lịch sử đảng cộng sản việt nam

MỞ ĐẦU

Công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa đã và
đang đạt được nhiều thành tựu to lớn trên tất cả các lĩnh vực, đất nước hịa bình, ổn
định, chủ quyền quốc gia được giữa vững; vai trị, vị thế, uy tín, tiếng nói của Việt
Nam trên trường quốc tế ngày càng được nâng cao... có được những thành cơng đó
là nhờ Đảng ta đã kịp thời đề ra đường lối đổi mới tồn diện đất nước, trong đó có
đường lối quốc phịng an ninh và đường lối đối ngoại đúng đắn, phù hợp.
Hiện nay, mặc dù trên thế giới, khu vực, xu thế tồn cầu hóa và hội nhập
quốc tế ngày càng sâu rộng; hịa bình, hợp tác là chủ yếu nhưng cịn nhiều vấn đề
thực tiễn cấp bách mang tính tồn cầu, xung đột vũ trang, sắc tộc, tranh chấp chủ
quyền biên giới, lãnh thổ đang diễn ra; tình hình trên Biển Đơng có nhiều diễn
biến phức tạp, bất ổn, khó lường... đã và đang đặt ra cho cách mạng nước ta
những thời cơ và thử thách lớn, đỏi hỏi Đảng ta phải kịp thời đề ra đường lối,
chiến lược phù hợp, nhất là đường lối đối ngoại, tăng cường tiềm lực quốc phòng
an ninh để thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ chiến lược xây dựng và bảo vệ vững
chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong tình hình mới.
Vậy, trước những diễn biến phức tạp của tình hình Đảng ta đã có những
đường lối, chủ trương, quan điểm, giải pháp gì để vừa giã vững được chủ quyền
lãnh thổ, mơi trường hịa bình, vừa tăng cường, mở rộng các hoạt động đối ngoại,
nâng cao tiềm lực và vị thế của Việt Nam.! Chúng ta tìm hiểu bài: Đường lối của
Đảng về tăng cường quốc phòng-an ninh và mở rộng quan hệ đối ngoại trong
thời kỳ đổi mới.

1


NỘI DUNG
I. ĐẢNG LÃNH ĐẠO TĂNG CƯỜNG QUỐC PHÒNG AN NINH BẢO VỆ
TỔ QUỐC
A. ĐẢNG LÃNH ĐẠO ĐỔI MỚI QUỐC PHÒNG, AN NINH BẢO VỆ TỔ QUỐC

(1986-2001)

Trong thời kỳ từ Đại hội VI đến hết nhiệm kỳ Đại hội VIII của Đảng, trên cơ sở
tình hình thế giới, khu vực, trong nước, cùng với các chủ trương, đường lối khác Đảng đã
có nhiều chủ trương lãnh đạo, chỉ đạo cơng tác quốc phịng an ninh cũng như cơng tác đối
ngoại, từng bước đưa các mặt công tác này vào chiều sâu, góp phần tăng cường tiềm lực
quốc phịng, an ninh và nâng cao vị thế, uy tín của đất nước trong thời kỳ tiếp theo, cụ thế:
- Nhận thức đúng đắn hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam
trong thời kỳ mới (Xây dựng và bảo về Tổ quốc Việt Nam XHCN – đưa ra từ
Ddại hội V của Đảng)
- Chủ trương, nhận thức rõ hơn về mối quan hệ giữa kinh tế với quốc
phòng, an ninh và đối ngoại:
+ Phát huy sức mạnh của toàn dân tộc, của mọi cấp, mọi ngành, mọi địa phương,
mọi lực lượng trong thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế và quốc phịng - an ninh.
+ Điều chỉnh thế bố trí chiến lược về QP và AN, xây dựng nền QP toàn dân
và AN nhân dân, thế trận QP toàn dân và AN nhân dân
+ Kết hợp KT với QP; QP AN với KT, trong kế hoạch, chính sách và chiến lược
KT-XH, kết hợp ngay trong thời bình, ở mọi cấp, mọi ngành, mọi địa phương.
+ Thực hiện đúng nguyên tắc Đảng lãnh đạo tuyệt đối trực tiếp về mọi mặt
đối với LLVT đối với sự nghiệp quốc phòng, an ninh.
B. ĐẢNG LÃNH ĐẠO ĐỔI MỚI QUỐC PHÒNG AN NINH, BẢO VỆ TỔ
QUỐC (2001- NAY)

1. Đường lối đổi mới quốc phòng an ninh, bảo vệ Tổ quốc do Đại hội
IX xác định
* Quan điểm chỉ đạo về quốc phòng an ninh do Đại hội IX xác định
- Thứ nhất, nội dung Bảo vệ Tổ quốc:
Đại hội IX, khẳng định: “Bảo vệ Tổ quốc XHCN là bảo vệ vững chắc độc
lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ an ninh quốc gia, trật tự an
toàn xã hội và nền văn hoá; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN;

bảo vệ sự nghiệp đổi mới và lợi ích quốc gia dân tộc.”
+ Nội dung:
-> Bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ, bảo vệ an ninh
quốc gia, trật tự an toàn xã hội và nền văn hoá.
-> Bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN.
-> Bảo vệ sự nghiệp đổi mới và lợi ích quốc gia dân tộc.
- Thứ hai, Sức mạnh bảo vệ Tổ quốc XHCN
2


Đại hội IX khẳng định: “Sức mạnh bảo vệ Tổ quốc là sức mạnh tổng hợp của
khối đại đoàn kết tồn dân, của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng, kết
hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh của lực lượng và thế trận quốc
phịng tồn dân với sức mạnh của lực lượng và thế trận an ninh nhân dân...”.
+ Đây là quan điểm đúng đắn của Đảng....
+ Nội dung:
-> Sức mạnh bảo vệ Tổ quốc là sức mạnh tổng hợp của khối đại đồn kết
tồn dân, của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng.
-> Sức mạnh bảo vệ Tổ quốc là sức mạnh kết hợp sức mạnh dân tộc với sức
mạnh thời đại.

. Sức mạnh dân tộc gồm: Sức mạnh truyền thống yêu nước Việt Nam,
truyền thống văn hố dân tộc, của đại đồn kết tồn dân; Sức mạnh của hệ thống
chính trị, của đường lối đúng đắn của Đảng, của sức mạnh nhà nước của chế độ
do nhân dân làm chủ, chính trị ổn định thành tựu công cuộc đổi mới tạo ra thế và
lực mới cho xây dựng BVTQ.

. Sức mạnh thời đại: loài người vẫn ở trong thời kỳ quá độ từ CNTB lên
CNXH, phong trào đấu tranh cho hồ bình hữu nghị, xu thế tồn cầu hố, quốc tế
hố, xã hội hố các mặt của đời sống xã hội, cách mạng KHKT và công nghệ

đang tiếp tục diễn ra…
-> Sức mạnh bảo vệ Tổ quốc là sức mạnh của lực lượng và thế trận quốc
phịng tồn dân kết hợp với lực lượng và thế trận an ninh nhân dân.
- Thứ ba, Kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng và an ninh, quốc phòng
và an ninh với kinh tế.
Đại hội IX, Đảng ta chỉ rõ: “Kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng và
an ninh, quốc phòng và an ninh với kinh tế trong các chiến lược, quy hoạch và kế
hoạch phát triển kinh tế - xã hội”.
+ Đây là quan điểm đúng đắn, là yêu cầu khách quan của sự nghiệp BVTQ.
+ Nội dung:
-> Việc kết hợp phải được cụ thể hố, có ý nghĩa pháp quy trong các chiến
lược, quy hoạch và kế hoạch phát triển kinh tế xã hội.
-> Việc kết hợp phải được tiến hành ngay từ đầu, trong thời bình, ở mọi
cấp, mọi ngành, mọi cơ quan đơn vị và mọi địa phương.
-> Yêu cầu mọi hoạt động quốc phòng và an ninh phải bảo đảm cho kinh
tế - xã hội phát triển, phải tính đến hiệu quả kinh tế - xã hội.
-> Mọi hoạt động kinh tế - xã hội phải đảm bảo giữ vững quốc phòng, an
ninh và tạo điều kiện để thực hiện tốt nhiệm vụ quốc phòng, an ninh.
- Thứ tư, Phối hợp hoạt động quốc phòng và an ninh với hoạt động đối ngoại
Đại hội IX chỉ rõ: “Phối hợp hoạt động quốc phòng, an ninh với hoạt động đối ngoại”.
+ Đây là quan điểm đúng đắn, là yêu cầu khách quan; là bài học có giá trị
lý luận và thực tiễn sâu sắc đối với cách mạng Việt Nam.
3


+ Nội dung:
-> Hoạt động đối ngoại của Đảng, Nhà nước và nhân dân phải luôn luôn
đảm bảo yêu cầu của nhiệm vụ quốc phòng và an ninh. Hoạt động quốc phịng và
an ninh phải phối hợp và góp phần thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ đối ngoại.
-> Hoạt động quốc phịng, an ninh và đối ngoại phải ln luôn đặt dưới sự

lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và do nhân dân làm chủ.
- Thứ năm, Tăng cường quốc phòng, giữ vững an ninh quốc gia và toàn
vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên của Đảng, Nhà nước và của
nhân dân, trong đó QĐND và CAND là lực lượng nòng cốt.
Đại hội IX, khẳng định: “Tăng cường quốc phòng, giữ vững an ninh quốc
gia và toàn vẹn lãnh thổ là nhiệm vụ trọng yếu thường xuyên của Đảng, Nhà nước
và của nhân dân, trong đó QĐND và CAND là lực lượng nịng cốt”
+ Đây là quan điểm đúng đắn, nhất quán xuyên suốt quá trình lãnh đạo
cách mạng Việt Nam của Đảng ta.
+ Nội dung quan điểm:
-> Đảng, Nhà nước và nhân dân phải coi việc tăng cường quốc phòng và an
ninh là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, không được sao nhãng, xem nhẹ...
-> QĐND và CAND là lực lượng nòng cốt cho toàn Đảng, toàn dân thực
hiện nhiệm vụ trọng yếu đó.
Tóm lại: Đây là 5 quan điểm cơ bản chỉ đạo quá trình thực hiện nhiệm vụ chiến
lược BVTQ trong giai đoạn mới. Năm quan điểm trên là một thể thống nhất phải nhận
thức đầy đủ trong mối quan hệ biện chứng, tác động lẫn nhau, không tách rời hoặc xem
nhẹ một quan điểm nào.
* Nhiệm vụ quốc phòng - an ninh do Đại hội IX xác định.
Đại hội IX chỉ rõ: “Xây dựng quân đội nhân dân và công an nhân dân cách
mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có bản lĩnh chính trị vững vàng;
trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với nhân dân; có trình độ học vấn và chuyên
môn nghiệp vụ ngày càng cao; q trọng và hết lịng phục vụ nhân dân; có phẩm
chất đạo đức, lối sống lành mạnh, giản dị; kế thừa và phát huy truyền thống vẻ
vang; có năng lực chỉ huy và tác chiến thắng lợi trong bất cứ tình huống nào; có
trình độ sẵn sàng chiến đấu và sức chiến đấu ngày càng cao; thường xuyên cảnh
giác, kịp thời đập tan mọi âm mưu và hành động xâm phạm độc lập chủ quyền,
toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc và an ninh quốc gia; ngăn chặn và đẩy lùi các tội
phạm nguy hiểm và các tệ nạn xã hội, bảo đảm tốt trật tự an toàn xã hội”.
- Một là, Xây dựng quân đội nhân dân và công an nhân dân cách mạng,

chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
+ Đây là một tất yếu khách quan.....
+ Phương hướng xây dựng: Xây dựng quân đội nhân dân và cơng an nhân
dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại, có bản lĩnh chính trị
vững vàng.
4


+ Nội dung xây dựng: Vững mạnh cả về phẩm chất và năng lực, nâng cao
sức mạnh chiến đấu, sẵn sàng đáp ứng mọi yêu cầu nhiệm vụ, trong mọi tình
huống BVTQ.
+ Yêu cầu xây dựng: Nâng cao chất lượng tổng hợp, trong đó lấy chất lượng
chính trị làm cơ sở.
Cụ thể:
-> Giữ vững và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng.
-> Thường xuyên coi trọng và tiến hành công tác tư tưởng có hiệu quả.
-> Chăm lo xây dựng đội ngũ có đủ phẩm chất và năng lực tốt.
-> Thường xuyên chăm lo đến đời sống vật chất và tinh thần của cán bộ chiến
sỹ. Thực hiện tốt chính sách đối với QĐ, CA và chính sách hậu phương quân đội.
- Hai là, Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội, thế trận và lực
lượng bảo vệ cơ sở.
Đại hội IX, chỉ rõ: “Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội, thế trận quốc phịng tồn
dân và an ninh nhân dân; coi trọng xây dựng thế trận trên các địa bàn chiến lược trọng
yếu; xây dựng lực lượng dân quân, tự vệ và công an bảo vệ cơ sở”.
+ Đây là yêu cầu khách quan đối với nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong
giai đoạn mới:..........
+ Nội dung nhiệm vụ:
-> Xây dựng cơ sở chính trị - xã hội toàn diện, rộng lớn, nhằm tạo nên sức mạnh
tổng hợp to lớn, vững chắc để bảo vệ Tổ quốc ngay trên từng địa bàn cơ sở, khu vực.
-> Xây dựng thế bố trí chiến lược, xây dựng thế trận QPTD và ANND tồn

diện, vững chắc, trong đó chú trọng các địa bàn chiến lược trọng yếu.
-> Xây dựng lực lượng dân quân tự vệ và công an bảo vệ cơ sở có cơ cấu
hợp lý, chất lượng cao, đủ sức hoàn thành nhiệm vụ.
- Ba là, Hoàn thiện hệ thống pháp luật về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc
Đại hội IX, xác định: “Hoàn thiện hệ thống pháp luật về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc”.
+ Đây là đòi hỏi khách quan của nhiệm vụ QP, AN.
-> Pháp luật là cơ sở pháp lý để đảm bảo tăng cường quản lý nhà nước về
nhiệm vụ quốc phòng và an ninh từ trung ương đến cơ sở.
-> Là cơ sở pháp lý để huy động mọi nguồn lực của đất nước, của chế độ
đáp ứng mọi yêu cầu nhiệm vụ BVTQ.
-> Thực tế ta chưa có hệ thống pháp luật về nhiệm vụ BVTQ.
+ Nội dung nhiệm vụ:
-> Nhà nước cần sớm ban hành đầy đủ hệ thống pháp luật về nhiệm vụ BVTQ.
-> Thường xuyên chăm lo củng cố, xây dựng cán bộ và cơ quan bảo vệ pháp luật;
cán bộ và cơ quan chuyên trách làm tham mưu về nhiệm vụ quốc phòng và an ninh.
-> Đẩy mạnh có hiệu quả giáo dục quốc phịng trong phạm vi cả nước, phù
hợp với từng đối tượng, từng địa bàn.
5


-> Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra về cơng tác QPAN đối với các
cấp, các ngành, có thưởng phạt nghiêm minh.
- Bốn là, Đầu tư thích đáng cho cơng nghiệp quốc phịng, trang bị kỹ thuật
hiện đại cho quân đội và công an, cải thiện và nâng cao đời sống cho LLVT, làm
tốt chính sách hậu phương quân đội.
Đại hội IX, khẳng “Đầu tư thích đáng cho cơng nghiệp quốc phòng, trang
bị kỹ thuật hiện đại cho quân đội, công an. Tận dụng năng lực công nghiệp dân
sinh phục vụ cơng nghiệp quốc phịng và an ninh. Từng bước cải thiện đời sống
vật chất và tinh thần của các lực lượng vũ trang, thực hiện tốt chính sách hậu
phương đối với quân đội nhân dân và công an nhân dân”.

+ Đây là nhiệm vụ khách quan, là nhân tố quan trọng trực tiếp nâng cao sức
mạnh chiến đấu của các lực lượng vũ trang.
-> Cơng nghiệp quốc phịng là một bộ phận quan trọng của công nghiệp
quốc gia, là nơi sản xuất các sản phẩm đặc dụng trực tiếp phục vụ nhu cầu của các
lực lượng vũ trang.
-> Việc hiện đại hoá các lực lượng vũ trang một phần phụ thuộc vào sự
phát triển hiện đại hoá của cơng nghiệp quốc phịng (gắn với sự phát triển kinh tế
- xã hội của đất nước).
-> Trang bị kỹ thuật hiện đại cho quân đội, công an, nâng cao đời sống và
làm tốt chính sách hậu phương quân đội. Nhằm nâng cao sức mạnh tổng hợp của
quân đội, công an trên cơ sở phát huy tối đa nguồn lực con người vào việc thực
hiện tốt nhiệm vụ chiến đấu BVTQ.
+ Nội dung nhiệm vụ:
-> Cơng nghiệp quốc phịng phải ln luôn bám sát nội dung, bước đi và
giải pháp CNH, HĐH đất nước.
-> Phát huy tinh thần tự lực, tự cường, huy động tối đa nội lực, kết hợp với
mở rộng hợp tác quốc tế, tiếp cận trình độ tiên tiến trên thế giới.
-> Phát triển cơng nghiệp quốc phịng theo cơ cấu kinh tế hợp lý, phù hợp
với điều kiện của đất nước và yêu cầu bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
- Năm là, Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với quân đội, công an và
với sự nghiệp quốc phòng an ninh.
Đại hội IX, khẳng định: “Thường xuyên tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối,
trực tiếp, về mọi mặt của Đảng đối với Quân đội nhân dân và Cơng an nhân dân,
đối với sự nghiệp quốc phịng và an ninh”.
+ Sự lãnh đạo của Đảng đối với Qn đội và Cơng an, đối với sự nghiệp
quốc phịng và an ninh là nguyên tắc nhất quán, là đòi hỏi khách quan đối với yêu
cầu nhiệm vụ chính trị hiện nay. Vì: .....
+ Nội dung nhiệm vụ:
-> Xây dựng Đảng bộ QĐND và Đảng bộ CAND trong sạch vững mạnh.

6


-> ĐUQSTW và ĐUCATW quán triệt đầy đủ, sâu sắc mọi chủ trương, đường
lối, chính sách của Đảng và Nhà nước để giáo dục, quán triệt và tổ chức cho cán bộ,
chiến sĩ toàn quân thực hiện, đồng thời làm tham mưu cho BCHTWĐ và CP.
-> Tiếp tục đẩy mạnh và nâng cao chất lượng bồi dưỡng kiến thức quốc
phòng cho cán bộ chủ trì các cấp.
2. Quan điểm, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh do Đại hội X xác định
* Về mục tiêu bảo vệ Tổ quốc XHCN
Đại hội X, khẳng định: “Xây dựng nền quốc phịng tồn dân và an ninh
nhân dân vững mạnh toàn diện; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, độc lập, chủ quyền,
thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã
hội chủ nghĩa; bảo vệ an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh tư tưởng văn hố
và an ninh xã hội; duy trì trật tự, kỷ cương, an tồn xã hội; giữ vững ổn định
chính trị của đất nước, ngăn ngừa, đẩy lùi và làm thất bại mọi âm mưu, hoạt
động chống phá, thù địch, không để bị động, bất ngờ”.
- Một là, Bảo vệ vững chắc Tổ quốc, độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn
vẹn lãnh thổ;
- Hai là, Bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa;
- Ba là, Bảo vệ an ninh chính trị, an ninh kinh tế, an ninh tư tưởng văn hoá
và an ninh xã hội; duy trì trật tự, kỷ cương, an tồn xã hội;
- Bốn là, Giữ vững ổn định chính trị của đất nước, ngăn ngừa, đẩy lùi và làm thất
bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá, thù địch, không để bị động, bất ngờ.
=>Đại hội X của Đảng đã bổ sung, coi bảo vệ an ninh chính trị, an ninh
kinh tế, an ninh tư tưởng văn hoá và an ninh xã hội gắn chặt với nhau, là một nội
dung bảo vệ Tổ quốc XHCN.
* Về sức mạnh bảo vệ Tổ quốc
- Thứ nhất, Kết hợp phát triển kinh tế - xã hội với tăng cường sức mạnh
quốc phòng và an ninh trên cơ sở phát huy mọi tiềm năng của đất nước,

- Thứ hai, Xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân kết hợp chặt chẽ với thế
trận an ninh nhân dân;
- Thứ ba, Đẩy mạnh xây dựng các khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố;
- Thứ tư, Xây dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân dân cách mạng,
chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, là lực lượng nòng cốt của sức mạnh quốc
phòng - an ninh; nâng cao chất lượng tổng hợp, sức chiến đấu để lực lượng vũ trang
thực sự là lực lượng chính trị trong sạch, vững mạnh, tuyệt đối trung thành với Tổ
quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân, luôn được nhân dân tin cậy, yêu mến.
=> Đại hội X bổ sung và phát triển: Chú trọng giáo dục thống nhất nhận
thức về đối tượng và đối tác; nắm vững đường lối, quan điểm, yêu cầu nhiệm vụ
bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới; nâng cao ý thức trách nhiệm và tinh thần
cảnh giác cách mạng trong thực hiện nhiệm vụ quốc phòng, an ninh. Giữ vững an
ninh nội địa; giải quyết kịp thời các mâu thuẫn, tranh chấp trong nhân dân; xây
dựng thế trận lòng dân làm nền tảng phát huy sức mạnh tổng hợp của toàn dân
7


tộc, trong đó Qn đội nhân dân và Cơng an nhân dân là nòng cốt. Kiên quyết
làm thất bại mọi âm mưu và thủ đoạn diễn biến hồ bình, bạo loạn lật đổ. Coi
trọng nhiệm vụ bảo vệ an ninh chính trị nội bộ, nâng cao khả năng tự bảo vệ của
mỗi người, của từng tổ chức, cơ quan, đơn vị.
3. Quan điểm, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh do đại hội XI xác định
Đại hội XI, khẳng định: “Phát huy mạnh mẽ sức mạnh tổng hợp toàn dân
tộc, của cả hệ thống chính trị, thực hiện tốt mục tiêu, nhiệm vụ quốc phòng, an
ninh là bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ; giữ
vững chủ quyền biển đảo, biên giới, vùng trời; bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân
và chế độ xã hội chủ nghĩa; giữ vững ổn định chính trị, trật tự, an toàn xã hội;
chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống phá của các thế
lực thù địch và sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi truyền thống
mang tính tồn cầu, khơng để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống. Tiếp tục mở

rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh”.
* Mục tiêu bảo vệ Tổ quốc XHCN
- Một là, Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh
thổ; giữ vững chủ quyền biển đảo, biên giới, vùng trời;
- Hai là, Bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN; giữ vững ổn
định chính trị, trật tự, an tồn xã hội;
- Ba là, Chủ động ngăn chặn, làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống
phá của các thế lực thù địch và sẵn sàng ứng phó với các mối đe dọa an ninh phi
truyền thống mang tính tồn cầu, khơng để bị động, bất ngờ.
Câu hỏi: Đồng chí hiểu như thế nào “An ninh phi truyền thống”?
-> “An ninh phi truyền thống” là một cụm từ mới được xuất hiện trong
“Tuyên bố chung ASEAN - Trung Quốc”, thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh
ASEAN - Trung Quốc lần thứ 6 tại Phnôm Pênh, ngày 1/11/2002.
An ninh phi truyền thống: Buôn lậu, ma tuý, buôn bán phụ nữ và trẻ em,
cướp biển, khủng bố, bn lậu vũ khí, rửa tiền, tội phạm kinh tế quốc tế và tội
phạm công nghệ cao”...
- Bốn là, Tiếp tục mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực QP-AN.
* Sức mạnh bảo vệ Tổ quốc XHCN
- Thứ nhất, Là sức mạnh tổng hợp tồn dân tộc, của cả hệ thống chính trị,
- Thứ hai, Là sự nghiệp của toàn dân; của các thành phần kinh tế
- Thứ ba, Đại đoàn kết dân tộc là động lực chủ yếu để BVTQ;
- Thứ tư, Tăng cường công tác giáo dục, nâng cao nhận thức cho mọi người
về nhiệm vụ QP, AN trong điều kiện mới
* Về phương thức đấu tranh BVTQ XHCN
- Một là, Tăng cường sức mạnh quốc phòng, an ninh cả về tiềm lực và thế trận;
xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố vững mạnh; xây dựng thế trận lòng dân
vững chắc trong thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc. Kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc
8

phòng, an ninh; quốc phòng, an ninh với kinh tế trong từng chiến lược quy hoạch, kế
hoạch phát triển kinh tế - xã hội; chú trọng vùng sâu, vùng xa, biên giới, biển đảo.
- Hai là, Xây dựng khu vực phòng thủ tỉnh, thành phố vững mạnh;
- Ba là, Xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc trong thực hiện chiến lược
bảo vệ Tổ quốc.
- Bốn là, Kết hợp chặt chẽ kinh tế với QP, AN; QP, AN với kinh tế trong
từng chiến lược quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội; chú trọng vùng
sâu, vùng xa, biên giới, biển đảo.
- Năm là, Xây dựng QĐND và CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng
bước hiện đại, có số lượng hợp lý, với chất lượng tổng hợp và sức chiến đấu cao.
- Sáu là, Đẩy mạnh phát triển công nghiệp QP, AN; tăng cường CSVC-KT,
bảo đảm cho các LLVT từng bước được trang bị hiện đại, trước hết là cho lực lượng
hải qn, phịng khơng, khơng qn, lực lượng an ninh, tình báo, cảnh sát cơ động.
- Bảy là, Đẩy mạnh công tác NCKH, nghệ thuật quân sự, an ninh, đánh
thắng chiến tranh bằng vũ khí cơng nghệ cao của các lực lượng thù địch.
- Tám là, Bảo đảm sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng đối
với Quân đội nhân dân và Công an nhân dân; nâng cao hiệu quả quản lý nhà
nước về quốc phịng, an ninh. Hồn thiện các chiến lược quốc phịng, an ninh và
hệ thống cơ chế, chính sách về quốc phòng, an ninh trong điều kiện mới; tiếp tục
bổ sung, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật, các quy chế phối hợp quân đội,
công an và các tổ chức chính trị - xã hội.
* Mục tiêu bảo vệ Tổ quốc do Nghị quyết 28-NQ/TW Hội nghị Trung ương 8
(khóa XI) về “Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới” xác định:
Thứ nhất, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh
thổ của Tổ quốc.
Thứ hai, bảo vệ Đảng, Nhà nước, Nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa.
Thứ ba, bảo vệ sự nghiệp đổi mới, cơng nghiệp hóa- hiện đại hóa.
Thứ tư, bảo vệ lợi ích quốc gia, dân tộc.
Thứ năm, bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an tồn xã hội và nền văn hóa.
Thứ sáu, giữ vững ổn định chính trị và mơi trường hịa bình để xây dựng,

phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa.
4. Đại hội lần thứ XII của đảng về tăng cường quốc phòng, an ninh,
bảo vệ vững chắc tổ quốc Việt Nam XHCN
Từ kết quả thực hiện công tác quốc phòng, an ninh trong thời gian qua, dựa
trên cơ sở tình hình thực tế thế giới, khu vực, yêu cầu nhiệm vụ cách mạng trong
giai đoạn mới Đại hội XII của Đảng tiếp tục đưa ra phương hướng, nhiệm vụ cơng
tác quốc phịng, an ninh trong giai đoạn mới:
- Thứ nhất, về Mục tiêu và sức mạnh của quốc phòng, an ninh
+ Mục tiêu trọng yếu của quốc phòng, an ninh
9


Trọng yếu bởi nó liên quan trực tiếp đến sự tồn vong của Đảng, Nhà nước
và cuộc sống lao động, hịa bình của nhân dân. Do đó, nhiệm vụ này phải được
quan tâm đặc biệt.
-> Một là, Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ
quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc,
> Kiên quyết:......
> Kiên trì:.....
-> Hai là, Bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ XHCN;
-> Ba là, Bảo vệ cơng cuộc đổi mới, sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại
hóa, bảo vệ lợi ích quốc gia-dân tộc;
-> Bốn là, Bảo vệ nền văn hóa dân tộc; giữ vững mơi trường hịa bình, ổn
định chính trị, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội.
+ Sức mạnh của quốc phòng, an ninh
-> Một là, Phát huy mạnh mẽ sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, của cả
hệ thống chính trị;
-> Hai là, Tranh thủ tối đa sự đồng tình, ủng hộ của cộng đồng quốc tế;
- Thứ hai, về nhiệm vụ của quốc phòng, an ninh
“Củng cố quốc phịng, giữ vững an ninh quốc gia, ổn định chính trị, trật

tự, an toàn xã hội là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của Đảng, Nhà nước, của
cả hệ thống chính trị và tồn dân, trong đó Qn đội nhân dân và Cơng an nhân
dân là nịng cốt”.
+ Một là, Tăng cường tiềm lực quốc phòng và an ninh; xây dựng thế trận
quốc phịng tồn dân, thế trận an ninh nhân dân vững chắc.
+ Hai là, Chủ động đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, hoạt động chống
phá của các thế lực thù địch;
+ Ba là, Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống
nhất và toàn vẹn lãnh thổ… của Tổ quốc; giữ vững mơi trường hịa bình, ổn định
để phát triển bền vững đất nước. Giải quyết những bất đồng, tranh chấp bằng
giải pháp hịa bình trên cơ sở tơn trọng luật pháp quốc tế.(Công ước của Liên
hợp quốc về Luật Biển 1982)
+ Bốn là, Kết hợp chặt chẽ kinh tế, văn hóa, xã hội với QP, AN và QP, AN
với kinh tế, văn hóa, xã hội trong từng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát
triển. Tăng cường hợp tác quốc tế về QP, AN
+ Năm là, Xây dựng “thế trận lòng dân”; xây dựng QĐND, CAND cách
mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, ưu tiên hiện đại hóa một số quân
chủng, binh chủng, lực lượng; vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp
sức mạnh chiến đấu, tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân
dân.
-> Xây dựng “thế trận lòng dân” là yêu cầu bức thiết, là vấn đề mấu chốt
của việc bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN trong giai đoạn cách mạng hiện nay.
10


Thực chất của thế trận lịng dân là gì?
> Thực chất là khơi dậy, quy tụ và phát huy chủ nghĩa yêu nước, ý thức và
lòng tự hào dân tộc; phát huy sức mạnh chính trị, tinh thần của nhân dân…
Khi chưa xảy ra chiến tranh thì tồn dân hăng hái lao động sản xuất, mọi
cơng dân đều có trách nhiệm xây dựng và BVTQ…Khi xảy ra chiến tranh “cả

nước một lịng tồn dân đánh giặc”, “qn với dân một ý chí”, tạo nên những tấm
lưới sắt đánh giặc bảo vệ vững chắc Tổ quốc XHCN.
-> Xây dựng QĐND, CAND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước
hiện đại, ưu tiên hiện đại hóa một số quân chủng, binh chủng, lực lượng …
(Đại hội Đảng bộ quân đội lần thứ X (2015 -2020), xác định một số quân
binh chủng tiến lên hiện đại luôn: Hải Quân, PKKQ, TTLL, Tác chiến điện tử, Trinh
sát kỹ thuật và Cảnh sát biển)
Muốn xây dựng xây dựng QĐND mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện
đại, vững mạnh về chính trị, nâng cao chất lượng tổng hợp sức mạnh chiến đấu cần:
> Trước hết, Phải làm tốt công tác giáo dục, huấn luyện, xây dựng qn đội
vững mạnh về chính trị, có trình độ chuyên môn tốt, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ.
> Vấn đề thứ hai, phải làm tốt chức năng đội quân công tác: Phải tham gia
làm tốt nhiệm vụ vận động nhân dân chấp hành đường lối, chủ trương, chính sách
của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Cứu nhân dân là mệnh lệnh trái tim của mỗi
chiến sĩ trong thời bình, góp phần tơ thắm truyền thống Bộ đội Cụ Hồ.
> Vấn đề thứ ba, quân đội phải làm tốt chức năng lao động sản xuất. Đây là
chức năng mà Đảng và Bác Hồ đã giao cho Quân đội.
+ Năm là, Tăng cường nguồn lực cho quốc phòng, an ninh. Nâng cao chất
lượng cơng tác dự báo tình hình. Tích cực, chủ động chuẩn bị lực lượng đủ mạnh
và có kế hoạch, phương án tác chiến cụ thể, khoa học để BVTQ trong mọi tình
huống
-> Tăng cường nguồn lực, tạo CSVC- KT hiện đại cho QĐND và CAND
đáp ứng yêu cầu BVTQ
-> Nâng cao chất lượng dự báo tình hình để có kế hoạch sát đúng
- Thứ ba, Giải pháp thực hiện quốc phòng, an ninh
Để thực hiện thắng lợi mục tiêu, nhiệm vụ quốc phòng, an ninh cần phải
+ Một là, Tiếp tục giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về
mọi mặt của Đảng, sự quản lý tập trung, thống nhất của Nhà nước đối với QĐND,
CAND và sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
+ Hai là, Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao ý thức trách

nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của các cấp và từng người dân đối với
nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc.
+ Ba là, Phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc, của cả hệ
thống chính trị do Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, LLVT làm nòng cốt trong sự
nghiệp bảo vệ Tổ quốc.
11


+ Bốn là, Hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách về QP,AN;
nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong lĩnh vực QP,AN
=> Tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc là nhiệm
vụ trọng yếu, thường xuyên của cách mạng Việt Nam. Đó là quan điểm nhất quán,
thể hiện rõ trong các nghị quyết của Đảng. Đại hội XII, đã đề cập nhiều vấn đề
mới về quốc phòng, an ninh, thể hiện tư duy chiến lược nhạy bén, sắc sảo của
Đảng đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.
II. ĐƯỜNG LỐI ĐỐI NGOẠI
A. Q TRÌNH HÌNH THÀNH ĐƯỜNG LỐI ĐỐI NGOẠI THỜI KỲ ĐỔI MỚI

- Đổi mới chính sách đối ngoại, tăng cường đồn kết, hợp tác quốc tế. Thực
chất đây là mở cửa kinh tế, đẩy mạnh hoạt động kinh tế đối ngoại, tranh thủ thu
hút vốn đầu tư nước ngồi.
- Cùng với q trình đổi mới toàn diện đất nước, Đảng ta đã từng bước chủ
động, tích cực thực hiện chủ trương đa dạng hóa, đa phương hóa các mối quan hệ,
hợp tác quốc tế, mong muốn là bạn, là đối tác tin cậy của các nước.
Để thực hiện chủ trương đó từ 1986 đến trước Đại hội lần thứ IX, Đảng ta
đã có nhiều biện pháp tích cực, chủ động bình thường hóa quan hệ, từng bước xây
dựng mối quan hệ hịa bình hữu nghị với các nước phù hợp với xu thế thế giới và
yêu cầu phát triển đất nước:
+ Rút quân tình nguyện Việt Nam khỏi Campuchia
Ngày 26/9/1989 Ta rút hết quân tình nguyệt khỏi Campuchia

+ Sẵn sàng cùng các nước trong khu vực giải quyết các vấn đề Đông Nam Á.
Tham gia cùng các nước trong khu vực giải quyết các vấn đề Đơng Nam Á và tíc
cực đàm phán để tham gia ASEAN (1995).
+ Sẵn sàng đàm phán với Trung Quốc nhằm bình thường hố quan hệ hai nước.
Sau khi rút quân tình nguyện ở Campuchia, Việt Nam - Trung quốc đã đàm phán
để bình thường hóa quan hệ, 1991 (Sau Hội nghị Thành Đô ,9/1990)
+ Sẵn sàng cải thiện quan hệ với Mĩ, tăng cường mở rộng quan hệ với các nước
phương Tây trên cơ sở bình đẳng cùng có lợi.
Năm 1995 Việt Nam - Hoa Kỳ bình thường hóa quan hệ
+ Mở rộng và nâng cao hiệu quả hợp tác với tất cả các nước, coi Liên Xô là
đối tác chính.
+ Cơng bố chính sách khuyến khích nước ngoài đầu tư vào VN.
+ Tạo điều kiện cho kiều bào và nước ngoài vào nước ta hợp tác đầu tư.
B. NỘI DUNG ĐƯỜNG LỐI ĐỐI NGOẠI, HỘI NHẬP KINH TẾ QUỐC TẾ

1. Đường lối đối ngoại do đại hội IX xác định
* Quan điểm chỉ đạo
Đại hội IX, khẳng định: “Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc
lập, tự chủ, mở rộng đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế. Việt Nam
12


sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, phấn
đấu vì hồ bình, độc lập và phát triển”.
- Đây là quan điểm đúng đắn, vừa thể hiện sự nhất quán của Đảng, vừa cụ
thể hố và phát triển phù hợp tình hình mới. Vì:
+ Đúng quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh...
“Việt Nam muốn làm bạn và khơng gây thù ốn với một ai”.
+ Phù hợp với xu thế của thời đại, xu thế toàn cầu hóa, hợp tác đấu tranh
để phát triển.

+ Đáp ứng với yêu cầu khách quan của cách mạng Việt Nam: Kết hợp sức
mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại để xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
+ Mục đích là nhằm phân hố lực lượng, cơ lập kẻ thù, thêm bạn bớt thù.
- Nội dung quan điểm đường lối đối ngoại của Đảng ta.
+ Nhất quán đường lối đối ngoại độc lập tự chủ, mở rộng đa phương hoá,
đa dạng hoá các quan hệ quốc tế.
-> Đây là bài học lớn, là sự nhất quán của Đảng ta từ Đại hội VI đến nay. Thể
hiện đường lối đối ngoại mềm dẻo, linh hoạt, tạo điều kiện để phát triển đất nước.
-> Vào thời điểm này Việt Nam đã có quan hệ ngoại giao với hơn 170
nước, và hơn 200 đảng phái chính trị và hàng trăm tổ chức phi chính phủ.
+ Việt Nam sẵn sàng là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng
đồng quốc tế.
-> Là sự cụ thể hoá, phát triển của Đảng phù hợp tình hình mới của cách mạng.
Phản ánh đúng ý chí và nguyện vọng của nhân dân ta, tỏ rõ thiện chí của Việt Nam.
* Nhiệm vụ đối ngoại
Đại hội IX, Đảng ta xác định: “Nhiệm vụ đối ngoaị là tiếp tục giữ vững mơi
trường hồ bình và tạo các điều kiện quốc tế thuận lợi để đẩy mạnh phát triển kinh
tế - xã hội, CNH, HĐH đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo đảm độc lập và
chủ quyền quốc gia, đồng thời góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của
nhân dân thế giới vì hồ bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội”.
- Đây là nhiệm vụ khách quan, là đòi hỏi bức xúc của nhiệm vụ đối ngoại hiện nay.
+ Nhiệm vụ đối ngoại phải phục vụ mục tiêu, nhiệm vụ đối nội; căn cứ vào
yêu cầu cụ thể của nhiệm vụ cách mạng để xác định nhiệm vụ đối ngoại phù hợp.
+ Đúng với quan điểm chủ nghĩa Mác - Lê Nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
phù hợp với xu thế chung của thời đại.
+ Đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
- Nội dung nhiệm vụ đối ngoại:
+ Tiếp tục giữ vững mơi trường hồ bình và tạo điều kiện quốc tế thuận lợi
để phát triển đất nước.
+ Góp phần bảo vệ độc lập chủ quyền quốc gia.

+ Góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hồ
bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
13


* Nguyên tắc đối ngoại
Đại hội IX, xác định các nguyên tắc đối ngoại:
“Tôn trọng độc lập, chủ quyền và tồn vẹn lãnh thổ, khơng can thiệp vào cơng
việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực; bình đẳng và cùng
có lợi; giải quyết các bất đồng và tranh chấp bằng thương lượng hoà bình; làm thất
bại mọi âm mưu và hành động gây sức ép, áp đặt và cường quyền”.
- Thứ nhất, Tôn trọng độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ, không can
thiệp vào công việc nội bộ của nhau, không dùng vũ lực hoặc đe doạ dùng vũ lực.
+ Đây là nguyên tắc nhất quán của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh từ
khi lập nước đến nay.
-> Phản ánh bản chất của chế độ XHCN của chúng ta.
-> Phản ánh bản chất của con người Việt Nam, truyền thống của con người Việt Nam
+ Đại hội IX đã phát triển, bổ sung thêm “không dùng vũ lực hoặc đe doạ
dùng vũ lực”.
-> Đảm bảo cho nguyên tắc tôn trọng độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lãnh
thổ được thực hiện một cách vững chắc.
-> Đây là vấn đề cần thiết, phù hợp nguyện vọng của chúng ta là xây dựng mơi trường
hồ bình để phát triển.
-> Phản ánh thực tiễn tình hình thế giới (Mỹ- NATO dùng vũ lực tấn cơng
vào Cơsơvơ, Irắc, Palestin...).
- Thứ hai, Bình đẳng và cùng có lợi.
+ Đây là nguyên tắc truyền thống, nhất quán của Đảng và Nhà nước ta
trong quan hệ đối ngoại.
-> Đúng với lý luận Mác - Lê Nin về quyền bình đẳng của các dân tộc.
-> Đúng với Hiến chương Liên hợp quốc và thông lệ quốc tế.

-> Đúng với nguyện vọng của nhân dân ta.
+ Yêu cầu phải đấu tranh kiên quyết, bảo vệ lợi ích dân tộc. Luôn nắm
vững phương châm vừa hợp tác, vừa đấu tranh, cùng có lợi.
- Thứ ba, Giải quyết bất đồng và tranh chấp bằng thương lượng hồ bình.
+ Đây là nguyên tắc nhất quán và là truyền thống của Đảng và Nhà nước ta.
Hồ Chí Minh trong thư chúc tết gửi đồng bào và chiến sỹ Nam Bộ, năm
1947, viết: "Chính sách ngoại giao của Chính phủ thì chỉ có một điều tức là thân
thiện với tất cả các nước dân chủ trên thế giới để giữ gìn hồ bình".
+ Phù hợp với nguyện vọng chung của nhân dân Việt Nam và xu thế
chung của thời đại.
+ Thống nhất với nội dung của nguyên tắc một.
Hiện nay chúng ta thực hiện phương châm: “4 tránh, 4 không”, “9K” và
"4 giữ vững"
“4 Tránh”:
14


Tránh xung đột về quân sự,
Tránh bị cô lập về kinh tế,
Tránh bị cô lập về ngoại giao,
Tránh bị lệ thuộc về chính trị.
“4 Khơng”:
Khơng tham gia bất cứ liên minh quân sự.
Không liên kết với nước này để chống nước kia.
Khơng cho nước ngồi đặt căn cứ qn sự hoặc sử dụng lãnh thổ Việt
Nam để chống lại nước khác.
Không sử dụng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực trong quan hệ quốc tế
”9K”:
Kiên quyết,
Kiên trì,

Khơn khéo,
Khơng khiêu khích,
Kiềm chế
Khơng nổ súng trước
Khơng mắc mưu khiêu khích,
Khơng để nước ngồi lấn chiếm biển đảo
Khơng để xảy ra xung đột.
”4 giữ vững”
Giữ vững chủ quyền quốc gia,
Giữ vững môi trường hồ bình, ổn định để phát triển,
Giữ vững quan hệ hữu nghị, hợp tác Việt - Trung,
Giữ vững ổn định chính trị trong nước.
- Thứ tư, Làm thất bại mọi âm mưu và hành động gây sức ép, áp đặt và
cường quyền.
2. Đường lối đối ngoại do Đại hội X xác định
* Quan điểm chỉ đạo
Đại hội X, khẳng định: “Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập
tự chủ, hồ bình, hợp tác và phát triển; chính sách đội ngoại rộng mở, đa phương
hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế. Chủ động và tích cực hội nhập kinh tế
quốc tế, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực khác. Việt Nam là
bạn, đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, tham gia tích cực vào
tiến trình hợp tác quốc tế và khu vực”.
- Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hịa bình, hợp
tác và phát triển;
- Chính sách đối ngoại rộng mở, ĐPH, ĐDH các quan hệ quốc tế.
15


- Chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, đồng thời mở rộng hợp tác
quốc tế trên các lĩnh vực khác.

- Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế,
tham gia tích cực vào tiến trình hợp tác quốc tế và khu vực.
* Nhiệm vụ công tác đối ngoại
Đại hội X, khẳng định: “Nhiệm vụ của công tác đối ngoại là giữ vững mơi
trường hồ bình, tạo các điều kiện quốc tế thuận lợi cho công cuộc đổi mới, đẩy
mạnh phát triển kinh tế - xã hội, công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc, đồng thời góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung
của nhân dân thế giới vì hồ bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội”.
- Giữ vững mơi trường hịa bình, tạo các điều kiện quốc tế thuận lợi cho
công cuộc đổi mới.
- Đẩy mạnh phát triển kinh tế - xã hội, CNH, HĐH đất nước, xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc.
- Góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh chung của nhân dân thế giới vì hịa
bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội.
* Nguyên tắc đối ngoại
Đại hội X, khẳng định: “Tôn trọng độc lập, chủ quyền và tồn vẹn lãnh
thổ, khơng can thiệp vào cơng việc nội bộ của nhau; không dùng vũ lực hoặc đe
doạ dùng vũ lực; giải quyết các bất đồng và tranh chấp thơng qua thương lượng
hồ bình; tơn trọng lẫn nhau, bình đẳng và cùng có lợi”.
- Thứ nhất: Tơn trọng độc lập, chủ quyền và tồn vẹn lãnh thổ, khơng can
thiệp vào công việc nội bộ của nhau;
- Thứ hai: Không dùng vũ lực, hoặc đe dọa dùng vũ lực.
- Thứ ba: Giải quyết các bất đồng và tranh chấp thông qua thương lượng hịa bình
- Thứ tư: Tơn trọng lẫn nhau, bình đẳng và cùng có lợi.
3. Đường lối đối ngoại do đại hội XI xác định
* Quan điểm chỉ đạo
Đại hội XI khẳng định: “Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập,
tự chủ, hồ bình, hợp tác và phát triển; đa phương hoá, đa dạng hoá quan hệ,
chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có
trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế; vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì một nước

Việt Nam xã hội chủ nghĩa giàu mạnh”
- Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hịa bình, hợp
tác và phát triển;
- Đa phương hóa, đa dạng hóa quan hệ, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế;
- Là bạn, đối tác tin cậy và thành viên có trách nhiệm trong cộng đồng quốc tế;
- Vì lợi ích quốc gia, dân tộc, vì một nước Việt Nam XHCN giàu mạnh
* Nhiệm vụ đối ngoại
16


Đại hội XI nêu rõ “Nhiệm vụ của công tác đối ngoại là giữ vững mơi
trường hồ bình, thuận lợi cho đẩy mạnh cơng nghiệp hố, hiện đại hố, bảo vệ
vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ; nâng cao vị thế
của đất nước; góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh vì hồ bình, độc lập dân tộc,
dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.”
- Giữ vững mơi trường hịa bình, thuận lợi cho đẩy mạnh CNH, HĐH, bảo
vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ;
- Nâng cao vị thế của đất nước;
- Góp phần tích cực vào cuộc đấu tranh vì hịa bình, ĐLDT, dân chủ và tiến
bộ xã hội trên thế giới.
* Những chủ trương cụ thể
- Nâng cao hiệu quả các hoạt động đối ngoại, tiếp tục đưa các mối quan hệ
quốc tế vào chiều sâu trên cơ sở giữ vững độc lập, tự chủ, phát huy tối đa nội lực,
giữ gìn và phát huy bản sắc dân tộc; chủ động ngăn ngừa và giảm thiểu tác động
tiêu cực của quá trình hội nhập quốc tế...
- Thúc đẩy giải quyết các vấn đề còn tồn tại về biên giới, lãnh thổ với các
nước liên quan. Củng cố, phát triển quan hệ hợp tác, hữu nghị truyền thống với
các nước láng giềng có chung biên giới. Chủ động, tích cực và có trách nhiệm
cùng các nước xây dựng Cộng đồng ASEAN vững mạnh. Phát triển quan hệ với
các đảng cộng sản, công nhân, đảng cánh tả, các đảng cầm quyền và những đảng

khác. Coi trọng và nâng cao hiệu quả của công tác ngoại giao nhân dân. Tăng
cường công tác nghiên cứu, dự báo chiến lược, tham mưu về đối ngoại; chăm lo
đào tạo, rèn luyện đội ngũ cán bộ làm công tác đối ngoại.
- Bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý tập trung của Nhà
nước đối với các hoạt động đối ngoại. Phối hợp chặt chẽ hoạt động đối ngoại của
Đảng, ngoại giao Nhà nước và ngoại giao nhân dân; giữa ngoại giao chính trị với
ngoại giao kinh tế và ngoại giao văn hóa; giữa đối ngoại với QP-AN.
4. Đại hội XII về nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại, chủ động và
tích cực hội nhập quốc tế
* Những vấn đề chung
Văn kiện Đại hội lần thứ XII của Đảng, phần đối ngoại có nhiều điểm mới
- Một là: Lần đầu tiên, nhiệm vụ đối ngoại được nêu như một thành tố của
Chủ đề của Đại hội, thể hiện vị trí, vai trị của cơng tác đối ngoại.
Chủ đề Đại hội XII: “Tăng cường xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh;
phát huy sức mạnh toàn dân tộc và dân chủ XHCN; đẩy mạnh tồn diện, đồng bộ
cơng cuộc đổi mới; bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững mơi trường hồ bình, ổn
định; xây dựng nền tảng để sớm đưa nước ta cơ bản thành nước công nghiệp theo
hướng hiện đại”.
- Hai là: Công tác đối ngoại được đánh giá sâu hơn.
+ Văn kiện Đại hội lần này nêu rõ thành tựu, nguyên nhân và hạn chế, từ đó
đề ra chủ trương, nhiệm vụ, giải pháp cụ thể… (xem văn kiện Đại hội)
17


- Ba là, Mục tiêu đối ngoại được được đề cập rõ hơn và ở mức cao nhất
Văn kiện Đại hội XII làm rõ hơn và phát triển thành “Bảo đảm lợi ích tối
cao của quốc gia - dân tộc, trên cơ sở các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc
tế, bình đẳng và cùng có lợi”.
- Bốn là, Phương châm chỉ đạo các hoạt động đối ngoại được nêu rõ hơn
Đại hội chỉ rõ: “Trên cơ sở vừa hợp tác, vừa đấu tranh, hoạt động đối

ngoại nhằm phục vụ mục tiêu giữ vững mơi trường hịa bình, ổn định, tranh thủ
tối đa nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao đời sống nhân dân”
- Năm là, Quan điểm chỉ đạo việc thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc được
nêu cụ thể hơn
- Sáu là, Các quan điểm chỉ đạo, định hướng lớn đối với quá trình hội nhập
quốc tế được nêu rõ
Văn kiện Đại hội XII nêu rõ những quan điểm chỉ đạo cụ thể gồm:
+ Thứ nhất, phải bảo đảm hội nhập quốc tế là sự nghiệp của toàn dân và cả
hệ thống chính trị;
+ Thứ hai, đẩy mạnh hội nhập trên cơ sở phát huy tối đa nội lực, gắn kết
chặt chẽ và thúc đẩy quá trình nâng cao sức mạnh tổng hợp, năng lực cạnh tranh
của đất nước;
+ Thứ ba, hội nhập kinh tế là trọng tâm, hội nhập trong các lĩnh vực khác
phải tạo thuận lợi cho hội nhập kinh tế;
+ Thứ tư, hội nhập là quá trình vừa hợp tác vừa đấu tranh, chủ động dự
báo, xử lý linh hoạt mọi tình huống, khơng để rơi vào thế bị động, đối đầu, bất lợi.
- Bảy là, Công tác đối ngoại đa phương được nhấn mạnh
Văn kiện lần này chỉ rõ định hướng về công tác đối ngoại đa phương là:
“Chủ động và tích cực đóng góp xây dựng, định hình các thể chế đa phương”;
“Chủ động tham gia và phát huy vai trò tại các cơ chế đa phương, đặc biệt là
ASEAN và Liên hợp quốc”.
- Tám là, Công tác đối ngoại nhân dân được tiếp cận theo phương cách mới
+ Văn kiện Đại hội XII chuyển thuật ngữ “ngoại giao nhân dân” thành “đối
ngoại nhân dân”. Phù hợp với các định hướng về hội nhập quốc tế và thực tiễn
công tác đối ngoại trong bối cảnh mới
+ Đối ngoại nhân dân bao hàm tất cả các hoạt động đối ngoại của các tổ
chức chính trị - xã hội và các đoàn thể.
* Phương hướng, nhiệm vụ đối ngoại của Đảng
- Về mục tiêu đối ngoại: Bảo đảm lợi ích tối cao của quốc gia - dân tộc
Lợi ích quốc gia - dân tộc. Thực chất là ĐLDT và CNXH- vì một nước Việt

Nam XHCN giàu mạnh. Hai mục tiêu này thống nhất với nhau.
+ Thứ nhất, lợi ích quốc gia và lợi ích dân tộc là đồng nhất;

18


+ Thứ hai, lợi ích quốc gia - dân tộc của Việt Nam được xác định trên cơ sở
các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, bình đẳng và cùng có lợi, khơng phải
là những lợi ích dân tộc vị kỷ, hẹp hòi;
+ Thứ ba, bảo đảm lợi ích quốc gia - dân tộc phải là nguyên tắc tối cao của
mọi hoạt động đối ngoại;
+ Thứ tư, mục tiêu của mọi hoạt động đối ngoại là phải bảo đảm một cách
tối cao lợi ích quốc gia - dân tộc.
- Đường lối đối ngoại: Thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự
chủ, hịa bình, hợp tác và phát triển; đa dạng hóa, đa phương hóa trong quan hệ
đối ngoại; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế; là bạn, là đối tác tin cậy và
thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.
(Đa phương hóa - nói đến nhiều đối tác trong quan hệ. Cịn đa dạng hóa là
nói đến việc sử dụng các hình thức quan hệ để thực hiện ĐPH)
- Nhiệm vụ của công tác đối ngoại:
+ Phục vụ mục tiêu giữ vững mơi trường hịa bình, ổn định, tranh thủ tối đa
các nguồn lực bên ngoài để phát triển đất nước, nâng cao đời sống nhân dân;
+ Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống
nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế
độ XHCN;
+ Nâng cao vị thế, uy tín của đất nước và góp phần vào sự nghiệp hịa bình,
độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ xã hội trên thế giới.
- Nguyên tắc tiến hành các hoạt động đối ngoại: Là vì lợi ích quốc gia dân tộc; phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế;
- Các định hướng lớn để triển khai thành công các nhiệm vụ đối ngoại
trong 5 năm tới bao gồm:

+ Một là, Nâng cao hiệu quả các hoạt động đối ngoại, tiếp tục đưa các mối
quan hệ hợp tác đi vào chiều sâu;
+ Hai là, Chủ động và tích cực đóng góp xây dựng, định hình các thể chế
đa phương
+ Ba là, “Kiên quyết đấu tranh, làm thất bại mọi âm mưu, hành động can
thiệp vào công việc nội bộ, xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn
lãnh thổ, an ninh quốc gia và ổn định chính trị của đất nước”
+Bốn là, Ưu tiên quan hệ đối với các nước láng giềng, các nước lớn, cùng
các nước ASEAN xây dựng Cộng đồng vững mạnh;
+ Năm là, Triển khai mạnh mẽ chiến lược hội nhập quốc tế;
+ Sáu là, Tăng cường công tác nghiên cứu, nâng cao hiệu quả công tác
tuyên truyền đối ngoại, chăm lo đào tạo, bồi dưỡng cán bộ đối ngoại;
+ Bảy là, Bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của Đảng, sự quản lý tập trung
của Nhà nước đối với các hoạt động đối ngoại;
19


+ Tám là, Tăng cường phối hợp giữa đối ngoại Đảng, ngoại giao Nhà nước
và đối ngoại nhân dân, giữa ngoại giao chính trị với ngoại giao kinh tế và ngoại
giao văn hóa, giữa đối ngoại với quốc phịng, an ninh.
KẾT LUẬN

- Tăng cường QPAN và mở rộng quan hệ đối ngoại là địi hỏi khách quan của
cơng cuộc đổi mới, sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Trong quá trình đổi mới, Đảng
ta đã vận dụng đúng đắn, sáng tạo và phát triển lý luận chủ nghĩa Mác - LêNin, tư
tưởng Hồ Chí Minh vào hồn cảnh, điều kiện Việt Nam, phù hợp với xu thế thời đại,
đã đưa ra những nội dung, quan điểm, nhiệm vụ về quốc phòng, an ninh và đối ngoại
đáp ứng tình hình và nhiệm vụ của cách mạng trong giai đoạn mới.
- Quán triệt sâu sắc, thực hiện thắng lợi đường lối, nhiệm vụ QP-AN và đối
ngoại của Đảng là nghĩa vụ và trách nhiệm của mỗi cấp, mỗi ngành, địa phương, đơn

vị, của mỗi cán bộ, đảng viên và toàn thể nhân dân. Một mặt cần phát huy tốt trách
nhiệm của bản thân, nổ lực phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ, một mặt cần tích cực,
chủ động nắm bắt, đấu tranh với các quan điểm sai trái, bảo vệ chủ trương, quan
điểm, đường lối của Đảng, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ quốc phịng, an
ninh và cơng tác đối ngoại trong tình hình mới.
HƯỚNG DẪN NGHIÊN CỨU

1. Đường lối về tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc
Việt Nam XHCN do Đại hội lần thứ XII của Đảng xác định?
2. Nội dung đường lối đối ngoại do Đại hội XII cuả Đảng xác định?
GIÁO VIÊN

Thiếu tá, CN Đậu Đức Thiêm

20