Tài liệu Cẩm nang đầu tư chứng khoán pptx

Cam nang dau tu chung khoan
Câ
̉
m nang cho nha
̀
đâ
̀
u tư mơ
́
i va
̀
o
nghê
̀
. 2
Cô
̉
phiê
́
u - Ca
́
c chi
̉
sô
́
đa
́
nh gia
́
gia

́
tri ̣ công ty. 3
Xây dựng danh mục đâ
̀
u tư chư
́
ng
khoa
́
n. 6
Qua
̉
n ly
́
danh mục đâ
̀
u tư chư
́
ng
khoa
́
n. 8
Giơ
́
i thiê ̣u danh mục đâ
̀
u tư. 9
10 điê
̀
u câ

̀
n biê
́
t vê
̀
đâ
̀
u tư chư
́
ng
khoa
́
n. 11
Hươ
́
ng dâ
̃
n mua ba
́
n chư
́
ng khoa
́
n.
12
Quy tri
̀
nh đă ̣t mô ̣t lê ̣nh cu
̉
a nha

̀
đâ
̀
u
tư. 14
Đâ
̀
u tư va
̀
o cô
̉
phiê
́
u: Năm yê
́
u tô
́

cân nhă
́
c trươ
́
c khi đâ
̀
u tư. 16
Xây dựng kê
́
hoa ̣ch đâ
̀
u tư chư

́
ng
khoa
́
n. 17
Đê
̉
tha
̀
nh công trong đâ
̀
u tư qua
ma ̣ng. 21
Lưu ky
́
Chư
́
ng khoa
́
n. 23
Mô ̣t sô
́
ly
́
thuyê
́
t giao di ̣ch a
́
p dụng
trong phân ti

́
ch ky
̃
thuâ ̣t25
Mô ̣t sô
́
kha
́
i niê ̣m ta
̀
i chi
́
nh. 27
Ca
́
c hê ̣ sô
́
ta
̀
i chi
́
nh Nô ̣i dung quan
tro ̣ng trong phân ti
́
ch đâ
̀
u tư CK 29
Bi
́
quyê

́
t đâ
̀
u tư trên thi ̣ trươ
̀
ng
chư
́
ng khoa
́
n cu
̉
a mô ̣t sô
́
nha
̀
đâ
̀
u tư
tiêu biê
̉
u. 32
Đâ
̀
u tư như thê
́
na
̀
o khi gia
́

cô
̉
phiê
́
u biê
́
n đô ̣ng?. 34
Ca
́
c loa ̣i giao di ̣ch đă ̣c biê ̣t trên
Trung tâm Giao di ̣ch chư
́
ng khoa
́
n. 35
Thực hiê ̣n pha
́
t ha
̀
nh va
̀
qua
̉
n ly
́
cô
̉
phiê
́
u bu

́
t ti
́
ch. 36
Như
̃
ng yê
́
u tô
́
không thực trong
"gia
́
tri ̣ thực" cu
̉
a cô
̉
phiê
́
u. 37
Mô ̣t sô
́
phương pha
́
p ti
́
nh gia
́
tri ̣
thực cu

̉
a cô
̉
phiê
́
u niêm yê
́
t39
Ca
́
c dâ
́
u hiê ̣u nhâ ̣n biê
́
t thơ
̀
i điê
̉
m
nên ba
́
n ra cô
̉
phiê
́
u. 41
Ca
́
ch thư
́

c đâ
̀
u tư va
̀
o cô
̉
phiê
́
u. 42
Lựa cho ̣n cô
̉
phiê
́
u hay tra
́
i phiê
́
u
đê
̉
đâ
̀
u tư. 44
Câ
̀
n ti
́
nh toa
́
n ky

̃
trươ
́
c khi đâ
̀
u tư
mua cô
̉
phiê
́
u cu
̉
a ca
́
c công ty nho
̉
. 45
Hươ
́
ng dâ
̃
n giao di ̣ch thoa
̉
thuâ ̣n
trên TTCK 46
Mô ̣t sô
́
phương pha
́
p ti

́
nh gia
́
tri ̣
thực cu
̉
a cô
̉
phiê
́
u niêm yê
́
t48
Đôi điê
̀
u câ
̀
n biê
́
t vê
̀
"luâ ̣t chơi"
trên thi ̣ trươ
̀
ng chư
́
ng khoa
́
n. 50
Tiêu chuâ

̉
n Mitcel trong đa
́
nh gia
́
va
̀
phân ti
́
ch. 52
Bi
́
quyê
́
t mua đươ ̣c cô
̉
phiê
́
u: Kiên
tri
̀
theo sa
́
t thi ̣ trươ
̀
ng. 53
Qua
̉
n tri ̣ ru
̉

i ro trong đâ
̀
u tư chư
́
ng
khoa
́
n. 55
Sư
̉
dụng biê
̉
u đô
̀
đê
̉
dự ba
́
o gia
́
cô
̉
phiê
́
u. 57
Ba
̀
n vê
̀
la

̃
i suâ
́
t thi ̣ trươ
̀
ng. 59
Ca
́
c ti
̀
nh huô
́
ng ba
́
o gia
́
: Thi ̣ trươ
̀
ng
bi ̣ ca
̀
i khoa
́
va
̀
vươ ̣t che
́
o. 60
Nghiê ̣p vụ ta
́

ch, gô ̣p cô
̉
phiê
́
u. 62
Phân ti
́
ch thông tin ta
̀
i chi
́
nh. 63
Chi
̉
sô
́
chư
́
ng khoa
́
n Viê ̣t Nam -
Phương pha
́
p ti
́
nh va
̀
điê
̀
u chi

̉
nh. 68
Câ
̉
m nang cho nha
̀
đâ
̀
u tư mơ
́
i va
̀
o
nghê
̀
Trên thi ̣ trươ
̀
ng chư
́
ng khoa
́
n (TTCK)
co
́
nhiê
̀
u nha
̀
đâ
̀

u tư giao di ̣ch cô
̉
phiê
́
u
(CP) xuâ
́
t pha
́
t tư
̀
nhưng mẹo do ba ̣n be
̀
ma
́
ch ba
̉
o, ca
́
c cu
́
điện thoa ̣i cu
̉
a nha
̀
môi
giơ
́
i hay nhưng đê
̀

xuâ
́
t cu
̉
a một nha
̀
phân
ti
́
ch na
̀
o đo
́
. Họ thươ
̀
ng mua CP khi thi ̣
trươ
̀
ng đang trong giai doa ̣n no
́
ng bo
̉
ng,
đê
́
n lu
́
c thi ̣ trươ
̀
ng trơ

̉
la ̣nh, họ râ
́
t dê
̃
hoa
̉
ng loa ̣n, ba
́
n tha
́
o sô
́
CP nă
́
m giư
̃
đê
̉
rô
̀
i hư
́
ng chi ̣u một khoa
̉
n thua lô
̃
. Đo
́
la

̀
câu chuyê ̣n râ
́
t điê
̉
n hi
̀
nh vê
̀
như
̃
ng nha
̀
đâ
̀
u tư mơ
́
i va
̀
o nghê
̀
.
Đâ
̀
u tư chư
́
ng khoa
́
n vê
̀

cơ ba
̉
n la
̀
một
qua
́
tri
̀
nh bao gô
̀
m 4 bươ
́
c như sau:
Bươ
́
c 1: Cho ̣n lựa CP
Bươ
́
c đâ
̀
u tiên trong việc chọn lựa
một CP la
̀
bă
́
t đâ
̀
u theo do
̃

i diê
̃
n biê
́
n ca
́
c
CP. Đă ̣t một CP va
̀
o danh sa
́
ch theo do
̃
i
(Watch list) se
̃
la
̀
m tăng sự chu
́
y
́
cu
̉
a ba ̣n
đô
́
i vơ
́
i CP đo

́
. Thâ ̣t hiê
́
m khi ba ̣n ti
̀
m
được một CP na
̀
o đo
́
rô
̀
i mua ngay tư
́
c
thi
̀
. Một danh sa
́
ch quan sa
́
t la
̀
mâ
́
u chô
́
t
đê
̉

lựa chọn CP tha
̀
nh công.
Nê
́
u ba ̣n theo trươ
̀
ng pha
́
i phân ti
́
ch
ky
̃
thuâ ̣t, thi
̀
khi đo
́
diê
̃
n biê
́
n gia
́
CP la
̀
ly
́
do chi
́

nh cu
̉
a viê ̣c lựa chọn một CP đo
́
đê
̉
theo do
̃
i.
Co
̀
n nê
́
u ba ̣n theo trươ
̀
ng pha
́
i phân
ti
́
ch cơ ba
̉
n, thi
̀
tin tư
́
c vê
̀
thu nhâ ̣p hay
bâ

́
t ky
̀
một tin tư
́
c na
̀
o kha
́
c vê
̀
công ty la ̣i
la
̀
ly
́
do chi
́
nh đê
̉
ba ̣n quan tâm đê
́
n CP
na
̀
y. Một khi CP đa
̃
nă
̀
m trong danh sa

́
ch
theo do
̃
i, ba ̣n co
́
thê
̉
so sa
́
nh diê
̃
n tiê
́
n gia
́
ca
̉
cu
̉
a CP đo
́
vơ
́
i diê
̃
n tiê
́
n gia
́

ca
̉
cu
̉
a
ca
́
c CP kha
́
c. Ba ̣n cu
̃
ng co
́
thê
̉
ti
̀
m thâ
́
y
ca
́
c thông tin kha
́
c liên quan đê
́
n CP đo
́
nhă
̀

m giu
́
p ba ̣n co
́
cơ sơ
̉
đê
̉
ra quyê
́
t đi ̣nh.
Nha
̀
đâ
̀
u tư theo trươ
̀
ng pha
́
i phân
ti
́
ch ky
̃
thuâ ̣t co
́
thê
̉
quan tâm đê
́

n viê ̣c ti
̀
m
kiê
́
m ca
́
c thông tin co
́
ti
́
nh ky
̃
thuâ ̣t vê
̀
CP.
Liệu CP co
́
diê
̃
n biê
́
n gia
́
ca
̉
giô
́
ng như
trong qua

́
khư
́
không? Xu hươ
́
ng gia
́
CP
trong 13 tuâ
̀
n, 26 tuâ
̀
n hay 52 tuâ
̀
n gâ
̀
n
đây nhâ
́
t la
̀
đi lên hay đi xuô
́
ng? So vơ
́
i
lu
́
c bă
́

t đâ
̀
u được đưa va
̀
o danh sa
́
ch, CP
đo
́
tăng hay gia
̉
m bao nhiêu phâ
̀
n trăm?
Nha
̀
đâ
̀
u tư theo trươ
̀
ng pha
́
i phân
ti
́
ch cơ ba
̉
n se
̃
ti

̀
m kiê
́
m tin tư
́
c, ca
́
c ba
̉
n
ba
̉
o ca
́
o thu nhâ ̣p, ba
́
o ca
́
o nga
̀
nh hay ba
́
o
ca
́
o cu
̉
a nha
̀
phân ti

́
ch nhă
̀
m ti
̀
m kiê
́
m
thông tin. Tuy nhiên, khi chọn lựa CP đê
̉
theo do
̃
i, ca
́
ch tô
́
t nhâ
́
t la
̀
ca
́
c nha
̀
đâ
̀
u tư
nên kê
́
t hợp ca

́
c thông tin vê
̀
phân ti
́
ch cơ
ba
̉
n lâ
̃
n phân ti
́
ch ky
̃
thuâ ̣t đê
̉
xem liệu CP
đo
́
co
́
đa
́
ng được theo do
̃
i hay không.
May mă
́
n lă
́

m ba ̣n cu
̃
ng chi
̉
chọn
được 2 đê
́
n 3 CP tô
́
t trong sô
́
10 lâ
̀
n
chọn. Bơ
̉
i vâ ̣y, ba ̣n đư
̀
ng nga ̣c nhiên khi
thâ
́
y ca
́
c CP gia
̉
m gia
́
se
̃
chiê

́
m đa sô
́
trong danh sa
́
ch theo do
̃
i. Câ
̀
n lưu y
́
ră
̀
ng,
chi
̉
nên đưa như
̃
ng CP tô
́
t nhâ
́
t trong danh
sa
́
ch theo do
̃
i va
̀
o danh mục đâ

̀
u tư cu
̉
a
ba ̣n.
Bươ
́
c 2: Châ
́
p nhâ ̣n vi ̣ thê
́
Châ
́
p nhâ ̣n vi ̣ thê
́
la
̀
công viê ̣c kha
́
đơn gia
̉
n, ba ̣n chi
̉
câ
̀
n liên hệ vơ
́
i nha
̀
môi giơ

́
i va
̀
thực hiện giao di ̣ch. Tuy
nhiên cu
̃
ng câ
̀
n lưu y
́
một sô
́
điê
̀
u. Trươ
́
c
tiên la
̀
loa ̣i giao di ̣ch ma
̀
ba ̣n thực hiê ̣n:
đoa
̉
n hay trươ
̀
ng (short or long). Mă ̣c du
̀
xu hươ
́

ng chung cu
̉
a gia
́
CP la
̀
di lên
nhưng bâ
́
t ky
̀
ai da
̃
tư
̀
ng mă
́
c pha
̉
i một vi ̣
thê
́
thua lô
̃
đê
̀
u co
́
thê
̉

hiê
̉
u ră
̀
ng, trong
ngă
́
n ha ̣n CP co
́
nhiê
̀
u kha
̉
năng đi xuô
́
ng
hơn la
̀
đi lên. Nhi
̀
n chung, ba ̣n nên tra
́
nh
nhưng vi ̣ thê
́
đoa
̉
n (vi ̣ thê
́
ba

́
n non).
Chu
́
ng ngô
́
n râ
́
t nhiê
̀
u thơ
̀
i gian va
̀
công
sư
́
c nhưng cơ hội da
̀
nh cho vi ̣ thê
́
đoa
̉
n
la ̣i râ
́
t hiê
́
m hoi. Nê
́

u ba ̣n thực hiê ̣n vi ̣ thê
́
đoa
̉
n, ba ̣n câ
̀
n pha
̉
i gia
́
m sa
́
t vi ̣ thê
́
đo
́
câ
̉
n
thâ ̣n gâ
́
p đôi so vơ
́
i vi ̣ thê
́
trươ
̀
ng.
Kê
́

đê
́
n la
̀
viê ̣c chọn lựa nha
̀
môi
giơ
́
i. Nê
́
u ba ̣n la
̀
một nha
̀
đâ
̀
u tư tư nhân
ba ̣n co
́
le
̃
chi
̉
câ
̀
n đê
́
n một nha
̀

môi giơ
́
i
phâ
̀
n di ̣ch vụ (discount broker). Đây la
̀
nha
̀
môi giơ
́
i cung câ
́
p di ̣ch vụ cơ ba
̉
n
nhâ
́
t cho ba ̣n, tư
́
c la
̀
chi
̉
thực hiê ̣n lê ̣nh
giu
́
p ba ̣n va
̀
ăn hoa hô

̀
ng.
Bươ
́
c 3: Gia
́
m sa
́
t vi ̣ thê
́
Gia
́
m sa
́
t ca
́
c vi ̣ thê
́
đa
̃
thực hiện la
̀
phâ
̀
n quan trọng nhâ
́
t cu
̉
a qua
́

tri
̀
nh đâ
̀
u
tư. Tâ
́
t ca
̉
như
̃
ng thông tin va
̀
sự điê
̀
u tra
nghiên cư
́
u đưa ba ̣n đê
́
n chô
̃
ra quyê
́
t
đi ̣nh giao di ̣ch. Gia
́
m sa
́
t vi ̣ thê

́
la
̀
lu
́
c ba ̣n
theo do
̃
i va
̀
đa
́
nh gia
́
quyê
́
t di ̣nh đâ
̀
u tư
cu
̉
a mi
̀
nh. Khi vi ̣ thê
́
đo
́
nă
̀
m ơ

̉
vi ̣ tri
́
bâ
́
p
bênh giư
̃
a lô
̃
va
̀
la
̃
i, ba ̣n câ
̀
n pha
̉
i hê
́
t sư
́
c
chu
́
y
́
đê
́
n như

̃
ng vi ̣ thê
́
na
̀
y. Khi CP ma
̀
ba ̣n chọn tăng gia
́
đê
̀
u đê
̀
u va
̀
ba ̣n co
́
cơ
sơ
̉
đê
̉
tin ră
̀
ng, đo
́
la
̀
CP tô
́

t thi
̀
ba ̣n nên
ti
́
nh đê
́
n chuyê ̣n mua thêm CP na
̀
y. Nê
́
u
CP ma
̀
ba ̣n chọn gia
̉
m gia
́
liên tục ba ̣n
cu
̃
ng nên cân nhă
́
c ba
́
n đi CP đo
́
nhă
̀
m

ha ̣n chê
́
thua lô
̃
.
Bươ
́
c 4: Kê
́
t thu
́
c vi ̣ thê
́
Nha
̀
đâ
̀
u tư thươ
̀
ng ba
́
n CP khi gia
́
CP đa ̣t đê
́
n mư
́
c gia
́
mục tiêu (target

price) hay CP không diê
̃
n biê
́
n theo như
mong đợi cu
̉
a anh ta. Tuy nhiên, râ
́
t nhiê
̀
u
nha
̀
đâ
̀
u tư không biê
́
t ba
́
n khi na
̀
o va
̀
ba
́
n
như thê
́
na

̀
o đê
̉
kê
́
t thu
́
c một vi ̣ thê
́
va
̀
mang la ̣i kê
́
t qua
̉
tô
́
t nhâ
́
t. Thông thươ
̀
ng,
ba ̣n nên ba
́
n CP khi như
̃
ng nhân tô
́
cơ ba
̉

n
cho thâ
́
y sự sa su
́
t đa
́
ng kê
̉
, chă
́
ng ha ̣n
như, thu nhâ ̣p va
̀
lợi nhuâ ̣n công ty gia
̉
m
su
́
t trong nhiê
̀
u năm liê
̀
n, thi ̣ phâ
̀
n thu he ̣p
dâ
̀
n do ca ̣nh tranh gay gă
́

t hay nội bộ ban
gia
́
m đô
́
c luôn lục đục

Cô
̉
phiê
́
u - Ca
́
c chi
̉
sô
́
đa
́
nh gia
́
gia
́
tri ̣ công ty
Ca
́
c nha
̀
đâ
̀

u tư luôn mong đợi, ti
̀
m
kiê
́
m đâ
̀
u tư như
̃
ng cô
̉
phiê
́
u cu
̉
a ca
́
c công
ty co
́
kha
̉
năng sinh lợi cao hơn ca
́
c loa ̣i
công cụ ta
̀
i cha
́
nh kha

́
c. Tuy nhiên, gia
́
ca
̉
va
̀
kha
̉
năng sinh lợi đâ
̀
u tư cu
̉
a cô
̉
phiê
́
u
la
̀
bao nhiêu đê
̉
hâ
́
p dâ
̃
n ca
́
c nha
̀

đâ
̀
u tư?.
Trên ca
́
c thi ̣ trươ
̀
ng vô
́
n pha
́
t triê
̉
n
hiê ̣n đa ̣i, ca
́
c nha
̀
đâ
̀
u tư sư
̉
dụng tham
chiê
́
u râ
́
t nhiê
̀
u ca

́
c chi
̉
sô
́
ta
̀
i cha
́
nh đê
̉
đa
́
nh gia
́
gia
́
tri ̣ va
̀
kha
̉
năng sinh la
̃
i cu
̉
a
cô
̉
phiê
́

u cu
̃
ng như ca
́
c thông tin, xu
hươ
́
ng thi ̣ trươ
̀
ng trươ
́
c khi đưa ra ca
́
c
quyê
́
t đi ̣nh đâ
̀
u tư hay châ
́
p thuâ ̣n giao
di ̣ch mua ba
́
n.
Đê
̉
co
́
kha
̉

năng đa
́
nh gia
́
gia
́
tri ̣ cô
̉
phiê
́
u giao di ̣ch trên thi ̣ trươ
̀
ng một ca
́
ch
cơ ba
̉
n nhâ
́
t, ba ̣n câ
̀
n pha
̉
i xem xe
́
t ca
́
c
kha
́

i niệm va
̀
chi
̉
sô
́
chư
́
ng khoa
́
n ta
̀
i
cha
́
nh sau:
Thu nhâ ̣p trên mô
̃
i cô
̉
phâ
̀
n -
Earning Per Share (EPS)
Đây la
̀
chi
̉
sô
́

cung câ
́
p thông tin vê
̀
thu nhâ ̣p đi ̣nh ky
̀
cu
̉
a mô
̃
i cô
̉
phâ
̀
n thông
thươ
̀
ng sau khi lợi nhuâ ̣n cu
̉
a Công ty trư
̀
đi ca
́
c khoa
̉
n thuê
́
lợi tư
́
c, cô

̉
tư
́
c cho ca
́
c
cô
̉
phâ
̀
n ưu đa
̃
i.
Ba ̣n nên xem xe
́
t chi
̉
sô
́
na
̀
y trong một
giai đoa ̣n nhâ
́
t đi ̣nh đê
̉
đa
́
nh gia
́

xu hươ
́
ng
ô
̉
n đi ̣nh va
̀
kha
̉
năng tăng trươ
̉
ng cu
̉
a no
́
,
qua đo
́
se
̃
thâ
́
y được hiệu qua
̉
qua
́
tri
̀
nh
hoa ̣t động cu

̉
a công ty.
Nê
́
u EPS cu
̉
a loa ̣i cô
̉
phiê
́
u ma
̀
ba ̣n
chọn đâ
̀
u tư thê
̉
hiện kha
̉
năng ta ̣o ra lợi
nhuâ ̣n ca
̀
ng cao va
̀
xu hươ
́
ng tăng trươ
̉
ng
ô

̉
n đi ̣nh thi
̀
đương nhiên thi ̣ gia
́
cô
̉
phiê
́
u
giao di ̣ch se
̃
khuynh hươ
́
ng gia tăng. Tuy
nhiên, ba ̣n cu
̃
ng câ
̀
n pha
̉
i xem xe
́
t sự thay
đô
̉
i cu
̉
a sô
́

lượng cô
̉
phiê
́
u pha
́
t ha
̀
nh
trong cu
̀
ng giai đoa ̣n xa
́
c đi ̣nh.
Thư gia
́
hay Gia
́
tri ̣ trên sô
̉
sa
́
ch -
Book Value
Đây la
̀
chi
̉
sô
́

thê
̉
hiê ̣n gia
́
tri ̣ ro
̀
ng
cu
̉
a một công ty trên ba
̉
ng tô
̉
ng kê
́
t ta
̀
i
sa
̉
n, đư
̀
ng nên nhâ
̀
m lâ
̃
n no
́
vơ
́

i gia
́
tri ̣ thi ̣
trươ
̀
ng vi
̀
gia
́
tri ̣ thi ̣ trươ
̀
ng khi giao di ̣ch
trên sa
̀
n co
́
kha
̉
năng cao hoă ̣c thâ
́
p hơn
so vơ
́
i gia
́
tri ̣ sô
̉
sa
́
ch tu

̀
y theo sự vâ ̣n
động cu
̉
a thi ̣ trươ
̀
ng.
Đô
́
i vơ
́
i ca
́
c nha
̀
đâ
̀
u tư chuyên
nghiệp, chi
̉
sô
́
na
̀
y chi
̉
mang ti
́
nh châ
́

t
tham chiê
́
u va
̀
không pha
̉
i la
̀
cơ sơ
̉
thuyê
́
t
phục đâ
̀
u tư, bơ
̉
i vi
̀
khi ba ̣n đâ
̀
u tư va
̀
o cô
̉
phiê
́
u cu
̉

a một công ty na
̀
o đo
́
la
̀
sự đâ
̀
u
tư va
̀
o kha
̉
năng sinh la
̃
i tương lai, sự
pha
́
t triê
̉
n đê
̉
mong sự gia tăng gia
́
tri ̣
cô
̉
phiê
́
u, không pha

̉
i đâ
̀
u tư va
̀
o ta
̀
i sa
̉
n
công ty, mă ̣t kha
́
c, gia
́
tri ̣ sô
̉
sa
́
ch công ty
co
́
kha
̉
năng thay đô
̉
i bơ
̉
i như
̃
ng thu

̉
thuâ ̣t
kê
́
toa
́
n, vi
̀
thê
́
dâ
̃
n đê
́
n sự đa
́
nh gia
́
kha
́
ch
quan cu
̉
a ba ̣n bi ̣ sai lê ̣ch.
Hê ̣ sô
́
thi ̣ gia
́
/thu nhâ ̣p cô
̉

phâ
̀
n -
Price/Earning per share (P/E)
Ca
́
c nha
̀
phân ti
́
ch & đâ
̀
u tư chư
́
ng
khoa
́
n co
́
khuynh hươ
́
ng dự đoa
́
n triê
̉
n
vọng cu
̉
a công ty, do đo
́

gia
́
thi ̣ trươ
̀
ng
cu
̉
a cô
̉
phiê
́
u se
̃
chi ̣u a
̉
nh hươ
̉
ng râ
́
t lơ
́
n
bơ
̉
i xu hươ
́
ng va
̀
thu nhâ ̣p cu
̉

a mô
̃
i cô
̉
phiê
́
u hiện ta ̣i. Việc đo lươ
̀
ng mô
́
i quan
hệ giư
̃
a gia
́
thi ̣ trươ
̀
ng va
̀
thu nhâ ̣p cu
̉
a cô
̉
phiê
́
u đo
́
la
̀
chi

̉
sô
́
P/E.
Chi
̉
sô
́
P/E chi
̉
ra ră
̀
ng: Nha
̀
đâ
̀
u tư
đang mong muô
́
n tra
̉
cho một đô
̀
ng thu
nhâ ̣p thực sự cu
̉
a cô
̉
phiê
́

u la
̀
bao nhiêu.
Nhi
̀
n chung, nê
́
u ba ̣n ca
̀
ng chă
́
c chă
́
n
vê
̀
sự tiê
́
p tục tăng trươ
̉
ng cu
̉
a Công ty thi
̀
kha
̉
năng tăng gia
́
cô
̉

phiê
́
u giao di ̣ch
tương lai ca
̀
ng cao va
̀
đương nhiên, ba ̣n
pha
̉
i châ
́
p nhâ ̣n tra
̉
nhiê
̀
u tiê
̀
n cho mô
̃
i
đô
̀
ng thu nhâ ̣p cô
̉
phiê
́
u đo
́
ơ

̉
thơ
̀
i điê
̉
m
hiê ̣n ta ̣i.
Ba ̣n ha
̃
y tươ
̉
ng tượng, một công ty cô
̉
phâ
̀
n co
́
kha
̉
năng ta ̣o ra 36.000 đô
̀
ng lợi
nhuâ ̣n trên mô
̃
i cô
̉
phâ
̀
n ma
̀

ta ̣i đo
́
thư gia
́
mô
̃
i cô
̉
phiê
́
u la
̀
120.000 đô
̀
ng, thi
̀
kha
̉
năng sinh lợi thu hô
̀
i tô
́
i đa la
̀
30%, một
ty
̉
suâ
́
t lợi nhuâ ̣n thu hô

̀
i đâ
̀
y sư
́
c thuyê
́
t
phục so vơ
́
i viê ̣c ba ̣n gơ
̉
i tiê
̀
n tiê
́
t kiê ̣m
hoă ̣c đâ
̀
u tư va
̀
o tra
́
i phiê
́
u chi
́
nh phu
̉
hoă ̣c công ty, va

̀
lu
́
c đo
́
ba ̣n se
̃
bi ̣ thôi
thu
́
c mua cô
̉
phiê
́
u na
̀
y trong khi ngươ
̀
i sơ
̉
hư
̃
u vâ
̃
n co
̀
n khuynh hươ
́
ng nă
́

m giư
̃
chu
́
ng. Vi
̀
thê
́
, gia
́
ba
́
n cô
̉
phiê
́
u co
́
kha
̉
năng được nâng lên đê
́
n mư
́
c ma
̀
ngươ
̀
i
sơ

̉
hư
̃
u cô
̉
phiê
́
u bi ̣ thuyê
́
t phục va
̀
châ
́
p
thuâ ̣n ba
́
n.
Mô ̣t loa ̣i chi
̉
sô
́
kha
́
c đê
̉
đo lươ
̀
ng,
đa
́

nh gia
́
gia
́
ca
̉
cu
̉
a cô
̉
phiê
́
u ba ̣n cho ̣n
đâ
̀
u tư đo
́
la
̀
hê ̣ sô
́
thi ̣ gia
́
/thư gia
́
mô
̃
i
cô
̉

phiê
́
u.
Thư gia
́
mô
̃
i cô
̉
phiê
́
u la
̀
gia
́
tri ̣ ta
̀
i
sa
̉
n ro
̀
ng trên sô
̉
sa
́
ch cu
̉
a công ty chia
cho tô

̉
ng sô
́
cô
̉
phiê
́
u đa
̃
pha
́
t ha
̀
nh.
Cu
̃
ng như chi
̉
sô
́
P/E, hệ sô
́
thi ̣ gia
́
vơ
́
i thư gia
́
mô
̃

i cô
̉
phiê
́
u thê
̉
hiê ̣n mô
́
i
tương quan giư
̃
a gia
́
ca
̉
thi ̣ trươ
̀
ng va
̀
thư
gia
́
cô
̉
phiê
́
u trên cơ sơ
̉
như
̃

ng ta
̀
i sa
̉
n
đang sinh lợi hiê ̣n ta ̣i cu
̉
a công ty. Tuy
nhiên, thư gia
́
cu
̉
a công ty luôn co
́
kha
̉
năng thay đô
̉
i bơ
̉
i như
̃
ng thu
̉
thuâ ̣t trong
kê
́
toa
́
n như đa

̃
đê
̀
câ ̣p bên trên. Do đo
́
,
chi
̉
sô
́
thi ̣ gia
́
/thư gia
́
cô
̉
phiê
́
u co
́
thê
̉
râ
́
t
cao trên thực tê
́
va
̀
tương tự, ca

́
c cô
̉
phiê
́
u co
́
chi
̉
sô
́
thi ̣ gia
́
/thư gia
́
co
́
thê
̉
râ
́
t
re
̉
.
Ty
̉
lê ̣ la
̃
i trên vô

́
n - ROE (Return
On Equity)
Ty
̉
suâ
́
t na
̀
y biê
̉
u thi ̣ sô
́
lợi nhuâ ̣n thu
được trên vô
́
n cu
̉
a doanh nghiê ̣p hay vô
́
n
cô
̉
phâ
̀
n cu
̉
a ca
́
c cô

̉
đông công ty. Ty
̉
suâ
́
t
na
̀
y được ti
́
nh bă
̀
ng ca
́
ch lâ
́
y thu nhâ ̣p
ro
̀
ng cu
̉
a công ty chia cho sô
́
vô
́
n cô
̉
đông.
Ty
̉

suâ
́
t na
̀
y cu
̉
a một công ty na
̀
o đo
́
ca
̀
ng cao thi
̀
chư
́
ng to
̉
công ty na
̀
y sư
̉
dụng đô
̀
ng vô
́
n một ca
́
ch hiê ̣u qua
̉

va
̀
kha
̉
năng thu hô
̀
i vô
́
n cu
̉
a ca
́
c cô
̉
đông ca
̀
ng
cao, va
̀
tâ
́
t nhiên, gia
́
ca
̉
cô
̉
phiê
́
u cu

̉
a
công ty na
̀
y giao di ̣ch trên thi ̣ trươ
̀
ng
ca
̀
ng cao.
Cô
̉
tư
́
c la
̀
gi
̀
? Ty
̉
suâ
́
t lơ ̣i tư
́
c hiê ̣n
thơ
̀
i như thê
́
na

̀
o ? - Dividend & Yield
Đo
́
la
̀
khoa
̉
n thu nhâ ̣p đâ
̀
u tư hư
̃
u hi
̀
nh
cu
̉
a ca
́
c cô
̉
đông sơ
̉
hư
̃
u ca
́
c cô
̉
phiê

́
u
thông thươ
̀
ng cu
̉
a công ty được thanh
toa
́
n đi ̣nh ky
̀
khi công ty co
́
lợi nhuâ ̣n.
Khoa
̉
n cô
̉
tư
́
c co
́
thê
̉
được thanh toa
́
n
bă
̀
ng tiê

̀
n mă ̣t, chư
́
ng khoa
́
n hay ta
̀
i sa
̉
n
cu
̉
a công ty trên cơ sơ
̉
quyê
́
t đi ̣nh cu
̉
a
Ban Qua
̉
n tri ̣.
Dựa va
̀
o cô
̉
tư
́
c cu
̉

a cô
̉
phiê
́
u, ca
́
c
nha
̀
phân ti
́
ch va
̀
đâ
̀
u tư thươ
̀
ng xem xe
́
t
đê
́
n chi
̉
sô
́
lợi tư
́
c hiện thơ
̀

i - Yield. Vâ ̣y
chi
̉
sô
́
lợi tư
́
c hiện thơ
̀
i la
̀
như thê
́
na
̀
o?
Đây la
̀
chi
̉
sô
́
quan hệ giư
̃
a thi ̣ gia
́
va
̀
cô
̉

tư
́
c cô
̉
phiê
́
u. Khi cô
̉
tư
́
c va
̀
kha
̉
năng
thanh toa
́
n cô
̉
tư
́
c trong tương lai cu
̉
a loa ̣i
cô
̉
phiê
́
u ba ̣n chọn
ca

̀
ng cao thi
̀
thi ̣ gia
́
cô
̉
phiê
́
u đương nhiên
se
̃
gia tăng.
Vi
́
dụ: Nê
́
u cô
̉
tư
́
c cu
̉
a công ty A
trong năm 1998 pha
́
t cho cô
̉
đông la
̀

30.000 đô
̀
ng va
̀
gia
́
giao di ̣ch mua ba
́
n cô
̉
phiê
́
u na
̀
y hiện ta ̣i la
̀
200.000
đô
̀
ng, như vâ ̣y chi
̉
sô
́
lợi tư
́
c hiê ̣n thơ
̀
i la
̀
15%, nê

́
u như trong như
̃
ng năm kê
́
tiê
́
p
cô
̉
phiê
́
u vâ
̃
n giư
̃
được khoa
̉
n thanh toa
́
n
cô
̉
tư
́
c ô
̉
n đi ̣nh hoă ̣c tăng so vơ
́
i năm

1998 thi
̀
cô
̉
phiê
́
u cu
̉
a công ty A cu
̃
ng co
́
kha
̉
năng hâ
́
p dâ
̃
n nhâ
́
t đi ̣nh bơ
̉
i ty
̉
suâ
́
t
lợi tư
́
c hiện thơ

̀
i kha
́
cao so vơ
́
i cô
̉
phiê
́
u
ca
́
c công
ty kha
́
c.
Tuy nhiên, nê
́
u ba ̣n hoa
̀
n toa
̀
n dựa
va
̀
o chi
̉
sô
́
na

̀
y đê
̉
đa
́
nh gia
́
cô
̉
phiê
́
u cu
̉
a
một công ty đă
́
t hay re
̉
thi
̀
râ
́
t co
́
thê
̉
dâ
̃
n
đê

́
n quyê
́
t đi ̣nh sai lâ
̀
m, bơ
̉
i vi
̀
ca
́
c công
ty co
́
thê
̉
duy tri
̀
cô
̉
tư
́
c ơ
̉
ty
̉
lê ̣ cao trong
một khoa
̉
n thơ

̀
i gian da
̀
i trươ
́
c khi họ
buộc pha
̉
i că
́
t gia
̉
m no
́
, va
̀
hâ ̣u qua
̉
la
̀
thi ̣
gia
́
cô
̉
phiê
́
u co
́
kha

̉
năng gia
̉
m râ
́
t lơ
́
n
ngay tư
́
c thơ
̀
i. Ta ̣i sao chu
́
ng tôi sư
̉
dụng
tư
̀
"co
́
kha
̉
năng gia
̉
m gia
́
" bơ
̉
i vi

̀
cu
̃
ng co
́
phâ
̀
n lơ
́
n ca
́
c nha
̀
đâ
̀
u tư quan niệm ră
̀
ng:
nê
́
u một công ty ta ̣o ra nhiê
̀
u lợi nhuâ ̣n
nhưng că
́
t gia
̉
m phâ
̀
n chia cô

̉
tư
́
c cho ca
́
c
cô
̉
đông đê
̉
gia tăng nguô
̀
n vô
́
n hoa ̣t động
va
̀
ta
́
i đâ
̀
u tư thi
̀
co
́
kha
̉
năng công ty se
̃
ta ̣o ra được nhiê

̀
u lợi nhuâ ̣n hơn trong
tương lai va
̀
đô
̀
ng thơ
̀
i thư gia
́
cô
̉
phâ
̀
n được gia tăng do phâ
̀
n lợi nhuâ ̣n
đê
̉
la ̣i ta
́
i đâ
̀
u tư đo
́
, va
̀
như thê
́
thi ̣ gia

́
cô
̉
phiê
́
u tra
́
i la ̣i được gia tăng do nhiê
̀
u
ngươ
̀
i muô
́
n mua đê
̉
chơ
̀
cơ hội tăng gia
́
trong tương lai.
Trên đây la
̀
ca
́
c kha
́
i niệm va
̀
chi

̉
sô
́
chư
́
ng khoa
́
n ta
̀
i chi
́
nh ma
̀
ca
́
c nha
̀
phân
ti
́
ch – đâ
̀
u tư trên thê
́
giơ
́
i thươ
̀
ng sư
̉

dụng
tham chiê
́
u đê
̉
trươ
́
c khi đưa ra như
̃
ng
quyê
́
t đi ̣nh đâ
̀
u tư cuô
́
i cu
̀
ng. Bên ca ̣nh
đo
́
, ba ̣n cu
̃
ng co
́
thê
̉
lưu tâm đê
́
n ca

́
c
thông tin vê
̀
như
̃
ng công ty chọn đâ
̀
u tư
như: Công bô
́
tung ra một sô
́
sa
̉
n phâ
̉
m
mơ
́
i trên thi ̣ trươ
̀
ng; Thay đô
̉
i hoă ̣c sa
tha
̉
i một sô
́
vi ̣ tri

́
nhân sự qua
̉
n ly
́
chu
̉
chô
́
t; Sự ca
̉
i tiê
́
n, nâng cao ky
̃
thuâ ̣t công
nghệ, châ
́
t lượng sa
̉
n phâ
̉
m Tâ
́
t ca
̉
như
̃
ng thông tin đo
́

se
̃
giu
́
p ba ̣n phâ
̀
n na
̀
o
cu
̉
ng cô
́
như
̃
ng đa
́
nh gia
́
ban đâ
̀
u va
̀
đưa
ra ca
́
c quyê
́
t đi ̣nh đâ
̀

u tư đu
́
ng đă
́
n.
Tuy vâ ̣y, khi ba ̣n thực sự muô
́
n đâ
̀
u tư
va
̀
o chư
́
ng khoa
́
n ca
́
c công ty pha
́
t ha
̀
nh
trên thi ̣ trươ
̀
ng thi
̀
nên thông qua ca
́
c tô

̉
chư
́
c, ca
́
nhân chuyên nghiê ̣p trong li
̃
nh
vực na
̀
y đê
̉
được tư vâ
́
n đâ
̀
y đu
̉
va
̀
ha ̣n
chê
́
ca
́
c sai lâ
̀
m không đa
́
ng co

́
xa
̉
y ra
cu
̃
ng như hiê ̣u qua
̉
đâ
̀
u tư se
̃
cao hơn
hoă ̣c tham gia
đâ
̀
u tư gia
́
n tiê
́
p va
̀
o ca
́
c Quy
̃
đâ
̀
u tư,
ngoa ̣i trư

̀
ba ̣n hoa
̀
n toa
̀
n tự tin va
̀
o kha
̉
năng cu
̉
a mi
̀
nh khi đưa ra ca
́
c quyê
́
t đi ̣nh
đâ
̀
u tư.
(Tiê
́
n si
̃
Đô
̃
Linh Hiê ̣p - Trươ
̉
ng

Khoa Tiê
̀
n tê ̣ - Ho ̣c viê ̣n Ngân ha
̀
ng)

Xây dựng danh mục đâ
̀
u tư chư
́
ng
khoa
́
n
Hiê
̉
u một ca
́
ch kha
́
i qua
́
t nhâ
́
t thi
̀
danh mục đâ
̀
u tư la
̀

một tâ ̣p hợp gô
̀
m i
́
t
nhâ
́
t hai loại chư
́
ng khoa
́
n trơ
̉
lên. Mu ̣c
đi
́
ch cơ ba
̉
n nhâ
́
t cu
̉
a viê ̣c xây dư ̣ng va
̀
qua
̉
n ly
́
một danh mục đâ
̀

u tư la
̀
đa
dạng hoa
́
nhă
̀
m tra
́
nh ca
́
c khoa
̉
n thua lô
̃
qua
́
lơ
́
n.
Khi ba ̣n đô
̀
ng thơ
̀
i đâ
̀
u tư va
̀
o nhiê
̀

u
loa ̣i chư
́
ng khoa
́
n kha
́
c nhau, sự thua lô
̃
cu
̉
a một loa ̣i chư
́
ng khoa
́
n chi
̉
co
́
ta
́
c
động nho
̉
đê
́
n toa
̀
n bộ danh mục, thâ ̣m chi
́

nhiê
̀
u khi ba ̣n co
́
thê
̉
bu
̀
lô
̃
bă
̀
ng lợi nhuâ ̣n
thu được tư
̀
ca
́
c chư
́
ng khoa
́
n kha
́
c trong
cu
̀
ng một danh mục đo
́
.
Tuy nhiên, việc ha ̣n chê

́
thua lô
̃
bă
̀
ng
ca
́
ch đa da ̣ng hoa
́
danh mục đâ
̀
u tư cu
̃
ng
co
́
một ca
́
i gia
́
cu
̉
a no
́
: ba ̣n cu
̃
ng không
thê
̉

thu được ca
́
c khoa
̉
n lợi nhuâ ̣n lơ
́
n.
Râ
́
t i
́
t ngươ
̀
i đâ
̀
u tư co
́
thê
̉
thu được