc thm
phi gi bn sao bn ỏn, quyt nh cho
ngi khỏng cỏo quỏ hn v to ỏn cp s
thm. Nu to ỏn cp phỳc thm chp nhn
vic khỏng cỏo quỏ hn thỡ to ỏn cp s
thm tin hnh cỏc th tc do B lut ny
quy nh v gi h s v ỏn cho to ỏn cp
phỳc thm.
Nh vy, so vi Phỏp lnh th tc gii
quyt cỏc v ỏn dõn s, D tho B lut t
tng dõn s ó quy nh c th hn th tc
xột n khỏng cỏo quỏ hn. Tuy nhiờn, cỏch
thc lm vic ca hi ng xột n khỏng
cỏo quỏ hn nh th no thỡ D tho B lut
t tng dõn s li quy nh khụng rừ. Theo
chỳng tụi, trỏnh s tu tin, B lut t
tng dõn s nờn quy nh rừ th tc xột
khỏng cỏo quỏ hn. Th tc ny nờn quy
nh theo hng hi ng lm vic theo th
tc rỳt gn, cú ngha l khụng cn m phiờn

đặc san góp ý dự thảo bLTTDS
64 Tạp chí luật học

tũa, th tc xột duyt tht ngn gn, thm
chớ cho phộp trong mt s trng hp ch
cn mt thm phỏn xem xột v quyt nh
nhm khc phc nhanh nht sai lm ó
xy ra. Vic chuyn giao h s gia to ỏn
cp s thm cho to ỏn cp phỳc thm ch
tin hnh sau khi khỏng cỏo quỏ hn c
chp nhn.
V vic khỏng ngh quỏ hn ca vin
kim sỏt trong D tho B lut t tng dõn
s khụng cú quy nh. Liu t ú chỳng ta
cú th hiu vin kim sỏt ch cú quyn
khỏng ngh bn ỏn, quyt nh s thm
trong ỳng thi hn lut nh. Theo chỳng
tụi, B lut t tng dõn s cng cn quy
nh v vic vin kim sỏt khỏng ngh quỏ
hn. Mc dự so vi ngi cú quyn khỏng
cỏo, ngi cú quyn khỏng ngh l vin
kim sỏt cú nhiu iu kin thun li
thc hin vic khỏng ngh hn. Song i
vi vin kim sỏt cp trờn mc dự cú thi
hn khỏng ngh di gp ụi so vi vin
kim sỏt cựng cp (30 ngy) nhng vic
theo dừi hot ng xột x ca to ỏn cp
di gp nhiu khú khn nờn rt cú th s
khỏng ngh quỏ hn. Vỡ vy, D tho B

lut t tng dõn s nờn b sung quy nh v
vic vin kim sỏt khỏng ngh quỏ hn.
5. Hu qu phỏp lớ sau khi ht thi
hn khỏng cỏo, khỏng ngh
Theo quy nh ti iu 255 D tho B
lut t tng dõn thỡ Nhng phn ca bn
ỏn, quyt nh s thm b khỏng cỏo, khỏng
ngh thỡ cha c a ra thi hnh, tr
trng hp phỏp lut quy nh cho thi hnh
ngay. Nh vy, v nguyờn tc phi m
bo ỳng thi hn khỏng cỏo, khỏng ngh
theo lut nh. Cỏc to ỏn phi ch ht thi
hn khỏng cỏo, khỏng ngh thỡ mi xem xột
n cỏc vn liờn quan. Trong thi gian
khỏng cỏo, khỏng ngh bn ỏn, quyt nh
s thm cha phỏt sinh hiu lc, vỡ vy,
ng nhiờn nú cha c thi hnh. Sau khi
ht thi hn khỏng cỏo, khỏng ngh theo
lut nh nu khụng cú khỏng cỏo, khỏng
ngh thỡ mi c a bn ỏn, quyt nh s
thm ra thi hnh, tr trng hp cú quy
nh khỏc. Cũn nu ht thi hn khỏng cỏo,
khỏng ngh m thy cú khỏng cỏo, khỏng
ngh thỡ phi xem khỏng cỏo, khỏng ngh
mt phn hay ton b. iu lut ny theo
chỳng tụi cng cha c rừ. Trờn thc t
t trc n nay ti cỏc to ỏn thỡ dự khỏng
cỏo, khỏng ngh mt phn hay ton b thỡ
nhỡn chung bn ỏn, quyt nh ú u
khụng c a ra thi hnh. Mt khỏc, khi

to ỏn cp phỳc thm xem xột phn b
khỏng cỏo, khỏng ngh nhng gii quyt
c vn ú thỡ li phi xem xột n
phn liờn quan khụng b khỏng cỏo, khỏng
ngh nhng n thi im ny thỡ phn
khụng b khỏng cỏo, khỏng ngh cú th ó
thi hnh ri thỡ liu cú khc phc c sai
lm ca to ỏn cp di na hay khụng.
m bo quyn v li ớch hp phỏp ca
ng s, m bo kh nng khc phc
sai lm ca to ỏn cp di mt cỏch tt
nht, D tho B lut t tng dõn s nờn
quy nh rừ khi cú khỏng cỏo, khỏng ngh
thỡ khụng c a bn ỏn, quyt nh b
khỏng cỏo, khỏng ngh ra thi hnh, tr
trng hp cn thi hnh ngay./.