Cây lương thực - Sinh học - Nguyễn Thị Liên - Thư viện Bài giảng điện tử

I. Đặt vấn đề
- Đồng bằng sông Cửu Long chiếm 13%
diện tích cả nước nhưng có gần 18% dân số
cả nước, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao hơn
cả nước (năm 2015 tăng 7,8% trong khi cả
nước tăng 6,8%).
- Chỉ riêng lúa đã chiếm 47% diện tích và
56% sản lượng lúa cả nước; xuất khẩu gạo
từ toàn vùng chiếm tới 90% sản lượng


- Xâm nhập mặn là hiện tượng nước mặn với nồng độ mặn
bằng 4‰ xâm nhập sâu vào nội đồng khi xảy ra triều cường,
nước biển dâng hoặc cạn kiệt nguồn nước ngọt.
- Vài năm trở lại đây, tình trạng xâm nhập mặn ở các tỉnh đồng
bằng Sông Cửu Long diễn ra ngày càng phức tạp
- Ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông nghiệp đặc biệt là trồng
lúa


=> Cần phải có
những giải pháp
để khắc phục và
phát triển trong
sản xuất lúa


Ngun nhân
• Biến đổi khí hậu
• Xây dựng thủy điện
• Hoạt động kinh tế của con người

• Trong tự nhiên, bề mặt phân cách giữa nước ngọt và nước mặn
hiếm khi ổn định.
• Q trình bổ sung nước hoặc khai thác nguồn nước ngầm đều dẫn
đến sự dịch chuyển bề mặt phân cách giữa nước ngọt và nước mặn.
Sự dịch chuyển đó có thể làm mực nước dâng lên hoặc hạ xuống tùy
thuộc vào việc nước ngọt đổ vào tầng ngậm nước tăng hay giảm.
• Do đó, sự thay đổi lượng nước ngầm gây ảnh hưởng trực tiếp đến
xâm nhập mặn. Tình trạng này sẽ tăng nhanh hơn nếu giảm bổ sung
nước ngầm.


Biến đổi khí hậu
• BĐKH ảnh hưởng đến chu trình thủy văn
thơng qua thay đổi mơ hình lượng mưa, lượng
nước bốc hơi và độ ẩm của đất.
• Lượng mưa có thể tăng hoặc giảm và phân bố
không đồng đều. Hiện tượng này sẽ làm thay
đổi lượng nước ngầm được bổ sung, đồng
thời thay đổi tốc độ xâm nhập mặn vào tầng
ngậm nước ven biển.


Xây dựng thủy điện
• Thủy điện khơng làm thay đổi tổng lượng nước
nhưng làm thay đổi thời gian nước di chuyển xuống
hạ nguồn. Trong những năm bị tác động bởi hiện
tượng El Nino, mưa ít, các nhà máy thủy điện phải
tăng cường tích nước. Những năm khơ hạn thiếu

nước, nước qua một chuỗi các đập này phải mất
nhiều thời gian.
• Việc tích nước của đập thủy điện ở Trung Quốc diễn
ra vào đúng thời điểm hạn hán đang diễn ra ở khu
vực hạ lưu sông Mê Kông. Điều này sẽ khiến tình
hình hạn hán và xâm nhập mặn ở ĐBSCL dự báo là
rất nghiêm trọng.


Đối với các cửa sông tiếp giáp với biển, hiện tượng
xâm nhập mặn từ biển vào các sông xảy ra khá phổ
biến, đặc biệt vào mùa khơ. Khi đó lượng nước từ
sông đổ ra biển giảm, thủy triều từ biển sẽ mang
nước mặn lấn sâu vào lịng sơng làm cho nước sông
bị nhiễm mặn.


Hoạt động kinh tế con người
• Nhu cầu sử dụng nước ngọt vào mùa khô tăng
sẽ làm giảm nguồn nước ngầm, làm tăng nguy
cơ xâm nhập mặn.