Tài liệu Kỳ vĩ Long Môn – Trung Quốc doc

Kỳ vĩ Long Môn – Trung
Quốc
Khi chảy tới ngoại ô thành phố Lạc Dương
(t
ỉnh H
à Nam, Trung Qu
ốc), d
òng sông
Y lọt vào hai vách đá dựng đứng của đôi bờ đông-tây. Địa hình nơi đây như chiếc
cổng thiên nhiên mở ra cho dòng sông chảy qua và người dân thời Đường đã gọi
tên là Long Môn.
N
ằm đối xứng ở hai bên bờ sông, kéo dài 1km là hệ thống hang động chi chít, phủ
đầy những tác phẩm điêu khắc Phật giáo - có
cái đã hơn 1.500 năm tuổi, được gọi chung là
hang đá Long Môn.

Hang đá Long Môn, cùng với hang Mạc Cao
(Đôn Hoàng, tỉnh Cam Túc) và hang Vân
Cương (Đại Đồng, tỉnh Sơn Tây), được xem là
ba địa điểm điêu khắc cổ đại nổi tiếng và đặc
sắc nhất Trung Hoa. Bắt đầu từ năm 493, hệ
thống hang đá Long Môn đư
ợc kỳ công đục đẽo
liên tiếp trong suốt hơn 400 năm, qua nhiều
triều đại, kéo dài t
ừ thời Bắc Ngụy đến thời Bắc
Tống. Tính cả ở hai bên bờ tây và bờ đông,
Long Môn có tất cả 2.345 hang và h
ốc đá, 2.800
câu chữ khắc trên đá, 43 chùa và hơn 100.000

tư
ợng Phật (cái lớn nhất cao gần 20m, cái nhỏ nhất chỉ v
ài centi
met). V
ới giá trị to
lớn về lịch sử, văn hóa, nghệ thuật, hang đá Long Môn đã được UNESCO công
nhận là Di sản thế giới vào ngày 30/11/2000.

Chúng ta thả bộ dọc theo bờ tây của sông Y trên một con đường lát đá, bên trái là
hàng liễu xanh um, dòng sông trôi lãng đãng, bên phải là những hang động, những
pho tượng chen nhau trên vách đá. Nếu đứng từ xa nhìn vào, vách đá nơi đây như
một tổ ong khổng lồ, chi chít những hang hốc. Đến gần, du khách lại càng thêm
kinh ngạc trước hằng hà sa số những pho tượng Phật được chạm khắc trong những
hang hốc này, đủ mọi kiểu dáng, mọi kích cỡ.

Hang đá Long Môn được chia thành nhiều cụm hang nhỏ theo từng thời điểm tạc
khắc khác nhau, thời Bắc Ngụy có động Cổ Dương, động Liên Hoa…; thời Đường
có chùa Phụng Tiên, động Vạn Phật… Mỗi thời kỳ lại có một phong cách điêu
khắc khác nhau, thể hiện quan niệm khác nhau về thẩm mỹ. Tượng thời Bắc Ngụy
thì gầy gò, khắc khổ; tượng thời Đường thì mập mạp hơn, c
ổ cao ba ngấn. Từ động
này sang hang khác, du khách cứ liên tục trầm trồ trước kỳ công của người xưa.
Đơn cử, chỉ để hoàn thành riêng một động mang tên Tân Dương, triều Bắc Ngụy
đã huy động tổng cộng 80.000 nhân công lao động trong 24 năm.

Long Môn có điểm lạ so với những hang động điêu khắc khác ở Trung Quốc. Từ
thời Bắc Tống đến nay, các triều đại sau không hề tạc thêm tượng, đào thêm động
tại đây mà chỉ gia cố các công trình cũ. Chính vì lẽ đó n
ên ngày nay Long Môn còn
rất ít pho tượng nguyên vẹn. Sự khắc nghiệt của thiên nhiên, sự tàn nhẫn của thời

gian và bàn tay con người đã tàn phá các pho tượng nơi đây. Lũ lụt của dòng sông
Y, mưa gió, sạt lở… làm nhiều pho tượng cụt đầu, mất tay. Tuy nhiên, xét về mức
đ
ộ phá hoại th
ì thiên nhiên còn thua xa con ng
ư
ời. Thời điểm hang đá Long Môn bị
hư hại nhiều nhất là vào thập niên 20, 30 của thế kỷ trước. Nhiều hang đá Long
Môn hiện không còn tượng bên trong. Ngày nay, tượng Phật có nguồn gốc Long
Môn đang nằm rải rác tại rất nhiều bảo tàng lớn khắp thế giới.


Điểm có tầm nhìn, có khung cảnh, có phong thủy đẹp nhất Long Môn và luôn tấp
nập du khách chính là Phụng Tiên tự. Đây là một ngôi chùa lộ thiên, được người
xưa khoét vách núi mà tạc thành, dùng làm nơi tế tổ dưới thời Võ Tắc Thiên.
Phụng Tiên tự được hoàn thành vào năm 675, sau 25 năm thi công, là nơi có nh
ững
pho tượng hoành tráng nhất. Để có tiền xây chùa, Võ Tắc Thiên đã tiết kiệm “tiền
son phấn” của mình trong 25 năm. Nổi bật nhất Phụng Tiên tự là pho tượng Phật
lớn nằm chính giữa chùa, cao 17,14m. Người đời sau cho rằng Võ Tắc Thiên đã
đưa hình ảnh của bản thân vào pho tượng này. Pho tượng mang nét nữ tính, nằm
ngay vị trí trung tâm như một nữ hoàng; các pho tượng La Hán còn lại vây quanh,
như các quan văn võ đang chầu bái. Nhiều người Trung Quốc tự hào rằng bức
tượng này như một “bản Monalisa của ngành điêu khắc”, bởi dù đứng ở bất cứ vị
trí nào trong khoảng sân rộng mênh mông của Phụng Tiên tự, du khách cũng thấy
pho tư
ợng nh
ư đang nh
ìn th
ẳng v

ào mình, mi
ệng điểm nhẹ một nụ c
ư
ời bí ẩn.


Ngư
ời yêu thơ Đường nếu đến với Long Môn, xin đừng quên dạo bước sang bờ
đông sông Y, nơi nhà thơ Bạch Cư Dị đang yên nghỉ trên đỉnh một đồi thông.