Tài liệu 11 sự thật khó tin về trẻ sơ sinh docx

11 sự thật khó tin về trẻ sơ sinh
Hầu hết trẻ sơ sinh đều ít tóc, mũm mĩm và chỉ nói được bi bô. Ngoài những biểu
hiện dễ thương bên ngoài, các ông bố bà mẹ không thể nắm bắt tâm tư của con.
Vậy điều gì diễn ra trong não bộ của trẻ?
Dưới đây là 11 sự thật các bậc phụ huynh cần biết.

1. Tất cả đều được sinh sớm

Nếu không cấp phải hạn chế về giới hạn diện tích khung xương chậu của người
mẹ, đứa trẻ sẽ tiếp tục giai đoạn phát triển trong dạ con trong thời gian lâu hơn
bình thường – các chuyên gia sinh vật học khẳng định.

Theo TS Lise Eliot, chuyên gia thần kinh học, đồng thời là tác giả của cuốn sách
“What’s going on in there? How the brain and mind develop in the first five years
of life” – công trình nghiên cứu tổng thể về não bộ trong 5 năm đầu đời, để có thể
chui vừa âm đạo của người mẹ, não bộ của trẻ sơ sinh chỉ được phép có kích thước
nhỏ bằng ¼ não bộ người trưởng thành.

Nhiều chuyên gia hàng đầu về nhi khoa đã ví quãng thời gian 3 tháng đầu đời của
trẻ như “quý thứ 4” của thời kỳ thai nghén để nhấn mạnh sự thiếu thốn, trống rỗng
mọi kỹ năng xã hội. Nụ cười đầu tiên trong đời của bé thường không xuất hiện cho
đến giai đoạn 10 đến 14 tuần tuổi và giai đoạn biết thể hiện tình cảm chỉ đến sau
khi tròn 5 tháng tuổi.

Hầu hết trẻ sơ sinh đều ít tóc, mũm mĩm và chỉ nói được bi bô. (Ảnh minh họa).
Các nhà sinh vật học tiến hóa lập luận, trẻ sơ sinh gần như ở trong tình trạng vô
thức và dễ dàng khóc nhè do ảnh hưởng ngoại cảnh. Điều này lý giải tại sao các
ông bố bà mẹ thật sự cảm thấy lo lắng, khi đứa trẻ mới chào đời không cất tiếng
khóc. Thực tế, tiếng khóc mang lại năng lượng để sinh tồn.

Hiếm có trường hợp nào kiềm chế được tiếng khóc trong giai đoạn đầu đời.

Khoảng 4 tuần tuổi, hầu hết trẻ sơ sinh đều ở trong tình trạng quấy khóc không
ngừng. TS Melvin Konner, chuyên gia nhân chủng học – thần kinh cho rằng, tiếng
khóc là biểu hiện sự phát triển về mặt thể chất, đồng thời như lời khẳng định về sự
tồn tại của mình với thế giới.

Biểu hiện dễ nhận thấy đối với những trường hợp sinh thiếu tháng – thời gian quấy
khóc càng kéo dài, nhà khoa học Mỹ nói tiếp.

2. Tác dụng tích cực nhờ tương tác với bố mẹ

“Ở đâu có bé, ở đó có bố mẹ”– TS Michael Goldstein, nhà nghiên cứu phát triển
ngôn ngữ (Đại học Cornell – Mỹ) nói vui. Bộ não trẻ hoạt động dựa trên cơ chế
vận dụng cách thức phản ứng của người lớn với hành vi của mình để tự hoàn thiện.

Trẻ sơ sinh gần như không thể kiểm soát khả năng hoạt động của khu vực vỏ não
trước trán, bởi vậy, mọi nỗ lực rèn luyện hay những lo âu về tính cách ở giai đoạn
đầu đời đều vô nghĩa. Thay vào đó, kiến thức trẻ thu được trong giai đoạn này chủ
yếu là cảm giác đói, sự cô đơn, lo âu, mệt mỏi và cách thức xoa dịu cơn đau.

Các bậc cha mẹ có thể tham gia tích cực vào quá trình học hỏi bằng cách phản ứng
thật nhanh trước những yêu cầu của trẻ.

Bộ não trẻ hoạt động dựa trên cơ chế vận dụng cách thức phản ứng của người lớn
với hành vi của mình để tự hoàn thiện. (Ảnh minh họa).
3. Đùa vui với nét mặt và luyện phát âm đóng vai trò quan trọng

Mỗi khi bắt chước lại hình thức biểu hiện khuôn mặt của người lớn, cảm xúc của
trẻ nhờ thế dần phát triển – GS Alison Gopnik, tác giả cuốn sách Triết học trẻ nhỏ
khẳng định. Với hành động tưởng chừng ngô nghê này, nền tảng của cảm xúc, khả
năng giao tiếp dần dần hình thành.

GS Gopnik đưa ra lời khuyên, các bậc phụ huynh nên tích cực biểu hiện tình cảm
trên nét mặt – theo những cách thức dễ mô phỏng.

Nhiều nghiên cứu mới đây chứng minh, tiếng nói bi bô – gần như thuộc về bản
năng của trẻ đóng vai trò then chốt trong sự phát triển ngôn ngữ. Bởi vậy, việc phát
âm chuẩn, có ngữ điệu và điểm nhấn của người lớn sẽ giúp con nhỏ cảm nhận được
ngôn ngữ.
4. Tốc độ phát triển thần kỳ của não bộ
Bài liên quan:
Sơ sinh đã… lo ế vợ
'Bệnh quen' ở bé nhũ nhi (P.2)
Học lỏm mẹ Tây tập bơi cho bé
Đông về bé chẳng sợ hăm tã!
Não bộ con người khi mới sinh đơn giản hơn rất nhiều so với khi trưởng thành. Sau
khi sinh, não bộ bước vào giai đoạn phát triển nhanh chóng, gần gấp đôi kích thước
ban đầu và cho đến sinh nhật lần đầu, não bộ trẻ nhỏ đã đạt kích thước 60% não bộ
người trưởng thành.

Tùy vào từng đối tượng, não bộ có tốc độ phát triển đa dạng, nhưng không ngừng
nghỉ cho đến 26 tuổi. TS Eliot nhận xét: “Bộ não phát triển không ngừng, theo
chiều hướng tích cực hoặc tồi tệ”.

5. Yếu kém về khả năng tập trung

Não bộ trẻ nhỏ có nhiều kết nối thần kinh hơn người trưởng thành, tuy nhiên, có rất
ít chất dẫn truyền thần kinh ức chế. Chính vì lý do này, khả năng nhận thức đối với
một vấn đề sẽ bị khuếch tán.

Điều này lý giải tạo sao trẻ thường tỏ ra lơ đễnh và không có khả năng đánh giá

tính chất quan trọng của vấn đề. GS Gopnik ví nhận thức của trẻ như ánh đèn sáng
lan tỏa khắp căn phòng, trong khi người trưởng thành biết cách nắm bắt vấn đề cốt
lõi – như ánh đèn flash của máy chụp hình – chỉ tập trung vào chi tiết đặc biệt và
bỏ qua ngoại cảnh.

Cùng với thời gian, khi trẻ chín chắn hơn, bằng những trải nghiệm thu được, bộ
não sẽ bước vào giai đoạn “sắp xếp lại” và mạng lưới noron thần kinh sẽ được kiện
toàn và hoàn thiện một cách tinh vi. Đây mới là thời điểm để trẻ có thể cất tiếng
nói đầu đời.

6. Tiếng nói bi bô – tín hiệu của nhu cầu học hỏi

Ngoại trừ trở ngại về sự khuếch tán nhận thức, trẻ sơ sinh thường hướng sự tập
trung ngay tức thì mọi thay đổi. Mỗi khi để tâm đến vấn đề gì, trẻ thường cất tiếng
bi bô để biểu lộ sự quan tâm. Đặc biệt, phát âm của trẻ, dù vô nghĩa cũng là hình
thức biểu hiện ban đầu của việc động não suy nghĩ.

Theo tiến sĩ Goldstein, bằng cách này, trẻ muốn thổ lộ với người lớn về sự sẵn
sàng để tiếp thu kiến thức. Một số bậc phụ huynh luôn cố gắng để giải nghĩa những
câu từ của con nhỏ.

Vì thế, con bạn sẽ thông minh hơn, mọi người trò chuyện vui vẻ với chúng. Cuộc
đối thoại đạt hiệu quả tối ưu, khi bố mẹ tiếp lời – ngay sau mỗi lần, trẻ ngừng phát
âm – TS Eliot nhấn mạnh.

Trong tiếng Anh, từ “baby” ám chỉ em bé có nguồn gốc từ tiếng bi bô của trẻ “ba-
ba-ba”.

7. Tương tác từ phía bố mẹ cần có chừng mực

Khi đứa trẻ nhận sự đáp lại tuyệt đối từ phía bố mẹ, chúng sẽ tỏ ra chán nản và
không còn giữ được sự tập trung. “Khả năng học hỏi của trẻ là rất mong manh” –
TS Goldstein giải thích.

Theo kết quả thí nghiệm do TS Goldstein chủ trì mới được công bố khẳng định,
dưới sự trợ giúp của nhiều phương pháp tiếp cận khoa học, bố mẹ có thể đáp lại tối
đa 80% yêu cầu của trẻ sơ sinh. Khi đạt cột mốc này, khả năng ngôn ngữ có thể
phát triển vượt bậc, tuy nhiên, khả năng tập trung và ghi nhớ suy giảm đáng kể.

TS Goldstein đưa ra lời khuyên, nên hạn chế dần việc lặp lại những từ trẻ thốt ra
hoàn toàn vô nghĩa, đồng thời tích cực nhắc lại những phát âm cận kề hình thành
nên từ hoàn chỉnh (ví dụ “ma-ma”). Theo cách thức này, trẻ sẽ bắt đầu lắp ghép
những thông tin thu thập được và tạo thành ngôn ngữ riêng của mình.

8. Tác dụng thực sự của việc giáo dục qua băng đĩa

Các nghiên cứu mới đây khẳng định, tương tác với xã hội bên ngoài đóng vai trò
cốt lõi trong việc tiếp thu ngôn ngữ một cách hoàn chỉnh của trẻ. TS Goldstein cho
hay: “Trẻ em có khả năng lựa chọn giữa những kiến thức thu được thông qua
tương tác 2 chiều và những vật vô tri. Bởi vậy, không có hy vọng giáo dục thông
qua đồ vật không có tính năng nghe và đối đáp”.

Tất cả những loại băng đĩa hình được quảng cáo có khả năng giáo dục trẻ nhỏ đều
không phát huy hiệu quả - do tất cả đều không thể dõi theo tâm tư và những tín
hiệu của trẻ.

Nếu bạn muốn con nhỏ thông minh, hãy bỏ qua những băng đĩa hình, đồng thời cố
gắng dành thời gian vui đùa với chúng – TS Eliot khuyến cáo.

9. Nguy cơ quá tải

Nhu cầu tương tác của trẻ đòi hỏi né tránh tình trạng đối tác bị kích thích thái quá
và vô nghĩa. Sự tập trung của trẻ nằm trong giới hạn và rất dễ bị quá tải – TS Eliot
giải thích. Đôi lúc, sư tương tác đòi hỏi phải điều hòa hợp lý.

Cách thức điều chỉnh rất đơn giản. bạn có thể bồng bế đu đưa trên tay, tắt đèn hoặc
quấn tã quanh người để bé lúng túng trong việc kiểm soát tình hình. Cách thức tối
ưu nhằm xoa dịu ham muốn đó là đưa bé chìm vào giấc ngủ.

Nghiên cứu được công bố năm 2010 trên tạp chí chuyên ngành nhi khoa “Child
Development” khẳng định, ngủ đủ giấc vào ban đêm có thể giúp trẻ phát triển toàn
diện mọi kỹ năng.

10. Kỹ năng nghe, hiểu chưa phát triển

Trẻ sơ sinh luôn rất vất vả trong nỗ lực nghe, hiểu. Điều này giải thích tại sao tiếng
quấy khóc làm tất cả mọi người trong gia đình cảm thấy khó chịu – trừ chính bản
thân trẻ. Trẻ nhỏ không thể phân biệt giọng hát và nhạc nền như người lớn.

Lối mòn này lý giải cho khả năng ngủ ngon lành giữa đám đông ồn ào, hoặc ngay
bên cạnh chiếc máy hút bụi hoạt động phát ra âm thanh chát chúa. Cũng vì lý do
này, trẻ không thể tiếp thu được kiến thức trên băng đĩa vì không thể lượm lặt ngôn
ngữ giữa hàng tá thể loại nhạc nền.

Tuy nhiên, trẻ em vẫn dành sự quan tâm nhất định đến âm nhạc. Theo TS Eliot:
“Trẻ luôn hướng sự chú ý cho thể loại nhạc có điểm nhấn tinh tế như nhạc giao
hưởng”.

11. Cần nhiều hơn ngoài bố và mẹ

Trong khi nhiều nhà khoa học nhấn mạnh mối quan hệ giữa bố mẹ - con cái, những
dự án nghiên cứu lớn gần đây chỉ ra rằng, để giúp trẻ phát triển toàn diện cần có
môi trường tập thể tương đương với một ngôi làng.

Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí chuyên ngành “Monographs of the
Society for Research in Child Development”, trẻ học hỏi được nhiều nhất khi ở bên
cạnh mình luôn thường trực ít nhất 3 người lớn.

Dành thời gian bên ông bà, cô giáo, bạn bè của bố mẹ, cô bác giúp trẻ cải thiện khả
năng nắm bắt tâm trạng thông qua biểu hiện khuôn mặt trẻ. Trẻ nhỏ có khả năng
vận dụng biểu hiện bên ngoài của người lớn để giải mã tâm tư, tình cảm – TS
Sarah Hrdy, tác giả cuốn sách nổi tiếng “Mothers and Others” lý giải.