2016 BIA MUC LUC QUAN TRI HOC PHAM THE TRI 1

MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU..............................................................................iii
Phần I: TỔNG QUAN VỀ QUẢN TRỊ HỌC
Chƣơng 1: QUẢN TRỊ - MỤC TIÊU VÀ YẾU TỐ
MÔI TRƢỜNG ....................................................... 3
1. QUẢN TRỊ ............................................................................... 3
1.1. Khái niệm quản trị ............................................................. 3
1.2. Quản trị và yếu tố con người.............................................. 5
2. NHÀ QUẢN TRỊ ..................................................................... 8
2.1. Khái niệm nhà quản trị ....................................................... 8
2.2. Cấp quản trị ....................................................................... 10
2.3. Vai trò của nhà quản trị ................................................... 13
2.4. Kỹ năng của nhà quản trị.................................................. 17
3. MỤC TIÊU QUẢN TRỊ ....................................................... 19
3.1. Khái niệm ......................................................................... 19
3.2. Vai trò của quản trị theo mục tiêu.................................... 21
3.3. Phân loại mục tiêu quản trị............................................... 23
3.4. Thực chất của quản trị theo mục tiêu xác đáng .............. 25
3.5. Trình tự quản trị theo mục tiêu ........................................ 29
3.6. Các mục tiêu đối với tham mưu....................................... 32
4. MÔI TRƢỜNG QUẢN TRỊ................................................. 33
4.1. Các yếu tố môi trường vĩ mô ........................................... 34
4.2. Các yếu tố môi trường trong ngành ................................ 38
4.3. Các yếu tố môi trường bên trong của tổ chức ................. 41
5. QUẢN TRỊ LÀ MỘT KHOA HỌC VÀ
NGHỆ THUẬT ..................................................................... 43
5.1. Tính khoa học của quản trị ............................................... 43
5.2. Tính nghệ thuật của quản trị............................................. 45
6. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU QUẢN TRỊ HỌC...... 46
TÓM LƢỢC ................................................................................ 47
CÂU HỎI THẢO LUẬN........................................................... 50

v


Chƣơng 2: SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LÝ THUYẾT
QUẢN TRỊ ............................................................. 51
1. HỌC THUYẾT QUẢN LÝ THEO KHOA HỌC............. 53
1.1. Federick Winslaw Taylor (1856-1915) ........................... 53
1.2. Henry Lawrence Gantt (1861-1919) ............................... 58
1.3. Frank Bunker Gilbreth (1868-1924)................................ 59
2. LÝ THUYẾT QUẢN LÝ HÀNH CHÍNH ......................... 60
2.1. Henry Fayol (1841-1925) ................................................. 60
2.2. Nội dung của lý thuyết Quản lý hành chính.................... 60
3. LÝ THUYẾT QUAN HỆ CON NGƢỜI ............................ 65
3.1. Mary Parker Follet (1868-1933) ...................................... 66
3.2. Elton Mayo (1880-1949) .................................................. 69
4. LÝ THUYẾT QUẢN LÝ TỔ CHỨC ................................. 71
4.1. Chester Irwing Barnard (1886-1961) .............................. 71
4.2. Nội dung của lý thuyết về Tổ chức và quản lý ............... 72
5. THUYẾT HÀNH VI TRONG QUẢN LÝ ......................... 77
5.1. Thuyết hành vi trong quản lý của Herbert Simon .......... 78
5.2. Thuyết hành vi trong quản lý của
Douglas McGregor ........................................................... 81
6. THUYẾT VĂN HÓA QUẢN LÝ ........................................ 83
6.1. Thuyết Z của Wiliam Ouchi ............................................ 83
6.2. Thuyết văn hóa quản lý của Thomas và Robert ............ 84
7. LÝ THUYẾT HỆ THỐNG VÀ ĐỊNH LƢỢNG
VỀ QUẢN TRỊ........................................................................ 85
TÓM LƢỢC ................................................................................ 88
CÂU HỎI THẢO LUẬN........................................................... 90
Chƣơng 3: THÔNG TIN VÀ QUẢN TRỊ THÔNG TIN..... 92

1. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÕ CỦA THƠNG TIN
LIÊN LẠC............................................................................... 92
1.1. Khái niệm thơng tin liên lạc ............................................. 93
1.2. Vai trị của thơng tin liên lạc ............................................ 95
vi


2. Q TRÌNH THƠNG TIN LIÊN LẠC............................. 98
2.1. Người gửi thông báo ......................................................... 99
2.2. Chuyển thông báo ............................................................. 99
2.3. Người nhận thông báo .................................................... 100
2.4. Nhiễu trong thông tin liên lạc......................................... 100
2.5. Sự phản hồi trong thông tin liên lạc............................... 101
2.6. Các yếu tố về tình huống và tổ chức trong thơng
tin liên lạc ........................................................................ 101
3. CÁC LOẠI THƠNG TIN LIÊN LẠC TRONG
DOANH NGHIỆP ............................................................... 102
3.1. Yêu cầu thông tin đối với nhà quản trị .......................... 102
3.2. Thông tin liên lạc trong doanh nghiệp........................... 103
3.3. Hệ thống xã hội và mạng lưới thông tin liên lạc ........... 110
4. HỆ THỐNG QUẢN TRỊ THƠNG TIN LIÊN LẠC ...... 111
4.1. Những dịng thơng tin bên ngồi ................................... 112
4.2. Những dịng thơng tin trong nội bộ tổ chức .................. 113
4.3. Những hạn chế trong sử dụng thông tin ........................ 114
4.4. Công cụ trợ giúp việc xử lý thông tin ............................ 114
5. QUẢN TRỊ HỆ THỐNG THÔNG TIN LIÊN LẠC ...... 116
5.1. Nhu cầu thông tin cho các loại quyết định .................... 116
5.2. Quản trị hệ thống thông tin ............................................ 117
5.3. Tổ chức cung cấp thông tin cho việc ra quyết định ...... 120
6. NHỮNG TRỞ NGẠI TRONG THÔNG TIN

LIÊN LẠC............................................................................. 123
6.1. Thiếu hoạch định ........................................................... 124
6.2. Giả thuyết không rõ ràng ................................................ 124
6.3. Mập mờ ngữ nghĩa.......................................................... 125
6.4. Truyền đạt thông tin và ghi nhận kém ........................... 125
6.5. Ít lắng nghe và đánh giá vội ........................................... 125
6.6. Không tin cậy, đe dọa và sợ hãi ..................................... 126
6.7. Khơng có đủ thời gian ................................................... 126
vii


7. HƢỚNG TỚI SỰ THƠNG TIN LIÊN LẠC CĨ
HIỆU QUẢ............................................................................ 127
TÓM LƢỢC .............................................................................. 129
CÂU HỎI THẢO LUẬN......................................................... 130
Chƣơng 4: QUYẾT ĐỊNH ...................................................... 131
1. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÕ CỦA QUYẾT ĐỊNH ........ 131
1.1. Khái niệm quyết định ..................................................... 131
1.2. Phân loại quyết định ....................................................... 132
1.3. Sự tương ứng các loại quyết định với cấp quản trị ....... 135
1.4. Vai trò của quyết định .................................................... 137
2. LÝ THUYẾT ƢU TIÊN ...................................................... 138
3. QUÁ TRÌNH RA QUYẾT ĐỊNH ...................................... 141
3.1. Sự hợp lý ........................................................................ 141
3.2. Quá trình ra quyết định ................................................... 142
4. RA QUYẾT ĐỊNH CÁ NHÂN........................................... 155
4.1. Các giá trị ........................................................................ 155
4.2. Nhân cách ........................................................................ 156
4.3. Chấp nhận rủi ro ............................................................. 157
4.4. Khả năng bất hòa ............................................................ 158

5. RA QUYẾT ĐỊNH TẬP THỂ ............................................ 159
5.1. Các quyết định tập thể .................................................... 159
5.2. Sự sáng tạo trong quyết định tập thể…………. ........... 161
5.3. Những kỹ thuật để kích thích sự sáng tạo………. ....... 163
6. ĐÁNH GIÁ TẦM QUAN TRỌNG CỦA MỘT
QUYẾT ĐỊNH ..................................................................... .166
6.1. Phạm vi và độ dài của quyết định…... .......................... 166
6.2. Sự linh hoạt của các kế hoạch……… ........................... 166
6.3. Độ chắc chắn của mục tiêu…… .................................... 167
6.4. Khả năng lượng hóa các biến số ................................... 167
6.5. Yếu tố con người……………… ................................... 167
TÓM LƢỢC .............................................................................. 167
CÂU HỎI THẢO LUẬN………. ........................................... 169
viii


Phần II: CÁC CHỨC NĂNG QUẢN TRỊ
Chƣơng 5: CHỨC NĂNG HOẠCH ĐỊNH .......................... 173
1. CÁC CHỨC NĂNG QUẢN TRỊ ....................................... 173
2. CHỨC NĂNG HOẠCH ĐỊNH .......................................... 174
2.1. Khái niệm hoạch định………….................................... 174
2.2. Phân loại hoạch định……………….. ........................... 177
2.3. Vai trò của việc hoạch định............................................ 185
3. CÁC BƢỚC HOẠCH ĐỊNH CHUNG ............................. 187
3.1. Nhận thức cơ hội……………… ................................... 188
3.2. Thiết lập các mục tiêu………….................................... 189
3.3. Phát triển các tiền đề……………….. ........................... 189
3.4. Xây dựng các phương án ............................................... 191
3.5. Đánh giá các phương án ................................................. 191
3.6. Lựa chọn phương án ....................................................... 192

3.7. Hoạch định phụ trợ ......................................................... 193
3.8. Lập ngân sách.................................................................. 194
4. CÁC BƢỚC HOẠCH ĐỊNH TRONG
KINH DOANH…… ............................................................ 194
4.1. Xác định mục tiêu ........................................................... 194
4.2. Phương hướng hành động .............................................. 200
4.3. Các nguồn tài nguyên ..................................................... 203
4.4. Thực hiện hoạch định ..................................................... 207
5. THỜI HẠN HOẠCH ĐỊNH ............................................... 210
5.1. Thời hạn hoạch định hợp lý ........................................... 210
5.2. Phối hợp hoạch định ngắn hạn và dài hạn..................... 212
6. TÍNH LINH HOẠT TRONG HOẠCH ĐỊNH................ 213
6.1. Nguyên tắc linh hoạt ....................................................... 213
6.2. Kiểm tra việc hoạch định thường xuyên ....................... 215
TÓM LƢỢC .............................................................................. 215
CÂU HỎI THẢO LUẬN......................................................... 217
ix


Chƣơng 6: CHỨC NĂNG TỔ CHỨC .................................. 218
1. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÕ CỦA TỔ CHỨC ................ 218
1.1. Khái niệm về tổ chức ...................................................... 218
1.2. Vai trò của tổ chức .......................................................... 221
1.3. Phân loại tổ chức............................................................. 223
2. TẦM QUẢN TRỊ CỦA TỔ CHỨC .................................. 226
2.1. Tầm quản trị .................................................................... 226
2.2. Tầm quản trị hiệu quả ..................................................... 229
2.3. Những hạn chế của việc phân cấp quản trị ................. 230
2.4. Các yếu tố xác định tầm quản trị có hiệu quả ............... 231
3. PHÂN CHIA BỘ PHẬN CƠ BẢN TRONG

TỔ CHỨC ............................................................................. 235
3.1. Phân chia bộ phận theo số lượng ................................... 236
3.2. Phân chia bộ phận theo thời gian ................................... 237
3.3. Phân chia bộ phận theo chức năng ................................ 237
3.4. Phân chia bộ phận theo vùng địa lý ............................... 239
3.5. Phân chia bộ phận theo sản phẩm .................................. 242
3.6. Phân chia bộ phận theo khách hàng .............................. 243
3.7. Phân chia bộ phận theo thị trường ................................. 244
3.8. Phân chia bộ phận theo dịch vụ .................................... 246
3.9. Phân chia bộ phận theo ma trận ..................................... 247
4. QUYỀN HẠN TRONG CƠ CẤU TỔ CHỨC................. 249
4.1. Khái niệm về quyền lực.................................................. 249
4.2. Giao phó quyền hạn ........................................................ 252
4.3. Những nguyên tắc giao quyền ....................................... 254
4.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến mức độ phân quyền .... 259
4.5. Tái tập trung quyền lực................................................... 264
5. QUAN HỆ QUYỀN HẠN TRONG TỔ CHỨC.............. 265
5.1. Quyền hạn trực tuyến và tham mưu .............................. 265
5.2. Quyền hạn chức năng và trực tuyến – chức năng ......... 269
6. ĐẢM BẢO CÔNG TÁC TỔ CHỨC CÓ HIỆU QUẢ ... 272
6.1 Nhận biết những khó khăn của tổ chức ......................... 273
6.2. Tránh những khó khăn của tổ chức ............................... 276
x


7. QUẢN TRỊ SỰ THAY ĐỔI ............................................... 280
7.1. Khái niệm quản trị sự thay đổi ....................................... 280
7.2. Quá trình quản trị sự thay đổi ........................................ 281
TÓM LƢỢC .............................................................................. 300
CÂU HỎI THẢO LUẬN......................................................... 302

Chƣơng 7: CHỨC NĂNG LÃNH ĐẠO ............................... 303
1. KHÁI NIỆM VÀ CÁC YẾU TỐ CẤU THÀNH
SỰ LÃNH ĐẠO ................................................................... 303
1.1. Khái niệm ........................................................................ 303
1.2. Các yếu tố cấu thành sự lãnh đạo .................................. 306
2. CÁC PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO .................................. 307
2.1. Các phong cách lãnh đạo dựa vào quyền lực ................ 307
2.2. Bốn hệ thống quản trị của Likert ................................... 309
2.3. Ô bàn cờ quản trị............................................................. 310
2.4. Hiệu quả của sự lãnh đạo theo mục tiêu........................ 313
3. NHỮNG ĐIỀU CẦN THIẾT ĐỐI VỚI NHÀ
LÃNH ĐẠO .......................................................................... 316
3.1. Quyền lực địa vị .............................................................. 316
3.2. Cơ cấu nhiệm vụ ............................................................. 316
3.3. Các mối quan hệ giữa lãnh đạo và thành viên .............. 316
4. MỘT SỐ LÝ THUYẾT VỀ ĐỘNG CƠ THÖC ĐẨY ... 317
4.1. Lý thuyết về sự phân cấp theo nhu cầu Maslow ........... 317
4.2. Lý thuyết hai yếu tố của Herzberg ................................. 319
4.3. Lý thuyết động cơ thúc đẩy theo hy vọng
của Vroom ....................................................................... 321
4.4. Mơ hình động cơ thúc đẩy của Porter và Lawler.......... 322
4.5. Động cơ thúc đẩy theo nhu cầu của McClelland .......... 323
4.6. Lý thuyết công bằng của Stacy Adam ........................... 324
4.7. Động lực thúc đẩy trong quản trị của Patton................. 325
4.8. Những biện pháp thúc đẩy đặc biệt ............................... 327
5. ĐỘNG CƠ THÖC ĐẨY ...................................................... 330
5.1. Lãnh đạo và động cơ thúc đẩy ....................................... 330
5.2. Động cơ thúc đẩy ............................................................ 331
5.3. Động lực thúc đẩy ........................................................... 334
xi

6. NHĨM TRONG CƠNG VIỆC .......................................... 335
6.1. Khái niệm nhóm trong cơng việc................................... 335
6.2. Phân loại nhóm trong cơng việc .................................... 337
6.3. Sự hình thành các nhóm trong cơng việc ...................... 338
6.4. Các kiểu nhóm trong một tổ chức.................................. 341
6.5. Sự phát triển của các nhóm trong cơng việc ................. 343
6.6. Những đặc điểm của các nhóm trong cơng việc ........... 345
6.7. Các phương thức quản trị mâu thuẫn giữa
các nhóm.......................................................................... 354
7. LÀM PHONG PHƯ THÊM CƠNG VIỆC ...................... 357
7.1. Khái niệm ........................................................................ 357
7.2. Nguyên nhân chủ yếu của sự làm phong phú
thêm công việc ................................................................ 358
7.3. Cách thức làm phong phú thêm công việc .................... 358
7.4. Những hạn chế của sự làm phong phú thêm
công việc .......................................................................... 359
7.5. Vận dụng lý thuyết động cơ thúc đẩy ........................... 359
TÓM LƢỢC .............................................................................. 360
CÂU HỎI THẢO LUẬN......................................................... 362
Chƣơng 8: CHỨC NĂNG KIỂM TRA ............................... 363
1. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÕ CỦA KIỂM TRA............... 363
1.1. Khái niệm ........................................................................ 363
1.2. Vai trò của chức năng kiểm tra ...................................... 364
2. QUÁ TRÌNH KIỂM TRA CƠ BẢN - HỆ
THỐNG PHẢN HỒI ........................................................... 364
2.1. Quá trình kiểm tra cơ bản ............................................... 364
2.2. Kiểm tra là một hệ thống phản hồi ................................ 367
2.3. Thông tin thời gian thực và kiểm tra ............................. 367

3. KIỂM TRA LƢỜNG TRƢỚC .......................................... 368
3.1. Những kỹ thuật kiểm tra trước ....................................... 369
3.2. Các hệ thống lường trước so với hệ thống
phản hồi ........................................................................... 369
3.3. Sự lường trước trong quản trị ........................................ 370
xii


3.4. Những yêu cầu đối với việc kiểm tra lường trước ....... 371
4. KIỂM TRA THÍCH HỢP .................................................. 372
4.1. Kiểm tra phải thiết kế theo chức vụ và được
hoạch định ....................................................................... 372
4.2. Kiểm tra phải thiết kế theo ý đồ của các nhà
quản trị ............................................................................. 373
4.3. Kiểm tra phải chỉ rõ những chỗ khác biệt tại các
điểm thiết yếu .................................................................. 373
4.4. Kiểm tra phải khách quan .............................................. 374
4.5. Kiểm tra phải linh hoạt ................................................... 374
4.6. Kiểm tra phải phù hợp với môi trường của
tổ chức ............................................................................. 374
4.7. Kiểm tra phải tiết kiệm ................................................... 375
4.8. Kiểm tra phải dẫn đến tác động điều chỉnh ................... 375
5. ĐIỂM VÀ TIÊU CHUẨN KIỂM TRA THIẾT YẾU .... 375
5.1. Xác định các điểm kiểm tra thiết yếu ............................ 375
5.2. Các tiêu chuẩn theo điểm kiểm tra thiết yếu ................ 376
6. CÁC CÔNG CỤ KIỂM TRA CHỦ YẾU ........................ 378
6.1. Các kỹ thuật kiểm tra ngân sách .................................... 379
6.2. Các biện pháp kiểm tra khác .......................................... 383
7. KIỂM TRA TOÀN DIỆN ................................................... 388
7.1. Kiểm tra trước công việc ................................................ 390

7.2. Kiểm tra trong công việc ................................................ 398
7.3. Kiểm tra sau cơng việc ................................................... 400

TĨM LƢỢC ..................................................................... 411
CÂU HỎI THẢO LUẬN ................................................ 413
TÀI LIỆU THAM KHẢO .............................................. 415

xiii