SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HỐ
PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN NGA SƠN
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
HOẠT ĐỘNG TẠO HÌNH CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚP 5 - 6
TUỔI A4, TẠI TRƯỜNG MẦM NON NGA BẠCH- HUYỆN
NGA SƠN- TỈNH THANH HÓA.
Người thực hiện: Phạm Thị Thương
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Bạch
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn
THANH HOÁ, NĂM 2022
MỤC LỤC
NỘI DUNG
STT
1
1.1
1.2
1.3.
1.4
2
2.1
MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm..
2.2
Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm.
Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề
4
Giải pháp 1: Tổ chức cho trẻ tiếp xúc tác phẩm nghệ thuật.
Một số trường phái hội họa, một số họa sĩ nổi tiếng.
Giải pháp 2: Tạo môi trường hoạt động tạo hình phong phú
lấy trẻ làm trung tâm.
Giải pháp 3: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong
việc thiết kế giáo án điện tử cho trẻ làm quen với hoạt động
tạo hình
Giải pháp 4: Sưu tầm nguyên vật liệu phong phú, đa dạng lôi
cuốn trẻ vào hoạt động.
Giải pháp 5: Tổ chức hoạt động tạo hình thơng qua hoạt động
học theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm.
Giải pháp 6: Lồng ghép tích hợp hoạt động tạo hình vào các
hoạt động khác và hoạt động mọi lúc, mọi nơi để củng cố kiến
thức, kỹ năng tạo hình cho trẻ.
Giải pháp 7: Công tác phối kết hợp và tuyên truyền với các
bậc phụ huynh.
Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
Kết luận
Kiến nghị
5
2.3
2.3.1
2.3.2
2.3.3
2.3.4
2.3.5
2.3.6
2.3.7
2.4
3
3.1
3.2
TRANG
1
1
2
2
2
2
2
5
6
8
9
11
15
17
19
19
19
20
1
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài:
Lúc sinh thời Bác Hồ kính u đã từng nói: “Khơng có giáo dục thì khơng
nói gì đến kinh tế - văn hố. Sản phẩm của giáo dục chính là con người, mà con
người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai, đó chính
là thế hệ trẻ”. Vì vậy, việc chăm sóc giáo dục trẻ ngay từ khi cịn nhỏ là vơ cùng
quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành và phát triển nhân cách
tồn diện cho trẻ sau này.
Ở trường mầm non có rất nhiều các hoạt động, trong đó hoạt động tạo hình
là một trong những hoạt động đặc trưng, gần gũi và hấp dẫn lơi cuốn nhất đối
với trẻ. Chính vì vậy việc thực hiện tốt các hoạt động tạo hình trong trường
Mầm non sẽ góp phần khơng nhỏ vào việc nâng cao chất lượng giáo dục nhằm
phát triển toàn diện cho trẻ, là phương tiện phát triển thẩm mỹ cho trẻ rất hữu
hiệu, hình thành các phẩm chất kỹ năng ban đầu của trẻ. Nó là phương tiện giúp
cơ và trẻ trong việc tổ chức hoạt động của các môn học khác có liên quan trong
chương trình dạy học của lứa tuổi mầm non có ảnh hưởng mạnh mẽ tới cuộc
sống hàng ngày của trẻ. Hoạt động tạo hình là một hoạt động có đầy đủ điều
kiện đảm bảo sự tác động đồng bộ lên mọi mặt phát triển của trẻ em về đạo đức,
trí tuệ, thẩm mỹ, thể chất và hình thành các phẩm chất kỹ năng ban đầu của con
người.
Việc nâng cao chất lượng giáo dục nói chung, hoạt động tạo hình nói riêng
là việc làm cần thiết để phát huy năng khiếu của trẻ một cách tự nhiên. Đối với
trẻ, tạo hình chính là sự thể hiện những biểu tượng, ấn tượng và suy nghĩ, tình
cảm của trẻ, là sự giao tiếp, “Nói chuyện” bằng các hình thức, phương tiện mang
tính vật thể. Tạo hình giúp trẻ suy nghĩ và hình thành các ý tưởng sáng tạo.
Đồng thời cịn là hình thức rèn luyện trí tuệ, như một thành viên trong xã hội
biết lao động tích cực, sáng tạo. Quan sát, trí tưởng tượng sáng tạo, khả năng
phối hợp giữa mắt và tay, hoàn thiện một số kỹ năng cơ bản (Vẽ, nặn, cắt, xé
dán) Để tạo ra sản phẩm, phản ánh thế giới xung quanh một cách tích cực, và thể
hiện tình cảm u q và trân trọng cái đẹp (Tình yêu con người, yêu thiên
nhiên, con vật, cỏ cây, hoa lá).
Tuổi mầm non, đặc biệt ở tuổi mẫu giáo là thời kỳ nhạy cảm với những “cái
đẹp” xung quanh, có thể coi đây là thời kỳ phát cảm của những xúc cảm thẩm
mỹ - những cảm xúc tích cực, dễ chịu được nảy sinh khi trẻ tiếp xúc “cái đẹp”.
Từ những điều đó, trẻ bắt đầu mong muốn thể hiện trong các hoạt động nghệ
thuật [4].
Mặt khác, thơng qua hoạt động tạo hình trẻ được thử sức mình trong việc thể
hiện và sáng tạo thế giới riêng theo tư duy của mình nó giúp trẻ tìm hiểu, khám
phá và thể hiện một cách sinh động những gì trẻ nhìn thấy trong thế giới xung
quanh, làm nảy sinh cho trẻ sự hiếu kỳ và sự hưng phấn khi chính trẻ đã tạo ra
những tác phẩm của riêng mình. Những sản phẩm trẻ tạo ra rất đơn giản ngộ
nghĩnh sinh động trẻ biết đánh giá khái quát cao, trẻ phản ánh ấn tượng của bản
thân không phụ thuộc vào thực tế, trẻ rất thích sử dụng màu sắc rực sỡ mang
tính chất phản ánh biểu tượng. Mỗi sản phẩm của trẻ mang một nội dung một
tên gọi khác nhau. Trẻ tham gia vào hoạt động tạo hình đã giúp trẻ hình thành
2
được đức tính tốt như yêu cái đẹp và mong muốn tạo ra cái đẹp. Vì vậy nên năng
khiếu nghệ thuật thường được nảy sinh từ thuở thơ ấu để ươm trồng những tài
năng nghệ nhân cho tương lai.
Thực tế, ở trường mầm non hiện nay đa số trẻ chưa phát huy hết khả năng
sáng tạo. Nhiều trẻ còn chưa hứng thú trong giờ học, trẻ không cảm thấy hứng
thú say mê thực hiện ý tưởng của mình vì vậy trẻ làm đại khái cho xong. Trẻ lớp
tôi số lượng trẻ có kỹ năng cơ bản trong tạo hình rất thấp, phần đơng các cháu
rất chậm, chưa có kỹ năng và thường là các bạn trai. Nhận thức rõ trách nhiệm
to lớn của giáo viên mầm non trong giai đoạn phát triển hiện nay “Giáo viên là
nhân tố quyết định chất lượng giáo dục” [5]. Là một giáo viên mầm non với
mong muốn làm như thế nào để trẻ có thể học tốt mơn tạo hình, nên tơi đã mạnh
dạn nghiên cứu thực hiện và viết đề tài “Một số giải pháp nâng cao chất lượng
hoạt động tạo hình cho trẻ mẫu giáo lớp 5 - 6 tuổi A4, tại trường mầm non
Nga Bạch- huyện Nga Sơn- tỉnh Thanh Hóa.” làm đề tài nghiên cứu với mong
muốn tìm tịi, đúc rút kinh nghiệm, đưa ra những giải pháp tối ưu nhất để nâng
cao chất lượng giáo dục trẻ.
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu nhằm tìm ra những giải pháp tốt nhất giúp trẻ mẫu giáo 5 6 tuổi hứng thú tham gia hoạt động tạo hình, từ đó nâng cao chất giáo dục trẻ ở
trường mầm non Nga Bạch, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
Một số giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình nhằm nâng cao
chất lượng giáo dục cho trẻ mẫu giáo lớp 5 - 6 tuổi A4, tại trường mầm non Nga
Bạch, huyện Nga Sơn, tỉnh Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài nghiên cứu áp dụng một số biện pháp sau:
Phương pháp nghiên cứu lý luận.
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn.
Phương pháp điều tra.
Phương pháp đàm thoại, phỏng vấn
Phương pháp thực nghiệm sư phạm
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Có thể nói hoạt động tạo hình là một hoạt động nghệ thuật, một nội dung
quan trọng không thể thiếu được trong chương trình chăm sóc giáo dục mầm
non. Cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình nhằm giáo dục tình cảm, đạo đức,
thẩm mĩ đồng thời tạo điều kiện cho trẻ phát huy năng khiếu góp phần phát triển
trí tuệ và thể chất cho trẻ. Khi tạo ra sản phẩm tạo hình trẻ tham gia một cách
tích cực kết hợp giữa tính tích cực của trí tuệ và thể lực. Đó là sự vận dụng kỹ
năng, kỹ xảo, sử dụng dụng cụ và các phương tiện tạo hình, trí nhớ, trí tưởng
tượng sáng tạo thơng qua các hoạt động đó phát triển các nhóm cơ bàn tay, ngón
tay từ vụng về đến linh hoạt.
Thông qua hoạt động tạo hình giúp trẻ phát triển trí tuệ nhận thức được thực
hiện thực khách quan bằng hình tượng nghệ thuật, phát triển khả năng tri giác về
hình dạng, cấu trúc, kích thước, màu sắc của đồ vật bằng mắt một cách có mục
3
đích rõ ràng. Khi tham gia các hoạt động tạo hình trẻ đã tái tạo được hình tượng
nghệ thuật của đồ vật mà chúng tri giác được. Đó chính là những biểu tượng
được hình thành trong quá trình tiếp xúc trực tiếp với đồ vật, hiện tượng trong
khi dạo chơi, tham quan và vui chơi các đồ chơi trẻ em. Trong q trình tạo sản
phẩm trẻ được rèn luyện tính kiên trì, bền bỉ làm việc có mục đích được hịa
đồng trong tập thể. Từ đó hình thành tính đồn kết tương trợ giúp đỡ cởi mở
thân ái với bạn bè [6].
Hoạt động tạo hình cịn góp phần giáo dục thẩm mĩ cho trẻ mầm non. Thông
qua hoạt động tạo hình để phát triển ở trẻ khả năng cảm thụ thẩm mĩ và bồi
dưỡng xúc cảm thẩm mĩ những vẻ đẹp đa dạng của hình dáng sự phong phú của
màu sắc đồ vật thiện nhiên và sự lặp đi lặp lại của các yếu tố tạo hình như sự cân
đối đa dạng về cấu trúc, hình dáng về tính truyền cảm của đường nét. Đã thu hút
những hứng thú và gây cho trẻ những cảm xúc tình cảm thẩm mĩ được nảy sinh
và trở nên sâu sắc.
Hoạt động tạo hình có ý nghĩa to lớn trong giáo dục lao động cho trẻ mầm
non. Hoạt động tạo hình là hoạt động tạo ra sản phẩm, quá trình tạo hình là một
quá trình lao động nghệ thuật mang tính sáng tạo, cịn góp phần hình thành ở trẻ
ý thức làm việc có mục đích có kỹ năng.
Hoạt động Tạo hình là một dạng hoạt động nghệ thuật nhằm giúp trẻ nhận
biết và phản ánh thế giới xung quanh thơng qua những hình tượng nghệ thuật
nhưng chỉ dừng lại ở mức độ nhằm thỏa mãn nhu cầu, ý thích và phù hợp với
khả năng của trẻ. Hoạt động này là một dạng hoạt động có sản phẩm đặc trưng
của trẻ mầm non. Và được coi là một trong những phương tiện đặc biệt để phát
triển toàn diện về nhận thức và thẩm mỹ.[4]. Những biện pháp giúp trẻ học tốt
hoạt động tạo hình không chỉ giúp trẻ hôm nay mà cho cả mai sau, bởi vì tạo
hình là một lĩnh vực nghệ thuật khơng chỉ cho trẻ nhỏ mà nó cịn theo trẻ cả khi
trẻ đã lớn lên, hoạt động tạo hình theo trẻ lên bậc học tiểu học và các bậc học
tiếp theo.
Như chúng ta đã biết, ngay từ nhỏ trẻ đã có phản xạ với cái đẹp bằng những
biểu hiện như: hướng mắt về ánh sáng, thích ngắm những vật có màu sắc loè
loẹt nổi bật, trẻ bắt đầu có ý thích ngắm nhìn các bức tranh, những hình thù ngộ
nghĩnh và đa dạng, tuy nhiên chúng chưa thể nhận biết, phát hiện ra cái đẹp của
những tác phẩm ấy. Điều đó có thể nói rằng, trẻ ln có những xúc cảm rất đặc
biệt với những sự vật hình tượng xung quanh, nó mang lại cảm xúc và ấn tượng
mạnh đối với trẻ thôi thúc trẻ muốn khám phá và muốn sáng tạo ra cái đẹp. Tuy
nhiên đối với trẻ 5-6 tuổi lớp tơi, sự kiên trì và khả năng chú ý của trẻ chưa được
tốt nên cũng dễ dẫn đến sự nhàm chán và không hào hứng với công việc được
giao trong một thời gian ngắn và chính tơi cũng khơng thể nào ép buộc trẻ hồn
thành nhiệm vụ được, xuất phát từ những đặc điểm đó để hướng dẫn trẻ đi vào
một hoạt động tạo hình, tơi khơng u cầu trẻ thực hiện ngay. Vì như thế sẽ làm
cho một giờ hoạt động khô khan và không đạt ở trẻ sự hứng thú tích cực, mà đặc
biệt với sự áp dụng chương trình giáo dục mầm non địi hỏi một giờ hoạt động
phải nhẹ nhàng và chủ động trên trẻ nhiều hơn trong đó người giáo viên chỉ là
người định hướng cho trẻ.
4
Xuất phát từ đặc điểm trên tôi nhận thấy việc nghiên cứu đề tài nhằm mục
đích tìm ra một số biện pháp rèn kỹ năng cơ bản về môn tạo hình cho trẻ Mẫu
giáo 5-6 tuổi để tìm ra những biện pháp giúp trẻ học tốt hoạt động tạo hình cịn
giúp giáo viên có kiến thức, kinh nghiệm trong việc tổ chức hoạt động tạo hình
cho trẻ một cách linh hoạt, nhằm gây hứng thú, tích cực sáng tạo cho trẻ lớp tôi,
giúp trẻ thể hiện hết khả năng, năng khiếu và vốn kinh nghiệm sống của mình
vào tác phẩm tạo hình. Đặc điểm rõ nét nhất của trẻ em đó là tính duy kỷ. Tính
duy kỷ đó làm cho trẻ đến với hoạt động tạo hình một cách dễ dàng, trẻ sẵn sàng
vẽ bất cứ cái gì mà trẻ thích, trẻ muốn chứ khơng phải là cái dễ vẽ. Do đó trẻ rất
hào hứng hài lịng với tất cả sản phẩm mình tạo nên[3]. Có như vậy sản phẩm
của trẻ làm ra mới là một tác phẩm nghệ thuật góp phần vào việc nâng cao chất
lượng cho trẻ Mầm non.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Năm học 2021 - 2022 tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo 5- 6
tuổi, với số trẻ là 29 cháu, trong đó có 22 cháu nam và 7 cháu nữ. Trong q
trình giảng dạy tơi gặp những thuận lợi và khó khăn sau.
a.Thuận lợi.
* Đối với cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng đồ chơi.
Trường Mầm non Nga Bạch có khn viên sạch đẹp, khang trang, có đầy đủ
đồ dùng đồ chơi ngồi trời, có đầy đủ sân vườn theo quy định như: Vườn cổ
tích, vườn rau của bé, khu vui chơi vận động, các trang thiết bị đồ dùng đồ chơi,
tạo những điều kiện thuận lợi để các cháu được tham gia vào các hoạt động một
cách tích cực nhất là hoạt động tạo hình.
* Đối với giáo viên.
- Bản thân là một giáo viên trẻ u nghề, mến trẻ có trình độ chuyên môn
trên chuẩn và không ngừng học hỏi, tự học tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực,
kỹ năng nghiệp vụ sư phạm. Tìm ra nhiều giải pháp hay, sáng tạo để dạy trẻ học
tạo hình đạt hiệu quả.
* Đối với trẻ.
- Trẻ đi học đúng chương trình của từng độ tuổi quy định. Trẻ mạnh dạn tự
tin, lễ phép, có nề nếp trong học tập cũng như các hoạt động khác.
* Đối với Phụ huynh.
Hầu hết các bậc phụ huynh đều quan tâm đến con cháu mình, đều nhiệt tình
ủng hộ cùng tơi trong việc chăm sóc giáo dục các cháu và thường xuyên ủng hộ
nguyên vật liệu để làm đồ dùng đồ chơi dạy học phục vụ cho hoạt động tạo hình
và nhiều hoạt động khác.
b. Khó khăn
* Đối với cơ sở vật chất, trang thiết bị đồ dùng đồ chơi.
- Đồ dùng trang thiết bị hiện đại như máy chiếu, phương tiện hỗ trợ nghe
nhìn chưa có. Ảnh hưởng rất lớn đến q trình tổ chức hoạt động tạo hình cho
trẻ.
* Đối với giáo viên.
- Trong quá trình tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình, việc ứng dụng cơng
nghệ thơng tin đơi lúc tơi cịn chưa linh hoạt. Trong hoạt động tạo hình cịn rập
khn, máy móc chưa tạo được hứng thú cho trẻ nên hiệu quả chưa cao.
5
* Đối với trẻ
- Khả năng chú ý của trẻ chưa cao, khơng đều, khơng ổn định vì vậy nên trẻ
chưa chú ý đến hướng dẫn của cô và chưa thực sự tích cực trong hoạt động tạo
hình.
- Tuy trong lớp cùng độ tuổi nhưng nhận thức của trẻ không đồng đều vẫn
còn một số trẻ chưa mạnh dạn, tự tin trong các hoạt động tạo hình.
- Các kĩ năng tạo hình như: Vẽ, cắt, xé dán, nặn, sự sáng tạo và thể hiện bố
cục trên sản phẩm còn yếu, chưa biết phối hợp các mảng màu và các nguyên vật
liệu khác nhau, khả năng nhận xét sản phẩm của trẻ còn đơn điệu.
* Đối với Phụ huynh
- Một số phụ huynh tuy cũng có quan tâm đến việc học của trẻ song phương
pháp dạy trẻ chưa đúng như: cầm tay trẻ vẽ, vẽ sẵn cho trẻ tô màu…
* Kết quả khảo sát:
Từ thực trạng trên tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng trên trẻ kết quả là:
(Bảng đánh giá kết quả đánh giá trẻ hoạt động tạo hình đầu năm- phần phụ lục)
Qua kết quả khảo sát trên tôi thấy kết quả chưa cao. Trẻ hứng thú tham gia
hoạt động đạt 58,6%, trẻ biết tạo ra được sản phẩm và đặt tên cho sản phẩm đạt
51,7%, trẻ có kỹ năng tạo hình đạt 51,7%, đặc biệt khả năng sáng tạo chỉ đạt
44,8%. Với kết quả trên bản thân tôi luôn trăn trở và đặt ra những câu hỏi và
những câu trả lời với nhiều lý do tự đưa ra, làm tơi phải suy nghĩ và tìm ra giải
pháp tối ưu nhất để phối kết hợp với phụ huynh học sinh làm cơng tác chăm sóc
giáo dục trẻ mầm non được tốt hơn.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
2.3.1.Giải pháp 1: Tổ chức cho trẻ tiếp xúc tác phẩm nghệ thuật. Một số
trường phái hội họa, một số họa sĩ nổi tiếng.
a. Tổ chức cho trẻ tiếp xúc tác phẩm nghệ thuật.
Tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với những tác phẩm nghệ thuật cũng như
các trường phái nghệ thuật là mở ra trước mắt trẻ sự phong phú về màu sắc, sự
muôn hình mn vẻ và sống động của thế giới xung quanh, làm giàu vốn biểu
tượng cho trẻ. Trong quá trình tiếp xúc với các tác phẩm nghệ thuật đã phát triển
ở trẻ khả năng quan sát và tri giác thẫm mĩ. Tuy nhiên trong quá trình lựa chọn
tác phẩm nghệ thuật tơi ln chú ý tìm những tác phẩm phải rõ ràng, truyền đạt
một cách mạch lạc, sinh động, những nét đặc trưng của sự vật, hiện tượng về
hình dáng, màu sắc, kích thước, vị trí khơng gian…Với những bức tranh có cốt
truyện cần thể hiện rõ đặc điểm của cốt truyện để trẻ có thể hiểu được bức tranh
đó miêu tả ai? Họ đang làm gì? Ở đâu?
* Cho trẻ làm quen với tranh minh họa
Với tranh minh họa, những bức tranh này thường gắn liền với lời văn trong
tác phẩm văn học, giúp trẻ cảm nhận lời văn sâu sắc hơn, nhớ lâu hơn.
Ví dụ: Để trẻ học bài thơ: “Cây dừa” tôi sử dụng tranh minh họa có hình ảnh
cây dừa hiên ngang nghiêng bóng bên cạnh một dịng sơng.
* Cho trẻ làm quen tranh hội họa và đồ họa
Với những bức tranh này tác động lên suy nghĩ và tình cảm của trẻ, đó là
những bức tranh có chủ đề phản ánh cuộc sống của trẻ, cuộc sống lao động của
con người như tranh phong cảnh, thế giới động vật, câu chuyện cổ tích. Trong
6
q trình dạy, tơi thấy lớp tơi trẻ rất thích những bức tranh hội họa, đây là loại
hình khá phong phú vì vậy tơi cho trẻ sử dụng màu vẽ để tô trên các chất liệu
không chỉ thông thường là giấy mà còn trên vải.
b. Một số trường phái hội họa.
* Cho trẻ làm quen tranh dân gian
Khi công nghệ hiện đại, xã hội ngày càng phát triển thì loại hình dân gian
ngày càng mai một. Chính vì vậy, để gìn giữ nét đẹp văn hóa dân tộc tơi ln rất
trăn trở vì vậy ngồi việc hướng dẫn trẻ trên lớp những tác phẩm hiện đại thì tơi
ln chú ý đến giới thiệu cho trẻ những bức tranh dân gian. Nói đến tranh dân
gian chúng ta nghĩ ln đến tranh Đơng Hồ. Đó là những tác phẩm nổi tiếng thể
hiện tinh hoa của văn hóa dân gian Việt Nam. Hẳn chúng ta khơng qn đó là
tranh: Đàn gà, đám cưới chuột, hứng dừa, Vinh hoa- Phú quý, Gà gáy năm canh,
chăn trâu thổi sáo hay đàn lợn âm dương,…
(Hình ảnh minh họa kèm theo phụ lục 1 )
Hình ảnh 1: Trẻ cùng cô giáo khám phá tranh dân gian, tranh Đông Hồ
Khi giới thiệu cho trẻ, tôi nhấn mạnh 4 loại tranh dân gian đó là: Tranh thờ
được sử dụng ở các chùa, đền, điện,…như tranh: Ngũ Hổ, Táo quân,.. tranh lịch
sử như: Truyện Kiều, Bà Triệu cưỡi voi, Ngô quyền,… tranh chúc tụng chủ yếu
là tranh Tết như: Gà - Lợn, Tam Đa, Thất Đồng,.. tranh sinh hoạt như tranh: Tứ
dân, hứng dừa, bịt mắt bắt dê. (Ví dụ: Trẻ trải nghiệm in tranh Đông Hồ)
* Cho trẻ làm quen nghệ thuật tạo hình hiện đại
Để trẻ phát triển tồn diện thì tơi ln chú ý cho trẻ được trải nghiệm nhiều
nhất với các loại hình tạo hình. Tơi đặc biệt sử dụng những nguyên vật liệu sẵn
có, dễ tìm để dạy trẻ những nội dung mới, mang tính thời đại.
(Ví dụ: Tơi chuẩn bị khay cát và trẻ vẽ trên đó)
* Cho trẻ làm quen một số họa sĩ nổi tiếng
Tôi chọn lựa một số họa sĩ nổi tiếng trên thế giới để giới thiệu cho trẻ như:
Leonado da Vinci (họa sĩ nổi tiếng của Ilalia), Vincent van Gogh (họa sĩ người
Hà Lan),...
Qua việc cho trẻ làm quen với tác phẩm nghệ thuật từ sớm, trẻ được học hỏi
và phát triển các kĩ năng cần thiết. Điều này mang lại cho trẻ một góc nhìn thẩm
mĩ về nghệ thuật, trẻ thích khám phá, thể hiện bản thân nâng cao trí tưởng tượng
và sáng tạo. Trẻ được trải nghiệm với nhiều loại hình nghệ thuật tạo hình, từ đó
trẻ sẽ phát triển tốt hơn khi chúng tự tạo ra, thử nghiệm và khám phá những thứ
mà chúng thích.
2.3.2. Giải pháp 2: Tạo mơi trường hoạt động tạo hình phong phú lấy
trẻ làm trung tâm.
*Tạo môi trường hoạt động phong phú, lấy trẻ làm trung tâm để phát
huy tính tích cực và khả năng sáng tạo của trẻ.
Việc tạo môi trường phong phú cho lớp học, xây dựng góc tạo hình cũng là
một hình thức để cha mẹ trẻ dễ tiếp cận và biết được khả năng vẽ của con em
mình cũng như ý nghĩa của hoạt động này. Để thu hút được sự chú ý của trẻ
cũng như cha mẹ trẻ tơi đã xây dựng một góc tạo hình, một khơng gian đẹp, đảm
bảo tính thẩm mĩ. Để bổ sung cho những tiết tạo hình và gây cảm xúc cho trẻ tôi
đã sưu tầm nhiều các vật liệu thiên nhiên, nguyên vật liệu phế thải để khi hoạt
7
động cho trẻ cùng làm tranh bằng nhiều nguyên vật liệu phế thải không độc hại
như: Bông, vỏ mo cau, lá khô, hoa khô, vỏ áo ngô, hoa quả khô, rễ si,…Tôi làm
những chiếc hộp tự tạo bằng các tấm nhựa trong suốt, dễ nhìn đặt ở góc tạo hình
để trưng bày chính sản phẩm của trẻ theo từng chủ đề, trẻ được nhìn ngắm mỗi
ngày tạo cho trẻ cảm giác mới lạ, thích thú, đồng thời nó cũng là động lực thúc
đẩy trẻ chưa có kỹ năng tạo hình cố gắng tạo ra những sản phẩm tạo hình đẹp để
được trưng bày như bạn. Phụ huynh nhìn thấy rất thích khi sản phẩm của con em
mình được trang trí ở các góc của lớp.
* Mơi trường trong lớp:
- Tơi bố trí góc tạo hình thích hợp với diện tích của lớp tôi. Mặt khác, Tôi
luôn gợi mở để trẻ chú ý đến môi trường mà tôi và trẻ đã sáng tạo ra và thường
xuyên thay đổi nội dung theo từng chủ đề, đặc điểm tâm - sinh lý lứa tuổi (5 - 6
tuổi) và nhận thức của trẻ tạo sự mới mẻ, thu hút tính tị mị, ham hiểu biết của
trẻ để trẻ không bị nhàm chán. Ở đây tôi chuẩn bị đa dạng các dụng cụ và
nguyên vật liệu: bút chì, bút sáp, giấy vẽ, màu, đất nặn, bảng con, kéo, keo, giấy
màu; Đặc biệt là nguyên vật liệu từ thiên nhiên, giá trưng bày sản phẩm; Tranh
ảnh theo chủ đề.
(Hình ảnh minh họa kèm theo phụ lục 2 )
Hình ảnh 2: Trẻ đang hoạt động trang trí tại góc tạo hình thêm phong phú
Ví dụ: + Chủ đề Thế giới động vật: Với ý tưởng trang trí “Phòng triển lãm
tranh về các con vật”. Trẻ sử dụng xốp màu, giấy gam, que kem để làm khung
ảnh treo lên tường, trang trí thành “Phịng triển lãm tranh về các con vật” ngộ
nghĩnh, đáng yêu và xây dựng góc mở như sau:
+ Bé chọn con vật: Trẻ chọn lô tơ về đề tài mà trẻ thích gắn lên (Bé Lan Anh
chọn lô tô về con gà gắn lên).
+ Nguyên liệu: Trẻ gắn lên những nguyên mà trẻ cần để tạo ra sản phẩm về
chủ đề mà trẻ đã chọn (Gắn lơ tơ về bút chì, sáp màu).
+ Sản phẩm của trẻ: Trẻ trưng bày sản phẩm mà trẻ vừa thực hiện (Treo
tranh mà bé vừa thực hiện được về động vật lên).
Ví dụ: + Chủ đề gia đình: tơi treo các bức tranh về ngơi nhà của gia đình
hoặc người thân trong gia đình.
+ Chủ đề thế giới thực vật: tôi treo các bức tranh về cây cối, về hoa.
Trẻ rất hứng thú hoạt động trong góc tạo hình, tôi phải phân chia hợp lý và
luân chuyển số trẻ chơi trong góc tạo hình, để trẻ nào cũng được hoạt động trong
góc. Khi vào hoạt động góc, với những trẻ trong giờ hoạt động chung nếu trẻ
còn yếu hoặc chậm hơn các bạn tôi sẽ cho trẻ chơi ở góc tạo hình nhiều hơn và
quan tâm hơn đến những trẻ đó, để hướng dẫn động viên khi trẻ chưa làm được.
Tùy thuộc vào từng chủ đề đang khám phá, trẻ có thể vẽ, nặn, xé dán những gì
trẻ đang học.
Góc tạo hình ln được thay đổi bằng những sản phẩm nghệ thuật theo từng
chủ đề, những bức tranh này được làm bằng nguyên vật liệu khác nhau. Với
những tên gọi rất gần gũi “Bé khéo tay” đã khơi dậy ở trẻ khả năng u thích
hoạt động tạo hình.
8
Ví dụ: + Với chủ đề thực vật: tơi nhặt các loại lá khơ để cho trẻ hoạt động.
Cịn với chủ đề nghề nghiệp tôi sưu tầm các len, sợi… Và sự thay đổi đó được
trẻ rất tị mị muốn khám phá.
Đặc biệt trang trí góc tạo hình bằng chính sản phẩm của trẻ, tạo cho trẻ cảm
giác mới lạ, thích thú. Khi cha mẹ trẻ nhìn thấy những sản phẩm của con mình
được trang trí ở góc của lớp sẽ rất vui và cảm động.
*Hình ảnh minh họa kèm theo phụ lục 2:
Hình ảnh 3: Cơ giáo hướng dẫn hoạt động tạo hình từ lá cây
Hình ảnh 4: Sản phẩm của trẻ trưng bày ở góc tạo hình
* Mơi trường ngồi lớp: Ngồi lớp học tơi dành một phần của góc tuyên
truyền với phụ huynh để treo những sản phẩm của trẻ, để trẻ có thể tự so sánh
bài của ai đẹp, bài của ai chưa đẹp, nếu bài của trẻ chưa đẹp thì tơi khuyến khích
để lần sau trẻ sẽ phải cố gắng hơn. Và qua đây cũng giúp phụ huynh nhận thấy
khả năng tạo hình của con em mình.
Thơng qua việc trang trí mơi trường, tìm kiếm nguyên vật liệu từ thiên nhiên
hay vật liệu tái chế giúp trẻ có thêm sự tương tác với mơi trường, giàu trí tưởng
tượng, bất cứ thứ gì xung quanh trẻ cũng có thể trở thành một tác phẩm nghệ
thuật. Đây cũng là một trong những biện pháp quan trọng, bởi vì xuất phát từ
đặc điểm tâm lý của trẻ và tư duy trực quan sinh động sẽ thu hút trẻ, thúc đẩy
được 100% trẻ hoạt động tích cực hơn.
2.3.3. Giải pháp 3: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong
việc thiết kế giáo án điện tử cho trẻ làm quen với hoạt động tạo hình
Sự phát triển và bùng nổ của CNTT đã mở ra những hướng đi mới cho
ngành giáo dục trong việc đổi mới phương pháp và hình thức dạy học. Và việc
ứng dụng CNTT vào giáo dục nói chung và giáo dục mầm non nói riêng là yêu
cầu cần thiết. Đây cũng là định hướng giáo dục trong thời kì cơng nghệ 4.0
Bên cạnh việc học tập bồi dưỡng về trình độ tin học, máy móc thiết bị thì
“kho dữ liệu điện tử” là một nội dung rất quan trọng. Việc ứng dụng công nghệ
thông tin địi hỏi tư liệu phải phong phú. Vì vậy, tơi đã xây dựng dưới nhiều
hình thức: Tơi xây dựng riêng “kho dữ liệu điện tử” riêng của lớp mình. Trên
lớp trong “kho dữ liệu chung” lớp tôi lưu trữ dưới hai hình thức: Với kho tư liệu
điện tử được lưu trong ổ cứng trong máy tính, chứa những tư liệu cần thiết để
giáo viên thiết kế và sử dụng trong q trình giảng dạy. Ngồi ra, lớp tơi có trên
20 băng đĩa, 3 USB, có các sách tham khảo, tài liệu...Để tăng cường tài liệu
phong phú phục vụ môn học, tơi tích cực khai thác các trang thơng tin của
ngành, trang giáo án điện tử Violet, trang mạng về tạo hình như: BooKid, 5 phút
thủ cơng, Mầm non Motessori,...thường xun sưu tầm nội dung trên mạng phù
hợp để dạy trẻ.
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới thực vật”: với hoạt động nặn “Làm đồ dùng trang
trí cây thơng” (Nặn theo ý thích) tơi cho trẻ xem hình ảnh về một số đồ dùng
như: vòng nguyệt quế, tất, bao tay, quả cầu, quả chuông... trên phần mềm
powerpoint, trẻ thảo luận rất sôi nổi. Kết quả trẻ làm được nhiều sản phẩm đẹp,
sáng tạo.
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới động vật”: với hoạt động vẽ con gà trống (vẽ theo
mẫu). Tôi thiết kế bài giảng điện tử đó như sau:
9
Với tất cả các bước vẽ này tôi đều vẽ ở paint sau đó coppy sang powerpoint
và tạo hiệu ứng cho các hình ảnh.
- Trước tiên tơi tạo 1 slide có hình ảnh con gà trống đã được tơ màu và vẽ
thêm các họa tiết cỏ cây, ông mặt trời…Tôi đàm thoại cùng trẻ và nêu nhận xét
của trẻ về hình ảnh con gà.
- Tiếp theo tơi tạo 1 slide với các bộ phận của con gà riêng biệt (như: mình,
đầu, mắt, mỏ, cánh, chân…).
- Và tơi tạo 1 slide với các cách vẽ lần lượt để tạo thành con gà trống, các nét
vẽ lần lượt hiện ra và cùng với đó là lời phân tích của tơi: Cơ vẽ mình con gà là
một hình trịn khép kín, tiếp theo cô vẽ cổ con gà là 2 nét xiên, cô vẽ từ trên
xuống, và đến đầu … Tương tự tôi giới thiệu với các phần khác của con gà.
Sau khi vẽ xong thì làm gì? Cơ sẽ tơ màu cho con gà và lần lượt tơi có hiệu
ứng tơ màu vào từng bộ phận của con gà.
Để cho bức tranh thêm đẹp và sinh động tôi vẽ thêm cỏ cây, ông mặt trời.
Cuối cùng tôi sẽ cho trẻ về chỗ ngồi và vẽ con gà trống. Đây là các slide tơi đã
tạo để dạy trẻ.
Ví dụ: Chủ đề “Giao thơng”: trong hoạt động dạy trẻ đề tài: “Xé dán thuyền
trên biển”(Đề tài). Tôi tạo hứng thú cho trẻ bằng cách cho trẻ xem một số hình
ảnh các loại thuyền đang lưu thơng trên biển qua powerpoint, sau đó thơng báo
sắp tới có một chương trình thi làm tranh về thuyền trên biển, ban tổ chức
chương trình có giấy mời, mời lớp tham dự (Tôi đọc nội dung giấy mời cho trẻ
nghe). Tiếp đó, tơi đặt các câu hỏi gợi mở để trẻ nói lên lời nhận xét của mình về
các hình ảnh mà trẻ vừa được quan sát trên màn hình như:
+ Các con thấy biển như thế nào? (Có nhiều tàu thuyền, cá,).
+ Trên biển có phương tiện giao thơng gì?
+ Con có nhận xét gì về các loại phương tiện giao thơng đó?
+ Để xé dán được thuyền trên biển thì chúng mình phải làm những gì?
Sau khi gợi ý để trẻ nói lên nhận xét của mình, Tôi cho trẻ quan sát một
video tôi tự quay giới thiệu về một số bức tranh xé dán thuyền trên biển do tôi
đã chuẩn bị. rồi mới tiến hành cho trẻ thực hiện các hoạt động tiếp theo. Được
xem tôi giới thiệu tranh qua video trẻ vơ cùng thích thú và hào hứng với các bức
tranh của tôi.
Ứng dụng CNTT tạo ra một mơi trường dạy và học có sự tương tác cao,
sống động, tạo hứng thú và hiệu quả cao, trẻ được cảm nhận đa giác quan.
Những nội dung, tư liệu bài giảng mang tính chân thực, phong phú. Với các bài
giảng về những hiện tượng tự nhiên mà trẻ khó có thể bắt gặp trong thực tế. Đây
là nguồn tài ngun vơ cùng phong phú với hình ảnh, âm thanh, phim… sống
động tự nhiên tác động tích cực đến sự phát triển trí tuệ của trẻ cũng như ảnh
hưởng đến q trình hình thành nhân cách tồn diện cho trẻ. Ứng dụng CNTT
cũng giúp cho việc dạy học tiết kiệm thời gian và chi phí cho nhà trường.
2.3.4. Giải pháp 4: Sưu tầm nguyên vật liệu phong phú, đa dạng lôi cuốn
trẻ vào hoạt động.
Nguyên vật liệu, đồ dùng, dụng cụ đối với trẻ mầm non được coi là sách
giáo khoa của trẻ là thứ không thể thiếu được với họat động tạo hình. Vì vậy khi
có ý tưởng xây dựng hoạt động nào đó tơi phải linh hoạt, sáng tạo lựa chọn đồ
10
dùng sao cho phù hợp với nội dung đề tài, phù hợp với lứa tuổi, tính năng sử
dụng cao và đảm bảo tính thẩm mĩ, hấp dẫn, an tồn tuyệt đối cho trẻ. Bản thân
tơi cũng phải có khả năng tạo ra những sản phẩm đẹp, hấp dẫn để lôi cuốn trẻ
vào hoạt động. Vì trẻ học đa số dựa trên sự bắt chước là chủ yếu, vì thế địi hỏi
tơi phải đưa ra những hình ảnh đẹp và mang tính nghệ thuật cao. Trẻ bị thu hút
những hình ảnh ngộ nghĩnh, sinh động dưới mắt của trẻ cái gì mới lạ cũng gợi
cho trẻ sự tò mò.
Các vật liệu sưu tầm vào hoạt động của trẻ như: vỏ lạc, vỏ ngô, lá chuối
khô, lá ép khô, hoa thông, cành cây khơ cắt thành khúc, rễ cây si...
*Hình ảnh minh họa kèm theo phụ lục 3
Hình ảnh 5: Sưu tầm, tìm kiếm ngun vật liệu từ thiên nhiên
Ví dụ: Chủ đề “Giao thông” với đề tài “xé dán thuyền trên biển (Mẫu)”, tôi
chuẩn bị nhiều lá vàng rơi, như lá vú sữa từ những chiếc lá này tôi chia đôi chiếc
lá, một nửa dùng để làm thuyền nửa còn lại làm cánh buồm. Lấy vải vụn xếp
chồng lên nhau tạo thành đảo, những sợi len nhỏ cắt ngắn tạo thành sóng biển.
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới động vật” tơi có thể dùng những lá cây ép vào cuốn
sổ cho phẳng và để khô rồi cho trẻ làm tranh tạo hình con vật từ lá cây, vỏ ngơ
làm những bơng hoa. Hạt đậu, hạt lạc, vỏ cây, hoa thông cho trẻ bồi tranh các
con vật, đồ vật…, cây, len vụn, vải vụn làm tán cây, lá, hoa cỏ… cánh bèo tây
làm con gà, cái đuôi là lá bèo, chân gà là 2 cái tăm cắm vào hay cái bồng dài làm
con chó. Lá chuối làm con mèo. Lá dừa làm chong chóng, con châu chấu, bẹ bắp
ngơ lá chuối khơ làm búp bê…
*Hình ảnh minh họa kèm theo phụ lục 3:
Hình ảnh 6: Sản phẩm của trẻ làm các con vật từ nguyên vật liệu thiên nhiên
Ví dụ: Chủ đề bản thân cho trẻ làm nhà tạo mẫu làm ra các trang phục ngộ
nghĩnh bằng lá cây (chủ yếu là lá vàng và lá khô). Dạy trẻ tự xé hoặc sắp xếp
những chiếc lá thành bộ sưu tập thời trang giành cho trẻ. Chủ đề phương tiện
giao thông: dạy trẻ làm những chiếc tàu, thuyền buồm…
Ví dụ: Tơi tận dụng giấy gói quà sinh nhật và những hạt sỏi hoặc cắt xốp ra
cho trẻ gói kẹo (sản phẩm này trẻ vừa làm đồ chơi ở góc bán hàng, vừa làm đồ
dùng học toán: so sánh kẹo to kẹo nhỏ, so sánh số lượng nhiều - ít, phân biệt kẹo
màu xanh - màu đỏ - màu vàng …).
Tận dụng giấy báo cũ, giấy in photo… cho trẻ vo giấy, mỗi trẻ một ít xếp
chồng lên nhau có sự giúp đỡ của cô (dùng hồ gắn kết giấy vo lại để tạo thành
hịn non bộ trang trí ở góc tạo hình rất đẹp).
Tận dụng giấy thừa, các tờ lịch cũ cô cùng trẻ đóng thành các quyển sách,
sau đó cho trẻ sưu tầm tranh ảnh cắt hoặc xé dán vào, mỗi trẻ cảm nhận cái đẹp
riêng về quyển sách do mình làm ra.
Hiện nay các vỏ hộp bánh, hộp đựng mỹ phẩm thường có màu sắc rất đẹp lại
cứng nên tơi đã tận dụng bằng cách cắt nan giấy để dạy trẻ tập đan nong một,
nong đôi. Ở đây thông thường vỏ hộp có 1 mặt màu và 1 mặt trắng vì vậy khi
cho trẻ thực hành tôi hướng dẫn trẻ chú ý 1 nan úp xuống còn 1 nan để mặt trắng
lên. Đây là hoạt động rèn tính kiên trì, tỉ mỉ của trẻ rất tốt. Khi quan sát hoạt
động tôi thấy có trẻ say mê để đan cho được 1 sản phẩm để khoe với cô.
11
Hay vỏ hạt dưa, giấy màu vụn, vỏ trấu, vỏ lạc, cọng rơm, dây đay, dây cói
cho trẻ cùng cơ trang trí các hộp đựng học liệu, hay trang trí khung tranh làm
quà tặng chú bộ đội nhân ngày 22-12(ĐT), làm tranh ảnh tặng mẹ 8-3 (YT),
tranh ảnh làm album, màu sắc trang trí hình ảnh trang trí để làm giảm màu sắc
trang trí lớp.
Q trình hướng dẫn tơi chú ý hướng dẫn trẻ vào hoạt động có kết quả, thì
mẫu tơi phải làm tranh mẫu, đẹp, rõ ràng dễ hiểu hấp dẫn nhưng cũng vừa sức
với trẻ, để tạo được hứng thú, kích thích sự tị mị của trẻ vào hoạt động đạt kết
quả tốt hơn
Như vậy thông qua biện pháp này giúp trẻ tích cực tham gia vào hoạt động
tạo hình thì bản thân tơi phải làm tốt công tác chuẩn bị, chuẩn bị từ tranh ảnh vật
mẫu đến các nguyên vật liệu phù hợp và đủ với số lượng cho tất cả mọi trẻ đều
được tham gia hoạt động. Có như vậy thì giờ hoạt động mới đảm bảo, từ đó sẽ
thu được kết quả cao.
2.3.5. Giải pháp 5: Tổ chức hoạt động tạo hình thơng qua hoạt động học
theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm.
Xuất phát từ đặc điểm nhận thức và hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo là
hoạt động chơi, nên việc học của trẻ ở lứa tuổi này được tổ chức với hình thức
học tự nhiên qua chơi, qua thực hiện các hoạt động sinh hoạt hàng ngày, học
dưới sự định hướng và hướng dẫn trực tiếp của giáo viên. Làm cho hoạt động
học khơng nhàm chán và gị bó đối với trẻ, những kiến thức mà trẻ tiếp thu trở
nên nhẹ nhàng nhưng rất hiệu quả, trẻ tham gia học một cách hứng thú, tích cực.
Chúng ta biết rằng hoạt động có chủ đích là hoạt động mà giáo viên cần
hướng dẫn trẻ hoạt động, chính xác kiến thức, kỹ năng mà trẻ thu nhận từ nhiều
nguồn thông tin khác nhau. Đây là hoạt động chính trong việc dạy tạo hình cho
trẻ.
Để thu hút, lơi cuốn trẻ vào giờ học tơi lựa chọn đa dạng các hình thức tổ
chức phù hợp, dùng những lời nói nhẹ nhàng, nét mặt vui tươi, tạo sự thích thú,
hào hứng để trẻ hồ nhập vào tiết học một cách dễ dàng, hấp dẫn.
Trong hoạt động học nói chung và hoạt động tạo hình nói riêng hãy để trẻ tự
thể hiện, cô luôn là người động viên, khuyến khích trẻ sáng tạo. Trẻ cần được
động viên để thể hiện ý muốn, tình cảm, cảm xúc và những hiểu biết của trẻ đối
với sự vật, trẻ muốn được lựa chọn.
+ Cái trẻ muốn làm (nội dung)
+ Làm thế nào để đạt được (q trình)
+ Cái hồn thành sẽ như thế nào (kết quả, sản phẩm)
Ví dụ: Chủ đề “Gia đình” Đối với hoạt động nặn: Khi dạy trẻ đề tài: Nặn
ấm pha trà (theo mẫu)
*Tôi gây hứng thú cho trẻ tới hoạt động tạo hình bằng cách tạo các tình
huống thơng qua các hình thức trị chuyện: Tôi kể một câu chuyện ngắn kết hợp
cho trẻ xem video về gia đình bạn thỏ Nâu: “Nhà bạn thỏ Nâu có một bộ ấm
chén đẹp để đón khách, nhưng hôm qua chẳng may bạn thỏ Nâu đã lỡ tay làm
vỡ mất chiếc ấm. Bạn thỏ đang rất lo lắng khơng biết lấy gì pha trà cho bố
uống”. Sau khi kể chuyện cho trẻ nghe, tôi đặt câu hỏi:
+ Các con muốn làm gì để giúp đỡ bạn thỏ Nâu có được chiếc ấm pha trà
12
cho bố? (Bé Minh Châu: Nặn ấm tặng thỏ Nâu ạ).
+ Chúng mình hãy cùng nặn những chiếc ấm thật đẹp để tặng cho bạn thỏ
Nâu nhé! Sau đó hướng trẻ vào nhiệm vụ tạo hình.
*Tơi cho trẻ quan sát mẫu, trẻ trao đổi với nhau về màu sắc, hình dáng, kích
thước, đặc điểm của đối tượng đó và trẻ đưa ra nhận xét:
Tơi hỏi trẻ: Con có nhận xét gì về chiếc ấm này?
Trẻ mạnh dạn trả lời: Ấm pha trà có thân, nắp, quai, vịi. Ấm trà có màu
vàng.
*Tôi đã hướng dẫn trẻ cách nặn cho trẻ xem, cho trẻ trao đổi cách làm và cả
lớp mô phỏng cách làm cùng cơ: Để nặn được cái ấm thì trước tiên các cô sẽ làm
mềm đất nặn tiếp theo cơ chia thành bốn phần, phần nhiều nhất thì cơ xoay trịn
làm thân ấm, phần nhỏ hơn cơ lăn dọc làm quai ấm cô gắn nối vào một bên thân
ấm, khi gắn nối cô miết nhẹ để quai ấm không bị rơi ra. Tiếp theo cô lại lấy một
phần đất nhỏ lăn dọc đất làm vịi ấm, cơ bẻ hơi cong một phần của vịi ấm để
chiếc vịi hơi có độ cong mềm mại. Rồi cô lấy phần đất nhỏ còn lại xoay tròn và
ấn dẹt để làm nắp ấm, như vậy cô đã nặn xong chiếc ấm pha trà rồi!
*Trẻ thực hiện: Tôi hướng dẫn trẻ phối hợp màu sắc, hình dạng để tạo ra sản
phẩm tạo hình đảm bảo nội dung, bố cục cân đối, màu sắc hài hịa, sáng tạo.
*Nhận xét sản phẩm: Q trình nhận xét sản phẩm tơi tiến hành theo trình
tự:
- Cho trẻ tự giới thiệu, nhận xét sản phẩm của mình và của bạn, tơi hỏi trẻ?
+ Con có nhận xét gì về chiếc ấm này?
+ Con thích gì nhất ở chiếc ấm trà của bạn? (Con thích cái vịi ấm)
+ Vì sao? (Vì bạn nặn vịi ấm lượn rất mềm mại)
+ Và cuối cùng là tôi nhận xét. Những lời nhận xét đánh giá của tơi mang
tính động viên, khen ngợi là chính. Tơi nêu ý kiến về kết quả sản phẩm của trẻ
hoặc về quá trình thực hiện, sự cố gắng của trẻ trong hoạt động tạo hình. Tơi
muốn trẻ nghe sự đáng giá của tôi chỉ nêu như một ý kiến của cá nhân. Khi đánh
giá sản phẩm của trẻ, tơi phân tích những nét đẹp, nét mới, nét nổi bật, nét sáng
tạo của sản phẩm đó để trẻ biết và cảm nhận được. Đặc biệt, đối với những bài
chưa đẹp, tơi đã chọn lọc, tìm kiếm những điểm đạt mà trẻ đã cố gắng thể hiện
để động viên khuyến khích trẻ bằng những lời nhận xét hóm hỉnh giúp trẻ nhận
ra cái chưa đẹp của mình mà vẫn khơng cảm thấy buồn. Đối với bài chưa đẹp tôi
nhận xét: “Con nặn ấm trà đã gần đẹp rồi, nhưng trông nó trịn, to lần sau con
cần nặn cái miệng vịi cong hơn một chút để rót nước cho dễ nhé.”
Ví dụ: Chủ đề “Nước và hiện tượng tự nhiên” đề tài “Vẽ mưa”(ĐT)
Tôi cho trẻ xem một đoạn clip trời mưa, hình ảnh những hạt mưa rơi, cây cối
nghiêng ngã, những âm thanh của hạt mưa rơi, tiếng gió thổi những chiếc lá
vàng rơi…
- Sau đó tơi đàm thoại cùng trẻ về đoạn clip trẻ vừa xem xong.
- Giáo dục trẻ biết tiết kiệm nước, biết phòng tránh thiên tai khi trời mưa
bão, sấm sét.
- Quan sát, đàm thoại tranh mẫu. Bằng ngôn ngữ miêu tả tôi hướng trẻ nhận
xét vẻ đẹp của các bức tranh, cách vẽ, cách tô màu và cách sắp xếp bố cục tranh
mẫu của cô.
13
- Khi Trẻ thực hành vẽ mưa trẻ đã được trải nghiệm qua video trẻ sẽ hứng
thú và có sự sáng tạo. Tôi nhắc trẻ cách ngồi, cách cầm bút, giữ vở đúng tư thế,
hỏi ý định của trẻ, động viên giúp đỡ những trẻ có kỹ năng yếu, và để tạo khơng
khí thoải mái tơi mở cho trẻ nghe những bản nhạc khơng lời để kích thích sự
sáng tạo của trẻ.
- Khi trẻ vẽ xong cô cho trẻ treo tranh lên giá, cho trẻ giới thiệu bài của
mình, nhận xét bài của bạn.
Cho trẻ tiếp cận với công nghệ thông tin cũng là một biện pháp hữu hiệu lôi
cuốn sự chú ý của trẻ gây được sự hứng thú. Tơi thường cho trẻ xem các hình
ảnh nghệ thuật phù hợp với lứa tuổi, các tác phẩm thực hiện các thao tác, cách
làm các chi tiết tạo ra sản phẩm thật gần gũi với trẻ.
*Thay đổi hình thức đánh giá nhận xét đánh giá sản phẩm.
Trẻ rất trân trọng sản phẩm của mình, trẻ rất vui khi sản phẩm của mình làm
ra được nhiều người khen ngợi. Chính vì vậy, việc nhận xét sản phẩm của trẻ
sao cho thật khách quan mà không làm mất hứng thú của trẻ là rất quan trọng.
Muốn dạy trẻ biết cách nhận xét tranh, giáo viên phải có vốn hiểu biết, cách
nhận xét tranh. Khi đánh giá tranh vẽ của trẻ, cần dựa trên yêu cầu của hoạt
động học và khả năng vẽ của từng trẻ. Trong khi nhận xét tranh không nên trách
phạt hoặc phê bình gay gắt đối với những trẻ chưa thực hiện với yêu cầu của bài
mà cần động viên trẻ là chính. Vì vậy cơ cần có nhiều hình thức khác nhau để
nhận xét, đánh giá sản phẩm của trẻ. Cũng có những sản phẩm cơ để trẻ tự lựa
chọn và đánh giá theo sự cảm nhận của mình đối với những bức tranh đẹp, cô
gợi ý để trẻ nhận xét.
+ Các con thấy bức tranh nào đẹp nhất?
+ Con thích bức tranh nào nhất ?
+ Vì sao con lại thích bài này ?
+ Bài đẹp ở những điểm nào ?
Nhưng cũng có những bức tranh (sản phẩm của trẻ) tôi lại mời trẻ mang bài
lên để các trẻ đặt tên cho bức tranh, sau đó cùng thống nhất đặt tên cho bức
tranh rồi tự nhận xét.
Như vậy với tất cả các hoạt động tạo hình trên để trẻ làm tốt tơi thuờng quan
tâm tới những trẻ có năng khiếu, kỹ năng tạo hình tốt để gợi mở cho trẻ sáng tạo.
Đây cũng là cách để tôi nắm bắt được khả năng tạo hình của từng trẻ và có biện
pháp bồi dưỡng phù hợp. Với những cháu chưa mạnh dạn tự tin khi tham gia
nhận xét đánh giá sản phẩm của bạn tôi thường rèn cho tất cả các bé đều tự giác
đứng lên nhận xét bài của mình và bài của bạn
Tôi cho trẻ cầm sản phẩm của mình và ngồi xúm xít quanh cơ sau đó tơi gọi
từng trẻ lên giới thiệu sản phẩm của mình và các bạn khác nhận xét sản phẩm
của bạn. Cuối cùng cơ giáo nhận xét chung sản phẩm của trẻ.
*Hình ảnh minh họa kèm theo phụ lục 4
Hình ảnh 7: Cơ cho trẻ giới thiệu và tự nhận xét tranh của mình
Hoặc với những trẻ vẽ cịn hạn chế tơi ln động viên khích lệ trẻ vẽ thật
đẹp để được cơ chọn đi thi nhé cô thấy con vẽ cũng đẹp rồi, nhưng tơ màu vẫn
cịn bị loe ra ngồi, con cần cố gắng một chút nữa tranh của con sẽ được triển
lãm tại hội thi “Bé khéo tay” cho các cô bác trong trường thăm quan. Hay cũng
14
có thể biến những sản phẩm của trẻ thành những món q nhỏ để gửi tặng
những người thân, cơ giáo, chú bộ đội, các bạn nhỏ bị khuyết tật hay trại trẻ mồ
côi nhân dịp các ngày lễ, tết. Làm như vậy sẽ khơi dậy lòng say mê, sự ham
muốn tái tạo ra nhiều sản phẩm đẹp. Nếu trẻ chưa hồn thành thì tơi nhẹ nhàng
động viên để lần sau trẻ cố gắng hoàn thành nhiệm vụ tạo ra sản phẩm tạo hình,
thể hiện khen chê đúng mức khơng tạo áp lực để trẻ có cảm giác tự ti.
Ví dụ: Chủ đề “Thế giới thực vật” khi dạy trẻ xé dán cây xanh (YT): Các
bạn trong lớp xé dán thân cây, cành và lá cây còn cháu Tùng Lâm chỉ xé dán
thân cây và cành cây khơng có lá cây, các bạn cười bài xé dán của Tùng Lâm
chưa đẹp tôi nhẹ nhàng hỏi: Tùng Lâm con xé dán được gì đây? sao cây con chỉ
xé dán thân cây và cành cây. Khi trẻ ngập ngừng trả lời. Tôi nhắc nhở trẻ bằng
ngơn ngữ biểu cảm. Có phải con xé dán cây mùa đông nên đã rụng hết lá rồi
phải không? Và tôi với với trẻ trong lớp là bạn Tùng Lâm xé dán cây mùa đông
đã rụng hết lá rồi đấy! Khi mùa xuân đến cây lại đâm chồi nảy lộc và ra hoa kết
quả đấy các con ạ. Nhưng Tùng Lâm ơi cô thấy con xé dán cây mùa xn có
nhiều lá thì sẽ tạo nên một bức tranh vô cùng đẹp mắt đấy, ngày mai con hãy xé
dán tiếp cho cây có nhiều lá đẹp nhé. Với cách nhận xét như vậy tôi thấy trẻ
thoải mái hơn và cố gắng hơn.
Khi dạy trẻ nhận xét tranh của bạn hay giới thiệu tranh của mình tơi đã gợi
mở hướng dẫn trẻ cách nhận xét về nội dung, màu sắc, bố cục bức tranh, đường
nét, hình dáng… Nếu chưa hoàn thiện gợi ý lần sau để bạn xé dán được tốt hơn.
Ví dụ: Bài vẽ phương tiện giao thơng của cháu khánh an chỉ vẽ đuợc một xe
ô tô trên một đường thẳng ngang, nhiều bạn cười và chê bài chưa đẹp. Tơi nhẹ
nhàng hỏi: con vẽ gì ? Xe ơ tơ của con đang chở gì thế? ... Sau đó, tơi nói với cả
lớp: các con ạ, bạn đang vẽ ơ tơ chở hàng, vì hàng nặng nên khơng nhìn thấy
cảnh xung quanh. Lần sau, con vẽ thêm cây ven đường, ông mặt trời cho bức
tranh thêm sinh động và đẹp hơn đấy! Với cách nhận xét đó, trẻ sẽ thấy thoải
mái hơn và muốn cố gắng hơn.
Khi dạy trẻ nhận xét tranh của bạn, hay giới thiệu tranh của mình, những lần
đầu tiên cung cấp kiến thức cho trẻ hay gợi ý hướng dẫn trẻ nhận xét về nội
dung, màu sắc, bố cục bức tranh. Nếu chưa cân đối thì gợi ý cho trẻ vẽ thêm một
vài chi tiết để lần sau trẻ vẽ được đẹp hơn. Nhiều lần như vậy, trẻ sẽ biết nhận
xét tranh của mình. Từ chỗ biết nhận xét tranh của mình, trẻ biết nhận xét tranh
của bạn. Vẽ xong, tơi cịn cho trẻ tự đặt tên cho bức tranh của mình.
Thay đổi vị trí treo tranh cũng thu hút và tạo ra cái mới cho trẻ: Treo ra bảng
chủ đề, bày ra góc chơi của trẻ.
Khơng chỉ thay đổi vị trí treo tranh mà cơ cịn có thể thay đổi hình thức nhận
xét tranh để trẻ cảm nhận thấy sự mới lạ.
Hoặc như: Chủ đề: “Nước và các hiện tượng tự nhiên”. Tơi cho trẻ mang
sản phẩm của mình trưng bày lên các giá cô đã chuẩn bị sẵn và cho trẻ làm
thành một triển lãm để cô và trẻ cùng tham quan triển lãm đó và cùng nhận xét
sản phẩm của mình.
Bằng những cách sáng tạo trong quá trình tổ chức hoạt động tạo hình như
trên, khơng những tạo cho trẻ thú tham gia hoạt động mà thực sự chất lượng
hoạt động tạo hình của lớp tơi, được nâng lên rõ rệt.
15
Mặt khác, việc nâng cao chất lượng hoạt động tạo hình cho trẻ khơng chỉ ở
hoạt động tạo hình mà còn được lồng ghép trong các hoạt động khác.
2.3.6. Giải pháp 6: Lồng ghép tích hợp hoạt động tạo hình vào các hoạt
động khác và hoạt động mọi lúc, mọi nơi để củng cố kiến thức, kỹ năng tạo
hình cho trẻ.
Như chúng ta đã biết, trẻ mẫu giáo 5 - 6 tuổi có các hoạt động khác nhau.
Thơng qua các hoạt động, tôi đã lồng ghép một cách khéo léo để rèn luyện các
kỹ năng tạo hình cho trẻ. Đây là một biện pháp nhằm liên kết, tác động qua lại
của hoạt động tạo hình với các hoạt động khác tạo nên sự tác động tổng hợp thúc
đẩy sự phát triển toàn diện nhân cách của trẻ.
a. Lồng ghép với một số hoạt động học khác:
* Hoạt động làm quen với Tốn:
- Ở hoạt động này, tơi đã lồng ghép hoạt động tạo hình để giúp trẻ khắc sâu
nhớ lâu biểu tượng tốn mà tơi cần cung cấp cho trẻ.
Khi cho trẻ học bài “Đếm đến 6, nhận biết các nhóm có 6 đối tượng. Chủ đề
“gia đình”, tơi lồng ghép cho trẻ vẽ đồ dùng gia đình có số lượng 6 và viết số 6
(Có trẻ vẽ 6 cái cốc hoặc có trẻ lại nặn 6 cái bát. Và trẻ viết số 6 tương ứng vào
bên cạnh). Qua đó khơng chỉ giúp trẻ nắm chắc nhóm có 6 đối tượng, chữ số 6
mà còn giúp cho trẻ được rèn luyện kỹ năng vẽ, nặn, cắt dán.
*Hoạt động khám phá khoa học: Ở hoạt động này, tơi giúp trẻ tìm hiểu,
khám phá về sự vật, hiện tượng trong thiên nhiên, trong cuộc sống hàng ngày và
tôi cũng chú ý đến việc lồng ghép hoạt động tạo hình một cách nhẹ nhàng.
Khi dạy đề tài “Tìm hiểu động vật sống dưới nước”, Chủ đề “Thế giới động
vật”. Sau khi cho trẻ tìm hiểu về động vật sống dưới nước, tơi cho trẻ chơi trị
chơi “Nhóm nào sáng tạo nhất”.
- Cách chơi: Tơi chia trẻ thành 5 nhóm, trong thời gian 5 phút trẻ trong
nhóm hãy sử dụng các kỹ năng tạo hình để tạo ra một loại con vật sống dưới
nước.
- Chuẩn bị: Mỗi nhóm tự lựa chọn đồ dùng, nguyên vật liệu cho nhóm mình:
Vỏ ngao, vỏ sị, lá cây, bút chì, sáp màu, đất nặn, giấy màu. (Cơ đã chuẩn bị các
nguyên vật liệu, trẻ tự lựa chọn nguyên vật liệu cho nhóm mình)
Sau thời gian 5 phút trẻ hồn thành sản phẩm của mình.
+ Nhóm 1: Sử dụng vỏ hồ điệp làm thân, lá đu đủ làm vây, đuôi con cá,
dùng bút dạ vẽ mắt, vẩy cá (3 con cá).
+ Nhóm 2: Dùng đất nặn để nặn con tơm, dùng bút dạ vẽ mắt tơm (6 con).
+ Nhóm 3: Dùng vỏ trai làm thân con trai, dùng đất nặn để nặn chân và càng
cua. Dùng bút dạ vẽ các đốt trên càng, chân cua (3 con).
+ Nhóm 4: Dùng bút dạ vẽ con ốc lên giấy màu và sau đó xé dán con ốc (5
con).
+ Nhóm 5: Dùng bút dạ vẽ và sáp màu tô con rùa (6 con).
Nhìn chung trong hoạt động tạo hình như (Vẽ, nặn, xé dán) trẻ đã sử dụng
các kỹ năng, kỹ xảo thành thạo để tạo thành những con vật sống dưới nước. Qua
đây cô không chỉ giúp trẻ khắc sâu kiến thức về động vật sống dưới nước mà
còn giúp trẻ rèn luyện kỹ năng vẽ, nặn, xé dán.
Ví dụ: Ở chủ đề “thế giới thực vật” với đề tài “Vẽ vườn cây ăn quả” (Đề
16
tài), trẻ chủ động sáng tạo ra được bức tranh về “vẽ vườn cây ăn quả” theo trí
tưởng tượng và tư duy của trẻ. Nên tơi có thể cho trẻ đi tham quan vườn cây ăn
quả. Khi cho trẻ quan sát, tôi đưa hệ thống câu hỏi về vườn cây ăn quả nhằm
giúp trẻ có biểu tượng về vườn cây đó như: về hàng cây, lồi cây, đặc điểm của
cây v.v...
Những sản phẩm trẻ làm, tôi cho trẻ giữ lại để từ đó trẻ hiểu được từ những
lá cây rụng ngồi thiên nhiên cũng có thể tạo nên những con vật ngộ nghĩnh
đáng yêu, các tác phẩm trẻ tạo ra cơ cho mang về nhà. Từ đó phụ huynh biết
được khả năng của trẻ để có biện pháp phối hợp với giáo viên bồi dưỡng những
trẻ có năng khiếu về tạo hình.
*Hoạt động làm quen với văn học:
Khi dạy trẻ học thuộc bài thơ “Nàng tiên ốc” trẻ có thể nặn những nàng tiên
ốc xinh đẹp.
*Hoạt động âm nhạc: Ở hoạt động này tôi cũng dành chút thời gian để nhẹ
nhàng lồng ghép tạo hình một cách khéo léo làm cho trẻ phấn khởi để tham gia
hoạt động hơn.
Sau khi dạy trẻ hát vận động bài múa cho mẹ xem thì tơi cho trẻ vẽ hoa tặng
mẹ.
b. Lồng ghép mọi lúc, mọi nơi.
Thơng qua hoạt động đón trẻ: Khi đón trẻ vào lớp tôi cho trẻ tự do đi quan
sát góc tạo hình, trẻ xem những sản phẩm được trưng bày một cách tỉ mỉ từ hình
dáng, cách phối màu sắc và nói ra những sản phẩm mà trẻ thích, trẻ chưa thích
và vì sao? Trẻ vơ cùng thích thú khi được đi xem lại những sản phẩm của mình,
của bạn.
Ngồi ra, tơi cịn cho trẻ ngồi xem những video dạy vẽ, nặn, cắt, xé dán, hay
những chương trình thi vẽ như: Cây bút thơng minh, Họa sỹ nhí,...nhằm củng cố
kiến thức, kỹ năng cho trẻ tạo hình tốt hơn.
* Thơng qua hoạt động ngồi trời: Trẻ được làm quen với môi trường
xung quanh khi đi dạo chơi trẻ tiếp xúc với thiên nhiên được ngắm nhìn vật thật,
được sờ nắm, cơ có thể phát phấn để trẻ vẽ lên nền sân của trường hoặc trẻ nhặt
lá xếp hoặc gấp trên nền gạch. Để trẻ củng cố kỹ năng tạo hình tốt hơn.
Trẻ vẽ đường đi, vẽ cây xanh, mặt trời, đồ chơi trong sân trường, vẽ vườn
cây ăn quả, dùng lá để xếp cánh hoa, nặn theo ý thích.
Trong giờ hoạt động ngồi trời tơi cho nhặt lá rụng cháu đang nhặt lá bỗng
có mộ cơn gió thổi làm lá vàng rơi tôi cho trẻ đứng lên quan sát trò chuyện cho
trẻ tiếp tục nhặt lá để tạo nên những con vật mà trẻ thích như con trâu, con thỏ,
bằng lá đa, lá bàng con thỏ, con sâu bằng lá chuối, cho trẻ xếp con vật bằng hột
hạt, làm con vật, vịt, con cá bằng lá cây rụng… qua đó giáo dục trẻ giữ gìn sản
phẩm mình làm ra và biết bảo vệ môi trường.
Khi cho trẻ dạo chơi ngồi trời tơi cho trẻ quan sát bơng hoa đang nở, những
chồi non xanh mơn mởn, những giọt sương long lanh đọng trên lá. Tơi có thể
gọi hỏi trẻ nêu đặc điểm, cấu tạo và cho trẻ sờ cánh hoa ngửi hoa và hỏi trẻ cảm
nhận của mình về vẻ đẹp của hoa và muôn màu của thế giới xung quanh.
*Hình ảnh minh họa kèm theo phụ lục 5
Hình ảnh 8: Cơ cho trẻ dạo chơi ngồi trời quan sát hoa nở.
17
*Giờ hoạt động góc: Tơi cho trẻ vẽ, tơ màu, nặn, cắt, xé dán, làm sách tranh
về nội dung chủ đề,…Tổ chức cho trẻ đồ chơi bằng vải vụn, hột hạt, lõi ngô, hoa
thông, xếp hột hạt, bồi tranh…
*Trong hoạt động chiều:
Ví dụ: Ở chủ đề “Gia đình” tơi cho trẻ: Xé dán ngôi nhà (YT). Khi tổ chức
hoạt động: Tơi đã sử dụng các tranh để trị chuyện có bố cục sắp xếp khác nhau
và các kiểu nhà khác nhau, sau đó tơi sẽ hướng dẫn để trẻ xé dán những bức
tranh mà trẻ thích. Qua q trình rèn luyện trẻ đã có kỹ năng xé dán thành thạo
hơn, Tơi hướng dẫn trẻ trang trí bố cục bức tranh có bố cục màu sắc hài hịa đẹp
mắt.
Trong những buổi sinh hoạt chiều tôi đã cho trẻ cùng quan sát những bức
tranh, sản phẩm đẹp của các bạn trong lớp và những bức tranh đẹp trên máy tính
hay ở những tập san.
* Ngồi ra trong giờ trả trẻ: Tơi cịn cho trẻ xem nhiều tranh, ảnh nhiều tác
phẩm tạo hình có những giá trị, xem các slide hạt nảy mầm, hoa đang nở, lá
rụng, xem video hình ảnh đẹp về cảnh đẹp quê hương, các danh lam thẳng cảnh,
hình ảnh về cỏ, cây, hoa lá, và các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ để hướng
trẻ vào quan sát giúp trẻ cảm nhận được cái đẹp, làm giàu trí tưởng tượng cho
trẻ đến khi vào hoạt động tạo hình trẻ sẽ tư duy tưởng tượng, để thể hiện trên
chính sản phẩm của mình được phong phú đa dạng.
Tơi nhận thấy rằng việc lồng ghép hoạt động tạo hình vào các hoạt động
khác, không những giúp trẻ khắc sâu hơn kiến thức của các hoạt động đó mà cịn
tạo cơ hội cho trẻ được rèn luyện các kỹ năng tạo hình. Vì thế chất lượng hoạt
động tạo hình của lớp tơi được nâng lên rõ rệt.
2.3.7. Giải pháp 7: Công tác phối kết hợp và tuyên truyền với các bậc
phụ huynh.
Việc tạo hứng thú cho trẻ trong hoạt động vẽ, cắt, xé dán, nặn thì gia đình
đóng một vai trị to lớn trong sự phát triển toàn diện ở trẻ. Xác định rõ vai trò này,
ngay từ đầu năm học khi họp phụ huynh tôi nêu rõ tầm quan trọng của hoạt động
tạo hình, đồng thời trao đổi, tuyên truyền để họ chọn thời điểm để dạy trẻ vẽ,
cắt, xé dán, nặn và hướng dẫn trẻ làm từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp,
khuyến khích cha mẹ trẻ cho trẻ vẽ, cắt, xé dán, nặn những gì xung quanh trẻ.
Từ đó tơi đã sử dụng nhiều hình thức để tuyên truyền cha mẹ trẻ bằng cách:
Hằng ngày vào giờ đón - trả trẻ tơi trao đổi tình hình học tập của trẻ trong ngày.
Thông báo cho cha mẹ trẻ biết hơm nay trẻ học cái gì, trẻ làm được đến đâu để
cha mẹ trẻ nắm bắt được tình hình trẻ học ở lớp để về nhà cha mẹ trẻ trò chuyện,
để trẻ nhận xét về sản phẩm của mình cho bố - mẹ nghe để nâng cao khả năng
đánh giá của trẻ và khắc sâu kiến thức thêm cho trẻ.
Đồng thời tôi tuyên truyền cho cha mẹ trẻ qua ngày họp phụ huynh đầu năm
tạo điều kiện cho trẻ rèn luyện hoạt động tạo hình thêm ở nhà, hướng dẫn trẻ
làm từ dễ đến khó, từ đơn giản đến phức tạp. Khi trẻ đang có sự ham muốn vẽ,
xé dán, nặn một cái gì đó hãy để trẻ thử sức mình thực hiện ước muốn. Khơng
cần biết trẻ phải làm gì, làm như thế nào, để trẻ tự làm và đặt tên sản phẩm cũng
như nêu ý tưởng nhận xét bài của mình. Tư vấn cho cha mẹ trẻ tích cực cho trẻ
tìm hiểu về thế giới xung quanh bất cứ lúc nào đi cùng bố mẹ khi trẻ thấy những
18
gì xung quanh, thiên nhiên, cỏ cây hoa lá,… gợi ý hỏi trẻ để kích thích sự tị mị
khám phá của trẻ, giúp trẻ tích lũy được nhiều kinh nghiệm và vốn sống cũng
như tăng nguồn cảm hứng nghệ thuật, con mắt thẩm mỹ được hình thành, giúp
trẻ yêu cái đẹp hơn, yêu cuộc sống hơn.
Tôi thường xuyên chụp lại những sản phẩm của trẻ ở góc tạo hình gửi vào
Zalo nhóm lớp để phụ huynh thấy sản phẩm của trẻ, trao đổi với phụ huynh họ
thấy được khả năng của con mình, đồng thời khi trẻ tự tay làm ra những sản
phẩm đẹp tôi cũng cho trẻ đem về khoe với phụ huynh, bằng cách này phụ
huynh thật sự tin tưởng vào mơi trường hoạt động ở trường mình.
Ví dụ: Trao đổi thơng qua giờ đón trả trẻ, cuộc họp phụ huynh trao đổi về
tầm quan trọng của hoạt động tạo hình, hướng dẫn các bậc phụ huynh mua đồ
dùng cho trẻ tập tạo hình như: bút màu, giấy màu, hồ dán, đất nặn.. để trẻ thực
hiện ở nhà, tạo điều kiện hướng dẫn phối hợp với họ để khuyến khích trẻ được
sử dụng máy vi tính ở nhà để trẻ tập tô màu ở các phần mềm như: Bút chì thơng
minh, phát triển tư duy cho trẻ ...
*Hình ảnh minh họa kèm theo phụ lục 6
Hình ảnh 9: Cô trao đổi với phụ huynh về khả năng vẽ của các con
Tuyên truyền huy động bậc phụ huynh giúp đỡ, hỗ trợ, kinh phí cũng như đồ
dùng, đồ chơi, quyên góp những nguyên vật liệu phế thải như: len vụn, vải vụn,
các vỏ hộp sữa, chai nhựa bẹ ngô, lõi… để làm đồ dùng, đồ chơi hoặc khi hoạt
động tạo hình.
Hoạt động tạo hình khơng chỉ giúp trẻ khả năng thẩm mỹ biết nhìn nhận cái
đẹp và đánh giá cái đẹp mà cịn giúp trẻ rèn luyện đơi tay khéo léo, vững chắc
linh hoạt hơn. Vì vậy tơi thường xuyên trao đổi với phụ huynh nội dung kế
hoạch đề tài chuẩn bị học để phụ huynh cung cấp thêm ở nhà;
Ví dụ: Chuẩn bị dạy trẻ “xé dán ngơi nhà của bé (YT)” tơi trị chuyện với
phụ huynh ở nhà giới thiệu cho trẻ về ngơi nhà mình đang ở là nhà gì? Nhà tầng,
nhà bằng, nhà ngói quang cảnh xung quanh nhà mình có những gì (cây cối, con
vật). Đồng thời cũng cung cấp cho trẻ biết một số ngôi nhà xung quanh trẻ.
Hay với đề tài: “Vẽ hoa mùa xuân (ĐT)” chủ đề “Thế giới thực vật” tôi
hướng dẫn phụ huynh về nhà cho trẻ quan sát hoa và trị chuyện bằng các câu
hỏi: Tên hoa gì? Màu sắc? Thân cành, Cánh hoa như thế nào? Hoa dùng để làm
gì ?... Qua đó giúp trẻ hiểu trước hiểu sâu hơn, có cảm xúc khi đến lớp về đề tài
này trẻ sẽ hứng thú hoạt động khi cô đưa ra đề tài đó.
Thời gian nghỉ dịch Covid-19 tơi cịn tự quay các video dạy trẻ tạo hình, gửi
vào Zalo nhóm lớp hướng dẫn trẻ chơi, hoạt động tạo hình trong thời gian nghỉ ở
nhà.
Với biện pháp này đã giúp phụ huynh nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng
của hoạt động tạo hình, từ đó tơi động viên khuyến khích phụ huynh mua thêm đồ
dùng, giấy bút, vở tập tơ, tập vẽ, tìm các hình ảnh sinh động trong sách báo, tạp
chí để phụ huynh có thể dạy trẻ. Vẽ, nặn, tô màu, xé dán, chấm màu trang trí trên
các tranh ảnh tạo cho trẻ có kỹ năng tạo hình tốt hơn. Nhắc nhở phụ huynh trẻ nên
động viên khuyến khích trẻ kịp thời khi trẻ có sự cố gắng. Từ đó phụ huynh ln
quan tâm đến trẻ, kết hợp chặt chẽ với giáo viên để dạy trẻ tốt hơn.
19
Kết quả: Qua một thời gian kết hợp giữa Cha, mẹ trẻ có cách nhìn nhận
khác hơn về việc học và chơi của con mình, nhận thấy được tầm quan trọng của
hoạt động tạo hình, nên cha mẹ trẻ đã ủng hộ nhiệt tình, niềm nở giúp đỡ chất
lượng hoạt động tạo hình của các cháu lớp tơi đã được nâng lên rõ rệt.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
+ Đối với hoạt động giáo dục: Sau một năm học tôi nghiên cứu và ứng dụng
những giải pháp vào trong việc tổ chức cho trẻ hoạt động tạo hình. Kết quả, chất
lượng ở lớp tôi được nâng lên rõ rệt.
- Kết quả đạt được theo nội dung tiêu chí đánh giá: 100% trẻ trong lớp đều
hoàn thành sản phẩm của mình, có một số trẻ có sự sáng tạo khác và trong năm
học lựa chọn ra những trẻ có năng khiếu để kết hợp với phụ huynh bồi dưỡng
năng khiếu cho trẻ.
Tạo được hứng thú cho trẻ tham gia hoạt động tạo hình một cách phù hợp và
đạt kết quả cao. Trẻ hứng thú tham gia hoạt động tạo hình đạt 100%, trẻ có kỹ
năng tạo hình đạt 96,6% trẻ biết tạo ra được sản phẩm và đặt tên cho sản phẩm
tạo hình đạt 96,6%, đặc biệt khả năng sáng tạo đạt 93.1%.
* Bảng đánh giá kèm theo phụ lục:
(Kết quả đánh giá trẻ hoạt động tạo hình cuối năm.)
+ Đối với giáo viên: Bản thân nắm vững kiến thức, nội dung, phương pháp
cơ bản hoạt động tạo hình.
Giáo viên biết xây dựng, thiết kế hoạt động tạo hình theo hướng mở linh
hoạt một cách sáng tạo và hiệu quả cao.
Giáo viên ln có ý thức tìm tịi, sưu tầm những vật liệu thiên nhiên, vật liệu
phế thải cho trẻ tham gia hoạt động tạo hình một cách hiệu quả.
+ Đối với đồng nghiệp: SKKN được bạn bè đồng nghiệp trao đổi đánh giá
cao, và áp dụng rộng rãi trong nhà trường.
+ Đối với nhà trường: Kết quả chăm sóc giáo dục trẻ được nâng cao, đặc
biệt hoạt động tạo hình được nâng lên rõ rệt, tạo được uy tín với phụ huynh và
nhân dân địa phương.
+ Về phía phụ huynh: Phụ huynh rất vui khi con được trải nghiệm những
hoạt động thú vị, được tiếp cận với chương trình giáo dục hiện đại trên thế giới
từ đó có nhận thức đúng đắn về hoạt động tạo hình, sẵn lòng ủng hộ lớp những
nguyên vật liệu để làm đồ dùng, đồ chơi cho các cháu từ đó tơi cải thiện được
môi trường học tập cho trẻ, giúp trẻ tham gia vào các hoạt động một cách hào
hứng hơn.
3. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Hoạt động tạo hình là một hoạt động nghệ thuật có vai trị rất quan trọng
trong đời sống của trẻ. Đặc biệt trong những năm đầu mơn tạo hình là sự khởi
đầu cho trẻ tiếp nhận với ngôn ngữ nghệ thuật qua các nét vẽ, đường nét, hình
dáng, bố cục, màu sắc… gợi trong trẻ những tình cảm, cảm xúc và cảm nhận
được cái hay cái đẹp của mọi vật xung quanh, của cuộc sống, cái thẩm mỹ trong
nghệ thuật từ đó giúp trẻ sống yêu đời hơn, trong sáng hơn. Chính vì vậy để thực
hiện tốt được những yêu cầu của nội dung dạy tạo hình cho trẻ mẫu giáo là một
việc rất khó khăn, cần phải có thời gian lâu dài, kiên trì và tâm huyết với bộ môn
20
nghệ thuật này và để mang đến cho trẻ những bài tạo hình nghệ thuật sáng tạo
thì phụ thuộc vào rất nhiều khả năng thực hiện của giáo viên. Vì vậy giáo viên
cần phải chịu khó, học hỏi và nghiên cứu trau dồi kiến thức, tìm ra những
phương pháp, hình thức hữu hiệu nhất để thực hiện đúng với mục tiêu và yêu
cầu giáo dục đề ra.
Trong quá trình vận dụng các biện pháp trên tôi thu được một số bài học
kinh nghiệm như sau: Giáo viên cần lưu ý đổi mới phương pháp, lấy trẻ làm
trung tâm dạy trẻ từ dễ đến khó, cần phải tạo cơ hội để trẻ được tiếp xúc được
làm giàu các biểu tượng. Trong quá trình tổ chức cho trẻ tham gia hoạt động tạo
hình trong giờ hoạt động chung giáo viên phải biết sử dụng các thủ thuật, hình
thức mới để lơi cuốn sự chú ý của trẻ. Ngoài thời gian tổ chức cho trẻ hoạt động
tạo hình trong giờ hoạt động chung, giáo viên cần tạo cơ hội cho trẻ trải nghiệm
mọi lúc mọi nơi. Ứng dụng các phương pháp giáo dục hiện đại cho trẻ hoạt
động. Cần nâng cao trình độ tin học để có thể ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào
các hoạt động giáo dục một cách linh hoạt, sáng tạo. Tạo môi trường nghệ thuật
phong phú, hấp dẫn để thu hút sự chú ý của trẻ và giàu biểu tượng nghệ thuật
cho trẻ. Giáo viên biết xây dựng và duy trì nề nếp học tập của trẻ trong lớp cho
phù hợp với hoạt động, tạo môi trường nghệ thuật phong phú.
Tăng cường công tác phối kết hợp với phụ huynh trong việc rèn các kỹ năng
tạo hình cho trẻ. Huy động sự tham gia phụ huynh đóng góp tích cực các hoạt
động của trường, của lớp, qun góp ủng hộ đồ dùng, đồ chơi các nguyên vật
liệu thiên nhiên, vật liệu phế thải giúp cho hoạt động tạo hình tốt hơn
Biết tích hợp lồng ghép hoạt động tạo hình vào các hoạt động khác và mọi
lúc mọi nơi. Thường xuyên tổ chức cho trẻ thăm quan, dạo chơi trong thiên
nhiên, tạo điều kiện phát triển ở trẻ óc thẩm mỹ, sáng tạo.
3.2. Kiến nghị:
*Đối với phòng giáo dục: Hàng năm tổ chức hội thảo chuyên môn, tổ chức
giờ mẫu về hoạt động tạo hình để giáo viên các trường mầm non trên địa bàn
huyện được học hỏi những kinh nghiệm của nhau, giúp cho giáo viên có những
biện pháp sáng tạo, linh hoạt trong các giờ hoạt động tạo hình.
*Với nhà trường: Đề nghị nhà trường đầu tư nâng cấp các trang thiết bị hàng
năm, mua sắm trang thiết bị hiện đại nghe nhìn để phục vụ cho các hoạt động
học và chơi đầy đủ.
Trên đây là những kinh nghiệm được tích lũy từ bản thân tơi. Trong q
trình nghiên cứu thực hiện tơi khơng tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong nhận
được sự đóng góp bổ sung của Hội đồng khoa học các cấp, bạn đồng nghiệp để
sáng kiến của tơi hồn thiện hơn góp phần mang lại hiệu quả giáo dục trẻ.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Phạm Thị Nguyệt
Nga Bạch, ngày 08 tháng 4 năm 2022
Tôi xin cam đoan SKKN này là do tơi nghiên
cứu tìm tịi, khơng sao chép của người khác.
Người viết sáng kiến
Phạm Thị Thương
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Tài liệu tham khảo hướng dẫn tổ chức thực hiện chương trình GDMN “Mẫu
giáo 5-6 tuổi”.
2. Tài liệu giáo trình tạo hình và phương pháp hướng dẫn trẻ mầm non hoạt
động tạo hình của tác giả Lê Đức Hiển biên soạn – Nhà xuất bản Hà Nội 2005.
3. Chương trình giáo dục Mầm non theo thơng tư 51/2022/TT-BGD&ĐT ngày
31/12/2020.
4. BDTX MODULEMN 5 : Đặc điểm phát triển thẩm mỹ, những mục tiêu và
kết quả mong đợi ở trẻ mầm non về thẩm mỹ.
5. Nghị quyết hội nghị lần thứ hai Ban chấp hành TW Đảng khoá VIII
6. Tạp chí giáo dục Mầm non các năm.
7. Mạng internet
Mẫu 1(2)
DANH MỤC
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG SÁNG KIẾN KINH
NGHIỆM NGÀNH GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO HUYỆN, TỈNH VÀ CÁC
CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Phạm Thị Thương
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường mầm non Nga Phượng 1.
TT Tên đề tài SKKN
Cấp đánh Kết
giá
xếp quả
Năm
học
đánh
loại
giá
(Ngành GD giá xếp đánh
xếp loại
cấp
loại
huyện/tỉnh;
Tỉnh...)
1.
2.
3.
Một số biện pháp giáo dục đạo
đức cho trẻ 5-6 tuổi thông qua việc
cho trẻ làm quen với tác phẩm văn
học
Một số giải pháp nâng cao chất
lượng hướng dẫn trẻ 25-36 tháng
tuổi làm quen với tác phẩm văn học
tại trường mầm non Nga Phượng I –
Huyện Nga Sơn – Tỉnh Thanh Hóa
Một số giải pháp nâng cao chất
lượng hoạt động tạo hình cho trẻ
mẫu giáo lớp 5 - 6 tuổi A4, tại
trường mầm non Nga Bạch- huyện
Nga Sơn- tỉnh Thanh Hóa.”
(A,
B,
hoặc C)
Cấp
Huyện
B
2017-2018
Cấp Tỉnh
C
2020 - 2021
Cấp
Huyện
A
2021-2022
----------------------------------------------------
PHỤ LỤC
MỘT SỐ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG HOẠT ĐỘNG
TẠO HÌNH CHO TRẺ MẪU GIÁO LỚP 5 - 6 TUỔI A4
TẠI TRƯỜNG MẦM NON NGA BẠCH
I. Bảng khảo sát kết quả
1. Bảng 1:Kết quả đánh giá trẻ hoạt động tạo hình đầu năm.
TT
1
2
3
4
Nội dung
Trẻ hứng thú tham gia
hoạt động
Trẻ có kĩ năng tạo
hình
Trẻ biết tạo ra được
sản phẩm và đặt tên
cho sản phẩm tạo hình.
Khả năng sáng tạo
Đạt
Chưa đạt
Tỷ lệ
Số trẻ
%
Tổng số
trẻ
Số trẻ
Tỷ lệ
%
29
17
58,6
12
41,4
29
15
51,7
14
48,3
15
51,7
14
48,3
13
44,8
16
55,2
29
29
2. Bảng 2: Kết quả đánh giá trẻ hoạt động tạo hình cuối năm
Đạt
Chưa đạt
Tổng số
TT
Nội dung
Tỷ lệ
Tỷ lệ
trẻ
Số trẻ
Số trẻ
%
%
Trẻ hứng thú tham gia
1
29
29
100
0
0
hoạt động
Trẻ có kĩ năng tạo
2
29
28
96,6
1
3,4
hình
Trẻ biết tạo ra được
3 sản phẩm và đặt tên
29
28
96,6
1
3,4
cho sản phẩm tạo hình.
4 Khả năng sáng tạo
29
15
93,1
2
6,9