NHỮNG QUAN điểm cơ bản của CHỦ NGHĨA xã hội KHÔNG TƯỞNG, NHỮNG GIÁ TRỊ và hạn CHẾ

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH DOANH VÀ CÔNG NGHỆ HÀ NỘI
KHOA TRIẾT HỌC

TIỂU LUẬN
CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
CHỦ ĐỀ:
NHỮNG QUAN ĐIỂM CƠ BẢN CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
KHÔNG TƯỞNG, NHỮNG GIÁ TRỊ VÀ HẠN CHẾ.

SINH VIÊN THỰC HIỆN

:

MÃ SINH VIÊN

:

LỚP

:

GIẢNG VIÊN HƯỚNG DẪN :


MỤC LỤC


A. MỞ ĐẦU
Từ cuối thế kỷ XVIII đến đầu thế kỷ XIX, các tư tưởng xã hội chủ nghĩa
được thể hiện như là một học thuyết. Chủ nghĩa xã hội không tưởng – phê phán
đã tố cáo, phê phán sâu sắc xã hội tư bản chủ nghĩa, phủ định nó, đồng thời đề

xuất con đường, biện pháp và những dự đoán thiên tài về xã hội tương lai

Ở bài tiểu luận này em xin chọn đề tài: “Những quan điểm cơ bản của Chủ
nghĩa xã hội không tưởng, những giá trị và hạn chế” để giúp chúng ta có thêm
hiểu biết và cách nhìn về những quan điểm, tư tưởn, lẽ sống của những con
người tại thời điểm đó.


B. NỘI DUNG
I.

Chủ nghĩa xã hội không tưởng:
a. Khái niệm:

CNXHKT là một hệ thống những quan điểm, tư tưởng về giải
phóng xã hội, giải phóng con người;xây dựng một xã hội (XH) mới
tốt đẹp khơng có áp bức,bóc lột,đảm bảo cho mọi người thực sự có
cuộc sống bình đẳng,hạnh phúc,nhưng lại đưa ra con đường,biện
pháp sai lầm,đólà bằng giáo dục,thuyết phục và tun truyền hịa
bình…cho lý tưởng của họ.
Chính sự xuất hiện chế độ tư hữu, xuất hiện giai cấp thống trị và bóc lột
mà xuất hiện các phong trào và tư tưởng xã hội chủ nghĩa(XHCN).
b. Các giai đoạn phát triển của chủ nghĩa xã hội không tưởng.

Giai đoạn thứ nhất: Những mầm mống và khuynh hướng tư tưởng
xã hội chủ nghĩa thời kì cổ đại
Chế độ nơ lệ là bước phát triển tất yếu của lịch sử. Giai cấp quý tộc chủ
nô và giai cấp nô lệ là hai giai cấp cơ bản mang tính chất đối kháng quyết liệt.
Mâu thuẫn giai cấp và đấu tranh giai cấp là miếng đất làm nảy sinh mầm mống
tư tưởng xã hội chủ nghĩa thời kì . Tư tưởng XHCN thời kì cổ đại thể hiện trong

dịng” văn học chưa thành văn”. Thông qua các câu chuyện dân gian như: các
chuyện thần thoại , các chuyện cổ tích, CNXHKT một mặt phản ánh những sự
bất bình đẳng của đơng đảo quần chúng lao động đối với các hành vi áp bức, bóc
lột của giai cấp thống trị; mặt khác,nêu lên ước mơ, khát vọng của cơng chúng
bị bóc lột,bị áp bức về một XH bình đẳng , cơng bằng ,bác ái,nhung rất mơ hồ
vụn vặt, thậm chí muốn trở về thời đại” hoàng kim nguyên thủy”.
Giai đoạn thứ hai: Tư tưởng XHCN từ TK XV đến cuối TK XVIII
CNTB ra đời và sự phát triển ở 1số nước, trước hết là ở châu âu. Sự phân
hóa giai cấp diễn ra mạnh mẽ và kèm theo đó là những xung đột giai cấp cũng
diễn ra quyết liệt.GCTS từng bước thiết lập địa vị thống trị của mình và đã dùng
nhiều thủ đoạn áp bức, bóc lột tàn bạo đối với người lao động. Trong bối cảnh
lịch sử đó, đã xuất hiện những nhà CNXHKT. Thông qua các tác phẩm “văn học
nhân đạo” của mình, các nhà nhân đạo thời cận đại đã lên án phê phán chế độ


XH tư hữu,đòi hỏi phải thay thế chế độ XH đó bằng 1 XH mới thực sự cơng
bằng ,bác ái.
Giai đoạn này có rất nhiều đại biểu ưu tú, điển hình là những đại biểu sau:
+ Tơmát Morơ(1478- 1535) là tác giả của tác phẩm văn học XHCNKT đầu
tiên,tác phẩm” không tưởng”
+ Tômađô Campanenla (1568-1639) là tác giả tác phẩm” thành phố mặt trời”
+Grắccơ Babớp (1760- 1797) và những người bạn cùng chí hướng chiến đấu của
ơng, lấn đầu tiên trong lịch sử, đã nói đến vấn đề đấu tranh cho CNXH với tính
cách một phong trào thực tiễn, chứ khơng chỉ là tư tưởng.” tun ngơn của
những người bình dân” của chủ nghĩa Babớp được coi là một cương lĩnh hành
động chưa từng có trong lịch sử trước đây của tư tưởng XHCN với những nhiệm
vụ ,những biện pháp cụ thể cần thực hiện ngay trong quá trình hành động dẫn
đến XH mới công bằng.
Giai đoạn thứ ba: CNXHKT-phê phán đầu TK XIX
Từ cuối TK XVIII đến đầu TK XIX,cuộc cách mạng cơng nghiệp về cơ

bản hồn thành ở nước Anh và sau đó tiếp diễn ở 1 số nước Tây Âu . Đây là giai
đoạn CNTB chiến thắng chế độ phong kiến , GCTS đã bắt đầu bộc lộ bản chất
cố hưũ của nó: phản động và bóc lột áp bức nhân dân lao động vì quyền lợi giai
cấp của mình; Đây cũng là giai đoạn GCVS hiện đại hình thànhvà bắt đầu thức
tỉnh về chính trị.
Trong điều kiện lịch sử ấy, đã xuất hiện những đại biểu mới của
CNXHKT. Đó là các nhà CNXHKT-phê phán vĩ đại: C.H.Xanh Ximơng,
Ph.S.Phuriê, R.Ơoen. Trong thời kì này, các tư tưởng XHCN được thể hiện như
là 1 học thuyết. CNXHKT-phê phán đã tố cáo, phê phán sâu sắc XHTBCN, phủ
định nó, đồng thời đề xuất con đường biện phápvà những dự đốn thiên tài về
XH tương lai.
+ C.H.Xanh Ximơng(1760-1825)
C.H.Xanh Ximơng xuất thân từ 1 gia đình q tộc Pháp. Ơng là 1 nhà tư
tương vĩ đại, một nhà XHCNKT- phê phán nổi tiếng.
Một trong những nội dung quan trọng trong học thuyết của C.H.Xanh
Ximông lý luận về giai cấp và xung đột giai cấp. Ơng có sự nhận xét khá độc
đáo về cuộc CM tư sản Pháp. Tại họa của nó là ở chỗ GCTS đã thay thế GCPK
và giành quyền thống trị XH, nó chưa thiết lập được 1 chế đọ phù hợp với quyền
lợi” giai cấp đông đảo nhất và nghèo khổ nhất”.Ơng địi hỏi phải làm 1 cuộc CM
mới vì hạnh phúc của tồn XH nhằm xóa bỏ những điều kiện bất công và phi
lý,song ông lại chủ trương giai quyết bằng con dường thuằn túy hịa bình, thực


hiện sự tuyên truyền để thúc đẩy các vua chúa sử dụng quyền lực mà nhân dân
giao phó cho họdể thực hiện những biến đổi. Ông muốn xây dựng XH mới trên
ngun tắc điều hịa Giai cấp và khơng chủ trương xóa bỏ chế độ tư hữu. Nhưng
với những tư tưởng bình đẳng XH, nhân đạo chủ nghĩa và nhiều dự kiến độc đáo
về XH tương lai mà C.H.Xanh Ximông được thừa nhậnlà 1 nhà XHCNKT vĩ
đại
+ Ph.S.Phuriê (1772-1837)

Ph.S.Phuriê là 1 nhà CNXHKT, 1 nhà phê phán và lên án XH tư sản1
cách xuất xắc, 1 nhà tư tưởng gần đến chủ nghĩa Mác
Một trong những tư tưởng nổi bật của Ph.S.Phuriê là sự phê phán và lên
án XH tư sản1 cách sâu sắc . Ph.S.Phuriê thẳng tay lột trần cảnh khốn cùng, sự
nghèo nàn về vật chất và tinh thần của XHTS. Ông cho rằng,sự nghèo khổ sinh
ra từ chính bản thân sự dồi dào , hạnh phúc của thiểu số người này gây ra sự khổ
ải cho đa số người khác.Từ đó, Ph.S.Phuriê địi hỏi phải thay thế XHTS bằng 1
XH mới cao hơn. XH mới, trong đó có sự thống nhất giữa lợi ích cá nhân với lợi
ích tập thể,mỗi con người riêng biệt chỉ có thể tìm thấy điều có lợi cho hỏtong
cái lợi của tồn thể mọi người,mọi người điều có quyền lao động và quyền sống.
Ph.S.Phuriê là người đầu tiên cho rằng, trình độ giải phóng phụ nữ là mực
thước tự nhiên để đo trình độ giải phóng chung. Ơng quan niệm về lịch sữH phát
triển qua 4 giai đoạn: mông muội , dã man , gia trưởng, văn minh
Ph.S.Phuriê chủ trương xây dựng XH mới còn chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất.
Ơng phản đối bạo lực CM, XH mới hình thành bằng thực hiện việc tuyên truyền
cho người ta hiểu biết những “dục vọng” của mình.
+R. Ơoen (1771-1858)
Ơoen là 1 nhà tư tưởng nổi tiếng , 1 nhà nhân đạo chủ nghĩa, 1 nhà cộng
sản thực nghiệm.
Khác với C.H.Xanh Ximông và Ph.S.Phuriê, điểm nổi bật của học thuyết
Ôoen là khuynh hướng phủ nhận và lên án chế độ tư hữu về tư liệu sản xuất1
cách toàn diện và sâu sắc nhất. Ông cho rằng, chế độ tư hữu đã và đang là
nguyên nhân của vô số tội phạm và tai họa mà con người phải chịu đựng. Nó là
nguyên nhân gây ra sự lừa đảo , gian lận, mại dâm, đói nghèo, tội lỗi , đau khổ
và bao nhiêu tệ nạn XH khác. Đó là 1 XH bất chính và bất hợp lý trong thực tiễn
cần xóa bỏ, thay thế bằng 1 XH hồn mỹ- XH XHCN.
Ơoen đã tiến hành thực nghiệm XH, bằng cách xây dựng các công xã lao
động. Nổi bật là ở Niu La Nác (Anh) và Inđiana (Mỹ). Trong tổ chức cơ sở của
XH mới, mọi thành viên sẽ sống như trong 1 gia đình. Nguyên tắc tổ chức và
hoạt động cuả công xã dược xây dựng trên cơ sở lao động tập thể , cộng đồng sở

hữu , bình đẳng về nghĩa vụ và quyền lợi giữa tất cả các thành viên…
Nhưng để có XH mới tốt đẹp hơn, R. Ôoen cho rằng , cần phải có sự giúp đỡ
của những người lãnh đạo đất nước, những người giàu có.

II.

Phân tích những giá trị lịch sử, hạn chế của CNXHKT.

Những giá trị và những hạn chế lịch sử của chủ nghĩa xã hội không tưởng:
a. Những giá trị của chủ nghĩa xã hội không tưởng:

Chủ nghĩa xã hội khơng tưởng có một q trình phát triển lâu dài, từ chỗ
là những ước mơ, khát vọng thể hiện trong các câu chuyện dân gian, các truyền
thuyết tôn giáo đến những học thuyết xã hội – chính trị. Cống hiến lớn lao của
chủ nghĩa xã hội không tưởng:
- Một là, chủ nghĩa xã hội không tưởng đã thể hiện tinh thần lên án, phê
phán kịch liệt và ngày càng gay gắt các xã hội dựa trên chế độ tư hữu, chế độ
quân chủ chuyên chế và chế độ tư bản chủ nghĩa; góp phần nói lên tiếng nói của
những người lao động trước tình trạng bị áp bức, bóc lột ngày càng nặng nề.
- Hai là, chủ nghĩa xã hội không tưởng đã phản ánh được những ước mơ,
khát vọng của những giai cấp lao động về một xã hội cơng bằng, bình đẳng, bác
ái. Nó chứa đựng giá trị nhân đạo, nhân văn sâu sắc thể hiện lịng u thương
con người, thơng cảm, bênh vực những người lao khổ, mong muốn giúp đỡ họ,
giải phóng họ khỏi nỗi bất hạnh.
- Ba là, chủ nghĩa xã hội không tưởng bằng việc phác họa ra mơ hình xã
hội tương lai tốt đẹp, đưa ra những chủ trương và nguyên tắc của xã hội mới mà
sau này các nhà sáng lập chủ nghĩa xã hội khoa học đã kế thừa một cách có chọn
lọc và chứng minh chúng trên cơ sở khoa học.

Với những giá trị lịch sử trên mà chủ nghĩa xã hội không tưởng, chủ yếu
là của chủ nghĩa xã hội không tưởng – phê phán đầu thế kỷ XIX, được các nhà
sáng lập chủ nghĩa xã hội khoa học thừa nhận là một trong ba nguồn gốc lý luận
của chủ nghĩa Mác.
b. Những hạn chế của chủ nghĩa xã hội không tưởng:
- Một là, chủ nghĩa xã hội khơng tưởng khơng giải thích được bản chất
của các chế độ nơ lệ làm th. Đặc biệt là nó không thấy được bản chất của chế
độ tư bản chủ nghĩa, chưa khám phá ra được quy luật ra đời, phát triển và diệt
vong của các chế độ đó, đặc biệt là chủ nghĩa tư bản nên cũng không chỉ ra được
con đường, biện pháp đúng đắn để cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội mới.


- Hai là, chủ nghĩa xã hội không tưởng đã khơng phát hiện ra lực lượng xã
hội tiên phong có thể thực hiện cuộc chuyển biến cách mạng từ chủ nghĩa tư bản
lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản – lực lượng xã hội đã được sinh ra,
lớn lên và phát triển cùng với nền đại công nghiệp tư bản chủ nghĩa, đó là giai
cấp cơng nhân.
- Ba là, chủ nghĩa xã hội không tưởng muốn cải tạo xã hội bằng con
đường cải lương chứ không phải bằng con đường cách mạng.


C. KẾT LUẬN.
Ngày nay, người ta khơng thể địi hỏi gì hơn ở những nhà xã hội chủ
nghĩa khơng tưởng khi mà những hạn chế của họ hoàn toàn do những điều kiện
lịch sử khách quan quy định. Mặc dù chủ nghĩa xã hội khơng tưởng có nhiều giá
trị, song nó mắc phải những hạn chế nên nó chỉ có vai trị tích cực trong một giai
đoạn lịch sử nhất định. Khi cuộc đấu tranh giai cấp của giai cấp công nhân
chống giai cấp tư sản phát triển tới quy mơ rộng lớn, địi hỏi phải có một lý luận
khoa học và cách mạng soi đường, khi chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời thì các
trào lưu của chủ nghĩa xã hội không tưởng trở nên lỗi thời, bảo thủ, thậm chí cịn

mang tính chất phản động, cản trở phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân
và nhân dân lao động chống giai cấp tư


TÀI LIỆU THAM KHẢO
Gíao trình chủ nghĩa xã hội khoa học


sản.