Tài liệu Hiểu biết về sự phát triển phù hợp: Độ tuổi và các hoạt động phù hợp doc

Hiểu biết về sự phát triển phù hợp: Độ tuổi và các hoạt
động phù hợp
Hãy hình dung có một hành lang với những cánh cửa trong tâm trí. Mặc
dù hành lang đó được đóng kín ở tất cả các bên nhưng vẫn có một
khoảng không gian lớn ở giữa các cánh cửa. Có những độ tuổi chung cho
sự phát triển về thể chất, tri thức, tinh thần nhưng mỗi đứa trẻ đều có lịch
trình riêng của mình trong những hành lang đó, không hẳn chính xác
nhưng cũng không giống như của bất kỳ ai khác. Các kỹ năng khác như là
kỹ năng xã hội thì tiếp tục phát triển trong cả thời kỳ trưởng thành.
Bởi vì chúng ta nhấn mạnh về kỷ luật nên hãy xem xét các nhân tố có ảnh
thưởng đến nhận thức và hành vi của trẻ.
Quá trình và kết quả
Cách trẻ nhìn nhận thế giới xung quanh thay đổi nhiều ở giữa độ tuổi 3 và
6. Mãi cho đến khi kết thúc những năm này, trong khoảng tuổi thứ 5, trẻ
mới bắt đầu làm nhiều thứ với một mục đích rõ ràng trong ý nghĩ. Cho tới
trước thời gian đó thì chúng thích tự làm hơn, nói cách khác là trẻ thích
"quá trình thực hiện" hơn là kết quả, hay mục tiêu của việc chúng đang
làm.
Hãy tưởng tượng rằng đó là một buổi tối thứ 6 bận rộn, bạn bị nhỡ, và
phải thực hiện một chuyến đi nhanh tới cửa hàng tạp hoá với con bạn.
Bạn có một mục tiêu rõ ràng trong tâm trí - phải lấy ngay những nguyên
liệu cần thiết cho bữa tối, về nhà, chuẩn bị và ăn bữa tối, trong lúc con trai
lớn của bạn đang chơi bóng đá. Tuy nhiên, đối với đứa con nhỏ của bạn
thì kết quả không phải là điều quan trọng. Một chuyến đi tới cửa hàng tạp
hoá là cả một quá trình - đó là huơng vị, màu sắc, cảm giác và sự trải
nghiệm. Bị kẹp trong một lịch trình bận rộn, rõ ràng đây không phải lúc để
tận hưởng quá trình.
Trẻ có thể chưa hiểu được định hướng mục tiêu của chúng ta. Không phải
lúc nào bạn cũng có thể cùng con tận hưởng sự thoải mái, đôi khi chúng
ta cần phải chạy đi thật nhanh, chạy ngay về nhà, lại còn phải lao vào bếp
nữa chứ. Nhận thức được xu hướng tập trung vào quá trình hơn là kết

quả của trẻ có thể giúp bạn tạo ra được sự cân bằng. Đã có những lúc
bạn cùng con cảm nhận quá trình, thoải mái khi đi ngang qua cửa hàng,
tận hưởng mùi hương của các loài hoa, ngắm nhìn màu sắc của những
trái hoa quả và rau xanh, và xem những quyển tạp chí đẹp nổi bật trên giá.
Nhưng khi thời gian không cho phép, hãy giải thích cho con bạn hiểu tại
sao lần này cả hai phải mua thật nhanh ở cửa hàng. Bạn có thể yêu cầu
trẻ nắm lấy tay bạn và cả hai sẽ lướt nhanh qua dãy hàng đồ chơi hay
những thứ tuyệt vời khác. Bạn có thể để trẻ giúp mình tìm xem dãy hàng
thịt gà ở đâu và mang tới quầy thanh toán. Sau đó cả hai sẽ quay trở lại xe
và lái về nhà. Giải thích cho trẻ hiểu được điều bạn mong muốn và điều gì
sẽ xảy ra khiến trẻ hợp tác với bạn được dễ dàng hơn.
Pasty đi tới trung tâm chăm sóc trẻ vào một buổi chiều, ngay đúng lúc gặp
Laura và con trai cô ấy rời đi với một bức tranh to và đẹp. Pasty đã nhìn
quanh háo hức muốn xem Paul - con trai của cô đã vẽ gì, nhưng chẳng có
bức tranh nào có tên con trai cô trên đó. Pasty đã tới gặp giáo viên và hỏi
tại sao Paul đã không có cơ hội để vẽ tranh ngày hôm đó. Giáo viên nói
"Paul rất thích vẽ nhưng lại không vẽ tranh trên giấy. Bé đã khuấy màu lên
và vẽ lên những ngón tay của mình, sau đó bé quyết định mình thật sự
muốn vẽ lên các hình khối."
Mẹ của Paul thêm một lần nữa có được cảm nhận chắc chắn xu hướng
phát triển của Paul được hướng theo quá trình này.
Quan điểm
Thế giới trông như thế nào khi bạn thấp hơn 1m? Những sự lựa chọn của
bạn, nhu cầu của bạn, và hành vi của bạn có thể bị ảnh hưởng như thế
nào khi ở trong hoàn cảnh đặc biệt này? Ồ, bạn hãy thử cúi xuống ngang
đầu gối và nhìn quanh xem.
Bức tranh treo cao 2m trên tường trông như thế nào từ góc độ này? Bạn
cảm thấy hấp dẫn thế nào khi nói chuyện với cái đầu gối người lớn? Hiểu
được những giới hạn và khả năng phát triển thể chất của trẻ có thể giúp
cha mẹ và giáo viên tạo ra môi trường phù hợp với trẻ nhỏ. Bất cứ khi nào

bạn có thời gian nghĩ về những yếu tố như vậy, hãy đưa ra những điều
chỉnh phù hợp, và bạn sẽ làm tăng thêm động lực, sự hào hứng, giảm đi
tâm lý chán nản của trẻ - điều này giúp làm giảm bớt những cử xử sai trái,
và nhờ vậy mà kỷ luật cũng giảm đi.