GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG GIẢNG dạy TRỰC TUYẾN môn LỊCH sử

PHẦN A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Dạy học trực tuyến (hay còn gọi là E-Learning) là phương thức học ảo thông qua
máy vi tính, điện thoại thơng minh nối mạng đối với một máy chủ ở nơi khác. Đây vốn đã
là hình thức giáo dục phổ biến ở nhiều quốc gia. Còn ở Việt Nam trong bối cảnh hiện nay,
để ứng phó với những ảnh hưởng của dịch bênh Covid-19, nhiều địa phương đã tổ chức
triển khai hình thức dạy học này. Vì vậy, việc dạy học trực tuyến khơng cịn q xa lạ đối
với giáo viên, học sinh và phụ huynh. Việc học tập trực tuyến là giải pháp hữu hiệu để
chương trình học tập khơng bị gián đoạn, các em học sinh dù ở nhà chống dịch nhưng vẫn
đảm bảo được tiến độ, không bị quên kiến thức và nuôi dưỡng đam mê học tập của các em.
Đồng thời cũng giúp cho các thầy cô truyền đạt được bài giảng hiệu quả, sinh động thông
nền tảng công nghệ – thông tin hiện đại. Đến nay, khi chúng ta bước vào năm đầu tiên thực
hiện Chương trình giáo dục phổ thơng 2018 đối với cấp trung học cơ sở, trong bối cảnh
dịch bệnh tiếp tục có những diễn biến phức tạp thì nhiệm vụ này cần được tiếp tục tăng
cường hơn nữa (theo hướng chuyển từ ứng phó tình thế sang chủ động theo kế hoạch). Các
địa phương và các nhà trường đã có những kinh nghiệm được đúc kết trong hai năm qua,
đặc biệt là đã có đầy đủ những căn cứ pháp lí để xây dựng và tổ chức dạy học một cách
linh hoạt nhằm mục tiêu kép: không chỉ thích ứng với diễn biến mới của dịch bệnh Covid19 mà cịn đẩy nhanh q trình chuyển đổi số trong giáo dục, từng bước nâng cao chất
lượng giáo dục và đào tạo.
Tuy nhiên, do quá quen thuộc với những hình thức dạy học truyền thống nên cịn rất
nhiều thầy, cơ cảm thấy bỡ ngỡ và gặp nhiều khó khăn khi thực hiện hình thức dạy học trực
tuyến, giáo viên vẫn còn thiếu kinh nghiệm dạy học, chưa được chú trọng và khai thác một
cách hiệu quả hình thức dạy học này. Vì vậy, làm thế nào để dạy học trực tuyến mang lại
hiệu quả nhất đang là vấn đề khiến các nhà quản lý giáo dục, giáo viên, cha mẹ và học sinh
rất quan tâm.
Cùng với những băn khoăn, trăn trở của những nhà giáo dục, bản thân tôi cũng là
một giáo viên trực tiếp tham gia vào dạy học trực tuyến trong suốt hai năm qua, cũng đã tự


đúc rút được một số biện pháp và kinh nghiệm để nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến
nói chung và bộ mơn Lịch sử nói riêng. Đây là một vấn đề mới chưa có ai nghiên cứu, cá
nhân tơi đưa ra những giải pháp cịn mang tính chủ quan. Nhưng với mong muốn góp một

phần nhỏ vào cơng tác giáo dục của nhà trường cũng như huyện nhà, tôi rất mong sẽ lan
tỏa được sự chú ý về vấn đề này đến tất cả đồng nghiệp để mọi người cùng tập trung trí
tuệ, tìm ra được giải pháp tồn diện và tối ưu nhất, đúng như mong muốn của Bộ trưởng
Phùng Xuân Nhạ: "Ngành Giáo dục coi đây là cơ hội để quyết tâm đẩy nhanh chuyển đổi
số. Quá trình triển khai dạy và học trực tuyến vừa qua khẳng định ngành Giáo dục có
nhiều tiềm năng, thế mạnh để tiên phong ứng dụng công nghệ. Đồng thời, khẳng định
phương thức dạy học trực tuyến không chỉ là giải pháp tạm thời trong mùa dịch mà còn là
giải pháp quan trọng nâng cao chất lượng giáo dục từ mầm non đến đại học; qua đó giải
phóng năng lượng lớn cho giáo viên, giảm tải các thủ tục hành chính, nhiều kiến thức,
kinh nghiệm được chia sẻ, nâng lên”.


PHẦN B: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I/ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC DẠY VÀ HỌC TRỰC TUYẾN
Hai năm dạy học trực tuyến trôi qua với nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau cho cả
giáo viên và học sinh. Nhiều vấn đề đã phát sinh trong quá trình dạy và học, đặt ra những
thách thức đối với toàn ngành giáo dục. Ở đây, tơi chỉ đề cập đến những thuận lợi và khó
khăn tại chính cơ sở mình đang làm việc là trường THCS Hà Huy Tập.
1.Thuận lợi
Yếu tố thuận lợi nhất của việc dạy học trực tuyến là tính linh hoạt. Giáo viên và học
sinh có thể tham gia vào q trình học tập trong không gian mở. Các bước lên lớp của giáo
viên cũng linh hoạt hơn, từ đó phát huy được tính chủ động và sáng tạo của từng giáo viên
trong việc xây dựng giáo án dạy học trực tuyến.
Học trực tuyến sẽ tiết kiệm được thời gian và chi phí đi lại, hạn chế tối đa việc tập
trung đơng người, từ đó phịng ngừa được dịch bệnh, nhất là trong những giai đoạn dịch
bệnh rất căng thẳng.
Đại đa số giáo viên đều cố gắng thay đổi phương pháp giảng dạy của mình theo
hướng phát huy tính tích cực của học sinh thông qua các phương pháp dạy học như biết
ứng dụng các công nghệ thông tin vào bài dạy, thơng qua hình ảnh, âm thanh, phim tư liệu
tạo nhiều hứng thú cho các em trong học tập.

Về công nghệ cho dạy và học trực tuyến tuy cịn khơng ít khó khăn, nhất là hệ thống
đường truyền mạng, nhưng cũng đã cơ bản được khắc phục và dần đi vào ổn định. Qua
thống kê từ các đơn vị lớp trong trường cho thấy, có 90% học sinh khối lớp 9 và lớp 8 đã
đủ điều kiện và học tập trực tuyến; có 85% học sinh khối lớp 6 và lớp 7 cũng đã tham gia
học trực tuyến. Với những học sinh khơng có thiết bị học trực tuyến, chủ yếu rơi vào
những học sinh dân tộc thiểu số, học sinh thuộc hộ nghèo, hồn cảnh khó khăn, gia đình
đơng con…Nhà trường cũng đã có nhiều giải pháp bằng việc vận động hỗ trợ máy tính, gởi
phiếu học tập đến cho từng học sinh.


2. Khó khăn
Khó khăn lớn nhất của cơng tác dạy học trực tuyến đó là vấn đề quản lý học sinh.
Trong q trình giảng dạy, giáo viên khơng thể trực tiếp bao quát và quản lý trật tự của học
sinh tại chỗ, học sinh thiếu nghiêm túc trong việc ghi chép bài và tham gia các hoạt động
học tập. Nhiều em tắt camera để vừa ăn vừa học, hoặc vừa nghe giảng vừa chơi game và
làm việc riêng…Khi học sinh muốn phát biểu thì phải bật mic để tranh nhau xung phong
dẫn đến lộn xộn….Những khó khăn này sẽ được khắc phục nếu giáo viên được tiếp cận với
những phần mềm dạy học trực tuyến hiện đại, ví dụ như được cấp tài khoản mail.edu của
bộ giáo dục, hay những phần mềm dạy học khác, mà đa số những loại đó đều phải mua bản
quyền. Do thiếu kinh phí nên phịng giáo dục để các trường tự chủ động tìm phương thức
dạy, do đó, đều sử dụng những cơng cụ dạy trực tuyến miễn phí, hiệu suất đem lại khơng
cao. Hơn nữa, đa số giáo viên của trường nói riêng và trên địa bàn huyện nhà nói chung
chưa từng được tham gia những lớp tập huấn dạy trực tuyến, nên việc thiếu kỹ năng dạy
trực tuyến là điều không thể tránh khỏi. Đa số đều chủ yếu dung các bài giảng Power Poin
để trình chiếu, dẫn đến chỉ truyền thụ được một chiều, tương tác qua lại giữa giáo viên và
học sinh rất hạn chế…Từ đó dẫn đến tình trạng học sinh bị thụ động, chất lượng học tập
không cao.
Một hạn chế nữa là đa số học sinh chưa có máy tính để học mà chỉ sử dụng điện
thoại thơng minh. Việc học sinh phải nhìn vào màn hình nhỏ để học trong một thời gian dài
cũng ảnh hưởng rất nhiều đến sức khỏe, đặc biệt là các vấn đề về mắt. Có nhiều phụ huynh

chưa thật sự quan tâm đến việc học của con em mình, giao điện thoại cho con tự học. Khi
khơng có sự kiểm sốt của cha mẹ, thay vì học các em đã sử dụng điện thoại vào mục đích
khác như chơi game, lướt Face, chơi Tiktok, thậm chí nguy hiểm hơn là xem phim thiếu
lành mạnh…Tình trạng này mà kéo dài sẽ dẫn đến hệ lụy vô cùng nghiêm trọng, các em
sao nhãng việc học, nghiện điện thoại, thậm chí bị trầm cảm, tự kỷ vì dùng điện thoại quá
nhiều.


Việc giảng dạy trực tuyến muốn đạt hiệu quả cao thì địi hỏi người giáo viên
phải đầu tư khá nhiều thời gian và công sức để chuẩn bị. Việc đầu tư giờ dạy phải công
phu, tốn nhiều thời gian hơn. Từ việc xây dựng kế hoạch bài dạy, quá trình chuẩn bị vào
giờ dạy, việc tổ chức dạy, những việc cần làm sau khi dạy….Tât cả đòi hỏi người giáo viên
phải có trình độ nhất định về máy tính, về sự linh hoạt khi sử dụng các phần
mềm dạy học.
Bên cạnh đó, ý thức, nền nếp học tập của học sinh là điều cốt lõi nhất, là yếu tố
quyết định đến chất lượng học tập. Đối với dạy học trực tuyến thì giáo viên chỉ là người
hướng dẫn các em phương pháp, còn học sinh sẽ là người thực hành, vận dụng các phương
pháp để học tập tốt. Các em phải chủ động tìm kiếm tài liệu cũng như qua hoạt động thực
tế, thí nghiệm để chiếm lĩnh kiến thức cho riêng bản thân. Tuy nhiên, thái độ sẵn sàng học
trực tuyến của học sinh hiện nay phụ thuộc rất nhiều vào những điều kiện như: Độ tuổi,
học lực học sinh, điều kiện vùng, miền, hồn cảnh của gia đình… Theo đánh giá chung, đa
phần học sinh khá thích thú với phương pháp học này, tuy nhiên, vẫn cịn khơng ít học sinh
chểnh mảng trong việc học, học không đúng giờ, không chú ý làm bài tập theo hướng dẫn
của giáo viên…dẫn đến chất lượng học tập cũng chưa cao.
* Điều tra cụ thể:
- Bản thân tôi đảm nhận việc giảng dạy môn lịch sử cả khối 6,7,8,9. Trong quá trình giảng
dạy với ý thức vừa nghiên cứu phương pháp dạy học mới, vừa tiến hành rút kinh nghiệm
qua mỗi tiết dạy. Việc điều tra được thực hiện thông qua các tiết dạy trực tuyến trong giai
đoạn dịch bệnh của cả năm học 2020-2021 và 2021-2022.
- Kết quả điều tra tôi nhận thấy trong năm học 2020-2021, khi tôi mới tiếp cận hình thức

dạy trực tuyến, các bài giảng của tơi đa phần là trình chiếu Power Poin, giáo viên là người
hoạt động chủ yếu trong các tiết học, còn học sinh chỉ có một số em tham gia vào quá trình
học như phát biểu ý kiến xây dựng bài, vấn đề kiểm tra thường xuyên (kiểm tra miệng và
15 phút) cũng gặp nhiều khó khăn, nhìn chung chất lượng học tập không cao.


Bảng tổng hợp số liệu kết quả khảo sát trước khi vận dụng một số phương pháp
nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tún
Khối

Sĩ số

6
7
8
9

112
111
97
63

Thích giờ
học
37
30
30
10

Tỉ lệ

Bình thường

Tỉ lệ

33,0%
27,0%
30,9%
15,9%

60
59
46
35

53,6%
53,2%
47,4%
55,6%

Khơng
thích
15
22
21
18

Tỉ lệ
13,4 %
19,8 %

21,7 %
28,5%

II. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC TRỰC TUYẾN MÔN LỊCH
SỬ.
1. Định hướng xây dựng kế hoạch bài dạy trực tuyến
Việc đầu tiên là cần quán triệt tư tưởng đổi mới phương pháp dạy học và kiểm tra, đánh
giá, lấy hoạt động học của học sinh (HS) làm trung tâm, đẩy mạnh chuyển đổi số trong
trường học; dạy học trực tuyến hiệu quả, nhất là trong thời điểm phải ứng phó với dịch
bệnh và thiên tai xảy ra.
Cùng với đó, khi dạy học trực tuyến, GV cần chú ý xác định đúng nội dung cốt lõi của
bài học, đảm bảo tính khả thi, tăng thời lượng làm việc chủ động của HS, giảm thời lượng
kết nối trực tuyến thời gian thực. Sau đây là một số định hướng mà tơi đã thực hiện và thấy
có hiệu quả:
- Xác định cụ thể những yêu cầu cần đạt đối với mỗi bài học không thể thực hiện được trên
môi trường mạng
- Điều chỉnh mục tiêu bài học theo hướng tinh gọn tập trung vào các nội dung cốt lõi gắn
với yêu cầu cần đạt trong Chương trình giáo dục phổ thông.
- Đánh giá để phân loại những nội dung mà HS có thể thực hiện được một cách tự chủ (có
thể chỉ một phần) để giao nhiệm vụ cho HS.
- Lựa chọn những nội dung có thể thay thế việc giảng trực tiếp bằng một học liệu điện tử
(hình ảnh/ âm thanh/ video).
- Lựa chọn phương án và phương tiện để kiểm tra, đánh giá thường xuyên; kịp thời điều
chỉnh quá trình dạy học, quá trình học tập và biện pháp phối hợp với gia đình học sinh.


Ví dụ: khi tơi dạy bài 25: Phong trào Tây Sơn (Lịch sử 7), phần II: Tây Sơn lật đổ
chính quyền họ Nguyễn và đánh tan quân xâm lược Xiêm. Đối với diễn biến của trận Rạch
Gầm-Xoài Mút, để tiết kiệm thời gian giảng dạy trực tiếp trên môi trường mạng, tôi sẽ cho
các em xem video về trận đánh này trước buổi học, bằng cách đưa vào trong nhóm Google

Classroom, yêu cầu các em xem và trả lời các câu hỏi sau: Nguyên nhân của trận đánh này
là gì? Ai là người là trực tiếp chỉ huy trận đánh? Tại sao Nguyễn Huệ lại chọn khúc sông
từ Rạch Gầm đến Xoài Mút làm nơi quyết chiến với quân Xiêm? Kết quả của trận đánh
như thế nào?
Khi học sinh xem video thì chắc chắn sẽ rất hứng thú và có thể trả lời ngay các câu hỏi
trên, và khi vào tiết học giáo viên chỉ cần mời các em thảo luận và GV chốt kiến thức. Làm
như vậy vừa rút ngắn được thời gian học trực tiếp mà học sinh cịn tích cực và tự chủ trong
việc nắm bắt kiến thức.
2. Tổ chức dạy học trực tuyến
Tuỳ vào từng nội dung bài học, GV có thể linh hoạt sử dụng kế hoạch bài dạy theo
nhiều cách khác nhau khi thực hiện. Tuy nhiên, với mục tiêu giảm thời lượng kết nối trực
tuyến thời gian thực, đồng thời tăng thời lượng làm việc tự chủ của HS. Đối với hình thức
trực tuyến, GV cần lưu ý thêm rằng sự tương tác của GV và HS trong bốn bước tổ chức
thực hiện hoạt động cần được xem xét rộng hơn để xây dựng và thực hiện kế hoạch bài dạy
trực tuyến phù hợp. Cụ thể là, GV có thể tổ chức dạy học trực tuyến cho mỗi bài học theo 3
giai đoạn như sau:
– Giai đoạn 1 (Trước khi kết nối trực tiếp): Giao nhiệm vụ trên LMS hoặc công cụ
thay thế (ở đây tôi đã chọn là Google Classroom). GV chuẩn bị câu hỏi/ yêu cầu để giao
nhiệm vụ cho HS tự đọc SGK (chỉ dẫn cụ thể khai thác nội dung, ngữ liệu, hình ảnh nào
trong SGK) hoặc video bài giảng (do GV tự thực hiện hoặc video có sẵn) để trả lời câu
hỏi/ thực hiện yêu cầu của GV. HS nộp kết quả (sản phẩm học tập) thực hiện cho GV qua
mạng (LMS hoặc công cụ thay thế). GV tổng hợp kết quả của HS để chuẩn bị cho hoạt
động thảo luận khi chuyển sang giai đoạn kết nối trực tiếp.


– Giai đoạn 2 (Kết nối trực tiếp): Báo cáo, thảo luận về kết quả thực hiện nhiệm vụ ở
giai đoạn 1 và hình thành kiến thức, kĩ năng. GV và HS kết nối qua phần mềm tổ chức dạy
học trực tuyến trực tiếp (như Zoom, Google Meet, Microsoft Teams, ...) GV tổ chức cho
HS báo cáo, thảo luận. GV chọn một số HS có kết quả ở Giai đoạn 1 cần đưa ra để thảo
luận. GV kết luận và chốt lại các kết quả tốt/ chưa tốt/ chưa hoàn thiện. Từ đó, GV tổ chức

hoạt động tiếp nối, giúp HS nắm chắc kiến thức/ kĩ năng cốt lõi cần dạy trong bài.
– Giai đoạn 3 (Sau khi kết nối trực tiếp): (Vận dụng) Kết thúc Giai đoạn 2, GV giao
cho HS hệ thống câu hỏi/ bài tập để luyện tập; HS tự chủ thực hiện và nộp bài làm qua
LMS (hoặc các công cụ thay thế) mà nhà trường có thể tiếp cận. GV chấm/ đánh giá bài
làm cho HS; tổng hợp lại những điểm cần lưu ý từ kết quả thực hiện nhiệm vụ của HS và
xây dựng tư liệu hướng dẫn/ chữa bài tập (video hoặc tài liệu thay thế phù hợp). Tuy nhiên
cần lưu ý là: Đối với bài học trang bị kiến thức mới thì: Ở Giai đoạn 1, GV giao cho HS
đọc SGK hoặc xem video bài giảng; ở Giai đoạn 2, GV tổ chức cho HS hoạt động hình
thành kiến thức mới và luyện tập; ở Giai đoạn 3, HS tự chủ thực hiện hoạt động vận dụng.
Cịn đối với bài học ơn/luyện tập thì: Ở Giai đoạn 1, GV giao cho HS một hệ thống câu
hỏi/ bài tập để thực hiện trước; ở Giai đoạn 2, GV chữa bài tập cho HS; ở Giai đoạn 3, GV
giao thêm một số bài tập luyện tập hoặc/và vận dụng khác. Giai đoạn 3 là giai đoạn do
HS được giao tự làm việc ở nhà (tương ứng với hoạt động vận dụng ở nhà). Thời lượng
của kế hoạch bài dạy được tính cho Giai đoạn 1 và Giai đoạn 2
Khi xây dựng kế hoạch bài dạy trực tuyến để tổ chức theo 3 giai đoạn như trên, nếu
có sự chuẩn bị tốt cho Giai đoạn 1 và Giai đoạn 3 thì sự hiệu quả của Giai đoạn 2 nói
riêng và của tiến trình dạy học nói chung sẽ được duy trì trong khi thời lượng kết nối trực
tiếp sẽ giảm. Điều đó sẽ mang lại nhiều lợi ích về sức khoẻ cho HS, GV và về lâu dài sẽ
tác động tích cực đến chất lượng dạy học nói chung.
Để tổ chức được một giờ dạy trực tuyến chất lượng, ngoài việc tuân thủ 3 giai đoạn
như đã trình bày ở trên, theo tơi cần có thêm những sự chuẩn bị sau:
2.1. Biên soạn kế hoạch bài dạy và xây dựng tư liệu dạy học


So với việc dạy học trên lớp, việc biên soạn kế hoạch bài dạy khi thực hiện dạy học
trực tuyến đòi hỏi một cách tiếp cận mới để đạt hiệu quả:
- Tăng cường đổi mới về phương pháp dạy học, biên soạn tiến trình dạy học phù hợp
Chẳng hạn, tăng cường chỉ dẫn để học sinh sử dụng có hiệu quả SGK và mơi trường xung
quanh HS tại gia đình.
- Sưu tầm hoặc xây dựng tư liệu dạy học phù hợp với bài học

- Có phương án đánh giá trong quá trình và sau mỗi bài học
2.2 Lựa chọn nền tảng để tổ chức dạy học
- Lựa chọn công cụ phù hợp cho từng định dạng tư liệu dạy học. GV có thể sử dụng các
nền tảng dạy học trực tuyến khác nhau dựa theo điều kiện và ý đồ dạy học của mình. Cơng
cụ phải đơn giản đối với HS, nhưng vẫn hỗ trợ GV kiểm soát được quá trình học tập.
Khuyến khích sử dụng các nền tảng cho phép kết nối/hỗ trợ nhiều loại tư liệu dạy học số
hoá. Hạn chế việc đặt các tư liệu dạy học một cách rời rạc, dẫn đến khó tổ chức dạy học
hoặc tổ chức không hiệu quả. Giúp thể hiện được tiến trình dạy học theo ý đồ sư phạm của
GV và để HS có thể dễ dàng tiếp cận, đáp ứng được sơ đồ dạy học trực tuyến 3 giai đoạn
- Lựa chọn công cụ/mạng xã hội để tổ chức nhóm thảo luận và giao tiếp với phụ huynh,
với HS
- Đảm bảo cho việc liên lạc thông suốt, chuẩn bị cho việc tổ chức tiến trình dạy học qua
mạng. Ví dụ: lập nhóm Zalo cho từng lớp; thống nhất với phụ huynh về khung giờ nhất
định để học sinh được sử dụng thiết bị và phối hợp giám sát HS
Thực hiện tiến trình dạy học qua mạng địi hỏi GV cần có sự trau đồi về kĩ năng
CNTT, nhất là ở giai đoạn đầu áp dụng. Kết quả học tập của HS phụ thuộc rất nhiều vào
cách thức tổ chức tiến trình dạy học. Mà tiến trình đó có mối quan hệ với kĩ năng sử dụng
CNTT của từng GV.
2.3 Tổ chức kiểm tra, đánh giá, ôn tập trực tuyến
Sau mỗi bài học hoặc một nhóm bài học, GV có thể tổ chức kiểm tra, ôn luyện qua
mạng thông qua các phần mềm hoặc công cụ trực tuyến như Google Forms, Kahoot,


Microsoft Forms,… Trong đó có những cơng cụ thích hợp để tổ chức kiểm tra, đánh giá;
có cơng cụ lại thích hợp để tổ chức cho HS làm trắc nghiệm trên nền tảng trị chơi. Như
vậy, việc lựa chọn cơng cụ nào tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng của GV cũng như điều
kiện thực tế của HS.
Mặc dù có thể được tổ chức trên nhiều công cụ khác nhau, nhưng nhìn chung q
trình kiểm tra, ơn luyện qua mạng đều trải qua quy trình sau:
+ Bước 1:Nhập nội dung kiểm tra vào hệ thống

+ Bước 2: giao nội dung kiểm tra cho học sinh
+ Bước 3: đánh giá và trả bài cho học sinh
+ Bước 4:thu thập kết quả, kiểm tra, ôn luyện
Khi đánh giá thường xuyên, GV cần lựa chọn những nền tảng công nghệ, các phần
mềm an tồn, kiểm sốt được thời gian, và khách quan khi các em làm bài; Căn cứ vào
việc hoàn thành nhiệm vụ, tham gia học tập nhóm, GV có thể đánh giá thông qua sự tương
tác với HS cần kiểm tra nhận xét hoặc cho điểm. Ở đây, tôi lựa chọn phần mềm Google
Form làm công cụ kiểm tra đánh giá học sinh vì dễ sử dụng và có rất nhiều tính năng tối
ưu.
Việc kiểm tra định kỳ (cuối kỳ và giữa kỳ), do cấp quản lý nhà trường chưa lựa chọn
được nền tảng công nghệ phù hợp nên chưa tổ chức thực hiện được mà vẫn phải sử dụng
hình thức kiểm tra trực tiếp.
3. Xây dựng những bài giảng sinh động, sáng tạo
Việc học tập trực tuyến khác khá nhiều so với truyền thống nên hình thức dạy học này
cũng khiến nhiều giảng viên chưa quen và đòi hỏi cần thời gian và thực tiễn để làm tốt hơn.
Đối với các em học sinh cũng vậy, khi chuyển qua một hình thức mới sẽ cịn nhiều bỡ ngỡ,
khó khăn. Chính vì vậy những nỗ lực cố gắng của các thầy cơ phải gấp đơi so với bình
thường để vừa có thể đi tiên phong vừa hướng dẫn học trò của mình học tập theo phương
pháp mới một cách tốt nhất.


Tuy nhiên, có kinh nghiệm dạy học trực tuyến cũng có nhiều thuận lợi vì ưu thế về cơng
nghệ thơng tin được sử dụng rất hiệu quả. Dạy học online vẫn có thể truyền đạt tốt kiến
thức lại vừa tạo ra những bài giảng theo hình thức mới sinh động và sáng tạo hơn. Những
buổi học online sẽ trở nên hứng thú hơn bằng những hình ảnh, những video hay câu
chuyện có liên quan tới bài học chứ khơng chỉ là những kiến thức khô khan, giáo điều.
Việc chuẩn bị kỹ lưỡng một bài giảng, hệ thống kiến thức đầy đủ là điều vơ cùng cần
thiết. Trong q trình giảng dạy, các thầy cơ nên có kế hoạch cẩn thận, rõ ràng cho một
chương trình học vì có như vậy mới đảm bảo được sự chi tiết, cụ thể trong từng bài giảng
tạo nên sự hài hòa, hấp dẫn cho người học.

Chính vì vậy, có thể thấy việc chuẩn bị bài giảng là vơ cùng quan trọng địi hỏi sự đầu
tư thời gian, công sức và tâm huyết của thầy cơ khi dạy học trực tuyến để có thể làm tốt
được nhiệm vụ truyền đạt kiến thức và khơi dậy hứng thú học tập cho học trò.
4. Đổi mới và xây dựng các cuộc thảo luận nhóm
Các lớp học trực tuyến hoàn toàn khác với các lớp học truyền thống. Ngồi học trước
máy tính, điện thoại dễ gây cảm giác nhàm chán cho học sinh. Xây dựng và khuyến khích
thảo luận nhóm có thể giúp ích rất nhiều cho học sinh của bạn, tạo cảm giác hứng thú hơn.
Có nhiều cách để khuyến khích sự tham gia tích cực của học sinh: thảo luận nhóm, đăng
bài giảng, phân cơng tài liệu đọc, đến theo dõi tiến độ,..Sự tham gia vào các hoạt động học
tập (các cuộc thảo luận chuyên sâu có kế hoạch,…) giúp học sinh học tập tự giác hơn, tự
làm việc, tự tìm hiểu tài liệu và xem lại bài học trước khi lên lớp. Điều này giúp tạo tinh
thần động đội, xây dựng tinh thần đội nhóm hoàn hảo cho 1 lớp học. Như vậy với học tập
trực tuyến, các em sẽ học hỏi được nhiều thứ hơn, không chỉ là điểm số.
5. Tạo động lực cho học sinh
Mỗi người đều có một cách học khác nhau, tuy nhiên ai cũng cần có động lực – yếu
tố đóng một vai trị vơ cùng quan trọng trong q trình học tập. Trong khi một số học sinh
ln mong muốn học tập một cái gì đó mới, và đó là tất cả động lực mà họ có thể cần, một
số học sinh khác có thể khơng có động lục như vậy. Một số học sinh có thể bỏ qua các bài


tập khơng bắt buộc, họ chỉ chú trọng hồn thành những gì được yêu cầu. Để thúc đẩy sự
học tập hiệu quả của học sinh, tôi thường sử dụng một số cách như: cộng thêm điểm cho
những ai tham gia vào các cuộc thảo luận nhóm hoặc làm thêm các bài tập tùy chọn,….Đối
với các bài tập giao trước và sau buổi học thì tơi đều phải đưa ra thời hạn nộp bài để thúc
đẩy các học sinh học tập tăng tốc, hiệu quả hơn.
6. Xây dựng một hình ảnh, phong cách cá nhân riêng để tạo điểm nhấn và thu hút
Phong cách riêng cũng là một yếu tố rất quan trọng để thu hút học trò vào bài giảng
của mình. Thực tế đã cho thấy, bất cứ một giáo viên thành cơng nào cũng có phong cách
riêng tạo dấu ấn đặc biệt khiến học trò cảm thấy thú vị và dễ dàng tiếp thu kiến thức hơn.
Kinh nghiệm, chuyên mơn là yếu tố quan trọng thì cách thầy cơ truyền đạt kiến thức sẽ là

yếu tố quyết định việc buổi học có hiệu quả hay khơng. Nếu cả buổi học chỉ nói và nói,
giọng nói thì đều đều, khơng có điểm nhấn và khơng có sự tương tác cần thiết thì dù ham
học tới đâu thì đối với người học cũng là một buổi học thực sự nhàm chán. Có rất nhiều
trường hợp, học sinh u thích một mơn học chỉ vì thầy cơ đó có chất riêng như thầy cơ dí
dỏm biết lồng ghép kiến thức vào những câu chuyện cười khiến học trò vẫn cảm thấy thoải
mái nhưng vẫn tiếp thu được kiến thức. Cũng có khi bài học trở nên sinh động hơn vì thầy
cơ có cách nói chuyện gần gũi, hiểu tâm lý học trị giải đáp mọi khúc mắc kịp thời. Hoặc
cũng đơn giản chỉ là giáo viên ăn mặc có phong cách, phong thái đĩnh đạc luôn tiếp thu cập
nhật và đổi mới phương pháp dạy học để có thể phù hợp với các bạn trẻ hơn…Một giáo
viên thành công là một giáo viên có phong cách riêng!
Rõ ràng kiến thức chun mơn là những thứ khơng đổi, ai cũng có thể tiếp cận. Chỉ
có cách truyền đạt kiến thức ấy mới quyết định việc học tập có hiệu quả và hứng thú hay
không?
7. Thu hẹp khoảng cách giữa thầy cô và học trị
Đối với phương pháp học truyền thống, chúng ta có thể mặt đối mặt với nhau, không
chỉ giao tiếp với nhau bằng lời nói và cịn là cử chỉ, ngơn ngữ, nói chuyện chia sẻ cũng tạo
sự thân mật và việc tương tác luôn dễ dàng hơn. Khi dạy học online chúng ta chỉ nhìn thấy


nhau qua màn hình, chúng ta sẽ khó trao đổi cảm xúc và chia sẻ trao đổi dễ dàng. Do đó,
giáo viên phải ln là người chủ động tương tác với học trị nhiều hơn. Khi giảng dạy sẽ
ln có những nhận xét cả tích cực và tiêu cực, giáo viên cần phản hồi kịp thời và giải đáp
được càng nhiều thắc mắc của học trò càng tốt. Khi dạy học online thì mọi thứ cũng trở
nên khơng cịn thân thuộc nên giáo viên cần thường xuyên có sự kết nối giữa bản thân và
lớp học, giữa các thầy cô với nhau, giữa phụ huynh và nhà trường. Làm sao cho đảm bảo
được sự tương tác tốt nhất, kịp thời tháo gỡ những khó khăn và điều chỉnh lại những vấn
đề tồn đọng cho chất lượng dạy học online ngày càng cải thiện.
8. Hợp tác với những cộng sự, tham khảo phản hồi từ người học để nâng cao chất
lượng giảng dạy.
Học sinh có thể cung cấp cho giáo viên những phản hồi có giá trị, giúp mình nhận ra

ưu điểm và khuyết điểm của bản thân, từ đó đề ra phương pháp giảng dạy hiệu quả hơn. Đi
đôi với tần số dạy học trực tuyến ngày càng nhiều trong thời buổi hiện nay, các học sinh sẽ
có nhiều trải nghiệm học Online với nhiều giáo viên khác nhau. Trải nghiệm này có thể
giúp họ hình thành những so sánh, nhận xét và đánh giá về những mặt tích cực và tiêu cực
của 1 lớp học trực tuyến nào đó.
Ngồi ra, trong thời buổi công nghệ thông tin và mạng xã hội phát triển mạnh mẽ
như hiện nay, giáo viên có thể thể tìm kiếm và kết nối với các nhà giáo dục trực tuyến khác
để tham khảo và chia sẻ các phương pháp dạy học hay. Giáo dục là một lĩnh vực ‘chia sẻ,
cộng tác và cùng phát triển’, vì vậy sự kết nối giữa các giáo viên, cộng đồng những người
dạy học trực tuyến là điều hoàn toàn cần thiết.
Đối với cá nhân tôi, dù làm bất cứ cơng việc gì (thi giáo viên giỏi, thao giảng, bồi
dưỡng học sinh giỏi…) tôi luôn chia sẻ, hợp tác với những đồng nghiệp của mình để học
hỏi thêm nhiều kinh nghiệm và từ đó có thêm nhiều ý tưởng mới để tạo ra những bài giảng
mới mẻ, khoa học và phù hợp hơn với nhiều đối tượng hơn nữa. Dẫu biết rằng, đơi khi có
thể mình sẽ bị nhận xét tiêu cực và bị đánh giá chuyên môn khi hỏi đồng nghiệp về vấn đề
mà mình cịn khúc mắc. Nhưng nhân vơ thập tồn, khơng ai là hồn hảo cả, có chia sẻ, có


học hỏi mới khiến mình trở nên hồn thiện hơn và khi có sự tương tác với đồng nghiệp sẽ
khiến mình nhận ra những thiếu sót của bản thân, đồng thời cũng cho đi những kiến thức,
kinh nghiệm mình đang có để cơng việc giảng dạy của mình trở nên tốt hơn.
III. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC
Mặc dù hai năm là khoảng thời gian không nhiều nhưng tôi đã vận dụng được một
vài biện pháp nhằm nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến môn Lịch sử và đã đạt được
kết quả khả quan.
Trước hết bản thân đã nhận thấy rằng những kinh nghiệm này rất phù hợp với
chương trình sách giáo khoa mới và với những tiết dạy theo hướng đổi mới. Học sinh có
hứng thú học tập hơn, tích cực chủ động sáng tạo để mở rộng vốn hiểu biết, đồng thời cũng
rất linh hoạt trong việc thực hiện nhiệm vụ lĩnh hội kiến thức và phát triển kĩ năng. Khơng
khí học tập sơi nổi, nhẹ nhàng và học sinh u thích mơn học hơn.

Một số học sinh đã biết biết chủ động và mạnh dạn liên hệ với giáo viên để trợ giúp
trong quá trình tự học, đồng thời biết tận dụng những ngày học trực tuyến ở nhà trở thành
cơ hội trong học tập, bằng chính sự tự học. Phương pháp học này đã phát huy được những
phẩm chất và năng lực học sinh cần có trong chương trình giáo dục mới, đó là: chăm chỉ,
trách nhiệm (phẩm chất) tự chủ và tự học, giao tiếp và hợp tác (năng lực chung), cơng
nghệ, tin học, tìm hiểu tự nhiên và xã hội (năng lực chuyên môn)…
Từ thực tế học tập của học sinh trước và sau khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm này
cho thấy hiệu quả của giờ học có áp dụng phương pháp này thì sẽ cao hơn hẳn và có nhiều
ưu điểm vượt trội hơn so với các phương pháp truyền thống mà trước đây tơi vẫn sử dụng
trong giờ dạy của mình.
Bảng tổng hợp số liệu kết quả khảo sát sau khi vận dụng một số phương pháp nhằm
nâng cao chất lượng dạy học trực tún (năm học 2021-2022)
Khối

Sĩ số

6

104

Thích giờ
học
65

Tỉ lệ

Bình thường

Tỉ lệ

62,5%

34

32,7%

Khơng
thích
5

Tỉ lệ
4,8 %


7
8
9

109
101
85

79
86
55

72,5%
85,1%
64,7%

28
13
27

53,2%
12,9%
31,8%

2
2
3

19,8 %
2%
3,5%

Đặc biệt, tôi cũng đang sử dụng các phương pháp này vào công tác bồi dưỡng học
sinh giỏi, hi vọng sẽ đạt được kết quả khả quan.
Đối với giáo viên, sau khi sử dụng các phương pháp này vào dạy học trực tuyến, tôi
thấy kỹ năng sử dụng công nghệ thơng tin của bản thân mình ngày càng tốt hơn. Việc khai
thác các tính năng của máy tính cũng như các phần mềm dạy học ngày càng thành thạo,
chuyên nghiệp. Tơi cũng đã chăm chỉ hơn trong việc tìm tòi và nghiên cứu các nguồn tư
liệu từ các kênh thông tin khác nhau để phục vụ tốt nhất cho bài giảng của mình, chính từ
đó mà chất lượng dạy học ngày càng tăng. Theo tôi đây là những năng lực mà người giáo
viên phải không ngừng trau dồi để đáp ứng được yêu cầu của chương trình giáo dục phổ
thơng mới mà đặc biệt là thích ứng được với quá trình chuyển đổi số trong giáo dục đang
diễn ra.

PHẦN C. KẾT LUẬN
Nhìn chung, giáo dục trực tuyến tiềm ẩn nhiều thách thức, nhưng cũng đem đến

nhiều cơ hội phát triển tuyệt vời. Tính linh hoạt tiềm ẩn là một lợi ích khơng thể phủ nhận.
Đây là một thị trường đang phát triển mạnh mẽ cho các nhà giáo dục, đồng thời, cũng là
một cơ hội phát triển nghề nghiệp thú vị. Nhờ vào dạy học trực tuyến, giáo viên có thể mở
rộng phạm vi kết nối và tiếp cận với những học sinh vô cùng tiềm năng. Thực hiện nghiên
cứu, lập kế hoạch phương pháp giảng dạy cụ thể giúp nâng cao chất lượng và hiệu quả


giảng dạy hơn. Chúng ta vẫn chưa thể khẳng định được liệu hình thức dạy học trực tuyến
có thực sự trở thành xu thế trong tương lai hay không. Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện tai,
phương pháp này vẫn đã và đang đem lại những hiệu quả nhất định. Để hoạt động dạy học
thực sự chất lượng, trước mắt giáo viên và học sinh phải thay đổi, thích nghi và tìm ra
các cách dạy học trực tuyến hiệu quả, tối ưu nhất.
Do thời gian có hạn, cùng với kinh nghiệm giảng dạy chưa nhiều nên tơi chỉ mạnh
dạn trình bày một vài quan điểm của mình trong việc nâng cao chất lượng dạy học trực
tuyến. Hy vọng, những chia sẻ trên đây có thể giúp ích cho các thầy cơ trong công tác
giảng dạy. Rất mong nhận được sự trao đổi, đóng góp ý kiến của đồng nghiệp để tìm ra
nhiều biện pháp tốt hơn trong việc nâng cao chất lượng dạy học trực tuyến.
Về phía bản thân, tơi xin hứa sẽ tiếp tục phát huy những kết quả đạt được của việc
thực hiện phương pháp dạy học trên, đồng thời khơng ngừng rút kinh nghiệm, khắc phục
khó khăn để nâng cao hơn nữa chất lượng dạy học.
DUYỆT CỦA BGH

Người thực hiện

Phạm Thị Mến