Tài liệu Chủ đề nhân sinh trong ca dao dân gian ppt

Chủ đề nhân sinh trong ca dao dân gian


Đừng đập phên xoi mọt
Đừng vạch lá tìm sâu
Ai cũng dân đen đầu,
Chớ làm điều bạc dạ
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đập
phên xoi mọt Kẻ hay bới móc, tìm kiếm từng khuyết điểm nhỏ nhặt của người
khác. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16198 )
Đừng đi lang chạ
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Không quan hệ bất chính.
Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16202 )
Đừng đi lang chạ mà hư,
Ở đây với dượng cũng như có chồng.
Chưa chồng dượng kiếm chồng cho,
Chưa con dượng kiếm con cho mà bồng.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * X. Đừng đi lang chạ Xuất xứ:
- Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16203 )
Đừng chửi mèo mắng chó
Đừng xán rá đá đòn.
=> Tương Đương v
ớ
i Anh Ng
ữ hoặc :
Ghi Chú: * X. Xán (ném) rá đá ki
ềng.Giải

Thích Phương Ngữ: Xán (ném) rá đá đòn Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu
số 16192 )
Đừng có phơi ló nống sưa
Chèo đò ngược động mà lừa duyên em.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ:
Đừng phơi ló (lúa) nống sưa (thưa), Chèo đò ngược động (núi) Xuất xứ: - Miền
Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 16195 )
Đừng thấy anh nghèo mà phụ,
Đừng thấy anh khó mà vong,
Nước lớn còn có khi ròng,
Làm người ai khỏi mắc vòng gian nan.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Nam, Bạc
Liêu (Câu số 2846 )
Đi mòn đàng, chết cỏ, chó quen hơi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Phải đi lại một địa điểm nào
đó rất nhiều lần để giải quyết một vấn đề khó khăn. Đi mòn đàng chết cỏ chó quen
hơi mà chẳng nên việc gì Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15229 )
Đi ngang nghe tiếng em than
Mên thưa gió lọt trong gan não nùng.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15235 )
Đi ngúc trôốc ngúc tai
Chưng "Dĩ Hòa vi quý"
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đi
ngúc (gục) trôốc (đầu) ngúc tai; Cúi đầu đi không thèm để ý đến xung quanh. Xuất
xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15243 )
Đàn bà lo khi sinh đẻ,
Đàn ông lo khi đi ẻ trời mưa
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Đối với người phụ nữ, sự sinh
đẻ cực kỳ nguy hiểm, mặc dầu đó cũng là bản năng tự nhiên như việc đi ẻ (ỉa) của

người đàn ông. Nhưng đối với đàn ông việc đi ẻ là một việc dễ chịu (buồn ỉa) còn
đối với đàn bà, sinh đẻ là cả một sự đau đớn (đau như đau đ
ẻ) thậm chí có thể nguy
hiểm đến tính mệnh (người chửa cửa mả) ấy vậy mà dân gian đưa hai nỗi lo đó ra
so sánh với nhau để châm biếm cái sự tào lao vớ vẫn của người đàn ông. Mày rõ
vớ vẫn, nỏ trách người ta nói đàn bà lo khi sinh đẻ, đàn ông lo khi đi ẻ trời mưa
Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14522 )
Đàn bà lòng dạ hiểm sâu
Ngôi đâu cũng nói những câu ân tình
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung,
Khánh Hòa (Câu số 14523 )
Đàn ông bán nhà, đàn bà bán lợn
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Đàn ông giỏi tính toán những
việc lớn như bán nhà, đàn bà giỏi tính toán những việc nhỏ như bán lợn Trong gia
đình, mỗi người có một sở trường và vai trò khác nhau. Muốn đạt hiệu quả tối đa,
phải tùy việc để có sự phân công phù hợp. Xuất xứ: - Mi
ền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu
số 14095 )
Đàn ông trục cúi mắt giang
Đàn bà lang nhang cẳng nhện
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đàn
ông trục cúi (đầu gối) mắt giang, Đàn bà lang nhang cẳng (chân) nhện; (Đầu gối
mắt giang; cẳng chân quá gầy nên đầu gối lộ như mắt cây giang; lang nhang cẳng
nhện; gầy, khẳng khiu) . Hai kiểu người này có hoạt động sinh lý khoẻ. Trông lão
xì ke rứa (thế) chứ khoẻ lắm đó đàn ông trục cúi mắt giang, đàn bà lang nhang
cẳng nhện mà. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14125 )
Đàng rẹ phân đôi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ:
Đàng (đường) rẹ (rẽ) phân đôi; Sự chia phôi mỗi người một ngả Xuất xứ: - Miền
Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14165 )

Đàng trơn đi cho chóng
Cháo nóng húp lộn quanh
Sự lẹ đã rành rành,
Muốn cho kíp nỏ thành,
Muốn cho chầy răng (sao) được,
Nỏ muốn chầy răng được?
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ:
Đàng (đường) trơn đi cho chóng, Cháo nóng húp lộn quanh ( Đường trơn bước
nhanh thì ít bị chầy, cháo nóng húp vòng quanh mép bát (chỗ tỏa nhiệt nhanh nhất,
đỡ nóng) thì dễ ăn hơn. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14172 )
Đánh đu với tinh có ngày ra tóp
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giao du với hạng người xấu
hạng lưu manh, ranh ma, độc ác thì có ngày mang họa vào thân. Tau (tao) nói cho
mà biết mấy con mắt xanh mỏ đỏ đó là yêu tTinh đấy, đánh đu với Tinh có ngày ra
tóp đó Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14202 )
Đánh giặc giự vua, làm mùa giự giống
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ:
Đánh giặc giự (giữ) vua, làm mùa giự (giữ) giống; 1 - Đánh giặc mà không giữ
được vua thì không có ai làm minh chủ trụ; làm mùa mà không giữ giống thì mùa
sau không thể sản xuất được. 2 - Làm cái gì cũng phải giữ được cái gốc, giữ được
cái vốn để phát triển về sau. Cố mà chọn lấy ít nếp thơm để dành mùa sau, đánh
giặc giữ vua, làm mùa giữ giống bà nó ạ. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu
số 14205 )
Đánh lưng cằng găng bụng
Ra nằm gáy ngủ phè
Chưa đến tiết mùa hè
Chó hác mồm le lại.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Chó
hác (há) mồm le lại (lưỡi). Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14221 )
Đào Hạnh không biết việc

Người thì lặt cứt, kẻ thì đi buôn .
Từ mai cho đến chiều hôm,
Tháng ngày vất vả nuôi con trưởng thành.
Phải khi mưa gió bất bình,
Bỏ quê bỏ quán lên rừng xanh đào mài.
Còng lưng tối mắt suốt ngày,
Xa gần đều muôn lấy người làng tôi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 14541 )
Đau đớn thay cho cơn quế giữa rừng,
Để ác đen nó độ đau lòng quế thay.
Ước gì con ác nó bay
Phượng hoàng nó độ, quế nay bằng lòng.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đau
đớn thay cho cơn (cây) quế giữa rừng; Để ác đen nó độ (đậu) đau lòng quế thay;
Quế là cây có vỏ chứa tinh dầu cay và thơm làm dược liệu quý có nhiều công
dụng. ác đen là loài chim ăn thịt có bộ lông đen, sải cánh dài hay bắt gia cầm trông
bẩn thỉu, xấu xí, gớm ghiếc. Người xưa rất có ác cảm với loại chim này. Hàm chỉ
sự không tương xứng, thường là trong quan hệ lứa đôi. Xuất xứ: - Miền Trung,
Nghệ Tĩnh (Câu số 14779 )
Đau như lấy gây mà lể
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đau
như lấy gây (gai) mà lể; Đau nhói vì bị vật nhọn đâm vào thịt đột ngột. Xuất xứ: -
Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14824 )
Đêm nằm nghị lại mà coi;
Lấy chồng đánh bạc như voi phá nhà
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đ
êm
nằm nghị (nghĩ) lại mà coi; Nổi buồn khổ của người vợ có chồng nghiện cờ bạc,
gia tài tan hoang, hạnh phúc gia đình tan nát. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh

(Câu số 15018 )
Đêm qua chính thực là đêm
Rọt xót như mói dạ mềm như dưa
Gọi nàng chẳng thấy nàng thưa
Thò tay bẻ khoá trời vừa rạng đông
Trách trời sao chóng rạng đông
Chẳng khuya tí nữa để lòng thở than.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15035 )
Điếc câm điếc cảy
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Điếc đến mức không nghe
thấy gì hết. Bà lão điếc câm điếc cảy thế mà vẫn thích hóng chuyện. Xuất xứ: -
Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15330 )
Điếc trào tai
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15334 )
Đo bò mần truồng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đo
bò mần (làm) truồng (chuồng); Toan tính mọi việc sít sao, chặt chẽ đâu vào đấy.
Nhà mình eo hẹp, phải biết đo bò mần truồng con ạ. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15424 )
Đò dọc quan cấm, đò ngang không chèo
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Vô phương, hết lối, tiến thoái
lưỡng nan. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15458 )
Đó rách mà đó nỏ trôi
Đó còn ngáng trộ cho tôi cực lòng.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đó
rách mà đó nỏ (không) trôi Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15517 )
Đó rách ngáng trộ
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * (Đó; một loại dụng cụ đánh

bắt cá, hình trụ, kết bằng tre, miệng túm, hom trổ ở hông, đặt chắn ngang ở dòng
nước chảy để đón cá; trộ dòng nước chảy bị chắn lại để đặt đó) Không có năng lực
gì hoặc đã hết khả năng, hết thời mà vẫn chiếm giữ vị trí, cản trở người. đáng được
trọng dụng hơn. Chủ tịch chủ tiếc gì cái loại nớ (ấy), đó rách ngáng trộ thì có. Xuất
xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15518 )
Đò sao đò có không đưa
Tại người đi sớm về trưa không chừng.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
15519 )
Đó thương đây đừng cho ai biết,
Rủi mai xa rồi, danh tiết còn thơm.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Nam, Bạc
Liêu (Câu số 2640 )
Đém trọ lọ đuôi
Không ai nuôi cụng nạy
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ng
ữ: Đém
(bớt) trọ (sọ) lọ đuôi, Không ai nuôi cụng nạy (lớn); Kinh nghiệm chọn giống lợn,
con nào trán và chót đuôi có vệt trắng thì dễ nuôi, chóng lớn. Mua lợn giống thì tốt
nhất là chọn được con mô (nào) đém trọ lọ đuôi loại nớ (ấy) thì không nuôi cụng
(cũng) nậy. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15060 )
Đen như côộc muồng cháy
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đen
như côộc (gốc) muồng cháy; (Côộc muồng; gốc cây muồng, một loại cây thuộc họ
Dừa, mọc hoang ở các đồi thấp) Đen nhẻm, đen nham nhở, lem luốc như gốc
muồng bị cháy. Thằng bé suốt ngay (ngày) thảy (dãi) nắng nên da đen như côộc
muồng cháy. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15110 )
Đi cưởi về sương,
Vất vả trăm đường,
Cũng nhọc lòng ta lắm.

=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đi
cưởi (móc) về sương ; Đi đầu hôm khi móc mới buông, về khuya khi sương đã
xuống dày, chỉ cảnh sống lam lũ, đầu tắt mặt tối. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15201 )
Đi cúi trôốc về cúi tai
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đi
cúi trôốc (trốc, đầu) về cúi tai; Chỉ hạng người vô sự, không muốn quan tâm đến
chuyện của người khác để giữ yên thân mình. Anh nớ (ấy) đi cúi trôốc về cúi tai
rứa mà cũng không thoát khỏi vạ vương (vạ lây) Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15199 )
Đi hơn đứng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Vận động, hoạt động thì tốt
hơn là nghỉ ngơi, làm việc hơn ở không. Con với cái đứng mô (đâu) thì đứng một
lộ (chỗ), đi hơn đứng con ạ., Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14683 )
Đi họp nói ngộ, đi giộ nói trây
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đi
họp nói ngộ, đi giộ (giỗ) nói trây; Chỉ hạng người đầu bò đầu bướn, đến đâu cũng
gây rối, phá đám. Chẳng ai như mi (mày), đi họp nói ngộ, đi giỗ nói trây Xuất xứ: -

Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 14684 )
Đi hai cong xéo khoai.
Đáng mặt trai Khố Nội,
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * : Xuất xứ: - Miền Trung,
Nghệ Tĩnh (Câu số 14674 )
Đi hôm về trầm
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1 - Lăn lộn, vất vả để 1àm ăn.
2 - Chỉ hành vi khuất tất, mờ ám của ai đó. Dạo ni (này) mi (mày) mần (làm) chi
mà đi hôm về trầm nhiều rứa (thế) Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số
14682 )
Đi quanh đi quắt không bằng nác giắt chợ Hạ

=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đi
quanh đi quắt không bằng nác (nước) giắt chợ Hạ; (Nước giắt chợ Hạ; Chợ Hạ ở
Đức Thọ Hà Tĩnh, là nơi bán nhiều giắt - một loại hến nhỏ - nấu canh rất ngon). Đi
đâu cũng nhớ về hương vị quê hương. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số
15265 )
Đôi ta như cúc với khuy
Như kim với chỉ may đi cho rồi.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15762 )
Đôi ta như gậy chống rèm
Vừa đôi thì lấy, ai dèm mặc ai.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15768 )
Đôi ta như lả với hương
Như bèo với nước, như giường với chân.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15770 )
Đôi ta như phấn với hồ
Sống chung với bạn, chết hai mồ táng chung.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15777 )
Đôi ta rày được gặp nhau
Như bếp gặp lả như cau gặp trù .
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15790 )
Đôi ta thương chắc
Chú bác trục trặc
Cha mẹ không
Giống như trâu không chạc mụi biết tắc rì đàng mô.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ

Tĩnh (Câu số 15792 )
Đói thì lôộc độ đọt khoai,
Đờng chộ ló lổ giêng hai mà mờng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói
thì lôộc độ (ngọn đậu) đọt (ngọn) khoai, (Hoặc: Đói thì ăn ngô ăn khoai,) Đờng
chộ (thấy) ló (lúa) lổ (trổ) giêng hai mà mờng (mừng) Giêng hai là lúc còn rét đ
ậm,
lúa trổ vào thời điểm này không phơi màu, bông lép thường mất mùa. Dù là lúc
giáp hạt, cần có nhanh lương thực, nhưng lúa trổ giêng hai không phải là đi
ều đáng
mừng. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15804 )
Đói thì thèm thịt thèm xôi
Hễ no cơm tẻ thì thôi mọi đường
=> Tương Đương v
ới Anh Ngữ hoặc :
Ghi Chú: * Xuất xứ: - Đại Chúng (Câu số
15807 )
Đói thì trục cúi phải bò,
Cái chân hay chạy, cái dò hay đi.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói
thì trục cúi (đầu gối) hay bò; 1 - Do bản năng sinh tồn thúc đẩy nên chẳng từ nan
việc gì để mưu sinh 2 - Ở đời hễ có nhu cầu là sẽ tìm cách để thỏa mãn Xuất xứ: -
Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15808 )
Đói tóp lộ khu
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1 - Đói đã lâu ngày nên người
gầy đến mức mông đít vốn là chỗ tập trung nhiều cơ nhất nhưng đã teo tóp lại 2 -
Cuộc sống đói khổ đến cùng cực. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số
15811 )
Đói trục cúi hay bò,
No con mắt buồn ngủ

Đói thì phải chăm chỉ làm để mà sống, no thì dễ sinh lười biếng.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói
trục cúi (đầu gối) hay bò, Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15818 )
Ở ngái mỏi chin,
Ở ghin mỏi míệng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * X. ngái (xa) mỏi chin (chân);
Giải Thích Phương Ngữ: Ở ngái (xa) mỏi chin (chân), Ở ghin (gần) mỏi míệng
Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 26504 )
Đói ăn cháo ga tra nhai gân bò
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Chỉ hạng người sống vờ vịt,
lắt léo Nhà nó mà kêu đói à? Đói đến nỗi chỉ ăn cháo ga phải không? Xuất xứ: -
Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15576 )
Đói ăn cháo kê, no chê cơm hẩm
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1 - Đói ăn cháo kê thì no lâu
no thấy cơm hẩm thì chán, không muốn ăn. 2 - Thói đời khi cần thì cái gì cũng
quý, khi không cần thì coi thường. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số
15577 )
Đói ăn chùng, cùng ăn trộm
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói
ăn chùng (vụng), cùng ăn trộm; Ở vào tình thế khó khăn thường dễ làm liều. Cái
thằng hiền lành rứa mà lại rơi vào cảnh đói ăn chùng, cùng ăn trộm. Xuất xứ: -
Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15578 )
Đói ăn phúng, túng mần càn
=> Tương Đương v
ới Anh Ngữ hoặc :
Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói
ăn phúng (vụng), túng mần (làm) càn Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số
15580 )
Đói đốt lói mà nhởi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói

đốt lói (pháo) mà nhởi (chơi); (Nói ngược). Cảnh báo những kẻ đã nghèo khó còn
thích làm chuyện phù phiếm, xa xỉ. Hắn mới tha cái đài về mở hát ra rả suốt ngay
(ngày), đúng là đã đói còn đốt lói mà nhởi. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh
(Câu số 15637 )
Đói cơm hơn no rau
Đói chàng quân tử hơn giàu vũ phu.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1 - Ít mà có chất hơn nhiều
mà chỉ có số lượng. 2 - Thanh bần hơn trọc phú, nghèo nhưng cao quý h
ơn giàu mà
thấp hèn. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15619 )
Đói cơm rách áo phải ra ăn mày
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Rơi
vào tình trạng khốn quẫn, cùng đường, không còn lối thoát. Xuất xứ: - Mi
ền Trung,
Nghệ Tĩnh (Câu số 15623 )
Đói cơm thì ăn độn rau,
Tội chi mần (làm) mọn (vợ bé) nằm sau lưng chồng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Tội
chi mần (làm) mọn (vợ bé) nằm sau lưng chồng; Quyết không làm vợ bé d
ù rơi vào
bất cứ hoàn cảnh nào. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15624 )
Đói hư việc, điếc hư thân
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Đói nghèo, thiếu thơn thì
thường hỏng việc trong nhiều trường hợp vì thiếu điều kiện giải quyết; người điếc
không nghe được người ta nói về mình, không biết điều chỉnh trong quan hệ, ứng
xử nên khó hoàn thiện nhân cách. Ở đời đói hư việc, điếc hư thân, không ai nói tài
được mô (đâu) . Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15645 )
Đói Khố Nội, tội cả xứ
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ng
ữ: Nhất

Yên Huy, nhì Khố Nội. Khố Nội là tên cũ của xã Trung Lộc và Yên Huy là tên cũ
của xã Yên Lộc (Can Lộc, Hà Tĩnh). Xưa kia, Yên Huy là xã giàu nhất trong tổng
Bạt Trạc, Khố Nội là xã giàu nhất trong tổng Nga Khê. Cho nên năm nào mất mùa
đói kém, nếu daân Khố Nội đói thì người thiên hạ cũng chẳng còn gì để mà sống.
Lấy chồng về Khố Nội thì khỏi lo rồi, không nghe người ta nói đói Khố Nội tội cả
xứ à ? Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15676 )
Đói khó đất ni hơn giàu đất khác
=> Tương Đương v
ới Anh Ngữ hoặc :
Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói
khó đất ni (này) hơn giàu đất khác; Quan niệm ngày xưa, làm ăn sinh sống, xây
dựng tổ ấm gia đình không đâu bằng ở quê hương bản quán, nơi mà mọi người
trong thân tộc quây quần để có thể tương trợ lẫn nhau. Xuất xứ: - Miền Trung,
Nghệ Tĩnh (Câu số 15675 )
Đói không ai tha, giàu ra có phận
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1 - Chế độ phu dịch bất công,
tàn bạo ngày xưa; người nghèo đói thì bị bắt phu, bắt lính; kẻ giàu có thì được
miễn giảm. 2 - Việc đời nhiễu nhương; người nghèo số phận lênh đếnh, chịu dủ
mọi thiệt thòi; kẻ giàu thì được yên hưởng mọi bề. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15679 )
Đói lòng ăn đọi cháo kê,
Khi no cơm hẩm lại chê không dùng.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15684 )
Đói lòng ăn trái cùm cang,
Đừng ăn khu gióng mà làng phải khiêng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Vùng Hương Sơn, Hương
Khê Hà Tĩnh có hai loại trái này. Trái cùm cang có vị ngọt, ăn được, c
òn khu gióng
có chất độc, ăn vào chết người. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15690 )

Đói mọi đút không ra máu
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói
mọi (muỗi) đút (đốt) không ra máu. Đói đến mức cơ thể cạn kiệt sức sống, cơ hồ
như không còn máu (cách nói thậm xưng). Đói m
ờ mắt, mờ mũi. Đói đến mức giác
quan tê liệt Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15701 )
Đôi mách đôi lai
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Chỉ hạng người hay ngồi lê
nói xấu người khác. Không phải kể đôi mách đôi lai Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15696 )
Đói ngưở khói càng sèm
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói
ngưởi (ngửi) khói càng sèm (thèm); Bị cái đói dày vò, hành hạ đến mức khó chịu,
ngửi mùi khói cũng nghĩ đến thức ăn. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số
15707 )
Đói nghèo sinh hư, no dư sinh tử tế
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Nhân cách con người phụ
thuộc vào hoàn cảnh. Gặp hoàn cảnh thuận lợi trở thành tốt, gặp hoàn cảnh khó
khăn có thể trở nên đồi bại. Con người ta hễ đói nghèo thì sinh hư, hễ no dư thì
sinh tử tế. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15705 )
Đói rau khoai chấm mói cụng ngon
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Đói rau khoai chấm mói
(muối) cụng (cũng) ngon; 1 - Đói đến mức ăn những thứ tầm thường cũng cảm
thấy ngon. 2 - Gặp điều kiện khó khăn eo hẹp, dễ chấp nhận những vật dụng tối
thiểu. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15725 )
Đói rau, đau thuốc
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * 1- Nh
ững thứ tối cần thiết cho
sự sống, không dung không thể được. 2 - Những phương sách cần thiết phải áp

dụng trong các tình huơng cụ thể. Đói rau đau thuốc có cách chi hơn nựa (nữa) mô
(đâu). Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15726 )
Đói sinh cùng, túng sinh hoảng
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15728 )
Đôi ta đã quyết thì hành,
Đã đan thì lận tròn vành thì thôi
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15736 )
Đôi ta như đụa trửa mâm
Không ăn cũng cầm cho thỏa lòng nhau.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15767 )
Đôi ta như đá với dao
Năng liếc thì sắc năng chào thì quen.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15763 )
Đôi ta như bấc với dầu
Khơi ra cho rạng kẻo sầu tương tư
Đôi ta như thủy với ngư
Chàng như Dương Lễ thiếp như Lưu Bình
Đang còn kết bạn huống chi mình với ta.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15750 )
Đôi ta như bộ con bài
Đã bắt thì bén chớ nài thấp cao.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15751 )
Đôi ta như cặp chim non
Khi vui ríu rít khi buồn vẩn vơ.

=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15756 )
Đôi ta như chỉn mới xe
Xỏ kim kim xỏ, may hè nào may.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ
Tĩnh (Câu số 15759 )
Đói troong bụng không ai hay,
Áo rách cựa tay người ta biết.
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đói
troong (trong) bụng không ai hay, Áo rách cựa (cửa) tay người ta biết. ; Cần phải
hạn chế một cách tối đa những nhược điểm dễ lộ ra ngoài. Đi cưới bạn bè, xe cộ
nhếch nhác rứa mà chịu được à, đói trong bụng không ai hay, áo rách cựa tay
người ta biết. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15817 )
Đói vàng mắt
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Đói đến mức không có thức
ăn để tiêu hoá, gan tiết mật ra quá nhiều làm vàng c
ả mắt. Năm ấy cả xóm phải trận
đói vàng mắt. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15821 )
Đói vàng mắt, tắt tiếng
=> Tương Đương v
ới Anh Ngữ hoặc :
Ghi Chú: * Đói đến nỗi da mặt vàng ệch,
không còn hơi sức để nói. Cái năm ất Dậu, dân làng phải một trận đói vàng m
ắt, tắt
tiếng. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15822 )
Đón gió ngọn cơn
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ: Đón
gió ngọn cơn (cây); Ám chỉ những kẻ hóng hớt, chuyên tâng bốc, nịnh bợ, phỉnh
phờ người khác. Xuất xứ: - Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15862 )
Đông anh em trai thì đánh khái

Đông chị em gái thì đánh ghen
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Giải Thích Phương Ngữ:
Đông anh em trai thì đánh khái (hổ),; Quan niệm cũ, trọng nam khinh nữ, cho rằng
phụ nữ không có sức lực, ý chí như đàn ông, cho nên trong cuộc mưu sinh chẳng
có tích sự gì, ngược lại chỉ hay gây rối trong gia đình. Đẻ con gấy (gái) mần chi
cho nhiều, đông anh trai thì đánh khái, đông chị em gấy thì đánh ghen. Xuất xứ: -
Miền Trung, Nghệ Tĩnh (Câu số 15895 )
Đông con hơn đông của
=> Tương Đương với Anh Ngữ hoặc : Ghi Chú: * Con đông thì sum vầy đầm
ấm, vui cửa vui nhà, cha già mẹ yếu có điều kiện phụng dưỡng chu đáo; ngược lại,
của nhiều mà con hiếm thì cửa nhà cũng buồn tẻ, ốm đau chẳng biết cậy dựa vào