Bí quyết viết bài văn cảm nhận về đoạn thơ, đoạn văn, bài văn lớp 7

I.NHỮNG LƯU Ý ĐỂ LÀM TỐT ĐOẠN VĂN, BÀI VĂN
CẢM THỤ VĂN HỌC.
*Viết đủ ý, rõ ràng
Một bài văn cảm thụ hay thì trước hết nó phải là bài văn
đúng và đủ ý. Đối với Ngữ văn hay Tập làm văn trước nay vẫn
bị nhiều người hiểu lầm là muốn học được văn phải có năng
khiếu, chỉ cần viết hay là được. Thực chất việc học văn cũng đòi
hỏi sự logic, học theo chương trình, có motip học, chỉ khác nhau
ở cách xây dựng từ ngữ và cách cảm nhận văn học mà thơi.
“Muốn viết một bài văn hay thì trước tiên các bạn phải viết
đúng đã, cần đảm bảo đủ bố cục của bài văn, đủ các ý và nội
dung thì mới gây được ấn tượng với người đọc, người xem.”
*Không “viết dài, viết dai, viết dại”
Việc viết quá dài có thể dẫn đến khơng đủ ý và lan man.
Một bài văn cảm nhận thì sẽ có nhiều ý và nhiều đoạn cần phân
tích, tuy nhiên, dung lượng của mỗi đoạn không nên quá dài.
Bởi nếu quá đầu tư vào một đoạn thì có thể dẫn đến trùng ý, hết
“văn”,…
*Tránh viết văn lủng củng, rời rạc
Bài văn cảm thụ văn học là dạng bài đòi hỏi học sinh cần có
sự thống nhất, mạch lạc. Học sinh khơng nên diễn đạt quá khô
khan cứng nhắc, nhưng cũng không nên viết quá hoa mỹ, văn vẻ
mà không đi vào trọng tâm. Đồng thời, đã là văn “cảm thụ” thì
học sinh khơng nên hành văn q mơ típ hoặc rời rạc, như vậy
sẽ khơng lưu lại dấu ấn trong lịng người đọc.
II.Các bước để làm bài văn cảm thụ văn học
“ Để làm được một bài văn dạng này, các con cần chỉ ra được
nghệ thuật dùng từ, đặt câu, cách sử dụng các phép tu từ,
hiệu quả biểu đạt mà các nghệ thuật đó mang lại; chỉ ra
được cái hay, cái đẹp của đoạn văn, đoạn thơ. Đặc biệt là các
con cần diễn đạt thành văn những cảm nhận của mình, văn

phong phù hợp, rành mạch.”


Để làm tốt dạng bài cảm thụ tác phẩm thơ, văn, học sinh chú
ý các bước làm như sau:
+ Bước một, cũng là bước xác định đề bài, tổng quan về bài thơ,
đoạn văn. Theo đó, học sinh cần:
– Đọc kĩ đề, nắm vững yêu cầu của đề bài.
– Đọc kĩ đoạn thơ, đoạn văn mà đề bài cho, hiểu khái quát nội
dung và nghệ thuật.
+Bước hai chính là bước tìm ra các ý chính quan trọng cho
bài thơ, đoạn văn theo đề bài, cụ thể, học sinh cần:
– Xác định rõ nội dung và nghệ thuật.
– Tìm ý, tiêu đề nội dung của mỗi ý.
+Bước ba là bước mà bất cứ một bài Tập làm văn nào cũng cần
có, khơng riêng gì bài cảm thụ văn học, đó là tạo “sườn” cho bài
văn hay nói khác đi là lập dàn ý cho cả bài. Ở bước này, học sinh
cần:
– Lập dàn ý cho đoạn văn/ bài văn.
– Ở mỗi dấu hiệu nghệ thuật cần nêu rõ tên của biện pháp nghệ
thuật, ở hình ảnh nào, tác dụng của biện pháp nghệ thuật ấy
với việc biểu đạt nội dung của đoạn văn, đoạn thơ. Học sinh
nêu cảm nghĩ, liên tưởng, đánh giá.


III.Các em cần có một dàn ý cụ thể cho từng bài thơ, đoạn
văn….
Ví dụ như:

+ Khi phát hiện phép so sánh, cần chỉ rõ tác giả đã so sánh sự
vật nào với sự vật nào, phân tích đặc điểm của sự vật dùng so
sánh để chỉ ra đặc điểm của sự vật được so sánh.
+ Khi phát hiện phép nhân hóa, cần chỉ rõ sự vật nào được
nhân hóa, nhờ từ ngữ nào, qua đó đặc điểm của sự vật được
nhân hóa hiện lên như thế nào…..
+ Trong ẩn dụ, cần xác định được sự vật đang được nói tới
trong văn cảnh được dùng để chỉ cho sự vật nào, từ đặc điểm
của sự vật đang có mặt, ta tìm ra đặc điểm của sự vật mà người
viết muốn nói tới.
+ Trong hốn dụ, cần chỉ rõ đâu là hình ảnh hốn dụ, hình
ảnh đó dùng để gọi thay cho sự vật, hiện tượng nào, dùng hốn
dụ như vậy thì nội dung diễn đạt có gì đáng chú ý.
-Tương tự việc phát hiên tìm hiểu các từ ngữ, sử dụng các
kiểu câu- tác dụng của kiểu câu trong văn bản,… hình ảnh,
âm thanh, màu sắc…; cách diễn đạt, miêu tả tâm lí nhân vật
qua ngoại hình, hành động, cử chỉ , lời nói,…nhịp thơ, giọng
văn, cách sử dụng nghệ thuật: nói quá, nói giảm nói tránh,
phóng đại, thậm xưng,…điệp từ, điệp ngữ, nói lái,… sử dựng
thành ngữ, tục ngữ trong cách diễn đạt của tác giả,….phép
đối, tương phản tăng cấp, đảo ngữ,...đều chú ý để phân tích
giá trị nghệ thuật,….CHÚ Ý BIỆN PHÁP NGHỆ THUẬT
ĐẶC SẮC TRONG TỪNG BÀI.
+Bước bốn, học sinh viết đoạn văn hoặc bài văn theo yêu cầu
của đề bài.
IV.Để bài văn cảm thụ được hay và ấn tượng, bài văn cần
đáp ứng các nội dung sau:
– Giới thiệu tác giả, tác phẩm, xuất xứ của đoạn thơ, đoạn
văn, trích dẫn lại (nếu có thể).
– Phân tích các biện pháp tu từ nghệ thuật được sử dụng

(biện pháp tu từ gì? ở hình ảnh nào? giá trị biểu đạt của các
phép tu từ đó?)


– Chốt lại điểm sáng về nghệ thuật, cái hay, cái đẹp, giá trị nội
dung mà nghệ thuật đó đem lại cho cả đoạn văn.
Để viết được một bài văn cảm nhận hay, học sinh cần lưu
ý viết dung lượng vừa đủ, đủ ý, rõ ràng, hành văn phù hợp
với từng bài thơ, đoạn văn. Đồng thời, cần làm đúng theo
các bước để có thể có một bài văn cảm thụ hay, ấn tượng.

DÀN Ý CHUNG
Dàn ý phân tích một đoạn thơ hoặc một bài thơ
*Mở bài:
– Giới thiệu sơ lược về tác giả: tên tuổi, bút danh, vị trí trong
nền văn học, chủ đề sáng tác, phong cách sáng tác, những đóng
góp của tác giả đối với phong trào văn học, giai đoạn văn học và
nền văn học dân tộc.
– Giới thiệu tổng quát về bài thơ: hoàn cảnh xuất xứ, đại ý, nội
dung chính của đoạn thơ/bài thơ. Dẫn vào đoạn thơ, bài thơ cần
phân tích: trích lại bài thơ (nếu ngắn) cịn khổ thơ thì phải ghi lại
tất cả.
*Thân bài:
– Khái quát về vị trí trích đoạn hoặc bố cục, mạch cảm xúc chủ
đạo của khổ thơ, bài thơ.
– Giới thiệu vấn đề nghị luận và phương hướng làm bài .
– Phân tích bài thơ/đoạn thơ: trích thơ rồi lần lượt phân tích
những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, v.v…. trong từng câu
thơ, giải mã đúng từ ngữ, hình ảnh đó để giúp người đọc cảm
thấy được những cái hay, cái đặc sắc về nội dung, nghệ thuật cảu

bài thơ.


Lưu ý: Nên phân tích từ nghệ thuật đến nội dung, khi phân tích
phải dựa vào từ ngữ có trong bài thơ, hoàn cảnh ra đời, phong
cách sáng tác của tác giả để tránh suy diễn miên man, khơng
chính xác, cụ thể:
* Phân tích khổ thơ thứ nhất:
+ Nêu nội dung chính của khổ thơ thứ nhất:
(Trích thơ…)
+ Áp dụng các thủ pháp phân tích thơ để phân tích những hình
ảnh, từ ngữ, biện pháp nghệ thuật tu từ, nhịp điệu, v.v. trong
từng câu thơ; giải mã những từ ngữ, hình ảnh đó có ý nghĩa gì,
nó hay, đặc sắc ở chỗ nào.
+ Liên hệ, so sánh với những bài thơ cùng chủ dề.
+ Chuyển sang khổ thứ hai.
* Phân tích khổ thơ thứ hai:
+ Cách làm bốn bước tương tự khổ thứ nhất.
+ Rồi cứ tiếp tục như thế đến hết bài.
(Lưu ý: đơi khi có thể phân tích hai khổ thơ cùng một lúc nếu
hai khổ thơ cùng một ý nghĩa)
– Nhận xét đánh giá bài thơ:
+ Đánh giá về nội dung, tư tưởng của bài thơ. (Nét đặc sắc về
nội dung của bài thơ là gì? Thành công/hạn chế?)
+ Đánh giá về nghệ thuật. (Thành công/hạn chế?)
+ Đánh giá về phong cách tác giả. (Qua bài thơ em thấy tác giả
là người như thế nào; có thể nói thêm những đặc điểm về phong


cách nghệ thuật và đóng góp của nhà thơ trên văn đàn lúc bấy

giờ).
Kết bài:
+ Khẳng định lại toàn bộ gia trị về nội dung, nghệ thuật của bài
thơ.
+ Liên hệ bản thân và cuộc sống (nếu có).

V. BÍ QUYẾT ĐƠN GIẢN ĐỂ HỌC TỐT MƠN VĂN “KHĨ
NHĂN”
1 . Suy nghĩ tích cực tự tạo cho mình niềm hứng khởi
Bạn ngại học và bỏ bê mơn này vì nghĩ mình khơng đủ khả
năng, khơng hứng thú? Chính những suy nghĩ này cản trở bạn
tiến bộ. Thay vào đó, hãy dành thời gian tự nhủ với bản thân:
“Người khác học được mình cũng học được”. Khác với các mơn
Tự nhiên như Tốn, Lý...khi đã mất gốc rất khó để học lại, với
Văn học bạn chỉ cần một chút chăm chỉ là hồn tồn có thể giải
quyết được.
2.Luyện đọc nhiều, tập trung và dành thời gian đọc lại
Luyện đọc nhiều truyện ngắn, tiểu thuyết, sách văn học rồi
rút ra ý chính cho mình làm tư liệu học tập để bạn thêm hiểu từ
ngữ tiếng Việt và rèn luyện khả năng sáng tạo, tư duy sâu sắc.


Khi đọc, nếu bạn cứ thụ động chăm chăm học thuộc lịng từng
câu, từng chữ thì chỉ khiến bạn càng thêm khó tiếp thu. Bạn cần
tập trung tối đa vào tác phẩm và dành thời gian mỗi ngày
khoảng 30 phút – 1 tiếng để đọc lại. Đọc chứ không phải học
thuộc lịng : đó thực sự là cách hiệu quả giúp bạn ghi nhớ nội
dung chính tác phẩm, giữ ý văn ln trơi chảy trong đầu và có
thể bật ra bất cứ lúc nào khi làm bài.
3 .Soạn bài không phụ thuộc vào sách tham khảo:

Soạn bài trước thì khi vào lớp bạn sẽ dễ dàng trả lời những
câu hỏi được đặt ra. Sách tham khảo có thể cho bạn nhiều ý
tưởng hay ho, nhưng khiến bạn bị phụ thuộc mỗi khi hết ý. Bạn
có thể viết văn theo suy nghĩ, cảm nhận của riêng mình rồi sau
đó mới đọc sách tham khảo để bổ sung thêm ý mới bên cạnh
những ý mình đã triển khai trước đó. Dùng sách tham khảo
không phải là xấu, quan trọng là bạn nên chọn lọc khi sử dụng
thay vì bị phụ thuộc vào nó.
4. Tập trung nghe giảng, tránh làm việc riêng và ghi chép
bài đầy đủ
Nhiều bạn sử dụng đồ ăn thức uống, máy nghe nhạc và điện
thoại di động vào giờ Văn cho đỡ buồn ngủ. Tuy nhiên, khi ăn
uống, nghe nhạc hay bấm điện thoại bạn đã bỏ phí bài giảng, mà
môn văn nếu bị đứt quãng chắc chắn bạn sẽ khơng hiểu gì cả.
Chính việc bạn tập trung nghe giảng khiến thầy cơ càng thêm
hứng thú tận tình truyền đạt kiến thức cho bạn giúp bạn học tốt
hơn. Đừng vì chán nản mơn Văn mà bạn cứ bỏ trống vở ghi, đến
lúc kiểm tra thì chạy nháo nhào đi mượn vở chép bài thế rồi vừa
chép không kịp và kiến thức cũng chẳng có là bao. Ghi chép bài
đầy đủ và sạch sẽ bạn dễ dàng tập trung vào việc học đồng thời
mau thuộc bài hơn.


5 . Mạnh dạn biến tiết học Văn trở nên thú vị
Mạnh dạn xung phong phát biểu ý kiến vừa chống buồn ngủ
trong giờ học Văn vừa giúp bạn có thêm kiến thức bổ ích nhớ
bài lâu hơn. Chỗ nào không hiểu rõ bạn cứ mạnh dạn giơ tay hỏi
lại thầy cô để thêm tự tin và vững vàng phân tích tác phẩm. Hơn
thế nữa, hãy “hơ biến” tiết Văn trở nên thú vị bằng cách tạo
dựng các nhóm thi đua cùng xây dựng bài học. Thử thể hiện

diễn xuất, giọng kể của bạn qua các văn bản được học trên lớp
và môn Văn sẽ “dễ nuốt” hơn bao giờ hết vì chính bạn đã tạo
bầu khơng khí vui vẻ cho tiết học.
6. Gạch dưới những ý chính và sử dụng sơ đồ cây
Nếu bạn cảm thấy bài giảng có q nhiều ý khiến bạn lan man,
khó học thì hãy gạch dưới những ý chính được thầy cơ lưu ý
nhiều trong bài. Bạn có thể áp dụng sơ đồ cây để học dàn ý. Ý
chính nằm ở giữa, các ý phụ ý nhỏ hơn sẽ là những nhánh cây
đâm ra. Văn học là môn thiên về cảm xúc nhưng nếu bài viết của
bạn rất tình cảm mà thiếu ý cũng khó được điểm cao. Sơ đồ cây
sẽ giúp bài viết của bạn đi đúng hướng.



7 Hãy học với tâm trạng thực sự thoải mái:
Việc học Văn là hành trình khám phá từ từ, đừng vì tư tưởng
bị bắt buộc mà tự ép bản thân. Đừng ngại viết ra những điều
mới, ý kiến riêng của bạn thay vì lo lắng khơng đúng theo sách.
Đơi khi sáng tạo ngồi lề đó lại khiến bài viết của bạn thêm nổi
bật và khả năng ngôn từ vững chắc hơn. Học với tâm trạng thật
sự thoải mái bạn sẽ thấy việc học Văn khơng hề khó khăn chút
nào, hơn hết bạn cảm nhận được nhiều điều tốt đẹp mà những
giá trị văn chương mang lại.