(SKKN 2022) Một số giải pháp nhằm xây dựng môi trường lớp học lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi lớp B3 Trường Mầm non Điền Lư, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa

1
1. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài
Như Bác Hồ đã từng nói“cái mầm có xanh thì cây mới vững, cái búp có
xanh thì lá mới tươi quả mới tốt, con trẻ có được ni dưỡng giáo dục hẳn hoi thì
dân tộc mới tự cường tự lập”[1]. Việc chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ em tốt
nhất luôn là mục tiêu không điểm dừng. Như vậy, muốn thực hiện được nhiệm vụ
quan trọng đó, giáo viên phải tổ chức hướng dẫn cho trẻ tham gia vào các loại hình
hoạt động phong phú, đa dạng. Vì vậy, việc tạo mơi trường giáo dục mở tốt cho trẻ
em là trách nhiệm không của riêng ai, mỗi chúng ta cần chung tay để tạo cho trẻ
một môi trường học tập, vui chơi, trải nghiệm, thực sự an toàn và lành mạnh, giúp
trẻ phát triển một cách tồn diện, góp phần xây dựng tương lai cho đất nước ngày
một tươi sáng hơn.
Đối với trẻ, những điều trẻ thấy không chỉ được ghi nhớ mà nó trở thành một
phần tâm hồn của trẻ thơ. Do đó để hỗ trợ trẻ phát triển tồn diện thì chúng ta phải
cho nó một mơi trường cho phép nó phát triển tự do, trong q trình chăm sóc giáo
dục trẻ tạo mơi trường trong và ngồi lớp, địi hỏi người giáo viên phải chú ý phát
triển hài hòa các mặt: nhận thức, ngơn ngữ, tình cảm xã hội, thể chất, thẩm mỹ và
có phương pháp thực hiện linh hoạt, sáng tạo. Mục tiêu của giáo dục Mầm non là
giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ, thẩm mỹ, giúp trẻ mạnh dạn tự tin,
hình thành yếu tố đầu tiên của nhân cách, khơi dậy và phát triển tối đa những khả
năng tiềm ẩn của trẻ. Trẻ không thể tiếp thu các kiến thức một cách bài bản, có hệ
thống như trẻ ở phổ thơng. Vì thế cần tạo cho trẻ môi trường để trẻ được hoạt
động, trải nghiệm, vui chơi, từ đó trẻ có thể tiếp thu kiến thức một cách nhẹ nhàng,
tự nhiên hơn.
Trong cơng tác ni dưỡng - chăm sóc - giáo dục trẻ thì quan điểm “học bằng
chơi, chơi mà học”[2] khơng nên ép trẻ học bắt buộc hay hà khắc, mà hãy hướng
trẻ học bằng cách thu hút tâm trí trẻ để các nhà giáo dục có thể phát triển tốt hơn
năng khiếu đặc biệt của trẻ. Vui chơi không chỉ là hoạt động giúp trẻ giải trí, thư
giãn mà cịn giúp trẻ cảm nhận và khám phá thế giới xung quanh một cách tự
nhiên, thuận lợi, nhanh chóng. vui chơi do tự tay mình làm ra các sản phẩm, trẻ sẽ

cảm thấy yêu quý, hứng thú hơn. Đây cũng chính là một hình thức dạy trẻ biết yêu
quý sức lao động ngay từ khi còn bé. Tất cả trò chơi đều có tiềm năng hỗ trợ cho
việc học của trẻ. Đối với trẻ mầm non thì mơi trường hoạt động có vai trị quan
trọng nhất đối với sự phát triển của trẻ. Trẻ được hoạt động thường xuyên với môi
trường mở giúp trẻ phát triển tư duy, trí tưởng tượng, ngơn ngữ, tâm lý cũng như
đời sống tình cảm mà thơng qua trị chơi thì những phẩm chất ý chí của trẻ cũng
được hình thành như: Tính mục đích, tính kỷ luật, tính dũng cảm...
Mỗi giai đoạn phát triển của trẻ đều có những đặc điểm tâm sinh lý khác nhau
cha mẹ và giáo viên phải nắm rõ được đặc điểm phát triển tâm sinh lý của trẻ để có
những phương pháp giáo dục phù hợp từ đó kịp thời định hướng và giúp trẻ phát
triển tốt nhất theo từng giai đoạn. Trẻ ở lứa tuổi mẫu giáo thích khám phá những
điều mới lạ và hay tò mò. Trong giai đoạn này trẻ rất muốn khám phá thế giới xung
quanh, tị mị và ln thắc mắc đặt nhiều câu hỏi với cha mẹ, với thầy cô giáo. Trẻ
giao tiếp và thích bắt trước tập làm người lớn, trẻ thích được tự lập. Vì vậy tơi tơn
trọng tất cả những hình thức hoạt động của trẻ và cố gắng hiểu trẻ, việc xây dựng


2

tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là vô cùng quan trọng đáp ứng nhu
cầu phát triển tồn diện của trẻ.
Việc xây dựng tạo mơi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm trong những
năm gần đây đã được các cấp quản lý từ trung ương, địa phương từng bước quan
tâm Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Hướng dẫn thực hiện chuyên đề “Xây
dựng trường Mầm non lấy trẻ làm trung tâm”. Trên cơ sở nhà trường triển khai Kế
hoạch thực hiện chuyên đề của Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện. Trường mầm
non Điền Lư đã có kế hoạch cụ thể về việc triển khai chuyên đề “Xây dựng môi
trường lấy trẻ làm trung tâm” đến từng cán bộ giáo viên. Xong trên thực tế trong
q trình triển khai thực hiện vẫn cịn gặp nhiều khó khăn, hạn chế như: Kinh phí,
việc xây dựng mơi trường mới chỉ mang tính hình thức để trang trí theo đúng chủ

đề đang thực hiện và việc xây dựng đó chưa xuất phát từ lấy trẻ là chủ thể hoạt
động trải nghiệm, chưa kích thích tính tị mò, khám phá của trẻ, khi học và chơi trẻ
đang còn rất thụ động, trẻ tham gia còn hạn chế, các góc, mảng trang trí chưa mang
tính mở, đồ dùng, đồ chơi chủ yếu là mua sẵn, nguyên vật liệu, học liệu chưa
phong phú, đa dạng, trẻ hoạt động máy móc, dập khn, nhàm chán…Phụ huynh
chưa thực sự quan tâm, chưa nhận thức được tầm quan trọng của môi trường giáo
dục đối với sự phát triển của trẻ.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc xây dựng môi trường đối với sự
phát triển của trẻ, tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Một số giải pháp nhằm xây
dựng môi trường lớp học lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi lớp
B3 Trường Mầm non Điền Lư, huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa”.
1.2. Mục đích nghiên cứu.
Nghiên cứu vấn đề này với mục đích là để tìm ra những biện pháp tốt nhất.
Nhằm phát huy nâng cao tính tích cực, sáng tạo của trẻ và củng cố, rèn luyện cho
trẻ những kỹ năng kỹ xảo thông qua các hoạt động trải nghiệm, học tập, làm đồ
dùng đồ chơi từ một số nguyên vật liệu đơn giản nhằm thúc đẩy nâng cao hiệu quả
giáo dục trong các hoạt động học và chơi mục đích nâng cao chất lượng đổi mới
giáo dục giúp trẻ phát triển toàn diện.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp nhằm xây dựng môi trường lớp học lấy trẻ làm trung tâm
cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi lớp B3 Trường Mầm non Điền Lư, huyện Bá Thước,
tỉnh Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
Nhóm Phương pháp nghiên cứu.
+ Phương pháp quan sát
+ Phương pháp khảo sát điều tra giáo dục
+ Phương pháp thực hành - trải nghiệm
+ Phương pháp phân tích và tổng kết kinh nghiệm giáo dục
+ Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động giáo dục
+ Nhóm Phương pháp nghiên cứu lí thuyết

+ Phương pháp phân tích và tổng hợp lí thuyết
+ Phương pháp thống kê
2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
2.1. Cơ sở lí luận sáng kiến kinh nghiệm.


3

Trong cơng tác ni dưỡng - chăm sóc - giáo dục trẻ thì mơi trường giáo dục
đóng vai trị rất quan trọng. Mơi trường trong và ngồi lớp học khơng thể thiếu
những mảng trang trí, những góc chơi của trẻ, do đó để lớp học thêm lơi cuốn trẻ
giáo viên cần tạo nên một mơi trường trong lớp và ngồi lớp học với những màu
sắc sinh động, đồ dùng đa dạng bắt mắt… Mơi trường có khơng gian, cách sắp xếp
phù hợp, thuận tiện, gần gũi, quen thuộc với cuộc sống hàng ngày của trẻ; phản
ánh kinh nghiệm, văn hóa của địa phương; luôn thay đổi để tạo ra sự hấp dẫn mới
lạ đối với trẻ .
Việc trang trí và bố trí các góc hoạt động cần bố trí, sắp xếp các góc phải rất
linh hoạt để có thể di chuyển tạo không gian thuận lợi cho trẻ hoạt động. Môi
trường trong trường Mầm non bao gồm các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, không
gian phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động sinh hoạt hằng ngày của trẻ. Xây
dựng môi trường theo hướng mở tạo cho trẻ những cơ hội tốt để trẻ thỏa mãn nhu
cầu hoạt động và phát triển toàn diện về mặt thể chất, trí tuệ thẩm mĩ, đạo đức, xã
hội, thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng vốn hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt
động tích cực, sáng tạo.
Các nhà giáo dục đều phải thừa nhận một điều rằng cách tiếp cận tốt nhất để
giáo dục trẻ Mầm non đó là xây dựng môi trường lấy trẻ làm trung tâm để thúc đẩy
sự phát triển tính chủ động, khả năng tư duy cho trẻ. Các cách tiếp cận tốt thường
thể hiện tính tích hợp cao và kết nối việc học với thực tế đời sống của trẻ. Mỗi đứa
trẻ là một cá thể riêng biệt, chúng khác nhau về thể chất, tình cảm, xã hội, trí tuệ,
hồn cảnh gia đình, văn hóa và tâm lý. Do đó, mỗi trẻ em có hứng thú, cách học và

tốc độ học tập khác nhau và chúng đều có thể thành cơng. Trẻ học bằng chơi tốt
nhất khi có người lớn hỗ trợ và mở rộng những gì chúng đang hứng thú và đang
thực hiện.
Để đạt được kết quả tốt trong công tác nuôi dưỡng - chăm sóc - giáo dục trẻ
các trường học đã chú trọng việc xây dựng mơi trường trong và ngồi lớp học. Môi
trường giáo dục trong trường Mầm non là rất quan trọng trực tiếp ảnh hưởng đến
hoạt động nuôi dưỡng - chăm sóc - giáo dục trẻ.
Căn cứ vào điều kiện thực tế của nhà trường, lớp theo từng độ tuổi, vào khả
năng, nhu cầu học tập và kinh nghiệm sống của trẻ, đáp ứng được yêu cầu của
chương trình GDMN. Từ đó tơi lên kế hoạch, và thực hiện xây dựng môi trường
lấy trẻ làm trung tâm của lớp tôi phụ trách để trẻ được hoạt động thực hành trải
nghiệm học, chơi một cách tích cực .
2.2.Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Năm học 2021 - 2022 bản thân tôi được nhà trường phân công phụ trách lớp mẫu
giáo 4-5 tuổi, với tổng số là 25 trẻ, bước vào thực hiện đề tài này tơi gặp những
thuận lợi và khó khăn sau đây:
2.2.1. Thuận lợi:
- Khảo sát chất lượng đầu năm của các cháu trong lớp đạt kết quả tốt. Hầu hết
các cháu đều chăm ngoan, lễ phép, tích cực trong mọi hoạt động.
- Đa phần phụ huynh của các cháu trong lớp đều tích cực hợp tác, phối hợp
với giáo viên trong cơng tác ni dưỡng - chắm sóc - giáo dục trẻ. Tất cả các cháu
trong lớp tôi đều gần trường thuận lợi cho việc đi học chuyên cần của trẻ.
- Bước đầu Phụ huynh đã hiểu và quan tâm đến môi trường học của trẻ. Trẻ


4

được học và phân chia đúng theo độ tuổi.
- Nhà trường đầu tư tương đối đầy đủ đồ dùng cơ sở vật chất phục vụ cho
việc chăm sóc ni dưỡng, giáo dục trẻ.

- Ban giám hiệu trực tiếp chỉ đạo việc xây dựng mơi trường giáo dục trong và
ngồi lớp theo hướng mở.
- Bản thân tôi là một giáo viên ln u nghề, mến trẻ, có trình độ chun mơn
và có năng khiếu thẩm mỹ trong việc tạo mơi trường và làm đồ dùng đồ chơi. Bên cạnh
đó tơi là giáo viên nam nên thời gian dành cho công việc cũng như học tập, nghiên cứu,
bồi dưỡng nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ thuận lợi.
2.2.2. Khó khăn:
Việc tạo mơi trường trong và ngồi lớp để trẻ được học tập, được trải
nghiệm tham quan khám phá ở mọi lúc mọi nơi cịn hạn chế. Mơi trường lớp học
được thay đổi thường xuyên theo từng chủ đề nhưng nội dung và hình thức chưa
phong phú, hấp dẫn đối với trẻ.
Các mảng trang trí đã theo chủ đề, đẹp nhưng dán chết trên tường, chủ yếu
chú trọng khu vực trong lớp, các cây cột sảnh hè và phòng vệ sinh chưa quan tâm.
Tất cả đều bàn tay giáo viên thực hiện chưa có sự tham gia của trẻ.
Đồ dùng, đồ chơi chủ yếu mua sẵn, sản xuất hàng loạt, chất liệu chủ yếu
bằng nhựa, ít nguyên liệu thiên nhiên, chưa đáp ứng được nhu cầu khám phá, sáng
tạo của trẻ.
Trẻ được tổ chức hoạt động thường xuyên nhưng máy móc, rập khn chưa
tích cực, chưa sáng tạo.
Phụ huynh đã ủng hộ về vật chất cho lớp, song không quan tâm đến hoạt
động của lớp, chưa tham gia các hoạt động cùng thầy (cô) và trẻ.
* Kết quả khảo sát thực tế trẻ lớp mẫu giáo lớn 4-5 tuổi lớp tôi phụ
trách tại thời điểm tháng 9/2021
Nội dung
Tổng
Tốt
Khá
Trung
Yếu
số

bình
cháu
SL

%

SL

%

SL

%

SL

%

Trẻ tham gia HĐ tích
cực xây dựng môi
3
12% 7 28% 9 36% 6 24%
trường cùng thầy.
Trẻ có kỹ năng sử
dụng thành thạo học 25
liệu, nguyên vật liệu
4
16% 5 20% 9 36% 7 28%
sẵn có từ thiên nhiên
của trẻ

Trẻ hứng thú tham
3
12% 5 20% 8 32% 4 16%
gia các hoạt động.
Qua khảo sát tình hình thực tế ở lớp tôi nhận thấy:
+ Số trẻ tham gia xây dựng mơi trường cùng thầy (cơ) rất ít, chủ yếu là giáo
viên xây dựng.
+ Đa số trẻ chưa có kĩ năng chơi với nguyên vật liệu thiên nhiên, chủ yếu


5

chơi với đồ chơi mua sẵn.
+ Trẻ hoạt động chưa hiệu quả, chưa tích cực
* Kết quả khảo sát thực tế mơi trường trong và ngồi lớp mẫu giáo 4
tuổi tại thời điểm tháng 9/2021
STT
1
2
3
4

Nội dung đánh giá

Số lượng góc hiện
có trong lớp đạt %
Sắp đặt góc chơi
Chưa hợp lý
50 %
Thuận tiện, phù hợp

50 %
Các mảng góc trang Chưa mở, chưa linh hoạt
70%
trí,
Theo hướng mở, linh
30%
hoạt
Đồ dùng đồ chơi
Mua sẵn
75%
Tự làm
25%
Chuẩn bị học liệu thiên nhiên, sẵn có ở địa phương
10%

Qua khảo sát tình hình thực tế ở lớp tơi nhận thấy :
+ Việc sắp đặt, bố trí các góc chơi cho trẻ chưa hợp lý, chưa thuận tiện, phù
hợp với hoạt động của trẻ. Để có thể thực hiện tốt hoạt động “Xây dựng môi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm”[3] trước hết giáo viên mầm non không chỉ
nghiên cứu nắm vững mục đích yêu cầu của hoạt động mà giáo viên còn cần phải
nắm chắc được các phương pháp và biện pháp thực hiện tạo ra môi trương sân chơi
cho trẻ vừa học vừa chơi và giúp trẻ lĩnh hội kiến thức một cách nhẹ nhàng, không
bị gị bó, áp đặt giúp trẻ hiểu bài sâu và vận dụng những điều đã học vào thực tế
hàng ngày của trẻ. Vì vậy, để trẻ lớp tơi cùng giáo viên làm được một số đồ dùng
đồ chơi xây dựng góc mở, nhằm phát huy tính tích cực của trẻ thì tơi đã:
+ Các mảng trang trí chưa sáng tạo, chưa linh hoạt.
+ Đồ dùng đồ chơi chủ yếu là mua sẵn, đồ chơi tự tạo còn rất hạn chế.
+ Học liệu từ thiên nhiên, sẵn có ở địa phương còn nghèo nàn, chưa đáp
ứng được nhu cầu chơi của trẻ.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.

2.3.1. Giải pháp 1: Tự tìm tịi, khám phá học hỏi, tự bồi dưỡng bản
thân.
Đọc và nghiên cứu kỹ chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ Mầm non 4 – 5
tuổi.
Tìm đọc tham khảo những cách xây dựng mội trương giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm theo hướng mở, làm đồ dùng đồ chơi đơn giản trên sách báo, tạp chí
Mầm non, trong và ngồi nước.
Tơi thường xem các chương trình truyền hình về chăm sóc giáo dục trẻ mầm
non trên các kênh truyền hình như VTC11 (Chương trình “Những tờ giấy diệu kỳ”
dạy trẻ cách làm một số đồ dùng đồ chơi cho trẻ Mầm non hay vào mạng xem các
chương trình “Hướng dẫn làm đồ dùng đồ chơi cho trẻ Mầm non” của các nước
trên thế giới qua yotube, và qua trường bạn và bạn bè động nghiệp.
Bản thân tơi rất tích cực trong việc rèn luyện, học tập vẽ tranh ảnh, con vật


6

cây cối, phong cảnh ...qua youtube nhằm làm đẹp không gian sống, tạo mơi trường
trong và ngồi lớp thân thiện, gần gủi và thẩm mĩ, khoa học.
Như vậy, qua tự bồi dưỡng bản thân tơi ln tìm tịi, học hỏi đồng nghiệp
cũng như xem các phương tiện thông tin hiện đại tôi đã nắm vững được các cách
xây dựng môi trường mở lấy trẻ làm trung tâm, và phương pháp để dạy trẻ làm
được một số đồ dùng đồ chơi nhằm phát huy tính tích cực sáng tạo của trẻ.
2.3.2. Giải pháp 2: Trang trí, xây dựng các góc theo hướng mở giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm một cách linh hoạt, sáng tạo.
Trang trí mục đích là phối hợp giữa các mảng hình màu sắc, đường nét, sao
cho cân đối hài hịa, hợp lý trong một khơng gian nhất định. Đối với mầm non việc
trang trí hình ảnh khơng chỉ đẹp, ngộ nghĩnh, màu sắc bắt mắt, mang tính giáo dục
mà còn phải phù hợp với chủ đề, với từng góc chơi, với nội dung chơi của trẻ, đáp
ứng được nhu cầu khám phá, sáng tạo, trí tị mị thích cái mới, cái lạ của trẻ.

Từ đó tơi đã trang trí và xây dựng các góc chơi ở lớp mình một cách sáng tạo
theo hướng mở lấy trẻ làm trung tâm một cách linh hoạt. Khi trẻ hoạt động ở góc
chơi mở, từ một góc chơi trẻ có thể thay đổi nội dung chơi, chủ đề chơi, hình ảnh,
biểu tượng chơi một cách linh hoạt, sáng tạo, phát huy tài năng của mỗi trẻ.
Ví dụ: Xây dựng góc chủ đề là góc thể hiện nỗi bật nhất chủ đề trẻ đang học
trước hết tơi có năng khiếu vẽ nên tơi xây dựng hình ảnh mang tính thẩm mĩ, thân
thiện gần gũi đối với trẻ... Mảng chủ đề tôi sử dụng chất liệu có bề mặt trơn, nhẵn
để có thể dễ dàng dán, bóc thay đổi hình ảnh phù hợp với từng chủ đề, tơi trang trí
gợi ý 1 số chi tiết và để khoảng trống khuyến khích trẻ tham gia.
Ví dụ: Ở chủ đề thế giới thực vật, nhánh “Các loại rau củ quả” cắt dán tranh
phù hợp để trang trí cùng thầy cơ. Bên cạnh cách trang trí mở linh hoạt, hình ảnh,
màu sắc cũng sinh động ngộ nghĩnh, bắt mắt, thu hút trẻ từ đó kích thích sự hứng
thú hoạt động của trẻ.

( Hình ảnh trang trí góc theo kiểu mở)
Ví dụ : Ở góc học tập ngồi hình ảnh cây hoa sinh động, đẹp mắt, và hình
ảnh hình dạng nghộ nghĩnh, những chú thỏ thơng minh tơi trang trí thêm 1 vườn
hoa “những bơng hoa màu sắc, hình dạng, và số” trong bảng tơi gắn các hộp dắt và
đánh nhám theo hàng ngang, phía trên là hộp dắt biểu tượng của thầy cơ, phía dưới
là các hộp dành cho trẻ, giáo viên và trẻ có thể thay đổi nội dung, hình ảnh dể


7

dàng, tiện lợi như: Hôm nay trẻ chơi với chữ số, hình dạng thầy gắn chữ số và hình
lên trẻ chọn những hình ảnh các chứa chữ số hình dạng tương ứng đựng dưới hộp
học liệu gắn lên theo yêu cầu.
Tận dụng nguyên vật liệu sẵn có là cổ chai nhựa và các nắp chai có nhiều
màu sắc... từ những cổ chai và nắp chai và mảng dính nhám đó tơi đã làm cho trẻ
đồ chơi trẻ cịn có thể chơi phân loại, phân nhóm đối tượng theo dấu hiệu, theo yêu

cầu… trẻ cũng có thể chơi tách gộp các đối tượng trong phạm vi trẻ đang học… trẻ
vừa chơi lại có thể học một cách tự nhiên, thoải mái, sáng tạo khơng gị bó, khơng
áp đặt…
Góc nghệ thuật: Tơi trang trí nhưng bức tranh mẫu của giáo viên tranh được
làm từ các nguyên liêu phế thải, tự nhiên sẵn có như tranh đá, tranh từ cách nắp
chai mang tính nghệ thuật cao hấp dẫn và lôi cuốn trẻ, tranh trẻ và giáo viên cùng
thực hiện tranh trẻ đang làm chưa hồn thiện bằng nhiều ngun vật liệu vỏ ngao,
sị ốc hến đá cuội nắp chai, tăm bông, len, rơm rạ, bẹ ngô, ống hút mo cau ,..và các
loại nhạc cụ được làm từ hộp bánh bìa cát tơng do thầy và trẻ thực hiện. Tơi cịn
chuẩn bị sẵn nhiều nguyên vật liêu sẵn có từ thiên nhiên cho trẻ tự do sáng tạo trên
mọi chất liệu.

(Tranh sử dụng một số nguyên vật liệu phế thải, tự nhiên để trang trí mẹt)
Góc xây dựng. Tơi trang trí mở trên mảng tường hình ảnh những ngơi nhà
cơng trình cây xanh rời cho trẻ tự do lắp ghép xây dựng theo các cơng trinh theo ý
trẻ muốn, phía dưới là các rỗ đựng các hàng rào rời, cây xanh rời rau củ quả rời
theo từng yêu cầu của chủ đề trẻ lắp ghép các chi tiết tạo thành cây xanh và thành
nhiều cây thành vườn cây, vườn hoa theo yêu cầu của thầy…
Các trang thiết bị, đồ dùng, đồ chơi, không gian trong lớp, ngoài hiên trước
hiên sau, khu vực vệ sinh tơi có treo những bức tranh gợi mở cho trẻ theo chủ đề,
đề tài đề phục vụ cho việc tổ chức các hoạt động, sinh hoạt hằng ngày của trẻ đề
được xây dựng theo hướng lấy trẻ làm trung tâm thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở
rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động tích cực, sáng tạo. Từ cách trang trí
đó mà trẻ lớp tơi hoạt động tích cực, hứng thú, say mê, thích đi học.


8

(Tranh lắp ghép bằng các hột, hạt)
Tóm lại: Trong quá trình trang trí các góc, chuẩn bị đồ dùng, đồ chơi thì việc

trang trí, chuẩn bị các góc theo hướng mở sẽ tạo hứng thú, khuyến khích được trẻ
tích cực tham gia vào trong hoạt động cùng thầy cô và bạn đạt hiệu quả cao.
2.3.3. Giải pháp 3: Chuẩn bị đồ dùng, học liệu, đa dạng, hấp dẫn, tận
dụng phế liệu và vật liệu từ thiên nhiên có sẳn ở địa phương.
Để đáp ứng nhu cầu của trẻ ngoài bộ đồ dùng đồ chơi được mua sẵn, được
cấp theo thông tư 02/BGD&ĐT tôi đã chuẩn bị thêm đồ dùng, học liệu, đa dạng,
hấp dẫn, tận dụng phế liệu và vật liệu từ thiên nhiên có sẵn ở địa phương để trẻ
hoạt động hứng thú tích cực.
Muốn cho trẻ hoạt động hiệu quả, tích cực, thì ngay từ đầu năm học tôi đã
lên kế hoạch cho việc làm đồ dùng, đồ chơi phục vụ ở các góc, khơng lên một cách
chung chung mà vạch ra rõ ràng cụ thể cho việc làm đồ dùng, đồ chơi.
Kế hoạch cụ thể: Tôi rà soát lại các đồ dùng, đồ chơi trong lớp, những đồ
dùng nào có thể mua sắm, đồ dùng nào cần làm, bổ sung từ từ theo từng chủ đề, đồ
chơi nào cần phải bổ sung trước… Tận dụng các nguyên vật liệu để làm đồ chơi
cho trẻ: Ngoài những đồ dùng, đồ chơi mua sẵn tôi tận dụng những nguyên vật liệu
ở dạng phế liệu sẵn có, dễ kiếm như: chai nhựa các loại, nắp chai nhiều màu sắc,
đá sỏi tự nhiên, Bìa catton, xốp mầu, giấy báo có trang bìa quảng cáo, vỏ hộp sữa
chua, vải vụn…


9

( Hình ảnh đồ dùng đồ chơi được làm từ các nguyên vật liệu phế thải)
Tận dụng những nguyên vật liệu thiên nhiên sẵn có ở địa phương như: vỏ
ngao, vỏ hến, hạt gấc, hạt nhãn, bẹ ngô khô, vỏ lạc, lõi ngô khô, rơm khô, lá cây
khô, vỏ cây, chiếu cũ… tất cả những nguyên vật liệu cần đảm bảo an tồn về tính
mạng, khơng gây độc hại, khơng sắc nhọn, không nặng nề đối với trẻ. Từ những
nguyên vật liệu trên tôi đã tạo ra nhiều không gian học, không gian chơi và rất
nhiều đồ chơi ở các góc cho trẻ.
Ví dụ: Tơi dùng đá cuội và viên sỏi cùng trẻ tạo ra nhiều bức tranh mang

tính nghệ thuật cao, tạo ra hình người, hình con cá, con chim, hoa, ngộ nghĩnh,
sinh động. Hoặc dùng các nắp chai tạo nên những bông hoa từ các nắp chai nhiều
màu sắc rât đẹp và các chai hộp nhựa làm ra một số đồ dùng trong gia đình như:
làn, bàn là, bàn ghế, cốc chén, hộp Comfort, xà phịng tơi cắt làm thành đồn tàu, ơ
tơ, máy bay .… Cũng từ những nguyên vật liệu đó, trẻ sử dụng trong giờ hoạt động
góc và trẻ làm ra nhiều sản phẩm như: Trẻ dùng vỏ chai sữa nuti làm hàng rào để
xây hàng rào, chơi ném vòng cổ chai, đong cát, nước. Dùng lá cây khô làm con
nghé, làm con mèo, làm đồng hồ, vịng tay…
Đồ dùng học liệu tơi khơng chỉ tự mình chuẩn bị mà cịn khuyến khích phụ
huynh trẻ tham gia chuẩn bị. Việc chuẩn bị đồ dùng học liệu được tôi phân loại
theo chất liệu, chủng loại, bằng cách tơi chuẩn bị trước những hộp học liệu có đánh
dấu kí hiệu để trẻ sưu tầm và mang đến bỏ vào hộp theo đúng kí hiệu.
Những loại nguyên liệu, học liệu được thầy và trẻ sưu tầm, phân loại theo
chất liệu chủng loại sau đó cơ tiếp tục phân loại theo mục đích sử dụng. Phân theo
góc chơi, chủ đề chơi...
Những đồ dùng học liệu đó khơng để cố định ở 1 góc nào, cũng khơng áp
đặt trẻ cách sử dụng mà có thể thay đổi vị trí, mục đích sử dụng, cách sử dụng tùy
vào sự sáng tạo, ý tưởng của trẻ, tùy vào nội dung, chủ đề mà trẻ đang thực hiện.
Qua việc chuẩn bị đồ dùng, học liệu từ thiên nhiên, sẵn có ở địa phương tôi
nhận thấy đồ dùng, học liệu của lớp cho trẻ hoạt động tăng lên về số lượng, phong
phú, đa dạng về màu sắc, chủng loại, chất liệu, kiểu dáng… trẻ hứng thú, tích cực
trong họat động. Qua đó cịn giáo dục trẻ tiết kiệm, bảo vệ môi trường…
2.3.4 Giải pháp 4: Xây dựng, tổ chức các hoạt động theo hướng giáo dục
lấy trẻ làm trung tâm.
* Đối với hoạt động đón, trả trẻ:


10

- Việc xây dựng mơi trường trong và ngồi lớp học tốt sẽ tạo hứng thú cho trẻ

khi đến trường, trẻ muốn được đi học. Nắm được mục đích trên tơi đã chủ động
nghiên cứu và tìm ra cách thức trang trí sáng tạo, độc đáo nhằm tạo hứng thú khi
trẻ đến trường.
Ví dụ: Ở bên ngồi lớp học tơi đã trang trí vẽ những bức tranh đẹp, trồng hoa
tạo cho không cho gian lớp học sinh động nhằm giúp trẻ hứng thú khi đến trường.

(Hình ảnh thầy trang trí bên ngồi lớp học)
Ví dụ: Chủ đề Gia đình nhánh “ Một số đồ dùng trong gia đình” Từ những cây
tre, cây luồng, bìa cát tone…. Tơi đã làm thành những bộ quần áo, hay một số đồ
dùng trong gia đình xinh xắn để triển lãm. Trẻ đến trường trẻ có thể đến các góc
chơi mà thầy đã chuẩn bị, trang trí theo chủ đề. Sử dụng các trị chơi đó trong khi
chơi bán hàng. Dạy các mơn MTXQ: Nhận biết một số đồ dùng trong gia đình.
LQVT: So sánh to và nhỏ.
Gia đình, nhà trường và xã hội ln có mối quan hệ mật thiết khơng tách rời
trong việc giáo dục trẻ nên người. Vì vậy giáo phải biết tận dụng sự nhiệt tình,
quan tâm của phụ huynh để giúp phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của trang trí
lớp đối với trẻ từ đó vận động phụ huynh đóng góp, ủng hộ cho việc làm đẹp cho
lớp mình.
Tun truyền đến phụ huynh bằng nhiều hình thức khác nhau tuy nhiên trao đổi
trực tiếp qua hoạt động đón và trả trẻ là chủ yếu.
Phân tích bảng khảo sát thực tế trẻ tôi thấy được những vấn đề đặt ra cho đề tài.
Làm sao? Làm thế nào? để Trẻ hoạt động tích cực vào mơi trường trang trí đã tạo
trong lớp. Hứng thú tham gia các hoạt động. Trẻ thích được đến trường, đến lớp.
Muốn đạt được các yếu tố trên thì trước hết giáo viên phải tạo mơi trường phù
hợp, lựa chọn đồ dùng đồ chơi thẩm mĩ - an toàn - vệ sinh, lựa chọn tranh ảnh, đồ
dùng đồ chơi là khâu quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sự tiếp thu của trẻ. Song
song với nó là khâu tổ chức cho trẻ hoạt động. Có đồ dùng đồ chơi phong phú mà
giáo viên không biết cách tổ chức, tận dụng nó thì khơng phát huy được hết khả

11

năng của trẻ.
* Đối với các hoạt động học:
- Tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là giáo dục trẻ trên
quan điểm người giáo viên phải có những hiểu biết về trẻ (sở thích, nhu cầu, mong
nuốn, khả năng của trẻ) để từ đó tạo ra môi trường giáo dục vui tươi, tạo ra những
trải nghiệm thúc đẩy sự tìm tịi ham hiểu biết của trẻ.
- Bản thân tôi là một giáo viên trực tiếp đứng lớp tổ chức các hoạt động theo
hướng lấy trẻ làm trung tâm tôi nhận thấy việc chuẩn bị môi trường hoạt động, chuẩn
bị đồ dùng đồ chơi giúp trẻ có nhiều cơ hội được “Học bằng chơi, chơi mà học” giúp
trẻ tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng mà khơng bị gị bó áp đặt trẻ.
- Để tổ chức hoạt động học tạo nên kết quả tốt bản thân tơi ln tìm tịi, sáng
tạo sử dụng các ngun vật liệu phế thải từ thiên nhiên, các nguyên vật liệu gần gủi
với trẻ.
Ví dụ: Những viên đá có sẵn ở địa phương ngồi sơng, suối tơi vẽ lên những
bức tranh phong cảnh, cây cối, hoa quả, sô hay các con vật …nhằm giới thiệu đến trẻ
trong các hoạt động học khi cần thiết.

(Hình ảnh vẽ phong cảnh, chữ cái, chữ số, các con vật….trên đá)
- Từ việc học tập bồi dưỡng kiến thức qua tài liệu, từ kinh nghiệm trong thực
tiễn làm cơng tác chăm sóc ni dưỡng giáo dục trẻ ở tại trường tôi nhận thấy rằng
để tổ chức tốt hoạt động giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm thì việc xây
dựng mơi trường học tập tốt thì trẻ rất hứng thú tham gia vào các hoạt động. Trẻ
được hoạt động một cách tích cực, trẻ có cơ hội được học tập trải nghiệm, trao đổi
hợp tác với các bạn nhiều hơn từ đó tiếp thu kiến thức một cách đễ dàng và hiệu
quả hơn.
- Tổ chức các hoạt động giáo dục theo hướng lấy trẻ làm trung tâm có ý
nghĩa rất lớn đối với sự phát triển toàn diện của trẻ đáp ứng yêu cầu đổi mới tồn
diện giáo dục hiện nay, góp phần nâng cao chất lượng ni dưỡng – chăm sóc –

giáo dục trẻ.
* Đối với hoạt chơi ngồi trời:
- Thơng qua hoạt động chơi ngồi trời trẻ có thể tìm tịi, khám phá, trẻ được
trải nghiệm với các sự vật hiện tượng xung quanh trẻ. Tạo cơ hội, khuyến khích trẻ


12

giao tiếp, đóng vai phân chia nhiệm vụ thơng qua hoạt động chơi nhóm theo nhiều
cách sáng tạo khác nhau, qua đó giúp trẻ phát triển một cách tồn diện. Từ những
học liệu, đồ dùng, đồ chơi giáo viên và trẻ chuẩn bị ở các góc, tơi gợi ý, hướng dẫn
trẻ sử dụng, chơi, sáng tạo bằng nhiều cách khác nhau.
Ví dụ: Ở góc học tập tơi trang trí các hộp bóng kính, dính nhám, có thể lấy
ra, bỏ vào di động. Chuẩn bị đồ dùng học liệu: hình, số, hình ảnh lơ tơ theo từng
chủ đề khác nhau để rời ở ngoài trong các hộp học liệu. Khi trẻ chơi tìm, nhận biết
chữ cái trẻ có thể tìm chữ cái theo u cầu dính lên, cũng góc trang trí đó khi trẻ
chơi phân nhóm đối tượng, đồ vật trẻ có thể gỡ chữ xuống và gắn hình ảnh đồ vật
lên….Từ những hộp học liệu thiên nhiên như: hạt gấc, hạt nhãn, vỏ hến, ngao, sỏi,
đá…Tôi hướng dẫn trẻ chơi xếp chữ cái, chữ số, xếp hình con vật, hoa, cây lá tùy
và nội dung chơi, chủ đề chơi … tùy vào ý tưởng và khả năng sáng tạo của trẻ.
Cũng góc thiên nhiên, các chậu cây cảnh …hơm nay tôi và trẻ đến thăm
quan “Vườn hoa mùa xuân” ngày mai lại là “Vườn hoa nhà bé”, cũng từ các chậu
cây đó hơm nay tơi và trẻ chăm sóc, tưới nước cho cây, ngày mai tơi lại hướng dẫn
trẻ nhìn ngắm quan sát, phát hiện cây có gì mới so với hơm qua, khuyến khích trẻ
trang trí cho vườn cây đẹp hơn, mới lạ hơn với những đồ dùng do thầy chuẩn bị và
trẻ lựa chọn.

(Hình ảnh thầy và trẻ đang chăm sóc vườn hoa)
* Đối với hoạt động góc:
Hoạt động ở các góc là một hình thức hoạt động đặc biệt trong đời sống của trẻ

mầm non, đó là nơi trẻ thỏa mãn sở thích, nhu cầu vui chơi, nhận thức và cảm nhận
về thế giới xung quanh. Hoạt động góc giúp trẻ rèn luyện, củng cố kiến thức đã
học, là nơi trải nghiệm, khám phá những cái mới và phát huy khả năng sáng tạo
của trẻ. Vì vậy, việc sắp xếp, bố trí các góc chơi phù hợp, thuận tiện, dễ tìm, dễ
nhìn, dễ lấy là rất quan trọng. Tơi đã bố trí các góc trong lớp phù hợp như: Góc yên
tĩnh xa góc ồn ào, tạo ranh giới các góc, …


13

(Hình ảnh các bố trí các góc trong lớp học)
Ví dụ: Góc phân vai và góc xây dựng tơi sắp xếp khu vực phía dưới lớp, gần
nhau. Tạo sự liên kết các nhóm chơi ở trong hai góc, góc xây dựng tránh nơi đi lại.
Góc sách và góc học tập tôi xếp ở trên cạnh cửa nhà kho yên tĩnh. Góc thiên nhiên
(khám phá khoa học) tơi đã tận dụng sảnh hè ngoài lớp cho trẻ hoạt động thoải mái
tránh sự ồn ào cho các góc khác, tiện lợi cho trẻ khám phá, chăm sóc cây, hoa...
Khu vực phía trên lớp học tơi bố trí các mảng: Ở cửa là lịch vệ sinh, từ cửa chính
vào là chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ, ti vi, bảng bé ngoan. Góc nghệ thuật
được bố trí cạnh cửa ra vào bên cạnh góc trưng bày sản phẩm của trẻ.
Bên cạnh việc sắp xếp phù hợp, tơi cịn tạo ranh giới giữa các góc hoạt động
như: Tận dụng các giá đồ chơi tạo thành ranh giới các góc, và tạo khơng gian chơi
cho trẻ. Ví dụ: Ranh giới giữa góc phân vai và học tập tôi ngăn bằng 1 giá đồ chơi
vừa tạo khơng gian n tĩnh cho trẻ ở góc học tập hoạt động, vừa tạo không gian
giống như ngôi nhà hay cửa hàng tùy ý tưởng, trí tưởng tượng, sáng tạo của trẻ tùy
vào vào chủ đề trẻ chơi. Ranh giới góc nghệ thuật tơi cũng áp dụng tương tự bằng
giá đồ chơi trẻ có thể tận dụng mặt sau của giá đồ chơi để trưng bày sản phẩm, treo
tranh…
Riêng góc xây dựng tơi ưu tiên khơng gian rộng, thuận tiện cho trẻ vận động...
Góc phân vai và xây dựng được bố trí cạnh nhau. Khoảng rộng ở các góc cách
nhau hợp lý để đảm bảo an toàn và thuận tiện cho trẻ hoạt động theo khả năng,

hứng thú, sở thích riêng. Có chỗ cho hoạt động chung và hoạt động cá nhân, có góc
cố định, có góc di động hoặc thay đổi theo chủ đề.
Qua cách bố trí, sắp đặt các mảng, các góc chơi hợp lý ở lớp mình tơi nhận
thấy trẻ hoạt động tích cực hơn, có hiệu quả cao hơn. Trẻ được trao đổi giao lưu
với nhau thoải mái mà khơng ảnh hưởng đến các góc khác. Trẻ có khơng gian riêng
tư n tĩnh để hoạt động, thỏa mãn nhu cầu hoạt động, sự sáng tạo của trẻ.
Song song với môi trường trong lớp nhà trường chúng tơi đã chú trọng xây dựng
mơi trường ngồi lớp học đó là khu chơi phát triển vận (cột bóng rổ, thang leo, cầu
thăng bằng, chui..); khu vực chơi với đồ chơi ngoài trời (cầu trượt, đu quay, đu bay,
bập bênh, nhà bóng…) khu vực chơi với đất, cát, nước, đá, sỏi…; khu vực trẻ trồng
rau, trồng hoa và chăm sóc cây cối, khu“vườn cổ tích”; khu chơi trải nghiệm, khu
chơi dân gian.


14

Ở góc nghệ thuật trẻ thỏa sức chơi, sáng tạo với những học liệu được chuẩn
bị sẵn, trẻ vẽ tranh, nặn, làm con vật từ hộp, chai nhựa như con ong, bướm…từ đĩa
CD trẻ cắt dán tạo ra con cá, mặt các con vật ngộ nghĩnh như con gấu, thỏ, chim cú
mèo… Bẹ ngô khô tôi hướng dẫn gợi ý cho trẻ chơi đan, tết, kết lại thành con cá,
thành vịng, mũ….lõi ngơ cắt ra, gắn lại thành mũ, lọ hoa…lá cây khơ trẻ cắt làm
hình con bướm, bơng hoa, con chuồn chuồn, con nghé…

(Hình ảnh trang trí, đồ dùng, đồ chơi góc nghệ thuật)
Góc xây dựng ngồi chơi với những đồ chơi mua sẵn trẻ còn tự tạo ra các đồ
chơi cùng tôi, như cây xanh, tôi chuẩn bị cành cây, trẻ tự gắn lá cây lên cành, hoặc
gắn hoa, quả…(chơi chủ để Thế giới Thực vật). Trẻ dùng những đồ chơi từ hộp
Comfort, hộp xà phòng làm thành ô tô, máy bay, tàu…trẻ dùng sản phẩm đó trong
quá trình chơi 1 cách phù hợp hiệu quả, sáng tạo: Chơi luật lệ giao thông, dùng ô tô
để chở vật liệu xây dựng, chở hàng …Từ nhiều chiếc ô tô trẻ ghép lại với nhau

thành đoàn tàu, các hộp sữa trẻ dùng xây hàng rào, xếp tháp …
Tạo cơ hội, khuyến khích trẻ có thể sử dụng ngun vật liệu, học liệu các góc
chơi theo nhiều cách sáng tạo khác nhau, kỹ năng chơi của trẻ được rèn luyện và
phát triển, trẻ sáng tạo, sản phẩm trẻ tạo ra phong phú, đa dạng…
* Đối với hoạt động ngày hội, ngày lễ:
- Tổ chức ngày hội, ngày lễ trong trường mầm non là hoạt động rất cần thiết


15

trong chương trình chăm sóc giáo dục trẻ. Nó có vai trị quan trọng góp phần phát
triển trí tuệ, thể chất và chính là nội dung của việc giáo dục thẩm mỹ cho trẻ. Hoạt
động ngày hội, ngày lễ là hình thức giúp trẻ thâm nhập vào cuộc sống xã hội trong
những thời điểm có ý nghĩa nhất để giáo dục truyền thống và mang lại niềm vui,
niềm tự hào cho trẻ. Bên cạnh đó, thơng qua việc tham gia vào các hoạt động ngày
hội ngày lễ trẻ được ôn luyện củng cố kiến thức, kỹ năng đã học; rèn luyện ý thức
tổ chức kỉ luật, sự hợp tác, chia sẻ cùng bạn bè. Chính vì vậy, trường mầm non cần
phải nhận thức đúng vai trò của việc tổ chức các hoạt động ngày hội ngày lễ. Giúp
trẻ hiểu được ý nghĩa của từng ngày lễ và tham gia một cách hào hứng. Giáo viên
thấy được trách nhiệm của mình trong việc tham gia hoạt động và tuyên truyền đến
từng phụ huynh và các cháu.
- Để tổ chức một cách chu đáo và có ý nghĩa, nhà trường, giáo viên phối hợp
với cha mẹ trẻ chuẩn bị môi trường hoạt động thuận lợi cho trẻ như: Đồ dùng, đồ
chơi, trang phục…Các điều kiện về trang thiết bị phục vụ công tác tổ chức lễ hội.

(Hình ảnh tổ chức một số trị chơi cho trẻ trong các ngày lễ hội)
Có thể nói việc xây dựng mơi trường giáo dục trong trường mầm non là thực
sự cần thiết và quan trọng. Nó được ví như người giáo viên thứ hai trong cơng tác
tổ chức, hướng dẫn cho trẻ nhằm thỏa mãn nhu cầu vui chơi và hoạt động của trẻ,
thơng qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát triển tồn diện. Một mơi

trường sạch sẽ, an tồn, có sự bố trí khu vực chơi và học trong lớp và ngồi trời
phù hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của
trẻ, mà còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ
hoạt động tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa cô với
trẻ, giữa trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh sẽ tạo cơ hội cho trẻ
được chia sẻ, giãi bày tâm sự, nguyện vọng, mong ước của trẻ với cô, với bạn bè,
nhờ vậy mà thầy cô hiểu trẻ hơn, trẻ hiểu nhau hơn, hoạt động phối hợp nhịp nhàng
hơn nên hiệu quả hoạt động cũng cao hơn, trẻ yêu trường, yêu lớp, yêu thầy cô
giáo và bạn bè hơn.
2.3.5. Giải pháp 5: Thu hút sự tham gia tích cực của trẻ vào việc xây
dựng môi trường hoạt động trải nghiệm.
- Môi trường lấy trẻ làm trung tâm là trẻ phải được tham gia trải nghiệm nêu
ý tưởng, được trải nghiệm, thực hành, được khám phá. Vì vậy tơi ln khuyến
khích trẻ tham gia cùng giáo viên sưu tầm, chuẩn bị học liệu, cùng giáo viên làm
đồ chơi, cùng thầy trang trí… Thu hút sự tham gia của trẻ vào việc xây dựng môi


16

trường hoạt động của lớp càng nhiều càng tốt. Đây là những cơ hội quý báu để trẻ
ứng dụng kiến thức và kỹ năng trẻ đã được học theo cách của mình mà khơng bị gị
bó.

(Hình ảnh trẻ gói bánh chưng)
Ví dụ: Đối với học liệu, đồ dùng đồ chơi trẻ cùng giáo viên tham gia chuẩn
bị. Giáo viên chuẩn bị các hộp học liệu, đánh dấu kí hiểu riêng cho từng loại học
liệu khác nhau để trẻ có thể sưu tầm, tự phân loại vật liệu theo nhóm thầy đã chuẩn
bị. Trẻ cùng giáo viên trang trí tranh chủ đề như chủ đề “Bản thân” tôi hướng dẫn
trẻ tự in, vẽ, cắt, xé hình bàn tay, bàn chân, các bộ phận trên của mình, trang phục,
đồ dùng… để dán lên tranh chủ đề.

Đối với chủ đề “Thế giới Thực vật: Tết và mùa xn” tơi khuyến khích, gợi
ý cho trẻ tạo ra cây, hoa, quả, bánh trưng ngày tết … từ những học liệu chuẩn bị
sẵn để trang trí tranh chủ đề.
Trang trí xây dựng các góc chơi cùng giáo viên, đối với góc thiên nhiên:
Giáo viên cùng trẻ sưu tầm cây, hoa, hướng dẫn trẻ trồng, chăm sóc, tưới nước,
nhổ cỏ…cho cây. Thông qua các buổi dạo chơi ngoài trời, khám phá thiên nhiên.
Từ những sản phẩm trẻ tạo ra trong quá trình chơi, hoạt động như, các con
bướm, ong, chuồn chuồn, hoa, lá, làm từ ống nước ngọt, hộp sữa, đĩa CD, từ giấy
dạ… giáo viên gợi ý cho trẻ kết xen kẽ chúng lại với nhau thành dãi, những bông
hoa, chiếc lá giáo viên cùng trẻ kết lại thành lẵng hoa, bình hoa giáo viên sử dụng
tất cả những sản phẩm đó để làm trang trí ở các góc, ở sảnh hè, sân…. tranh vẽ,
hoa của trẻ giáo viên đóng khung, làm lồng đèn, lẵng hoa, cột hè. Khuyến khích trẻ
cùng thầy cơ xắp đặt đồ chơi, phân loại đồ chơi, lau, dọn đồ chơi, đồ dùng hàng
tuần …
Việc tạo cơ hội khuyến khích trẻ tham gia xây dựng mơi trường cùng giáo
viên là cách kích thích niềm say mê học hỏi, tìm hiểu của trẻ. Các học liệu bố trí đa
dạng, hấp dẫn, khuyến khích trẻ chơi theo nhiều cách sáng tạo để trẻ có thể chủ
động tích cực vui chơi, tìm tịi khám phá, trải nghiệm, thực hiện, hợp tác và trẻ
thoải mái trò chuyện chia sẻ ý tưởng cùng bạn bè. Trẻ hoạt động tích cực, hiệu quả.


17

2.3.6. Giải pháp 6: Phối hợp với phụ huynh trong việc sưu tầm nguyên
vật liệu, học liệu để tạo môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.
Việc tạo cơ hội, khuyến khích trẻ có thể sử dụng ngun vật liệu, học liệu các
góc chơi theo nhiều cách sáng tạo khác nhau, kỹ năng chơi của trẻ được rèn luyện
và phát triển, trẻ sáng tạo, sản phẩm trẻ tạo ra phong phú, đa dạng trong các hoạt
động cho trẻ trong trường mầm non là chưa thực sự đầy đủ bởi muốn hình thành
hay giáo dục trẻ bất kì điều gì, ln cần phải có sự hợp tác, phối hợp chặt chẽ giữa

gia đình và nhà trường. Chính vì vậy việc tuyên truyền và hướng dẫn các bậc phụ
huynh một số biện pháp để cùng với giáo viên hướng dẫn trẻ tham gia vào các hoạt
động trải nghiệm, làm đồ dùng đồ chơi tự tạo nhất là với cuộc sống bề bộn ngày
nay đã làm cho khơng ít phụ huynh khơng cịn có thời gian chăm sóc con cái,
khơng có thời gian chơi cùng với con mà thay vào đó là mua sắm những đồ chơi
hiện đại, thì nó lại là vô cùng cần thiết và hiệu quả.
Trong các cuộc họp phụ huynh, chúng tơi ln đề cập và giải thích tầm quan
trọng của việc tạo môi trường giáo dục cho trẻ để phát huy tính chủ động, tích cực
của trẻ tới các bậc phụ huynh, đề nghị các bậc phụ huynh phối hợp cùng cô giáo để
giúp trẻ phát huy tối đa khả năng của bản thân trẻ từ đó giúp trẻ sẽ tự tin, mạnh dạn
hơn trước nhiều tình huống trong cuộc sống.
Chúng tôi cũng trao đổi thường xuyên với phụ huynh những quan điểm và
biện pháp giáo dục của mình để phụ huynh có định hướng phối hợp giáo dục trẻ tại
gia đình sao cho có hệ thống và nhất quán. Việc tuyên truyền đến phụ huynh về ý
nghĩa của việc làm đồ dùng đồ chơi từ nguyên vật liêu thiên nhiên (nguyên vật liệu
mở) sử dụng các nguyên vật liệu sẵn có, rẻ tiền tạo nên các sản phẩm từ chính bàn
tay của trẻ, trẻ rất tự hào, rất thích và trân trọng sản phẩm trẻ làm ra. Phụ huynh có
thể dễ dàng tự làm cho con và hướng dẫn con cùng chơi. Đây là một quá trình sáng
tạo cần thiết, tập cho trẻ nhiều kỹ năng tự mình có thể làm và sáng tạo trong q
trình học mà chơi, chơi mà học. Ngồi ra, chúng tơi cũng thường xuyên cập nhật
thông tin về sự phát triển hay tiến bộ của trẻ tới phụ huynh để phụ huynh chia sẻ


18

phối hợp cùng giáo dục trẻ.
Nhờ thực hiện biện pháp này, phụ huynh lớp tôi đã chủ động hơn trong việc
phối hợp cùng giáo viên phát huy tính tích cực hoạt động của trẻ. Các bậc phụ huynh
cũng tỏ ra đồng cảm, chia sẻ hơn với công việc của tôi và nhiều phụ huynh đã tích cực
hơn trong việc hỗ trợ các nguyên vật liệu phế thải, và nguồn nguyên liệu này rất

phong phú, có nhiều nguyên vật liệu là phế thải từ đặc thù ngành nghề của phụ huynh,
mặt khác phụ huynh cũng hứng thú trong việc làm các đồ dùng đồ chơi từ các vật liệu
phế thải thay cho các đồ dùng mua trôi nổi trên thị trường. Tạo điều kiện thuận lợi cho
việc chăm sóc, ni dưỡng giáo dục trẻ tại trường đạt kết quả cao.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với bản thân, đồng nghiệp
và nhà trường.
Sau một năm thực hiện nghiên cứu đề tài và áp dụng vào thực tế trên lớp học
tại trường “Một số giải pháp nhằm xây dựng môi trường lớp học lấy trẻ làm trung
tâm cho trẻ mẫu giáo 4 – 5 tuổi” lớp tôi phụ trách. Với kinh nghiệm của bản thân,
sự ủng hộ tích cực của phụ huynh và đồng nghiệp cùng chỉ đạo của ban giám hiệu.
Tơi đã tìm ra những biện pháp tích cực phù hợp để nâng cao hiệu quả trong việc
tạo môi trường mở lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ và việc tạo môi trường ở lớp tôi
đạt được những kết quả đáng phấn khởi, cụ thể:
* Kết quả đối với trẻ:
Nội dung
Tổng
Tốt
Khá
Trung
Yếu
số
bình
cháu
SL

%

SL

Trẻ tham gia HĐ tích

cực xây dựng mơi
17 68% 5
trường cùng thầy.
Trẻ có kỹ năng sử
25
dụng thành thạo học
liệu, nguyên vật liệu
13 52% 6
sẵn có từ thiên nhiên
của trẻ
Trẻ hứng thú tham gia
18 72% 5
các hoạt động.
* Đối với bản thân:
- Bản thân đã thay đổi môi trường trong và
một số nội dung như:
STT
Nội dung đánh giá
1
2

%

SL

%

SL

%

20%

3

12%

0

0%

24%

6

24%

0

0%

20%

2

8%

0

0%

ngoài lớp đạt kết quả thể hiện

Số lượng góc hiện
có trong lớp đạt %
Sắp đặt góc chơi
Chưa hợp lý
0%
Thuận tiện, phù hợp
100 %
Các mảng góc trang Chưa mở, chưa linh hoạt
10%
trí,
Theo hướng mở, linh
90%
hoạt


19

3

Đồ dùng đồ chơi

Mua sẵn
20%
Tự làm
80%
4
Chuẩn bị học liệu thiên nhiên, sẵn có ở địa phương

65%
* Đối với đồng nghiệp:
- Kết quả của các giáo viên trong công tác nuôi dưỡng – chăm sóc – giáo dục
trẻ ngày càng tốt. Đã tạo hứng thú, đạt kết quả tốt cho cô và trẻ khi tham gia vào
các hoạt động.
- Tạo không khí thi đua trong các giáo viên, phát huy tính tìm tịi sáng tạo của
các giáo viên trong q trình trang trí mơi trường lớp học.
- Đã phát huy năng lực của giáo viên. Bên cạnh đó giúp giáo viên thuận lợi
trong cơng tác ni dưỡng – chăm sóc – giáo dục trẻ.
* Đối với nhà trường:
- Đã tạo được phong trào thi đua trang trí lớp học, làm đồ dùng, đồ chơi giữa
các lớp với nhau đạt kết quả tốt nhằm nâng cao chất lượng nuôi dưỡng – chăm sóc
– giáo dục trẻ.
- Góp phần làm đẹp, xây dựng trường học thân thiện nhằm đạt được nhiệm
vụ chung của năm học là “Xây dựng trường mầm non xanh - an toàn - thân
thiện”[4].
3. KẾT LUÂN VÀ KIẾN NGHI
3.1. Kết luận
Đến đây ta có thể khẳng định rằng: Việc xây dựng mơi trường giáo dục trong
và ngồi lớp theo hường lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ mầm non là thực sự cần thiết và
quan trọng trong công tác tổ chức, hướng dẫn trẻ hoạt động nhằm thỏa mãn nhu cầu
vui chơi và hoạt động của trẻ. Hơn nữa, việc xây dựng môi trường giáo dục phù hợp
sẽ là phương tiện, là điều kiện để giáo viên tác động đến sự phát triển phù hợp với
từng trẻ và từng lứa tuổi. Thơng qua đó, nhân cách của trẻ được hình thành và phát
triển tồn diện.
Mơi trường sạch sẽ, an tồn, có sự bố trí các khu vực chơi và học trong lớp phù
hợp, thuận tiện có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với sự phát triển thể chất của trẻ mà
còn thỏa mãn nhu cầu nhận thức, mở rộng hiểu biết của trẻ, kích thích trẻ hoạt động
tích cực, sáng tạo. Môi trường giao tiếp cởi mở, thân thiện giữa giáo viên với trẻ, giữa
trẻ với trẻ và giữa trẻ với môi trường xung quanh đã tạo cơ hội cho trẻ được chia sẽ,

giải bày tâm tư, nguyện vọng, mong ước của trẻ với giáo viên, với bạn.
Không chỉ có vậy, việc xây dựng mơi trường hoạt động cho trẻ đã nhận được
sự đồng tình ủng hộ, tham gia đóng góp từ phía phụ huynh cả vật chất lẫn tinh thần
để thỏa mãn mong đợi của họ đối với sự phát triển của trẻ. Để xây dựng môi
trường lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ hoạt động tích cực, tơi đã tìm tịi, học hỏi
nhằm chuẩn bị mơi trường giáo dục linh hoạt sáng tạo, cung cấp phương tiện, học
liệu và những hoạt động đa dạng, những tình huống có vấn đề và ngày càng phức
tạp hơn, có tác dụng kích thích tư duy, lơi cuốn trẻ tham gia tích cực vào hoạt động
tự tìm tịi, giải quyết vấn đề một cách sáng tạo, học qua thực hành, qua chơi một
cách vui vẻ; qua đó trẻ trực tiếp lĩnh hội được tri thức, giúp trẻ phát triển hài hòa
các lĩnh vực: Thể chất, nhận thức, ngôn ngữ, thẩm mỹ, tình cảm và kỹ năng xã hội.
Như vậy việc tạo mơi trường trong và ngồi lớp theo hướng mở “Mơi
trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” là hết sức quan trọng và cấp thiết. Chỉ có


20

khi trẻ có mơi trường thân thiện, được trực tiếp thực hành trải nghiệm, được tham
gia vào các hoạt động tập thể để tự mình làm ra sản phẩm…làm thỏa mản nhu cầu
chơi của trẻ và cùng với được tiếp cận với phương pháp dạy học tích cực từ đó
giúp trẻ phát triển một cách toàn diện đáp ứng được chương trình giáo dục mầm
non hiện nay.
3.2. Kiến nghị
* Đối với Phòng giáo dục:
- Tiếp tục tạo cơ hội, tổ chức cho giáo viên được đi tham quan trường bạn
trong huyện và những trường mẫu trong tỉnh để học tập kinh nghiệm trong việc
“Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” .
* Đối với nhà trường:
Tiếp tục làm tốt cơng tác tham mưu, xã hội hóa để tạo mơi trường ngồi lớp
đa dạng, phong phú, các góc cho trẻ được trải nghiệm các giác quan.

* Đối với đội ngũ giáo viên của trường
Thực hiện nghiêm túc chương trình. Tự học tự bồi dưỡng về chun mơn
nghiệp vụ, năng lực sư phạm và các lĩnh vực khác phải biết tự đổi mới chính mình
cho phù hợp với u cầu ngày càng cao của xã hội
Trên đây là “Một số giải pháp nhằm xây dựng môi trường lớp học lấy trẻ
làm trung tâm cho trẻ mẫu giáo 4 - 5 tuổi lớp B3 Trường Mầm non Điền Lư, huyện
Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa” và những kiến nghị đề xuất. Rất mong nhận được sự
đóng góp ý kiến của Hội đồng khoa học các cấp để sáng kiến kinh nghiệm của tơi
được hồn thiện hơn.
XÁC NHẬN CỦA HIỆU TRƯỞNG
Điền Lư, ngày 28 tháng 05 năm 2022
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, khơng sao chép nội dung của người
khác.
NGƯỜI VIẾT SÁNG KIẾN

Mai Thị Huyền

Phạm Văn Bảy

XÁC NHẬN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC HUYỆN BÁ THƯỚC