MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ MẪU GIÁO 4 ĐẾN 5 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON NGA BẠCH

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO THANH HÓA
PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO NGA SƠN

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO TRẺ
MẪU GIÁO 4- 5 TUỔI Ở TRƯỜNG MẦM NON NGA BẠCH

Người thực hiện: Trịnh Thị Trang
Chức vụ: Giáo viên
Đơn vị công tác: Trường Mầm non Nga Bạch
SKKN thuộc lĩnh vực: Chuyên môn

THANH HÓA, NĂM 2015
1


A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Giáo dục mầm non là những viên gạch đầu tiên và có ý nghĩa hết sức quan
trọng trong những năm tiếp theo và cuộc đời bé. Trẻ em như một tờ giấy trắng
những gì trẻ học được từ thế giới xung quanh và người lớn dạy trẻ như những
màu sắc khác nhau tô vào tờ giấy trong trẻo ấy. Khái niệm đó luôn in sâu vào
trong tiềm thức của tôi và khiến tôi đặt ra các câu hỏi phải làm sao dạy trẻ có
kỹ năng sống để trở thành người con ngoan, trò giỏi.
Kỹ năng sống là một yếu tố quan trọng điều khiển ý thức và hành vi của
con người, giáo dục kỹ năng sống cho trẻ mầm non sẽ mang lại cho các cháu
nhiều lợi ích về thể chất và tinh thần tạo điều kiện cho trẻ phát triển toàn diện
để trẻ có khả năng thích nghi với cuộc sống.
Nói như vậy nghĩa là giáo dục kỹ năng sống đóng vai trò hết sức quan trọng
đối với mỗi con người đặc biệt là lứa tuổi mẫu giáo - Giai đoạn đặt nền móng
đầu tiên quan trọng của nhân cách con người. Giáo dục kỹ năng sống bắt đầu

hình thành cho trẻ những biểu tượng, sự chú ý, ghi nhớ và cách giao tiếp có chủ
định khi tiếp xúc với bài thơ, câu chuyện, hay giao tiếp hàng ngày trẻ sẽ in sâu
kiến thức và hiểu biết của mình với mọi người, mọi vật xung quanh, trẻ luôn
hành động đúng và tập trung ghi nhớ một cách có chủ định. Qua giáo dục kỹ
năng sống với nhiều hình thức khác nhau, trẻ sẽ tiếp thu và học theo sự thể hiện
của từng nhân vật của các bài thơ, câu chuyện, hình ảnh biến những cái có trong
bài thơ, câu chuyện thành sự hiểu biết và tiếp xúc hàng ngày của mình, trẻ sẽ
ngoan hơn, giỏi hơn. Phẩm chất đạo đức và ý chí của trẻ mẫu giáo chỉ hình
thành mạnh mẽ trong việc giáo dục kỹ năng sống. Mối quan hệ giao tiếp với bạn
bè, cô giáo và người lớn tuổi chỉ bắt nguồn từ giáo dục kỹ năng sống, trẻ luôn có
ý thức trong cách ăn, nói, và hành động đều thể hiện sự nhẹ nhàng, khéo léo.
Đối với trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi thì giáo dục kỹ năng sống có ý nghĩa vô cùng
to lớn.
Giáo dục kỹ năng sống đóng vai trò đặc biệt đối với sự phát triển nhân
cách của trẻ. Trẻ có sự giao tiếp mạnh dạn trẻ ngoan ngoãn vâng lời người lớn
biết kính trên nhường dưới biết thưa gửi lễ phép, tất cả đều có sự giáo dục của
cô giáo và mọi người xung quanh trẻ. Vì vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là
rất cần thiết trong trường mầm non.

2


Vậy giáo dục kỹ năng sống cho trẻ là vấn đề của toàn xã hội, việc giáo dục
kỹ năng sống nhằm tăng cường hiểu biết, mối quan hệ giao tiếp với cộng đồng
và đưa trẻ vào môi trường sư phạm thật lành mạnh và trong sáng. Nhận thức rõ
vấn đề đó tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện pháp giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi ở trường Mầm non Nga Bạch” để nghiên cứu.
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN
Ở giai đoạn 4 - 5 tuổi đặc điểm tâm sinh lý của trẻ phát triển rất mạnh lúc

này khả năng giao tiếp với mọi người, khả năng biết tự kiểm soát, thể hiện các
cảm giác của mình, biết cách ứng xử phù hợp với các yêu cầu, biết giải quyết
các vấn đề cơ bản một cách tự lập có những ảnh hưởng rất quan trọng đối với
kết quả học tập của trẻ tại trường. Vì vậy việc cung cấp kỹ năng sống cho trẻ là
điều hết sức quan trọng và cần thiết .
Dạy kỹ năng sống cho trẻ là truyền cho trẻ những kinh nghiệm sống của
người lớn. Nhằm giúp trẻ có những kỹ năng đương đầu với những khó khăn
trong cuộc sống. Trẻ biết vận dụng, biến những kiến thức của mình để giải quyết
những khó khăn trong cuộc sống cho phù hợp. Muốn vậy, người lớn phải tạo
cho trẻ có môi trường để trải nghiệm, thực hành. Nhưng trên thực tế, trong xã
hội hiện nay các gia đình thường chú trọng đến việc học kiến thức của trẻ mà
không chú ý đến phát triển các kỹ năng cho trẻ. Luôn bao bọc, nuông chiều, làm
hộ trẻ khiến trẻ ỷ lại, ích kỷ, không quan tâm đến người khác và các kỹ năng
trong cuộc sống rất hạn chế. Khó khăn cho trẻ trong việc có tình huống bất ngờ
xảy ra. Chính vì thế tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ nhằm giúp trẻ có được những kỹ năng cơ bản tạo điều kiện cho quá
trình phát triển của trẻ sau này.
II. THỰC TRẠNG
Trong quá trình rèn kỹ năng sống cho trẻ 4 - 5 tuổi ở trường mầm non Nga
Bạch” tôi đã gặp những thuận lợi và khó khăn sau:
1. Thuận lợi:
- Ban giám hiệu luôn tạo mọi điều kiện tốt nhất về cơ sở vật chất, các
phương tiện dạy học hiện đại.
- Trẻ đã học qua lớp nhà trẻ nên đã có kiến thức và kỹ năng nhất định.
3


- Giáo viên đều đạt trình độ chuẩn và trên chuẩn, nhiệt tình tâm huyết với
nghề.
- Luôn luôn được sự quan tâm, chia sẻ và ủng hộ của phụ huynh

2- Khó khăn:
- Sỹ số học sinh đông nên ít nhiều cũng ảnh hưởng đến việc triển khai các
hoạt động cho trẻ.
- Một số đồ dùng đồ chơi nhằm phục vụ cho việc giảng dạy kỹ năng sống
còn chưa đáp ứng được nhu cầu của trẻ.
- Một số phụ huynh nhận thức còn hạn chế trong việc giáo dục kỹ năng
sống cho trẻ.
- Tôi đã tiến hành khảo sát chất lượng ban đầu trên trẻ:

Nội dung khảo sát

Số
trẻ

Đạt

Chưa đạt

Số
trẻ

%

Số
trẻ

%

Kỹ năng sống tự tin

15

42

20

58

Kỹ năng sống hợp tác

16

45

19

55

Kỹ năng giao tiếp

12

34

23

66

Kỹ năng biết quan tâm chia sẻ

15

43

20

57

Kỹ năng tò mò, ham học, khả năng thấu hiểu

13

37

22

63

Từ kết quả trên tôi thực sự băn khoăn làm sao để trẻ có được kỹ năng sống,
làm sao trẻ có thể tự tin trong giao tiếp sống biết quan tâm chia sẻ và hợp tác với
mọi người xung quanh. Vì vậy tôi đã mạnh dạn áp dụng một số biện pháp giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi.
III. CÁC GIẢI PHÁP ĐỂ TỔ CHỨC THỰC HIỆN
Trong quá trình nghiên cứu đề tài và qua điều kiện thực tế của nhà trừơng,
tôi đã thực hiện các biện pháp để giải quyết vấn đề như sau:
1. Giáo viên nhận thức sâu sắc về việc dạy trẻ kỹ năng sống:
Trẻ 4-5 tuổi là giai đoạn mà đặc điểm tâm sinh lý của trẻ phát triển rất
mạnh vì vậy vấn đề đặt ra cho người giáo viên là phải dạy trẻ những gì? Dạy trẻ
4

như thế nào ? Và người giáo viên phải hiểu được cung cấp kỹ năng sống cho trẻ
ở giai đoạn này là một vấn đề cần thiết. Giai đoạn này có nhiều kỹ năng quan
trọng mà trẻ cần phải biết trước khi vào học văn hóa. Vì thế giáo viên cần phải
lựa chọn những kỹ năng sống cơ bản để dạy cho trẻ. Những kỹ năng đó sẽ giúp
ích như thế nào, dạy trẻ kỹ năng sống là cung cấp cho trẻ vốn hiểu biết về những
gì đang diễn ra xung quanh trẻ, trẻ có kỹ năng giao tiếp với mọi người đó là sự
hợp tác tự kiểm soát, tính tự tin, tự lập, kỹ năng chia sẻ và thấu hiểu. Những kỹ
năng này sẽ theo suốt cuộc đời của trẻ, một đứa trẻ có mạnh dạn tự tin hay
không là nhờ vào việc trẻ đó có được những kỹ năng sống như thế nào, và việc
trẻ đó có được những kỹ năng sống nhiều hay ít lại phụ thuộc rất lớn vào quá
trình chăm sóc và giáo dục của người lớn và phần lớn là tác động của người giáo
viên đối với trẻ. Vì vậy người giáo viên cần nhận thức sâu sắc về nội dung giáo
dục kỹ năng sống cho trẻ, từ đó có biện pháp giáo dục cung cấp kiến thức đến
trẻ một cách hợp lý để trẻ bằng mọi cách tiếp thu vốn kiến thức kỹ năng sống mà
cô truyền thụ đạt kết quả cao nhất. Điều này giúp ích cho trẻ trong cuộc sống
của trẻ hiện tại cũng như sau này làm hành trang cho trẻ bước vào cuộc sống
một cách tự tin, chủ động và trở thành một người có ích.
2. Giáo viên xác định những kỹ năng sống cơ bản cần dạy trẻ lứa tuổi 4-5
tuổi
+ Kỹ năng sống tự tin: Một trong những kỹ năng đầu tiên mà giáo viên
chúng tôi cần chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp
trẻ cảm nhận được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với
những người khác. Kỹ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi
tình huống ở mọi nơi.

5


Hình ảnh: Trẻ tự tin trên sân khấu

Khi đón trẻ từ tay phụ huynh tôi thấy trẻ còn rụt rè nhút nhát vì vậy để rèn
kỹ năng tự tin cho trẻ tôi đã âu yếm nhẹ nhàng tình cảm với trẻ dành cho trẻ tâm
thế thoải mái yên tâm hơn khi được ở bên cô. Bên cạnh đó tôi tạo điều kiện để
trẻ tiếp xúc với các bạn ,các hoạt động này tôi cho trẻ lặp lại hàng ngày và dành
nhiều tình cảm cho trẻ từ đó trẻ sẽ tự tin hơn vào bản thân và mạnh dạn tiếp xúc
với mọi người xung quanh trẻ. Khi trẻ có được kỹ năng sống này trẻ sẽ luôn cảm
thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi lúc mọi nơi .Khi trẻ đã mạnh dạn tự tin
tôi hướng trẻ đến với kỹ năng sống hợp tác.
+ Kỹ năng sống hợp tác: Nghĩa là trẻ phải biết hợp tác cùng nhau trong các
hoạt động.Và làm thế nào để trẻ có thể hợp tác cùng nhau và đạt được hiệu quả
cao trong công việc.Tôi đã lựa chọn thời điểm thích hợp và đưa ra những ý
tưởng để trẻ có trể làm và hợp tác cùng nhau.Vào thời gian hoạt động chiều tôi
thường đưa ra những hình ảnh sinh động nhằm trang trí cho môi trường lớp
thêm đẹp để trẻ ngồi theo nhóm tự phân chia công việc như cắt ,dán hay xé dán
nhằm giúp trẻ có được kỹ năng hợp tác khi làm việc

6


Hình ảnh: Trẻ hợp tác cùng nhau
+ Kỹ năng biết quan tâm chia sẻ: Đây cũng là một kỹ năng hết sức cần thiết
trong cuộc sống của trẻ. Trẻ biết quan tâm đến những người xung quanh đặc biệt
là những người thân trong gia đình, bạn bè và rộng hơn là cộng động xã hội. Khi
tổ chức các hoạt động theo nhóm sẽ giúp trẻ rất nhiều trong việc cung cấp các kỹ
năng, biết quan tâm chia sẻ. Trẻ biết giúp đỡ bạn khi bạn chưa làm được hay làm
chưa xong tạo nên tinh thần đoàn kết tương trợ giúp đỡ nhau trong mọi hoàn
cảnh
+ Kỹ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một trong
những kỹ năng quan trọng nhất cần có ở trẻ vào giai đoạn này là sự khát khao
được học. Tôi đã sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau để khêu gợi tính tò

mò tự nhiên của trẻ. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các câu chuyện hoặc các
hoạt động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khêu gợi trí não nhiều hơn là
những thứ có thể đoán trước được.

7


Hình ảnh trẻ hoạt động ở góc khám phá khoa học
+ Kỹ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn
đạt ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến
thức của mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kỹ năng cơ bản và khá
quan trọng đối với trẻ. Nó có vị trí chính yếu khi so với tất cả các kỹ năng khác
như đọc, viết, làm toán và nghiên cứu khoa học. Nếu trẻ cảm thấy thoải mái khi
nói về một ý tưởng hay chính kiến nào đó, trẻ sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ sẵn
sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp trẻ sẳn
sàng học mọi thứ. Kỹ năng này được thể hiện rõ nhất trong các giờ KPKH bởi ở
đó trẻ được diễn đạt những ý tưởng, suy nghĩ của mình trong một vấn đề hay
một tình huống nào đó xảy ra trước cô và các bạn để cùng suy nghĩ và thảo luận
Ngoài ra, ở trường mần non giáo viên cần dạy trẻ nghi thức văn hóa trong
ăn uống qua đó dạy trẻ kỹ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập như: Biết tự
rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử dụng những đồ
dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn gàng, không rơi
vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức ăn, biết mời
trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, thìa … hoặc biết
giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, ăn hết suất. không làm ảnh hưởng đến
người xung quanh.
8


Hình ảnh: Nề nếp giờ ăn của trẻ

3. Xác định nhiệm vụ cơ bản đối với từng đối tượng trong việc dạy trẻ kỹ
năng sống:
Muốn cho trẻ nắm vững kỹ năng sống một cách tốt nhất trước hết phải có
sự phân loại từng đối tượng xem trong lớp đối tượng cá biệt hay không từ đó có
biện pháp phù hợp với từng đối tượng, trong lớp tôi thấy có cháu quyên có biểu
hiện tự kỷ hàng ngày bố mẹ đưa tới lớp cháu chỉ ngồi một chỗ, không chơi hay
nói chuyện với bạn. Đối với đối tượng này tôi đã đưa ra cách giải quyết riêng
với cháu

Hình ảnh: Trẻ có biểu hiện tự kỷ
9


Hằng ngày tôi luôn ân cần niềm nở đón cháu vào lớp tôi thường xuyên trò
chuyện với cháu, dạy cháu cách chơi cùng bạn, tôi đã hướng cháu vào các hoạt
động cùng với các bạn, cho cháu được đọc thơ cùng bạn, đứng hát cùng bạn, tôi
thường khyến khích các bạn, rủ bạn chơi cùng, các hoạt động này cứ lặp đi lặp
lại hàng ngày để tạo điều kiện cho cháu được gần gũi với bạn kích thích tính tích
cực của cháu. Ngoài ra tôi còn thường xuyên trao đổi với phụ huynh tình hình
của trẻ ở trên lớp và nắm bắt tình hình ở nhà từ đó có biện pháp phù hợp cho
cháu. Qua một thời gian kiên trì tôi thấy cháu Quyên đã có sự tiến bộ rõ rệt, vào
lớp cháu đã biết khoanh tay chào cô, chào bố mẹ, cháu đã tự đến chơi cùng các
bạn, cháu đã tò chuyện cùng các bạn, và tham gia hoạt động cùng các bạn mà cô
đưa ra

Hình ảnh bạn Quyên tham gia cùng các bạn trong mọi hoạt động
Từ chỗ là một đứa trẻ chỉ ngồi một chỗ nay cháu đã hòa đồng cùng các
bạn trong lớp và thực hiện tốt các hoạt động mà cô yêu cầu
4. Biện pháp tuyên truyền và hướng dẫn các bậc cha mẹ cách dạy trẻ kỹ
năng sống trong gia đình

- Trước hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử công
bằng với trẻ và đảm bảo an toàn cho trẻ.
- Có thể thấy, trẻ thường dễ dàng kết bạn khi chơi theo đôi bạn trong môi
trường của riêng chúng hơn là chơi trong một nhóm bạn tại trường. Nhiều giáo
viên thấy rằng, một số trẻ có khó khăn trong việc kết bạn hoặc chia sẻ với bạn
theo nhóm lớn, lại có thể hình thành mối liên kết thân thiết với bạn mới trong
môi trường gia đình của trẻ. Cha mẹ có thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm xúc
và xã hội bằng cách tạo ra các mối liên kết bạn bè tại gia đình. Cha mẹ hãy hỏi
10


trẻ muốn mời ai về nhà chơi? Mối quan hệ này được trẻ duy trì khi đến trường,
khi có được mối liên kết với một trẻ nào đó trong lớp, các mối quan hệ khác sẽ
hình thành tiếp theo một cách dễ dàng hơn.
- Tuyên truyền để cha mẹ trẻ không nên bực bội khi trẻ về đến nhà hoặc
cho rằng trẻ chỉ biết chơi suốt ngày. Cha mẹ cần có niềm tin với sự hướng dẫn
của giáo viên và năng khiếu tò mò bẩm sinh của trẻ, trẻ có thể lĩnh hội kinh
nghiệm nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng, đọc, làm toán, thử nghiệm một
số kỹ năng khoa học khi chơi với nhau.
- Cha mẹ trẻ cần phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý bằng
việc tham gia tình nguyện vào quá trình giáo dục trong nhà trừơng. Cha mẹ nên
tham gia vào các buổi trao đổi với giáo viên, tham gia các buổi họp của nhà
trường và dự một số giờ học, dự các hoạt động ngoại khoá; chỉ bằng cách đó
thôi cha mẹ đã giúp trẻ hiểu rằng học là phải học cả đời.
- Cần giáo dục để trẻ cảm thấy thoải mái tự tin trong mọi tình huống của
cuộc sống. Nếu cha mẹ muốn giáo dục trẻ biết tự giữ kỷ luật, trước hết cần đánh
thức sự tự ý thức của trẻ, cố gắng khơi gợi để trẻ luôn nghĩ về bản thân mình
một cách tích cực và đừng bao giờ phá vỡ suy nghĩ tích cực về bản thân trẻ.
- Trong gia đình, việc dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống rất
cần thiết. Để trẻ có được những kỹ xảo, thói quen sử dụng đồ dùng một cách

chính xác và thuần thục và khéo léo, không chỉ đòi hỏi trẻ phải thường xuyên
luyện tập, mà còn phải đáp ứng được những nhu cầu của trẻ, đó là cung cấp cho
trẻ những mẫu hành vi văn hóa, những hành vi đúng, đẹp, văn minh của chính
cha mẹ và những người xung quanh trẻ.

Cô giáo đang tuyên truyền cho các bậc cha mẹ, phụ huynh học sinh
11


- Trong gia đình, cha mẹ luân phiên cùng anh chị lớn liên tục đọc sách, trò
chuyện, kể chuyện cho trẻ nghe, hoặc thống nhất giờ đọc sách của gia đình, vào
giờ đó các thành viên trong gia đình đều đọc sách, báo hoặc đọc một thứ gì đó
của mình. Kể cho trẻ nghe các câu chuyện cổ tích qua đó rèn luyện đạo đức cho
trẻ, giúp trẻ hoàn thiện mình, biết đọc sách, dạy trẻ yêu thương bạn bè, yêu
thương con người. Tạo hứng thú cho trẻ nhỏ qua các truyện bằng tranh tùy theo
lứa tuổi, gợi mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
Ví dụ: Khi kể chuyện “Ba cô gái” Cha mẹ cần đặt ra những câu hỏi gợi
mở như: Nếu là con khi hay tin mẹ bị ốm, con sẽ làm gì? gợi mở tính tò mò thay
đổi đoạn kết của truyện có hậu hơn, đặt tên khác cho câu chuyện v,v….
- Khi còn nhỏ cha mẹ cần dành ra 15 phút/ngày để trò chuyện, đọc sách cho
trẻ nghe các loại sách phù hợp với lứa tuổi. Khi trẻ có thể tự đọc được lúc đó
việc đọc sách trở thành là niềm vui có giá trị và có ý nghĩa hơn giúp trẻ phát
triển sự ham hiểu biết, tìm tòi phát triển nhân cách của trẻ.
- Cô giáo, cha mẹ luôn khuyến khích trẻ nói lên quan điểm của trẻ, nói
chuyện với các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và về những lựa
chọn của mình, cần giúp trẻ hiểu rằng nên có thông số để theo đó mà lựa chọn,
cố gắng không chỉ trích các quyết định của trẻ. Việc này sẽ hình thành kỹ năng
tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự tin cho trẻ khi tham gia các hoạt động và
các buổi thảo luận tại trừơng sau này.
- Cô giáo, cha mẹ giúp trẻ phát triển sở thích, ý thích của mình và đảm bảo

rằng ngừơi lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để trẻ thực hiện ý thích đó.
Ví dụ: như trẻ thích vẽ, ngoài việc cho trẻ học năng khiếu vẽ thì cô giáo,
cha mẹ có thể cho trẻ thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ cho trẻ cách lưu giữ các
bức tranh để tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính trẻ hoặc triển lãm tranh
của trẻ ở góc nhỏ trong nhà.
- Cô giáo, cha mẹ cần dạy trẻ những nghi thức văn hóa trong ăn uống, biết
cách sử dụng các đồ dùng ăn uống; hơn nữa trẻ sẽ được dạy cách sử dụng các đồ
dung đúng chức năng một cách chính xác và thuần thục. Việc này được thực
hiện trong giờ học, giờ sinh hoạt hàng ngày của trẻ tại lớp và trong bửa cơm gia
đình.
Cụ thể: Trẻ được làm quen với những đồ dùng, vật dụng khác nhau, (bộ đồ
bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự sạch sẽ, gọn gàng, một thói quen nề nếp, sự sắp
12


đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ dùng, vật dụng, thái độ, ăn uống từ tốn,
không vội vã, không khí cởi mở, thoải mái và đầm ấm, những cuộc trao đổi nhẹ
nhàng, dễ chịu… tất cả những yếu tố trên sẽ giúp trẻ có thói quen tốt để hình
thành kỹ năng tự phục vụ và ý nghĩa hơn là kỹ năng sống tự lập sau này.
5. Biện pháp giúp trẻ phát triển các kỹ năng sống thông qua các hoạt động
vui chơi lành mạnh trong nhà trừơng
Đối với trẻ mầm non, hoạt động vui chơi chiếm vai trò chủ đạo trong hoạt
động của trẻ ở trường. Thông qua giờ chơi, trẻ được đóng các vai khác nhau
trong xã hội, trẻ đóng vai và tái hiện lại những gì trẻ nhìn thấy trong cuộc sống.
Tất cả những kiến thức và kinh nghiệm cuộc sống mà trẻ có sẽ được trẻ thể hiện
qua họat động vui chơi. Chính vì vậy, tôi rất chú trọng đến các hoạt động vui
chơi lành mạnh giải trí nhằm khuyến khích trẻ tính tích cực, chủ động của trẻ.
Trong các ngày hội, ngày lễ như 20/11, 8/3, 20/10…tôi đã khuyến khích trẻ
tham gia vào các hoạt động văn nghệ của nhà trường để trẻ có những kỹ năng
mạnh dạn, tự tin thể hiện mình trên sân khấu

Hình ảnh: Trẻ biểu diễn văn nghệ chào mừng ngày 20/11
Ngoài ra tôi đã cho trẻ cùng cô tích cực tham gia làm đồ dùng đồ chơi sáng
tạo để trẻ có đồ dùng đồ chơi trong các giờ học nhằm phát huy hơn nữa những
kỹ năng sống của trẻ. Đó là những kỹ năng sống rất cần thiết cho trẻ trong cuộc
sống hiện tại cũng như sau này.
- Duy trì biện pháp tăng cường cho trẻ chơi các trò chơi dân gian trong giờ
hoạt động ngoài trời vào các ngày thứ tư, sáu.
13


- Sáng thứ hai, trẻ được xem các kịch bản rối qua các câu chuyện cổ tích,
được trực tiếp chơi với các con rối, giao lưu thi hỏi đáp về nội dung các câu
chuyện.
Thông qua các hoạt động vui chơi lành mạnh tôi thấy trẻ rất tích cực hứng
thú tham gia hoạt động và đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, cụ thể như sau:
- Tháng 9/2014: Dưới sự chỉ đạo của Ban giám hiệu nhà trường lớp Hoa
Sen chúng tôi đã tham gia thi góc chơi “Khám phá khoa học” theo chủ đề bản
thân, giáo viên lên tiết thực hành giúp trẻ trải nghiệm bằng các giác quan, những
trải nghiệm trong đời sống hàng ngày của trẻ.
- Tháng 10/2014: Cùng Ban giám hiệu trường tổ chức cho trẻ chơi các trò
chơi dân gian, những trò chơi rèn kỹ năng tự tin, mạnh dạn giúp trẻ phát triển
nhận thức, thẩm mỹ thông qua đó thông tin tuyên truyền các bậc cha mẹ về kiến
thức chăm sóc nuôi dưỡng, bảo đảm an toàn, phòng bệnh cho trẻ
- Tổ chức cho trẻ mẫu giáo đến thăm nhà bạn trong chủ đề gia đình theo
từng tổ, từng nhóm trẻ. Hoạt động trên nhằm phối hợp với các bậc cha mẹ để có
thể giúp trẻ phát triển kỹ năng cảm xúc và xã hội bằng cách tạo ra các mối liên
kết bạn bè tại gia đình.
- Tháng 11/2014: Các hoạt động tạo hình vào chiều thứ sáu tuần 1 và tuần
3 của tháng có sự tham gia trực tiếp của cha mẹ trẻ cùng hoạt động với trẻ sắp

đặt đồ dùng ăn uống, bày bữa tiệc liên hoan mừng ngày tết của cô giáo qua đã
rèn luyện cho trẻ kỹ năng sử dụng các đồ dùng ăn uống, dạy trẻ những nghi thức
văn hoá trong ăn uống. Các hoạt động tự chọn được duy trì mỗi tháng có sự
tham gia trực tiếp của cha mẹ để cùng nặn, cùng vẽ giúp con mình hoàn thành
sản phẩm, phối hợp với giáo viên một cách chặt chẽ và hợp lý. Giáo viên chủ
động thay đổi nội dung, hình thức tổ chức và luân phiên thay đổi thành phần
tham dự để tất cả các bậc cha mẹ đều được tham gia tình nguyện vào quá trình
giáo dục trong nhà trường.
- Tháng 12/2014: Cho trẻ tham quan, quan sát qua tranh ảnh, sách báo về
hình ảnh các chú bộ đội nhằm rèn luyện kỹ năng giao tiếp, yêu quý các chú bộ
đội qua đó giáo dục lòng yêu quê hương, con người.
- Tháng 1/2014: Tham gia ngày hội “Bánh chưng, bánh giầy” lồng ghép
giáo dục qua câu chuyện lịch sử “Sự tích bánh chưng, bánh giầy”. Hoạt động vui

14


chơi giải trí này còn dành thời gian cho học sinh khối 4-5 tuổi thực hành chuyên
đề “Bé tập làm nội trợ” qua hội thi gói bánh chưng ngày tết
Tham gia hội diễn văn nghệ mừng xuân cho trẻ với chủ đề “Bé hát dân ca”
thi “Trang phục dân gian”, tổ chức các gian hàng ẩm thực mùa xuân, trò chơi
dân gian, thi giải câu đố hay….
- Tháng 2/2014: Tham Gia cuộc thi nhảy arobic do “Bé khỏe bé khéo tay”
do nhà trường tổ chức
- Tháng 3/2014: Tham gia hoạt động nghệ thuật cho trẻ qua hội thi “Vẽ
những điều mơ ước cho mẹ”, tổ chức hoạt động phát triển tư duy qua hội thi
“Xây nhà cho Bà” có sự tham gia trực tiếp của cha mẹ để cùng chơi với trẻ qua
đó rèn luyện tính kiên nhẫn, kỹ năng hợp tác với cha mẹ, ông bà để chiến thắng
yêu cầu thử thách của luật chơi, phát triển kỹ năng giao tiếp, kỹ năng sống tự tin,
phát triển tình cảm, nhận thức ở trẻ.

6. Giáo viên cần tạo môi trường phù hợp để thực hiện nhiệm vụ dạy trẻ kỹ
năng sống:
Giáo viên thực hiện kế hoạch giáo dục, kế hoạch đánh giá trẻ thông qua
bảng đánh giá trẻ, mỗi trẻ có mỗi biểu mẫu đánh giá riêng nhằm giúp tôi quan
sát ghi chép hàng ngày từng chi tiết về sự tiến bộ của trẻ, các mối quan hệ với
cô, với bạn, ghi chép những kỹ năng trẻ đạt được trong mỗi ngày làm căn cứ,
thước đo để đánh giá độ tuổi, cuối giai đoạn phát triển của trẻ theo độ tuổi mà
tôi đang thụ giảng. Cũng từ biện pháp này, tôi có điều kiện lưu trữ dữ liệu, sản
phẩm để đánh giá trẻ, đồng thời có cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp giáo
dục từng trẻ vì trẻ con rất khác nhau và giúp trẻ hình thành các kỹ năng sống.
Bên cạnh đó là bảng các chỉ số đạt được của từng trẻ để phụ huynh biết
được con mình đạt ở mức độ nào.
STT
1.
2.
3.

Họ và tên trẻ
Dương Gia Nhi
Vũ Quỳnh Anh
Nguyễn Tuấn Dũng

Tháng 9
85%
60%
72%

Tháng 10
87%
65%

75%

Tháng 11
89%
70%
79%

- Nhiều bậc cha mẹ rất e ngại khi tham gia vào quá trình giáo dục trẻ, hơn
nữa phần lớn cha mẹ thường lúng túng khi lựa chọn hình thức thực hiện. Tôi đã
ghi các thông tin dành cho phụ huynh, vào bảng tuyên truyền của nhà trường để
15


các bậc phụ huynh rõ có thể đọc, quan sát theo dõi dễ dàng giúp nhà trường
tuyên truyền đến cha mẹ của trẻ những kết quả giáo dục ở con mình, tạo điều
kiện cho giáo viên trao đổi hai chiều với các bậc cha mẹ những vấn đề có liên
quan đến trẻ, các thông tin của lớp, thông tin sức khỏe, ngược lại các bậc cha mẹ
có thể ghi chép những yêu cầu, đề nghị, thông tin cần trao đổi với giáo viên
thông qua sổ bé ngoan cua trẻ mà tôi đã phát về vào chiều thứ 6 hàng tuần .
- Giáo viên và các bậc cha mẹ tăng cừơng đọc sách cho con trẻ, tôi đã trang
trí, các kệ sách thư viện tại khu vực trước sảnh đón nơi dễ tập trung chú ý, trang
trí đẹp với nhiều tên gọi khác nhau theo chủ đề: “Thư viện trừơng mầm non”;
“tủ sách gia đình”; “dinh dưỡng trẻ thơ”; “những con vật đáng yêu”; “hoa trái
bốn mùa”; thiết kế phân chia nhiều ngăn để sách, truyện nhiều kích cỡ, vừa tầm
trẻ, trang bị ghế đá tạo điều kiện để cha mẹ có thể đọc sách cho trẻ nghe bất kỳ
lúc nào tại nhiều thời điểm trong ngày.
Ngoài ra, tôi tiếp tục thực hiện việc trang trí thư viện cho bé tại lớp.
Khuyến khích, các bậc cha mẹ tăng cường đọc sách cho trẻ nghe. Để duy trì, bổ
sung nhu cầu đọc sách của trẻ, tôi đã mạnh dạn vận động cha mẹ thường xuyên
tặng sách cho góc thư viện của trẻ tại trường, tại lớp và ngay ở gia đình.

Hình ảnh Trẻ hoạt động góc thư viện
- Trang trí sân trường các khẩu hiệu nhắc nhở các bậc cha mẹ, người lớn
phải gương mẫu như: “Yêu thương, tôn trọng trẻ, giữ lời hứa với trẻ”; “Mỗi cô

16


giáo là tấm gương sáng về đạo đức, tự học, sáng tạo” bằng chính hình ảnh giáo
viên và học sinh của trường, đặc biệt chú ý đưa hình ảnh đẹp của các trẻ hiếu
động, hung hăng, cá biệt để từ đó giúp trẻ tự điều chỉnh hành vi, giúp trẻ thể
hiện bản thân và luôn biết giữ gìn, là điều kiện để khen ngợi sự cố gắng của trẻ.
- Thay đổi hình thức theo chủ đề là nơi cho trẻ biểu diễn văn nghệ, biểu
diễn các hoạt động năng khiếu, sắp xếp liên kết hợp lý giữa các khu chơi trò
chơi dân gian, đồ chơi ngoài trời, sân khấu biểu diễn văn nghệ, thảm cỏ, cây
xanh tôn tạo cảnh quan sân trường sạch đẹp, an toàn.
IV. KIỂM NGHIỆM
Sau một thời gian áp dụng các biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ tôi
thấy trẻ đã có sự thay đổi một cách rõ rệt, cụ thể như sau:

Nội dung khảo sát

Số

Đạt

trẻ

Số
trẻ

Chưa đạt
%

Số
trẻ

%

Kỹ năng sống tự tin

15

42

20

58

Kỹ năng sống hợp tác

16

45

19

55

Kỹ năng giao tiếp

12

34

23

66

Kỹ năng biết quan tâm chia sẻ

15

43

20

57

Kỹ năng tò mò, ham học, khả năng thấu hiểu

13

37

22

63

Trẻ ngoan, lễ phép, trẻ được hình thành những kỹ năng sống, trẻ mạnh dạn

tự tin khi đến trường, tự tin thể hiện mình trong các hoạt động, biết quan tâm
chia sẻ, khả năng hợp tác và đặc biệt là kỹ năng giao tiếpbiết kính trên nhường
dưới trọng việc giáo dục kỹ năng sống cho trẻ.
Các bậc phụ huynh có những chuyển biến rõ rệt, thường xuyên trao đổi với
cô giáo trong công tác giáo dục kỹ năng sống cho con em mình ở gia đình nhằm
giúp các cô có được những biện pháp thiết thực hiệu quả trong suốt quá trình
dạy trẻ những kỹ năng sống đó.

17


Bản thân tôi được trau dồi kiến thức và kinh nghiệm dạy trẻ qua các môn
học, các hoạt động, được phụ huynh và các đồng nghiệp quý mến và tin yêu
hơn.
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT
*Kết luận:
Từ những biện pháp đã áp dụng tôi đã rút ra nhiều bài học, do tích luỹ được
trong súôt quá trình thời gian công tác với mong múôn gửi đến đồng nghiệp, cha
mẹ trẻ những thông điệp mang tính thuyết phục nhằm giúp trẻ ngày một hoàn
thiện những kỹ năng sống trong chặng đường hình thành nên nhân cách của trẻ những mầm non tương lại của đất nước
Giáo viên phải nắm được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ mẫu giáo. Quan tâm
đến từng cḠthể và hiểu được một số tâm tư nguyện vọng riêng biệt của từng
trẻ, luôn tôn trọng trẻ từ đó cuốn hút trẻ vào các hoạt động một cách tự nguyện.
Các tiết học có lồng ghép nội dung giáo dục kỹ năng sống dưới hình thức
hò vè, ca dao, câu đố bài thơ, câu chuyện vào bài học để giáo dục trẻ.
Giáo viên năng động linh hoạt sáng tạo trong giảng dạy. Tìm hiểu tài liệu
tự học tự nâng cao trình độ bằng nhiều hình thức. Bởi kiến thức của một giáo
viên mầm non cần phải đa dạng, phong phú và đúng nghĩa. Để chúng ta có thể
đáp ứng được phần nào trong muôn vàn thắc mắc của trẻ thơ.
Biết khai thác tiềm năng tiềm ẩn trong trẻ và khơi gợi những tiềm năng đã

phát triển. Không chỉ làm đồ dùng đồ chơi trực quan sinh động mà giáo viên
phải tạo được những bài giảng tốt, thiết thực, phù hợp với trẻ và kích thích được
sự tò mò trí tưởng tượng, khả năng hợp tác và lối sống mạnh dạn tự tin của trẻ.
Bên cạnh những bài giảng thông thường thì cũng rất cần tạo được những bài
giảng điện tử để tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với công nghệ thông tin.
Cần hiểu về đặc điểm tính chất công việc, hoàn cảnh gia đình cũng như
việc quan tâm của phụ huynh đến việc rèn kỹ năng sống cho trẻ từ đó tìm được
cách tiếp cận phụ huynh để củng cố thống nhất, trao đổi một số phương pháp,
nội dung dạy trẻ.

18


Gia đình của trẻ thật sự là mái ấm đầy tình thương và bố mẹ là những tấm
gương sáng trong việc giáo dục những kỹ năng sống để trẻ có được sự tự tin,
khả năng giao tiếp, sự hợp tác, chia sẻ giúp đỡ của trẻ trong mọi tình huống.
Phải thường xuyên thực hiện giờ nêu gương và kể chuyện hàng tuần hoặc
tổ chức văn nghệ để động viên tinh thần trẻ.
Cô giáo phải thật sự là tấm gương sáng để trẻ noi theo, luôn giàu tình yêu
thương, luôn thận trọng trong mọi hành vi của mình, thân thiện yêu thương để
tạo tâm lý thoải mái cho trẻ thực hiện tốt mọi hành vi cũng như hoạt động giao
tiếp, nhằm giúp trẻ từng bước hình thành nhân cách cho trẻ
Bên cạnh đó môi trường và cảnh quan sư phạm cũng góp phần hình thành
cho trẻ những hành vi văn minh để dần dần hoàn thiện nhân cách tốt đẹp của
truyền thống con người Việt Nam phù hợp với mọi chuẩn mực đạo đức xã hội
một cách tự nguyện.
* Ý kiến đề xuất:
- Đối với nhà trường:
+ Tham mưu với cấp lãnh đạo đầu tư tạo điều kiện về cơ sở vật chất, đồ
dùng đồ chơi phục vụ cho trẻ trong quá trình hoạt động giáo dục kỹ năng sống.

+ Tạo điều kiện cho lớp học tốt hơn cần phải:
+ Phải chuẩn bị nhiều nội dung, hình ảnh về kỹ năng sống để trẻ tri giác
hằng ngày.
+ Trang bị ở góc thư viện nhiều câu chuyện hình ảnh về kỹ năng sống cho
lứa tuổi có hình ảnh minh hoạ.
+ Góc âm nhạc có những bài hát về kỹ năng sống phù hợp.
+ Các góc tuyên truyền của lớp có nhiều bài viết và hình ảnh cho phụ
huynh tham khảo.
- Đối với phòng giáo dục:
Thường xuyên mở các lớp chuyên đề về giáo dục kỹ năng sống để tạo điều
kiện cho giáo viên học hỏi làm vốn kinh nghiệm cho bản thân trong quá trình
chăm sóc giáo dục trẻ.
Trên đây là một số biện pháp giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trong trường
mầm non, tôi đã áp dụng thành công trên trẻ, rất mong được sự quan tâm hỗ trợ
19


của Hội đồng khoa học các cấp. Bạn bè đồng nghiệp đọc, góp ý xây dựng, bổ
sung thêm để tôi có được bài học kinh nghiệm tốt hơn làm cẩm nang cho mình,
nhằm thu được hiệu quả cao trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ nhất là việc
giáo dục kỹ năng sống cho trẻ trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi hiện nay.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Nga Bạch, ngày 20 tháng 3 năm 2015
Tôi xin cam đoan đây là SKKN
của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác.

Người viết
Trịnh Thị Trang

20