Hồ chí minh tấm gương sáng ngời về đạo đức và tác phong

PHầN MỞ đầU.
1. Lý do chọn đề tài.
Hồ Chí Minh anh hùng giải phóng dân tộc của Việt Nam, danh nhân văn hoá
kiệt xuất của nhân loại. Tư tưởng của người đã trở thành một hệ giá trị văn hoá
của loài người. Tư tưởng của người mãi mãi là bộ phận hợp thành nền tảng tư
tưởng,là kim chỉ nam cho hành động của Đảng, nhà nước và cả của dân tộc
Việt Nam.
Chúng ta, đều biết rằng bất cứ một học thuyết nào, tưởng nào ra đời cũng đều
có nguồn gốc, lí luận của nó. Tư tưởng Hồ Chí Minh cũng vậy. Một trong
những nguồn gốc có ý nghĩa quyết định đối với sự hình thành và phát triển tư
tưởnh Hồ Chí Minh đó là lí luận của Chủ Nghĩa Mác - Lênin. Xuất phát từ lý
do trên tôi chọn đề tài: “ Chủ nghĩa Mác Lênin - nguồn gốc quyết định sự
hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh” làm tiểu luận thu hoạch
sau khi học xong học phần lịch sử tư tưởng Hồ Chí Minh.
2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu tiểu luận.
Đối tượng nghiên cứu:
Lý luận Chủ nghĩa Mác - Lênin. Tư tưởng Hồ Chí Minh.
Phạm vi nghiên cứu:
Những luận điểm, nội dung của chủ nghĩa Mác Lênincó ảnh hưởng trực tiếp,
quyết định đến việc hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh.
Nguồn gốc Mác Lênin đi vào nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh.
3. Mục đích nghiên cứu của tiểu luận.
Tiểu luận nhằm làm sáng rõ hơn nữa nguồn gốc quyết định đối với sự hình
thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh.
3.1. Tình hình nghiên cứu:

1


Vấn đề nguồn gốc hình thành tư tuởng Hồ Chí Minh là một vấn đề rộng lớn
được rất nhiều nhà nghiên cứu, các học giả, các nhà lãnh đạo và bạn bè quốc tế

quan tâm nghiên cứu, tìm hiểu.
Góp phần tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh ( Tác giả : Lê Sĩ Thắng – NXB Khoa
Học Xã Hội Hà Nội – 1991);
Từ Các Mác đến Hồ Chí Minh – Một dịng chảy văn hố ( Tác giả: Phó giáo sư
Trần Đình Huỳnh và TS.Trịnh Quang Cảnh- NXB Hà Nội 2003)
Con đường dẫn Mác đến chủ nghĩa cộng sản và con đường dẫn Bác Hồ đến
chủ nghĩa Mác Lênin ( Viện Mác Lênin viết nhân dịp kỉ niện lần thứ 165 ngày
sinh cảu Các Mác và lần thứ 100 năm ngày Các Mác qua đời - NXB thơng tin
lí luận 1883).
Một số bài viết trên các tạp chí: Tạp chí Cộng Sản; Tạp chí xây dựng Đảng;
Tạp trí giáo dục lí luận…
3.2 Phương pháp nghiên cứu của tiểu luận:
Tiểu luận sử dụng phương pháp nghiên cứu :Phương pháp lơgíc _ lịch sử, phân
tích – tổng hợp, khái qt hố, phương pháp đối chiếu so sánh đặc biệt trọng
tâm là phương pháp của chủ nghĩa duy vật biện chứng.
Đóng góp của tiểu luận:
Tiểu luận hồn thành sẽ góp phần làm rõ nguồn gốc hình thành và sự phát triển
tư tưởng Hồ CHí Minh. Đồng thời góp phần làm rõ sự kế thừa và vận dụng
sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin của Hồ HCí Minh.
Tiểu luận hồn thành cịn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho những
người quan tâm nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh .

Phần nội dung
1. Một số khái niệm
Nguồn gốc:
Nguồn gốc : Nơi từ đó nảy sinh ra
( Từ điển Tiếng Việt)
Nguồn gốc quyết định :
Là nguyên nhân trực tiếp của những thay đổi những gì ci cùng diễn ra hay
khơng diễn ra ở sự vật hiện tượng nào đó.

Là gốc quan trọng nhất, có ý nghĩa quyết định đối với tất cả những gì sẽ xảy ra
sau đó (Từ điển Tiếng Việt)
2


Tư tưởng: Là quan điểm, suy nghĩ của con người(cá nhân, tập thể ) về con
người, xã hội. (Từ điển Tiếng Việt)
Tư tưởng Hồ Chí Minh
Có nhiều định nghĩa khác nhau về Tư tưởng Hồ Chí Minh, như c ủa các học
giả, các nhà nghiên cứu, các đồng chí lãnh đạo của Đảng, Nhà nước....
Đại hội IX khẳng định: Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan niệm
tồn diện sâu sắc về những vấn để cơ bản của cách mạng Việt Nam, từ cách
mạng dân tộc dân chủ nhân dân đến cách mạng Xã Hội Chủ Nghĩa, là kết quả
của sự vận động sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác lênin vào điều kiện cụ
thể của nước ta, đồng thời là sự kết tinh tinh hoa dân tộc trí tuệ thời đại nhằm
giải phóng giai cấp và giải phóng con ngưịi.
2. Cơ sở hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh:
Hồ Chí Minh - một thiên tài đa diện của lịch sử, tiêu biểu cho trí tuệ, ý chí và
nguyện vọng của dân tộc Việt Nam và xu hưóng phát triển của thời đại.
Nghiên cứu tư tưởng hồ Chí Minh hệ thống, tồn diện, phải bắt đầu nghiên
cứu từ nguồn gốc hình thành phát triển tư tưởng của người.
2.1. Truyền thống văn hoá của dân tộc Việt Nam.
Chủ nghĩa yêu nước Việt Nam , tinh thần cố kết cộng đồng đã được đúc kết qua
hàng ngàn năm lịch sử đấu tranh kiên cường, bất khuất, tự lực tự cường để
chống lại giặc ngoại xâm và chinh phục thiên nhiên. Những thời điểm nước
mất nhà tan thì trăm họ đều đứng lên, cố kết một lòng, đấu tranh giành lại
quyền tự do, độc lập cho dân tộc, tinh thần u nước thương nịi , ý chí tự lực
tự cường, tinh thần cộng đồng dân tộc…được khơi dậy trong hoàn cảnh thực
dân Pháp đẫ dặt ách thống trị lên đất nước ta, đã hình thành nên ở người thanh
niên Nguyễn Tất Thành một tinh thần thương dân yêu nước , căm thù bọn thực

dân Pháp, lũ cướp nước và lũ bán nước.
Người khâm phục tinh thần đấu tranh của nhân dân ta, của các bậc ,sĩ phu yêu
nước, nhưng lại không tán thành con đườcg cứu nước của họ. Cụ Phan Bội
Châu vì chủ trương cầu viện, để khơi phục độc lập, nên không thành. Cụ Phan
Chu Chinh muốn “Nhất Pháp cầu tiến bộ” để khai thơng dân trí,nâng cao dân
trí ,để tính chuyện giải phóng đất nước cũng thất bại, cịn Hồng Hoa Thám nổi
dậy dùng vũ tranh chống Pháp, song “ Còn nặng cốt cách phong kiến” cuối
cùng cũng bị chìm trong biển máu …Chính chủ nghĩa u nước là cội nguồn
đầu tiên của tư tưởng Hồ Chí Minh đã thơi thúc người ra đi tìm đường cứu
3


nước, giải phóng đồng bào giành lại nền độc lập tự do cho dân tộc và chi phối
mọi hành động của người trong suốt cuộc đời.
“Tơi chỉ có một ham muốn , ham muốn tột bậc là lam sao cho nước ta hoàn
toàn độc lập, dân ta hoàn toàn tự do …” Và chính chủ nghĩa yêu nước đã đưa
Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác Lênin, tiếp thu và vận dụng sáng tạo tư
tưởng chủ nghĩa Mác Lênin , đồng thời nó cũng là cơ sở để người gắn bó với
vận mệnh dân tộc, sinh mệnh của đất nước, và tâm tư nguyện vọng của mỗi
người dân Việt Nam.
2.2. Tinh hoa văn hố phương Đơng và phương Tây
Sinh ra trên đất Lam Hồng, nơi có trưyền thống chống giặc ngoại xâm và hiếu
học, trong một gia đình nhà nho nghèo, yêu nước tiến bộ. Ngay từ hồi niên
thiếu, người đã nhiều năm học Nho giáo đến trình độ “Tứ thư , ngũ kinh” rồi
sau đó chuyển sang học chữ quốc ngữ và bắt đầu tiếp xúc với văn hố phương
Tây. Với từ tự do bình đảng, bác ái . Những kiến thức trên ngày càng được bổ
xung phong phú thên trước thời kì người ra đi tìm đường cứu nước, hoạt động
thực tiễn sau này.
Chính văn hố phương Đông và phương Tây đã ảnh hưởng đến tư tưởng Hồ
Chi Minh. Nho giáo, Phật giáo, lão giáo…nhất là nho giáo và những tư tưởng

tự do bình đẳng, bác ái; nhứng tư tưởng của nền văn hoá phục hưng châu
Âu,của cuộc cách mạng dân chủ ở Pháp, Mỹ …những tư tưởng nhân ái của nền
văn học Pháp, Anh Nga…đã được Hồ Chí Minh tiếp thu với tinh phê phán
chọn lấy tinh hoa, loại bỏ yếu tố thủ cựu, tiêu cực nhờ vậy kiến htức Hồ CHí
Minh ngày càng uyên bác , sâu rộng, vươn tới đỉnh cao của trí tuệ loài người;
làm cho người kết hợp được truyền thống và hiện đại, tiếp thu tinh hoa nhất
của nhân loại, hợp đựoc những giá trị tinh thần của dân tộc và thưịi đại; đồng
thời làm cho Hồ CHí Minh trở thành con người vàư giản dị vùa sâu sắc, vùă
đại chúng vừa bác học, rất Việt Nam nhưng rất nhân loại .
Chủ nghĩa Mác Lênin
Trên cơ sở những yếu tố nói trên, Hồ Chí Minh đã đến với chủ nghĩa Mác
Lênin. đay là bước ngoặt cơ bản của quá trình hình thành tư tưởng Hồ Chí
Minh. Bắt gặp chủ nghiã Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh có bước nhảy vọt
về chất. Người đã tìm thấy con đường duy nhất đúng để giải phóng đất nước,
đó khơng phải là con đường của Phan Đình Phùng, đó khơng phải là con đường
của Phân Bội Châu cũng không phải con đường tư sản của Khang Hữu vi,
Lương Khả Siêu, Tôn Trung Sơn (Trung Quốc) mà là con đường cách mạng vô
4


sản. từ đây chủ nghĩa yêu nước đã gắn với chủ nghĩa xã hội , cách mạng giải
phóng dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội chủ nghĩa, giải phóng dân tộc, giải
phóng xã hội, giải phóng con người là nội dung xuyên suốt trong tác phẩm Hồ
Chí Minh .
Chủ nghĩa Mác Lênin là nguồn gốc chủ yếu, quyết địng nhất sự hình thành tư
tưởng Hồ Chí Minh, bảo đảm bản chất tư tưởng thuộc hệ tư tưởng của giai cấp
vơ sản, mang tính cách mạng khoa học. Chủ nghĩa yêu nước truyền thống là cơ
sơ ban đầu và động lực thúc đẩy Hồ Chí Minh đến với chủ nghĩa Mác Lênin;
Chủ nghĩa Mác Lênin đã nâng chủ nghĩa yêu nước truyền thống ở Hồ Chí
Minh lên bước phát triển mới về chất phù hợp với thời đại. Chính thế giới quan

và phương pháp luận Mác Lênin đã giúp Hồ Chí Minh tổng kết kiến thức và
kinh nghiệm thực tiễn của mình mà tìm ra con đường cứu nước đó là con
đường cách mạng vơ sản
1.2.

Nguồn gốc thực tiễn:

Cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX, chủ nghĩa tư bản chuyển sang chủ nghĩa đế
quốc. Hệ thống thuộc địa của chủ nghĩa đế quốc bao gồm các nước thuộc địa
và phụ thuộc đã hình thành. Bọn đế quốc đã khơng từ chính sách, thủ đoạn nào
để bóc lột nhân dân các nước thuộc đại và phụ thuộc. Phong trào đấu trnh cách
mạng thế giới nói chung, ở các nước phụ thuộc nói riêng ngày càng phát triển
của Việt Nam, đến cuối thế kỉ XIX, việc bình định bằng quân sự của thực dân
Pháp căn bản đã hoàn thành, chúnh bắt tay vào tổ chức bộ máy chính trịvà thực
hiện khai thác thuộc địa đối với tồn cõi Đơng Dương. Nhân dân ta dưới sự
lãnh đạo của các sĩ phu yêu nước đã đứng lên chống lại thực dân Pháp. Song
cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc khơng thành cơng vì thiếu một lực lượng
tiên phong dẫn đường.
Trong bối cảnh đó, trước u cầu của dân tộc; Hồ Chí Minh đã vượt lên trên
những bậc sĩ phu yêu nước lúc bấy giờ. Quyết tâm ra đi tìm đường cứu nước.
Từ một người dân mất nước, trỉa qua tìm hiểu thực tế ở các nước có cùng chính
trị khác , ở các châu lục khác, đến thực tiễn hoạt động chính trị trong các tổ
chứcxã hội và cộng sản, thực tiễn tính chất xây dựng lực lượng cách mạng, xây
dựng đảng cách mạng, thực tiễn hoạt động cách mạng, chuẩn bị tiến hành
tháng lợi tổng khởi nghĩa, giành và giữ chính quyền; vừa kháng chiến vừa kiến
quốc, xây dựng công cuộc mới và con người mới. Trên cương vị một thanh
niên trí thức, một thầy giáo, một con người làm nhiều nghề, một nhà báo, một
trong những người sáng lập đảng cộng sản Pháp, một cán bộ quốc tế cộng sản,
rồi trở thành lành tụ của dân tộc và chủ tịch nước trong suốt 24 năm liên tục.
Những thực tiễn ấy là một nguồn gốc, một cơ sở có ý nghĩa quyết định đến sự

hình thành, phát triển và hồn thiện tư tưởng Hồ Chí Minh.
1.3.

5

Nhân cách và phong cách Hồ Chí Minh:


Tư tưởng bao giờ cũng là sản phẩm của con người, do con người sáng tạo, khái
quát tử hoạt động thực tiễn khách quan. Tư tưởng phụ thuộc vào nhân cách
của con người sản sinh ra từ đó. Hồ Chí Minh, với tư chất
Tư duy độc lập sáng tạo, tính ham hiểu biết và nhạy bén với cái mới, cộng với
hồi bão lớn, một bản lĩnh kiên định, giàu lịng nhân ai, yêu nước thươpng dân,
với một quan tâm sắt đá, một lòng tin mãnh liệt vào con người, vào bản thân,
vào người khác. Những phẩm chất đó ngày càng được tơi luyện, phát huy
trong q trình hoạt động đã giúp Người – Nguyến ái Quốc – hồ Chí Minh giữ
đượch thực tiễn phong phú, sinh động giữa muôn vàn lý luận đã phân tích, tổng
hợp, khái qt tìm ra bản chất quy luật, hình thành nhừng luận điểm về chủ
nghĩa tự do, về cách mạng giải phóng dân tộc gắn liền với cách mạng xã hội
chủ nghĩa… và về những lĩnh vực cụ thể trong đời sống xã hội và có những
quyết định đúng đắn, sáng tạo bảo đảm cho sự nghiệp cách mạng giành thắng
lợi.
3. Một vài nét về chủ nghĩa Mác Lênin
3.1. Chủ nghĩa Mác Lênin là gi?
Chủ nghĩa Mác Lênin là học thuyết vầ những quy luật cơ bản phát triển tự
nhiên và xã hội, về sự lật đổ bằng cách mạng chế độ bóc lột và xây dựng chủ
nghĩa cộng sản, thế giới quan của giai cấp công nhân và đội tiên phong của giai
cấp đó là các Đảng cộng sản và cơng nhân. Các Mác ( 1818-1883) và Phriđrich
Ănghen (1820-1895) xây dựng học thuyết này và Vla-đi-nia I-lích Lênin
(1870-1924) đã phát triển sáng tạo lí luận của Mác trong thời đại ngày nay –

thời đại tiêu vong chủ nghĩa tư bản và hình thành chủ nghĩa xã hội. (Từ điển
chính trị)
3.2. Bộ phận cấu thành của chủ nghĩa Mác Lênin
Chủ nghĩa Mác Lênin bao gồm ba bộ phận cấu thành là triết học duy vật biên
chứng và duy vật lịch sử, kinh tế chính trị học và chủ nghĩa cộng sản khoa học.
Triết học Mác Lênin nghiên cứu thái độ tư duy đối với tồn tại, những quy luật
phổ biến nhất của sự phát triển tự nhiên, xã hội tư duy. Kinh tế chính trị học
phân tích những vân dê tiên lương ,lợi nhuận ,địa tơ,quyền sở hữu, vạch trần
thực chất bóc lột của tư bản- sản xuất giá trị thặng dư và sự chiếm đoạt nó của
tư bản. Việc nghiên cứu những quy luật sản xuất tư bản chủ nghĩa đa giúp Mác
phát hiện mâu thuẫn chủ yếu củ chủ nghĩa tư bản, chỉ rõ chủ nghĩa tư bản nhất
định sẽ diệt vong và chủ ngiã cộng sản sẽ đến thay thế nó. Chủ nghĩa cộng sản
khoa học nghiên cứu các quy luật, phương hướng và hình thức đấu tranh giai
cấp vơ sản để cải tạo xã hội theo chủ nghĩa cộng sản, trình bày học thuyết về
sứ mạng lịch sử của giai cấp vơ sản là đập tan chính quyền tư bản và lãnh đạo
công cuộc xây dựng xã hội mới cộng sản chủ nghĩa.
3.3.Giá trị của chủ nghĩa Mác Lênin:
3.2.1. Đối với thời đại:
6


Chủ nghĩa Mác Lênin đã đem lại một phương pháp nhận thức chính xác chẳng
những cho tồn bộ những khoa học về xã hội về sự phát triển con người – lịch
sử, kinh tế, chính trị học, luật học, xã hội học…mà còn trang bị nphép biện
chứng duy vật cho khoa học tự nhiên.
Chủ nghĩa Mác lênin phát sinh và phát triển với tư cách là một học thuyết đáp
ứng những nhu cầu lợi ích sống cịn của giai cấp công nhân, của quần chúng
nhân dân, của tất cả những người bị áp bức và bị bóc lột, đáp ứng những nhu
cầu căn bản cảu toàn bộ loài người. Mối liên hệ hữu cơ với cuộc đấu tranh của
người lao động cho tương lai tốt đẹp, cho xã hội không có bóc lột và bần cùng,

cho cơng bằng xã hội và sự phồn vinh của đời sống và tinh thần con người là
một trong những đặc điểm căn bản, quan trọng nhất của học thuyết Mác Lênin.
Trong tất cả những học thuyết xã hội đã cổ vũ những lí tưởng nhân đạo của tự
do, bình đẳng, cơng bằng xã hội, chỉ có chủ nghĩa Mác Lênin mới có thể vạch
ra chế độ thực hiện một cách thực tế những lí tưởng đó. Sự xuất hiện và phát
triển của chủ nghĩa Mác Lênin đã gắn liền với thực tiễn đấu tranh cảu gia cấp
cônh nhân, thực tiễn xây dựng chủ nghĩa xã hội, Chủ nghĩa cộng sản. Chỉ có
học thuyết ấy mới có thể dự kiến tương lai một cách khoa học chính xãc, chỉ có
học thuyết đó mới có thể mở ra cho quần chúng nhân dân tiền đồ thực tiễn phát
triển xã hội đi lên chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
Thời đại ngày nay, chủ nghĩa Mác Lênin có một số mặt hạn chế song bản chất
cốt lõi chủ nghĩa Mác Lênin vẫn đúng đắn bởi vì lí luận Mác Lênin là một khoa
học sinh động về đời sống xã hội ln ln biến đổi. Vì trước hiện thực, những
biến đổi không ngớt sảy ra cho nên bản thân lí luận Mác Lênin sẽ khơng phải
bất biến, nó có sứ mệnh đem lại cho một sự phản ánh khoa học những quy
trình quy luật, những xu hướng vốn có của hiện thực.
3.3.2. Đối với Việt Nam: Chủ nghĩa Mác Lênin có tác động to lớ đến cách
mạng nước ta
Đáp ứng được những yêu cầu của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc ta : chấm
dứt thời kỳ khủng hoảng về đường lối cứu nước và giai cấp lãnh đạo cách
mạng đầu thế kỷ XX ở Việt Nam thông qua việc Nguyễn ái quốc đến với luận
cương của Lênin, trở thành đảng viên Đảng Cộng sản Pháp, chiến sĩ của quốc
tế cộng sản,.....
Soi đường để cách mạng Việt Nam đi đến những thắng lợi hoàn toàn trên con
đường giải phóng vì độc lập dân tộc và tiến bộ xã hội.
Đến nay trước ngưỡng cửa của thiên niên kỷ mới, chúng ta tin tưởng dưới ánh
sáng của chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh nhân dân ta sẽ xây
dựng thành công chủ nghĩa xã hội đưa nước Việt Nam hồ mình cùng với xu
thế thời đại
3.3.

Lênin:
7

Quan điểm của Đảng ta về vị trí, vai trị của chủ nghĩa Mác


- Đại hội đại biểu lần thứ VI của Đảng ( 12/1986) ghi: “ Muốn đổi mới tư duy,
Đảng ta phải nắm rõ bản chất của cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác
Lênin, kế thừa di sản quý báu về tư tưởng cách mạng của chủ tịch Hồ Chí
Minh”.
- Đại hội đại biểu lần thứ VII của Đảng: trong cương lĩnh và trong báo cáo
chính trị đã khẳng định: “ Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ CHí
Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động”.
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng: Xác định định hướng phát
triển giáo dục đào tạo , nhấn mạnh giáo dục cơng dân, giáo dục lịng u nước,
u chủ nghĩa Mác Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh: “ Thường xuyên bồi
dưỡng cán bộ đảng viên về vấn đề cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin và Tư
tưởng Hồ Chí Minh trong hệ tư tưởng trẻ”
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng:
- Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng khẳng định: “Kiên định chủ
nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh”
ý kiến đánh giá của các nhà khoa học:
Nhà triết học Jean Paul Satre (Mỹ) coi Chủ Nghĩa Mác Lênin là triết học duy
nhất vẫn đang sinh thành “Không hề cạn kiệt, chủ nghĩa Mác Lênin vẫn hoàn
toàn trẻ trung, hầu như đang cịn ở thời thơ ấu: Nó mơí bắt đầu phát triển. Như
vậy chủ nghĩa M ác Lênin vần là triết học của thưịi đại chúng ta. Nó khơng thể
vượt qua bởi vì những hồn cảnh sinh ra triết học ấy còn chưa bị vượt qua”.
Giáo sư Michel Vade’e – Nhà triết học Pháp nhận xét: “ Sức sống của một tư
tưởng được tính bằng con số những cuộc tranh luận mà nó gây ra. Về mặt này,
chủ nghĩa Mác Lênin thật là ao ước”.

Trong bài báo nổi tiếng: “ Vận mệnh lịch sử của chủ nghĩa Các Mác” V.I Lênin
viết : Từ sau khi chủ nghĩa mác ra đời , mỗi một thời dại vĩ đại của lịch sử thế
giới đều đem lại cho chủ nghĩa ấy những chứng thực mới và những thắng lợi
mới”
Trong tác phẩm : “ Từ Các mác đến Hồ Chí Minh – một dịng chảy văn hoá”,
PGS Trần Đinh Huỳnh đã khẳng định sự đóng góp của chủ nghĩa Mác –
lênin:“Chủ nghĩa Mác Lênin là di sản chung của nhân loại và phải được cơng
nhận và khẳng định vì lợi ích của thế hệ hiện nay và mai sau”.
4. Con đường dẫn Bác đến với chủ nghĩa Mác Lênin
Bác Hồ là người Mác-xít-lê-nin-nít Việt Nam đầu tiên đưa chủ nghĩa Mác
Lênin vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam, sáng lập ra
Đảng cộng sản Việt Nam và đưa cách mạng từng bước đi đến thắng lợi: “ Bằng
thiên tài trí tuệ và hoạt động cảu mình” Bác đã đáp ứng xuất xác nhu cầu lịch
sử của gia cấp và dân tộc.
8


Trên con đường tìm đến chủ nghĩa Mác Lênin Bác đi theo con đường: Thống
nhất giữa lí luận và thực tiễn cách mạng , “ Vừa nghiên cứu lí luận Mác Lênin
vừa làm công tác thực tế . Từ năm 1991 đến 1920, Bác vừa nghiên cứu tim
hiểu kinh nghiệm các cuộc cách mạng tư sản dân chủ 1776 ở Mĩ tư sản Pháp
1789, phong trào giải phóng dân tộc ở nhiều nước trên thế giới, vừa trực tiếp
tham gia phong trào cơng nhân Pháp, vừa tìm hiểu cách mạng tháng 10 Nga ,
rut ra các bài học bổ ích rồi từ các bài học đó phân tích các sự kiện của phong
trào cách mạng Việt Nam. Thành quả lớn lao của q trình thống nhất lí luận và
thực tiễn là Bác đã tìm thấy chủ nghĩa ML, nhanh chóng tiếp thu chân lí của
thời đại.
“ Chỉ có Chủ Nghĩa xã hội, chủ nghiã cộng sản mới giải phóng được các dân
tộc bị áp bức và những người lao động trên thế giới”.
Trên con đường tìm đến chủ nghĩa Mác Lênin Bác Hồ đã trải qua một quá trình

: Kết hợp chặt chẽ tinh thần cách mạng triệt để với thái độ khoa học nghiêm
túc. Ngay từ thuở thiếu niên, Bác đã căm ghét chế độ thực ân, đã sớm có ý chí
giải phóng đồng bào. Tiếp xúc với cơng dân và quần chúng lao động đủ các
màu da, Bác đã thông cảm sâu xắc với nỗi khổ cảu họ cũng như nỗi khổ của
dân tộc mình và bản thân mình, thấy được sự phá sản của hệ tư tưởng phong
kiến và sự bất lực của hệ tư tưởng tư sản.
Ngay từ buổi đầu, từ khi ra đi tìm đường cứu quốc cho đén khi tìm thấy chủ
nghĩa ML, bác đã nêu một tấm gương mãi mãi khôgn phai mờ về đức hi sinh
qn mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, cho độc lập tự do của tổ quốc và
mưu quyền sống, quyền hạnh phúc cho nhân dân. Từ bỏ cuộc đời của người
thầy giáo để đi làm các công việc lao động cực nhọc của người phụ bếp, quét
tuyết, rửa ảnh, vẽ tranh… không bị cám giỗ bởi những lợi ích vật chất trước
mắt mà quên đi mục tiêu đi tim đường giả phóng. Khơng sợ đe doạ khủng bố
cảu chính quyền phản động.Chính là ý chí “ nghèo khổ không thể lay chuyển,
giàu sang không thể quyến rũ, cường quyền không thể khuất phục” của Bác
dẫn đến chân lí cách mang nhất của thưịi đại là chủ nghĩa ML. Chính thái độ
hăng say học tập nghiên cứu , tìm hiểu phê phán và sáng tạo cảu Bác đã cho
bác biết rút kết luận cần thiết từ thất bại của phong trào Đông Du, Tây Du và
chiến tranh du kích Hồng Hoa Thám, từ chỗ hạn chế của các cuộc cách mạng
tư sản và đã nhan chóng tìm đến đỉnh cao của nền văn minh thế giới là chủ
nghĩa CSKH.
Đặc biệt con đường dẫn Bác đên chủ nghĩa ML mang dấu ấn thời đại, mang
dấu ấn cảu cuộc đấu tranh cách mạng ở nước thuộc địa nửa phong kiến Việt
Nam. Nếu như Bác đi đến chủ nghĩa cộng sản bắt đầu từ cuộc cách mạng dân
chủ, thì 76 năm sau, Bác đến với chủ nghĩa Mác Lênin bắt đấu bắng cách mạng
giả phóng dân tộc. Mác trở thành người cộng sản từ một người trí thức dân chủ
tự do, cịn Bác trở thành người Mác-xít-lê-nin-nít từ người trí thức yêu nước.
Trong bài: “ Con đường dẫn tôi đến chủ nghĩa Mác Lênin” Bác Hồ kể lại:
9

“ Lúc đầu, chính chủ nghĩa yêu nước, chứ chưa phải chư nghĩa cộng sản đã đưa
tôi theo Lênin, theo quốc tế thứ ba”
Tin theo Lênin, tin theo quốc tế thứ ba tức là tin theo chủ nghĩa Mác. Bác Hồ
tìm đến chủ nghĩa Mác chủ yếu là qua tác phẩm cảu Lênin và qua cách mạng
tháng 10.
Đồng chí Lê Duẩn nói: “ Cơng lao vĩ đại đầu tiên của Hồ chủ tịch là đã gắn
phong trào CMVN với phong trào công nhân quốc tế, đưa nhân dân VN đi theo
con đường mà chính người đã trỉ qua từ chủ nghĩa yêu nước đến với chủ nghĩa
ML.
Như vậy, con đường dẫn Bác đến với chủ nghĩa ML là con đường phát triển
hợp lơgic, phù hợp với q trình vận động và phát triển của tư tưởng cách
mạng Viêt Nam. Nhờ đó mà daan tộc ta đã vượt qua được mọi khó khăn thử
thách đưa cách mạng
Việt Nam đến thắng lợi cuối cùng.
5.Chủ nghĩa Mác Lênin _ nguồn gốc quyết định hình thành và phát triển tư
tưởng Hồ Chí Minh:
Tư tưởng Hồ CHí Minh được hình thành bởi nhiều yếu tố trong đó có chủ
nghĩa ML. Với tính cách là đỉnh cao tinh hoa, trí tuệ nhân loại, chủ nghĩa ML
có vai trị đặc biệt quan trọng trong việc hình thành tư tưởng của người.
Trong quá trình tìm đường cứu nước, Hồ Chí Minh đã tiếp xúc, tìm hiểu văn
minh phương Đông, phương Tây. Nhưng bước ngoặt căn bản trong tư tưởng
Hồ CHí minh sảy ra khi người đến với chủ nghĩa ML.
Giữa tháng 7/1920, Hồ Chí Minh đọc sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về
vấn đề dân tộc và thuộc địa cảu Lênin. Trong luận cương đó, Lênin đã nói rõ
những vấn đề hết sức quan trọng: Quyền bình đẳng tự do thực sự giữa các dân
tộc, tình đồn kết chiến đấu giữa gia cấp vơ sản và nhân dân lao động các nước
và các dân tộc bị áp bức. Đặc biệt luận cương đã chỉ rõ con đường giải phóng
cảu các dân tộc và thuộc địa chỉ rõ: “ Nhiệm vụ của gia cấp công nhân ở nước
đi chiếm thuộc địa là phải gíp đỡ một cách tích cực nhất trong việc giải phóng

các dân tộc phụ thuộc”.
Có thể nói luận cương của lLênin đã giải đáp đúng điều mà người trăn trở bao
nhiêu năm. Vì vậy, tác động của luận cương đối với Hồ CHí Minh thật mạnh
mẽ và sâu xắc. Hồ Chí Minh kể lạ: “ Bản luận cương làm cho tôi cảm động,
phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao. Tôi xúc động đến phát khóc lên. Ngồi
một mình trong buồng mà tơi nói to lên như nói trước quần chúng đơng đảo: “
Hỡi đồng bào bị đoạ đày, đau khổ, đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con
đường giải phóng cho chúng ta”. Từ đó tơi dã có một sự lựa chọn: “Tán thành
quốc tế thứ ba và hoàn toàn tuân theo Lênin”.

10


Như vậy luận cương của Lênin đã đáp ứng được những gì mà Bác suy nghĩ,
tìm tịi trên hành trình tìm đường cứu nước, luận cương dã giúp Bác khẳng
định: Chỉ có chủ nghĩâ xã hội, chỉ có chủ nghĩa Coọng Sản mới giải phóng
được những dân tộc bị áp bức và những người trên thế giưói khỏi ách nơ lệ.
Muốn cứu nứơc và giải phóng dân tộc khơng có con đường nào khác bằng con
đường cách mạng vô sản, con đường cách mạng tháng 10, con đường cách
mạng Mác Lênin.
Vậy, chủ nghĩa ML là nguồn gốc lí luận quyết định bước phát triển mới về chất
cảu tư tưởng Hồ Chí Minh. Và đay cũng là bước ngoặt trong quá trình tìm
đường cứu nước và quá trình phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh: Chủ nghĩa yêu
nước đã gắn liền với chủ nghĩa xã hội, giác ngộ dân tộc đã phát triển và kết hợp
giác ngộ giai cấp, chứng minh giải phóng dân tộc gắn liền với cách mạng vơ
sản.
Bước ngoặt đó đã đánh dấu sự hình thành và khẳng định tư tưởng Hồ Chí Minh
thuộc hệ tư tưởng của giai cấp vô sản, chủ nghĩa ML mang bản chất cách mạng
và khoa học triệt để.
Chính thế giưói quan là phương pháp luận ML đẫ giúp Hồ Chí Minh nhìn nhận

đánh giá, phân tích, tổng kết các học thuyết tư tưởng đương thời cũng như kinh
nghiệm hoạt động thực tiễn của mình để tìm ra con đường đúng đắn cho sự
nghiệp cứu nước giải phóng dân tộc. Người đã coi chủ nghĩa ML khơng những
là cái cẩm nang thần kì, là kim chỉ nam mà còn là mặt trời soi sáng con đường
chúng ta đi đến thắng lợi cuối cùng, đi tới chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng
sản. Từ đó người đã đi đến kết luận: “ Bây giừo học thuyết nhiều, chủ nghĩa
nhiều, nhưng chủ nghĩa chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chủ
nghĩa Lênin.
Nguyễn ái Quốc tiếp thu lí luận ML theo phương pháp nhận thức Mác xit, đồng
thời theo lối “đắc ý vong ngôn” của phương Đông, cốt nắm lấy cái tinh thần,
cái bản chất, chứ khơng tự trói buộc mình trong cái vỏ ngôn từ. Người đã vận
dụng lập trường, quan điểm phương pháp của chủ nghĩa ML để tự tìm ra những
chủ trương giải pháp, đối sách phù hợp với từng hoàn cảnh cụ thể của cách
mạng Việt Nam chứ khơgn tìm những kết luận có sẵn trong sách vở cổ điển. Vì
vậy đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đén thắng lợi khác.
Tổng kết kinh nghiệm thắng lợi của cách mạng Việt Nam
Người chỉ rõ: “ Chúng ta dành thắng lợi là do nhiều nhân tố nhưng cần phải
nhấn mạnh rằng chúng ta dành được những thắng lợi đó trứoc hết nhờ cài vũ
khí khơng gì thay thế được là chủ nghĩa ML.
Điều đó đã chứng minh vai trò và ý nghĩa quyết định của chủ nghĩa ML đối với
sự hình thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh.

11


1.

Nguồn gốc Mác Lênin đi vào nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh

Tư tưởng Hồ Chí Minh được hình thành trên nền tảng thế giới quan và phương

pháp luận của chủ nghĩa Mác Lênin, thuôc hệ tư tưởng Mác Lênin. Hồ Chí
Minh đã vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mac Lênin vào điều kiện
cụ thể của nước ta, phù hợp với lịch sử và van hoá Việt Nam, giải đáp những
yêu cầu, lý luận và thực tiễn của cách mạng Việt Nam . Nói cách khác, tư
tưởng Hồ Chí Minh là chủ nghĩa Mác Lênin ở Việt Nam, cách mạng nước ta
có được thắng lợi to lớn như ngày nay đó là nhờ có chủ nghĩa Mác Lênin
nhưng đồng thời cũng là nhờ có tư tưởng Hồ Chí Minh. Như vậy, chủ nghĩa
Mac Lênin đã đi vào nội dung tư tưởng Hồ Chí Minh mơt cách rõ nét, tập
trung trước hết những vấn đề cơ bản như sau:
1.1

Con đường cách mạng vơ sản

Chủ tịch Hồ Chí Minh khảng định trong thời đại ngày nay “ Muốn cứu nứơc
và giải phóng dân tộc khơng có con đường nào khác là con đường cách mạng
vô sản”. Sự khẳng định của chủ tịch Hồ Chí Minh trên đây vừa mang tính tổng
kết thực tiễn vừa có giá trị định hướng cho các dân tộc thuộc địa trên con
đường tiến lên giành thắng lợi. Thực tiễn lịch sử của cách mạng nước ta trênn
60 năm qua khẳng định đó là sự lựa chọn duy nhất đúng của chủ tịch Hồ Chí
Minh và của Đảng ta.
Như ta biết Mác- Ănghen- Lênin đã nêu lên những tư tưởng quan điểm cơ bản
chỉ đạo giai cấp vô sản giải quyết mối quan hệ dân tộc
giai cấp: đó là phải thực hiện con đường cách mạng vơ sản. Như vậy, tư tưởng
Hồ Chí Minh về con đường giải phóng dân tộc đựơc hình thành trên cơ sở khoa
học: đó là lý luận Mác Lênin.
Lựa chọ con đường cách mạng vơ sản để giải phóng dân tộc thuộc địa cũng có
nghĩa là đặt trên vai giai cấp vô sản sứ mệnh lịch sử phải lãnh đạo sự nghiệp
giải phóng dân tộc ở các nước thụoc địa.
Về sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân đã được Mác chỉ ra ngay từ “ Tuyên
ngôn của Đảng cộng sản”, Lênin đã phát triển lý lụan cáhch mạng khơng

ngừng mà Mác và Ăngghen đã nêu lên trước đó, đã xây dựng nên học thuyết
về hai giai đoạn cách mạng (là cách mạng tư sản dân quyền kiểu mới và cách
mạng xã hội chủ nghĩa) và khẳng định vai trị lãnh đạo của giai cấp cơng nhân
trong cách mạng tư sản dân quyền kiểu mới, coi đây là điều kiện cơ bản để
sau khi cách mạng dân chủ tư sản thắng lợi có thể chuyển sang làm cách
mạng xã hội chủ nghĩa. Lênin chỉ ra khả năng và con đường để các nước lạc
hậu có thể bỏ qua sự phát triển chế độ tư bản chủ nghĩa mà đi lên chủ nghĩa xã
hội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh với phương pháp lụân Mác Lênin và tầm nhìn thời đại
Người đã phân tích sâu sắc tình hình các giai cấp trong xã hội thụôc địa và đi
đến khẳng định “trong thời đại ngày nay, giai cấp congnhân là giai cấp duy
12


nhất, độc nhất có sứ mệnh lịch sử là lãnh đạo cách mạng đi đến thắng lợi cuối
cùng”.
Khi giai cấp công nhân đã đảm nhận sứ mệnh lịch sử lãnh đạo cách mạng giải
phóng dân tộc thì mọi vấn đề về chiến lược và sách lược của cuộc cách mạng
đó phải được xác định trên lập trường, quan điểm của giai cấp cơng nhân, phải
gắn lợi ích của giai cấp cơng nhân với lợi ích dân tộc. Từ đó Người Khẳng
định: “ cách mạng giải phóng dân tộc phải phát triển thành cách mạng xã hội
chủ nghĩa thì mới giành được thắng lợi hoàn toàn”. Sau này, Đại hội II (tháng
2.1951) của Đảng phát triển là “ cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân tiến lên
cách mạng xã hội chủ nghĩa bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa” .
Như vậy, trên cơ sở nhận thức sâu sắc chủ nghĩa Mác Lênin và căn cứ vào thực
tiễn Việt Nam, Hồ Chí Minh đã xác định được con đường giải phóng dân tộc
một cách đúng đắn đó là con đường cách mạng vô sản.
1.2

Cách mạng trước hết phải có Đảng cách mạng

Cuộc cách mạng vơ sản chỉ có thể giành được thắng lợi khi có đảng cộng sản –
chính đảng của giai cấp cơng nhân lãnh đạo. Luận điểm đó của Mác Lênin bắt
nguồn từ chính vai trị lịch sử toàn thế giới và địa vị lãnh đạo của giai cấp cơng
nhân, chính việ thực hiện mục tiêu cao cả của giai cấp công nhân trong cuộc
đấu tranh xoá bỏ nền thống trị của giai cấp tư sản đã quyết định tính tất yếu
khách quan và sự cần thiết phải thành lập chính đảng cách mạng của giai cấp
vô sản, đảng kiểu mới củagiai cấp công nhân.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng cộng sản Việt Nam bắt nguồn từ lý luận về
đảng trong học thuyết Mác Lênin đó là : Phong trào cơng nhân kết hợp với chủ
nghĩa Mác Lênin . Hồ Chí Minh đã vận dụng vào Việt Nam một cách sáng
tạo căn cứ vào thực tiễn ở Việt Nam. Là học trò xuất sắc của Mác Ăngghen, Lê nin

13


14


15


16


17