Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Chơng 1
Phần mở đầu
Đất nớc đang trong thời kỳ đổi mới xây dựng và bảo vệ Tổ quốc XHCN,
xây dựng một xã hội phồn vinh và hạnh phúc Dân giầu nớc mạnh xã hội
công bằng văn minh. Để thực hiện mục tiêu đó vấn đề đặt ra là phải đổi
mới ,phát triển kinh tế gắn liền vơí đổi mới chính trị trong đó công tác giáo
dục và đào tạo đóng vai trò quan trọng.
Mấy năm gần đây Đảng và Nhà nớc đã rất quan tâm đến vấn đề này đặc
biệt là việc đào tạo học sinh, sinh viên ở các trờng đại học, cao đẳng, trung học
chuyên nghiệp nơi hội tụ của các nhân tài tơng lai của đất nớc. Chính vì vậy
mà hệ thống các trờng đại học, cao đẳng ,trung học chuyên nghiệp không
ngừng đợc cải hoàn thiện ,kéo theo cuộc sống của sinh viên cũng có những
biến động rõ rệt. Hàng năm có hàng nghìn sinh viên ra trờng đã góp sức lực ,
tri thức ,trí tuệ của mình vào công cuộc đổi mới đất nớc .Nhng bên cạnh đó
vẫn tồn tại mặt trái , những hiện tợng tiêu cực trong cuộc sống sinh viên vẫn
còn tồn tại và có xu hớng tăng nhanh. Cụ thể là chất lợng học tập của sinh viên
có biểu hiện xuống cấp trong sinh hoạt ( Lối sống , hành động và suy nghĩ )
không lành mạnh, sống thiếu niềm tin vào tơng lai vào lý tởng Đảng cộng sản
và chế độ CNXH.
Hiện tợng này đã và đang trở thành vấn đề quan tâm hàng đấu của nghành
giáo dục. Vấn đề đặt ra là phải tìm đợc nguyên nhân và những giải pháp thích
hợp để ngăn chặn ,giải quyết kịp thời những hiện tợng tiêu cực đó .
Nh chúng ta đã biết hiện tợng tiêu cực trong sinh viên cũng nh bao vấn để
xã hội khác Vì vậy đứng tr ớc góc độ triết học theo em nghĩ để giải quyết
vấn đề này một cách tối u nhất , hiệu quả nhất chúng ta cần vận dụng quan
điểm cơ bản của Mac-Lênin để chỉ ra nguồn gốc , nguyên nhân làm phát sinh
hiện tợng tiêu cực .
Chơng 2
1
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
Phần nội dung
Trớc khi đi vào vấn đề tìm nguyên nhân làm nẩy sinh tiêu cực trong sinh
viên ta cần nắm vững quan điểm cơ bản để giáo dục đạo đức cách màng trong
triết học Mac-Lênin.
I- quan điểm cơ bản để giáo dục đạo đức :
Mac Ănghen- Lênin trong quá trình xây dựng và phát triển bộ phận chủ
yếu của chủ nghĩa Mac-Lênin,còn đặt nền móng và xây đựng học thuyết về
đạo đức và giáo dục đạo đức .Khác với quan điểm trớc đó ,chủ nghĩa Mac-
Lênin khẳng định nguồn gốc sâu xa của đạo đức chính là đời sống lao động và
mỗi bản thân con ngời .Đạo đức không bắt nguồn từ phật hay từ thợng đế
nào ,đạo đức không ngoài giai cấp . Nói nh vậy không có nghĩa là quan điểm
Mac- Lênin khẳng định hiện tợng đạo đức chỉ căn cứ vào sự tác động của
nguyên nhân kinh tế , nó chỉ khằng định nền kinh tế xã hội, xét đến cùng
quyết đặc trng cơ bản của đạo đức và nội dung chủ yếu của nó.
Lịch sử loài ngời đã trải qua nhiều thời kỳ khác nhau , chủ nghĩa Mac-
Lênin bác bỏ quan điểm đạo đức là bất biến ,coi nh mọi nguyên lý vĩnh cửu ở
ngoài không gian và thời gian mà chủ nghĩa Mac-Lênin khẳng định đạo đức là
mọi hình thái ý thức xã hội phản ánh tồn tại xã hôị . Tồn tại xã hội thay đổi thì
ý thức xã hội thay đổi theo , ý thức đạo đức phản ảnh tồn tại xã hội .
Trong xã hội có giai cấp nó phản ánh nhu cầu đạo đức của xã hội.Mỗi xã
hội có một nhu cầu đạo đức riêng .Thực chất của mối quan hệ đạo đức là mối
quan hệ giữa cá nhân và xã hội ,sản xuất phát triển làm cho tồn tại xã hội phát
triển dẫn tới mối quan hệ giữa cá nhân và xã hội cũng thay đổi theo tức là nhu
cầu đạo đức thay đổi .Cho nên đạo đức có một quá trình lịch sử gắn liền với
lịch sử sản xuất vật chất .
Quan niệm những quan điểm cơ bản của chủ nghĩa Mac-Lênin về đạo
đức ,Đảng ta đã chỉ ra yêu cầu chất lợng với những con ngời mới ,các trờng đại
2
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
học và trung học chuyên nghiệp phải mang tính toàn diện đợc thể hiện qua nội
dung phẩm chất sau:
1.Giáo dục t tởng:
Là lỳ tởng của giai cấp công nhân trong đó giáo dục thế giới quan , nhân
sinh quan là yếu tố quan trong .
2.Giáo dục chính trị:
Là bồi dỡng lối chính sách của cách mạng Việt Nam . Chính sách của nhà
Nớc là sự vận dụng sáng tạo chủ nghía Mác-Lênin vào hoàn cảnh Việt Nam .
3.Giáo dục đạo đức :
Là giáo dục đạo đức của giai cấp công nhân ,đạo đức dân tộc Việt Nam là
yêu nớc ,yêu XHCN tinh thần quốc tế vô sản , giáo dục lòng nhân ái ,giáo dục
tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam .
4.Giáo dục thái độ lao động mới :
Là nhằm xây dựng trí hớng độc lập sáng tạo ,thái độ sẵn sàng với lao
động .Cần tu dỡng t duy khoa học , thực hiện khoa học đó chính là nhiêm vụ
chính trị của sinh viên trong thời gian ở trờng .
Nh vậy đạo đức cách mạng của mỗi con ngời trong xã hội XHCN,chúng ta
phải hiểu là phẩm chất chính trị tốt đẹp nhất bao gồm cả thái độ hành động của
con ngời đối với Tổ quốc với nhân dân , đối với sự nghiệp cách mạng hiện đại
chứ không phải thu hẹp trong mối quan hệ giữa cá nhân với cá nhân ,chứ
không phải phụ thuộc về lễ độ ,trật tự kỷ luật ,lối sống văn minh.
Nghiên cứu những quan điểm chủ nghĩa Mác Lênin về đạo đức ,chúng ta
khẳng định đạo đức mang tính giai cấp đạo đức ra đời từ tồn tại xã hội
Chính vì vậy việc giáo dục đạo đức cho sinh viên ,học sinh là một việc làm cần
thiết và là một nguyện vọng thiết tha của xã hội và của gia đình.
II. thực trạng phẩm chất đạo đức của thanh niên,
sinh viên và những nguyên nhân của nó .
3
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
1.Thực trạng :
a. Về mặt tích cực:
Ngày nay dới tác động của nền kinh tế sản xuất và vận hành theo cơ chế
thin trờng và các quan hệ xã hội mới cũng nhq các trào lu t tởng và sự biến
động trên thế giới ,tình hình thanh niên ,sinh viên có những biến động mạnh
mẽ . Thanh niên ,sinh viên ngày nay không còn là lớp ngời thu động và dễ điều
khiển dạy bảo nh trớc đây . Thanh niên , sinh viên họ tự ý thức mình trong mối
quan hệ xã hội và những ngời xung quanh cùng thế hệ .Họ không can chịu với
hoàn cảnh hiện tại , họ rất thực tế và nhanh nhậy hơn nhiều so với lớp ngời
bằng tuổi họ trong những thập niên trớc .
Chúng ta có thể khẳng định một điều rằng thanh niên ,sinh viên hiện nay
rất năng động nhậy bén với cuộc sống và công việc ,bên cạnh đó họ vẫn tiếp
thu đợc những phẩm chất truyền thống tốt đẹp Chăm chỉ kiên trì và nỗ lực .
Kết quả khảo sát của Uỷ ban thanh niên Việt Nam cho thấy nhìn chung
thanh niên đã thấy đợc tầm quan trọng và ảnh hởng to lớn của con đờng đổi
mới (83,6%). Trong đó thanh niên sinh viên chiếm (85,6%) khẳng định nh
vậy. Đây là một trong những vấn đề thanh niên quan tâm nhất vì sự nghiệp đổi
mới có tác động đến tơng lai phát triển của đất nớc của dân tộc và của thanh
niên . Hầu hết thanh niên đều khẳng định đờng lối kinh tế và mở rộng giao lu
quốc tế Làm bạn với tất cả các nớc Là hoàn toàn đúng và cần thiết phù hợp
với điều kiện hoàn cảnh kinh tế và xu thế của thời đại ngày nay . Thanh niên ,
sinh viên cũng rất quan tâm đến vấn đề dân chủ ,công bằng xã hội và biến
động chính trị trên thế giới . Họ lạc quan tin tởng hơn vào cuộc sống ,tích cực
hơn trong việc học tập tiếng nớc ngoài và những ngành nghề hiện đại nh tin
học ,điện tử , quản lý doanh nghiệp . Nhng một trong những nhu cầu hiên nay
của sinh viên là mức sống đớc đảm bảo để yên tâm học tập. Hiện nay mức
sống của họ dựa vào gia đình là chủ yếu , một số đợc sự chợ cấp của nhà nớc
và một số dụa vào bản thân họ .Một số sinh viên ngoài giờ học tập đã cố gắng
tìm một số việc nh gia s ,tiếp thị để tăng thêm thu nhập.Điều đó chứng tỏ rằng
thanh niên ngày nay đã nhận thức đúng đắn Lao động là vinh quang Họ đã
4
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
có sự tự lập ,trởng thành ,vừa chứng tỏ bản lĩnh giỏi giang linh hoạt của thanh
niên, sinh viên ta.Trong hoàn cảnh mới việc học tập của sinh viên gặp không ít
khó khăn có thanh niên,sinh viên phải bỏ học vì gia đình không có đủ tiền
đóng học phí mua sách vở và các tài liệu khác đặc biệt là các gia đình nông
thôn ,cán bộ công nhân chức thấp .
Sinh viên hiên nay rất ham học, ham hiểu biết vì thế họ đã đạt đợc những
thành công lớn trong mọi lĩnh vực trong nớc và quốc tế.
Thêm vào đó ,hiện nay cứ mỗi dịp hè đến , phong trào Tuổi trể làm xanh
những mùa hè Lại bùng dậy , tràn đến những vùng nông thôn ,xa xôi hẻo
lánh đem lại ánh sáng văn minh cho những đứa trẻ nghèo đói và cho cả lớp
thanh niên nông thôn. Điều đó phản ánh sự kế tiếp truyền thống Lá lành đùm
lá rách của thanh niên và sinh viên ngày nay.
b.Về mặt tiêu cực :
Trong thập kỷ này ,đặc biệt là những năm gần đây chất lợng đạo đức của
sinh viên xuống cấp nghiêm trọng ,một số khá đông thanh niên ,sinh viên cha
vững lập trờng của thế giới quan duy vật biện chứng để nhân thức và hành
động . Họ rơi vào quan điểm định mệnh mê tín dị đoan,s trông chờ ở sô phận
may rủi,sự tin tởng theo tớng số,bói toán,cúng lễ.Họ đã không khẳng định đợc
những vấn đề có tính quy luật,họ nhầm giữa tự do và tất yếu,giữa ngẫu nhiên
và tất nhiên.Chính vi vậy mà chất lợng học tập và lối sống thiếu suy nghĩ ,
hành động không lành mạnh đang bị xuống cấp nghiêm trọng .
*Về học tập :
Với chức năng lãnh hội trí thức , ở trờng đại học hoạt động học tập là đang
hoạt động chủ yếu nhất của sinh viên . Phần lớn xác định động cơ thi vào trờng
một cách đúng đắn .
(Nghề hợp với hứng thú cá nhân :67%,nghề hợp với khả năng là 27%số ngời đ-
ợc đi học )thì theo logic của nó ,tất yếu sẽ dẫn đến sự nhận thức đúng đắn về
học tập ,có tích cực học tập . Song thực tế lại không nh vậy sinh viên tự đánh
giá thái độ học tập của mình nh sau:
5
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
o Tích cực học tập :15,2%.
o Bình thờng : 74,8%.
o Không tích cực :10%.
Từ chỗ tinh thần học tập nh trên đa số sinh viên có tâm lý chán nản ,chây l-
ời học tập ,ý thức học tập trên lớp cũng giảm sút.
o Đi học đều :45%.
o Đi học đúng giờ :40%.
o Còn lại đi học muộn về sớm :25%.
o Số sinh viên nghỉ học không lý do:35%.
Và 60% ghi chép bài đầy đủ ,25%không ghi chép bài đầy đủ ,không chấp
hành nội quy lớp học ,chỉ học tiết thứ nhất ,tiết thứ hai chỉ còn lại 30% sinh
viên tiếp tục nghe giảng.
Với điều kiền hiện nay , cơ sở vật chất của trờng học thiếu thốn trang thiết
bị kỹ thuật ,sách giáo khoa ,tài liệu không đáp ứng nhu cầu dạy và học ,mà ý
thức học tập của thanh niên ,sinh viên nh vậy là điều đáng lo ngại ,chắc rằng
chất lợng sẽ không đảm bảo ,có ảnh hởng sấu tới tơng lai của họ .
Về động lực cách thức học tập tìm hiểu về vấn đề này ,nhiều ý kiến cho
biết số thanh niên, sinh viên có ý thức học tập ,có động lực ,co định mức đúng
đắn và có chất lợng chiếm rất ít (khoảng 20%). Còn số còn lại thì Sao ? Mỗi bộ
phận hoàn toàn không học và chiếm một phần lớn nằm trong thang học đối
phó tuy là vẫn tham gia học tập tích cực ,song khi vào thực tế thì không hiểu
vấn đề
Trong thi cử ,một điều đáng buồn do thanh niên sinh viên hiện nay đó là
phần lớn thanh niên,sinh viên bớc vào thi đều mang t tởng dùng tài liệu để sao
chép , quay cóp , trao đổi Kèm theo đó là những kiểu cách sử dụng tài liệu
tinh vi ,cán bộ coi thi rất khó giám sát .Hiện tợng lừa dối thầy cô trong thi cử
cũng không ít . Những biểu hiện tiêu cực nh vậy của thanh niên ,sinh viên tất
yếu dẫn đến kết quả của học tập không hoàn toàn phản ánh đúng thực chất học
6
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
tập của họ chính điều này đã che dấu đi hiện tợng tiêu cực của sinh viên trong
học tập .
Nó hình thành trong t tởng sinh viên sự ỷ lại trông chờ ,kèm theo đó những
hoạt động thiếu nhân cách đạo đức .
*Lối sống ,suy nghĩ và hoạt động không lành mạnh thiếu niềm tin:
Thanh nỉên sinh viên hiên nay ,khác với những mẫu ngời trớc đó, ngày nay
họ cũng xác định hơn thế hệ cha ông về các mặt : KHKT,có lối sống thực tế
hơn ,biết tính toán và văn minh hiện đại hơn,có ý chí văn minh trong học tập
,nghiên cứu khoa học ,trong kinh doanh ,sản xuất ,văn hoá nghệ thuật
Sống thực tế hơn , biết tính toán hợp lý hơn .
Hiểu biết KHKT hơn .
Biết sống văn minh hiện đại hơn .
Những phẩm chất đợc thanh niên sinh viên yêu thích có những
kiến thức chuyên môn tốt .
Điều này cho thấy tuy rằng Chữ nghĩa trung bình trong học tập ở sinh
viên là phổ biến ,song họ vẫn đánh giá cao tầm quan trọng yếu tố chuyên môn
của một cán bộ trong tơng lai .
Có ý trí thì vơn lên đạt đợc những thành tích nổi bật trong các lĩnh vực
khác : Nghiên cứu khoa học , kinh doanh sản xuất , thể thao , nghệ thuật Có
lối sống năng động ,tự do ,phóng khoáng ,dám tự khẳng đình mình ,dám mạo
hiểm ,biết ăn chơi nhng lại có óc tinh tế và biết làm giầu.Có quan hệ cởi mở ,
dân chủ bình đẳng xoá bỏ những thành kiến hẹp hòi , thành phần chủ nghĩa
Cực đoan áp đặt.
Với những suy nghĩ nh vậy ,hoạt động sống của sinh viên th thế nào? Họ
sử dụng thời gian nhàn rỗi ra Sao?
Đây là vấn đề không kém phần quan trọng đối với một ngời sinh viên vì :
Sự phát triển của KHKT ,cuộc sống hiện đại khá xa 5-10 năm trớc những nhu
cầu hứng thú tham gia vào các loại dịch vụ văn hoá ,thể thao du lịch các kiểu
modernsẽ càng thêm hớp dẫn ,cuốn rũ tuổi trẻ , kiến cho thanh niên ,sinh
7
Website: Email : Tel (: 0918.775.368
viên phải cân nhắc lựa chọn những hoạt động mà mình yêu thích phù hợp với
quỹ thời gian hiện có .
Vấn đề biết sử dụng thời gian nhàn rỗi sẽ có vai trò quan trọng đối với sự
phát triển cân đối ,hài hoà nhân cách của thanh niên sinh viên. Đây là điều rất
hợp lý và có ích cho họ.Nó có tầm quan trọng trong việc hình thành phong
cách sống của thanh niên sinh viên.
Nhng bên cạnh đó cũng có không ít những sinh viên đã sử dụng thời gian
nhàn rỗi không hợp lý . Họ đã vô hiệu hoá quỹ thời gian đó bằng những việc
làm vô ích đó là :
La cà , quanh quẩn nơi quán xá ,có tiền thì mua không có thì nợ, chờ ngày
có tiền thì trả .từ đó tụ họp thành hội đánh tú , cứ thế ngày này đến tháng khác
tạo cho thanh niên ,sinh viên cảm thấy buồn chán ,tẻ nhạt ,ngại sự thật , thiếu
niềm tin .
Cao hơn nữa những thanh niên ,sinh viên tụ tập nhau lại để tổ chức các trò
chơi không lành mạnh nh : đánh bài,cờ bạc có thởng phạt rồi mức độ thởng
phạt cao dần lên .Nguy hại hơn là hiện nay trình trạng đánh bạc trong sinh viên
khá phổ biến ,với hình thức sát phạt rất cao .Từ đó gây ra nhng mâu thuẫn nội
bộ rồi gây gổ đánh nhau gây thơng tích .những kẻ thua cuộc không còn tiền trả
thì có âm mu lấy trộm tiền , tài sản của bạn trấn lột ngời khác .Có nhiều sinh
viên vì quá thiếu thốn về mặt kinh tế đã tìm cách lấy chìa khoá xe và vé giửi xe
máy của bạn đựng trong túi ,cặp sách của họ sau đó dắt xe ra ngang nhiên .
Một số hiện tợng đáng chú ý nữa là vấn đề nghiện ma tuý và những việc
làm trái pháp luật .
Còn t tởng suy nghĩ của sinh viên thì sao?
Điều mà không chỉ nghành giáo dục mà cả toàn xã hội đang lo lắng cho thế hệ
thanh niên sinh viên nhng ngời trực tiếp tham gia vào công cuộc đổi mới của
đất nớc . Đó là t tởng suy nghĩ của họ về sự phát triển của xã hội,về lý tởng của
Đảng của Nhà nớc về chế độ chủ xã hội ở nớc ta hiện nay đang rất mập mờ .
Qua điều tra của một số nhà làm công tác xã hội cho biết khoảng 15
20% tin vào lý tởng của Đảng cộng sản (gồm những thanh niên,sinh viên tiên
8