Tài liệu Báo cáo " Thuế thu nhập doanh nghiệp với hoạt động chào bán cổ phiếu của công ty cổ phần " docx

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 4/2009 31







Ths. Nguyễn Minh Hằng *
ut thu thu nhp doanh nghip c
Quc hi thụng qua ngy 3/6/2008 chớnh
thc cú hiu lc t ngy 01/01/2009 ó t
du n quan trng trong quỏ trỡnh xõy dng
v hon thin phỏp lut thu thu nhp doanh
nghip nhm ỏp ng ũi hi thc tin phỏt
sinh trong quỏ trỡnh phỏt trin kinh t-xó hi
ca Vit Nam. Lut thu thu nhp doanh
nghip nm 2008 ra i l ũi hi tt yu
nhm thng nht cỏc quy nh gia Lut
thu thu nhp doanh nghip vi Lut thu
thu nhp cỏ nhõn (cng cú hiu lc t ngy
01/01/2009) v Lut qun lớ thu. Bờn cnh
nhng im mi quan trng m Lut thu
thu nhp doanh nghip t c nh gii
hn li i tng v phm vi iu chnh v
thu nhp chu thu, v cỏc khon chi phớ
c tr khi tớnh thu nhp chu thu, v thu
sut, v cỏch x lớ vi cỏc trng hp ang

c hng u ói thu theo phỏp lut hin
hnh Lut thu thu nhp doanh nghip nm
2008 cũn b ng nhng ni dung cn thit
liờn quan n vic xỏc nh thu nhp chu
thu, c bit l cỏc khon thu nhp phỏt
sinh khi cỏc cụng ti c phn tin hnh cho
bỏn c phiu nhm tng vn s hu ch ca
doanh nghip, xỏc nh cỏc chi phớ liờn quan
n hot ng cho bỏn c phiu v nhng
u ói v thu thu nhp doanh nghip i
vi cụng ti c phn khi thc hin cho bỏn
c phn. ú cng l ni dung c cp
trong phm vi bi vit ny.
1. Thu nhp do cho bỏn c phiu ca cụng
ti c phn vi thu thu nhp doanh nghip
Trong khong 2 nm tr li õy, cựng
vi s phỏt trin vt bc ca th trng
chng khoỏn Vit Nam, vic thnh lp, m
rng quy mụ phỏt trin ca cỏc cụng ti c
phn ang din ra liờn tc v hot ng cho
bỏn c phiu tng quy mụ vn s hu ch
l vic lm tt yu. Vic cho bỏn c phiu
ca cụng ti c phn l kờnh huy ng vn
tng i hiu qu nu t trong tng quan
so sỏnh vi cỏc kờnh huy ng vn truyn
thng khỏc nh tớn dng ngõn hng, phỏt
hnh trỏi phiu, tớn dng thng mi
Thụng qua hnh vi cho bỏn c phiu, mi
quan h gia nh u t v t chc cho bỏn
c thit lp theo nguyờn tc nh u t

cựng chia s li nhun vi cụng ti tng ng
vi s vn m h b ra v ngc li, cựng
gỏnh chu ri ro v khon u t trong
trng hp cụng ti lm n thua l.
Theo Lut chng khoỏn nm 2006, mnh
giỏ ca c phiu c xỏc nh l mi
nghỡn ng Vit Nam.
(1)
iu ny cú ngha
khi cụng ti c phn cho bỏn c phiu thỡ giỏ
L

* Ging viờn Khoa phỏp lut kinh t
Trng i hc Lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
32 tạp chí luật học số 4/2009

tr c xỏc nh cho mi n v c phiu l
10 nghỡn ng. Quyn li c ụng c
hng cng theo n v giỏ tr ny (vớ d
nh chia c tc bng tin mt, chia c tc
bng c phiu ). Tuy nhiờn, trờn thc t rt
ớt nh u t cú c hi c mua c phiu
vi giỏ tr bng mnh giỏ vỡ phỏp lut Vit
Nam cho phộp t chc cho bỏn cú quyn
xỏc nh giỏ tr c phiu trc khi cho
bỏn.
(2)

Vi quy nh hi ng qun tr ca
cụng ti c phn cú quyn xỏc nh thi im,
phng thc v giỏ c phn trc khi cho
bỏn ti Lut doanh nghip nm 2005, cỏc
cụng ti c phn cú c hi xỏc nh giỏ tr
thc ca c phiu cụng ti khụng ph thuc
vo mnh giỏ. iu ỏng bn õy l sau
khi cụng ti c phn ó hon tt t cho bỏn,
h s s hu lng giỏ tr thng d vn bng
tin mt (cash pluss) c hỡnh thnh t
chờnh lch gia mnh giỏ v th giỏ c phiu
trong t cho bỏn. õy l thu nhp phỏt
sinh khụng liờn quan trc tip n hot ng
sn xut kinh doanh ca cụng ti m cụng ti
c hng, giỏ cho bỏn c phiu cng cao
thỡ lng giỏ tr thng d vn cng ln v
trong nhiu trng hp cỏc cụng ti c phn
ó huy ng c lng vn khng l thụng
qua hot ng cho bỏn ny. Cú th ly mt
vi vớ d in hỡnh qua thc tin cho bỏn c
phn ca cỏc cụng ti c phn Vit Nam
trong thi gian va qua. Cụng ti c phn C
in lnh thnh ph H Chớ Minh tin hnh
cho bỏn c phiu REE theo phng thc
cho giỏ cnh tranh cho cỏc nh u t ln
theo giy chng nhn ng kớ phỏt hnh s:
77/UBCK-KPH do Ch tch U ban chng
khoỏn nh nc kớ ngy 11/01/2007. Tng
khi lng c phiu a ra cho bỏn l
4.450.590 c phiu, mnh giỏ 10.000 ng.

Giỏ cho mua bỡnh quõn l 204.934 ng
mt c phiu. Tng giỏ tr c phiu bỏn c
912.077.970.000 ng.
(3)
Tng cụng ti bo
him Vit Nam (Bo Vit) ó bỏn c phn
cho hai c ụng chin lc l Tp on bo
him HSBC (thuc Tp on HSBC) v tp
on cụng nghip tu thy Vit Nam
(Vinashin). HSBC Insurance s hu 10% vn
iu l ca Bo Vit. Lng vn m HSBC
Insurance u t theo t l trờn l 4.121 t
ng (tng ng vi hn 255 triu USD).
Vinashin l i tỏc chin lc trong nc ca
Bo Vit vi t l s hu 3,56%, tng ng
vi 20.400.000 c phn. Tng giỏ tr u t
hn 1.467 t ng (tng ng vi hn 90
triu USD).
(4)
Nh vy, cỏc nh u t chin
lc ó mua c phn ca Bo Vit vi giỏ
bỡnh quõn l 194.000 ng/c phn, theo ú,
thu nhp phỏt sinh qua hot ng cho bỏn c
phiu ca cỏc cụng ti núi trờn (bng hai
phng thc cho bỏn khỏc nhau l cho bỏn
riờng l v cho bỏn ra cụng chỳng) tng i
ln so vi tng lng vn d kin huy ng.
Vy, cỏc quy nh v thu i vi loi
thu nhp ny nh th no?
Lut thu thu nhp doanh nghip hin

hnh xỏc nh thu nhp chu thu ngoi hot
ng sn xut, kinh doanh nh sau: Thu
nhp chu thu khỏc bao gm thu nhp t
chờnh lch mua, bỏn chng khoỏn, quyn s
hu, quyn s dng ti sn; thu nhp t
chuyn quyn s dng t, chuyn quyn
thuờ t
(5)
Theo khỏi nim ny cú th
hiu chờnh lch do mua bỏn chng khoỏn
ca doanh nghip di hai gúc :


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 4/2009 33

Th nht, doanh nghip vi t cỏch l
nh u t trờn th trng chng khoỏn, thc
hin cỏc hnh vi mua bỏn chng khoỏn v
phỏt sinh thu nhp chu thu. Lut thu thu
nhp doanh nghip nm 2003 v cỏc vn bn
hng dn thi hnh cng cha lm rừ t cỏch
ch th ca doanh nghip trong trng hp
ny bng nhng quy nh c th. Quy nh
ny gõy khụng ớt khú khn, vng mc trong
quỏ trỡnh thc thi phỏp lut. Gi nh, doanh
nghip vi t cỏch l t chc u t chng
khoỏn, khi thc hin cỏc giao dch thnh
cụng, h ó phi tr khon phớ giao dch cho
cụng ti chng khoỏn khụng ph thuc vo

vic cú lói hay thua l khi mua bỏn chng
khoỏn. Lut thu thu nhp doanh nghip quy
nh mt trong nhng thu nhp thuc din
chu thu ca doanh nghip l thu nhp t
chờnh lnh mua bỏn chng khoỏn. Trờn thc
t, chờnh lch ny cú th l chờnh lch õm
hoc chờnh lch dng, trong trng hp
chờnh lch õm, cn c no s c xỏc nh
tớnh thu thu nhp doanh nghip cho cỏc
doanh nghip trong trng hp ny?
Th hai, doanh nghip vi t cỏch l t
chc phỏt hnh thc hin hnh vi cho bỏn
chng khoỏn, t ú phỏt sinh thu nhp chu
thu. Thu nhp ny phỏt sinh do chờnh lch
gia mnh giỏ vi giỏ bỏn ca c phiu v t
chc phỏt hnh c hng hon ton vỡ h
cú quyn xỏc nh giỏ cho bỏn c phn.
Vic xỏc nh thu nhp chu thu trong
trng hp trờn l hp lớ. Tuy nhiờn, Lut
thu thu nhp doanh nghip hin hnh v cỏc
vn bn hng dn thi hnh khụng quy nh
nhng trng hp c th xỏc nh thu nhp
chu thu dn n tỡnh trng nhiu cụng ti c
phn khụng np thu thu nhp doanh nghip
sau khi ó cho bỏn c phn thnh cụng v
ó thu c giỏ tr thng d trờn tng vn
huy ng (bao gm c vic cho bỏn c phn
cho nh u t chin lc hoc cho bỏn c
phiu rng rói ra cụng chỳng).
Lut thu thu nhp doanh nghip nm

2008 khụng xỏc nh c th thu nhp chu
thu liờn quan n hot ng mua bỏn chng
khoỏn. Thu nhp chu thu trong thu thu
nhp doanh nghip nm 2008 c quy nh
nh sau: Thu nhp khỏc bao gm thu nhp
t chuyn nhng vn, chuyn nhng bt
ng sn; thu nhp t quyn s hu, quyn
s dng ti sn; thu nhp t chuyn nhng,
cho thuờ, thanh lớ ti sn
(6)

Nhỡn chung, cỏc chuyờn gia cho rng
Lut thu thu nhp doanh nghip nm 2008
cng cú cỏch xỏc nh thu nhp chu thu
ging nh Lut thu thu nhp doanh nghip
nm 2003, tuy nhiờn phn thu nhp khỏc
trong thu nhp chu thu cú mt s b sung
bao gm: 1) Thu nhp t chuyn nhng
vn, quy nh ny cú phm vi rng hn quy
nh v thu nhp t chờnh lch mua, bỏn
chng khoỏn trc õy. Vi quy nh ny,
cỏc thu nhp t vic chuyn nhng vn
khỏc khụng thuc i tng iu chnh ca
Lut chng khoỏn cng b iu chnh nh
cỏc trng hp chuyn nhng vn theo
Lut doanh nghip, Lut u t.
(7)

Nu nhn nh rng thu nhp t chuyn
nhng vn cú phm vi rng hn quy nh

v thu nhp t chờnh lch mua bỏn chng
khoỏn l khụng hon ton chớnh xỏc hay núi
cỏch khỏc l ch ỳng mt vi khớa cnh
nht nh. Xột gúc doanh nghip ang s


nghiên cứu - trao đổi
34 tạp chí luật học số 4/2009

hu lng vn nht nh ca doanh nghip
khỏc, cú nhu cu chuyn nhng v chuyn
nhng vn thnh cụng, phỏt sinh thu nhp
chu thu thỡ nhn nh trờn l ỳng. Nhng
xột gúc doanh nghip mun m rng
quy mụ vn bng vic cho bỏn chng khoỏn
thỡ chỳng tụi cho rng ú khụng phi l hnh
vi chuyn nhng vn m ú l hnh vi huy
ng vn u t. Theo ú, hnh vi chuyn
nhng vn khụng cú ngha rng hn hnh vi
mua bỏn chng khoỏn, c bit l trong
trng hp cụng ti cho bỏn c phiu tng
vn ch s hu ca chớnh mỡnh. õy l hai
hnh vi hon ton khỏc bit v bn cht. Nh
vy, hnh vi cho bỏn c phiu ca cụng ti
c phn nhm huy ng vn nu phỏt sinh
thu nhp cho cụng ti c phn thỡ phn thu
nhp ny hon ton cha c cp trong
Lut thu thu nhp doanh nghip nm 2008.
H qu l cỏc cụng ti c phn cho bỏn c
phiu ra cụng chỳng hoc cho bỏn c phiu

cho cỏc nh u t chin lc vi mc giỏ
do cụng ti xỏc nh cao hn mnh giỏ s to
ra lng giỏ tr thng d vn khỏ ln tu
theo s lng c phiu v giỏ tr c phiu
c a ra cho bỏn, thu nhp ny mc
nhiờn c hiu l khụng thuc din chu
thu. Nờn chng, trỏnh hiu sai cỏc quy
nh phỏp lut v hin tng cỏc doanh
nghip lỏch lut, trỏnh thu, Lut thu thu
nhp doanh nghip cn b sung loi thu nhp
trờn vo din thu nhp chu thu.
2. Cỏc chi phớ liờn quan n hot ng
cho bỏn c phiu ca cụng ti c phn v
vic thc thi Lut thu thu nhp doanh
nghip nm 2008
V cỏc khon chi phớ c tr v cỏc
khon chi phớ khụng c tr khi xỏc nh
thu nhp chu thu, mt trong nhng im
mi ca Lut thu thu nhp doanh nghip
nm 2008 l ó ỏp dng nguyờn tc loi tr
khi xỏc nh cỏc khon chi phớ ca doanh
nghip. Cỏc khon chi phớ ch cn ỏp ng
cỏc iu kin ti khon 1 iu 9 Lut
thu thu nhp doanh nghip nm 2008 l cỏc
chi phớ thc t phỏt sinh liờn quan n hot
ng sn xut kinh doanh v cú y hoỏ
n chng t theo quy nh. Ngc li, cỏc
khon chi phớ khụng c tr khi tớnh thu
thu nhp doanh nghip cng c quy nh
ti khon 2 iu 9 Lut thu thu nhp doanh

nghip nm 2008 bao gm 14 loi chi phớ
khỏc nhau. Cỏc quy nh ny c ỏnh giỏ
l phự hp vi thc tin, cao quyn t ch
sn xut kinh doanh cho doanh nghip. Theo
ú, doanh nghip ch ng i chiu, kờ
khai thu theo cỏc quy nh ca Lut qun lớ
thu, phỏp lut v k toỏn, kim toỏn nhng
vn m bo nhng nguyờn tc c bn v
tớnh tuõn th phỏp lut.
(8)
Mt khỏc, quy nh
v chi phớ nh trờn cng to iu kin thun
li cho doanh nghip v cỏc c quan qun lớ
thu trong quỏ trỡnh thc thi Lut thu thu
nhp doanh nghip.
Tuy nhiờn, cú th thy rng phn quy
nh v cỏc chi phớ c tr trong Lut thu
thu nhp doanh nghip nm 2008 khụng cú
quy nh no cp nhng chi phớ phỏt sinh
khi doanh nghip thc hin cho bỏn c
phiu. Trờn thc t, khi doanh nghip cho
bỏn c phiu, cỏc chi phớ thc hin hot
ng ny khỏ ln trong ú phi k n phớ
dch v t vn phỏt hnh, phớ cụng b thụng
tin, phớ bo lónh phỏt hnh (nu doanh


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 4/2009 35

nghip la chn t chc bo lónh phỏt hnh),
phớ kim toỏn, phớ phõn phi c phiu Vớ
d: Cụng ti c phn khu cụng nghip Tõn
To ó chi cho hot ng cho bỏn 20 triu
c phiu ra cụng chỳng l 5.260.927.500
ng.
(9)
Cụng ti c phn sỏch giỏo dc ti
thnh ph H Ni khi cho bỏn c phiu ra
cụng chỳng ó chi ht 187.743.350 ng
trong ú phớ bo lónh phỏt hnh l
127.743.350 ng, chi t vn phỏt hnh l
50.000.000 ng.
(10)
Qua mt vi vớ d cú
th thy chi phớ thc hin cho bỏn c phn
m doanh nghip phi b ra l rt ỏng k.
Nhng nhng chi phớ ny khụng phi l chi
phớ c tr khi tớnh thu thu nhp doanh
nghip vỡ nú khụng phi l khon chi thc
t phỏt sinh liờn quan n hot ng sn
xut, kinh doanh ca doanh nghip.
(11)

Khon chi ny cng khụng thuc din nhng
chi phớ khụng c tr theo khon 2 iu 9
Lut thu thu nhp doanh nghip nm 2008.
Do ú, õy l nhng chi phớ nm ngoi phm
vi iu chnh ca Lut thu thu nhp doanh
nghip. Vy, cú th hiu theo hng th

nht, nhng chi phớ phỏt sinh do hot ng
cho bỏn c phiu ca doanh nghip khụng
c a vo tớnh thu. Mt khỏc, cú th
hiu quy nh ti khon 1 iu 9 Lut thu
thu nhp doanh nghip mt cỏch linh hot
hn, theo ú, coi cỏc chi phớ do cho bỏn c
phn l cỏc chi phớ thu hỳt vn u t m
vn l yu t cn bn, khi ngun cho mi
hot ng sn xut kinh doanh, do vy,
nhng chi phớ huy ng vn phi l nhng
chi phớ liờn quan n hot ng sn xut
kinh doanh ca doanh nghip. Quan im
ny hon ton cú tớnh logic xột khớa cnh
khoa hc v ti chớnh doanh nghip, v cỏc
yu t vn v chi phớ doanh nghip. Nu lut
thu a thu nhp phỏt sinh t hot ng
cho bỏn c phiu ca cụng ti c phn vo
din thu nhp chu thu nh kin ngh ti
phn 1 ca bi vit thỡ cỏc chi phớ liờn quan
n hot ng cho bỏn c tr tớnh
thu l iu hp lớ. Cú th ly vớ d ti Ngh
nh ca Chớnh ph s 24/2007/N-CP
ngy 14/2/2007 hng dn chi tit thi hnh
Lut thu thu nhp doanh nghip nm 2003,
thu nhp phỏt sinh t hnh vi chuyn quyn
s dng t, chuyn quyn thuờ t ca
doanh nghip c a vo thu nhp chu
thu v gn lin vi nú l cỏc chi phớ liờn
quan n hot ng chuyn quyn s dng
t, chuyn quyn thuờ t nh: chi phớ v

giỏ vn, chi phớ n bự thit hi v t, chi
phớ n bự thit hi v hoa mu, chi phớ ci
to san lp mt bng, chi phớ u t xõy
dng c s h tng iu ny s to ra tớnh
cụng bng trong vic tớnh thu nhp chu thu
v cỏc chi phớ c tr luụn phi gn lin
vi thu nhp chu thu trong kỡ tớnh thu.
Vy, cn c xỏc nh chi phớ c tr
theo lut thu thu nhp doanh nghip trong
trng hp ny c t ra nh th no, bờn
cnh ú l nhng iu kin v chng t hoỏ
n c gii hn n õu, cú xỏc nh gii
hn ti a i vi nhng chng t hoỏ n
ny hay khụng? T nhng bn khon trờn
õy, tỏc gi bi vit tm a ra mt vi kin
ngh v vic xỏc nh chi phớ c tr i
vi nhng chi phớ gn vi hot ng cho
bỏn c phiu ca cụng ti c phn nh sau:
Th nht, cỏc chi phớ c tr bao gm:
chi phớ t vn phỏt hnh, chi phớ bo lónh


nghiªn cøu - trao ®æi
36 t¹p chÝ luËt häc sè 4/2009

phát hành, chi phí phân phối cổ phiếu, chi
phí kiểm toán, chi phí công bố thông tin và
các chi phí khác liên quan đến hoạt động
chào bán cổ phiếu.
Thứ hai, điều kiện đặt ra đối với các loại

chi phí này là phải là những chi phí thực chi,
phải có hoá đơn chứng từ đầy đủ.
Thứ ba, những chi phí này yêu cầu phải
có xác nhận của các tổ chức liên quan, tổ
chức tư vấn, bảo lãnh phát hành, ngân hàng
nơi mở tải khoản phong toả nhận tiền mua
cổ phiếu của các nhà đầu tư
3. Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp
đối với công ti cổ phần chào bán cổ phiếu
Việc công ti cổ phần chào bán cổ phiếu
để tăng vốn điều lệ, mở rộng sản xuất kinh
doanh là việc làm cần được khuyến khích và
tạo điều kiện thuận lợi. Việc tạo điều kiện
thuận lợi cho doanh nghiệp thu hút vốn đầu
tư không chỉ thuộc về trách nhiệm của các
cơ quan quản lí mà còn phụ thuộc vào hệ
thống chính sách ưu đãi đầu tư đồng bộ
trong đó có chính sách thuế thu nhập doanh
nghiệp. Trước đây, để khuyến khích công ti
cổ phần niêm yết cổ phiếu tại trung tâm giao
dịch chứng khoán, Bộ tài chính đã quy định:
“Các doanh nghiệp niêm yết cổ phiếu lần
đầu tại Trung tâm giao dịch chứng khoán
được giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp
phải nộp trong hai năm kể từ khi thực hiện
niêm yết”.
(12)
Quy định này được đánh giá là
chính sách thuế quan trọng hỗ trợ doanh
nghiệp khi thực hiện niêm yết tại sàn giao

dịch chứng khoán tập trung đồng thời thúc
đẩy sự phát triển của thị trường chứng
khoán. Chính sách ưu đãi đặc biệt về thuế
thu nhập doanh nghiệp này là động lực tích
cực khiến các doanh nghiệp tăng cường làm
thủ tục niêm yết chứng khoán vào năm 2006.
Tuy nhiên, ngày 08/9/2006 Bộ tài chính lại
ra Công văn số 10997/BTC-CST về việc
chấm dứt ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp
đối với tổ chức niêm yết kể từ ngày
01/01/2007. Kể từ đó đến nay, các công ti cổ
phần thực hiện hoạt động chào bán cổ phiếu
hoặc niêm yết cổ phiếu đều không được
hưởng bất kì ưu đãi nào về thuế thu nhập
doanh nghiệp. Trong các trường hợp ưu đãi
thuế quy định tại điều 13, 14, 15, 16, 17 Luật
thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2008,
không có trường hợp nào miễn, giảm thuế
thu nhập doanh nghiệp cho các công ti cổ
phần thực hiện chào bán cổ phiếu. Có ý kiến
cho rằng các công ti cổ phần chào bán cổ
phiếu cũng cần được hưởng ưu đãi về thuế
thu nhập doanh nghiệp dựa trên những lí do
sau đây:
Thứ nhất, chào bán cổ phiếu là hoạt động
tạo vốn của doanh nghiệp. Khi quy mô vốn
tăng lên đồng nghĩa với việc doanh nghiệp
mở rộng sản xuất kinh doanh. Trong nhiều
trường hợp, sau khi doanh nghiệp có số vốn
nhất định, doanh nghiệp sẽ kinh doanh trong

những lĩnh vực đang được khuyến khích đầu
tư hoặc mở rộng sản xuất, kinh doanh trên
những địa bàn cần khuyến khích đầu tư. Do
vậy, tuy không phải là doanh nghiệp mới
hoạt động thì những công ti cổ phần thuộc
loại nêu trên cũng rất cần được quan tâm,
khuyến khích ưu đãi thuế.
Thứ hai, trong quá trình chào bán cổ
phần, có khả năng công ti cổ phần chào bán
không thành công, số vốn huy động không
đạt được mức công ti đặt ra trong khi chi


nghiªn cøu - trao ®æi
t¹p chÝ luËt häc sè 4/2009 37

phí chào bán đã phải trả. Những trường hợp
như trên cũng cần có sự hỗ trợ một phần
thông qua ưu đãi thuế thu nhập doanh
nghiệp ít nhất là trong năm chào bán cổ
phần thất bại đó.
Thứ ba, khi doanh nghiệp chào bán cổ
phần thành công, nguồn vốn huy động được
tiếp tục đầu tư vào sản xuất kinh doanh, có
thể coi như doanh nghiệp bắt đầu quy trình
đầu tư mới. Quy trình đầu tư này cũng cần
có sự bảo đảm, khuyến khích đầu tư và
không gì thiết thực hơn là những ưu đãi về
thuế thu nhập doanh nghiệp. Ví dụ ưu đãi
miễn giảm thuế trong những năm đầu sử

dụng vốn huy động để đầu tư, ưu đãi mức
thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp cho
công ti cổ phần, ưu đãi liên quan đến vấn đề
chuyển lỗ sang năm tính thuế tiếp theo trong
trường hợp công ti thua lỗ
Những lí do nêu trên xét ở góc độ nhất
định cũng có tính thuyết phục. Mặc dù vậy,
xét từ góc độ doanh nghiệp đã thu hút được
một lượng vốn lớn khi chào bán cổ phần
thành công, điều này đã tạo ra những lợi ích
to lớn với doanh nghiệp trong tương quan so
sánh với các kênh huy động vốn khác như
tín dụng ngân hàng, tín dụng thương mại
Chào bán cổ phần với bản chất là tăng vốn
sở hữu chủ của doanh nghiệp từ sự góp vốn
của các cổ đông; cổ đông và doanh nghiệp
cam kết cùng chia sẻ rủi ro, điều này không
gây nên áp lực trả nợ đối với doanh nghiệp
so với việc doanh nghiệp vay vốn ngân hàng,
phát hành trái phiếu hay vay vốn của các
doanh nghiệp hay các quỹ đầu tư khác. Mặt
khác, thu hút vốn qua kênh chào bán cổ
phần, doanh nghiệp cũng không phải cầm
cố, thế chấp tài sản, không cần tính đến tiền
trả lãi, các chi phí phát sinh và các thủ tục
vay vốn phức tạp như vay vốn tại các kênh
tín dụng khác. Hơn thế, tổng thu ròng trên
tổng vốn huy động tạo ra lợi thế đáng kể cho
doanh nghiệp khi tiến hành các hoạt động
đầu tư, mở rộng quy mô sản xuất, kinh

doanh. Với những lợi ích to lớn về vốn, về
thu nhập như trên, liệu có nên đặt ra vấn đề
ưu đãi thuế đối với công ti cổ phần chào bán
cổ phiếu hay không?
Để đưa ra ý kiến hợp lí trong thời điểm
nền kinh tế và thị trường chứng khoán Việt
Nam chưa thực sự phát triển ổn định và bền
vững như hiện nay là vấn đề khó khăn, phức
tạp, đòi hỏi sự cân nhắc, tính toán cụ thể từ
phía doanh nghiệp và các nhà hoạch định
chính sách trong từng giai đoạn nhất định.
Việc ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp đối
với công ti cổ phần chào bán cổ phiếu có nên
hay không vẫn còn là vấn đề gây tranh luận
đòi hỏi những nghiên cứu ở quy mô và mức
độ sâu, rộng hơn.
Có thể thấy rằng Luật thuế thu nhập
doanh nghiệp năm 2008 đã có những thành
công khi phân định đối tượng nộp thuế, thu
nhập chịu thuế để thống nhất với Luật thuế
thu nhập cá nhân và Luật quản lí thuế. Hơn
nữa, sự điều chỉnh thuế suất theo chiều
hướng giảm từ 28% xuống còn 25% cùng
với việc xoá bỏ các quy định về thu thuế
thu nhập doanh nghiệp bổ sung với một số
trường hợp nhất định sẽ có những tác động
tích cực đến hoạt động sản xuất kinh doanh
của doanh nghiệp nói riêng và đối với các
hoạt động kinh tế vĩ mô nói chung. Mặc dù
vậy, để tránh thất thu thuế cho Nhà nước

nghiên cứu - trao đổi
38 tạp chí luật học số 4/2009

ng thi m bo cỏc ngun thu ngõn
sỏch hp lớ, chớnh xỏc, Lut thu thu nhp
doanh nghip nm 2008 cn quy nh c
th, rừ rng hn v thu nhp chu thu,
theo ú b sung thờm mt s thu nhp
thuc i tng chu thu m in hỡnh l
thu nhp phỏt sinh t hot ng cho bỏn
c phiu ca cỏc cụng ti c phn, quy nh
c th hn v cỏc chi phớ liờn quan n
hot ng cho bỏn c phn ca cụng ti c
phn cú c tr hay khụng c tr khi
tớnh thu nhp chu thu, xem xột b sung
nhng u ói v thu thu nhp doanh
nghip i vi nhng doanh nghip tin
hnh cho bỏn c phiu./.

(1).Xem: iu 10 Lut chng khoỏn nm 2006.
(2).Xem: Khon 1 iu 87 Lut doanh nghip nm
2005 ngy.
(3).Xem:
(4).Xem: http:// www.vnchanel.net
(5).Xem: iu 7 Lut thu thu nhp doanh nghip
nm 2003.
(6).Xem: iu 3 Lut thu thu nhp doanh nghip
nm 2008.

(7).Xem: Bựi Thanh Lam, Lut thu thu nhp doanh
nghip nm 2008 - Nhng im mi, Thi bỏo kinh t
Si Gũn Online ngy 30/6/2008.
(8).Xem: Nhng im mi ca lut thu thu nhp
doanh nghip 2008, Si Gũn Times ngy 10/7/2008.
(9).Xem: Bỏo cỏo kt qu cho bỏn c phiu ra cụng
chỳng ca Cụng ti c phn khu cụng nghip Tõn To
thỏng 4/2007.
(10).Xem: Bỏo cỏo kt qu cho bỏn c phiu ra cụng
chỳng ca Cụng ti c phn sỏch giỏo dc ti thnh
ph H Ni, Trung tõm giao dch chng khoỏn H
Ni ngy 21/5/2008.
(11).Xem: Khon 1 iu 9, Lut thu thu nhp doanh
nghip nm 2008.
(12).Xem: Cụng vn s 11924/2004/CV-BTC v u
ói thu i vi doanh nghip niờm yt c phiu.
THễNG TIN V NGI NP THU
(tip theo trang 12)
Túm li, thụng tin v ngi np thu l
yờu cu quan trng ca cụng tỏc qun lớ thu
hin i, m bo cho c quan qun lớ thu
theo dừi, tng hp, phõn tớch, ỏnh giỏ mc
tuõn th phỏp lut thu ca ngi np thu.
Trờn c s ú, c quan qun lớ thu tp trung
vo qun lớ cỏc i tng cú nhiu kh nng
vi phm phỏp lut thu, trỏnh tht thu ngõn
sỏch ng thi gim phin h cho i tng
chp hnh tt phỏp phỏp lut thu. Lut qun
lớ thu quy nh trỏch nhim cung cp thụng
tin v ngi np thu cho c quan qun lớ

thu ca cỏc ch th l ngi np thu, cỏc c
quan nh nc, t chc, cỏ nhõn cú liờn quan.
ng thi Lut quy nh trỏch nhim ca c
quan qun lớ thu trong vic xõy dng, qun lớ
h thng c s d liu thụng tin v ngi np
thu nhm phc v cho cụng tỏc qun lớ thu.
Ngoi ra, Lut qun lớ thu cũn quy nh v
vic bo mt thụng tin v ngi np thu v
cỏc trng hp c quan qun lớ thu c
cụng khai thụng tin vi phm phỏp lut thu
ca ngi np thu. Tuy nhiờn, cũn mt s
vn phỏp lớ liờn quan n thụng tin v
ngi np thu cha c lm rừ, cha c
quy nh c th, cn c tip tc nghiờn cu,
xõy dng, b sung v hon thin lm sao
ngnh thu Vit Nam cú c c s d liu
thụng tin y , chớnh xỏc v ngi np thu
nhm kim soỏt c tt c i tng chu
thu, cn c tớnh thu; bo m d bỏo nhanh,
chớnh xỏc s thu ca ngõn sỏch nh nc; phỏt
hin v x lớ kp thi cỏc vng mc, vi phm
phỏp lut v thu; nõng cao hiu lc, hiu qu
cụng tỏc qun lớ thu./.