Nghiên cứu du lịch văn hóa huyện hạ hòa tỉnh phú thọ

TRƯ Ờ NG ĐẠ I HỌ C HÙNG VƯ Ơ NG
KHOA KHOA HỌ C XÃ HỘ I VÀ NHÂN VĂN
---------

TRẦ N THỊ TRÂM

KHOÁ LUẬ N TỐ T NGHIỆ P

NGHIÊN CỨ U DU LỊ CH VĂN HĨA HUYỆ N HẠ HỊA TỈ NH PHÚ THỌ

PHÚ THỌ

- 2012


MỤ C LỤ C
MỞ ĐẦ U
1. Lý do chọ n đề tài............................................................................................ 3
2. Lị ch sử nghiên cứ u ......................................................................................... 4
3. Mụ c tiêu và nhiệ m vụ nghiên cứ u................................................................... 7
4. Đố i tư ợ ng và phạ m vi nghiên cứ u .................................................................. 8
5. Quan điể m nghiên cứ u và phư ơ ng pháp nghiên cứ u ....................................... 8
6. Giớ i thiệ u cấ u trúc củ a đề tài ........................................................................ 11
NỘ I DUNG
CHƯ Ơ NG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬ N VỀ LOẠ I HÌNH DU LỊ CH VĂN HOÁ .. 12
1.1. Các khái niệ m chung ................................................................................. 12
1.1.1. Khái niệ m du lị ch ................................................................................... 12
1.1.2. Khái niệ m loạ i hình du lị ch..................................................................... 14
1.2. Các loạ i hình du lị ch.................................................................................. 15
1.3. Du lị ch văn hóa ......................................................................................... 18
1.3.1. Khái niệ m............................................................................................... 18

1.3.2. Vai trị củ a du lị ch văn hóa trong giai đoạ n hiệ n nay .............................. 19
1.3.3. Các loạ i hình du lị ch văn hóa.................................................................. 21
1.3.4. Các điề u kiệ n phát triể n du lị ch văn hóa ................................................. 21
CHƯ Ơ NG 2: ĐIỀ U KIỆ N PHÁT TRIỂ N DU LỊ CH VĂN HÓA HUYỆ N
HẠ HỊA, TỈ NH PHÚ THỌ ........................................................................... 30
2.1. Vị trí đị a lý ................................................................................................ 30
2.2. Tài nguyên du lị ch nhân văn...................................................................... 31
2.2.1. Di tích lị ch sử văn hóa............................................................................ 31
2.2.2. Lễ hộ i truyề n thố ng ................................................................................ 36
2.2.3. Các loạ i tài nguyên du lị ch nhân văn khác.............................................. 38
2.3. Cơ sở hạ tầ ng phụ c vụ du lị ch.................................................................... 42
2.3.1. Mạ ng lư ớ i giao thông ............................................................................. 42
2.3.2. Thông tin liên lạ c.................................................................................... 45
2.3.3. Hệ thố ng điệ n nư ớ c ................................................................................ 46
2.4. Dân cư – lao độ ng ..................................................................................... 47
2.3.1. Dân cư .................................................................................................... 47
2.3.2. Lao độ ng ................................................................................................ 47
2.5. Các nhân tố khác ....................................................................................... 49
2.5.1. Y tế ......................................................................................................... 49
2.5.2. Đư ờ ng lố i chính sách.............................................................................. 50
2.6. Nhậ n xét chung ......................................................................................... 51
2.6.1. Thuậ n lợ i ................................................................................................ 51
2.6.2. Khó khăn ................................................................................................ 52
CHƯ Ơ NG 3: HIỆ N TRẠ NG VÀ GIẢ I PHÁP PHÁT TRIỂ N DU LỊ CH
VĂN HÓA HUYỆ N HẠ HÒA, TỈ NH PHÚ THỌ ........................................ 54
3.1. Khái quát chung ........................................................................................ 54

1

3.2. Hiệ n trạ ng phát triể n du lị ch văn hóa ......................................................... 54
3.2.1. Khách du lị ch ......................................................................................... 54
3.2.2. Lao độ ng du lị ch..................................................................................... 57
3.2.3. Doanh thu từ du lị ch ............................................................................... 59
3.2.4. Đầ u tư cho du lị ch văn hóa ..................................................................... 60
3.2.5. Cơ sở kĩ thuậ t phụ c vụ cho du lị ch.......................................................... 63
3.2.6. Sả n phẩ m du lị ch văn hóa....................................................................... 66
3.2.7. Hiệ n trạ ng tổ chứ c không gian củ a các tuyế n, điể m du lị ch văn hoá ....... 69
3.2.8. Nhậ n xét chung....................................................................................... 72
3.3. Đề xuấ t mộ t số giả i pháp để phát triể n du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hịa tỉ nh
Phú Thọ ............................................................................................................ 75
3.3.1. Đị nh hư ớ ng phát triể n du lị ch văn hóa.................................................... 75
3.3.2. Mộ t số giả i pháp để phát triể n du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hịa .................. 76
3.3.2.1. Giả i pháp về tuyên truyề n, quả ng bá.................................................... 76
3.3.2.2. Giả i pháp về đầ u tư phát triể n nguồ n nhân lự c..................................... 76
3.2.2.3. Giả i pháp về quy hoạ ch du lị ch............................................................ 77
3.3.2.4. Giả i pháp về vố n đầ u tư và các chính sách huy độ ng vố n .................... 78
3.3.2.5. Giả i pháp về quả n lý............................................................................ 79
3.3.2.6. Giả i pháp về phát triể n các sả n phẩ m du lị ch. ...................................... 80
3.3.2.7. Giả i pháp về phát triể n cơ sở hạ tầ ng, kinh doanh dị ch vụ du lị ch ....... 81
3.3.2.8. Giả i pháp bả o vệ tài nguyên và môi trư ờ ng du lị ch văn hóa ................ 81
TÀI LIỆ U THAM KHẢ O
PHỤ LỤ C

2


MỞ

ĐẦ U

1. Lý do chọ n đề tài
Du lị ch đã và đang là mộ t trong nhữ ng ngành kinh tế đóng vai trị quan
trọ ng trong nề n kinh tế củ a nhiề u nư ớ c trên thế giớ i. Bên cạ nh loạ i hình du lị ch
du lị ch sinh thái gầ n đây du lị ch văn hóa đư ợ c xem là loạ i sả n phẩ m đặ c thù củ a
các nư ớ c đang phát triể n, thu hút nhiề u khách du lị ch quố c tế . Du lị ch văn hóa
chủ yế u dự a vào nhữ ng sả n phẩ m văn hóa, nhữ ng lễ hộ i truyề n thố ng dân tộ c, kể
cả nhữ ng phong tụ c tín ngư ỡ ng... để tạ o sứ c hút đố i vớ i khách du lị ch bả n đị a và
từ khắ p nơ i trên thế giớ i. Đố i vớ i khách du lị ch có sở thích nghiên cứ u, khám
phá văn hóa và phong tụ c tậ p quán bả n đị a, thì du lị ch văn hóa là cơ hộ i để thỏ a
mãn nhu cầ u củ a họ . Nhữ ng quố c gia phát triể n mạ nh du lị ch văn hóa là Thái
Lan, Indonesia, Trung Quố c, và mộ t số nư ớ c thuộ c khu vự c Nam Mỹ ....
Ở

Việ t Nam, du lị ch ngày nay đã trở thành mộ t hoạ t độ ng không thể thiế u

trong đờ i số ng sinh hoạ t Xã hộ i, làm cho đờ i số ng Xã hộ i ngày mộ t phong phú, lý
thú và bổ ích hơ n. Về phư ơ ng diệ n kinh tế , ngành du lị ch đã đư ợ c Đả ng và nhà
nư ớ c xác đị nh là mộ t trong nhữ ng ngành kinh tế quan trọ ng trong chiế n lư ợ c phát
triể n kinh tế - Xã hộ i củ a đấ t nư ớ c và chiế m tỉ trọ ng ngày càng cao trong thu nhậ p
kinh tế quố c dân. Du lị ch giả i quyế t việ c làm, tạ o thu nhậ p cho hàng triệ u lao
độ ng. Du lị ch cịn có vai trị quan trọ ng trong việ c bả o tồ n và phát huy bả n sắ c
dân tộ c, quả ng bá đư ợ c hình ả nh về thiên nhiên, đấ t nư ớ c, con ngư ờ i Việ t Nam.
Hạ Hoà là mộ t huyệ n miề n núi phía Tây Bắ c củ a tỉ nh Phú Thọ . Phía Tây
Bắ c giáp các huyệ n Trấ n Yên, Yên Bình củ a tỉ nh n Bái. Phía Đơng Bắ c giáp
huyệ n Đoan Hùng. Phía Đơng Nam giáp huyệ n Thanh Ba. Đây là mả nh đấ t có
bề dày lị ch sử . Ở huyệ n Hạ Hoà, loạ i hình du lị ch văn hố là loạ i hình có lợ i thế
so sánh trong tư ơ ng quan vớ i các loạ i hình du lị ch khác. Vớ i hệ thố ng tài nguyên
du lị ch văn hố phong phú gồ m có các di tích lị ch sử văn hố như khu di tích
Đề n Mẫ u Âu Cơ , Đề n Chu Hư ng, Đề n Nghè, hệ thố ng các lễ hộ i tiêu biể u như lễ

hộ i Đề n Mẫ u Âu Cơ , lễ hộ i Đề n Chu Hư ng...các nét văn hoá ẩ m thự c và nghệ
thuậ t củ a đồ ng bào dân tộ c thiể u số Dao và Cao Lan. Huyệ n đã và đang tậ p
3


trung đầ u tư , đị nh hư ớ ng phát triể n nhằ m đư a du lị ch trở thành ngành kinh tế
mũi nhọ n củ a huyệ n. Cùng vớ i thành tự u trong công cuộ c đổ i mớ i, du lị ch
huyệ n Hạ Hồ đã có bư ớ c phát triể n đáng kể về mặ t số lư ợ ng cũng như chấ t
lư ợ ng. Sự phát triể n du lị ch, đặ c biệ t du lị ch văn hoá đã tác độ ng tích cự c đế n sự
phát triể n kinh tế - Xã hộ i củ a huyệ n, khôi phụ c các làng nghề truyề n thố ng, tạ o
cơng ăn việ c làm góp phầ n xố đói giả m nghèo, mở rộ ng giao lư u vớ i bên ngoài,
quả ng bá giớ i thiệ u thiên nhiên và con ngư ờ i Hạ Hồ. Tuy nhiên, trong q trình
phát triể n, du lị ch còn bộ c lộ nhiề u mặ t hạ n chế cầ n quan tâm, như phát triể n du
lị ch thiế u tính bề n vữ ng, phát triể n du lị ch chư a giả i quyế t tố t vấ n đề bả o vệ môi
trư ờ ng sinh thái, chư a gắ n kế t chặ t chẽ vớ i việ c trùng tu, bả o vệ và phát huy các
giá trị văn hoá, thậ m chí xâm hạ i đế n di sả n văn hoá.
Do vậ y, việ c nghiên cứ u loạ i hình du lị ch văn hố ở huyệ n Hạ Hồ, là mộ t
vấ n đề có tính cấ p thiế t, giúp chúng ta có mộ t cái nhìn đầ y đủ , chính xác về tiề m
năng và hiệ n trạ ng phát triể n du lị ch văn hố củ a huyệ n, phân tích nhữ ng mặ t đã
đạ t đư ợ c, nhữ ng mặ t còn tồ n tạ i. Điề u này có ý nghĩa cả về phư ơ ng diệ n lý luậ n
và thự c tiễ n, là cơ sở để đư a ra nhữ ng đị nh hư ớ ng, giả i pháp nhằ m đư a du lị ch
văn hố Hạ Hồ phát triể n đúng vớ i tiề m năng sẵ n có và nhanh chóng hộ i nhậ p
vớ i sự phát triể n du lị ch trong tỉ nh Phú Thọ và cả nư ớ c. Đó cũng là lí do chúng
tơi chọ n đề tài “Nghiên cứ u du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hòa, tỉ nh Phú Thọ ” làm
đề tài khóa luậ n tố t nghiệ p.
2. Lị ch sử nghiên cứ u
Ở

Việ t Nam, nghiên cứ u về du lị ch đã có nhiề u cơng trình nghiên cứ u ở

nhữ ng góc độ và trên quy mơ khác nhau như : Vũ Thế Bình (chủ biên) (2008),
Non nư ớ c Việ t Nam, NXB Văn hóa thơng tin; Đồ ng Ngọ c Minh – Vư ơ ng Lơi
Đình (2002), Kinh tế du lị ch, NXB trẻ ; Phạ m Trung Lư ơ ng (2010), Tài nguyên
và môi trư ờ ng du lị ch, NXB Giáo dụ c; Bùi Thị Hả i Yế n (2009), Tài nguyên du
lị ch, NXB Giáo dụ c. Ngồi ra cũng có nhiề u tác giả đi vào nghiên cứ u tìm hiể u
riêng mộ t loạ i hình du lị ch như : Thự c trạ ng phát triể n loạ i hình du lị ch sinh thái
(2009), đề án phát triể n củ a trư ờ ng Đạ i họ c kinh tế quố c dân. Lê Thị Vân
4


(2008), Giáo trình văn hóa du lị ch, NXB Hà Nộ i. Nộ i dung cơ bả n củ a các cơng
trình trên nhằ m đánh giá tiề m năng, giớ i thiệ u các điể m du lị ch trên khắ p đấ t
nư ớ c. Từ đó cũng có mộ t số cơng trình đư a ra nhữ ng đị nh hư ớ ng nhằ m phát
triể n ngành du lị ch củ a Việ t Nam trong tư ơ ng lai. Trong hầ u hế t các cơng trình
nghiên cứ u trên, tỉ nh Phú Thọ ln đư ợ c nhắ c đế n như mộ t mả nh đấ t giàu tiề m
năng trong việ c phát triể n du lị ch đặ c biệ t loạ i hình du lị ch văn hóa.
Ở tỉ nh Phú Thọ , đã có nhiề u cơng trình nghiên cứ u khác nhau nhằ m tìm ra
cách đánh giá tiề m năng, thự c trạ ng phát triể n tài nguyên du lị ch văn hóa ở tỉ nh
Phú Thọ , từ đó đư a ra nhữ ng đị nh hư ớ ng để phát triể n loạ i hình du lị ch văn hóa
tư ơ ng xứ ng vớ i tiề m năng củ a tỉ nh như : Sở Văn hóa Thơng tin và Du lị ch Phú
Thọ đã đư a ra bả n Quy hoạ ch tổ ng thể phát triể n du lị ch Phú Thọ giai đoạ n
2000 – 2010 và đị nh hư ớ ng đế n năm 2020 vớ i các nộ i dung chính:
- Thự c trạ ng phát triể n du lị ch Phú Thọ trong thờ i gian qua.
- Tiề m năng, nguồ n nhân lự c phát triể n du lị ch Phú Thọ
- Điể m mạ nh – điể m yế u và cơ hộ i – thách thứ c.
- Đề xuấ t phát triể n du lị ch Phú Thọ
- Đề xuấ t kế hoạ ch phát triể n du lị ch Phú Thọ 2000 – 2010
- Đề xuấ t mộ t số chính sách nhằ m thúc đẩ y phát triể n du lị ch Phú Thọ qua
các phân kỳ
Đặ c biệ t từ năm 2005 chư ơ ng trình “ Du lị ch hư ớ ng về cộ i nguồ n” củ a 3

tỉ nh Phú Thọ - Yên Bái – Lào Cai đư ợ c thự c hiệ n nhằ m khai thác tài nguyên du
lị ch củ a 3 tỉ nh, đư a du lị ch trở thành “ngành kinh tế mũi nhọ n” ở 3 tỉ nh. Ngoài
ra, năm 2008 UBND 3 tỉ nh Phú Thọ - Yên Bái - Lào Cai có cuố n kỉ yế u “Hộ i
thả o nâng cao chấ t lư ợ ng sả n phẩ m du lị ch”. Trên báo Văn hóa, Thể thao và Du
lị ch Phú Thọ số 02 năm 2009 có bài: Du lị ch văn hóa – Lị ch sử đấ t tổ Hùng
Vư ơ ng tiề m năng, triể n vọ ng củ a thạ c sĩ Nguyễ n Phi Nga, số báo 01 năm 2010
có bài: Lễ hộ i – sứ c hút củ a du lị ch Phú Thọ , tác giả Quách Sinh, bài Du lị ch
Phú Thọ theo góc nhìn tổ ng quan văn hố củ a tác giả Nguyễ n Ngọ c Ân. Ngoài
ra, năm 2010 ở trư ờ ng Đạ i họ c Hùng Vư ơ ng, tác giả Trầ n Văn Thụ c trong cuố n
5


sách “Nhữ ng làng văn hoá, văn nghệ dân gian đặ c sắ c ở tỉ nh Phú Thọ ” đã giớ i
thiệ u về các nét văn hóa, nghệ thuậ t củ a tỉ nh Phú Thọ , trong đó có đề cậ p đế n
mộ t số lễ hộ i trong tỉ nh Phú Thọ . Năm 2011, có khóa luậ n tố t nghiệ p củ a sinh
viên Nguyễ n Diệ u Thu, trư ờ ng Đạ i họ c Hùng Vư ơ ng nghiên cứ u về “Tiề m năng
và thự c trạ ng phát triể n du lị ch văn hóa ở tỉ nh Phú Thọ ”
Có thể khái quát nhữ ng bài viế t này thành nhữ ng vấ n đề sau:
- Nghiên cứ u về tài nguyên du lị ch văn hóa bao gồ m du lị ch văn hóa vậ t
thể , du lị ch văn hóa phi vậ t thể .
- Nghiên cứ u các điề u kiệ n nhằ m phát triể n loạ i hình du lị ch văn hóa chủ
yế u đề cậ p đế n điề u kiệ n tự nhiên.
- Nghiên cứ u thự c trạ ng phát triể n loạ i hình du lị ch văn hóa.
- Nghiên cứ u và đề xuấ t mộ t số giả i pháp phát triể n loạ i hình du lị ch văn hóa.
Tuy vậ y đây cũng chỉ là nhữ ng bài viế t, cơng trình nghiên cứ u nhỏ lẻ .
Huyệ n Hạ Hòa nằ m ở phía Tây Bắ c củ a tỉ nh Phú Thọ là nơ i có nhiề u di
tích lị ch sử văn hóa gắ n vớ i truyề n thuyế t thờ i dự ng nư ớ c như : Đề n Mẫ u Âu Cơ ,
Đề n Nghè, Đề n Chu Hư ng…các đị a danh này đã và đang đư ợ c quy hoạ ch, từ ng
bư ớ c đầ u tư , nâng cấ p cơ sở vậ t chấ t, tăng cư ờ ng xây dự ng đa dạ ng hóa sả n
phẩ m du lị ch mang đậ m bả n sắ c văn hóa truyề n thố ng. Đạ i hộ i Đả ng bộ huyệ n

lầ n XXI đã xác đị nh: Du lị ch dị ch vụ là mộ t ngành kinh tế mũi nhọ n đư ợ c ư u
tiên trong chỉ đạ o và tổ chứ c thự c hiệ n. Theo đó, đã xây dự ng “ Đề án phát triể n
du lị ch huyệ n Hạ Hoà ” gồ m 2 giai đoạ n lớ n: Từ năm 2005 - 2010 tậ p trung phát
triể n cơ sở hạ tầ ng và từ năm 2010 sẽ khai thác các dị ch vụ tạ i cơ sở du lị ch. Các
tác giả Nguyễ n Văn Khỏ e, Đoàn Mạ nh Phư ơ ng, Tạ Văn Nhã, Nguyễ n Cơng
Chính trong cuố n “Hạ Hòa – Tiề m năng và cơ hộ i đầ u tư ” (xuấ t bả n năm 2005)
có viế t về mộ t số tài nguyên du lị ch đặ c biệ t tài nguyên phụ c vụ du lị ch văn hóa
củ a huyệ n như : Đề n Mẫ u Âu Cơ , chiế n khu 10 Đạ i Phạ m, chiế n khu Vầ n – Hiề n
Lư ơ ng. Trong đó có đoạ n viế t về nhữ ng điể m nhấ n trong kế hoạ ch kinh tế Xã
hộ i huyệ n Hạ Hòa giai đoạ n 2006 – 2010 và đị nh hư ớ ng đế n năm 2020: “Tạ o sự
tăng trư ở ng mạ nh mẽ trong các ngành dị ch vụ , chuyể n dị ch cơ cấ u kinh tế đúng
6


hư ớ ng. Tổ chứ c hình thành các mơ hình dị ch vụ hồn chỉ nh (từ sả n xuấ t, phân
phố i đế n tiêu dùng), phát triể n đa dạ ng các loạ i hình dị ch vụ đó là: Dị ch vụ du
lị ch sinh thái, du lị ch văn hóa, nhà hàng, khách sạ n…Tăng cư ờ ng quả ng bá văn
hóa, du lị ch để thu hút đầ u tư và khách tham quan du lị ch, hình thành các khu du
lị ch khép kín”, như ng chư a có nộ i dung nào nghiên cứ u cụ thể về vấ n đề phát
triể n loạ i hình du lị ch văn hóa củ a huyệ n Hạ Hòa. Năm 2011 sinh viên Bùi Thị
Hoa trư ờ ng Đạ i họ c Hùng Vư ơ ng có khóa luậ n tố t nghiệ p nghiên cứ u về “Khả
năng phát triể n loạ i hình du lị ch sinh thái – văn hóa ở huyệ n Hạ Hịa, tỉ nh Phú
Thọ ” Ngồi ra, trên báo Phú Thọ cũng có mộ t số bài viế t đề cậ p đế n việ c phát
triể n du lị ch huyệ n Hạ Hòa. Tuy nhiên đây chỉ mang tính chấ t nhữ ng bài viế t
nhỏ lẻ , chỉ đề cậ p khái quát chứ chư a ở mứ c độ nghiên cứ u chuyên sâu, chư a
thậ t sự chú trọ ng đế n việ c phát triể n loạ i hình du lị ch văn hóa, biế n loạ i hình này
trở thành mộ t mơ hình đư a vào kinh doanh.
Nhìn chung lạ i, đây chỉ là nhữ ng bài viế t nhỏ lẻ , việ c nghiên cứ u tìm hiể u
mộ t cách hệ thố ng về du lị ch văn hố huyệ n Hạ Hồ cho đế n nay vẫ n chư a có
tác giả nào thự c hiệ n. Trên cơ sở tìm hiể u, đánh giá, phân tích về loạ i hình du

lị ch này, chúng tơi sẽ tổ ng hợ p đư ợ c tấ t cả các tiề m năng cơ bả n nhấ t, đánh giá
đúng hiệ n trạ ng phát triể n du lị ch văn hố huyệ n Hạ Hồ. Từ đó đư a ra các giả i
pháp nhằ m phát triể n loạ i hình du lị ch văn hố ở huyệ n miề n núi phía Tây Bắ c
củ a tỉ nh Phú Thọ . Vì thế , việ c thự c hiệ n “Nghiên cứ u du lị ch văn hố huyệ n Hạ
Hồ, tỉ nh Phú Thọ ” cũng có thể xem là mộ t đóng góp mớ i củ a đề tài.
3. Mụ c tiêu và nhiệ m vụ nghiên cứ u
3.1. Mụ c tiêu nghiên cứ u
Từ việ c tổ ng quan cơ sở lý luậ n về loạ i hình du lị ch văn hóa, đề tài tậ p
trung phân tích nhữ ng điề u kiệ n và hiệ n trạ ng phát triể n du lị ch văn hố huyệ n
Hạ Hồ, từ đó đề tài bư ớ c đầ u đư a ra các giả i pháp phát triể n du lị ch văn hố ở
huyệ n Hạ Hồ tỉ nh Phú Thọ .
3.2. Nhiệ m vụ nghiên cứ u
Đề tài thự c hiệ n các nhiệ m vụ sau:
7


- Tổ ng quan cơ sở lý luậ n về du lị ch và loạ i hình du lị ch văn hố.
- Phân tích điề u kiệ n phát triể n du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hịa.
- Phân tích hiệ n trạ ng phát triể n du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hịa.
- Bư ớ c đầ u đề xuấ t mộ t số giả i pháp phát triể n du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hoà.
4. Đố i tư ợ ng và phạ m vi nghiên cứ u
4.1. Đố i tư ợ ng nghiên cứ u
Đề tài lấ y loạ i hình du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hịa tỉ nh Phú Thọ làm đố i
tư ợ ng nghiên cứ u.
4.2. Phạ m vi nghiên cứ u
- Về nộ i dung: đề tài tậ p trung nghiên cứ u tiề m năng và hiệ n trạ ng phát
triể n du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hịa, tỉ nh Phú Thọ .
- Về không gian: đị a bàn huyệ n Hạ Hòa.
- Về thờ i gian: từ năm 2000 đế n nay.
5. Quan điể m nghiên cứ u và phư ơ ng pháp nghiên cứ u

5. 1. Quan quan điể m nghiên cứ u
5.1.1. Quan điể m hệ thố ng
Quan điể m hệ thố ng là mộ t trong nhữ ng quan điể m đặ c trư ng củ a đị a lí
họ c và là quan điể m cơ bả n quyế t đị nh phư ơ ng pháp tư duy tiế p cậ n mọ i vấ n đề .
Hệ thố ng là “mộ t tậ p hợ p các phầ n tử , có liên hệ vớ i nhau theo cách để đạ y đư ợ c
mụ c đích chung”. Quan điể m hệ thố ng chỉ đạ o phư ơ ng pháp nhậ n thứ c đố i
tư ợ ng nghiên cứ u và phư ơ ng pháp phân tích hệ thố ng. Theo quan điể m hệ thố ng
các yế u tố tự nhiên, kinh tế - Xã hộ i trên mộ t lãnh thổ ln ln có tác độ ng qua
lạ i và có mố i liên hệ chặ t chẽ vớ i nhau.
Theo quan điể m này, khi nghiên cứ u mộ t vấ n đề cụ thể nào đó phả i đặ t
trong vị trí tư ơ ng quan vớ i nhiề u vấ n đề , các yế u tố trong hệ thố ng cao hơ n và
trong cấ p phân vị thấ p hơ n. Du lị ch văn hóa Hạ Hồ là mộ t mắ t xích quan trọ ng
trong hệ thố ng du lị ch văn hóa củ a tỉ nh Phú Thọ . Vì vậ y, hoạ t độ ng du lị ch văn
hóa có ả nh hư ở ng đế n sự phát triể n kinh tế - Xã hộ i củ a huyệ n Hạ Hoà và tỉ nh
Phú Thọ . Đồ ng thờ i, du lị ch văn hóa chỉ là mộ t loạ i hình nằ m trong hệ thố ng các
8


loạ i hình du lị ch khác củ a huyệ n Hạ Hịa. Du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hòa còn
đư ợ c xem xét trong mố i quan hệ vớ i sự phát triể n du lị ch văn hóa củ a tỉ nh Phú
Thọ và trong các mố i quan hệ vớ i du lị ch liên vùng củ a tỉ nh Phú Thọ .
5.1.2. Quan điể m lãnh thổ
Sự phân hóa củ a các điề u kiệ n vị trí đị a lí, tài nguyên du lị ch văn hóa và
các điề u kiệ n phát triể n củ a mỗ i lãnh thổ khác nhau, vì thế , sự phát triể n củ a các
loạ i hình du lị ch văn hóa ở mỗ i đị a phư ơ ng sẽ khác nhau.
Vậ n dụ ng quan điể m lãnh thổ đòi hỏ i phả i đặ t sự phát triể n loạ i hình du
lị ch văn hóa củ a huyệ n Hạ Hòa phả i đặ t trong điề u kiệ n nhấ t đị nh về lãnh thổ
củ a huyệ n Hạ Hòa.
5.1.3. Quan điể m tổ ng hợ p
Sử dụ ng quan điể m tổ ng hợ p đòi hỏ i phả i nhìn nhậ n vấ n đề mộ t cách tổ ng

quát. Phân tích đố i tư ợ ng nghiên cứ u như mộ t hệ thố ng trong mố i liên hệ biệ n
chứ ng giữ a đố i tư ợ ng vớ i chính thể mà bả n thân nó là mộ t bộ phậ n cấ u thành.
Nghiên cứ u tổ ng hợ p các điề u kiệ n, tài nguyên du lị ch, các yế u tố kinh tế
- Xã hộ i, sự phân bố và biế n độ ng củ a chúng.
Nghiên cứ u loạ i hình du lị ch văn hóa trên đị a bàn huyệ n Hạ Hòa phả i
đư ợ c nhìn nhậ n mộ t cách tổ ng hợ p.
5.1.4. Quan điể m lị ch sử
Trong nhữ ng hoàn cả nh cụ thể nhấ t đị nh, mỗ i mộ t đố i tư ợ ng khách quan
đề u có sự xuấ t hiệ n, sự phát triể n, diễ n biế n và kế t thúc. Xem xét quá trình diễ n
biế n lị ch sử để tìm ra quy luậ t tấ t yế u củ a sự phát triể n lị ch sử đó.
5.1.5. Quan điể m phát triể n bề n vữ ng
Nghiên cứ u nhữ ng biệ n pháp để khai thác các tiề m năng phát triể n du lị ch
văn hóa ở Hạ Hoà nhằ m đáp ứ ng đư ợ c nhu cầ u phát triể n hiệ n tạ i mà không làm
ả nh hư ở ng đế n tư ơ ng lai (không làm cạ n kiệ t, ô nhiễ m các nguồ n tài nguyên).
5.2. Phư ơ ng pháp nghiên cứ u
5.2.1. Phư ơ ng pháp khả o sát thự c đị a
Để thự c hiệ n đề tài tôi tiế n hành nhiề u đợ t điề u tra tạ i các điể m du lị ch văn
9


hóa củ a huyệ n Hạ Hịa, làm việ c vớ i các cơ quan đị a phư ơ ng từ các xã, huyệ n
Hạ Hòa đế n tỉ nh Phú Thọ thu thậ p tư liệ u, quan sát trự c tiế p các hoạ t độ ng về du
lị ch văn hóa ở huyệ n Hạ Hồ. Kế t quả điề u tra thự c đị a là cơ sở ban đầ u để thẩ m
đị nh lạ i mộ t số nhậ n đị nh trong quá trình nghiên cứ u.
5.2.2. Phư ơ ng pháp điề u tra phỏ ng vấ n
Qua các lầ n khả o sát thự c đị a tôi tiế n hành điề u tra phỏ ng vấ n đố i vớ i
ngư ờ i dân, chủ các cơ sở kinh doanh và các nhà quả n lý. Từ đó thấ y đư ợ c
nhữ ng ả nh hư ở ng củ a hoạ t độ ng du lị ch văn hóa đế n sự phát triể n kinh tế - xã
hộ i củ a huyệ n Hạ Hoà, tỉ nh Phú Thọ .
5.2.3. Phư ơ ng pháp thu thậ p, xử

lý tài liệ u

Phư ơ ng pháp thu thậ p tài liệ u là phư ơ ng pháp truyề n thố ng đư ợ c sử dụ ng
trong nghiên cứ u Đị a lí kinh tế – Xã hộ i. Việ c thu thậ p tài liệ u phả i thông qua
nhiề u nguồ n, từ đó phân tích, chọ n lọ c để có nhữ ng tài liệ u cầ n thiế t. Việ c thu
thậ p tài liệ u củ a đề tài chủ yế u từ các Phòng, ban, ngành củ a huyệ n Hạ Hòa như :
Phòng Văn hóa, phịng thố ng kê, phịng kinh tế …và Sở , ban, ngành củ a tỉ nh Phú
Thọ như : Sở Văn hóa – Thể thao và Du lị ch, Cụ c thố ng kê tỉ nh Phú Thọ …Các
số liệ u đư ợ c thu thậ p từ 1996 – nay.
5.2.4. Phư ơ ng pháp thố ng kê toán họ c
Sau khi đã thu thậ p số liệ u và điề u tra thự c tế , phư ơ ng pháp thố ng kê toán
đư ợ c sử dụ ng để xử lí các số liệ u phù hợ p vớ i nộ i dung nghiên cứ u củ a đề tài.
Phư ơ ng pháp thố ng kê toán họ c giúp cho việ c đả m bả o tính đị nh lư ợ ng củ a đề
tài, thể hiệ n ở việ c đả m bả o tính đị nh lư ợ ng trong phân tích các điề u kiệ n và
hiệ n trạ ng phát triể n du lị ch văn hóa củ a huyệ n Hạ Hòa.
5.2.5. Phư ơ ng pháp so sánh bả n đồ , biể u đồ
Từ các bả n đồ , biể u đồ , các kiế n thứ c đị a lí đư ợ c thu thậ p có giá trị tổ ng
thể và toàn diệ n hơ n, sâu sắ c hơ n. Các biể u đồ giúp cho việ c so sánh các đố i
tư ợ ng nghiên cứ u mộ t cách dễ dàng hơ n, từ đó, các kế t luậ n đư ợ c rút ra trong
qua trình nghiên cứ u loạ i hình du lị ch văn hóa ở huyệ n Hạ Hịa.
Đồ ng thờ i, từ việ c nghiên cứ u, phân tích các bả n đồ như bả n đồ hành
10


chính huyệ n Hạ Hịa, bả n đồ tài ngun du lị ch huyệ n Hạ Hòa..., giúp cho
việ c phân tích các điề u kiệ n và hiệ n trạ ng phát triể n du lị ch văn hóa củ a huyệ n
Hạ Hòa khách quan hơ n.
Bên cạ nh việ c sử dụ ng các bả n đồ như nhữ ng tài liệ u tham khả o thu thậ p
đư ợ c, các kế t quả nghiên cứ u đư ợ c thể hiệ n trên các bả n đồ : bả n đồ tài nguyên

du lị ch văn hóa củ a huyệ n Hạ Hịa, bả n đồ hiệ n trạ ng phát triể n du lị ch văn hóa
củ a huyệ n Hạ Hịa.
6. Giớ i thiệ u cấ u trúc củ a đề tài
Ngoài phầ n mở đầ u, kế t luậ n, tài liệ u tham khả o, phụ lụ c, nộ i dung chính
củ a đề tài tậ p trung trong 3 chư ơ ng:
Chư ơ ng 1: Cơ sở lý luậ n về loạ i hình du lị ch văn hố.
Chư ơ ng 2: Điề u kiệ n phát triể n du lị ch văn hóa huyệ n Hạ Hịa, tỉ nh Phú Thọ
Chư ơ ng 3: Hiệ n trạ ng và giả i pháp phát triể n du lị ch văn hóa huyệ n Hạ
Hịa, tỉ nh Phú Thọ

11


NỘ I DUNG
CHƯ Ơ NG 1
CƠ

SỞ

LÝ LUẬ N VỀ LOẠ I HÌNH DU LỊ CH VĂN HỐ

1.1. Các khái niệ m chung
1.1.1. Khái niệ m du lị ch
Du lị ch là mộ t khái niệ m bao hàm nộ i dung kép. Mộ t mặ t, du lị ch mang
lạ i ý nghĩa thông thư ờ ng từ việ c đi lạ i củ a con ngư ờ i vớ i mụ c đích vui chơ i giả i
trí, nghỉ ngơ i…Mặ t khác du lị ch đư ợ c nhìn nhậ n như là hoạ t độ ng gắ n chặ t vớ i
nhữ ng kế t quả kinh tế - sả n xuấ t, tiêu thụ do chính nó tạ o ra.
Trong điề u kiệ n kinh tế phát triể n, du lị ch là mộ t hoạ t độ ng không thể thiế u
đư ợ c trong hoạ t độ ng bình thư ờ ng củ a mỗ i ngư ờ i dân. Trong các chuyế n du lị ch
nộ i đị a hoặ c ra nư ớ c ngồi, con ngư ờ i khơng chỉ dừ ng lạ i ở việ c nghỉ ngơ i, giả i trí

mà cịn nhằ m thỏ a mãn cả nhữ ng nhu cầ u to lớ n về mặ t tinh thầ n. Thông qua việ c
phát triể n du lị ch quố c tế , sự hiể u biế t và mố i quan hệ giữ a các dân tộ c ngày càng
mở rộ ng.
Du lị ch là mộ t hiệ n tư ợ ng kinh tế - Xã hộ i thu hút hàng tỉ ngư ờ i trên thế
giớ i. Bả n chấ t kinh tế củ a du lị ch là ở chỗ sả n xuấ t và cung cấ p hàng hóa phụ c
vụ thỏ a mãn nhu cầ u vậ t chấ t và tinh thầ n củ a khách. Vớ i sự phát triể n củ a du
lị ch thì ngành kinh tế phụ c vụ cho du lị ch phả i ra đờ i để đáp ứ ng nhu cầ u củ a
con ngư ờ i.
Du lị ch là mộ t dạ ng hoạ t độ ng củ a dân cư trong thờ i gian rỗ i, liên quan tớ i
sự di chuyể n và lư u lạ i tạ m thờ i bên ngoài nơ i cư trú thư ờ ng xuyên nhằ m nghỉ
ngơ i chữ a bệ nh, phát triể n thể chấ t và tinh thầ n, nâng cao trình độ nhậ n thứ c văn
hố hoặ c thể thao kèm theo việ c tiêu thụ nhữ ng giá trị về tự nhiên, kinh tế và
văn hoá (I.I Piogionic – 1985 ).
Nhìn từ góc độ thay đổ i về không gian củ a du khách, du lị ch là mộ t trong
nhữ ng hình thứ c di chuyể n tạ m thờ i từ vùng này sang vùng khác, từ mộ t nư ớ c
này sang mộ t nư ớ c khác mà không thay đổ i nơ i cư trú hay nơ i làm việ c.

12


Nhìn từ góc độ kinh tế : Du lị ch là mộ t ngành kinh tế , dị ch vụ có nhiệ m vụ
phụ c vụ cho nhu cầ u tham quan giả i trí, nghỉ ngơ i, có hoặ c không kế t hợ p vớ i
các hoạ t độ ng chữ a bệ nh, thể thao, nghiên cứ u khoa họ c và các nhu cầ u khác.
Theo họ c giả Mỹ McIntosh và Goeldner du lị ch là mộ t ngành tổ ng hợ p củ a các
lĩnh vự c lữ hành, khách sạ n, vậ n chuyể n và tấ t cả các yế u tố cấ u thành khác kể
cả xúc tiế n quả ng bá nhằ m phụ c vụ nhu cầ u và mong muố n củ a khách du lị ch.
Nhìn từ góc độ nhu cầ u củ a du khách thì du lị ch là mộ t sả n phẩ m tấ t yế u
củ a sự phát triể n kinh tế - Xã hộ i củ a loài ngư ờ i đế n mộ t giai đoạ n nhấ t đị nh, chỉ
trong hoàn cả nh kinh tế thị trư ờ ng phát triể n, gia tăng thu nhậ p bình quân đầ u
ngư ờ i, tăng thờ i gian rỗ i do tiế n bộ khoa họ c – công nghệ , phư ơ ng tiệ n giao

thông và thông tin ngày càng phát triể n, làm phát sinh nhu cầ u nghỉ ngơ i, tham
quan du lị ch củ a con ngư ờ i. Bả n chấ t đích thự c củ a du lị ch là du ngoạ m để cả m
nhậ n nhữ ng giá trị vậ t chấ t và tinh thầ n có tính văn hóa cao. Tiế p cậ n du lị ch
dư ớ i góc độ nhu cầ u củ a con ngư ờ i thì du lị ch đư ợ c hiể u là mộ t hiệ n tư ợ ng.
Trư ớ c thế kỉ XIX, đế n tậ n đầ u thế kỉ XX du lị ch vẫ n đư ợ c coi là đặ c quyề n củ a
tầ ng lớ p giàu có, quý tộ c và ngư ờ i ta chỉ coi đây như là mộ t hiệ n tư ợ ng cá biệ t
trong đờ i số ng kinh tế - X.hộ i. Các giáo sư Thụ y Sĩ là Hunziker và Krapf đã
khái quát: “ Du lị ch là tổ ng hợ p các hiệ n tư ợ ng và các mố i quan hệ nả y sinh từ
việ c đi lạ i và lư u trú củ a nhữ ng ngư ờ i ngoài đị a phư ơ ng, nhữ ng ngư ờ i khơng có
mụ c đích đị nh cư và khơng liên quan đế n bấ t kì hoạ t độ ng kiế m tiề n nào”.
Như vậ y có khá nhiề u khái niệ m về du lị ch như ng tổ ng hợ p lạ i ta thấ y du
lị ch hàm chứ a các yế u tố cơ bả n sau:
- Du lị ch là mộ t hiệ n tư ợ ng kinh tế - xã hộ i
- Du lị ch là sự di chuyể n và tạ m thờ i lư u trú ngoài nơ i cư trú thư ờ ng
xuyên củ a các cá nhân hoặ c tậ p thể nhằ m thỏ a mãn các nhu cầ u đa dạ ng củ a họ .
- Du lị ch là tậ p hợ p các hoạ t độ ng kinh doanh phong phú và đa dạ ng
nhằ m phụ c vụ cho các cuộ c hành trình, lư u trú tạ m thờ i và các nhu cầ u khác củ a
cá nhân hoặ c tậ p thể khi họ ở ngoài nơ i cư trú thư ờ ng xuyên củ a họ .
Các cuộ c hành trình, lư u trú tạ m thờ i củ a các cá nhân hoặ c tậ p thể đó đề u đồ ng
13


thờ i có mộ t số mụ c đích nhấ t đị nh, trong đó có mụ c đích hịa bình.
Khác vớ i các quan điể m trên, các họ c giả biên soạ n Từ điể n Bách Khoa
toàn thư Việ t Nam (1966) đã tách hai nộ i dung cơ bả n củ a du lị ch thành hai
phầ n riêng biệ t.
Nghĩa thứ nhấ t (đứ ng trên góc độ mụ c đích chuyế n đi): Du lị ch là mộ t
dạ ng nghỉ dư ỡ ng sứ c, tham quan tích cự c củ a con ngư ờ i ngoài nơ i cư trú vớ i
mụ c đích: nghỉ ngơ i, giả i trí, xem danh lam thắ ng cả nh, di tích lị ch sử , cơng
trình văn hóa, nghệ thuậ t…

Nghĩa thứ hai (đứ ng trên góc độ kinh tế ): Du lị ch là mộ t ngành kinh
doanh có hiệ u quả cao về nhiề u mặ t: nâng cao hiể u biế t về thiên nhiên, truyề n
thố ng lị ch sử và văn hóa dân tộ c từ đó góp phầ n tăng thêm tình yêu quê hư ơ ng
đấ t nư ớ c; đố i vớ i ngư ờ i nư ớ c ngồi là tình hữ u nghị vớ i dân tộ c mình; về mặ t
kinh tế , du lị ch là lĩnh vự c kinh doanh mang lạ i hiệ u quả rấ t lớ n; có thể coi là
hình thứ c xuấ t khẩ u hàng hóa dị ch vụ tạ i chỗ .
Việ c phân đị nh rõ ràng hai nộ i dung cơ bả n củ a khái niệ m có ý nghĩa góp phầ n
thúc đẩ y sự phát triể n du lị ch.
Theo điể m 1, điề u 4, chư ơ ng I, Luậ t du lị ch Việ t Nam (14/06/2005): “Du
lị ch là các hoạ t độ ng có liên quan đế n chuyế n đi củ a con ngư ờ i ngoài nơ i cư trú
thư ờ ng xuyên củ a mình nhằ m đáp ứ ng yêu cầ u tham quan. Tìm hiể u, giả i trí,
nghỉ dư ỡ ng trong mộ t khoả ng thờ i gian nhấ t đị nh”. [9]
Như vậ y có thể thấ y rõ sự khác nhau về quan niệ m du lị ch. Tuy nhiên
theo thờ i gian các quan niệ m này dầ n hoàn thiệ n. Trong điề u kiệ n củ a nư ớ c ta
hiệ n nay, quan niệ m phổ biế n đư ợ c công nhậ n rộ ng rãi là quan niệ m đư ợ c trình
bày trong Luậ t Du lị ch Việ t Nam đư ợ c Quố c hộ i nư ớ c Cộ ng hoà xã hộ i chủ
nghĩa Việ t Nam khố IX, kỳ họ p thứ 7 thơng qua ngày 14 tháng 6 năm 2005.
1.1.2. Khái niệ m loạ i hình du lị ch
Để có thể đư a ra các đị nh hư ớ ng và chính sách phát triể n đúng đắ n về du
lị ch các nhà quả n lý vĩ mô về du lị ch cũng như các nhà quả n trị doanh nghiệ p du
lị ch cầ n phân du lị ch thành các loạ i hình du lị ch khác nhau. Việ c phân loạ i sẽ
14


đả m bả o tính hệ thố ng khi có quan điể m thố ng nhấ t về khái niệ m loạ i hình du
lị ch. Phân loạ i các loạ i hình du lị ch giúp xác đị nh đư ợ c nhữ ng đóng góp về kinh
tế cũng như hạ n chế củ a từ ng loạ i hình du lị ch, trên cơ sở đó các tổ chứ c quả n lý
du lị ch sẽ hoạ ch đị nh nhữ ng chính phù hợ p để khuyế n khích hoặ c hạ n chế đố i
vớ i từ ng thể loạ i du lị ch tùy theo mụ c tiêu và chính sách phát triể n chung củ a
mộ t vùng, mộ t đị a phư ơ ng hay mộ t quố c gia. Phân loạ i các loạ i hình du lị ch làm

cơ sở cho hoạ t độ ng Marketing củ a các nơ i đế n và các tổ chứ c kinh doanh du
lị ch. Mỗ i loạ i hình du lị ch có các đặ c trư ng riêng củ a nhóm khách du lị ch.
Thơng qua việ c phân tích các loạ i hình du lị ch, mỗ i vùng, mỗ i đị a phư ơ ng, quố c
gia có thể xác đị nh đư ợ c điể m mạ nh, điể m yế u củ a mình để lự a chọ n khách
hàng mụ c tiêu phù hợ p.
Theo Trư ơ ng Sỹ Quý (2002) khái niệ m loạ i hình du lị ch có thể đư ợ c đị nh
nghĩa như sau: “Loạ i hình du lị ch đư ợ c hiể u là mộ t tậ p hợ p các sả n phẩ m du lị ch
có nhữ ng đặ c điể m giố ng nhau, hoặ c vì chúng thỏ a mãn nhu cầ u, độ ng cơ du
lị ch tư ơ ng tự , hoặ c đư ợ c bán cho cùng mộ t nhóm khách hàng, hoặ c vì chúng có
cùng mộ t cách phân phố i, mộ t cách tổ chứ c như

nhau, hoặ c đư ợ c xế p chúng vào

mộ t mứ c giá bán nào đó”.
1.2. Các loạ i hình du lị ch
Du lị ch bắ t nguồ n từ mong muố n đư ợ c số ng sót, khát vọ ng chinh phụ c
nhữ ng vùng đấ t mớ i và ư ớ c mơ muố n mở rộ ng hoạ t độ ng kinh doanh buôn bán.
Hoạ t độ ng du lị ch có thể đư ợ c phân chia thành các nhóm – các thể loạ i du lị ch
theo nhữ ng tiêu thứ c khác nhau nhằ m mộ t mụ c đích nào đó. Thể loạ i du lị ch
biể u hiệ n nhữ ng nét đặ c trư ng củ a mộ t nhóm khách du lị ch. Có nhiề u cách phân
loạ i các hoạ t độ ng du lị ch như căn cứ vào mụ c đích chuyế n đi, căn cứ vào phạ m
vi lãnh thổ , căn cứ vào sự tư ơ ng tác củ a khách du lị ch đố i vớ i nơ i đế n du lị ch…
Tác giả Lê Thông, Nguyễ n Minh Tuệ và nhữ ng ngư ờ i khác (năm 2010)
trong “Đị a lí Du lị ch Việ t Nam” đã chia các loạ i hình du lị ch như sau:
- Phân loạ i theo mụ c đích chuyế n đi chia thành: du lị ch thuầ n tuý và du lị ch
kế t hợ p.
15


Du lị ch thuầ n tuý: Bả n chấ t đích thự c củ a du lị ch là du ngoạ m để cả m nhậ n

nhữ ng giá trị vậ t chấ t và tinh thầ n có tính văn hố cao. Chuyế n du ngoạ n đó có
thể có mụ c đích thuầ n t là tham quan, nghỉ ngơ i, giả i trí, nâng cao nhậ n thứ c về
thế giớ i xung quanh. Du lị ch thuầ n tuý có thể bao gồ m: Du lị ch tham quan, du
lị ch giả i trí, du lị ch thể thao không chuyên, du lị ch khám phá, du lị ch nghỉ dư ỡ ng.
Du lị ch kế t hợ p: Ngồi mụ c đích du lị ch thuầ n t cũng có nhiề u cuộ c hành
trình tham quan vì các lý do khác nhau như họ c tậ p, công tác, hộ i nghị , tôn
giáo…Trong cuộ c hành trình này, khơng ít ngư ờ i đã sử dụ ng các dị ch vụ du lị ch
như lư u trú, ăn uố ng tạ i khách sạ n – nhà hàng và tranh thủ thờ i gian rỗ i để rham
quan, nghỉ ngơ i, ngắ m cả nh, nhằ m cả m nhậ n tạ i chỗ các giái trị thiên nhiên, văn
hoá ở nơ i đế n. Du lị ch kế t hợ p bao gồ m các loạ i hình du lị ch tơn giáo, du lị ch
họ c tậ p, nghiên cứ u, du lị ch thể thao kế t hợ p, du lị ch công vụ , du lị ch chữ a bệ nh,
du lị ch thăm thân. [17, 22].
Theo tài nguyên du lị ch, du lị ch đư ợ c chia thành hai hình thứ c: Du lị ch văn
hố và du lị ch sinh thái
Du lị ch văn hoá: Theo điề u 4, chư ơ ng I, Luậ t du lị ch Việ t Nam: “Du lị ch
văn hóa là hình thứ c du lị ch dự a vào bả n sắ c văn hóa dân tộ c vớ i sự tham gia
củ a cộ ng đồ ng nhằ m bả o tồ n và phát huy các giá trị văn hóa truyề n thố ng”.
Du lị ch sinh thái: Theo Luậ t du lị ch Việ t Nam (2005) “Du lị ch sinh thái là
hình thứ c du lị ch dự a vào tự nhiên, gắ n vớ i bả n sắ c văn hoá đị a phư ơ ng vớ i sự
tham gia củ a cộ ng đồ ng nhằ m phát triể n bề n vữ ng”. [9]
- Theo pham vi lãnh thổ , du lị ch đư ợ c chia ra làm hai loạ i hình du lị ch:
Du lị ch trong nư ớ c: Là mộ t loạ i hình du lị ch có phạ m vi hẹ p, chỉ giớ i hạ n
trong phạ m vi củ a mộ t nư ớ c, mộ t quố c gia, chi phí phả i trả cho nhữ ng chuyế n
du lị ch là tiề n trong nư ớ c không phả i ngoạ i tệ .
Du lị ch quố c tế : Là loạ i hình du lị ch có phạ m vi rộ ng, khơng chỉ giớ i hạ n
trong nư ớ c mà mở rộ ng sang các quố c gia khác trên thế giớ i. Du lị ch quố c tế
phân ra làm hai loạ i: du lị ch chủ độ ng là loạ i hình du lị ch trự c tiế p chủ độ ng đón
khách du lị ch nư ớ c ngoài và tăng thêm doanh thu ngoạ i tệ ; du lị ch bị độ ng là
16

loạ i hình du lị ch mà nư ớ c gử i khách đi du lị ch sang nư ớ c khác phả i mấ t mộ t
khoả n ngoạ i tệ nhấ t đị nh. Tấ t cả các nư ớ c đề u muố n phát triể n du lị ch chủ độ ng
hơ n là loạ i hình du lị ch bị độ ng vì doanh thu sẽ cao hơ n mà không phả i mấ t
ngoạ i tệ khi gử i khách du lị ch sang nư ớ c khác.
- Phân loạ i theo vị trí đị a lý củ a các cơ sở du lị ch:
Du lị ch nghỉ biể n: Là các cơ sở du lị ch đóng tạ i vùng ven biể n vớ i mụ c đích
đón khách tớ i du lị ch nghỉ mát và tắ m biể n.
Du lị ch nghỉ núi: Là các cơ sở du lị ch đóng trên núi vớ i mụ c đích thu hút
khách du lị ch leo núi, ngắ m cả nh thư giãn tăng cư ờ ng sứ c khỏ e.
Bên cạ nh đó cịn có các loạ i hình du lị ch thành phố và du lị ch nông thôn.
- Theo thờ i gian củ a cuộ c hành trình (độ dài củ a chuyế n đi) chia thành:
Du lị ch ngắ n ngày: Là loạ i hình du lị ch thư ờ ng vào cuố i tuầ n hoặ c vào
nhữ ng ngày nghỉ không kéo dài quá 1- 2 ngày.
Du lị ch dài ngày: Là loạ i hình du lị ch thư ờ ng đư ợ c tổ chứ c vào các dị p
nghỉ dài ngày như nhữ ng thờ i gian nghỉ phép, thờ i gian nghỉ đông, thờ i gian
nghỉ hè.
- Phân loạ i theo các phư ơ ng tiệ n giao thông gồ m:
Du lị ch đi bộ : Loạ i hình du lị ch này du khách có thể tổ chứ c đi theo các
đồn vớ i mụ c đích tham quan mộ t số các đị a điể m du lị ch nào đó gầ n nơ i ở .
Du lị ch đi xe đạ p: Là loạ i hình du lị ch thư ờ ng đư ợ c tổ chứ c vào cuố i tuầ n,
có đủ thờ i gian để đi đế n mộ t số nơ i nào đó gầ n nơ i ở củ a mình, vừ a có thể tăng
cư ờ ng sứ c khỏ e vừ a có thể ngắ m cả nh thiên nhiên có tác dụ ng thư giãn sau
nhữ ng thờ i gian mệ t mỏ i.
Du lị ch ơ tơ: Là loạ i hình du lị ch phát triể n mạ nh có số du khách đơng nhấ t
trong tồn bộ lư ợ ng khách du lị ch hiệ n hay do nhu cầ u và chấ t lư ợ ng cuộ c số ng
ngày càng đư ợ c nâng cao, đáp ứ ng ngày càng đầ y đủ nhu cầ u củ a con ngư ờ i.
Du lị ch máy bay: Là loạ i hình du lị ch tiên tiế n nhấ t, loạ i hình du lị ch này
nhằ m đáp ứ ng nhu cầ u củ a các du khách ở xa. Tuy nhiên đây lạ i là hình thứ c du
lị ch có giá thành vậ n chuyể n rấ t cao, không thể phù hợ p vớ i tầ ng lớ p Xã hộ i có thu

17


nhậ p thấ p. [17, 16]
Ngoài các cách phân loạ i nêu trên, ngư ờ i ta còn sử dụ ng nhiề u cách phân
loạ i khác nhau như : Phân loạ i theo hình thứ c tổ chứ c chia thành: Du lị ch có tổ
chứ c, du lị ch cá nhân, du lị ch gia đình. Theo vị trí đị a lí chia thành: Du lị ch biể n,
du lị ch núi, du lị ch đồ ng quê, du lị ch đô thị . Chia theo lứ a tuổ i - đố i tư ợ ng
khách, theo phư ơ ng thứ c hợ p đồ ng, theo đị a điể m lư u trú…
1.3. Du lị ch văn hóa
1.3.1. Khái niệ m
Khái niệ m du lị ch văn hóa đư ợ c nhiề u nhà nghiên cứ u và các họ c giả đề cậ p
đế n. Theo Pijoinik, du lị ch là ngành có đị nh hư ớ ng tài nguyên rõ rệ t, tùy vào
môi trư ờ ng tài nguyên mà hoạ t độ ng du lị ch đư ợ c chia thành 2 nhóm du lị ch là
du lị ch văn hóa và du lị ch sinh thái.
Ngư ờ i ta gọ i du lị ch văn hóa là hoạ t độ ng du lị ch diễ n ra chủ yế u trong
môi trư ờ ng nhân văn, hoặ c hoạ t độ ng du lị ch đó tậ p trung khai thác tài nguyên
du lị ch nhân văn. Quan điể m này đề cậ p đế n việ c khai thác các tài nguyên du
lị ch nhân văn trong phát triể n du lị ch văn hố.
Du lị ch văn hóa là loạ i hình du lị ch mà mụ c đích chính là nhằ m nâng cao
hiể u biế t cho cá nhân về mọ i lĩnh vự c như : lị ch sử , kiế n trúc, kinh tế , hộ i họ a, chế
độ xã hộ i, cuộ c số ng củ a ngư ờ i dân cùng các phong tụ c, tậ p quán củ a đấ t nư ớ c du
lị ch. Như vậ y chúng ta có thể hiể u du lị ch văn hóa là mộ t loạ i hình du lị ch mà
mụ c đích chính là nâng cao hiể u biế t cho cá nhân, thông qua các chuyế n du lị ch
đế n nhữ ng vùng đấ t mớ i để đáp ứ ng nhu cầ u tìm hiể u và nghiên cứ u lị ch sử , kiế n
trúc, văn hóa nghệ thuậ t, kinh tế , chế độ Xã hộ i, cuộ c số ng và phong tụ c tậ p quán
củ a đị a phư ơ ng, đấ t nư ớ c đế n du lị ch hoặ c kế t hợ p vớ i nhiề u mụ c đích khác.
Du lị ch vừ a là phư ơ ng tiệ n, vừ a là mụ c đích củ a kinh doanh du lị ch. Du
lị ch văn hóa nhằ m chuyể n hóa các giá trị văn hóa, các giá trị vậ t chấ t cũng như
tinh thầ n cho hoạ t độ ng du lị ch, là phư ơ ng thứ c hấ p dẫ n vì nó giả i quyế t nhữ ng

nhu cầ u về cả m thụ cả nh quan củ a quố c gia và du lị ch văn hóa thư ờ ng dành cho
nhữ ng du khách có trình độ cao trong Xã hộ i.
18


Như vậ y du lị ch văn hoá theo quan điể m này thì đư ợ c xem là mộ t hiệ n
tư ợ ng văn hóa. Nhữ ng cố gắ ng thu hút khách ở các điể m du lị ch phả i mang tính
văn hóa. Du lị ch văn hóa thư ờ ng thu hút nhữ ng ngư ờ i mà mố i quan tâm chủ yế u
củ a họ là truyề n thố ng lị ch sử , phong tụ c tậ p quán, nề n văn hóa nghệ thuậ t củ a
nơ i đế n.
Như vậ y, có nhiề u cách nhìn nhậ n và quan niệ m về du lị ch văn hóa theo
nhiề u góc độ khác nhau. Đế n nay, ở Việ t Nam du lị ch văn hóa ngày càng đư ợ c
quan tâm, phát triể n. Hiệ n nay, Luậ t du lị ch củ a nư ớ c ta đã cụ thể hóa khái niệ m
du lị ch văn hóa. Theo điề u 4, chư ơ ng I, Luậ t du lị ch Việ t Nam (14/06/2005) : “Du
lị ch văn hóa là hình thứ c du lị ch dự a vào bả n sắ c văn hóa dân tộ c vớ i sự tham gia
củ a cộ ng đồ ng nhằ m bả o tồ n và phát huy các giá trị văn hóa truyề n thố ng”.[9]
Luậ t Du lị ch đề cậ p đế n khía cạ nh kế t hợ p khai thác các bả n sắ c văn hoá dân tộ c
vớ i việ c bả o tồ n các bả n sắ c văn hố đó trong việ c phát triể n du lị ch văn hố.
Như vậ y từ việ c phân tích các quan điể m về du lị ch văn hoá ta có thể
hiể u: Du lị ch văn hóa là loạ i hình du lị ch nhằ m nâng cao hiể u biế t cho du khách
về lị ch sử , kiế n trúc, kinh tế - Xã hộ i, lố i số ng và phong tụ c tậ p quán ở nơ i họ
đế n thăm. Đị a điể m đế n thăm củ a du khách có thể là các di tích văn hóa, bả o
tang, lễ hộ i đị a phư ơ ng, liên hoan nghệ thuậ t, thể thao.
1.3.2. Vai trò củ a du lị ch văn hóa trong giai đoạ n hiệ n nay
Bên cạ nh loạ i hình du lị ch du lị ch sinh thái gầ n đây du lị ch văn hóa đư ợ c
xem là loạ i sả n phẩ m đặ c thù củ a các nư ớ c đang phát triể n, thu hút nhiề u khách
du lị ch quố c tế . Du lị ch văn hóa chủ yế u dự a vào nhữ ng sả n phẩ m văn hóa,
nhữ ng lễ hộ i truyề n thố ng dân tộ c, kể cả nhữ ng phong tụ c tín ngư ỡ ng... để tạ o
sứ c hút đố i vớ i khách du lị ch bả n đị a và từ khắ p nơ i trên thế giớ i. Đố i vớ i khách
du lị ch có sở thích nghiên cứ u, khám phá văn hóa và phong tụ c tậ p quán bả n đị a,

thì du lị ch văn hóa là cơ hộ i để thỏ a mãn nhu cầ u củ a họ . Phầ n lớ n hoạ t độ ng du
lị ch văn hóa gắ n liề n vớ i đị a phư ơ ng - nơ i lư u giữ nhiề u lễ hộ i văn hóa. Khách
du lị ch ở các nư ớ c phát triể n thư ờ ng lự a chọ n nhữ ng lễ hộ i củ a các nư ớ c để tổ
chứ c nhữ ng chuyế n du lị ch nư ớ c ngoài. Bở i thế , thu hút khách du lị ch tham gia
19


du lị ch văn hóa tứ c là tạ o ra dòng chả y mớ i và cả i thiệ n cuộ c số ng củ a ngư ờ i
dân đị a phư ơ ng. Ở

nhữ ng nư ớ c kém phát triể n hoặ c đang phát triể n, nề n tả ng

phát triể n phầ n lớ n không dự a vào nhữ ng đầ u tư lớ n để tạ o ra nhữ ng điể m du
lị ch đắ t tiề n, mà thư ờ ng dự a vào nguồ n du lị ch tự nhiên và sự đa dạ ng trong bả n
sắ c dân tộ c. Nhữ ng nguồ n lợ i này không tạ o ra giá trị lớ n cho ngành du lị ch,
như ng lạ i đóng góp đáng kể cho sự phát triể n củ a cộ ng đồ ng Xã hộ i. Nhữ ng
quố c gia phát triể n mạ nh du lị ch văn hóa là Thái Lan, Indonesia, Malaysia,
Trung Quố c, và mộ t số nư ớ c thuộ c khu vự c Nam Mỹ ....
Vớ i hình thứ c du lị ch văn hóa, khách du lị ch đư ợ c đi tìm hiể u các giá trị
văn hóa truyề n thố ng củ a đân tộ c, về nhữ ng nơ i linh thiêng củ a đấ t nư ớ c để thể
hiệ n thái độ thành kính lịng biế t ơ n đố i vớ i nhữ ng ngư ờ i có cơng vớ i dân tộ c
vớ i đấ t nư ớ c, nâng cao nhậ n thứ c củ a mỗ i cá nhân đố i vớ i các giá trị văn hóa
dân tộ c, thể hiệ n đạ o lý “ Uố ng nư ớ c nhớ nguồ n ”, tư ở ng nhớ tôn vinh công lao
củ a các vị tư ớ ng, nhữ ng ngư ờ i có cơng dự ng nư ớ c và giữ gìn đấ t nư ớ c. Du lị ch
văn hóa là đem lạ i các giá trị nhân văn củ a các cộ ng đồ ng, các dân tộ c cho mọ i
ngư ờ i, để cùng và giúp mọ i ngư ờ i khám phá nhữ ng giá trị củ a văn hóa, hư ớ ng
mọ i ngư ờ i đế n Chân - Thiệ n - Mỹ thông qua các sả n phẩ m du lị ch.
Nói tóm lạ i du lị ch văn hóa mang đế n nhữ ng lợ i ích Xã hộ i sau:
- Ngư ờ i đi đư ợ c chiêm ngư ỡ ng các cả nh đẹ p q hư ơ ng, có thái độ thành
kính đố i vớ i nhữ ng ngư ờ i có cơng vớ i đấ t nư ớ c, có cơng tơn tạ o chùa chiề n

thành các cả nh đẹ p củ a quê hư ơ ng đấ t nư ớ c
- Ngư ờ i đị a phư ơ ng có nhiề u công ăn việ c làm từ dị ch vụ du lị ch, cả i thiệ n
đờ i số ng, xóa đói giả m nghèo.
- Giớ i thiệ u đư ợ c các đặ c sả n, sả n phẩ m thủ công mỹ nghệ ở đị a phư ơ ng.
- Tạ o tình cả m tố t đẹ p, kế t nố i nhữ ng con ngư ờ i quá khứ và hiệ n tạ i thành
nhữ ng ngư ờ i yêu quê hư ơ ng, yêu đấ t nư ớ c, ham họ c hỏ i, hăng say phụ c vụ đấ t
nư ớ c và dân tộ c.
- Thỏ a mãn óc tị mị ham họ c hỏ i củ a du khách.

20


1.3.3. Các loạ i hình du lị ch văn hóa
Dự a vào nhiề u mụ c đích khác nhau chia ra các hình thứ c du lị ch văn hóa
khác nhau.
- Theo mụ c đích chuyế n đi, du lị ch văn hóa đư ợ c chia thành:
+ Du lị ch tìm hiể u bả n sắ c văn hóa: Khách đi tìm hiể u các nề n văn hóa
chủ yế u. Mụ c đích củ a chuyế n đi là tìm hiể u, nghiên cứ u. Đố i tư ợ ng khách chủ
yế u là các nhà nghiên cứ u khoa họ c, họ c sinh, sinh viên. Đó là các chư ơ ng trình
du lị ch dã ngoạ i đế n các bả o tàng dân tộ c ít ngư ờ i…
+ Du lị ch tham quan văn hóa: Đây là loạ i hình du lị ch kế t hợ p giữ a tham
quan vớ i nghiên cứ u, tìm hiể u văn hóa trong mộ t chuyế n đi.
Đố i tư ợ ng tham gia phong phú gồ m cả khách đi vừ a để tham quan, vừ a để
nghiên cứ u và nhữ ng khách chỉ để chiêm ngư ỡ ng, để biế t và thỏ a mãn sự tị mị
có trào lư u.
- Theo mứ c độ cụ thể hay tổ ng hợ p củ a chuyế n đi, du lị ch văn hóa đư ợ c
chia thành 2 loạ i:
+ Du lị ch văn hóa vớ i mụ c đích cụ thể : Khách du lị ch thuộ c thể loạ i này
thư ờ ng đi vớ i mụ c đích đã đị nh sẵ n. Thư ờ ng họ là các cán bộ khoa họ c, sinh
viên và chuyên gia.

+ Du lị ch văn hóa vớ i mụ c đích tổ ng hợ p: Gồ m đông đả o nhữ ng ngư ờ i
thích mở mang về kiế n thứ c thế giớ i và thỏ a mãn tị mị củ a mình.
Nhìn chung cách phân chia loạ i hình du lị ch văn hóa có ý nghĩa tư ơ ng
đố i. Vì thế trên thự c tế , khách du lị ch thư ờ ng kế t hợ p du lị ch văn hóa vớ i nhiề u
mụ c đích khác nhau.
1.3.4. Các điề u kiệ n phát triể n du lị ch văn hóa
Các điề u kiệ n phát triể n du lị ch văn hóa nhìn chung tư ơ ng tự như các điề u
kiệ n phát triể n du lị ch nói chung. Tuy nhiên đố i vớ i loạ i hình du lị ch văn hóa
cầ n có các điề u kiệ n cụ thể như sau:
1.3.4.1. Tài nguyên du lị ch văn hóa
Mộ t quố c gia muố n phát triể n du lị ch văn hóa trư ớ c hế t phả i có tài nguyên
21


du lị ch văn hóa. Các đặ c điể m củ a tài ngun du lị ch văn hóa nhìn chung cũng
mang nhữ ng đặ c điể m như tài nguyên du lị ch nói chung.
Du lị ch là mộ t trong nhữ ng ngành có đị nh hư ớ ng tài nguyên rõ rệ t. Tài
nguyên du lị ch có ả nh hư ở ng trự c tiế p đế n tổ chứ c lãnh thổ củ a ngành du lị ch,
đế n việ c hình thành chun mơn hóa củ a vùng du lị ch và hiệ u quả kinh tế củ a
hoạ t độ ng du lị ch. Như vậ y tài nguyên du lị ch đư ợ c xem là tiề n đề để phát triể n
du lị ch. Thự c tế cho thấ y tài nguyên du lị ch càng phong phú, càng đặ c sắ c bao
nhiêu thì sứ c hấ p dẫ n và hiệ u quả củ a hoạ t độ ng du lị ch càng cao bấ y nhiêu.
Theo Luậ t du lị ch Việ t Nam, tài nguyên du lị ch đư ợ c hiể u là “ cả nh quan
tự nhiên, di tích lị ch sử , di tích cách mạ ng, giá trị nhân văn, cơng trình lao độ ng
sáng tạ o củ a con ngư ờ i có thể đư ợ c sử dụ ng nhằ m thỏ a mãn nhu cầ u du lị ch, là
yế u tố cơ bả n để hình thành các điể m du lị ch, khu du lị ch, nhằ m tạ o ra sứ c hấ p
dẫ n du lị ch ”
Tài nguyên du lị ch đư ợ c phân chia thành 2 nhóm: Tài nguyên du lị ch tự
nhiên và tài nguyên du lị ch nhân văn. Trong đó vớ i rấ t nhiề u quan điể m củ a các
nhà nghiên cứ u, tài nguyên du lị ch nhân văn là nhóm tài nguyên có nguồ n gố c

nhân tạ o, nghĩa là do con ngư ờ i tạ o ra. Toàn bộ nhữ ng sả n phẩ m có giá trị về vậ t
chấ t cũng như tinh thầ n do con ngư ờ i sáng tạ o ra đề u đư ợ c coi là nhữ ng sả n
phẩ m văn hóa.
Tài nguyên du lị ch nhân văn bao gồ m các di sả n thế giớ i và di tích lị ch sử
- văn hố, lễ hộ i truyề n thố ng, các đố i tư ợ ng du lị ch gắ n vớ i dân tộ c họ c, làng
nghề thủ công truyề n thố ng.
Như vậ y tài nguyên du lị ch nhân văn cũng đư ợ c coi là tài nguyên du lị ch
văn hóa. Để phát triể n du lị ch văn hóa, tài nguyên du lị ch nhân văn là điề u kiệ n
đầ u tiên và cầ n thiế t để phát triể n du lị ch văn hóa.
1.3.4.2. Điề u kiệ n kinh tế - xã hộ i, chính trị
- Dân cư – nguồ n lao độ ng
Dân cư và nguồ n lao độ ng là nguồ n lự c quan trọ ng củ a nề n sả n xuấ t xã
hộ i. Cùng vớ i hoạ t độ ng lao độ ng, dân cư cịn có nhu cầ u nghỉ ngơ i và du lị ch.
22


Số dân càng đơng thì số dân tham gia vào hoạ t độ ng du lị ch càng lớ n.
Vớ i việ c nắ m vữ ng số dân, thành phầ n dân tộ c, đặ c điể m nhân khẩ u, sự
phân bố , mậ t độ dân cư có ý nghĩa lớ n đố i vớ i sự phát triể n du lị ch. Nhu cầ u du
lị ch củ a con ngư ờ i tùy thuộ c vào đặ c điể m Xã hộ i và nhân khẩ u củ a dân cư . Cơ
cấ u nghề nghiệ p củ a dân cư cũng là mộ t điề u kiệ n để thúc đẩ y phát triể n du lị ch
văn hóa. Sự tậ p trung đơng dân cư vào các điể m du lị ch, các thành phố …liên
quan mậ t thiế t đế n lao độ ng cho ngành du lị ch củ a mộ t đị a phư ơ ng.
- Sự phát triể n củ a nề n sả n xuấ t xã hộ i và các ngành kinh tế
Mộ t trong nhữ ng yế u tố quan trọ ng có ả nh hư ở ng đế n sự phát sinh và
phát triể n du lị ch là điề u kiệ n điề u kiệ n kinh tế chung.
Nề n kinh tế chung phát triể n là tiề n đề cho sự ra đờ i và phát triể n củ a các
ngành kinh tế du lị ch. Mứ c số ng về vậ t chấ t và trình độ văn hóa chung củ a nhân
dân, thu nhậ p củ a nhân dân có thể đi du lị ch .
Sự phát triể n củ a nông nghiệ p và công nghiệ p thự c phẩ m là cơ sở cung

cấ p nguồ n hàng hóa nhấ t cho du lị ch. Ngành công nghiệ p dệ t cung cấ p cho các
xí nghiệ p du lị ch các loạ i vả i để trang bị văn phịng, ngành cơng nghiệ p chế biế n
gỗ trang bị đồ gỗ cho các văn phòng, cơ sở lư u trú.
- Chính sách phát triể n du lị ch
Chính sách phát triể n du lị ch là chìa khóa dẫ n đế n thành công trong việ c
phát triể n du lị ch, nó có thể kìm hãm nế u đư ờ ng lố i sai vớ i thự c tế .
Chính sách phát triể n du lị ch đư ợ c thể hiệ n ở 2 mặ t: thứ nhấ t là chính sách
chung củ a tổ chứ c du lị ch thế giớ i đố i vớ i các nư ớ c thành viên, thứ 2 là chính
sách củ a các cơ quan quyề n lự c tạ i đị a phư ơ ng, quố c gia đó.
Mặ t thứ 2 có ý nghĩa quan trọ ng hơ n cả vì nó huy độ ng đư ợ c sứ c ngư ờ i căn
cứ vào khả năng thự c tế tạ i mỗ i vùng, quố c gia đó để đư a ra chính sách phù hợ p.
- An ninh chính trị và an tồn xã hộ i
Du lị ch bên cạ nh việ c nghỉ ngơ i là thẩ m nhậ n nhữ ng giá trị vậ t chấ t tinh
thầ n độ c đáo, khác lạ vớ i quê hư ơ ng mình. Điề u này đòi hỏ i sự đi lạ i giao lư u
củ a du khách giữ a các quố c gia, các vùng miề n. Bầ u chính trị hịa bình sẽ kích
23


thích sự phát triể n củ a du lị ch quố c tế . Mộ t thế giớ i bấ t ổ n về chính trị , xung độ t
về sắ c tộ c, tôn giáo làm ả nh hư ở ng đế n phát triể n du lị ch tứ c là khơng làm trịn “
sứ mệ nh ” đố i vớ i du lị ch, gây nên nỗ i hồi nghi, tâm lí sợ hãi cho du khách.
Bên cạ nh đó, nhữ ng cuộ c nộ i chiế n, nhữ ng cuộ c chiế n tranh xâm lư ợ c làm hủ y
hoạ i tài nguyên du lị ch, các cơng trình kiế n trúc do lồi ngư ờ i sáng tạ o nên.
Ngoài ra nhữ ng thiên tai cũng có tác độ ng xấ u đế n sự phát triể n du lị ch
trong đó có du lị ch văn hóa.
- Trình độ dân trí
Ngồi nhữ ng điề u kiệ n chung giúp cho du lị ch đư ợ c phát triể n như sự ổ n
đị nh về chính trị , nề n kinh tế ngày càng phát triể n, giao thông vậ n tả i thuậ n lợ i,
thờ i gian rỗ i, nhữ ng chính sách du lị ch hợ p lí thì du lị ch văn hóa cịn có nhữ ng
điề u kiệ n riêng để có thể phát triể n trong đó quan trọ ng nhấ t là do trình độ dân

trí đư ợ c nâng cao. So vớ i du lị ch tự nhiên, loạ i hình du lị ch văn hóa có tác dụ ng
nhậ n thứ c nhiề u hơ n, giả i trí là thứ yế u.
Khi trình độ dân trí đư ợ c nâng cao ngồi việ c tiế p thu cái mớ i củ a cuộ c
số ng hiệ n tạ i thì việ c quay về tìm hiể u nhữ ng giá trị văn hóa truyề n thố ng đang
đư ợ c đẩ y mạ nh. Đó là mộ t nhu cầ u mang tính thờ i đạ i. Cuộ c số ng hiệ n tạ i củ a
mỗ i ngư ờ i bắ t nguồ n từ từ quá khứ và thế hệ ngày nay muố n tìm hiể u nhữ ng đặ c
điể m quan trọ ng hình thành và phát triể n củ a chính tổ tiên mình. Du lị ch văn hóa
giả i quyế t và đáp ứ ng đư ợ c tấ t cả nhữ ng nhu cầ u đó. Hơ n thế nữ a, thông qua du
lị ch văn hóa tạ o ra sự két nố i giữ a quá khứ và hiệ n tạ i từ đó có mộ t hư ớ ng phát
triể n chung cho Xã hộ i tư ơ ng lai.
1.3.4.3. Cơ sở hạ tầ ng và cơ sở vậ t chấ t kĩ thuậ t
- Cơ sở hạ tầ ng
Có ý nghĩa đặ c biệ t đố i việ c đẩ y mạ nh du lị ch. Du lị ch trong đó có du lị ch
văn hóa gắ n vớ i sự di chuyể n củ a con ngư ờ i trên mộ t khoả ng cách nhấ t đị nh. Nó
phụ thuộ c vào mạ ng lư ớ i đư ờ ng xá và phư ơ ng tiệ n giao thơng. Chỉ có thông qua
lư ớ i giao thông thuậ n tiệ n, nhanh chóng thì du lị ch mớ i trở thành hiệ n tư ợ ng phổ
biế n trong Xã hộ i.
24