Nguồn lợi ven biển vì sự phát triển bền vững
Ngân hàng Thế giới
BÁO CÁO
HỘI THẢO DỰ ÁN NGUỒN LỢI VEN BIỂN VÌ SỰ
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
AN TOÀN SINH HỌC & HOẠT ĐỘNG
TRẠI GIỐNG TÔM
Tiến sĩ Nyan Taw
Tư vấn FAO
Ngày 23 tháng 1 năm 2014
Địa điểm: Nha Trang, Việt Nam
Ngày : 13-14 tháng 1 năm 2014
1. ĐỊA ĐIỂM - Trung tâm giống SPF
( Bãi Bằng - xã Ninh Vân , tỉnh Khánh Hòa
Địa chỉ: Bãi Bằng - Ninh Vân, Trung tâm giống an toàn sinh học
1. Diện tích: 60 ha trong giai đoạn 1 ( Bản đồ vị trí dự án )
2 . Khí hậu: nhiệt độ trung bình 25 ÷ 26 C, thích hợp cho sản xuất giống tôm quanh
năm .
3 . Chất lượng nước biển: sạch, trong suốt, ít bị ô nhiễm
4 . Điều kiện địa chất: địa chất tốt để phát triển dự án này.
2 . NGUỒN NƯỚC BIỂN VÀ NƯỚC NGỌT
Mối quan tâm lớn đến sự phát triển của trung tâm sản xuất giống SPF là vào nguồn
nước biển và hệ thống lấy nước. Theo chuyên gia tư vấn thì chỉ có một đường cấp
nước vào bể nước biển chung được bơm bởi ba máy bơm chung. Điều này đã được
thảo luận và kết luận là thiết kế lại hệ thống cùng với các nhà đầu tư. Các nhà đầu tư
muốn có hệ thống riêng của họ cho trại sản xuất giống của họ.
Có rất nhiều cách để bơm vào nước biển từ biển - bởi ống nhựa HDPE dưới nước,
kênh trên mặt nước, máy bơm tại nguồn nước biển, hoặc gần bờ. Tôi có thể tư vấn về
các hệ thống từ kinh nghiệm của tôi và các nhà đầu tư cùng với cán bộ quản lý dự án
có thể chọn hệ thống là khả thi nhất. Tôi đã thấy các thiết kế hiện tại từ chuyên gia tư
vấn của chúng tôi. Đây có thể là một trong các mô hình đó.
An toàn sinh học trong Trung tâm Giống SPF
Các trang vị trí với nước biển tốt là yêu cầu ban đầu. Vị trí trang trại sản xuất giống
có thể được coi là tốt vì mục đích sản xuất giống SPF. Tôi đã tham quan trang trại
NBC (Hawaii & Lombok) và đến trại BMC (Hawaii, Lombok & Singapore). Chúng
ta có thể lựa chọn vị trí để sản xuất giống tương tự như hoặc tốt hơn các vị trí trên.
Tuy nhiên , giống như các cơ sở NBC và BMC nước biển cũng tốt cần phải được xử
lý trước khi sử dụng - một quy trình bình thường. Nơi lấy nước biển cấp và xả nước
thải cần phải được đặt nơi xa nhất có thể.
Đối với nước ngọt, các nhà đầu tư đưa ra ý kiến là cần phân tích khi sử dụng - như
đối với kim loại nặng và chất hữu cơ. Tuy nhiên, trong sản xuất giống yêu cầu quan
trọng là nước biển tốt. Nước ngọt cần ít là yêu cầu cho hoạt động trong sản xuất
giống.
3 . HỆ THỐNG XẢ NƯỚC THẢI
Nước thải từ hoạt động sản xuất giống cần được xử lý tại các trại giống trước khi
thải vào hệ thống xử lý nước thải chung cần được phát triển tại trung tâm. Chất
lượng nước cần phải nằm trong giới hạn của GAqP và BAP. Nước thải cần phải được
giám sát bởi cơ quan môi trường độc lập và phòng thí nghiệm của Trung tâm. Hệ
thống cần phải được thảo luận thêm. Hệ thống gồm ba giai đoạn như ao chứa, lọc
sinh học sử dụng các loài ăn lọc lọc như như cá, hai mảnh vỏ, rong biển kết hợp xử
lý vật lý và hóa chất nên được sử dụng.
4 . TRUNG TÂM KIỂM DỊCH SPF BỐ MẸ
AN TOÀN SINH HỌC TRẠI ƯƠNG SPF
Nguồn nước biển
Khu điều hành
Khu xử lý
n
ướ
c
th
ả
i
Ao nước ngọt
Theo chuyên gia tư vấn sẽ có một trung tâm kiểm dịch chung làm trung tâm. Không
chấp nhận được SPF bố mẹ nhập không qua trung tâm. Tất cả các bố mẹ cần phải
được kiểm dịch trước khi vào trung tâm sản xuất giống, do đó kiểm dịch cần phải
được bên ngoài trung tâm. Tuy nhiên, mỗi trại giống vẫn sẽ có một cơ sở kiểm dịch
riêng để đảm bảo bố mẹ được mua lại theo đúng tiêu chuẩn.
Qui trình an toàn sinh học trong trại giống
5 . CHẤT LƯỢNG TÔM BỐ MẸ
Định nghĩa của SPF ( không mang mầm bệnh cụ thể)
Định nghĩa của tiến sĩ Lightner:
Sự khác nhau giữa bố mẹ bình thường và SPF bố mẹ là nguồn giống thuần hoặc từ
các dòng hoang dã. Tôm bố mẹ L. vannamei SPF được lựa chọn từ nguồn tôm không
mang mầm bệnh qua nhiều thế hệ bằng cách chọn dòng tôm qua nhiều thế hệ để
không mang mầm bệnh do virus phổ biến được biết. Điều này đã được thực hiện lần
đầu Viện Hải Dương (OI) tại Hawaii, Hoa Kỳ và cũng trong cơ quan SIS, Florida,
Hoa Kỳ, nơi những hòn đảo bị cô lập mà không có bệnh do virus được biết đến. Hiện
nay nhiều công ty đang sử dụng công nghệ tương tự và đã được sản xuất tôm chân
trắng bố mẹ SPF L. vannamei được xác nhận từ tiến sĩ Lightner từ Đại học Arizona,
Hoa Kỳ.
Cũng có một vài nhà cung cấp tôm bố mẹ F1 L. vannamei bán các tôm bố mẹ hoặc
PL từ F1 bố mẹ. Các nhà cung cấp sử dụng tôm giống SPF và nuôi lớn để đạt kích
thước giống bố mẹ tại một trang trại nuôi tôm. Những tôm lớn trở thành thế hệ bố
mẹ F1 từ sản phẩm của gia đình SPF. Họ xem xét các đàn cá bố mẹ F1 như bố mẹ.
Cần phải hiểu rằng một khi Post được đem nuôi từ một trại giống sử dụng bố mẹ
SPF thì tôm nầy không còn tình trạng thuần SPF. Do đó, bố mẹ thế hệ F1 không còn
mang tất cả các đặc tính của tôm SPF.
Tôm bố mẹ bình thường ( sạch) là bố mẹ có thể khai thác tự nhiên .
Các tôm sú bố mẹ sử dụng ở Úc là có thể được coi là cá bố mẹ bình thường hoặc bố
mẹ sạch. P. monodon được đánh bắt ngoài tự nhiên. Các bố mẹ đã được kiểm tra
virus bằng phương pháp PCR và kiểm dịch trước khi đưa vào sử dụng trong trại sản
xuất giống.
Các tôm sú bố mẹ sử dụng ở Việt Nam là từ khai thác tự nhiên cũng có. Các tôm bố
mẹ được bắt ra ngoài biển khơi bơi các thuyền nhỏ có trang bị đặc biệt. Những tôm
được kiểm dịch bằng cách quan sát trực quan và bán cho các trại giống hoặc nếu cần
giữ 1-3 ngày trước khi bán cho các trại giống thác. Không kiểm dịch tôm với kiểm
tra PCR cho bệnh do virus.
Ở Việt Nam, công ty Công nghệ sinh học biển Moana là nhà cung cấp duy nhất của
tôm sú SPF. Các sú bố mẹ SPF được sản xuất tại NBC (Trung tâm nhân giống Hạt
nhân) ở Hawaii. Các ấu trùng SPF sản xuất từ NBC được chuyển đến Trung tâm
Nhân bố mẹ (BMC) tại Việt Nam. Các đàn cá bố mẹ được sản xuất từ BMC được
bán cho các trại giống ở Việt Nam để sản xuất ấu trùng. Các tôm PL này được coi là
tôm SPF.
Có một vài công ty tuyên bố đã sản xuất tôm sú bố mẹ SPF ở Thái Lan và Brunei ?
6 . HỆ THỐNG TRUNG TÂM CUNG CẤP GIỐNG SPF
Trung tâm nên chia dự án thành các khu vực như khu A, B, C & D thay vì nguyên
khối 26 bể như các thiết kế hiện tại. Các trại sản xuất giống có thể chia sẻ nguồn
cung cấp nước như đề xuất an toàn sinh học. Tuy nhiên, điều này cần được thảo luận
với các nhà đầu tư và đầu vào của họ cần phải được xem xét trong quyết định cuối
cùng. Hệ thống sẽ thực hiện theo các hệ thống xử lý nước an toàn sinh học sử dụng
Ozone và tia cực tím để ngăn chặn mầm bệnh vào hoạt động hệ thống sản xuất
giống.
Xử lý nguồn nước biển
Đối với hệ thống cung cấp trung tâm như cung cấp điện, nước biển sẽ cung cấp cho
toàn bộ trung tâm. Các yêu cầu đối với các cơ sở này sẽ phải được xác định sau khi
thiết kế lại cơ bản các đơn vị sản xuất giống được hoàn thành với các cơ sở hoạt
động như cung cấp nước biển và bể xử lý và bể nuôi, xử lý nước thải và hệ thống sục
khí bao gồm cả các biện pháp quản lý trước khi có thể làm việc trong các hệ thống
này. Một hệ thống khép kín cần được xem xét lựa chọn cho toàn bộ hoặc từng đơn vị
sản xuất giống riêng.
7 . TRUNG TÂM SẢN XUẤT GIỐNG SPF
Mục đích của hội thảo là để tránh mọi rủi ro có thể trên khía cạnh công nghệ trong
việc thiết kế các khu vực sản xuất giống. Và do đó, Ngân hàng Thế giới có thể tránh
được một dự án tai tiếng. Dự án sẽ cần phải có nhiều cuộc hội thảo với các nhà đầu
tư nghiêm túc để tránh hiểu lầm về các khía cạnh kỹ thuật, đặc biệt là trong thiết kế
và hoạt động. Tôi đã đến Việt Nam và đã được biết đến công nghệ nuôi tôm của Việt
Nam đang áp dụng. Cần phải thực hiện là nâng cấp công nghệ gần đây với sự thay
đổi nhỏ trong SOP mặc dù Việt Nam là nơi sản xuất và đã trở thành một trong những
nước xuất khẩu tôm lớn. Công nghệ gần đây là làm thế nào để ngăn chặn các vấn đề
virus. Người nuôi tôm Việt Nam cần phải được thông báo về an toàn sinh học.
Chúng ta cần phải cung cấp một hệ thống trại sản xuất giống hoạt động hoàn toàn
khả thi với các kỹ thuật đang sử dụng.
Một trong những tiêu chí quan trọng nhất và cần thiết là vị trí. Vị trí với nước biển
tốt là yêu cầu ban đầu tối ưu. Trang trại sản xuất giống của dự án hiện nay có thể
được coi là tốt cho sản xuất giống SFP. Tôi đã tham quan các trại ở NBC (Hawaii &
Lombok ) và BMC (Hawaii , Lombok & Singapore). Chúng ta có thể đề xuất các
trang trại Trung tâm giống SPF như vậy hoặc tốt hơn. Tuy nhiên , giống như các cơ
sở NBC và BMC nguồn nước biển tốt cũng cần phải được xử lý trước khi sử dụng -
một hoạt động bình thường. Đối với nguồn nước ngọt như ý kiến của các nhà đầu tư
cần phải được phân tích - như đối với hữu cơ và kim loại nặng. Tuy nhiên, như trong
sản xuất giống nước biển tốt là yêu cầu quan trọng nhất. Nước ngọt chỉ cần ít cho
hoạt động sản xuất giống.
8 . THIẾT KẾ TRẠI SẢN XUẤT GIỐNG SPF
Thiết kế mô hình cần được thiết kế đơn giản cho sản xuất bền vững. Các yếu tố an
toàn sinh học cần phải được kết hợp trong thiết kế. Hoạt động sản xuất nên được
thuận lợi - kiểm dịch, bể nuôi vỗ, sinh sản, cơ sở sản xuất Naup và ấu trùng PL.
Phương tiện hỗ trợ như hệ thống cung cấp nước biển , hệ thống thổi khí và hệ thống
xử lý nước thải nên được đưa vào. Cách ly với các khu dân - cửa ra vào có bảo vệ
khác nhau, Điều này một lần nữa cần phải được làm việc cùng với các nhà đầu tư
để có một thiết kế tối ưu không chỉ trên mặt hoạt động mà còn về an toàn sinh học.
Hệ thống là phải như phải để khi một dịch bệnh xảy ra thì khu đó có thể được khóa
để ngăn chặn bệnh lây lan sang các bể hoặc các khu khác.
Thiết kế trại tôm ( Ví dụ)
9 . TRẠI SẢN XUẤT GIỐNG TRUNG TÂM SPF
Về mặt kỹ thuật, quản lý tốt nhất và kiểm soát lý tưởng các trại giống trung tâm nên
có 8-10 nhân viên thực sự yêu nghề và nghiêm túc. Về kiểm soát, quản lý sẽ hiệu
quả hơn nhiều với số lượng nhỏ hơn. Quản lý và kiểm soát có trại sản xuất giống cần
được chuẩn hóa dựa trên năng lực khả thi của trại giống.
Có rất nhiều cách để bơm nước biển từ biển vào- dùng ống HDPE dưới nước, kênh
trên mặt nước, máy bơm tại nguồn nước biển, hoặc giếng lọc gần bờ. Tôi có thể tư
vấn về các hệ thống từ kinh nghiệm của tôi và các nhà đầu tư cùng với cán bộ quản
lý dự án có thể chọn hệ thống là khả thi nhất. Tôi đã thấy các thiết kế hiện tại từ
chuyên gia tư vấn của chúng tôi. Các hệ thống này có thể cũng tốt.
Nước thải được xã thải từ các trại giống nên được xử lý chất rắn và cho gần tốt như
là chất lượng nước biển lấy vào và nước thải nếu trong thời gian bị bệnh dịch cần
phải được khử trùng bằng clo. Cần có một SOP ( tiêu chuẩn) cho tất cả các trại sản
xuất giống để làm theo. Điều này dường như là một vấn đề lớn trong tất cả các trại
Trại Naup
Xử lý nước
Khu ương
PL
Ao chứa
Trạm bơm,
l
ọ
c
Bảo vệ
Nh
à
ở
B
ả
o
v
ệ
Tr
ạ
m
đ
i
ệ
n
C
ă
n
tin
sản xuất giống tôi đã quan sát thấy cho đến nay cả ở Nha Trang và Cà Mau .
10 . TRUY SUẤT NGUỒN GỐC
Truy xuất nguồn gốc là cần thiết nếu chúng ta có ý định cho mục đích xác định
thương hiệu và xuất khẩu. Các công ty tôi đã làm việc thì các sản phẩm của họ đều
được truy xuất nguồn gốc Truy xuất nguồn gốc bắt đầu từ NBC, BMC, trại ương, trại
nuôi và chế biến. Trung tâm sản xuất giống SPF cần phải làm theo.
11. AN TOÀN SINH HỌC CỦA TRUNG TÂM
Ngoài các biện pháp an toàn sinh học cơ bản nên được áp dụng tại trung tâm để ngăn
chặn bất kỳ mối đe dọa an toàn sinh học xâm nhập vào trung tâm.
Cho sản xuất giống tại trung tâm SPF có sẽ chỉ một mục đích - bố mẹ miễn nhiễm
với những tác nhân gây bệnh cụ thể (SPF).
Từ những SPF bố mẹ, các trại sản xuất giống tại trung tâm sẽ sản xuất PL SPF để
bán cho người nuôi tôm. Trung tâm có thể bán ấu trùng Naup SPF nếu có sự chấp
thuận . Không được mang vào trại bất cứ dạng nào khác của tôm (ấu trùng Naup, PL,
tôm thịt) như tôm sống, chết hoặc tôm nuôi đông lạnh, tôm thử nghiệm hoặc tôm để
ăn.
An toàn sinh học Trung tâm giống
12. MỤC ĐÍCH AN TOÀN SINH HỌC TRONG TRUNG TÂM GIỐNG SPF
Ngành công nghiệp nuôi tôm đã bị tác động mạnh bởi sự bùng phát EMS / AHPNS
thời gian gần đây bắt đầu từ Trung Quốc trong năm 2009 và lan rộng đến Việt Nam,
Malaysia và Thái Lan ( Hình). Doanh thu ước tính bị mất ước tính đạt hơn 5,2 tỷ
USD trong bốn quốc gia ( Chamberlain , 2014). Việt Nam bị mất ước tính là 1,2 tỷ
USD trong năm 2010. Trước đây, WSSV đã và vẫn còn là một mối đe dọa cho ngành
công nghiệp tôm trên thế giới. Gần đây, trong năm 2013, EMS / AHPNS đã lây sang
Mexico ở Trung Mỹ.
Theo Chi cục Nuôi trồng thủy sản Cà Mau, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn ,
hiện nay có 876 trại sản xuất giống và 223 cơ sở buôn bán tôm giống. Vào năm 2013,
300 trại sản xuất giống đang hoạt động chiếm 34 % của tổng số trại sản xuất giống .
Các trại sản xuất giống còn lại là những trại bị đóng cửa hay hoạt động không hiệu
quả hoặc chuyển đổi sang các loài khác như cua, cá.
Các trại giống tôm và trang trại bị đống cửa đã được tìm thấy nguyên nhân là do hết
vốn hoặc không an toàn sinh học. Hiện nay có vẻ như an toàn sinh học đóng một vai
trò quan trọng cho sản xuất bền vững .
EMS / AHPNS lây lan ở châu Á và Đông Nam Á
Dịch EMS / AHPNS tại Việt Nam
13. KẾ HOẠCH SẮP TỚI
Vào ngày 22 Tháng một năm 2014 qua cuộc trao đổi với ông Giám đốc điều hành
Cao Thăng Bình, CSRD, Ngân hàng Thế giới tại Hà Nội, tiến độ thực hiệncủa các
chuyên gia tư vấn của FAO trong thời gian tới với dự án đã được thảo luận. Thỏa
thuận này là cần thiết để làm việc khi thực hiện với tư vấn địa phương, nhân viên
CSRD / PPPMU / PCU. Điều này có thể được thực hiện bằng cách liên lạc bằng
email / skype với chuyên gia tư vấn FAO tại nhà . Chi phí trên giờ / ngày sẽ được
cộng vào thời gian thực hiện dự án FAO / CSRD và khi hoàn tất các cuộc họp và hội
thảo tại Việt Nam. Chuyến khảo sát tiếp theo kế hoạch dự kiến vào tháng 5 hoặc
tháng 6 năm 2014 tùy thuộc vào sự tiến triển của đội ngũ chuyên gia tư vấn địa
phương.
Sẽ có hai khu vực được ưu tiên cho tư vấn - Trung tâm giống SPF tại Nha Trang,
vùng nuôi Cà Mau/ trại sản xuất giống tôm quy mô nhỏ. Lần sau dự kiến tháng năm
hoặc tháng sáu đến tham quan hai khu vực. Trước khi chuyến thăm của chuyên gia
tư vấn của FAO và CSRD / Sở NN & PTNT / PPMU / PCU và nhóm tư vấn trong
nước sẽ liên lạc với chuyên gia tư vấn của FAO tham vấn về tình hình thực hiện dự
án.
14. KIẾN NGHỊ
1. Nguồn nước biển và hệ thống phân phối nước cần phải thảo luận với các nhà đầu
tư và thiết kế lại để các nhà đầu tư có thể chấp nhận và phù hợp với công nghệ gần
đây. Có rất nhiều hình thức lấy nước biển có thể được áp dụng.
2 . Hệ thống xử lý nước thải cho Trung tâm giống SPF và tại các trại giống cần phải
được áp dụng đánh giá lại cho gần với tiêu chuẩn GAqP và BAP. Cho Trung tâm , hệ
thống xử lý ba giai đoạn - khu chứa nước, sử dụng lọc sinh học như cá, hai mảnh vỏ,
rong biển và khu xử lý vật lý và hóa chất - nên được sử dụng trước khi thải ra biển.
3 . Chất lượng nước ngọt của Trung tâm cần được kiểm tra đối với chất hữu cơ và
kim loại nặng.
4 . Cơ sở kiểm dịch tôm bố mẹ chung tại Trại giống Trung tâm cần phải được di
chuyển ra xa khỏi Trung tâm. Hệ thống kiểm dịch tại các trại giống cần phải được
tiêu chuẩn hóa để kiểm soát chất lượng nguồn bố mẹ SPF. Chỉ cho phép phê duyệt
bố mẹ SPF đã chứng nhận được phép nhập vào Trung tâm.
5 . Định nghĩa của SPF bố mẹ cần phải được chuẩn hóa. Chuẩn bị sẳn sàng tiến hành
chuẩn hóa tôm L. vannamei bố mẹ SPF. Ngoài ra còn có các trại giống sản xuất PL
từ L. vannamei bố mẹ F1. Những đàn cá bố mẹ này được sản xuất từ tôm bố mẹ SPF
được nuôi thế hệ đầu tiên (F1) trong trang trại nuôi tôm bằng cách sử dụng bể hoặc
ao. Đặc tính SPF là mối quan tâm sau khi bố mẹ rời BMC, các bố mẹ sẽ không còn
giữ trạng thái SPF ban đầu.
Tuy nhiên, đối với tôm sú hiện nay chỉ có một Trung tâm NBC / BMC sản xuất tôm
bố mẹ là SPF. Hầu hết các trang trại tôm sú P. monodon đang sử dụng nguồn giống
bố mẹ hoang dã bắt từ biển. Tôm bố mẹ được đánh bắt ngoài tự nhiên được kiểm
dịch tại trung tâm của chi cục nuôi trồng thủy sản. Những đàn cá bố mẹ này không
mang mầm bệnh do virus gây bệnh. Chúng ta cho phép tôm sú bố mẹ sạch vào trại
ương SPF để sản xuất con giống PL SPF ?
6 . Một mô hình an toàn sinh học với trung tâm sản xuất giống SPF là rất cần thiết.
Một mô hình hệ thống với hoạt động thông suốt ( kiểm dịch , nuôi vỗ đàn tôm bố mẹ,
cơ sở sản xuất Naup và ấu trùng PL) nên được thiết kế phù hợp với kỹ thuật từ các
nhà đầu tư. Thiết kế cần được đơn giản với công nghệ kỹ thuật nhận thức được và
với công nghệ gần đây (ví dụ bố trí nguồn cung cấp).
7 . Truy xuất nguồn gốc phải là tầm nhìn cho thương hiệu và cho mục đích xuất khẩu.
Tất cả các công ty nuôi tôm lớn tích hợp đều có thể truy xuất nguồn gốc những sản
phẩm của họ. Truy xuất nguồn gốc bắt đầu từ NBC, BMC, Trại ương, trại nuôi
thương phẩm và nhà máy chế biến. Điều này có thể đạt được bằng cách lưu trữ hồ sơ
tốt và có hệ thống của tất cả các giao dịch.
8 . Dự án cần khuyến khích các nhà đầu tư quan tâm được tham gia và tham gia vào
giai đoạn thực hiện dự án thông qua các cuộc hội thảo và các cuộc họp.
9 . Nhiều hội thảo cần phải được lên kế hoạch thực hiện Trung tâm giống SPF và
hoạt động với sự nhấn mạnh về an toàn sinh học.
10. Lịch trình chuyến thăm tới đối với chuyên gia tư vấn của FAO sẽ được lên sau
khi liên lạc với CSRD / Sở NN & PTNT / PPMU / PCU và nhóm tư vấn trong nước
bằng email / skype về tình trạng của công việc dự án cũng như tư vấn bởi chuyên gia
tư vấn của FAO. Chuyến thăm được dự kiến có kế hoạch vào Tháng Năm hoặc tháng
Sáu năm 2014.
Tiến sĩ Nyan Taw, chuyên gia tư vấn của FAO, 23 tháng 1 /2014