Chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay tt

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA
HỒ CHÍ MINH

HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN
----------

TRẦN THỊ THÙY
TRẦN THỊ THÙY

CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC
NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY

TÓM TẮT LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHÍNH TRỊ HỌC

NGÀNH: CHÍNH TRỊ HỌC
MÃ SỐ: 9310201

Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS NGUYỄN VIẾT THÔNG
HÀ NỘI - 2022


1

Cơng trình được hồn thành tại:
HỌC VIỆN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYỀN

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Viết Thông

1. Phản biện 1: GS.TS. Trần Văn Phòng, Học viện CTQG Hồ Chí Minh
2. Phản biện 2: PGS.TS. Phạm Văn Linh, Hội đồng Lý luận Trung ương
3. Phản biện 3: PGS.TS. Nguyễn Đức Luận, Ban Tuyên giáo Trung ương

Luận án được bảo vệ tại Hội đồng chấm Luận án cấp Học viện,
tại Học viện Báo chí và Tuyên truyền, địa chỉ số 36 Xuân Thủy,
Cầu Giấy, Thành phố Hà Nội

Vào hồi ….. giờ ….. ngày ….. tháng ….. năm 2022

Có thể tìm hiều luận án tại:
Thư viện Quốc gia, Thư viện Học viện Báo chí và Tuyên truyền


2

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài luận án
Đảng Cộng sản Việt Nam cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội là kết quả
tất yếu của quá trình phấn đấu kiên cường, bền bỉ vì độc lập dân tộc, vì cuộc sống hịa
bình, tự do, ấm no, hạnh phúc của Nhân dân.
Trong các giai đoạn cách mạng, Đảng ta luôn đặt công tác lý luận, nghiên cứu,
phát triển lý luận lên hàng đầu; coi đó là bộ phận cấu thành quan trọng trong hoạt
động lãnh đạo của Đảng. Đảng ta luôn quan tâm, chỉ đạo tạo điều kiện cho công tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền, tập trung phân tích, đánh giá, tổng kết, phát
hiện những mâu thuẫn, những điểm nghẽn cản trở sự phát triển; tiếp thu những sáng
kiến, tìm tịi, sáng tạo từ thực tiễn để đúc kết, nâng lên thành cơ sở khoa học để hoạch
định chủ trương, đường lối, chính sách phát triển mới của Đảng và Nhà nước. Đảng
đã ban hành nhiều nghị quyết, kết luận, chỉ thị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về cơng
tác lý luận nói chung, công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền nói riêng. Các

văn bản đó là cơ sở pháp lý để các cơ quan làm công tác nghiên cứu lý luận của Đảng
triển khai thực hiện các nhiệm vụ. Tuy nhiên, cơng tác lý luận nói chung, cơng tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền nói riêng cũng có những hạn chế, khuyết
điểm. Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận chưa được quan tâm đúng mức,
thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng yêu cầu, một số vấn đề mới, khó, phức tạp chưa được
làm sáng tỏ. Bối cảnh thế giới, khu vực và trong nước hiện nay có những thay đổi
nhanh chóng, phức tạp, khó lường, khó dự báo; thuận lợi, thời cơ đan xen khó khăn,
thách thức, đặt ra nhiều vấn đề mới, phức tạp, cấp bách hơn đối với sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Đất nước đang trong thời kỳ đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới,
hội nhập quốc tế, nhiều vấn đề mới, những lý thuyết, triết lý phát triển mới xuất hiện,
địi hỏi phải có sự tổng kết, đánh giá để đưa ra những lý luận mới soi đường, chỉ lối.
Bối cảnh đó, địi hỏi Đảng ta phải nêu rõ mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ cho
công tác nghiên cứu lý luận nói chung và phải đổi mới và không ngừng nâng cao chất
lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam trong thời gian tới.
Xuất phát từ lý do trên, nghiên cứu sinh lựa chọn vấn đề “Chất lượng công tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay” làm đề tài nghiên cứu.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của luận án
2.1. Mục tiêu của luận án
Trên cơ sở những vấn đề lý luận chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng
cầm quyền; đánh giá thực trạng và nguyên nhân của thực trạng chất lượng công tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay; xác định những giải pháp
nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam trong
những năm tới.


3

2.2. Nhiệm vụ của luận án
* Nhiệm vụ tổng quan: Luận án làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn chất

lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền; nêu các quan điểm, giải pháp
và các kiến nghị, đề xuất nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm
quyền ở Việt Nam trong những năm tới.
* Nhiệm vụ cụ thể:
- Làm rõ những vấn đề lý luận về đảng cầm quyền; về công tác nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền; về chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm
quyền ở Việt Nam.
- Xác định các tiêu chí đánh giá chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng
cầm quyền.
- Đánh giá thực trạng chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền
ở Việt Nam hiện nay, chỉ ra những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân của thành tựu và
hạn chế của công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền.
- Đề xuất quan điểm, giải pháp và những kiến nghị nhằm nâng cao chất lượng
công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền của Đảng ta trong những năm tới.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của luận án là chất lượng
công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay.
3.2. Phạm vi nghiên cứu luận án
- Phạm vi về thời gian: từ năm 1992 đến nay (từ khi có Nghị quyết số 01 NQ/TW ngày 28 tháng 3 năm 1992 của Bộ Chính trị, khóa VII về công tác lý luận
trong giai đoạn hiện nay).
- Phạm vi về không gian: Luận án đề cập trong Đảng và hệ thống chính trị ở
Việt Nam hiện nay.
- Phạm vi về nội dung: Luận án tập trung nghiên cứu vấn đề chất lượng hoạt
động công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận: Luận án dựa trên cơ sở lý luận là chủ nghĩa Mác-Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng về đảng cầm quyền. Đồng thời
kế thừa, tiếp thu có chọn lọc những kết quả nghiên cứu của các chun gia, các cơng
trình khoa học có liên quan.
4.2. Phương pháp nghiên cứu

- Luận án sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và
chủ nghĩa duy vật lịch sử về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng; quan điểm của
ĐCS Việt Nam về công tác lý luận và công tác nghiên cứu lý luận của Đảng; đặc biệt
là những vấn đề lý luận và thực tiễn trong hoạt động nâng cao chất lượng công tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay.
- Phương pháp điều tra xã hội học và các phương pháp: Tổng hợp; phân tích;
phương pháp so sánh; phương pháp tra cứu văn bản, cơ sở dữ liệu…


4

Trong phương pháp điều tra xã hội học, luận án thực hiện phát phiếu điều tra,
khảo sát đối với đội ngũ cán bộ làm công tác tuyên giáo của Đảng ở 63 tỉnh, thành ủy
và một số cán bộ trong cơ quan nghiên cứu ở Trung ương, với 453 phiếu: Miền Bắc
gồm 25 tỉnh, thành ủy với 150 phiếu; miền Trung gồm 19 tỉnh, thành ủy với 114
phiếu; miền Nam gồm 19 tỉnh, thành ủy với 114 phiếu; các cơ quan nghiên cứu ở
Trung ương tại Hà Nội với 75 phiếu.
5. Đóng góp mới của luận án
Qua việc thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu, luận án đã đạt mục đích nghiên
cứu, nổi bật một số đóng góp mới sau:
- Luận án góp phần làm rõ một số khái niệm về nghiên cứu lý luận; công tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền; chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền ở Việt Nam và một số tiêu chí đánh giá chất lượng cơng tác nghiên
cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay.
- Đánh giá thực trạng chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm
quyền ở Việt Nam; chỉ ra những nguyên nhân của thành tựu và hạn chế, bất cập trong
công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay.
- Đề ra một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng cơng tác nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam trong những năm tới.
- Góp phần bổ sung về mặt lý luận trong công tác nghiên cứu lý luận về đảng

cầm quyền ở Việt Nam.
- Kết quả nghiên cứu có thể góp phần bổ sung làm tư liệu, phục vụ cho hoạt
động nghiên cứu, tham mưu, tư vấn và đào tạo trong lĩnh vực này.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
6.1. Ý nghĩa lý luận của luận án
Những kết quả, đóng góp mới của luận án có ý nghĩa quan trọng về mặt lý luận,
góp phần bổ sung và làm rõ hệ giá trị, quan điểm lý luận về đảng cầm quyền, có tác
động tích cực trong bối cảnh, yêu cầu nhiệm vụ nâng cao chất lượng công tác nghiên
cứu lý luận của Đảng, đáp ứng yêu cầu công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống
chính trị trong sạch, vững mạnh hiện nay.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận án
- Luận án góp phần nâng cao nhận thức của cán bộ, đảng viên, các nhà lãnh đạo,
quản lý và các cơ quan tham mưu, tư vấn, các nhà nghiên cứu về tầm quan trọng của
công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay.
- Luận án góp phần khẳng định vai trò cầm quyền của Đảng, giúp cấp ủy đảng các
cấp hiểu rõ hơn về vị trí, vai trị cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền; là tư
liệu tham khảo cho công tác chỉ đạo, định hướng, xây dựng kế hoạch triển khai những
vấn đề nghiên cứu; đồng thời, giải quyết, khắc phục một số khó khăn, vướng mắc về nội
dung, hình thức, phương pháp, thể chế, cơ chế… trong hoạt động tổ chức các cơ quan


5

nghiên cứu, lực lượng nghiên cứu, ứng dụng các kết quả nghiên cứu, chế độ, chính sách
cho các hoạt động nghiên cứu công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền của Đảng
ta trong giai đoạn mới.
- Luận án có những vấn đề gợi mở có thể giúp các chuyên gia, nhà giáo sử
dụng làm tài liệu tham khảo trong việc nghiên cứu, tham mưu và công tác giảng dạy
về vấn đề này.
7. Kết cấu của luận án

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận án được
kết cấu thành 4 chương, 12 tiết.
- Chương 1. Tổng quan những cơng trình nghiên cứu liên quan đến luận án.
- Chương 2. Một số vấn đề lý luận về chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay.
- Chương 3. Chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt
Nam: Thực trạng và nguyên nhân.
- Chương 4. Quan điểm và giải pháp nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam trong những năm tới.


6

Chương 1
TỔNG QUAN NHỮNG CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
1.1. NHỮNG CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG
CẦM QUYỀN
1.1.1. Những cơng trình nghiên cứu về đảng cầm quyền
* Bên cạnh một số cơng trình nghiên cứu của C.Mác, Ph.Ăngghen, V.I. Lênin;
Chủ tịch Hồ Chí Minh; các văn kiện của ĐCS Việt Nam, cịn có những cơng trình
nghiên cứu của các học giả Việt Nam. Các tác giả đã trình bày về mơ hình, tổ chức và
hoạt động của một số đảng đang cầm quyền. Đồng thời, đề cập đến khái niệm, nội
dung, phương thức, năng lực lãnh đạo, cầm quyền, các biện pháp thuyết phục cử tri
và xu hướng hoạt động của các đảng cầm quyền ở Anh, Mỹ, Pháp, Đức, Nhật Bản,
Ôxtrâylia, Malaixia, Singapore, Campuchia, Lào, Trung Quốc… Các cơng trình trên
đã nêu rõ điều kiện thuận lợi và nguy cơ của các đảng cầm, từ đó rút ra những nhận
xét, đánh giá và liên hệ với thực tiễn cầm quyền của ĐCS Việt Nam.
* Những cơng trình nghiên cứu về các đảng trên thế giới của các học giả nước
ngoài, như: Maurice Duverger (1972), Richard (2007), David Shambaugh (2008), Ken

Cole (1998), Cornell Erik, Cơng trình của Zhdanov; Lưu Tơn Hồng (2004), Liễu Kiến
Huy (2005… Các cơng trình đã đưa ra những phân tích chi tiết về sự chuyển biến của
ĐCS, về sự lãnh đạo, cầm quyền của ĐCS trong bối cảnh chính trị ngày càng phức tạp
và mâu thuẫn. Nêu lên những quy luật cầm quyền của Đảng như mơi trường chính trị, cơ
sở giai cấp, tính tiệm tiến, tính hợp pháp, lý luận khoa học, cương lĩnh đúng đắn, năng
lực cầm quyền, quan hệ Đảng - quần chúng. Không ngừng tổng kết, tham khảo những
kinh nghiệm cơ bản về sự cầm quyền trong điều kiện mới, thời đại mới, kết hợp hiện
thực và lịch sử, nhằm dựng niềm tin về năng lực cầm quyền của ĐCS.
1.1.2. Những cơng trình nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam
Đề tài khoa học cấp Nhà nước mã số KX.03.10 (2005), Một số vấn đề lý luận về
Đảng và xây dựng Đảng trong điều kiện đảng cầm quyền duy nhất lãnh đạo sự nghiệp
xây dựng CNXH do Đặng Xuân Kỳ làm Chủ nhiệm; Đề tài khoa học mã số
KX.04.31/06-10 (2010) Đảng Cộng sản cầm quyền, nội dung, phương thức cầm quyền
của Đảng do Nguyễn Văn Huyên làm Chủ nhiệm; Đỗ Hoài Nam (chủ biên) (2008), Vị
trí cầm quyền và vai trị lãnh đạo của ĐCS Việt Nam trong điều kiện mới; Lương Khắc
Hiếu, Trương Ngọc Nam (Đồng chủ biên) (2014), Năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu
của Đảng trong thời kỳ mới - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn.
Các bài viết nổi bật: Nguyễn Phú Trọng (2006), Đổi mới và phát triển ở Việt
Nam một số vấn đề lý luận và thực tiễn; Tổng kết thực tiễn - một nhiệm vụ trọng yếu
của công tác lý luận hiện nay; Mạch Quang Thắng (2014), Về vấn đề năng lực cầm
quyền của ĐCS Việt Nam; Nguyễn Viết Thông (2014), Một số vấn đề về ĐCS;
Nguyễn Văn Cần (2016), Về vai trò cầm quyền của ĐCS Việt Nam; Đoàn Minh Huấn
(2019), Vai trị, vị trí của phương thức cầm quyền trong hiện thức hóa mục tiêu của


7

Đảng; Vũ Trọng Lâm (2019), Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về nội dung và
phương thức cầm quyền của ĐCS Việt Nam; …
Bên cạnh những vấn đề lý luận, các cơng trình, bài viết đã khẳng định rõ quan

điểm: ĐCS Việt Nam, Đảng của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả
dân tộc Việt Nam, là Đảng duy nhất cầm quyền trong điều kiện chính trị - xã hội ở Việt
Nam; về vai trò lãnh đạo của Đảng cả trong thời kỳ đấu tranh giành độc lập dân tộc,
bảo vệ Tổ quốc, cũng như trong thời kỳ đổi mới hiện nay. Các công trình cũng phản
bác lại các luận điểm sai trái của các thế lực thù địch về vai trò cầm quyền của ĐCS
Việt Nam; đồng thời cũng nêu ra những giải pháp và các đề xuất về các vấn đề xây
dựng Đảng với mong muốn Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, đủ sức thực
hiện sứ mệnh lịch sử cao cả của mình trước dân tộc và lịch sử.
1.2. NHỮNG CƠNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CƠNG TÁC NGHIÊN CỨU
LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN VÀ CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC
NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
1.2.1. Những cơng trình nghiên cứu cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng
cầm quyền ở Việt Nam hiện nay
Những năm đổi mới, nhận thức được vai trò quan trọng của công tác nghiên
cứu lý luận, Đảng ta cũng đã ban hành một số chỉ thị, nghị quyết chỉ đạo, định hướng
các hoạt động công tác nghiên cứu lý luận của Đảng, như: Nghị quyết 01-NQ/TW,
ngày 28-3-1992 của Bộ Chính trị (khóa VII) về cơng tác lý luận trong giai đoạn hiện
nay; Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4, khóa X về đổi mới kiện toàn tổ chức bộ máy
các cơ quan đảng, định hướng về đổi mới tổ chức bộ máy nhà nước, Mặt trận Tổ
quốc và đồn thể chính trị - xã hội; các chuyên đề Hội nghị Trung ương 5, khóa X
về cơng tác tư tưởng, lý luận và báo chí trước u cầu mới; Tăng cường cơng tác
kiểm tra, giám sát của Ðảng; Tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Ðảng đối
với hoạt động của hệ thống chính trị; Ðẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu
lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà nước….
Đồng thời cùng với các văn bản ban hành, các chương trình, đề tài nghiên cứu
khoa học liên tục được nghiên cứu, đánh giá: Phùng Hữu Phú, Lê Hữu Nghĩa, Vũ
Văn Hiền, Nguyễn Viết Thông (Đồng chủ biên) (2016), Một số vấn đề lý luận - thực
tiễn về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam qua 30 năm đổi mới; Nguyễn
Văn Huyên (Chủ biên) ĐCS cầm quyền, nội dung, phương thức cầm quyền của
Đảng; Nguyễn Bá Dương (Chủ biên), (2017) ĐCS Việt Nam cầm quyền - Lý luận và

thực tiễn; Vũ Văn Hiền (Chủ biên) (2020) Một số luận cứ phản bác các quan điểm
sai trái, thù địch, chống phá Đại hội XIII của Đảng, tập 1; Đặng Xuân Kỳ, Mạch
Quang Thắng, Nguyễn Văn Hoà (đồng chủ biên) (2005), Một số vấn đề về xây dựng
Đảng hiện nay; Nguyễn Phú Trọng (2005), ĐCS Việt Nam trong tiến trình đổi mới
đất nước; Phạm Minh Chính (2020) Tăng cường tổng kết thực tiễn và nghiên cứu lý
luận về cơng tác cán bộ trong tình hình mới; Nguyễn Viết Thơng (2019), Cơng tác
nghiên cứu lý luận chính trị trong tình hình hiện nay; Nguyễn Xuân Thắng (2020)
Tăng cường bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm


8

sai trái, thù địch trong tình hình mới; Lê Hữu Nghĩa (2021) Đảng lãnh đạo phát huy
dân chủ trong nghiên cứu lý luận chính trị…
Đây là tuyển tập các cơng trình nghiên cứu lớn, tồn diện về cơng tác lý luận và
thực tiễn phát triển của Đảng ta qua 30 năm đổi mới. Phần lớn các cơng trình, bài viết
đề cập đến những vấn đề lý luận về vị trí, vai trò, nội dung, năng lực lãnh đạo, phương
thức cầm quyền của Đảng, về công tác xây dựng Đảng. Trong đó, những cơng trình
nghiên cứu đã đánh giá, phân tích sâu sắc về sự cầm quyền của Đảng, về đổi mới và
hoàn thiện nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng; đánh giá thực trạng cầm quyền
của ĐCS Việt Nam, nêu những kết quả đạt được, những hạn chế, yếu kém còn tồn tại
và chỉ ra những nguyên nhân của ưu điểm, hạn chế; đề xuất các giải pháp đổi mới nội
dung, phương thức cầm quyền của Đảng đối với các hoạt động cơng tác của hệ thống
chính trị. Đồng thời, các cơng trình có trình bày những vấn đề lý luận và thực tiễn đấu
tranh phòng, chống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nộ bộ; nêu những nguy cơ và
đề xuất các giải pháp phòng, chống của Đảng.
1.2.2. Những cơng trình nghiên cứu chất lượng cơng tác nghiên cứu lý luận
về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay
Đề tài KX.04.07/16-20: Vấn đề phát huy dân chủ trong điều kiện một đảng
lãnh đạo: Thực trạng, vấn đề đặt ra và giải pháp do Nguyễn Quốc Dũng làm chủ

nhiệm; Đề tài KHBĐ (2018-27): Nâng cao chất lượng, hiệu quả đào tạo, bồi dưỡng, sử
dụng đội ngũ cán bộ lý luận, nhất là chuyên gia đầu ngành do Nguyễn Viết Thông làm
chủ nhiệm; Đinh Thế Huynh, Phùng Hữu Phú, Lê Hữu Nghĩa, Vũ Văn Hiền, Nguyễn
Viết Thông (Đồng chủ biên) (2015): 30 năm đổi mới và phát triển ở Việt Nam; Hội
đồng Lý luận Trung ương (2020): 30 năm thực hiện Cương lĩnh xây dựng đất nước
trong thời kỳ quá độ lên CNXH; Nguyễn Trọng Phúc (chủ biên) (2001), Một số kinh
nghiệm của ĐCS Việt Nam trong lãnh đạo sự nghiệp đổi mới; Nguyễn Viết Thông
(2015), Xây dựng Đảng qua gần 30 năm đổi mới; Vũ Văn Hiều (chủ biên), (2021):
Một số luận cứ phản bác các quan điểm sai trái, thù địch, chống phá Đại hội XIII của
Đảng, tập 2; Đoàn Minh Huấn (2021), Đổi mới, nâng cao chất lượng cơng tác lý luận
chính trị trong tình hình mới; Phùng Hữu Phú (2021) Đổi mới căn bản công tác nghiên
cứu lý luận; Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối
với hoạt động nghiên cứu lý luận chính trị trong thời kỳ phát triển đất nước… Bên cạnh
các cơng trình, bài viết của các chuyên gia, nhà khoa học, trong các nhiệm kỳ Đại hội,
Đảng ta đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết, kết luận về chỉ đạo, định hướng nhằm nâng
cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận của Đảng.
Bằng các phương pháp tiến hành điều tra, khảo sát, các cuộc tọa đàm, hội
thảo khoa học trong nước, quốc tế; đồng thời qua các nghiên cứu, khái quát các kết
quả tổng kết lý luận, thực tiễn 30 năm đổi mới, tổng kết 20 năm thực hiện Cương
lĩnh năm 1991…kết quả của các cơng trình, đề tài nghiên cứu mang tính tổng kết
sâu sắc, đúc rút những vấn đề lý luận quan trọng trong các hoạt động công tác
nghiên cứu lý luận của Đảng, lý luận về xây dựng Đảng, về vai trò, nội dung,
phương thức, năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng trong thời kỳ mới. Đồng


9

thời, các cơng trình nghiên cứu, làm rõ thực trạng chất lượng hoạt động công tác
nghiên cứu lý luận của Đảng trên một số lĩnh vực, như: cơ sở lý luận và thực tiễn chất
lượng công tác nghiên cứu lý luận của Đảng, nhận thức về vai trò lãnh đạo, đổi mới tư

duy, phát triển lý luận của Đảng; công tác lãnh đạo, chỉ đạo các hoạt động công tác
nghiên cứu; về lãnh đạo, quản lý và tổ chức thực hiện việc định hướng các chương trình
nghiên cứu; về cơng tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ nghiên cứu; về cơ chế, chính sách,
mơi trường, ứng dụng các kết quả nghiên cứu.... Từ đó, các cơng trình đưa ra một số giải
pháp thực hiện và đề xuất, kiến nghị.
1.3. NHỮNG GIÁ TRỊ KẾ THỪA VÀ VẤN ĐỀ ĐẶT RA CẦN TIẾP TỤC
NGHIÊN CỨU
1.3.1. Giá trị của các cơng trình nghiên cứu
- Các cơng trình nghiên cứu đã nêu có giá trị cao về khoa học, lý luận và thực
tiễn. Kết quả nghiên cứu của các cơng trình đã hệ thống được những luận điểm cơ
bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng Đảng; một số
vấn đề lý luận và thực tiễn về CNXH và con đường đi lên CNXH ở Việt Nam... từ
đó, đề ra những định hướng, giải pháp cơ bản nhằm tiếp tục đổi mới nội dung,
phương thức, năng lực cầm quyền của Đảng trong thời kỳ mới.
- Những kết quả nghiên cứu xuất phát từ thực tiễn trong nước và thế giới, từ
đường lối, quan điểm đổi mới của Đảng qua các kỳ đại hội từ Đại hội VI đến Đại hội
XIII; kết hợp việc sơ, tổng kết; phát hiện những vấn đề mới cần tiếp tục nghiên cứu,
rút ra những bài học kinh nghiệm, đề xuất những luận điểm mới có căn cứ lý luận,
thực tiễn làm cơ sở xác định những giải pháp, kiến nghị mới.
- Các công trình nghiên cứu đề cập đến các khía cạnh khác nhau của công tác
nghiên cứu lý luận của đảng cầm quyền, góp phần bổ sung, làm rõ các luận cứ khoa
học, làm cơ sở cho việc hoạch định, xây dựng đường lối, chủ trương, chính sách cơng
tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền.
- Tuy nhiên, bên cạnh các giá trị to lớn, các cơng trình nghiên cứu khoa học về
nghiên cứu lý luận nói chung, nghiên cứu về cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng
cầm quyền nói riêng chủ yếu mới chỉ tập trung nghiên cứu về mặt lý luận, khoa học,
ít đánh giá tồn diện, tổng thể những vấn đề thực tiễn, nhất là cịn ít các cơng trình
nghiên cứu về tổng kết, đánh giá hệ thống tổ chức hoạt động của công tác nghiên cứu
lý luận về đảng cầm quyền: từ nhận thức của các cấp lãnh đạo; về cơ cấu tổ chức hoạt
động các cơ quan nghiên cứu; về đội ngũ cán bộ nghiên cứu; về cơ chế, chính sách;

về các ứng dụng kết quả nghiên cứu khoa học…
- Dù vậy, có thể nói, những kết quả nghiên cứu đó góp phần nâng cao nhận
thức, phát triển tư duy lý luận của Đảng, phát hiện những vấn đề mới đang đặt ra, đề
xuất những luận điểm mới có căn cứ lý luận, thực tiễn làm cơ sở xác định những giải
pháp, kiến nghị trong giai đoạn mới.
Đây là những cơng trình nghiên cứu khoa học, lý luận - thực tiễn có tầm quan
trọng đặc biệt với sự nghiệp đổi mới toàn diện của Đảng trên con đường đi lên


10

CNXH. Nghiên cứu sinh trân trọng kế thừa, coi đây là nguồn tư liệu vơ cùng q giá
có thể nghiên cứu, tham khảo, bổ sung cho quá trình nghiên cứu đề tài luận án.
1.3.2. Vấn đề đặt ra cần tiếp tục nghiên cứu
Dưới góc độ cơng tác xây dựng Đảng, công tác nghiên cứu lý luận của Đảng đã
được quan tâm, chỉ đạo. Tuy nhiên chưa có nhiều cơng trình nghiên cứu sâu và tồn
diện, làm rõ một cách có hệ thống, có chất lượng các cơng trình nghiên cứu công tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay. Việc đánh giá chất
lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền còn dựa chủ yếu vào kết quả
đánh giá sơ, tổng kết các chỉ thị, nghị quyết, kết luận về công tác nghiên cứu lý luận
chính trị, do vậy, rất cần thiết phải xây dựng nhiều cơng trình nghiên cứu chun sâu
hơn chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở nước ta.
Trên thế giới hiện nay, tiến trình tồn cầu hóa đang diễn ra mạnh mẽ. Tồn cầu
hóa vừa tạo thời cơ, vừa đặt ra khơng ít thách thức cho mỗi quốc gia, dân tộc trên con
đường phát triển. Tồn cầu hóa thúc đẩy sự giao lưu, chia sẻ thông tin, làm cho đời
sống xã hội thể hiện xu thế nhất thể hóa, đa dạng hóa và phụ thuộc lẫn nhau. Đứng
trước bối cảnh đó, cùng với những mặt cịn hạn chế trong đánh giá chất lượng cơng
tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay đặt ra nhiều vấn đề
cần tiếp tục nghiên cứu, làm rõ:
Một là, những vấn đề lý luận về đảng cầm quyền;

Hai là, cần tiếp tục hoàn thiện giải quyết những hạn chế, vướng mắc trong hoạt
động nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở nước ta
hiện nay.
Trong giới hạn phạm vi của luận án, nghiên cứu sinh tập trung giải quyết ở
khía cạnh chất lượng cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam
hiện nay:
Một là, luận án làm rõ một số vấn đề lý luận về công tác nghiên cứu lý luận và
chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam.
Hai là, phân tích chất lượng cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở
Việt Nam: thực trạng và nguyên nhân.
Ba là, xây dựng những giải pháp nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam trong những năm tới.
Bốn là, đề xuất, kiến nghị nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền ở Việt Nam trong những năm tới.


11

Chương 2
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
VỀ CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN
VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN Ở VIỆT NAM
2.1. LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN VÀ CÔNG TÁC NGHIÊN CỨU
LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN
Trong luận án, nghiên cứu sinh đã lần lượt trình bày các khái niệm: Đảng cầm
quyền; ĐCS Việt Nam cầm quyền; đặc biệt các khái niệm nghiên cứu lý luận, công
tác nghiên cứu lý luận, công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam
lần đầu tiên được nghiên cứu sinh mạnh dạn trình bày:
- Quan niệm về cơng tác nghiên cứu lý luận: là hoạt động có mục đích của
đảng cầm quyền, được xây dựng, hồn thiện các mơ hình tổ chức thực hiện công tác

nghiên cứu khoa học một cách hệ thống, chuyên nghiệp. Thông qua chỉ đạo, định
hướng cùng sự phối hợp chặt chẽ của các cá nhân, cơ quan tham mưu, tư vấn, quản
lý nghiên cứu lý luận, tìm ra những tri thức mới để điều chỉnh, bổ sung, phát triển lý
luận về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội của Đảng Cộng sản
Việt Nam cầm quyền.
- Quan niệm công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền: là hoạt động
nghiên cứu khoa học có mục đích, được chỉ đạo, định hướng và tổ chức thực hiện
theo hệ thống các hoạt động cơng tác nghiên cứu lý luận của chính đảng cầm quyền;
từ đó, tìm ra những tri thức lý luận mới để điều chỉnh, bổ sung, phát triển nền tảng tư
tưởng, quan điểm, chủ trương, đường lối, chính sách của chính Đảng đó trong lãnh
đạo, cầm quyền.
Cơng tác nghiên cứu lý luận của Đảng là một hoạt động xã hội đặc thù được
cấu thành bởi các yếu tố: Chủ thể công tác nghiên cứu; khách thể hoạt động nghiên
cứu; mục đích cơng tác nghiên cứu; nội dung cơng tác nghiên cứu; phạm vi nghiên
cứu; phương pháp được sử dụng trong công tác nghiên cứu …
2.2. CHẤT LƯỢNG VÀ TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ CHẤT LƯỢNG CƠNG TÁC
NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2.2.1. Khái niệm về chất lượng và chất lượng công tác nghiên cứu lý luận
về đảng cầm quyền
2.2.1.1. Khái niệm về chất lượng
Qua tìm hiểu quan niệm chất lượng trong hoạt động nghiên cứu khoa học cũng
có tính đặc thù riêng. Để đánh giá đúng chất lượng của một công việc, một hoạt động
bất kỳ, điều quan trọng đầu tiên phải xác định rõ chất lượng của hoạt động đó, nó được
thể hiện và biểu hiện thơng qua các tiêu chí nào và hoạt động ấy. Có thể hiểu: Chất
lượng là quá trình đánh giá kết quả hoạt động của một lĩnh vực cụ thể, được thực hiện
trong một quy trình thống nhất với một khoảng thời gian nhất định.


12

Từ cách hiểu của quan niệm trên, nghiên cứu sinh đưa ra quan niệm về: Chất
lượng công tác nghiên cứu lý luận là quá trình đánh giá kết quả các mặt hoạt động công
tác nghiên cứu lý luận của Đảng, được tổ chức thực hiện theo một quy trình thống nhất
dưới sự định hướng, chỉ đạo của đảng cầm quyền trong một khoảng thời gian nhất định;
từ đó tổng hợp, khái quát những điểm mới bổ sung vào quan điểm, đường lối chỉ đạo
của Đảng cầm quyền trong các mặt hoạt động công tác nghiên cứu lý luận của Đảng
phù hợp với yêu cầu thực tiễn đặt ra.
2.2.1.2. Khái niệm chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền
Với cách tiếp cận trên đây về chất lượng, chúng ta có thể tiếp tục phân tích, chỉ
ra khái niệm chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền, cũng như các
biểu hiện mang tính số lượng phản ánh và thể hiện chất lượng của mỗi hoạt động đó.
Có thể hiểu: Chất lượng cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền là quá
trình đánh giá các mặt hoạt động của công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền,
được thực hiện với nhau theo một tổng thể thống nhất dưới sự định hướng, chỉ đạo của
đảng cầm quyền. Qua tổng hợp, khái quát những kết quả, bài học kinh nghiệm, đề xuất
các giải pháp xây dựng hệ thống tổ chức công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền
hoạt động khoa học, hiệu quả, phục vụ việc nghiên cứu bảo vệ nền tảng tư tưởng của
Đảng cầm quyền.
Những nhân tố tác động đến chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm
quyền: Một là, sự định hướng các lĩnh vực nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền góp
phần nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận trong Đảng. Hai là, trình độ và
năng lực của đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận, nhân tố cơ bản quy định chất lượng hoạt
động nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền. Ba là, cơ chế, chính sách đối với công tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền. Bốn là, môi trường dân chủ trong công tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền.
2.2.2. Tiêu chí đánh giá chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng
cầm quyền ở Việt Nam hiện nay
2.2.2.1. Tiêu chí về chất lượng công tác lãnh đạo, quản lý nghiên cứu lý luận
về đảng cầm quyền
Một là, nhận thức sâu sắc vai trị quan trọng của cơng tác nghiên cứu lý luận về

đảng cầm quyền của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư.
Hai là, định hướng nội dung các chương trình, đề tài, đề án nghiên cứu lý luận
về Đảng cầm quyền.
Ba là, việc tổ chức, triển khai các hoạt động công tác nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền cần được tiến hành đồng bộ từ Trung ương đến các ban, bộ, ngành,
địa phương.
Bốn là, việc đánh giá, nghiệm thu các sản phẩm chương trình, đề tài, đề án
nghiên cứu khoa học nhằm bảo đảm chất lượng các cơng trình nghiên cứu góp phần
to lớn trong nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền.


13

2.2.2.2. Tiêu chí về chất lượng hệ thống các chương trình, đề tài nghiên cứu
lý luận về đảng cầm quyền
Đánh giá chất lượng hệ thống các chương trình, đề tài nghiên cứu lý luận nói
chung, cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền nói riêng, chúng ta cần phải
dựa trên những tiêu chí đánh giá cơ bản: Một là, tính chính xác khoa học; Hai là, tính
thực tiễn trực tiếp.
2.2.2.3. Tiêu chí về chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền
Trên cơ sở quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và
Đảng ta về đánh giá cán bộ, đảng viên, căn cứ vào quy chế đánh giá cán bộ, tiêu
chuẩn cán bộ, Luật cán bộ, công chức..., cán bộ làm công tác nghiên cứu khoa học
nói chung, cán bộ làm cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền nói riêng cần
có những tố chất riêng để phục vụ và nâng cao năng lực cũng như kết quả nghiên cứu
khoa học, đó là: về tư tưởng, chính trị; về đạo đức, lối sống; về trình độ chun mơn;
về năng lực nghiên cứu khoa học.
2.2.2.4. Tiêu chí về chất lượng việc xây dựng mơi trường, cơ chế, chính sách, cơ
sở vật chất, kinh phí đảm bảo cho công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền

Trong cơng tác nghiên cứu lý luận nói chung, nghiên cứu lý luận về đảng cầm
quyền cầm quyền nói riêng, ngồi năng lực, trình độ và sự đam mê trong công tác
nghiên cứu, các nhà khoa học, các chuyên gia lý luận cũng cần được đảm bảo các điều
kiện cần thiết, đáp ứng được các yêu cầu trong hoạt động nghiên cứu lý luận: Về môi
trường nghiên cứu lý luận; về sử dụng kết quả nghiên cứu; về cơ sở vật chất; về trang
thiết bị làm việc: về tư liệu tra cứu; về kinh phí đầu tư cho các hoạt động nghiên cứu…


14

Chương 3
CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN
VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN Ở VIỆT NAM: THỰC TRẠNG VÀ NGUYÊN NHÂN
3.1. HỆ THỐNG TỔ CHỨC BỘ MÁY THỰC HIỆN CÔNG TÁC
NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
Trải qua các nhiệm kỳ đại hội, đặc biệt là từ Đại hội VI đến Đại hội XIII của
Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã dần từng bước hoàn thiện các cơ quan nghiên cứu,
tham mưu, tư vấn, định hướng chỉ đạo hoạt động công tác lý luận nói chung, cơng tác
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền nói riêng. Trong đó, các cơ quan là lực lượng
quan trọng, nòng cốt thực hiện các hoạt động của công tác này, gồm: Ban Tuyên giáo
Trung ương; Hội đồng Lý luận Trung ương; Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí
Minh là trung tâm quốc gia đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; Hội đồng khoa học các cơ
quan Đảng Trung; Bộ Khoa học và Công nghệ; Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt
Nam; Bộ Giáo dục và Đào tạo; một số tỉnh, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương;
cấp ủy đảng các bộ, ban, ngành đoàn thể Trung ương...
3.2. THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC NGHIÊN CỨU LÝ
LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.2.1. Chất lượng công tác lãnh đạo, quản lý và tổ chức thực hiện nghiên
cứu lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay
3.2.1.1. Thành tựu

Một là, nhận thức của Đảng về vai trị cơng tác lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý hoạt
động công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền là đặc biệt quan trọng. Hai là,
sự lãnh đạo, chỉ đạo của Bộ Chính trị, Ban Bí thư với các cơ quan, bộ, ngành, cấp ủy
các tỉnh, thành ủy trực thuộc trung ương trong tổ chức hoạt động công tác nghiên cứu
lý luận về đảng cầm quyền ngày càng được hoàn thiện và đi vào nền nếp. Ba là, luôn
coi trọng công tác hợp tác quốc tế trong nghiên cứu lý luận. Đảng ta đã có nhiều cuộc
hội thảo, trao đổi lý luận với một số đảng bạn.
3.2.2.2. Hạn chế, bất cập
Trên thực tế, sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối với hoạt động nghiên cứu lý
luận cũng còn những hạn chế, khuyết điểm, trong đó có những hạn chế, khuyết điểm
kéo dài, chậm được khắc phục.
- Vị trí, vai trị của cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền chưa được
quan tâm đúng mức. Việc chỉ đạo tổ chức thực hiện chưa quyết liệt; nhận thức của
các cấp ủy đảng ở địa phương, đơn vị còn đồng nhất.
- Việc lựa chọn các nội dung nghiên cứu lý luận về đảng chưa thật sự rõ ràng,
bị trồng tréo, trùng lặp. Công tác tổng kết thực tiễn ít được quan tâm, chỉ đạo. Năng
lực dự báo, định hướng các vấn đề nghiên cứu còn hạn chế.


15

- Các cơ quan nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền chưa được kiện toàn, đầu
tư xây dựng thành hệ thống xuyên suốt. Sự phân cấp giữa các cơ quan nghiên cứu
chưa rõ ràng, còn trồng chéo, trùng lặp, lấn sân sang nhau.
- Đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền đông nhưng không
mạnh. Việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nghiên cứu còn nhiều bất cập,
chồng chéo.
- Việc kiểm tra, giám sát chưa được các cấp ủy đảng quan tâm; chưa có nhiều
cơ chế, chính sách khuyến khích, động viên, khen. Kinh phí đầu tư cho hoạt động
nghiên cứu lý luận vẫn còn thiếu, sử dụng chưa thật hiệu quả. Vấn đề quy định về dân

chủ trong nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền nói riêng đã mở rộng, nhưng chưa
cụ thể và áp dụng rộng rãi trong toàn xã hội.
3.2.2. Chất lượng thực hiện hệ thống các chương trình, đề tài nghiên cứu
lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay
3.2.2.1. Thành tựu
3.2.2.1.1. Hệ thống quy trình hoạt động các chương trình, đề tài nghiên cứu
cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền được xây dựng và tổ chức thực hiện
ngày càng hoàn hiện hơn.
Một là, xây dựng và tổ chức thực hiện hệ thống chương trình, đề tài nghiên cứu
lý luận về đảng cầm quyền ở Việt Nam ngày càng đi vào nền nếp. Hai là, các nguồn
lực tổ chức thực hiện nghiên cứu các chương trình, đề tài nghiên cứu ngày càng được
đảm bảo. Ba là, công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá nghiệm thu, ứng dụng các kết
quả nghiên cứu các chương trình, đề tài nghiên cứu ngày càng được chú trọng.
3.2.2.1.2. Chất lượng nội dung các chương trình, đề tài nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền ở Việt Nam có nhiều điểm mới.
* Về giá trị lý luận
Một là, về nền tảng tư tưởng, Hai là, Đảng ta xác định rõ hơn bản chất của
đảng cầm quyền. Ba là, Đảng ta đã làm rõ được quy định vai trò, thẩm quyền và trách
nhiệm của đảng cầm quyền. Bốn là, Đảng đã nhận thức ngày càng rõ hơn yêu cầu đối
với đảng lãnh đạo, đảng cầm quyền. Năm là, Đảng ta nhận thức ngày càng đầy đủ,
sâu sắc hơn về vị trí, nội dung, nhiệm vụ cơng tác xây dựng Đảng trong điều kiện
đảng cầm quyền (xây dựng về chính trị, tư tưởng, đạo đức, tổ chức và cán bộ, phương
thức lãnh đạo của Đảng).
* Về giá trị thực tiễn: Đảng đã kiên định, sáng tạo vận dụng, phát triển chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, tiếp thu kinh nghiệm quốc tế phù hợp với
điều kiện nước ta; nhận thức và hành động đúng trong lãnh đạo hoạt động phát triển tư
duy lý luận về CNXH đổi mới, về con đường đi lên CNXH, về vai trò, nội dung, phương
thức, năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng đối với nhà nước và các tổ chức chính trịxã hội. Ngồi ra, ĐCS Việt Nam cầm quyền cịn lãnh đạo thành cơng trên các lĩnh vực:
kinh tế, văn hóa, công tác đối ngoại và hội nhập quốc tế…

16

3.2.2.2. Hạn chế, bất cập
- Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, định hướng, lựa chọn chương trình, đề tài nghiên
cứu lý luận về đảng cầm quyền chưa thật đồng bộ. Chất lượng nội dung các chương
trình, đề tài nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền cịn dàn trải, tính dự báo thấp.
Tầm tư duy, tính khoa học của một số sản phẩm nghiên cứu chưa đủ sức thuyết phục
đối với thực tiễn. Nhiều vấn đề lý luận cơ bản chưa được nghiên cứu toàn diện, một
số vấn đề mới, khó chưa được làm sáng tỏ.
- Cơng tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận còn bất cập, chưa làm rõ được
một số vấn đề đặt ra. Những phương pháp nghiên cứu, hình thức diễn đạt, lối tư duy
cịn giản đơn, có suy luận một chiều; các phương pháp tiếp cận vẫn chưa thật sự đổi
mới, đơi khi cịn đơn điệu, thiếu hấp dẫn và ít sức thuyết phục.
- Công tác kiểm tra, giám sát, đánh giá nghiệm thu việc thực hiện các chương
trình, đề tài nghiên cứu lý luận đôi lúc chưa được thường xuyên, liên tục. Việc tổng
hợp các ứng dụng sản phẩm kết quả chương trình, đề tài nghiên cứu lý luận về đảng
cầm quyền chưa thật sự được chú trọng. Sự công khai, minh bạch trong công tác
nghiệm thu, thẩm định, đánh giá chất lượng các cơng trình, đề tài đơi lúc cịn chưa
được khách quan, khoa học.
3.2.3. Chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác nghiên cứu lý luận về đảng
cầm quyền ở Việt Nam hiện nay
3.2.3.1. Thành tựu
- Đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận nói chung, đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận
về đảng cầm quyền nói riêng có bước trưởng thành, phát triển về nhiều mặt, chất lượng
ngày càng được nâng lên.
- Đa số cán bộ có lập trường tư tưởng vững vàng, có bản lĩnh chính trị, kiên định
chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu, lý tưởng độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội, có đạo đức trong sáng, lối sống giản dị, gương mẫu, có ý thức tổ chức
kỷ luật, ln rèn luyện, phần đấu hồn thành nhiệm vụ được giao.

- Có nhiều cán bộ năng động, sáng tạo, say mê nghiên cứu, có khả năng tổng kết
thực tiễn, nghiên cứu khoa học độc lập, tư suy sáng tạo, từng bước tiếp cận khoa học
công nghệ tiên tiến trên thế giới. Có đội ngũ chuyên gia có bề dày kinh nghiệm trong
lãnh đạo, quản lý và hoạt động nghiên cứu khoa học.
- Các cấp ủy lãnh đạo bộ, ngành quan tâm đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ hoạt
động nghiên cứu khoa học.
3.2.3.2. Hạn chế, bất cập
- Lực lượng cán bộ làm cơng tác nghiên cứu lý luận nói chung, nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền nói riêng hiện nay đông nhưng không mạnh, thiếu về số
lượng, yếu về chất lượng.
- Đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận còn nhiều bất cập, hẫng hụt. Số cán bộ trẻ
chưa thay thế được cán bộ nhiều tuổi; ngày càng ít các nhà chuyên gia lý luận đầu
ngành trên các lĩnh vực.


17

- Tình trạng một số nhà khoa học, cán bộ tham mưu, tư vấn chưa thật bản lĩnh,
mạnh dạn, chưa nói đã sợ sai với quan điểm của Đảng, vẫn cịn khơng ít khn sáo
trong những lý luận đã có, trong sách vở, trong nghị quyết…
- Điều kiện làm việc, nghiên cứu của các cơ quan lý luận và cán bộ lý luận cịn
nhiều khó khăn, bất cập. Chính sách khuyến khích, động viên, khen thưởng, thu hút
nhân tài đối với đội ngũ cán bộ này chưa được quan tâm…
3.2.4. Kết quả xây dựng cơ chế, chính sách, đầu tư cơ sở vật chất, nguồn
kinh phí đảm bảo cho hoạt động công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền
3.2.4.1. Thành tựu
Đảng ta đã quan tâm tạo cơ chế, chính sách, đầu tư ngân sách cho các hoạt
động cơng tác nghiên cứu lý luận được tăng cường; nguồn kinh phí nhà nước cấp cho
khoa học ngày càng tăng lên. Bảo đảm từng bước hiện đại hoá cơ sở vật chất-kỹ thuật
cho hoạt động nghiên cứu lý luận, hiện đại hố hệ thống thơng tin và bảo đảm cung

cấp thơng tin, tạo điều kiện cho việc nghiên cứu, khảo sát thực tế... Phát huy dân chủ,
tự do sáng tạo trong nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền nói riêng ngày càng được
coi trọng. Thực hành dân chủ trong các khâu từ định hướng nghiên cứu, tổ chức
nghiên cứu, ứng dụng kết quả nghiên cứu có bước tiến bộ. Hợp tác quốc tế trong
nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền thời gian qua từng bước được mở rộng và đa
dạng hóa với nhiều hình thức. Hệ thống cơ sở vật chất phục vụ công tác nghiên cứu
được đầu tư, hiện đại. Chế độ, chính sách phục vụ cho lực lượng cán bộ làm công tác
nghiên cứu ngày càng được minh bạch và rõ ràng hơn.
3.2.4.2. Hạn chế, bất cập
Các hoạt động nghiên cứu lý luận của Đảng vẫn chưa được quy hoạch cụ thể, ít
có chiến lược phát triển lâu dài và có cơ chế, chính sách riêng phù hợp với tính chất
đặc thù của hoạt động này. Vấn đề phát huy dân chủ trong nghiên cứu lý luận chính
trị chưa đạt hiệu quả như mong muốn. Cơng tác hợp tác quốc tế trong trao đổi, nghiên
cứu lý luận giữa Việt Nam với các đảng chính trị trên thế giới chưa nhiều, chưa chủ
động. Cơ quan nghiên cứu lý luận chưa được đầu tư xây dựng thành hệ thống, khơng
có cơ quan mang tính trung tâm đủ mạnh, đủ sức quy tụ các đơn vị nghiên cứu thành
một khối thống nhất, cùng phối - kết hợp giải quyết các chương trình, đề tài chung.
Đầu tư cho cơng tác nghiên cứu lý luận thiếu định hướng sâu, dàn trải, hiệu quả chưa
như mong muốn. Kết quả nghiên cứu chưa đáp ứng nhu cầu thực tiễn, chưa mang lại
hiệu quả thiết thực. Chế độ kinh phí quy định cho các sản phẩm khoa học chưa thực sự
tương xứng với công chức các nhà nghiên cứu lý luận bỏ ra; các quy định về lương,
thưởng khuyến khích đối với đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận còn bất cập.
3.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VÀ NGUYÊN NHÂN
3.3.1. Đánh giá chung
Từ việc nghiên cứu thực trạng chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về đảng
cầm quyền trên cơ sở các nhóm tiêu chí, luận án rút ra một số kết quả nổi bật. Thơng
qua q trình đánh giá chất lượng hoạt động cơng tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác
nghiên cứu lý luận nói chung, nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền nói riêng, Đảng

18

đã nâng tầm trí tuệ; thực hiện xuất sắc vai trò tiên phong và sứ mệnh dẫn đường trước
đất nước, dân tộc. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, những thành tựu của công tác nghiên
cứu lý luận về đảng cầm quyền gần 30 năm qua (từ 1992 đến nay) đã góp phần hồn
thiện đường lối đổi mới của Đảng. Trên cơ sở tổng kết toàn diện thực tiễn đất nước,
từ Đại hội VI của Đảng đã đánh dấu một bước tiến có tính cách mạng trong tư duy lý
luận của Đảng về CNXH và con đường đi lên CNXH ở nước ta. Với sự quan tâm của
Đảng, công tác đào tạo, bồi dưỡng, phát triển đội ngũ cán bộ lý luận được các cấp ủy
quan tâm hơn, tạo chuyển biến tích cực về phạm vi, quy mơ, số lượng và chất lượng.
Việc phát huy dân chủ, tự do sáng tạo trong nghiên cứu lý luận ngày càng được coi
trọng. Công tác bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh, phản bác các quan
điểm sai trái, thù địch được triển khai bài bản, thống nhất, toàn diện, quyết liệt, đi vào
chiều sâu. Cơ chế hoạt động và quản lý nghiên cứu lý luận đã có bước đổi mới. Ngân
sách đầu tư cho nghiên cứu lý luận từng bước được nâng lên. Hợp tác quốc tế trong
nghiên cứu lý luận được đẩy mạnh với nhiều hình thức phong phú, đa dạng.
Bên cạnh những kết quả đạt được, vấn đề nâng cao chất lượng công tác nghiên
cứu lý luận của Đảng nói chung, nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền nói riêng cần
phải sửa đổi, bổ sung, khắc phục một số hạn chế. Tư duy của Đảng trên lĩnh vực lý
luận còn chậm đổi mới; sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng đối với công tác lý
luận chưa đúng tầm trong điều kiện đảng cầm quyền. Đảng chưa thật quan tâm đúng
mức việc đổi mới nội dung, phương pháp công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm
quyền trong giai đoạn mới. Công tác tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận còn bất
cập. Lý luận về CNXH và con đường đi lên CNXH còn một số vấn đề cần phải qua
tổng kết thực tiễn để tiếp tục làm rõ. Môi trường và động lực cho hoạt động nghiên
cứu khoa học lý luận còn nhiều hạn chế. Đội ngũ cán bộ làm công tác nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền chưa đáp ứng được đầy đủ yêu cầu ngày càng cao của sự
nghiệp đổi mới, có nguy cơ hẫng hụt đội ngũ cán bộ kế cận, nhất là cán bộ đầu đàn có
khả năng phát hiện, kiến giải những vấn đề lý luận mới. Các cơng trình nghiên cứu đã
cơng bố là khơng ít nhưng cịn thiếu những cơng trình lớn, tầm cỡ, có giá trị tư tưởng

và khoa học cao. Cuộc đấu tranh trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận, phê phán và phản bác
các quan điểm sai trái, thù địch chống phá Đảng chưa thể hiện rõ sự sắc sảo về khoa
học, tính chiến đấu và sức thuyết phục chưa cao. Năng lực dự báo trong các sản phẩm
nghiên cứu còn thấp, nghiên cứu dự báo trong nghiên cứu lý luận còn bất cập so với
yêu cầu, nhất là trước những diễn biến phức tạp của tình hình quốc tế và khu vực.
Với những thành tựu, hạn chế nêu trên, trong những năm tới, công tác nghiên
cứu lý luận của Đảng nói chung, chất lượng cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm
quyền nói riêng sẽ được Đảng quan tâm, chỉ đạo, định hướng với các mặt hoạt động
công tác, thực hiện thành công nhiệm vụ trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đề ra.
3.3.2. Nguyên nhân
3.3.2.1. Nguyên nhân của thành tựu
* Về nguyên nhân khách quan:


19

Một là, tình hình thế giới ngày càng thay đổi nhanh chóng, vừa là thời cơ và
thách thức, địi hỏi cơng tác nghiên cứu lý luận nói chung, cơng tác nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền ngày càng cấp bách. Hai là, tạo môi trường, hành lang pháp
lý, tạo điều kiện phát huy dân chủ trong nghiên cứu lý luận.
* Về nguyên nhân chủ quan:
Một là, Đảng ta sớm nhận thức được tầm quan trọng của công tác nghiên cứu
lý luận trong giai đoạn mới. Hai là, các cơ quan tham mưu, tư vấn, quản lý, nghiên
cứu lý luận của nói chung đã dần đi vào nền nếp, cơ bản phát huy được chức năng,
nhiệm vụ. Ba là, đội ngũ cán bộ, nhà nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền tăng cả
về chất lượng và số lượng. Bốn là, nhận thức của cấp ủy đảng về đầu tư cơ sở vật
chất, kinh phí cho cơng tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ngày càng được
thể hiện.
3.3.2.2. Nguyên nhân của hạn chế
* Về nguyên nhân khách quan:

Một là, sự nghiệp đổi mới toàn diện đất nước theo con đường xã hội chủ nghĩa
là một sự nghiệp cách mạng vĩ đại với quy mơ và tầm vóc to lớn, chưa có tiền lệ
trong lịch sử và chưa có sự chuẩn bị về lý luận. Hai là, công cuộc đổi mới càng đi
vào chiều sâu càng nảy sinh nhiều vấn đề mới, phức tạp, “hóc búa” về lý luận và thực
tiễn khơng có sẵn trong di sản kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin nên không thể
giải quyết ngay trong một sớm một chiều. Ba là, công cuộc đổi mới của nước ta diễn
ra trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực diễn biến rất nhanh chóng, phức tạp,
khó lường, khó đốn định. Hội nhập quốc tế của nước ta ngày càng đi vào chiều sâu,
chúng ta khơng chỉ có thuận lợi mà cịn phải đối mặt với nhiều nguy cơ, thách thức.
* Về nguyên nhân chủ quan:
Một là, nhiều cấp ủy, chính quyền, cán bộ và đảng viên chưa thực sự coi trọng
lý luận và công tác nghiên cứu lý luận, chưa nhận thức đầy đủ, đúng tầm vai trò của
tổng kết thực tiễn, nghiên cứu lý luận trong hoạt động lãnh đạo, quản lý; Hai là, quy
định, quy chế về quản lý, nghiên cứu khoa học, nghiên cứu lý luận chưa hoàn thiện,
nhất là quy định về liên kết, huy động, xã hội hóa nguồn lực. Ba là, sự phát huy
không đầy đủ tinh thần dân chủ trong đời sống lý luận, những biểu hiện lệch lạc trong
thái độ và quan hệ giữa lãnh đạo, quản lý với đội ngũ nghiên cứu lý luận. Bốn là,
nhiều cán bộ còn nặng về tư duy kinh nghiệm, tầm nhìn hạn hẹp, tổ chức cơng việc
lúng túng, thiếu bài bản, thiếu khoa học. Năm là, việc đổi mới, nâng cao chất lượng,
hiệu quả hoạt động của các cơ quan nghiên cứu lý luận còn hạn chế; chưa có cơ chế
đặc thù, đãi ngộ thỏa đáng đối với đội ngũ các nhà nghiên cứu lý luận.


20

Chương 4
QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
CÔNG TÁC NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN
Ở VIỆT NAM TRONG NHỮNG NĂM TỚI
4.1. BỐI CẢNH TÌNH HÌNH

4.2. QUAN ĐIỂM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC NGHIÊN
CỨU LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN Ở VIỆT NAM TRONG NHỮNG
NĂM TỚI
4.3. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG TÁC NGHIÊN
CỨU LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN Ở VIỆT NAM TRONG NHỮNG
NĂM TỚI
4.3.1. Nâng cao chất lượng lãnh đạo, quản lý công tác nghiên cứu lý luận
về đảng cầm quyền ở Việt Nam trong những năm tới
Một là, nâng cao nhận thức của cấp ủy trong nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền.
Hai là, tiếp tục đổi mới mơ hình tổ chức, sự phối hợp giữa các cơ quan, tổ
chức, đơn vị nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền trong thời gian tới.
Ba là, phát huy dân chủ trong công tác nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền.
Bốn là, xây dựng, mở rộng mơi trường, các hình thức nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền.
Năm là, tăng cường kiểm tra, giám sát các hoạt động nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền.
4.3.2. Định hướng các nội dung nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở
Việt Nam trong những năm tới
Một là, tiếp tục nghiên cứu, vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về đảng cầm quyền.
Hai là, một số định hướng cơ bản trong nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền
thời gian tới.
Ba là, xây dựng các luận cứ khoa học, nâng cao hiệu quả đấu tranh trên mặt
trận tư tưởng, lý luận.
4.3.3. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận về đảng cầm
quyền ở Việt Nam trong những năm tới
Một là, xây dựng tiêu chí đội ngũ cán bộ làm cơng tác nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay.
Hai là, nâng cao chất lượng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền hiện nay.
Ba là, xây dựng, cơ chế sử dụng đội ngũ cán bộ nghiên cứu lý luận về đảng

cầm quyền, nhất là chuyên gia đầu ngành.
Bốn là, tiếp tục đổi mới cơ chế, chính sách đối với đội ngũ cán bộ nghiên cứu
lý luận về đảng cầm quyền.


21

4.3.4. Đổi mới công tác đánh giá, sử dụng các sản phẩm nghiên cứu lý luận
về đảng cầm quyền ở Việt Nam trong những năm tới
Một là, đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tổ chức nghiệm thu, đánh giá kết
quả các sản phẩm nghiên cứu.
Hai là, tăng cường ứng dụng các kết quả nghiên cứu lý luận về đảng cầm
quyền ở Việt Nam trong thực tiễn.
Ba là, đổi mới nội dung, hình thức và tăng cường các báo cáo đề xuất, kiến
nghị thực hiện kết quả nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền.
4.3.5. Tăng cường hợp tác quốc tế nghiên cứu lý luận về đảng cầm quyền ở
Việt Nam trong những năm tới
4.4. NHỮNG ĐỀ XUẤT, KIẾN NGHỊ NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG CÔNG
TÁC NGHIÊN CỨU LÝ LUẬN VỀ ĐẢNG CẦM QUYỀN Ở VIỆT NAM TRONG
THỜI GIAN TỚI
4.4.1. Đề xuất các cơ quan quản lý, tham mưu, tư vấn, nghiên cứu và giảng
dạy lý luận của Đảng
Trên cơ sở những nội dung định hướng về công tác lý luận của Đảng trong
Nghị quyết số 37-NQ/TW của Bộ Chính trị “về công tác lý luận và định hướng
nghiên cứu đến năm 2030”, từ 04 định hướng định hướng lớn điều chỉnh, bổ sung
thành 06 định hướng nghiên cứu lớn như sau:
Thứ nhất, về chủ nghĩa Mác-Lênin: Những vấn đề chung, những giá trị bền
vững và những vấn đề bổ sung, phát triển.
Thứ hai, về tư tưởng Hồ Chí Minh: Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí
Minh; tư tưởng triết học Hồ Chí Minh; tư tưởng chính trị Hồ Chí Minh; Hồ Chí Minh

về xã hội và quản lý xã hội; Hồ Chí Minh về kinh tế và phát triển kinh tế; Hồ Chí
Minh về văn hóa và con người; những dự báo thiên tài của Hồ Chí Minh.
Thứ ba, về chủ nghĩa xã hội: Chủ nghĩa xã hội đặc sắc Trung Quốc; chủ nghĩa
xã hội dân chủ Bắc Âu và kinh nghiệm cho Việt Nam; chủ nghĩa xã hội hiện thực ở
Liên Xô và Đông Âu, những bài học kinh nghiệm về phịng chống suy thối và “diễn
biến hịa bình”, “cách mạng màu”, bạo loạn, lật đổ.
Thứ tư, những vấn đề cơ bản, cập nhật về Chủ nghĩa tư bản hiện đại, những bài học
kinh nghiệm cho sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội trên thế giới và Việt Nam.
Thứ năm, nghiên cứu các học thuyết, lý thuyết mới, tư duy phát triển mới và
những vấn đề thực tiễn mới trong thời đại ngày nay dựa trên quan điểm, nguyên lý,
dự báo của chủ nghĩa Mác-Lênin, để làm cho những giá trị của học thuyết này ngày
càng sinh động, sâu sắc.
Thứ sáu, nghiên cứu luận cứ khoa học phục vụ công tác tham mưu, hoạch định
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
4.4.2. Kiến nghị với Bộ Chính trị, Ban Bí thư
Trên cơ sở tổng kết thực tiễn và triển khai sơ kết việc thực hiện Nghị quyết số 37NQ/TW, ngày 09/10/2014 của Bộ Chính trị “Về cơng tác lý luận và định hướng nghiên


22

cứu đến năm 2030” , xin kiến nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư một số nội dung sau:
- Giao Ban Tuyên giáo Trung ương chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan
nghiên cứu “Đề án xây dựng Quy chế phối hợp giữa Ban Tuyên giáo Trung ương
với các cơ quan trong hoạt động định hướng, quản lý, nghiên cứu, đào tạo, bồi
dưỡng, cập nhật kiến thức lý luận chính trị” và hướng dẫn việc thực hiện Quy định
số 285-QĐ/TW, ngày 25/4/2015 của Bộ Chính trị “Về dân chủ trong nghiên cứu lý
luận chính trị trong các cơ quan đảng, nhà nước”; chủ trì đề xuất, tham mưu chủ
trương, kế hoạch nghiên cứu, chỉ đạo, định hướng tập trung, hướng dẫn, tham mưu,
tổng kết, đánh giá kết quả công tác nghiên cứu lý luận, nghiên cứu lý luận chính trị.
Đẩy mạnh cơng tác thơng tin, tun truyền, định hướng dư luận xã hội. Định kỳ báo

cáo Bộ Chính trị, Ban Bí thư về kết quả thực hiện Nghị quyết này.
- Giao Ban Tổ chức Trung ương chủ trì phối hợp với Bộ Nội vụ xây dựng và
ban hành các cơ chế, chính sách thu hút cán bộ giỏi về lý luận chính trị, quy hoạch
đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ, nghiệp vụ, tạo nguồn chuyên gia lý luận, nhất
là đội ngũ chuyên gia đầu ngành về khoa học lý luận chính trị, chuyên gia đầu ngành
về khoa học xã hội và nhân văn.
- Giao Ban Đối ngoại Trung ương chủ trì phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung
ương nghiên cứu, đề xuất mở rộng hợp tác quốc tế, trao đổi lý luận với các đảng cộng
sản, đảng cầm quyền, đảng tham chính trên thế giới. Nâng cao hiệu quả, chất lượng
công tác tổ chức các hội thảo lý luận, hội thảo khoa học thường niên với các đảng
cộng sản.
- Giao Hội đồng Lý luận Trung ương tập hợp các nhà nghiên cứu, các chuyên
gia đầu ngành về lý luận, phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương và các cơ quan
liên quan làm tốt hơn công tác tư vấn cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị,
Ban Bí thư về các vấn đề lý luận chính trị, làm cơ sở cho việc hoạch định, hồn thiện,
phát triển đường lối, chính sách của Đảng.
- Giao Quân ủy Trung ương, Đảng ủy Công an Trung ương nghiên cứu, phát
triển lý luận về quốc phòng, quân sự, an ninh, nghệ thuật quân sự, nghệ thuật bảo vệ
an ninh quốc gia, an ninh xã hội trong tình hình mới.
- Giao Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh sớm hoàn thành việc xây
dựng quy định trách nhiệm và kỷ luật phát ngơn, nói và viết đối với đội ngũ cán bộ
làm cơng tác lý luận; chủ trì phối hợp với Ban cán sự Đảng Bộ Giáo dục và Đào tạo
xây dựng kế hoạch, chương trình, đề án nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ làm công
tác nghiên cứu, giảng dạy lý luận.
- Giao Ban Cán sự đảng Bộ Khoa học và Cơng nghệ bổ sung, hồn thiện quy
trình thẩm định các chương trình, đề tài, đề án và kết quả nghiên cứu lý luận nhằm
nâng cao hiệu quả trong tổ chức nghiên cứu, chắt lọc, ứng dụng kết quả nghiên cứu lý
luận; chủ trì, phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Viện Hàn lâm
Khoa học xã hội Việt Nam và các cơ quan có liên quan xây dựng cơ sở dữ liệu chung
phục vụ công tác nghiên cứu, thông tin, giảng dạy và ứng dụng kết quả khoa học lý luận.

23

- Giao Ban Cán sự đảng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính xây dựng kế
hoạch tăng cường đầu tư ngân sách nhà nước cho công tác lý luận, có trọng tâm,
trọng điểm; xây dựng cơ chế tài chính đặc thù nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho
các hoạt động nghiên cứu khoa học lý luận có chất lượng, hiệu quả thực tiễn.


24

KẾT LUẬN
Vai trò, sứ mệnh lãnh đạo, cầm quyền của ĐCS Việt Nam không chỉ là một
tất yếu khách quan, được khẳng định bằng lịch sử hơn 90 năm lãnh đạo cách mạng
Việt Nam và hơn 75 năm lãnh đạo Nhà nước Cộng hòa XHCN Việt Nam, mà còn
được hiến định bằng lý trí và ý trí, tình cảm của tồn thể Nhân dân và cả dân tộc
Việt Nam.
Cơng cuộc đổi mới, xây dựng CNXH ở nước ta là một sự nghiệp vĩ đại, vô
cùng mới mẻ. Trên mỗi chặng đường phát triển, ở từng giai đoạn, thực tiễn luôn đặt
ra những yêu cầu khách quan đòi hỏi Đảng và Nhân dân ta phải nhận thức đúng,
giải quyết hiệu quả những vấn đề mới về đảng cầm quyền của giai đoạn tiếp theo.
Đổi mới, nâng cao chất lượng công tác lý luận nói chung, cơng tác nghiên cứu lý
luận về đảng cầm quyền nói riêng là một dịng chảy liên tục, một q trình kế thừa
và phát triển khơng ngừng. Một đất nước duy nhất có ĐCS cầm quyền và lãnh đạo.
Đó là yêu cầu phát triển trong bối cảnh khu vực, quốc tế ngày càng có nhiều diễn
biến phức tạp, khó lường, tác động trực tiếp, nhiều chiều đến cơng tác xây dựng
Đảng, đến q trình đổi mới, nghiên cứu và phát triển lý luận về đảng cầm quyền.
Những động thái và xu hướng mới về các chính đảng cầm quyền đang xuất hiện
trong thực tiễn đất nước và thế giới, đòi hỏi Đảng, Nhân dân ta, hơn bao giờ hết,

phải bình tĩnh, tỉnh táo, sáng suốt phân tích, đánh giá, dự báo đúng tình hình. Ở thời
điểm có tính bước ngoặt, cơng tác nghiên cứu lý luận nói chung, nghiên cứu lý luận
về đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay nói riêng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng.
Nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng sự thật, nói rõ sự thật trên tinh thần khách
quan, khoa học, khẳng định những thành tựu và nghiêm khắc nhận rõ những yếu
kém, khuyết điểm, đề xuất những giải pháp đồng bộ, thống nhất trong Đảng, đồng
thuận trong xã hội, quyết tâm xây dựng chính trị, chớp thời cơ, tạo thời cơ, đẩy lùi
nguy cơ, vượt lên thách thức, chuyển hóa thách thức thành thời cơ phát triển, thực
hiện vững chắc mục tiêu xây dựng thành công con đường đi lên CNXH ở Việt Nam
trong thời gian tới.
Cần tiếp tục đẩy mạnh đổi mới công tác lý luận của Đảng, đặc biệt là đổi mới
tư duy, tạo bước đột phá về nâng cao chất lượng công tác nghiên cứu lý luận về
đảng cầm quyền ở Việt Nam hiện nay, tạo tiền đề cho sự phát triển thực tiễn của
một đảng duy nhất cầm quyền. Trong quá trình vận dụng sáng tạo chủ nghĩa MácLênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định mục tiêu lý tưởng độc lập dân tộc và
CNXH, cần tập trung nghiên cứu, tổng kết, dự báo những vấn đề lý luận mới về
đảng cầm quyền đang nảy sinh từ thực tiễn đất nước, thế giới. Nhận thức, luận giải
thấu đáo năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng, nội dung cầm quyền,
phương thức cầm quyền của Đảng, về mục đích cầm quyền, điều kiện cầm quyền,
phát huy dân chủ trong điều kiện một đảng duy nhất cầm quyền trong phát triển đất
nước; đề xuất giải pháp có căn cứ khoa học vững chắc, để điều chỉnh, hoàn thiện hệ
thống lý luận về đảng cầm quyền; giải quyết đúng và trúng, thiết thực, hiệu quả