Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
Mục lục
Mục lục ....................................................................................................................................... 1
Ch ơng I: Các vấn đề về quản trị .................................................................................. 2
1. Khái niệm về quản trị ........................................................................................ 2
2. Vai trò và ý nghĩa của hoạt động quản trị ......................................................... 3
3. Quản trị là một khoa học, một nghệ thuật, một nghề ........................................ 3
3.1. Quản trị là một khoa học ....................................................................... 3
3.2. Quản trị là một nghệ thuật .................................................................... 4
Ch ơng II: Nhà quản trị ....................................................................................................... 5
I. NH QUảN TRị .......................................................................... 5
1. Thế nào là nhà quản trị ...................................................................................... 5
2. Các cấp quản trị ................................................................................................. 5
2.1. Quản trị viên cao cấp (Top managers) ........................................................ 6
2.2. Quản trị viên cấp giữa hay cấp trung gian (Middle Managers) .................. 6
2.3. Các quản trị viên cấp cơ sở (Fist- Line Managers) .................................... 6
3. Vai trò và kỹ năng của các nhà quản trị ........................................................... 6
3.1. Vai trò của nhà quản trị .............................................................................. 6
II. CáC PHẩM CHấT CầN THIếT CẹA MẫT NH QUảN TRị GII ......................... 9
1. Khả năng nhận thức và t duy ........................................................................... 10
2. ý chí, nghị lực, lòng kiên nhẫn và sự quyết tâm .............................................. 11
3. Đạo đức và ý thức trách nhiệm ........................................................................ 15
4. Sức khỏe .......................................................................................................... 16
6. Biết tuyển dụng nhân tài .................................................................................. 17
Ch ơng III: Chân dung các nhà quản trị tài ba ................................................. 21
I. FORD V V ơNG QUẩC ô Tô CẹA ôNG ................................................ 21
II. WARREN BUFFETT V CôNG TY BERKSHIRE HATHAWAY .......................... 23
III. ANDREW CARNEGIE - ôNG VUA SắT THéP .......................................... 23
LờI KếT ....................................................................................................................................... 27
Tài liệu tham khảo ............................................................................................................ 28
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
1
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
Lời mở đầu
Gần 60 năm đã trôi qua kể từ khi chiến tranh thế giới thứ 2 kết thúc, nhìn lại lịch sử nhân
loại, tôi bỗng giật mình khi nhìn thấy Đức, Nhật, ý, các nớc bại trận trong cuộc chiến khốc
liệt đó nay đã trở thành các cờng quốc về kinh tế. Nền kinh tế của Tây Đức thịnh vợng hơn
nền kinh tế của Anh, Pháp, mức sống của họ hiện cao nhất ở Tây âu. Nhật còn thịnh vợng
hơn nữa: khắp thế giới, ngay cả ở Mỹ, đều mua máy chụp ảnh, ô tô của Nhật, xe honda, xe
Suzuki tràn ngập thị trờng Việt nam, kỹ nghệ đóng tàu của họ đứng vào bậc nhất thế giới.
Không một chính phủ nào dám coi thờng các dân tộc bại trận đó, họ đã vợt đợc nhiều dân
tộc đã thắng họ 60 năm trớc. Vì sao vậy? Câu trả lời rất đơn giản: thế giới ngày nay đã
không còn là thiên hạ của các nhà quân sự nữa mà là thiên hạ của những nhà quản trị,
những nhà kinh doanh. Chiến tranh giờ đã thay bằng cạnh tranh, chiến trờng đã thay bằng
thị trờng. Chính vì vậy mà ngày nay, tài nguyên thiên nhiên đã không còn đóng vai trò
quan trọng hàng đầu trong việc phát triển kinh tế nữa mà thay vào đó là tài nguyên con
ngời.
Nhìn lại tình cảnh nớc ta mà thấy đau lòng. Toàn thắng trong hai cuộc chiến tranh
chống hai cờng quốc quân sự lớn là Mỹ và Pháp, ai cũng nghĩ tơng lai sẽ thuộc về chúng
ta, nhng mọi ngời đã lầm. Gần 30 năm sau chiến tranh, so với một số nớc trong khu vực,
chúng ta đã kém xa họ về nhiều mặt chứ cha nói đến các cờng quốc kinh tế trên thế giới,
dù rằng đất nớc ta có rừng vàng biển bạc, có tài nguyên thiên nhiên phong phú. Hiện
nay trong 5 giai đoạn phát triển của một xã hội, đất nớc ta mới đang ở giai đoạn thứ hai,
cứ nh vậy không biết mấy kiếp nữa chúng ta mới theo kịp Nhật Bản.
Cho nên, tôi cho rằng, muốn cho nền kinh tế quốc gia phát triển, phải khuyến khích,
đào tạo một lớp thanh niên tin ở sự tiến bộ, tin ở khả năng của mình, có óc mạo hiểm, kiên
nhẫn chiến đấu, cơng quyết làm việc, tức một hạng nhà kinh doanh theo tinh thần Âu- Mỹ,
chứ không phải theo tinh thần hởng thụ của rất nhiều thanh niên nớc ta hiện nay.
Đề tài: các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
Viết bài này, tôi mong muốn các thanh niên Việt Nam hãy cố gắng rèn luyện hơn nữa,
để trở thành những nhà kinh doanh giỏi, những nhà quản trị giỏi, để cứu lấy đất nớc của
chúng ta. Tôi xin chân thành cảm ơn các tác giả của các tài liệu mà tôi đã sử dụng và tham
khảo cho bài viết của mình, xin chân thành cảm ơn cô giáo, TS. Nguyễn Thị Hồng Thuỷ
đã có những đóng góp quý báu để tôi có thể hoàn thành bài viết tốt hơn.
Chơng I: Các vấn đề về quản trị
1. Khái niệm về quản trị
Quản trị là thuật ngữ có nhiều cách định nghĩa khác nhau tuỳ từng tác giả nghiên cứu.
Chẳng hạn, James H.Donnelly, James L.Gibson trong giáo trình Quản trị học căn bản đã
cho rằng Quản trị là một quá trình do một hoặc nhiều ngời thực hiện, nhằm phối hợp
những hoạt động của những ngời khác để đạt đựơc những kết quả mà một ngời hành động
riêng rẽ không thể nào đạt đợc.
Lý thuyết hành vi lại định nghĩa Quản trị là hoàn thành công việc thông qua con ng-
ời.
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
2
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
Có ngời lại cho quản trị là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm tra các
nguồn lực và hoạt động của tổ chức nhằm đạt đợc mục đích của tổ chức với kết quả và
hiệu quả cao trong điều kiện môi trờng luôn biến động.
1
Nói một cách tổng quát, quản trị là hoạt động cần thiết phải thực hiện khi con ngời kết
hợp với nhau trong các tổ chức nhằm đạt đợc những mục tiêu chung.
2. Vai trò và ý nghĩa của hoạt động quản trị
Để tồn tại và phát triển con ngời không thể hành động riêng lẻ mà cần phối hợp những
nỗ lực cá nhân hớng tới những mục tiêu chung. Chính vì vậy mà từ hàng ngàn năm trớc
đây đã có những nỗ lực có tổ chức dới sự trông coi của những ngời hoạch định, tổ chức,
điều khiển và giám sát để chúng ta có đợc những công trình vĩ đại cho đến ngày nay nh
Vạn lý trờng thành, Kim tự tháp...Nghĩa là hoạt động quản trị đã xuất hiện rất lâu trớc khi
nó chính thức trở thành một môn khoa học.
Quản trị giúp cho các thành viên của nó thấy rõ mục tiêu và hớng đi của mình, giúp tổ
chức thực hiện đợc sứ mệnh của mình. Đây là yếu tố quan trọng nhất đối với mọi con ngời
trong tổ chức. Cứ thử tởng tợng xem nếu một doanh nghiệp có hàng chục ngàn công nhân,
có trụ sở và chi nhánh ở nhiều nớc khác nhau, nếu không có các hoạt động quản trị thì làm
sao các công nhân viên có thể hớng tới mục tiêu của tổ chức, lúc đó tổ chức nh một đội
quân ô hợp, và sớm muộn sẽ đi đến phá sản.
Quản trị giúp cho tổ chức đối phó đợc với các cơ hội và thách thức từ môi trờng.Trong
thực tế không có một tổ chức nào mà lại hoạt động mà không có môi trờng. Quản trị tốt
giúp cho tổ chức thích nghi đợc với môi trờng, nắm bắt tốt hơn các cơ hội và giảm bớt các
tiêu cực do môi trờng đem lại.
Chính vì các vai trò hết sức to lớn của hoạt động quản trị mà đã có rất nhiều nhà khoa
học đã nghiên cứu về nó và đã biến nó trở thành một môn khoa học thực thụ. Có thể nói
một cách chắc chắn rằng quản trị học có vai trò to lớn trong những sự thay đổi và phát
triển cực kỳ nhanh chóng của thế giới hiện đại ngày nay và nớc Mỹ có thể tự hào rằng một
trong những đóng góp quý báu của họ cho nền văn hoá nhân loại chính là nền khoa học
quản trị hiện đại.
3. Quản trị là một khoa học, một nghệ thuật, một nghề
3.1. Quản trị là một khoa học
Tính khoa học của quản trị tổ chức trớc hết đòi hỏi các nhà quản trị phải nắm vững
những quy luật liên quan đến quá trình hoạt động của tổ chức, đó là các quy luật về kinh
tế, các quy luật tâm lý xã hội.
Mặt khác nó cũng đòi hỏi các nhà quản trị phải biết vận dụng các phơng pháp đo lờng
hiện đại, những thành tựu tiến bộ của khoa học kỹ thuật hiện đại.
Những tác phẩm xuất sắc nh Principles and Methods of Scientific Management của
Fredrich. W.Taylor (Mỹ) hay Industrial and General Administration của Henry Fayol
(Pháp) là một bớc phát triển quan trọng của khoa học quản trị hiện đại. Ngày nay khoa
học quản trị đã phát triển mạnh mẽ và trở thành một môn khoa học độc lập. Trong quá
trình phát triển của mình, quản trị học đã kết hợp với nhiều môn khoa học khác, sử dụng
những luận điểm và những thành tựu của chúng để giải quyết nhiều vấn đề của lý luận và
thực tiễn quản trị.
1
Giáo trình khoa học quản lý, tập 1-Khoa khoa học quản lý- Đại học Kinh tế quốc dân
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
3
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
3.2. Quản trị là một nghệ thuật
Một nhà quản trị nổi tiếng đã nói rằng: Một vị tớng tài thì không cần biết kỹ thuật
điều khiển tên lửa nh thế nào, kỹ thuật lái máy bay ra sao và làm thế nào để xe tăng vợt
qua đợc chớng ngại vật, nhng phải biết khi nào thì dùng pháo và loại pháo cỡ nào sẽ mang
lại hiệu quả mong muốn. Khi nào thì dùng máy bay, khi nào dùng xe tăng. Sự phối hợp
của chúng nh thế nào và có thể mang lại những hiệu quả gì? Phải làm gì để có thể sử dụng
tốt nhất các loại vũ khí đó? Ngời làm tớng phải nắm chắc những kiến thức loại này và phải
luôn sáng tạo. Trong lĩnh vực quản trị kinh doanh cũng vậy.
Nh vậy có thể nhận thấy tính nghệ thuật của quản trị xuất phát từ tính đa dạng phong
phú, muôn hình muôn vẻ của các sự vật và hiện tợng trong quá trình quản trị vì dù đã có
khoa học về quản trị nhng không phải mọi hiện tợng đều mang tính quy luật và không
phải mọi quy luật có liên quan đến quá trình quản trị đều đã đợc nhận thức thành lý luận.
Không nên quan niệm nghệ thuật quản trị nh ngời ta thờng hay nghĩ đó là cha truyền
con nối. Cũng không đợc phủ nhận mặt khoa học của quản trị. Sẽ là sai lầm khi cho rằng
ngời lãnh đạo là một loại nghệ sĩ có tài năng bẩm sinh không ai có thể học đợc cách lãnh
đạo. Cũng không ai có thể dạy đợc việc đó nếu ngời học không có năng khiếu. Thực ra
khoa học và nghệ thuật trong quản trị luôn luôn song hành với nhau, mà ngời quản trị luôn
phải vận dụng khéo léo những kinh nghiệm trong thực tiễn để giải quyết rất nhiều những
tình huống cụ thể phát sinh trong sản xuất kinh doanh nh nghệ thuật sử dụng con ngời
( đặt đúng chỗ, đúng khả năng), nghệ thuật mua hàng (làm sao mua đợc nguyên vật liệu
tốt, rẻ, nhanh), nghệ thuật bán hàng, câu khách...và trong thực tế ngời ta nghiên cứu
nghệ thuật quản trị không chỉ từ những kinh nghiệm thành công mà cả những kinh nghiệm
thất bại.
3.3. Quản trị là một nghề
Đặc điểm này đợc hiểu theo nghĩa có thể đi học nghề để tham gia các hoạt động quản
trị nhng có thành công hay không, có giỏi nghề hay không lại còn tuỳ thuộc vào nhiều yếu
tố của nghề (học ở đâu?, ai dạy cho?, cách học nghề ra sao? chơng trình học thế nào?, ng-
ời dạy có thực tâm truyền hết nghề hay không? Năng khiếu nghề nghiệp, ý chí làm giàu, l-
ơng tâm nghề nghiệp của ngời học nghề ra sao? các tiền đề tối thiểu về vật chất ban đầu
cho sự hành nghề có bao nhiêu?).
Nh vậy, muốn quá trình quản trị có kết quả thì trớc tiên nhà quản trị tơng lai phải đợc
phát hiện năng lực, đợc đào tạo về nghề nghiệp, kiến thức, tay nghề, kinh nghiệm một
cách chu đáo để phát hiện, nhận thức một cách chuẩn xác và đầy đủ các quy luật khách
quan, đồng thời có phơng pháp nghệ thuật thích hợp nhằm tuân thủ đúng các đòi hỏi của
các quy luật đó.
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
4
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
Chơng II: Nhà quản trị
I. Nhà quản trị
1. Thế nào là nhà quản trị
Nhà quản trị là những ngời làm việc trong các tổ chức, công việc của họ là phối hợp,
định hớng, lựa chọn, quyết định và kết dính các công việc không phải là quản trị trong
một tổ chức lại với nhau để đạt mục tiêu chung của chính tổ chức đó.
Các nhà quản trị làm việc trong các tổ chức nhng không phải ai trong tổ chức cũng là
nhà quản trị. Các thành viên trong tổ chức có thể chia làm hai loại: ngời thừa hành và nhà
quản trị.
Ngời thừa hành là ngời trực tiếp thực hiện một công tác và không có trách nhiệm
hoạch định, tổ chức, lãnh đạo và giám sát hoạt động của những ngời khác. Trái lại các nhà
quản trị có trách nhiệm chỉ huy điều khiển, giám sát hoạt động của những ngời khác. Ví
dụ trong một xí nghiệp, công nhân trực tiếp sản xuất là những ngời thừa hành, còn tổ tr-
ởng, quản đốc, giám đốc là những nhà quản trị.
2. Các cấp quản trị
Hoạt động quản trị cũng là một dạng hoạt động xã hội của con ngời, và chính vì vậy nó
cũng cần đợc chuyên môn hoá. Trong mỗi tổ chức các công việc về quản trị không chỉ có
tính chuyên môn hoá cao mà nó còn mang tính thứ bậc rõ nét. Tuỳ theo cấp bậc có thể
chia các nhà quản trị thành 3 loại: các nhà quản trị cao cấp, các nhà quản trị cấp giữa và
các nhà quản trị cấp cơ sở. Thứ bậc của 3 cấp quản trị này đợc mô tả trong mô hình sau:
Cấp Các quyết định chiến lợc
cao
Cấp giữa Các quyết định chiến thuật
Cấp cơ sở Các quyết định tác nghiệp
Những ngời thực hiện Thực hiện quyết định
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
5
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
2.1. Quản trị viên cao cấp (Top managers)
Đó là các nhà quản trị hoạt động ở cấp bậc tối cao trong một tổ chức. Họ chịu trách
nhiệm về những thành quả cuối cùng của tổ chức. Nhiệm vụ của các nhà quản trị cấp cao
là đa ra các quyết định chiến lợc, tổ chức thực hiện chiến lợc, duy trì và phát triển tổ chức.
Các chức danh chính của quản trị viên cao cấp trong sản xuất kinh doanh thờng là: Chủ
tịch hội đồng quản trị, các uỷ viên hội đồng quản trị, các tổng giám đốc, các phó tổng
giám đốc, giám đốc, các phó giám đốc.
2.2. Quản trị viên cấp giữa hay cấp trung gian (Middle Managers)
Đó là các nhà quản trị hoạt động ở dới các quản trị viên cao cấp, nhng ở trên các quản
trị viên cấp cơ sở. Nhiệm vụ của họ là đa ra các quyết định chiến thuật thực hiện các kế
hoạch và chính sách của doanh nghiệp, phối hợp các hoạt động các công việc để hoàn
thành mục tiêu chung.
Các quản trị viên cấp giữa thờng là các trởng phòng, ban, các phó phòng, phó quản
đốc...
2.3. Các quản trị viên cấp cơ sở (Fist- Line Managers)
Đây là các quản trị viên ở cấp bậc cuối cùng trong hệ thống cấp bậc của các nhà quản
trị trong cùng một tổ chức. Nhiệm vụ của họ là đa ra các quyết định tác nghiệp nhằm đốc
thúc, hớng dẫn điều khiển các nhân viên trong các công việc sản xuất kinh doanh, công
việc cụ thể hàng ngày, nhằm thực hiện mục tiêu chung.
Các quản trị viên cấp cơ sở thờng là đốc công, trởng ca, tổ trởng sản xuất, tổ trởng các
tổ bán hàng.
3. Vai trò và kỹ năng của các nhà quản trị
3.1. Vai trò của nhà quản trị
Trong tác phẩm Tính chất công việc của giám đốc, Henry Minzberg cho rằng công
việc của một nhà quản trị đặc biệt là của nhà quản trị cấp cao khác với công việc của một
công nhân cơ khí, một kỹ s, một tổng biên tập, một nhân viên bán hàng bởi tính chất gấp
gáp,đa dạng và lặt vặt của nó, khối lợng công việc của họ rất lớn, chính vì vậy họ có vai
trò đặc biệt quan trọng trong tổ chức. Sau khi nghiên cứu một cách cẩn thận, ông đã đa ra
kết luận rằng nhà quản trị thực hiện 10 vai trò khác nhau trong 3 nhóm và rất liên quan
đến nhau.
3.1.1. Vai trò quan hệ với con ngời
Sống và làm việc trong một tổ chức mọi cá nhân thờng có quan hệ chặt chẽ và mật
thiết với nhau, nhng với t cách là nhà quản trị họ thờng có những vai trò cơ bản sau:
- Vai trò đại diện cho tổ chức: Với quyền uy chính thức của mình, nhà quản trị là
ngời tợng trng cho tổ chức và phải thực hiện nhiều chức trách thuộc tính chất này.Trong
những chức trách này có một số mang tính hành chính, một số mang tính cổ vũ lòng ngời,
nhng đều là những việc có liên quan đến quan hệ giữa ngời với ngời, không liên quan đến
việc xử lý thông tin quan trọng và ra quyết định quản lý. Trong một số tình huống, sự
tham gia của nhà quản trị là điều mà pháp luật đòi hỏi nh ký kết một văn bản. Trong một
số trờng hợp khác sự tham gia của nhà quản trị đợc coi nh một nhu cầu xã hội, nh chủ trì
một số cuộc họp hoặc một số nghi lễ để tăng thêm ý nghĩa và tầm quan trọng của chúng.
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
6
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
- Vai trò ngời lãnh đạo: Nhà quản trị là ngời chịu trách nhiệm động viên và dẫn dắt
cấp dới, bao gồm việc thuê, dùng, huấn luyện, đánh giá, đãi ngộ, đề bạt, biểu dơng, can
thiệp và cho thôi việc. Sự thành công của tổ chức là do tâm sức và khả năng nhìn xa trông
rộng của các nhà quản trị quyết định. Nếu nhà quản trị bất tài thì tổ chức sẽ rơi vào tình
trạng đình đốn. Vai trò lãnh đạo của các nhà quản trị là ở chỗ kết hợp các nhu cầu cá nhân
của các thành viên trong tổ chức với mục tiêu của tổ chức đó, do đó mà thúc đẩy quá trình
tác nghiệp một cách hữu hiệu.
- Vai trò ngời liên lạc: Vai trò này liên quan đến mối quan hệ giữa nhà quản trị với
vô số những cá nhân và đoàn thể ở bên ngoài tổ chức. Nhà quản trị thông qua các kênh
chính thức, thiết lập và duy trì mối quan hệ của tổ chức với những cá nhân và đoàn thể ở
bên ngoài tổ chức. Vai trò liên lạc là một bộ phận then chốt trong các chức năng của giám
đốc. Thông qua vai trò này, nhà quản trị liên lạc với thế giới bên ngoài sau đó lại thông
qua vai trò ngời phát ngôn, ngời truyền bá thông tin và ngời đàm phán để phát triển hơn
nữa mối quan hệ ấy và nhận thức đợc những điều bổ ích, những thông tin mà mối quan hệ
ấy tạo ra.
3.1.2. Vai trò thông tin
Thời đại ngày nay là thời đại bùng nổ thông tin, thông tin đợc xem là nguồn lực thứ
t ở mọi tổ chức, mọi doanh nghiệp. Các hoạt động về quản trị chỉ thực sự có cơ sở khoa
học và có hiệu quả khi nó đợc xử lý, đợc thực thi trên cơ sở các thông tin chính xác đầy đủ
và kịp thời. Thông tin không chỉ cần cho các nhà quản trị mà chính bản thân họ cũng giữ
những vai trò cực kỳ quan trọng trong lĩnh vực này. Nghiên cứu về vai trò thông tin của
các nhà quản trị chúng ta thấy:
- Trớc hết nhà quản trị có vai trò thu thập và tiếp nhận các thông tin liên quan đến
tổ chức và hoạt động của đơn vị mình.
Nhà quản trị đảm nhận vai trò thu thập thông tin bằng cách thờng xuyên xem xét, phân
tích bối cảnh xung quanh tổ chức để nhận ra những tin tức, những hoạt động, những sự
kiện có thể đem lại cơ hội tốt hay sự đe doạ đối với hoạt động của tổ chức. Công việc này
đợc thực hiện qua việc đọc báo chí, văn bản và qua trao đổi tiếp xúc với mọi ngời...
- Vai trò thông tin thứ hai của nhà quản trị là vai trò ngời truyền bá thông tin, nghĩa
là nhà quản trị phổ biến những thông tin liên hệ đến ngời có liên quan. Ngời có liên quan
có thể là thuộc cấp, đồng cấp hay thợng cấp. Thông tin có thể là về những sự thật đang
diễn ra hoặc những thông tin có liên quan đến việc lựa chọn quyết định quản lý và những
việc phải làm. Chẳng hạn, khi công ty làm ăn thua lỗ, giám đốc có thể sẽ phải trình báo
cáo lên chủ tịch hội đồng quản trị công ty về việc sẽ xa thải một số nhân viên, sau đó ông
ta thông báo quyết định này cho trởng phòng nhân sự.
-Vai trò thông tin thứ ba của nhà quản trị là vai trò ngời phát ngôn. Có thể nói vai
trò ngời truyền bá thông tin là vai trò trong nội bộ tổ chức, còn vai trò ngời phát ngôn là
vai trò đối ngoại. Đó là việc truyền bá những thông tin của tổ chức cho những cơ quan và
cá nhân bên ngoài tổ chức. Mục tiêu của sự phát ngôn có thể là để giải thích, bảo vệ hay
tranh thủ thêm sự ủng hộ cho tổ chức.
3.1.3. Vai trò quyết định
Loại vai trò cuối cùng của nhà quản trị bao gồm 4 vai trò: Vai trò nhà doanh
nghiệp, vai trò ngời khắc phục khó khăn, vai trò ngời phân phối nguồn lực và vai trò ngời
đàm phán (hay nhà thơng thuyết).
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
7
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
- Vai trò nhà doanh nghiệp đợc thể hiện ở chỗ nhà quản trị là ngời khởi xớng và
thiết kế nhiều cải cách của tổ chức trong phạm vi quyền hạn của mình. Mục đích của vai
trò này là tạo ra những chuyển biến tốt hơn trong đơn vị. Việc này có thể đợc thực hiện
bằng cách áp dụng một kỹ thuật mới vào một tình huống cụ thể, hoặc nâng cấp điều chỉnh
một kỹ thuật đang áp dụng.
- Trong vai trò ngời khắc phục khó khăn, nhà quản trị phải xử lý những tình huống
ngoài ý muốn và những biến đổi hàm chứa những nhân tố không thể điều khiển đợc.
Chẳng hạn nh khi một cỗ máy chủ yếu bị hỏng, khi nguồn điện bị cúp, khi khách hàng
chủ yếu đột ngột không mua hàng nữa, khi mặt hàng kinh doanh đột nhiên bán khá chạy...
Khi đó vai trò của nhà quản trị trong các tình huống này là phải nhanh chóng, kịp thời và
quyết đoán để đa tổ chức trở lại hoạt động bình thờng và hạn chế đến mức thấp nhất
những thiệt hại có thể có hoặc là tận dụng tối đa các cơ hội mới, những yếu tố mới để
phát triển.
- Khi nhà quản trị ở trong tình huống phải quyết định nên phân phối nguồn lực cho
ai và với số lợng nh thế nào, thì đó là lúc nhà quản trị đóng vai trò là ngời phân phối
nguồn lực. Vai trò này gồm có 3 phần:
* Sắp xếp thời gian của bản thân: Thời gian của nhà quản trị là một trong
những nguồn lực quý báu nhất của tổ chức. Điều quan trọng hơn nữa là việc sắp xếp thời
gian của nhà quản trị có ý nghĩa quyết định đối với lợi ích của tổ chức và đợc thực hiện
theo thứ tự u tiên của tổ chức.
* Sắp xếp công việc: Chức trách của nhà quản trị là thiết lập một chế độ làm
việc của tổ chức mình, làm việc gì, ai làm, thông qua tổ chức nào để làm..Vấn đề này liên
quan đến việc phân phối những nguồn lực cơ bản và nói chung, liên quan đến những ph-
ơng án làm việc mang tính chất cải tiến. Thực chất của vấn đề này là sắp xếp công việc
cho cấp dới. Đó là một vấn đề quan trọng trong phân phối nguồn lực.
* Những quyết định quan trọng phải đợc nhà quản trị phê chuẩn trớc khi
thực hiện: Điều này sẽ giúp nhà quản trị có thể duy trì sự điều khiển liên tục đối với việc
phân phối nguồn lực. Nhà quản trị phải là ngời giữ quyền phê chuẩn mọi quyết định quan
trọng để đảm bảo cho việc phối hợp các quyết định đó, khiến cho các quyết định đó bổ
sung cho nhau, không trái ngợc nhau và lựa chọn đợc phơng án tốt nhất trong tình hình
nguồn lực có hạn. Nếu quyền lực này bị phân tán thì có thể dẫn đến những quyết định
quản lý không ăn khớp và sự không nhất trí trong chiến lợc.
* Cuối cùng nhà quản trị còn đóng vai trò là nhà thơng thuyết, đàm phán,
thay mặt cho tổ chức trong quá trình hoạt động. Sở dĩ nhà quản trị phải thay mặt cho tổ
chức tham gia những cuộc đàm phán quan trọng vì họ là ngời tợng trng cho tổ chức. Sự
tham gia của họ có thể làm tăng thêm sự tin cậy cho đối phơng. Với t cách là ngời phát
ngôn của tổ chức, ông ta là ngời đại diện về mặt đối ngoại của những thông tin và tiêu
chuẩn giá trị của tổ chức. Điều quan trọng hơn nữa là, với t cách là ngời phân phối nguồn
lực, ông ta có quyền chi phối nguồn lực của tổ chức. Đàm phán là trao đổi nguồn lực, nó
đòi hỏi ngời tham gia đàm phán phải có đủ nguồn lực chi phối và nhanh chóng quyết định
vấn đề.
Tóm lại với chức năng và vai trò của mình, nhà quản trị giữ vai trò quan trọng trong sự
thành công hay thất bại của tổ chức và đó cũng là lý do chính của nhu cầu cấp bách phải
đào tạo các nhà quản trị, vì sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội của cả nớc.
3.2. Các kỹ năng quản trị
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
8
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
Robert Katz, trong bài viết Skills of an effective administrator đăng trên tạp chí
Harvard Business Rewiew trình bày 3 loại kỹ năng mà mỗi quản trị viên cần có, đó là kỹ
năng kỹ thuật, kỹ năng nhân sự, kỹ năng nhận thức hay t duy. Tầm quan trọng của 3 loại
kỹ năng trên là tuỳ thuộc vào các cấp quản trị khác nhau trong tổ chức. Điều này đựơc thể
hiện trong sơ đồ sau:
Quản trị viên cấp cao Quản trị viên cấp giữaQuản trị viên cấp thấp
Kỹ năng kỹ thuật
Kỹ năng nhân sự
Kỹ năng t duy
3.2.1. Kỹ năng kỹ thuật (technichcal skills): hoặc chuyên môn nghiệp vụ.
Đây là kỹ năng rất cần cho quản trị viên cấp cơ sở hơn là cho các quản trị viên cấp
trung gian hoặc cao cấp. Ví dụ soạn thảo hợp đồng, lập trình, thiết kế sản phẩm...
3.1.2. Kỹ năng nhân sự (Human skills):
Liên quan đến khả năng cùng làm việc, động viên và điều khiển nhân sự. Một vài
kỹ năng nhân sự cần thiết cho bất cứ quản trị viên nào là biết cách diễn đạt một cách hiệu
quả suy nghĩ của mình, có thái độ quan tâm tích cực đến ngời khác, xây dựng không khí
hợp tác trong lao động, biết cách tác động và hớng dẫn nhân sự trong tổ chức để hoàn
thành các kết quả kỳ vọng. Kỹ năng nhân sự đối với mọi cấp quản trị viên đều cần thiết
nh nhau trong bất kỳ tổ chức nào, dù kinh doanh hay phi kinh doanh.
3.1.3. Kỹ năng nhận thức hay t duy (Conceptual skills):
Là cái khó hình thành nhất và khó nhất nhng lại có vai trò đặc biệt quan trọng nhất
là đối với các nhà quản trị cao cấp. Họ cần có t duy chiến lợc tốt để đề ra đúng đờng lối
chính sách đối phó hiệu quả với những bất trắc, đe doạ, kìm hãm sự phát triển đối với tổ
chức. Nhà quản trị cần phải có phơng pháp tổng hợp t duy hệ thống, biết phân tích mối
liên hệ giữa các bộ phận, các vấn đề, biết làm giảm những sự phức tạp rắc rối xuống một
mức độ có thể chấp nhận đợc trong một tổ chức.
Nh vậy nhìn vào sơ đồ ta thấy ngay rằng ở những cấp quản trị càng cao thì càng cần nhiều
những kỹ năng về t duy. Ngợc lại ở những cấp quản trị càng thấp thì càng cần nhiều những
chuyên môn về kỹ thuật. Kỹ năng nhân sự thì ở đâu, ở cấp nào cũng cần và cũng đều là
quan trọng. Mặc dù vậy trên thực tế những đòi hỏi cụ thể về mức độ kỹ năng nhân sự có
thể có sự khác nhau tuỳ từng loại cán bộ quản trị, nhng xét theo quan điểm của nhiều nhà
kinh tế thì nó thì nó lại đóng vai trò quan trọng nhất, góp phần làm cho các nhà quản trị
thực hiện thành công các loại kỹ năng khác của mình vì theo họ quản trị là đạt đợc mục
tiêu thông qua ngời khác
II. Các phẩm chất cần thiết của một nhà quản trị giỏi
Nhà quản trị giỏi là ngời luôn hoàn thành mục tiêu và nhiệm vụ của mình, với kết quả và
hiệu quả cao, bất kể trong môi trờng thuận lợi hay khó khăn. Chính vì vậy họ là ngời mà
mọi xã hội đều cần đến bất kể trong một chế độ xã hội nào. Sự thành công của một tổ
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
9
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
chức thờng gắn liền với quá trình hoạt động của nhà quản trị, chính vì vậy có một nhà
quản trị giỏi trong tổ chức nh có một kho báu tiềm tàng. Tuy nhiên không phải ai cũng có
thể trở thành nhà quản trị giỏi, họ phải có những phẩm chất cần thiết cho quá trình quản
trị của mình. Có rất nhiều ý kiến khác nhau về các phẩm chất của một nhà quản trị giỏi,
nhng tựu chung lại nhà quản trị cần có những phẩm chất sau:
1. Khả năng nhận thức và t duy
Khả năng t duy là khả năng tuyệt vời nhất của con ngời mà nhờ đó loài ngời mới là
chúa tể của muôn loài. Mặc dù quý giá nh vậy nhng không phải ai cũng có khả năng t duy
nh nhau. Điều hiển nhiên là các nhà quản trị cần phải có khả năng t duy tốt. Chức vụ càng
cao đòi hỏi khả năng t duy càng lớn.
Một trong những phẩm chất quan trọng về khả năng t duy ở mỗi nhà quản trị là khả
năng xét đoán. Xét đoán là khả năng đánh giá và dự đoán các sự kiện, sự việc tin tức một
cách khôn ngoan. Muốn có khả năng xét đoán tốt, các nhà quản trị phải có lơng tri, sự
chín chắn, am hiểu lý luận sâu sắc và kinh nghiệm thực tế phong phú. Ngời ta thờng thấy
rằng năng lực xét đoán thờng tăng lên cùng với tuổi tác, trình độ học vấn và kinh nghiệm.
Điều này giải thích tại sao khi tuyển ngời vào các vị trí quản trị các doanh nghiệp thờng
yêu cầu các ứng viên phải có kinh nghiệm trong lĩnh vực tuyển dụng. Tuy nhiên không
phải ai học nhiều, tuổi cao hoặc có nhiều kinh nghiệm là có khả năng xét đoán tốt.
Ngời có trí xét đoán tốt có thể suy xét vấn đề một cách khách quan, nhanh chóng tìm
ra lời giải đáp thông minh, dự báo đợc các sự việc với độ chính xác cao và ra đợc những
quyết định sáng suốt ngay cả trong những tình huống xấu, hiểm nghèo mà ngời bình th-
ờng không làm nổi.
Khả năng t duy của nhà quản trị thờng đợc đánh giá qua các khía cạnh cơ bản là: trực giác
nhạy cảm, nhạy bén, năng động quyết đoán.
Có một tấm gơng sáng về khả năng t duy nhạy bén, óc xét đoán tốt, một trực giác nhạy
cảm hơn ngời đó là Bao Ngọc Cơng- vua thuyền của thế giới
2
.
Bao Ngọc Cơng bắt đầu từ một con tàu đốt than cũ kỹ chở không đến một vạn tấn, kinh
doanh ở mức không đầy 100 vạn đô la Mỹ, trong thời gian 10 năm ngắn ngủi đã xây dựng
đợc 1 đội thơng thuyền có tên tuổi với mức chở 18 triệu tấn, đạt đến mức của những nhà t
bản vận chuyển hàng hải nổi tiếng có đội thuyền đã xây dựng trớc ông 10 năm. Đội
thuyền của tập đoàn vận tải hàng hải Hơng Cảng mang nhãn W của ông có mặt trên khắp
các đại dơng của thế giới. Chiếc mũ vua thuyền của thế giới không thể không thuộc về
ông. Câu chuyện kể về ông nh sau:
Năm 1949, trớc ngày giải phóng Thợng Hải, ngân hàng Thợng Hải giải thể, Bao Ngọc
Cơng cùng gia quyến chuyển đến ở Hơng cảng. Lúc đầu ông cố gắng xuất khẩu đờng,
nhập vitamin về bán, song tình hình không tốt đẹp cho lắm. Đến giữa năm 50, Bao Triệu
Long- cha ông cho rằng chính trị và kinh tế của Hơng cảng có vị trí khá ổn định. Ông hy
vọng tập trung vốn liếng để kinh doanh nhà đất. Song năm 1955, Bao Ngọc Cơng sau khi
phân tích đến động thái kinh tế thế giới đã không đoái đến sự khuyên can của gia đình và
bạn hữu,dứt khoát quyết định sẽ kinh doanh ngành vận tải hàng hải. Ông cho rằng làm
kinh doanh nhà đất là chết, chỉ có thể cho thuê, bị hạn chế rất lớn, khó tin cậy đợc, mà làm
nghề tàu thuyền là sống, bởi Hơng cảng có bến cảng rất tốt, nghành vận tải hàng hải có
liên quan với các nghành tiền tệ, mậu dịch, bảo hiểm, đóng thuyền, là một hoạt động
mang tính quốc tế có tiền đồ rộng lớn. Song cả nhà lại phản đối chủ trơng của ông, họ đều
2
Chân dung các nhà tỷ phú trên thế giới-Nhà xuất bản văn hoá thông tin- Trang 393.
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
10
Đề án môn học SV: Phạm Thị Kim Dung-QLKT 43A
cho rằng nghành vận tải hàng hải gặp phải mạo hiểm rất lớn, hơi có một chút không thận
trọng đã có thể rơi vào sự phá sản. Mà Bao Ngọc Cơng lúc bấy giờ với nghành vận tải ấy
còn không thông hiểu, đến nh đầu thuyền hay đuôi thuyền cũng không phân biệt đợc. Phụ
thân của Bao Ngọc Cơng nói với ông rằng: Anh định kinh doanh tàu bè là căn bản không
hiểu biết, sao làm đợc ? Tiền vốn sẽ rất dễ bị mất đấy. Ông thiếu vốn phải đến nớc Anh
để vay, bạn hữu ở Luân Đôn khuyên ông rằng: Ông còn trẻ, đối với vận tải hàng hải lại
chẳng biết gì, cẩn thận, không khéo đến cái áo lót cũng mất sạch. Song Bao Ngọc Cơng
đã quyết tâm, ông cuối cùng đã thuyết phục đợc ngời trong nhà.
Năm1955 Bao Ngọc Cơng tập hợp đợc số tiền 77 vạn đôla Mỹ, mua đợc môt con tàu
đã dùng 28 năm, đó là con tàu cũ đốt than có sức chở 8700 tấn, ông đặt tên là Kim An và
sáng lập ra tập đoàn tàu thuyền Hoàn Cầu. Năm 1956 tình hình vận tải trên biển tăng lên
khá mạnh. Bao Ngọc Cơng đem chiếc tàu Kim An cho một công ty vận tải hàng hải của
Nhật Bản thuê, sau đó ông dùng số lợi nhuận từ việc cho thuê ấy để mua thêm tàu. Đến
cuối năm 1956 đội tàu của ông đã tăng lên 7 chiếc.
Mấy năm sau đó, Bao Ngọc Cơng lại mua thêm một số tàu cũ, đội tàu của ông mau
chóng khuếch đại thêm. Năm 1960 Bao Ngọc Cơng giành đợc cổ phần của công ty vận tải
á châu từ tập đoàn Đức Phong. Cuối những năm 60 Bao Ngọc Cơng thấy cần phải mua tầu
mới để thay thế cho tàu cũ của mình. Ông nắm thời cơ có lợi, hớng đến xởng đóng tàu
Nhật Bản đặt mua tàu, lại đem những chiếc tàu ấy cho các công ty Nhật Bản thuê lại.
Nguy cơ ở Trung Đông tháng 6 năm 1967, khiến việc vận chuyển qua kênh Xuyê bị bế
tắc, Nhật Bản và các nớc phơng Tây có nhu cầu rất lớn đối với tàu chở dầu, công ty Hoàn
Cầu lập tức mua thêm nhiều tàu chở dầu loại 10 vạn tấn, lực lợng của đội tàu mau chóng
lớn mạnh, Bao Ngọc Cơng leo lên vị trí hàng đầu vận tải hàng hải thế giới. Tập đoàn Hoàn
Cầu là do hơn 250 công ty cấu thành, lực lợng của nó có thể cân bằng đựơc với bất cứ tập
đoàn quốc tế nào.
Nh vậy với óc phán đoán tinh tờng, nhãn quan xa rộng, ông đã nắm bắt đợc một xu thế
mới của thời đại bấy giờ đó là nghành vận tải hàng hải. Thử hỏi, nếu lúc đầu ông không
quyết tâm đi theo con đờng đã chọn, nghe theo lời khuyên, sự ngăn cấm của gia đình thì
làm sao có tập đoàn Hoàn Cầu, làm sao có thể trở thành Vua thuyền của thế giới lẫy
lừng thiên hạ.
Tóm lại có thể nói rằng, để trở thành nhà quản trị giỏi dứt khoát phải có một t duy sáng
suốt, có tầm nhìn xa trông rộng, một sự nhạy bén với thời cuộc, có nh vậy mới có thể vợt
lên trên đối thủ cạnh tranh của mình, giành đợc những thắng lợi vẻ vang, không những cho
bản thân, gia đình, mà còn cho tổ quốc.
2. ý chí, nghị lực, lòng kiên nhẫn và sự quyết tâm
Kinh doanh là công việc cực kỳ khó khăn và phức tạp, là lĩnh vực hoạt động gắn liền
với rủi ro và bất trắc, nên trong thực tiễn sản xuất kinh doanh, không phải lúc nào doanh
nghiệp cũng đạt đợc thành công nh mong muốn, thậm chí đứng bên bờ vực của sự phá sản,
khi đó nhà quản trị cần có ý chí, nghị lực, lòng kiên nhẫn và sự quyết tâm mới có thể lèo
lái con thuyền kinh doanh ra khỏi cơn sóng gió và đi tới sự thành công.
Nhà quản trị có những đức tính này, khi gặp sự cố thờng hết sức bình tĩnh và sáng suốt.
Còn đối với những nhà quản trị không có các đức tính này, ngay khi găp thử thách đã
hoang mang lo sợ, hành động rối loạn, kết quả là đa tổ chức đến chỗ đổ vỡ. Trong thực tế
để có ý chí và nghị lực sắt đá, có lòng kiên nhẫn và sự quyết tâm cao, nhà quản trị phải
không ngừng rèn luyện, đặc biệt từ lúc còn trẻ. Phải rèn luyện đợc tinh thần không đợc lùi
Các phẩm chất cần thiết của nhà quản trị giỏi
11