MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 3 ĐẾN 4 TUỔI KHÁM PHÁ MÔI TRƯỜNG XÃ HỘI QUA HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ KHOA HỌC TẠI TRƯỜNG MẦM NON NGA BẠCH

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HĨA
PHỊNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ 3 - 4 TUỔI KHÁM PHÁ
MÔI TRƯỜNG XÃ HỘI QUA HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ
KHOA HỌC TẠI TRƯỜNG MẦM NON NGA BẠCH

Người thực hiện: Nguyễn Thị Nhàn
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Bạch
SKKN thuộc lĩnh vực: Chun mơn

THANH HĨA, NĂM 2015
1


A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Bác Hồ kính u đã nói “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm
năm trồng người” việc quan trọng nhất trong sự nghiệp trồng người là chăm sóc,
giáo dục các em ngay từ lúc nhỏ để hình thành và phát triển nhân cách một cách
tồn diện. Đó chính là nhiệm vụ của ngành giáo dục mầm non.
Đây là giai đoạn giữ vai trò quan trọng nhất trong việc lĩnh hội những khái
niện đạo đức để hình thành nhân cách, hành vi của trẻ. Chính vì thế
Nhiệm vụ của giáo viên mầm non là phải quan tâm trang bị cho trẻ những
tri thức khoa học và nhân cách toàn diện cho trẻ để theo kịp thời đại.
Trong cơng tác giáo dục trẻ mầm non thì việc cho trẻ khám phá khoa học
là không thể thiếu được, vì nó có tác dụng về mọi mặt đối với trẻ như: ngơn ngữ,
đạo đức trí tuệ…. Khám phá khoa học là phương tiện để giao tiếp và làm quen
với môi trường xung quanh, môi trường xã hội để tìm hiểu, khám phá, giao lưu,

bầy tỏ nguyện vọng của mình, và đồng thời là cơng cụ của tư duy. Ngồi ra
khám phá khoa học về mơi trường xung quanh sẽ phát trẻ ở trẻ kỹ năng nhận
thức, kỹ năng xã hội đồng thời giáo dục ứng xử và thái độ khoa học, trẻ biết
cách học, cách nghĩ cách khám phá môi trường xung quanh.
Lứa tuổi mầm non là lứa tuổi thích khám phá tị mị về những gì, tại sao
đang sảy ra xung quanh trẻ với những câu hỏi liên tục là một phần của sự phát
triển vốn từ. Phải chăng trẻ nhỏ đang khao khát tìm hiểu về môi trường xung
quanh chúng ta và ham muốn được giao tiếp? Câu hỏi: tại sao? Thế nào? Tại sao
như vậy? thường được kết nối lần lượt để trẻ nắm bắt thơng tin và những thơng
tin này có thể thay đổi trong cách trẻ tìm hiểu thế giới xung quanh.
Khám phá khoa học về khám phá môi trường xã hội là hoạt động trải
nghiệm thực tế về cuôc sống đời thường xung quanh trẻ, giúp trẻ phát triển các
phẩm chất trí tuệ như tính ham hiểu biết, khả năng ghi nhớ có chủ định, tính tích
cực nhận thức làm nền cho sự phát triển các năng lực hoạt động trí tuệ. Khơng
những thế khám phá xã cịn hội cịn góp phần phát triển ở trẻ tình cảm ,đạo đức,
thẩm mỹ, khả năng tích lũy tri thức và kinh nghiệm cuộc sống, làm cơ sở lĩnh
hội những nội dung giáo dục của các hoạt động vui chơi, học tập và các hoạt
động khác.
Nhận thức được tầm quan trọng của hoạt động khám xã hội qua hoạt động
khám phá khoa học đối với trẻ mầm non như vậy, là một giáo viên đang phụ
trách trẻ 3 - 4 tuổi tôi luôn luôn trăn trở để tìm ra phương pháp như thế nào để
giúp trẻ ham thích mơn học và tiếp nhận một cách nhẹ nhàng hơn. Chính vì vậy
tơi chọn đề tài “Một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi khám phá môi trường xã
hội qua hoạt động Khám phá khoa học” để nghiên cứu và tìm ra biện pháp
dạy học có hiệu quả cao.

2


B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Với độ tuổi mầm non trẻ có tính tị mị thích khám phá, đặc điểm ở độ tuổi
3- 4 tuổi trẻ bắt đầu biết ý thức về bản thân mình, và phân biệt được mình với
thế giới xung quanh và biết tìm hiểu thế giới xung quanh, nếu như không được
bồi dưỡng thêm trẻ sẻ bị hạn chế và xa lánh thế giới xung quanh mình
Cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xã hội là một điều hết sức cần
thiết. Nhưng không phải lúc nào trẻ cũng hứng thú và thích tham gia vào hoạt
động học, nếu giáo viên khơng tổ chức hoạt động học bằng nhiều hình thức thì
trẻ sẽ hoạt động trở nên đơn điệu và nhàm chán làm cho trẻ không phát huy
được khả năng tư duy sáng tạo của mình. Điều đó cho chúng ta thấy rằng không
phải cứ cho trẻ học thật nhiều, cung cấp kiến thức thật nhiều cho trẻ là được mà
phải dạy trẻ cách tư duy để khơi gợi tính tị mị ham hiểu biết của trẻ để làm nền
tảng cho sự phát triển trí tuệ sau này.
Chính vì vậy việc tổ chức cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xã hội
là phương tiện không thể thiếu nhằm giải quyết mục đích phát triển tồn diện
cho trẻ 3- 4 tuổi ở Trường mầm non.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU.
1.Thuận lợi
- Bản thân là giáo viên trẻ nhiệt tình năng động có chun mơn nghiệp vụ
vững vàng và nhiều năm được phân công phụ trách lớp 3-4 tuổi nên tơi hiểu đặc
điểm tâm lý của trẻ ,bên cạnh đó ln trau dồi kiến thức học hỏi để nâng cao
trình độ chun mơn nghiệp vụ sư phạm để chăm sóc nuôi dưỡng trẻ được tốt
hơn
- Ban giám hiệu luôn quan tâm chỉ đạo sát sao về cơng tác chăm sóc và
giáo dục trẻ.
- Được các bậc phụ huynh ủng hộ, tin tưởng và luôn quan tâm đến lớp, đến
việc học tập của con em mình, Ngồi ra họ cịn giúp tôi sưu tầm những nguyên
vật liệu phế thải để cung cấp cho các hoạt động học của trẻ.
2. Khó khăn.
- Cơ sở vật chất của trường còn thiếu, đồ dùng đồ phục vụ cho hoạt động

học cịn ít về số lượng và chưa phong phú về chủng loại.
- Trình độ nhận thức của trẻ không đồng đều, một số trẻ còn nhút nhát chưa
tự tin giao tiếp với người lạ và chưa hứng thú khi tham gia vào hoạt động khám
phá trải nghiệm. Chính vì vậy ảnh hưởng khơng nhỏ đến cơng tác chăm sóc và
giáo dục trẻ.
3. Kết quả của thực trạng trên.
Năm học 2014 - 2015 tôi được phân công chủ nhiệm lớp mẫu giáo 3-4
tuổi tôi nhận thấy hoạt động khám phá về môi trường xã hội của trẻ cịn hạn chế
trẻ chưa thực sự tích cực tham gia hoạt động cùng cơ. Vì vậy ngay từ đầu năm
tôi đã tiến hành khảo sát trẻ ở mọi lúc mọi nơi và có kết quả sau:
3


*Kết quả của thực trạng:

Kết quả khảo sát
Nội dung khảo sát

Tổng
số trẻ
T

Khả năng nhận biết
tên gọi đặc điểm của
đối tượng
Khả năng so sánh
nhận xét giữa các đối
tượng
Khả năng phân nhóm,
phân loại theo dấu

hiệu rõ nét
Suy luận, giải thích
được mối liên hệ đơn
giản của hiện tượng sự
vật xung quanh

Số trẻ Tỷ lệ
chưa
đạt

Số trẻ đạt
K

TB

Số Tỷ Số Tỷ Số
trẻ lệ% trẻ lệ% trẻ

Tỷ
lệ%

28

7

25

8

28,5 10

36

3

10,5

28

6

21

8

28.
5

9

32

5

18,5

6

21

8

28.
5

10

36

4

14,5

6

21.4 8

28

28

28,5 11

39.1 3

11

Qua khảo sát chất lượng trẻ với kết quả trên, trong quá trinh chăm sóc
giáo dục tôi mạnh dạn đưa ra “Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi khám phá
môi trường xã hội qua hoạt động Khám phá khoa học” được tốt hơn.

III- GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN.
1.Tạo môi trường hoạt động phong phú hấp dẫn cho trẻ
Khi cho trẻ khám phá khoa học về mơi trường xã hội thì việc tạo mơi
trường cho trẻ hoạt động là việc làm không thể thiếu được đối với giáo viên.
Đây là hình thức giáo dục phù hợp với tâm lý của trẻ, mơi trường có lạ, đẹp thì
mới hấp dẫn mới khơi gợi được tính tị mị ham hiểu biết của trẻ, từ đó trẻ mới
khát khao được tìm hiểu, khám phá.
Xác định được mơi trường rất quan trọng trong quá trình hoạt động của trẻ
ngay từ đầu năm học tôi đã chú trọng trang trí mơi trường trong và ngồi lớp để
gây hứng thú cho trẻ.
Để khích thích tính tị mị của trẻ tơi căn cứ vào từng chủ đề để xây dựng
góc “Khám phá khoa học - thiên nhiên” để trẻ tham gia vào hoạt động trải
nghiệm môi trường xã hội.

4


Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Nghề nghiệp” nhánh “Một số nghề quen
thuộc” tôi chuẩn bị bộ tranh sưu tập về các nghề, các loại dụng cụ của nghề y
như thuốc, ống lắng, những bộ quấn áo bác sĩ, hoặc mơ hình chăn ni của các
bác nơng dân, những chiếc váy đẹp là sản phẩm của nghề dệt may… để trẻ được
quan sát cụ thể.
Ví dụ: Khi thực hiện chủ đề “Bản thân” tôi đã chuẩn bị cho trẻ các hình
ảnh như: mắt ,mũi, tai miệng và cả những bức tranh có khn mặt vui, buồn,
giận giữ, …để trẻ khám phá và nhận xét.
Ví dụ: Khi khám phá mơi trường xã hội ở chủ đề “Quê hương đất nước
Bác Hồ” chủ đề nhánh “Bác Hồ kính yêu” Với đề tài “Quan sát tranh ảnh về Bác
Hồ đối với các cháu thiếu thiếu nhi” tôi cho trẻ xem một đoạn tư liệu kể về Bác
và các cháu thiếu nhi như hình ảnh (bác tặng quà cho các cháu thiếu nhi, cùng
vui chơi với các cháu, ôm hôn các cháu) để trẻ quan sát và trị chuyện. Tơi thấy

trẻ tỏ ra rất thích thú và trẻ yêu quý Bác giống người ông của mình.

Hình ảnh Bác Hồ với các cháu thiếu nhi
Ngồi ra tơi đưa ra các ngun vật liệu để trẻ cùng cơ làm mơ hình để phục
vụ vào hoạt động học như.

5


Ví dụ: Ở chủ đề “Quê hương đất nước - Bác Hồ” tơi cùng trẻ làm mơ hình
(Chùa một cột, Văn miếu quốc tử giám) để trẻ khắc sâu thêm về cảnh đẹp của
Quê Hương đất nước.
*Xây dựng góc mở cho trẻ hoạt động.
Để khắc sâu hơn trong trí nhớ của trẻ tơi cho trẻ hoạt động trên góc mở
với tên góc “Bé khám phá khoa học - thiên nhiên”.
Ví dụ: Khi khám phá môi trường xã hội ở chủ đề “Giao thơng” một trẻ lên
lấy hình ảnh chiếc xe đạp làm đề tài nghiên cứu bàn luận gắn vào cột “Bé
Thích Khám phá?” và khi khám phá ra đặc điểm và biết được nó là phương tiện
giao đường nào thì trẻ lấy lơ tơ tương ứng gắn vào cột “Bé khám phá được gì”.
Khi thực hiện khám phá chủ đề “Nghề nghiệp” một trẻ trong nhóm chơi
cũng thực tương tự ,trẻ lấy chiếc áo gắn vào ơ “Bé thích khám phá gì” và lấy
bức tranh có hình ảnh cơ dệt may gắn lên ơ “Bé khám phá được gì” Như vậy từ
thực hiện ở góc mở đã giúp cho trẻ rèn luyện kỹ năng quan sát, tìm tịi, tự khám
phá, và khắc sâu trong trí nhớ của trẻ về từng cơng việc trong xã hội và qua đó
trẻ biết được đặc điểm, ý nghĩa, ích lợi của các nghề đối với cuộc sống con
người.

Hình ảnh góc mở cho trẻ hoạt động
Ở lúa tuổi này trẻ ln tị mị, quan sát và bắt đầu đưa ra suy nghĩ của mình
bằng những câu hỏi tại sao như vậy? Để làm gì? nên tơi qut tâm khơi gợi trí tị

mị thích phán đoán của trẻ bằng cách vẽ các bức tranh treo bên ngồi lớp theo
các chủ đề. Thơng qua các bức tranh để khơi gợi nhân cách, trí tuệ đạo đức trong
con người trẻ.
Ví dụ :

6


+ Ở chủ đề “Gia Đình” tơi treo những bức tranh cả nhà cùng nhau nhổ củ
cải trong câu chuyện “Nhổ củ cải” để trẻ thấy được sức mạnh gắn kết của những
thành viên trong gia đình và từ đó biết yêu thương quý mến những người thân
trong gia đình mình hơn.

Hình ảnh Cả nhà nhổ củ cải
+ Ở chủ đề “Nghề nghiệp” tôi treo bức tranh về công việc của các nghề
trong xã hội như (Thợ cắt tóc đang cắt tóc, chú lái xe đang lái xe chở hàng, bác
nông dân đang làm việc.. ) để trẻ hiểu thêm được cơng việc của các nghề trong
xã hội
Ngồi ra tơi còn vẽ những bức tranh “Trẻ nhặt rác bỏ vào thùng, trẻ rửa tay
dưới vòi nước sạch,…” Qua những bức tranh trẻ biết mình cần bảo vệ mơi
trường, nhặt rác bỏ vào nơi quy định và biết vệ sinh cá nhân hàng ngày cho sạch
sẻ.
2. Chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi, nguyên vật liệu đối với từng hoạt động học
cụ thể.
Q trình cho trẻ khám phá khoa học có đạt hiệu quả cao hay không phụ
thuộc vào nhiều yếu tố trong đó mơi trường xung quanh trẻ giữ một vị trí quan
trọng, mơi trường xung quanh chứa đựng các phương tiện cần thiết để tổ chức
cho trẻ khám phá như đồ dùng đồ chơi mua sắm, đồ dùng đồ chơi tự tạo, mơ
hình vật thật gần gũi xung quanh trẻ.
Việc sử dụng đồ dùng, đồ chơi đối với từng hoạt động học đóng vai trị rất

quan trọng, giúp hoạt động học đó có kết quả cao và hiệu quả nhất. Nếu đồ dùng
sơ sài, cơ giáo dạy chay thì trẻ sẽ nhàm chán, ít tập trung. Nhận rõ tầm quan
trọng của đồ dùng, đồ chơi với hoạt động học “Khám phá khoa học” nhất là
khám pha môi trường xã hội, trên cơ sở những đồ dùng đồ chơi sẵn có từ những
năm trước, tôi cải biến, tu sửa lại nhằm thu hút trẻ hơn. Bên cạnh đó để thu hút
trẻ hơn thì đồ dùng đồ chơi cần phải đẹp, mới, an toàn, hợp vệ sinh và đảm bảo
7


tính khoa học… Nguồn ngun liệu một phần tơi được phụ huynh ủng hộ như:
Lịch treo tường, sách báo, tạp chí,bìa cát tơng, vỏ lon, các đồ dùng đã hỏng như
máy sấy tóc, ống khám bệnh của bác sĩ, ống tiêm… một phần tơi tự tìm kiếm từ
bạn bè xung quanh.
Tranh thủ những lúc rảnh rỗi vào giờ nghỉ trưa, vào những ngày nghỉ cuối
tuần, chúng tôi làm đồ dùng đồ chơi cho tiết học sắp tới.
Ví dụ:
+ Ở chủ đề “Giao thông” nhằm củng cố kiến thức giáo dục trẻ “Một số luật
lệ giao thông phổ biến” tôi làm đồ dùng đèn xanh, đỏ, vàng, biển báo cấm đi
ngược chiều, mơ hình các chú cảnh sát giao thơng, mơ hình các phương tiện
giao thơng ,cho trẻ xem băng hình và tham quan ngã tư đường phố để giáo dục
trẻ một số luật lệ giao thơng phổ biến.

Hình ảnh đồ dùng tự làm phục vụ hoạt động
+ Ở chủ đề “Bản thân” nhánh “Tơi cần gì lớn lên và khỏe mạnh” tôi làm và
sưu tầm những đồ dùng cung cấp chất dinh dưỡng cho trẻ như (tôm, cua cá, rau,
thịt, đậu, lạc … và bánh xà phòng làm bằng giấy để cung cấp kiến thức cho trẻ
để trẻ biết được ngồi ăn đủ các nhóm chất cịn phải giữ gìn vệ sinh cá nhân thì
cơ thể mới khỏe mạnh được.
+ Ở chủ đề “Gia Đình” nhánh “Nhu cầu của gia đình” tơi làm những đồ
dùng phụ vụ cho gia đình bằng các nguyên vật liệu phế thải gồm lọ nước rửa bát

, vỏ chai đựng nước khoáng để tạo nên những cái bát, bộ ấm chén, cốc uống
nước, Từ những chai đựng nước cô ca tôi đã tạo nên những chiếc máy xay sinh
tố để trẻ hoạt động nhằm cung cấp kiên thức cho trẻ. Qua đây tôi giáo dục trẻ
biết giữ gìn các đồ dùng trong gia đình.

8


Hình ảnh đồ dùng tự tạo: đồ dùng trong gia đình
+ Ở chủ đề “Nghề nghiệp” từ những tờ bìa cát tông và giấy màu tôi và trẻ
đã làm ra những dụng cụ phục vụ các nghề trong xã hội như nghề làm ruộng,
nghề thợ xây. Gồm các dụng cụ cuốc, xẻng, bay xây, bàn xoa, lăn sơn, dao,
kéo...để trẻ quan sát trị chuyện trong hoạt động học cụ thể.

Hình ảnh đồ dùng phục vụ hoạt động khám phá khoa học chủ đề Nghề nghiệp
+ Còn ở chủ đề “Trường mầm non” lồng nghép Vui tết trung thu tôi cho
trẻ trị chuyện về ngày tết trung thu bằng cách tơi chuẩn bị phơng treo có gắn
hình ảnh những ngơi sao, ông trăng, các bạn múa lân, ở phía dưới là mân hoa
quả, và đặc biệt cơ giáo đóng vai chị hằng và cơ phụ đóng vai chú cuội để cùng
trẻ trò chuyện về ngày hội trung thu, trẻ hoạt động, tơi thấy trẻ hào hứng, say
sưa như đang được hịa mình vào lễ hội vậy. Thơng qua giờ học trẻ biết được
các phong tục tập quán, các lễ hội truyền thống của quê hương đất nước và biết
giữ gìn các giá trị trường tồn của nó.
9


Tôi thấy khi sử dụng đồ dùng đồ chơi, nguyên vật liệu phù hợp vào hoạt
động học trẻ lớp tôi hứng thú tham gia hoạt động hơn.
3. Tổ chức khám phá khoa học về môi trường xã hội trong hoạt động học
Tổ chức trên hoạt động học là một hình thức bắt buộc thực hiện theo

chương trình giáo dục mầm non mới. Để thu hút trẻ vào hoạt động một cách tự
nhiên thoải mái mà vẫn phát huy được tính tích cực của mình là điều khơng dễ
dàng gì, nó đòi hỏi người giáo viên phải thật sự đầu tư tâm huyết của mình khi
lên hoạt động cho trẻ thực hiện.
Đối với tơi việc cho trẻ vào hoạt động có đạt kết quả hay khơng thì điều
đầu tiên cần làm là giới thiệu như thế nào cho hay cho lôi cuốn trẻ để trẻ cảm
thấy rằng mình đang chơi nhưng trên thực tế là đang học đang khám phá.
Để thu hút trẻ vào hoạt động tị mị thích thú tơi ln tìm và thay đổi các
hình thức giới thiệu bài cho hay cho hấp dẫn.
Ví dụ: Ở chủ đề “Nghề nghiệp” với đề tài “Trò chuyện về nghề y ” tôi
chuẩn bị các bức tranh bác sỹ ,y tá, tranh đồ dùng của ngành y,…. vào các hộp
quà khác nhau và chia làm 3 tổ cho các tổ lên nhận quà mỗi tổ nhận một phần
quà có bức tranh đang khám phá, trẻ đem về tổ của mình khám phá trải nghiệm
thảo luận thực tế. Như vậy làm cho trẻ rất phấn khởi và tích cực tham gia hoạt
động.
Ví dụ:
+ Chủ đề “Gia đình” Với đề tài "Quan sát và đàm thoại về ngơi nhà của
bé" tơi tạo tình huống cho trẻ đi tham quan mơ hình nhà của bạn búp bê tơi thấy
trẻ lớp tơi rất thích thú quan sát và khi tơi hỏi trẻ có nhận xét gì về nhà bạn búp
bê thì trẻ hào hứng trả lời.

Hình ảnh trẻ quan sát ngôi nhà của bạn búp bê
10


+ Ở chủ đề "Nghề nghiệp" đề tài "Trò chuyện về nghề may" để gây cho trẻ
sự thích thú tham gia hoạt động tôi cho 3 trẻ mặc những chiếc váy màu xanh, đỏ,
vàng để biểu diễn thời trang giới thiệu các mẫu váy mùa thu năm 2014 trên nền
nhạc cho cả lớp quan sát. Như vậy trẻ rất phấn khởi và tích cực tham gia hoạt
động.

+ Hay chủ đề Trường mầm non “Tìm hiểu về trường mầm non” tơi cho trẻ
xem một đoạn video giớ thiệu về trường mầm non Nga Bạch do tơi tự thiết kế
trên paboi có những hình ảnh về các lớp học, các cơ giáo trong trường, các bác
cấp dưỡng cho trẻ quan sát. Tôi thấy trẻ rất thích thú khi được tiếp xúc với các
hình ảnh qua máy tính.
Ngồi ra việc thay đổi hình thức hoạt động luôn là biện pháp làm cho trẻ
luôn thích thú và phát huy tính tích cực sáng tạo của mình.
Ví dụ: Ở chủ đề “Q hương đất nước” đề tài “Tìm hiểu một số Danh
Lam thắng cảnh của Hà Nội” tơi đã cho trẻ thực hiện dưới hình thức hội thi
+ Phần 1: Tham quan triển lãm
+ Phần 2: Tìm hiểu và khám phá
+ Phần 3: Cùng nhau thi tài
Ở phần 1: Tham quan triển lãm tranh (Chùa một cột, Văn miếu Quốc Tử
Giám, Hồ gươm)
Là phần trẻ được tham gia và cùng quan sát. Ở phần này tôi chuẩn bị các
bức tranh về cảnh đẹp của Hà nội và những phông, hoa cho phong tranh sinh
động, tôi thấy trẻ rất hứng thú và tham gia vào hoạt động một cách rất tích cực.
Phần 2: Tìm hiểu và khám phá
Ở phần này đòi hỏi sự tập trung chú ý và hoạt động tích cực của trẻ. Khi
khám phá bức tranh danh lam thắng cảnh nào thì tơi đưa ra bức tranh đó, tơi sử
dụng những câu hỏi gợi mở, hướng lái cho trẻ tìm hiểu về các danh lam đó:
Ví dụ: Với Danh lam "Hồ Gươm" tơi giói thiệu về lịch sử và ý nghĩa của
Hồ Gươm sau đó đưa ra câu hởi để hỏi trẻ
+ Đây là bức tranh nói về Danh Lam nào?
+ Con có nhận xét gì về danh lam này?
+ Danh Lam này ở đâu?
+ Con phải làm gì để bảo vệ Danh lam này?
Tương tự tôi đưa ra câu hỏi với danh lam "Văn miếu và Hồ Gươm"
Sau khi trẻ được khám phá trải nghiệm về các Danh lam đó tơi cho trẻ so
sánh giữ các Danh lam để trẻ biết được các đặc điểm khác và giống nhau của

các lanh lam này
Ví dụ: Cho trẻ so sánh Chùa một cột với Văn miếu Quốc Tử Giám.Qua so
sánh trẻ khắc sâu hơn nữa về đặc điểm của các Danh lam này.
Phần 3: Cùng nhau thi tài
Ở phần này tôi cho trẻ tham gia vào các trị chơi để cũng cố những gì trẻ
vừa được khám phá trải nghiệm tơi tổ chức 2 trị chơi một trò chơi động một trò
chơi tĩnh. Với trò chơi tĩnh tơi nói dấu hiệu của địa danh nào thì trẻ tìm và giơ
11


hình ảnh địa danh đó lên, và ngược lại khi tơi nói địa danh trẻ chọn hình ảnh giơ
lên và nói đặc điểm của địa danh đó. Cịn trị chơi động tôi cho trẻ thi đua theo
tổ bật qua suối lên tìm và phân loại các Danh lam thắng nổi tiếng của Hà Nội và
nói tên Danh lam đó.
Như vậy việc thay đổi hình thức là làm cho hoạt động không bị nhàm
chán, đây là điều rất cần thiết đối với giáo viên khi muốn cho trẻ phát huy hết
tính tích cực và sáng tạo khi hoạt động.
Trong hoạt động học để cho trẻ dễ hiểu dễ nhận xét về đối tượng đang
được nghiên cứu thì việc sử dụng hệ thống câu hỏi của người giáo viên là rất
quan trọng. Nếu cô đưa ra hệ thống câu hỏi quá dài, rườm rà làm cho trẻ khó
hiểu và khơng nhận xét được đối tượng cần khám phá vì vậy yêu cầu hệ thống
câu hỏi của cô khi đưa ra cho trẻ phải ngắn gọn, xúc tích, khoa học mà vẫn gần
gũi dễ hiểu đối với trẻ. Hệ thống câu hỏi phải là câu hỏi mở để từ một câu hỏi
nhưng trẻ vẫn suy luận và trả lời theo các cách hiểu khác nhau mà vẫn gần gũi
dễ hiểu đối với trẻ.
* Để kích thích trẻ hứng thú tị mị khám phá về đặc điểm, dấu hiệu của
đối tượng quan sát mà trẻ chưa biết rõ tơi sử dụng câu hỏi:
Ví dụ:
+ Chủ đề “Nghề Nghiệp” với đề tài “Trò chuyện về nghề y”
Cho trẻ quan sát trang phục của nghề y và hỏi trẻ tên nghề.

- Các con có nhận xét gì về trang phục của nghề y?
- Nghề y sử dụng các dụng cụ, phương tiện gì để khám chữa bệnh cho
người dân (Kim tiêm, kẹp nhiệt độ, ống lắng, máy siêu âm…)
- Nghề y quan trọng với chúng ta như thế nào? (Khám chữa bệnh cho
chúng ta)
+ Cũng ở chủ đề nghề nghiệp với đề tài "Trò chuyện về công việc của cô
giáo"
- Đây là ai?
- Cô giáo làm những cơng việc gì?
- Các con phải làm gì để tỏ lịng biết ơn cơ giáo?
Với biện pháp này tơi giúp trẻ mở rộng vốn hiểu biết và nâng cao kiến
thức về mơi trường xã hội, hình thành ở trẻ sự hiểu biết về đặc điểm, mối quan
hệ dưới nhiều hình thức khác nhau mà trẻ khơng nhàm chán và rất hứng thú vào
hoạt động học.
4. Lồng nghép khám phá khoa học về môi trường xã hội thông qua các
hoạt động khác.
Với trẻ mầm non tổ chức hoạt động cho trẻ khám phá khoa học về môi
trường xã hội là hoạt động rất cần thiết Vì vậy tơi khơng chỉ tổ chức cho trẻ
khám phá trong hoạt động học mà thông qua các hoạt động học khác tôi cũng đã
lồng nghép tổ chức cho trẻ được trò chuyện, khám phá thêm. Ở các hoạt động
học này tôi thường cũng cố cho trẻ về nhân cách, đạo đức, ngôn ngữ để khắc sau

12


trong tâm trí trẻ tình u thương, gắn kết giữa con người với con người, với con
người với thiên nhiên, với quê hương đất nước
* Trong giờ hoạt động tạo hình để gợi ý đề tài cho trẻ hoạt động ở phần
giới thiệu bài tôi cũng chuẩn bị vật thật cho trẻ quan sát khám khá từ đó trẻ hiểu
rõ về đối tượng và khi vào hoạt động trẻ sẽ thực hiện tốt hơn.

Ví dụ: Cho trẻ hoạt động tạo hình ở chủ đề “Giao thơng” với đề tài “Dán
đèn tín hiệu giao thơng” tơi chuẩn bị mơ hình ngã tư đường phố có các loại
phương tiện đang tham gia giao thơng và đèn tín hiệu giao thơng cho trẻ quan
sát:
- Các con có nhận xét gì về ngã tư đường phố?
- Khi gặp đèn đỏ chúng mình phải làm gì?
- Gặp đèn xanh thì như thế nào?
Từ mơ hình mà tôi chuẩn bị cho trẻ trải nghiệm, trẻ được đưa ra những ý
kiến của mình từ đó trẻ hiểu thêm về luật lệ an tồn giao thơng và biết được tác
dụng của đèn tín hiệu giao thơng để chấp hành nghiêm chỉnh luật giao thông.
Với đề tài “Tô màu chiếc váy” ở phần giới thiệu bài tôi cũng chuẩn bị vật
thật cho trẻ quan sát khám khá từ đó trẻ hiểu rõ về đối tượng quan sát và sự khó
nhọc của các cơ cơng nhân đã may lên chiếc váy đó. Từ đó giáo dục trẻ biết giữ
gìn quần áo khi mặc và biết kính yêu, quý trọng tất cả các nghề trong xã hội
* Trong giờ hoạt động âm nhạc khi dạy hát bài “Cháu yêu bà” tôi đưa ra
bức tranh hai bà cháu đang âu yến nhau cho trẻ quan sát, tư duy để trả lời về nội
dung bức tranh và qua bức tranh giáo dục trẻ biết yêu thương những người thân
trong gia đình.
Với hoạt động làm quen với văn học khi dạy trẻ bài thơ “Bạn mới” tơi cho
trẻ quan sát hình ảnh bạn nhỏ mới đi học cịn bẽn lẽn, nhút nhát, và hình ảnh các
bạn đang chơi với nhau để giáo dục trẻ biết giúp đõ khi bạn mới đi học đang còn
bẻn lẻn nhút nhát và khi chơi với bạn thì phải biết nhường cho bạn, không được
tranh dành đồ chơi, không được đánh bạn, phải biết giúp đở bạn.
Ngoài lồng ghép khám phá khoa học về môi trường xã hội vào các hoạt
động học tơi cịn lồng ghép vào hoạt động góc, hoạt động đón trẻ, hoạt động trả
trẻ như:
Khi đón trẻ tôi nhắc trẻ phải chào cô giáo, chào bố mẹ trước khi vào lớp và
cô nhắc nhở trẻ bỏ đồ dùng cá nhân của trẻ đúng nơi quy định.
Với hoạt động góc “Góc đóng vai” Trẻ chơi bác sĩ, trẻ nhập vai bác sĩ
khám bệnh cho bệnh nhân, tiêm cho bệnh nhân… và biết cách giao tiếp với bệnh

nhân. Qua hoạt động chơi trẻ được khám phá, được trải nghiệm công việc của
một số nghề trong xã hội để giúp trẻ hiểu thêm được ý nghĩa của từng ngành
nghề đó và biết được các mối quan hệ của các nghề với nhau.

13


Hình ảnh trẻ hoạt động ở góc đóng vai
Như vậy việc tổ chức cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xã hội
thông qua các hoạt động học khác mà tôi đã tổ chức cho trẻ hoạt động tôi thấy
trẻ rất hứng thú hăng hái tham gia hoạt động và tôi thấy trẻ biết lễ phép, biết
vâng lời ,biết yêu thương mọi người và đặc biệt trẻ biết giữ gìn tài sản chung ở
trường, ở lớp, ở những nơi công cộng.
5. Tổ chức cho trẻ kham phá khoa học về môi trường xã hội thông qua hoạt
động tham quan
Khi tham quan, trẻ có điều kiện tiếp xúc trực tiếp với môi trường xã hội.
Các sự vật hiện tượng, các danh lam thắng cảnh mà trẻ được tiếp xúc vừa phong
phú, đa dạng vừa phản ánh sinh động các mối quan hệ trong thực tiễn nên chúng
rất có giá trị đối việc cho trẻ khám phá môi trường xung quanh. Vì vậy, việc tổ
chức hoạt động tham quan sẽ giúp trẻ tiếp cận các sự vật, hiện tượng xung
quanh một cách có hiệu quả. Thơng qua việc tiếp xúc với thiên nhiên và xã hội
trong hoạt động tham quan góp phần hình thành cho trẻ những biểu tượng ban
đầu chân thực về thế giới khách quan, giúp trẻ tích lũy kiến thức và ứng dụng
chúng vào thực tiễn, phát triển và rèn luyện cho trẻ các kỹ năng nhận thức như
quan sát, so sánh, phán đốnvà đưa ra nhận xét.Ngồi ra cho trẻ hoạt động tham
quan còn giúp trẻ tăng cường sức khỏe và thể lực cho trẻ thông qua việc tiếp xúc
với phong cảnh đẹp thiên nhiên, hít thở bầu khơng khí trong lành và những vận
động tích cực của trẻ trong một khơng gian rộng và thống đãng. Thơng qua
hoạt động tham quan ngồi trời, ở trẻ hình thành những ấn tượng cảm xúc tích
cực, tạo điều kiện cho việc giáo dục tình cảm gần gũi, gắn bó với thiên nhiên và

cuộc sống xung quanh.Vì vậy tơi thường xuyên tổ chức cho trẻ khám phá môi
trường xung quanh thông qua hoạt động tham quan
Đối với trẻ mầm non có nhiều sự vật hiện tượng cần khám phá thì trẻ chưa
từng được nhìn thấy mà chỉ được nghe người lớn nói đến, kể đến mà thơi nên tơi
kết hợp cùng ban giám hiệu và hội phụ huynh ở lớp tổ chức cho trẻ đi tham quan
thực tế.
14


Ví dụ: Ở chủ đề “Quê hương đất nước - Bác Hồ” đề tài “Trị chuyện về di
tích lịch sử của địa phương”. Nga Bạch q tơi có di tích “Chùa nghè hậu” là di
tích văn hóa, nơi tâm linh được mọi người tơn kính nên tơi đã cho trẻ đi tham
quan và trị chuyện. Tơi đặt ra câu hỏi gợi mở kích thích óc suy luận phán đốn
của trẻ để trẻ trả lời các câu hỏi
+ Chúng mình đang được đi tham quan di tích nào của địa phương Nga
Bạch?
+ Khu di tích Nghè Hậu nằm ở xóm nào?
+ Khu di tích Nghè Hậu có những đặc điểm gi?
+ Mọi người đến đây để làm gì?
+ Khi đến những nơi tâm linh các con phải làm sao?
+ Các con phải làm gì để bảo vệ di tích của q hương?
Qua chuyến đi tham quan trẻ biết tơn kính gìn giữ nét đẹp văn hóa của q
hương mình đang sống.

Hình ảnh cho trẻ tham quan di tích Nghè Hậu
15


Ví dụ: Ở chủ đề “Nghề nghiệp” Đề tài “Tìm hiểu về nghề truyền thống ở
địa phương” Tôi cho trẻ đi tham quan xưởng dệt chiếu để trẻ được nhìn tận mắt

các nguyên vật liệu, công đoạn làm ra sản phẩm là những lá chiếu từ đó trẻ thấy
được sự vất vả của cô thợ dệt chiếu, đã dệt ra lá chiếu phục vụ cho con người và
qua đó trẻ biết được nghề dệt chiếu là nghề truyền thống từ xa xưa của ông cha
ta để lại cần phải giữ gìn và quý mến.

.
Hình ảnh trẻ tham quan xưởng dệt chiếu
Khi trực tiếp tiếp xúc với không gian thiên nhiên, những đề tài này luôn
giúp trẻ hứng thú hoạt động và kiến thức trẻ nhận được rất cao, được trự tiếp xúc
khám phá trẻ dễ lĩnh hội kiến thức, kỹ năng và khả năng ghi nhớ. Mặt khác giúp
trẻ thoả mãn về nhu cầu vận động, nhu cầu học bằng chơi, chơi mà học của trẻ.
6. Sử dụng công nghệ thông tin trong hoạt động khám phá khoa học về
môi trường xã hội.
Hiện nay, ở tất cả các trường học mầm non việc ứng dụng công nghệ thông
tin vào giảng dạy đang được chú trọng và đẩy mạnh. Khi được tiếp cận với máy
tính, khai thác sử dụng các tính năng của máy như làm ảnh động, lồng âm thanh.
Tôi thấy rất nhiều ưu việt giúp cho giáo viên tiết kiệm được thời gian và kinh
phí làm đồ dùng. Những hoạt động dạy trẻ với âm thanh sống động, màu sắc hấp
dẫn rất thu hút sự chú ý của trẻ và khuyến khích trẻ tham gia hoạt động một cách
tích cực, hứng thú.
Ví dụ: Khi dạy trẻ khám phá một danh lam thắng cảnh của Hà Nội trong
chủ đề Quê Hương Đất Nước, tôi đã thiết kế trên Power Point hình ảnh các danh
lam thắng cảnh nổi tiếng của Hà Nội sau đó tơi cho trẻ nghe cơ u cầu tìm danh
lam thắng cảnh nào thì trẻ tìm lơ tơ giơ lên sau đó cơ mở nàm hình lên cho trẻ
kiểm tra trẻ đã giơ đúng chưa.
16


Ví dụ: Ở chủ đề “Nghề nghiệp” đề tài “Tìm hiểu về nghề truyền thống q
em” tơi cho trẻ tìm hiểu nghề đánh bắt cá bằng hình thức cho trẻ xem từng hình

ảnh trên Power Point để trẻ tìm hiểu khám phá đầu tiên là hình ảnh đồn thuyền
ra biển đánh bát cá, tiếp theo là hình ảnh ngư dân đang đánh bắt cá trên biển và
cuối cùng là hình ảnh thuyền chở cá về và hình ảnh cá được đưa lên bờ, Qua các
hình ảnh đẹp rõ nét trên Power Point máy tính trẻ biết được về nghề đánh bắt cá
là nghề chuyền thống ở địa phương. Để đánh được cá phải nhờ đến dụng cụ
đánh cá, cách để bắt cá, sự vất vả của các ngư dân. Từ đó trẻ thêm yêu quê
hương và quý trọng những các nghề chuyền thống của địa phương mình. Qua
giờ học tơi thấy trẻ lớp tơi rất hào hứng

Hình ảnh về nghề đánh bắt cá ở địa phương
Ngồi ra tơi ứng dụng cơng nghệ thơng tin vào các trị chơi cho trẻ trong
hoạt động học
Ví dụ:
+ Ở chủ đề "Nghề nghiệp" với đề tài " Trị chuyện về một số nghề" tơi cho
trẻ chơi "Thi nói nhanh" Khi máy tính hiện hình ảnh nghề gì thì trẻ nói tên nghề
đó và chọn lơ tơ giơ lên.
+ Ở chủ đề "Gia đình" với đề tài "Trị chuyện về nhu cầu của gia đình" tơi
cho trẻ chơi trị chơi "Ơ cửa bí mật" ơ cửa mở ra là đồ dùng mào thì trẻ gọi tên
và nói cơng dụng của đồ dùng đó.

17


Với những hình ảnh sống động, đa dạng phong phú như thật càng lôi cuốn
trẻ hứng thú tham gia vào hoạt động học.
Như vậy sử dụng công nghệ thông tin vào khám phá khoa học đặc biệt là
khám phá môi trường xã hội là hoạt động gây nhiều hứng thú cho trẻ. Với trẻ
lớp tôi các cháu rất hứng thú tích cực vào hoạt động và đạt kết quả cao.
7. Tuyên truyền và phối hợp với các bậc phụ huynh
Ở trường mầm non không thể thiếu hoạt động tuyên truyền vì trẻ ở độ tuổi

đến trường cùng một lúc nhận hai nền giáo dục của gia đình và nhà trường. Dù
nhà trường có cố gắng đến bao nhiêu, đổi mới thề nào mà khơng có sự phối hợp
của gia đình thi chất lượng giáo dục một con người sẽ không đạt được kết quả
tồn diện như mong muốn, vì vậy giữa hai nền giáo dục cần phải thống nhất
đồng bộ. Vì thế tơi tơi rất coi trọng cơng tác tun truyền phụ huynh nên đối với
lớp tôi, tôi đã xây dựng góc trao với phụ huynh, tơi lên kế hoach hoạt động trong
tuần cho phụ huynh được biết khi về nhà phụ huynh cùng kết hợp cung cấp thêm
những hiểu biết có liên quan đến đề tài hoạt động ở trường.
Trao đổi phụ huynh động viên khích lệ trẻ khi trẻ làm tốt các công việc
đơn giản và phù hợp với trẻ như cùng nhạt rau, lau bàn nghế, rũa tay trước khi
ăn và sau khi đi vệ sinh, gấp quần áo để trẻ hiểu được công việc của người lớn.
Trong giờ trả trẻ tôi trao đổi với phụ huynh tạo điều kiện cho trẻ xem
chương trình hành trình đất việt để trẻ biết thêm về các danh lam thắng cảnh của
đất nước.
Trao đổi với phụ huynh cho trẻ đi học đều đặn giúp trẻ tiếp thu bài có hệ
thống và đạt kết quả cao
Tuyên truyền với phụ huynh cung cấp nguyên vật liệu để phục vụ cho việc
làm đồ dùng đồ chơi sáng tạo phục vụ cho hoạt động của trẻ
Kết quả phụ huynh lớp tơi đồng tình cao với cách làm này của tôi
Sau khi kết hợp với phụ huynh tơi thấy trẻ có nhiều kinh nghiệm mới,
thích được giúp đỡ cô giáo, bạn bè trong lớp và đặc biệt rất hứng thú
được tham gia khám phá trải nghiệm và giờ học luôn đạt kết quả cao.
IV- KIỂM NGHIỆM
Qua quá trình thực hiện một số biện pháp trên, tôi thấy chất lượng lớp tôi
đạt kết quả đáng kể.
Kết quả khảo sát như sau”

18

Nội dung khảo sát

Tổng
số trẻ

Kết quả khảo sát
Số trẻ đạt
T

Khả năng nhận biết
tên gọi đặc điểm của
đối tượng
Khả năng so sánh
nhận xét giữa các đối
tượng
Khả năng phân nhóm,
phân loại theo dấu
hiệu rõ nét
Suy luận, giải thích
được mối liên hệ đơn
giản của hiện tượng sự
vật xung quanh

28
28
28

K

TB

Số Tỷ lệ
trẻ
chư
a
đạt

Số Tỷ Số Tỷ
trẻ lệ% trẻ lệ%

Số
trẻ

Tỷ
lệ%

13

46

10

36

4

14

1

4

13

46

10

36

4

14

1

4

14

50

10

36

3

11

1

3

12

43

10

36

5

18

1

3

28

C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
* Kết luận.
Như vậy, ta có thể nói rằng cho trẻ khám phá khoa học về môi trường xã
hội là việc làm không thể thiếu được ở độ tuổi mầm non bởi thông qua hoạt
động này làm tăng vốn hiểu biết cho trẻ, khả năng nhận thức của trẻ được nâng
cao.
Để làm tốt được điều này giáo viên cần nắm bắt tâm lý và khả năng vốn
có của trẻ để có biện pháp phù hợp

Có biện pháp lơi cuốn trẻ vào hoạt động thoải mái nhẹ nhàng
Tạo điều kiện để trẻ thể hiện khả năng của mình trước bạn bè
Động viên khen ngợi trẻ kịp thời để trẻ hứng thú hoạt động hơn
Luôn lấy trẻ làm trung tâm sử dụng câu hỏi mở để phát triển tính tích cực
ở trẻ.
Giáo viên khơng ngừng học tập nghiên cứu tài liệu tham gia các lớp
chuyên đề
Trao đổi với đồng nghiệp để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ
* Ý kiến đề xuất
- Đối với nhà trường

19


Cần tham mưu với các cấp lãnh đạo đầu tư thêm về cơ sở vật chất giúp
cho việc chăm sóc và giáo dục trẻ được tốt hơn.
Tổ chức thao giảng, dự giờ thăm lớp thường xuyên hơn nữa để giáo viên
có thể học hỏi kinh nghiêm lẫn nhau.
Thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt tổ chuyên môn để rút ra bài học
kinh nghiêm sau mỗi tuần, mỗi chủ đề.
- Đối với phòng giáo dục.
Thường xuyên mở các lớp tập huấn, chuyên đề cho giáo viên nhằm tăng
hiệu quả trong cơng tác chăm sóc và giáo dục trẻ và nâng cao trình độ chun
mơn nghiệp vụ.
Trên đây là một số kinh nghiệm của tôi giúp trẻ 3- 4 tuổi làm quên với
khám phá khoa học về môi trường xã hội rất mong được sự đóng góp ý kiến của
hội đồng khoa học nghành để tơi được hồn thiện hơn khi áp dụng sáng kiến của
mình trong năm học mới.
Xin chân thành cảm ơn!
Nga Bạch, ngày 18 tháng 3 năm 2015

XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, khơng sao chép
nội dung của người khác.
Người viết

Nguyễn Thị Nhàn

20