SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TỈNH THANH HĨA
PHỊNG GD&ĐT THÀNH PHỐ THANH HÓA
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ GIẢI PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC
LẤY TRẺ LÀM TRUNG TÂM CHO TRẺ MẪU GIÁO
3- 4 TUỔI
Người thực hiện
: Hoàng Thị Nhung
Chức vụ
: Giáo viên
Đơn vị công tác
: Trường MN Đông Sơn
Sáng kiến thuộc lĩnh vực: Chun mơn
THANH HĨA NĂM 2020
TIEU LUAN MOI download :
MỤC LỤC
Trang
1. Mở đầu..............................................................................................................1
1.1.Lí do chọn đề tài..........................................................................................1
1.2 Mục đích nghiên cứu...................................................................................2
1.3. Đối tượng nghiên cứu.................................................................................2
1.4 Phương pháp nghiên cứu.............................................................................2
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm................................................................3
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm...................................................3
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:....................4
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:..........................................5
2.3.1. Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.........5
2.3.2. Giải pháp 2: Xây dựng mục tiêu giáo dục............................................6
2.3.3. Giải pháp 3: Xây dựng nội dung giáo dục............................................7
2.3.4. Giải pháp 4: Tổ chức hoạt động lấy trẻ làm trung tâm.........................8
2.3.5. Giải pháp 5: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung tâm.. .10
2. 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục, với bản
thân, đồng nghiệp và nhà trường.....................................................................13
3. Kết luận và kiến nghị.......................................................................................13
3.1. Kết luận.....................................................................................................13
3.2. Kiến nghị...................................................................................................14
TIEU LUAN MOI download :
1. Mở đầu
1.1.Lí do chọn đề tài.
Khơng những nhà giáo dục mà hơn ai hết chính cha mẹ học sinh đều mong
muốn trẻ hình thành và phát triển nhân cách sớm, đặc biệt là có thói quen tốt và
hành vi đạo đức tốt để hình thành nhân cách cho trẻ sau này.Với vai trò quan
trọng như vậy, thử hỏi nếu chúng ta không làm tốt hoạt động lấy trẻ làm trung
tâm, giúp cho trẻ thể hiện nhận thức của trẻ thì có mang lại được kết quả như
mong đợi khơng? Hay chúng ta cứ tiếp tục dạy trẻ theo kiểu cơ nói trẻ lắng nghe
nếu việc dạy học của giáo viên khơng đổi mới kịp thời thì vơ tình chúng ta đang
kìm hãm sự phát triển về mọi mặt của trẻ. Vì trẻ đến trường chỉ ngồi lắng nghe
thì làm sao tiềm năng trong mỗi trẻ được khơi nguồn và phát triển.
Để làm được điều đó bản thân tơi là giáo viên luôn trăn trở lựa chọn những
đề tài và hình thức tổ chức như thế nào nhằm thu hút lơi cuốn trẻ? Thay đổi hình
thức tổ chức như thế nào cho trẻ khơng nhàm chán? Để trẻ có hứng thú không bị
nhàm chán trong các tiết học, muốn vậy trước hết ta phải giải quyết các vấn đề
trên và thay đổi cách tổ chức giờ học, cách truyền đạt, cách đầu tư chuẩn bị đồ
dùng, nghiên cứu các đề tài tạo hứng thú hơn với tất cả hoạt động trong một
ngày ở trường mầm non bé học. Trước đây trẻ chưa làm được thì cơ làm thay
nhưng khi đã lấy trẻ làm trung tâm thì cơ giáo chỉ giữ vai trị gợi mở, cơ sẽ cho
trẻ hoạt động, thảo luận theo nhóm, lắng nghe q trình thuyết trình của các
nhóm để hỗ trợ cho sự thiếu hụt mà đội mình chưa tìm ra.
Khi tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì mỗi giáo viên
cần phải giàu tri thức, sáng kiến, linh hoạt trong cách tổ chức và áp dụng được
những thủ thuật tạo ra nguồn cảm hứng cho trẻ, kích thích tư duy trẻ hoạt động,
có thể cùng trong một tiết học nhưng quá trình hoạt động của trẻ lại mang lại
những nhận thức khác nhau, cách lĩnh hội kiến thức khác nhau về chiều sâu của
nhận thức.
Bản thân là một giáo viên tơi hiểu rất rõ về trách nhiệm của mình, tơi
ln muốn học sinh của tôi được trải nghiệm, tư duy, được tìm tịi những gì mà
trẻ cịn chưa biết trong cuộc sống một cách thoải mái, khơng gị bó.. Tơi đã tham
khảo một số tài liệu và cũng tìm hiểu về phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung
tâm. Tôi phải làm thế nào để học sinh của tôi cảm thấy thoải mái trong các hoạt
động mà vẫn đạt được kết quả như mục tiêu đề ra.
Phương pháp dạy- học lấy trẻ em là trung tâm là phương pháp học tập
tích cực, khác với phương pháp dạy học trước đây. Giáo viên được tập huấn
cách thiết kế và giảng dạy theo phương pháp dạy- học tích cực, lấy học sinh làm
trung tâm, áp dụng các kỹ năng làm việc theo nhóm, kỹ năng đặt câu hỏi,
phương pháp đóng tự làm đồ dùng đồ chơi bằng nguyên vật liệu sẵn có vào
học tập…
TIEU LUAN MOI download :
Bằng phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm ta có thể áp dụng trong tất
cả các hoạt động như: hoạt động học, hoạt động vui chơi…Chỉ cần giáo viên
đầu tư thời gian, tâm huyết vào cơng tác chăm sóc giáo dục trẻ là có thể làm
được.
Với phương pháp dạy học lấy người dạy làm trung tâm thì học sinh chỉ
ngồi nghe thầy cơ giảng bài, ghi chép và học thuộc lịng nên kiến thức rất hời
hợt và máy móc. Cịn với phương pháp dạy lấy học sinh làm trung tâm thì trẻ
được tự mình trải nghiệm, khám phá mà cơ giáo đóng vai trị là người hướng
dẫn và cung cấp thơng tin. Việc thay đổi phương pháp dạy học là cần thiết và
quan trọng để đáp ứng được mục tiêu giáo dục hiện nay. Việc vận dụng sáng tạo
quan điểm “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” vào công tác giảng dạy là cần thiết.
Đặt học sinh vào vị trí trung tâm của q trình dạy học, xem mỗi cá nhân người
học- với những phẩm chất năng lực riêng của mỗi người- vừa là chủ thể, vừa là
mục đích của q trình đó. Đó chính là cốt lõi tinh thần nhân văn trong dạy học
lấy học sinh làm trung tâm. Đây là một cơng việc khó khăn và lâu dài, địi hỏi sự
hoạt động mạnh mẽ có sự phối hợp đồng bộ của tất cả các cấp, ban, nghành và
đội ngũ giáo viên. Sử dụng phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tấm sẽ nâng
cao được chất lượng và hiệu quả giáo dục, thúc đẩy quá trình học tập của học
sinh dẫn tới giải quyết tốt vấn đề nhân lực đầu ra, đáp ứng được nhu cầu cần
thiết của xã hội hiện nay.
Từ việc nhận thức được ý nghĩa và tầm quan trọng của việc phát triển giáo
dục lấy trẻ làm trung tâm nên tôi đã mạnh dạn lựa chọn đề tài: “Một số giải
pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 3- 4 tuổi” ở
lớp mẫu giáo Chồi A2 – Trường mầm non Đông Sơn- TP Thanh Hóa làm đề tài
nghiên cứu của mình. Một vấn đề đang được quan tâm trong giáo dục mầm non
hiện nay.
1.2 Mục đích nghiên cứu.
Qua tìm hiểu thực trạng vấn đề phát triển giáo dục lấy trẻ làm trung tâm ở
trẻ 3 - 4 tuổi ở trường mầm non Đông Sơn nói chung và lớp Chồi A2 nói riêng
từ đó tơi đã tìm ra một số giải pháp để nâng cao chất lượng tổ chức cho trẻ hoạt
động giáo dục được tốt hơn.
1.3. Đối tượng nghiên cứu.
Các giải pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm cho trẻ 3- 4
tuổi ở lớp mẫu giáo Chồi A2 – Trường mầm non Đơng Sơn- TP Thanh Hóa
1.4 Phương pháp nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu lý luận ( Tìm hiểu qua thông tin đại chúng,
tập san, tài liệu bồi dưỡng, đài, báo, tivi, tài liệu có liên quan đến chương trình
giáo dục mầm non
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
TIEU LUAN MOI download :
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp điều tra
- Phương pháp thống kê toán học
2. Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm
2.1. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Trẻ em là niềm hạnh phúc của mỗi gia đình, là tương lai của dân tộc. Việc
bảo vệ và chăm sóc giáo dục trẻ em là trách nhiệm của nhà nước, của xã hội và
của mỗi gia đình: “Trẻ em hôm nay, Thế giới ngày mai”. Việc giáo dục trẻ ngay
từ khi cịn nhỏ là vơ cùng quan trọng trong sự nghiệp giáo dục, nhằm hình thành
và phát triển nhân cách tồn diện cho trẻ sau này. Bác Hồ nói: “Khơng có giáo
dục thì khơng nói gì đến kinh tế- văn hóa”. Sản phẩm của giáo dục là con người,
mà con người là mục tiêu, động lực của sự phát triển đất nước trong tương lai đó
chính là thế hệ trẻ.
Quá trình giáo dục hay dạy học, về cơ bản gồm hai mặt quan hệ hữu cơ
giữa giáo viên và trẻ. Theo A.Kơmenski: “Giáo dục có mục đích đánh thức
năng lực, phán đốn, phát triển nhân cách … hãy tìm ra phương pháp cho phép
giáo viên dạy ít hơn, học sinh học được nhiều hơn”. R.C.Shama viết : “Trong
phương pháp dạy học lấy học sinh làm trung tâm, tồn bộ q trình dạy học đều
hướng vào nhu cầu, khả năng, lợi ích của người học. Mục đích là phát triển ở
học sinh kỹ năng và năng lực độc lập học tập và giải quyết vấn đề…” theo từng
độ tuổi phù hợp.
* Giáo dục lấy trẻ làm trung tâm là:
- Dựa trên nhu cầu hứng thú, khả năng và thế mạnh của từng trẻ, tin tưởng
rằng mỗi trẻ đều có thể thành cơng và tiến bộ.
- Tạo nhiều cơ hội cho trẻ học bằng nhiều hình thức khác nhau gồm cả hoạt
động vui chơi.
- Vui chơi cung cấp cho trẻ nhiều cơ hội để học tập như khám phá, sáng
tạo, giả vờ, tưởng tượng và tương tác với bạn bè.
- Phản ánh được mức độ phát triển của từng cá nhân trẻ và xây dựng dựa
trên những gì trẻ đã biết và có thể làm.
* Đặc điểm giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
- Trẻ nào cũng được hỗ trợ để tham gia.
- Trẻ có được sự khuyến khích để tạo ra sự lựa chọn.
- Trẻ được khuyến khích để giải quyết vấn đề.
- Trẻ được khuyến khích và hỗ trợ để hợp tác và làm việc cùng nhau.
- Giáo viên xác định được và thỏa mãn những hứng thú, hiểu biết, ý kiến và
kỹ năng của trẻ, mở rộng việc học cho từng trẻ.
TIEU LUAN MOI download :
- Tạo cơ hội và thời gian cho trẻ được học tập, cung cấp nhiều cơ hội khác
nhau để trẻ khám phá trải nghiệm và diễn đạt những gì trẻ biết và hiểu, và trẻ
được nói lên những thắc mắc trẻ cịn băn khoăn.
Con người chỉ thích nghe những cái mà bản thân chưa biết, khám phá
những điều chưa hiểu, trẻ em cũng thế chỉ tích cực khám phá, tìm tịi, thích học
cái chưa có, nên muốn trẻ học tập tích cực giáo viên khơng dạy trẻ cái mà trẻ đã
biết mà phải dạy cái trẻ cần, điều mà trẻ thích nghe.
Việc thay đổi phương pháp dạy học là cần thiết và quan trọng để đáp ứng
được mục tiêu giáo dục hiện nay. Bản thân là một giáo viên tôi hiểu rất rõ về
trách nhiệm của mình, tơi ln muốn học sinh của tơi được trải nghiệm, tư duy,
được tìm tịi những gì mà trẻ còn chưa biết trong cuộc sống một cách thoải mái,
khơng gị bó. Vậy làm thế nào để có thể thực hiện điều đó? Tơi đã suy nghĩ và
trăn trở rất nhiều. Tôi phải làm thế nào để học sinh của tôi cảm thấy thoải mái
trong các hoạt động mà vẫn đạt được kết quả như mục tiêu đề ra. Và tôi đã mạnh
dạn chọn đề tài “Một số giải pháp tổ chức hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm cho trẻ 3- 4tuổi ” làm đề tài nghiên cứu cho mình.
2.2. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm:
a. Thuận lợi:
Trường mầm non Đông Sơn là một trường nằm giữa trung tâm Thành phố,
luôn được các cấp, ban ngành quan tâm chỉ đạo sâu sát. Giáo viên được đào tạo
chuẩn về nghiệp vụ sư phạm mầm non nên có phương pháp truyền thụ, có kỹ
năng giáo dục trẻ tốt.
Một số phụ huynh là cán bộ công chức nhà nước, trình độ học vấn cao, nên
việc phối kết hợp với các bậc phụ huynh trong công tác giáo dục trẻ cũng thuận
lợi hơn. Một số phụ huynh thường xuyên chia sẻ với giáo viên về tình hình của
trẻ ở nhà và luôn quan tâm đến trẻ, thường xuyên dành thời gian trao đổi với cô
giáo để cùng đưa ra biện pháp chăm sóc và giáo dục trẻ tốt nhất.
Đồ dùng, trang thiết bị, khuôn viên trường luôn sạch đẹp, gọn gàng, ngăn
nắp, quy củ. Vì vậy đây cũng là những yếu tố thuận lợi trong công tác chăm sóc
giáo dục trẻ đạt hiệu quả cao nhất.
Nhà trường đã trang bị đầy đủ tài liệu, học liệu, thường xuyên tổ chức
bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Bản thân tôi luôn trau dồi học hỏi kinh
nghiệm qua các tiết dạy của đồng nghiệp, sách báo, tài liệu, ứng dụng công nghệ
thông tin . Trong năm học này tôi được nhà trường phân công dạy lớp mẫu giáo
3- 4 tuổi với tổng số học sinh là 30 cháu, các cháu đều ngoan, rất hiếu động và
ham vận động. Bên cạnh đó bản thân tơi ln có tinh thần trách nhiệm, u nghề
mến trẻ, có lịng nhiệt tình, ln quan sát, nắm bắt được đặc điểm tâm sinh lý,
thói quen của từng trẻ trong lớp. Bản thân không ngừng phấn đấu học tập, bồi
TIEU LUAN MOI download :
dưỡng để nâng cao trình độ chun mơn nghiệp vụ trong cơng tác chăm sóc giáo
dục các trẻ được tốt hơn.
b. Khó khăn:
Trong năm học này tơi được BGH nhà trường phân công lớp mẫu giáo bé
(3- 4 tuổi) với tổng số trẻ 30 cháu. Số cháu vào học không đồng đều, có cháu
mới bắt đầu đi học năm đầu tiên nên chưa quen với nề nếp học tập. Tuy có cùng
độ tuổi nhưng nhận thức của trẻ khơng đồng đều, cá tính của mỗi trẻ cũng khác
nhau, số trẻ nam đông hơn số trẻ nữ do vậy việc dạy bảo trẻ cũng rất khó khăn
cho giáo viên. Hơn nữa phần lớn các bậc phụ huynh chủ yếu là dân buôn bán
nhỏ lẻ, một số dân thuộc nghề lao động tự do nên có rất nhiều gia đình chưa có
thời gian chăm sóc giáo dục trẻ, phần đơng phụ huynh chưa thực sự coi trọng
việc đưa trẻ đến trường, cho con đi học không chuyên cần, không đúng giờ.
Đồ dùng phục vụ tiết dạy đã có nhiều, tuy nhiên chưa hiện đại, chưa phong phú
về chủng loại. Số học sinh 30 cháu, số cháu nam chiếm 2/3 số học sinh, vì vậy
các cháu rất hiếu động và khó bảo. Thể lực khơng đồng đều, nhiều cháu có thể
lực kém nên hay nghỉ học tham gia các môn học rất mệt và khó khăn.
Năm học 2019- 2020, tơi đã tiến hành khảo sát chất lượng của trẻ bước ban
đầu để nắm bắt khả năng về phát triển toàn diện cho trẻ.
*Kết quả thực trạng:
Số trẻ đạt
Chưa đạt
Nội dung khảo sát
Số trẻ
Tỉ lệ Số trẻ Tỷ lệ
Sử lý tình huống học tập cùng cô
16/30
54%
14/30
46 %
Trẻ biết trả lời những câu hỏi cô đưa ra
15/30
50%
15/30
50%
Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động
16/30
54%
14/30
46%
Kỹ năng làm việc nhóm
17/30
57%
13/30
43%
Từ thực tế khảo sát tơi thấy cần phải thay đổi cách nghĩ, cách nhìn nhận về
phương pháp dạy học “lấy trẻ làm trung tâm”. Làm thế nào để trẻ ln mạnh dạn
tự tin nói lên những điều mình nghĩ, mình biết và giúp trẻ tích cực hơn khi tham
gia các hoạt động. Từ những suy nghĩ đó tơi mạnh dạn nghiên cứu và áp dụng
phương pháp “dạy học lấy trẻ làm trung tâm” vào cơng tác chăm sóc giáo dục
trẻ trong trường mầm non và tại lớp 3- 4 tuổi tôi đang chủ nhiệm.
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề:
2.3.1. Giải pháp 1: Xây dựng kế hoạch giáo dục lấy trẻ làm trung tâm
Kế hoạch giáo dục căn cứ vào trẻ nghĩa là căn cứ khả năng, nhu cầu học
tập, kinh nghiệm sống của trẻ để xác định mục tiêu, cụ thể nội dung.
TIEU LUAN MOI download :
Tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của q trình giáo dục, có
nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ được tham gia vào các hoạt động:
+ Trải nghiệm: trẻ được học qua thực tế, qua việc làm, qua khám phá tìm tịi
+ Giao tiếp: Chia sẻ với bạn và học từ mọi người
+ Suy ngẫm: suy nghĩ và vận dụng những điều đã lĩnh hội được vào việc
giải quyết các tình huống.
+ Trao đổi: diễn đạt và chia sẻ, suy nghĩ và mong muốn
Giáo viên chỉ là người tạo cơ hội, hướng dẫn, gợi mở giúp trẻ được chiếm
lĩnh kiến thức.
2.3.2. Giải pháp 2: Xây dựng mục tiêu giáo dục
Trước hết giáo dục hướng trẻ chuẩn bị sớm thích nghi với sự thay đổi
của mơi trường, nhanh chóng hịa nhập vào cuộc sống. Tơn trọng nhu cầu và lợi
ích, tiềm năng của trẻ. Lợi ích và nhu cầu cơ bản nhất của trẻ là sự phát triển
toàn diện nhân cách cho mình, hình thành và phát triển bản thân. Tôi dựa trên
nhu cầu và nhận thức của trẻ lớp tôi để đưa ra mục tiêu phù hợp với khả năng
của trẻ.
Việc xác định mục tiêu tôi luôn hướng vào trẻ, nghĩa là trẻ sẽ làm được gì?
sẽ như thế nào? sau một năm học (kế hoạch năm), sau 1 tháng (kế hoạch tháng)
và sau một tuần, ngày (kế hoạch giáo dục tuần, ngày). Do đó mục tiêu giáo dục
nhất là mục tiêu cho một bài (một nội dung) giáo viên đặt ra cần cụ thể, đo
được, đạt được, thực tế và có giới hạn về thời gian để có thể dễ dàng xác định
trong một khoảng thời gian nhất định mục tiêu đã đạt được chưa.
Tôi căn cứ vào nội dung giáo dục theo từng độ tuổi (trong chương trình
giáo dục mầm non theo thông tư 28/2016/TT- BGDDT kèm theo thơng tư số
17/2009/TT – BGDDT) để xác định mục tiêu.
Ví dụ: Mục tiêu giáo dục lĩnh vực Phát triển nhận thức
Mục tiêu giáo
dục năm
Phát triển nhận
thức
Trẻ có khả
năng quan sát,
so sánh, phân
loại,
phán
đốn, chú ý,
ghi nhớ có chủ
định
Mục tiêu tháng
Mục tiêu giáo dục ngày
Tháng 4 (chủ đề Hiện
tượng tự nhiên
Quan sát, phán đoán,
so sánh các hiện
tượng nước bốc hơi
khi ở nhiệt độ cao,
nước khi ở nhiệt độ
quá thấp sẽ chuyển
thành chất rắn
Hoạt động khám phá khoa học: Sự kỳ
diệu của nước
- Kiến thức: - Giúp trẻ nhận biết được
sự bốc hơi của nước khi nước đun sôi
hoặc tan ra của đá khi nhiệt độ ấm lên
(quá trình đá tan thành nước).
- Kỹ năng: quan sát, phán đoán hiện
tượng đá tan ra thành nước, khả năng
so sánh và đưa ra kết luận.
- Thái độ: có ý thức bảo vệ cơ thể:
TIEU LUAN MOI download :
không nên uống nhiều nước đá và tránh
xa nước sôi nóng.
Hình ảnh minh họa trẻ tìm hiểu về sự kỳ diệu của nước
2.3.3. Giải pháp 3: Xây dựng nội dung giáo dục.
Tổ chức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm trung tâm thì:
+ Người giáo viên là người hướng dẫn, khuyến kích, gợi mở, hỗ trợ và tạo
cơ hội nhiều nhất cho trẻ được hoạt động, được trao đổi chia sẻ trình bày ý kiến
của mình. Đồng thời giáo viên phải quan sát để đáp ứng nhu cầu ham hiểu biết,
tìm tịi, khám phá qua những câu hỏi thắc mắc của trẻ.
+ Trẻ ln tích cực, chủ động tham gia các hoạt động, thích làm việc theo
cặp, theo nhóm nhóm.
+ Phương pháp, đồ dùng sử dụng, hình thức tổ chức phù hợp, đúng lúc,
đúng chỗ để kích thích sự tìm tịi, phám phá của trẻ. Chú trọng cho trẻ được trải
nghiệm, giao tiếp và trình bày ý kiến.
Quan tâm đến hệ thống câu hỏi: Có hai dạng câu hỏi chính: Câu hỏi đóng
và câu hỏi mở:
+ Loại câu hỏi đóng: câu trả lời là có hoặc khơng hoặc chỉ có một câu trả
lời đúng duy nhất. Chức năng của loại câu hỏi này thường dùng để đánh giá ở
mức độ ghi nhớ thơng tin, địi hỏi tư duy rất ít. Loại câu hỏi này thường dùng
trong phần kết luận hoặc giới thiệu bài để kiểm tra xem trẻ đã hiểu nhiệm vụ và
hướng dẫn cần làm trong phần phát triển bài.
+ Câu hỏi mở là loại câu hỏi có nhiều đáp án cho trả lời. Câu hỏi này đòi
hỏi tư duy nhiều thường dùng trong phần giới thiệu và phát triển bài.
TIEU LUAN MOI download :
Câu hỏi tốt tạo ra một thách thức về trí tuệ, tìm kiếm hiểu biết và tạo hứng
thú cho trẻ.
Để đưa ra được câu hỏi tốt bản thân tôi đã làm như sau: Chú ý đến mục
đích của câu hỏi: hỏi để làm gì? Để hướng dẫn, gợi mở hay để kiểm tra, đánh
giá mức độ hiểu, hỏi cái gì? Câu hỏi phải phù hợp với trình độ, khả năng để trẻ
có thể trả lời được và cố gắng để trả lời. Câu hỏi từ dễ đến khó, từ đơn giản đến
phức tạp. Phân bổ câu hỏi cho tất cả các đối tượng trẻ: trẻ nhút nhát đến trẻ tích cực.
- Đặt ít câu hỏi hơn, nhưng câu hỏi phải khiến trẻ suy nghĩ, không hỏi tràn lan.
- Dành thời gian để trẻ suy nghĩ trả lời.
- Không nên vội đánh giá, hãy động viên, khuyến khích để nhận được câu
trả lời tốt hơn từ trẻ.
- Khuyến khích trẻ đặt câu hỏi, giúp trẻ mạnh dạn thể hiện những điều mà
trẻ muốn biết, trẻ tự đặt câu hỏi đối với bạn, với cô.
- Trân trọng câu hỏi và câu trả lời của trẻ.
Ví dụ 1 số câu hỏi mở kích thích trẻ suy nghĩ:
* Con nghĩ thế nào?
* Làm sao con biết?
* Tại sao con lại nghĩ như vậy?
* Nếu.. thì sao? Nếu khơng… thì sao?
* Theo con thì điều gì/cái gì sẽ xảy ra tiếp theo?
VD: Khi cho trẻ tìm hiểu về một số con vật ni trong gia đình: Trẻ có thể
đặt câu hỏi cho bạn là: Bạn biết gì về con ngan này? Hay vì sao con ngan lại biết
bơi mà con gà lại không biết bơi...?
2.3.4. Giải pháp 4: Tổ chức hoạt động lấy trẻ làm trung tâm.
Tôi tổ chức hoạt động luôn đặt trẻ vào trung tâm của q trình giáo dục, có
nghĩa là tạo mọi cơ hội cho trẻ tham gia vào các hoạt động:
*Hoạt động trải nghiệm: Trẻ được học qua thực tế, qua việc làm, qua khám
phá tìm tịi
VD: Khi tổ chức hoạt động cho trẻ tìm hiểu về “các loại quả gần gũi”.
+ Mục đích: Trẻ biết tên gọi, đặc điểm, màu sắc, vị của một số loại quả gần
gũi.
-Tiến hành:
Gây hứng thú:
Cô cho trẻ quan sát đĩa quả (các miếng được cắt trên đĩa, gồm dưa hấu,
cam, dứa…) và hỏi trẻ:
- Cô có đĩa gì đây? Đĩa quả của cơ như thế nào?
- Theo các con trên đĩa có những quả gì? Tại sao con biết?
Quan sát và đàm thoại:
Để biết được điều đó, cơ và các con cùng chú ý xem nhé!
TIEU LUAN MOI download :
+ Ai muốn ăn thử nào? (Cho mỗi trẻ một quả bất kỳ. Trẻ được cầm miếng
quả để quan sát sau đó cho trẻ ăn và ngửi)
+ Con vừa được ăn miếng quả gì? Hãy nói về miếng quả mà mình được
ăn (trẻ tự nêu lên cảm nhận và phỏng đốn của mình)
+ Tại sao con biết miếng quả con ăn là miếng cam?
+ Tại sao con biết là miếng dứa?
Sau đó hỏi trẻ đặc điểm từng quả
+ Theo con quả cam như thế nào?
+ Thế cịn quả sồi thì sao?...
Củng cố:
- Tơi đặt câu hỏi trẻ mang tính suy ngẫm và củng cố nội dung đã học
+ Hôm nay chúng ta tìm hiểu những quả gì?
+ Quả đó như thế nào?
+ Khi ăn quả, chúng ta phải làm gì với các quả đó?
Cơ và các con cùng điền vào bảng này nhé! (Cho trẻ thực hiện bảng hệ
thống hóa các đặc điểm về quả).
+ Tôi đọc câu đố về một số loại quả để trẻ suy nghĩ và đoán biết xem đó
là quả gì? Thơng qua hoạt động giải câu đố trẻ được tư duy, tưởng tượng và
phán đoán. Nếu trẻ trả lời chưa đúng thì sẽ được nghe câu trả lời của bạn và điều
đó sẽ khắc sâu hơn cho trẻ kiến thức cần lĩnh hội.
Kết thúc:
+ Hôm nay các con học được điều gì?
+ Chúng mình làm được những gì?
+ Ai thích điều gì nhất?
- Tơi đã gây hứng thú trực tiếp cho trẻ bằng trải nghiệm (quan sát, ngửi, nếm).
- Trẻ được khuyến khích và chủ động nói ra những điều mình cảm nhận
được để nói lên nhận xét cá nhân.
- Tơi khuyến khích trẻ nói ra càng nhiều càng tốt, có thể đầy đủ hay chưa
đầy đủ; đúng hay chưa đúng không quan trọng mà chỉ cần trẻ dám nói và được
nói ra. Nhờ đó mà trẻ của tơi rất tự tin nói ra những điều mình suy nghĩ.
- Qua hoạt động này tơi muốn trẻ được tự điều chỉnh hiểu biết của mình
qua câu trả lời của bạn và qua việc trực tiếp được nhìn quả.
- Trẻ được tự suy ngẫm và đánh giá hiểu biết kỹ năng của mình.
- Thơng qua trị chơi trẻ được củng cố lại hệ thống kiến thức mà trẻ đã học
nhằm khắc sâu kiến thức cần cung cấp cho trẻ
VD: Trong chủ đề nước và hiện tượng tự nhiên. Tơi cho trẻ được làm thí
nghiệm “Vật chìm vật nổi”, tôi phát cho trẻ các viên sỏi, miếng xốp, thìa inox…
Cho trẻ đốn xem khi thả các vật xuống nước vật nào sẽ nổi, vật nào sẽ chìm?
Và cơ cho trẻ thảo luận xem tại sao lại nổi, vì sao lại chìm?
TIEU LUAN MOI download :
Cho trẻ làm thí nghiệm “chất nào tan trong nước”, tơi sử dụng đường, muối
để cho trẻ dự đốn xem chất nào tan trong nước.
* Hoạt động suy nghĩ: Suy nghĩ và vận dụng những điều đã lĩnh hội được
vào việc giải quyết các tình huống.
VD: Tìm hiểu về nước và mơi trường tự nhiên. Tôi đưa ra đề tài mở để
trẻ trị chuyện: “Điều gì sẽ xảy ra nếu khơng có khơng khí? Điều gì xảy ra nếu
cây khơng được uống nước? Tơi chia nhóm cho trẻ thảo luận sau đó cho trẻ nói
lên phán đốn hoặc suy nghĩ của mình. Từ đó trẻ của tơi được thu hút vào việc
suy nghĩ tìm ngun nhân.
* Hoạt động trao đổi: Diễn đạt chia sẻ suy nghĩ và mong muốn.
Khi tổ chức hoạt động lấy trẻ làm trung tâm tôi chỉ là người tạo cơ hội, hướng
dẫn, gợi mở giúp trẻ lĩnh hội được kiến thức một cách nhẹ nhàng khơng gị bó
cứng nhắc.
VD: Tơi sử dụng những câu hỏi mở để kích thích óc suy nghĩ của trẻ: Con
sẽ làm gì khi con ở nhà một mình? Con sẽ làm gì khi bạn bị ngã?
Con nghĩ thế nào?
Làm sao con biết?
Tại sao con lại nghĩ nghư vậy?
Nếu ..thì sao? Nếu khơng ….thì sao?
Theo con điều gì/ cái gì sẽ xảy ra tiếp theo?
Tơi thấy trẻ của tôi đã biết suy nghĩ và trả lời câu hỏi một cách tự tin.
2.3.5. Giải pháp 5: Xây dựng môi trường giáo dục lấy trẻ làm trung
tâm.
Tôi xây dựng môi trường học tập bằng việc sắp xếp thành các góc chơi
để trẻ dễ dàng lựa chọn cũng như lấy đồ dùng thuận tiện. Các đồ dùng đồ chơi
trong các góc được sắp xếp những bài tập có tính mục đích rõ rệt, mà khi cầm
vào đồ dùng trẻ có thể tự tương tác và thực hành kỹ năng.
Sau mỗi chủ đề tơi thường thay đổi vị trí các góc chơi để tạo cảm giác mới
lạ, kích thích hứng thú của trẻ.
+ Trái lại với những tiết học ngày trước tôi chỉ diễn ra trong lớp học thì
nay tơi cho trẻ được thay đổi mơi trường như: ngồi dưới gốc cây, góc thiên
nhiên, hay ngoài sảnh của trường giúp cho trẻ cảm thấy thoải mái khi được tham
gia vào các hoạt động.
+ Tôi sử dụng những nguyên vật liệu có sẵn trong tự nhiên để thực hiện
các nội dung giáo dục:
* VD Lá cây:
Tôi cho trẻ trò chuyện về thiên nhiên, cho trẻ nhặt lá cây từ những lá cây
đó tơi có thể cho trẻ phân biệt theo kích cỡ (to – nhỏ), chiều dài (dài- ngắn),
TIEU LUAN MOI download :
màu sắc (tối- sáng), hình dạng (trịn- thn), kết cấu bề mặt (ráp- mịn), cơng
dụng của lá (có ích- khơng có ích).
- Sắp xếp mỗi nhóm lá cây theo thứ tự nhất định: từ tối nhất đến sáng nhất,
từ to nhất đến nhỏ nhất, từ dài nhất đến ngắn nhất…
- Gọi tên: học nhận biết tên lá cây
- Xé lá cây thành các hình khác nhau.
- Dùng lá để tạo thành những đồ chơi: kết thành quạt, kèn, con vật…
- Sử dụng lá làm phép đếm
Hình ảnh trẻ chơi với lá cây
* Vỏ ngao, sị, ốc, hến: Xếp tranh, hình, chữ, số; Thi ném và sò, lăn vỏ sò;
So sánh theo hình dạng và kích thước của vỏ sị; Sắp xếp theo trật tự nhất định;
Đếm số lượng.
TIEU LUAN MOI download :
Hình ảnh trẻ chơi với vỏ ngao
* Đối với cát: Khi được ra ngoài thiên nhiên, được chơi với nguyên vật liệu
thiên nhiên sẽ tạo cho trẻ hứng thú và dễ tiếp thu. Trẻ được thực hành trải
nghiệm như: xúc cát, gạt cát, rót cát.
- In hình bàn chân, bàn tay trên cát.
- Dùng ngón tay vẽ hình trên cát.
- Làm khn bánh, chơi bán hàng
Hình ảnh trẻ chơi với cát
*Với nước: Đong nước, rót nước, vục nước, chơi thả vật chìm nổi; Quan
sát mặt nước, trời mưa; Nhận biết nước nóng, nước lạnh, nước mặn, nước ngọt.
TIEU LUAN MOI download :
Tôi nghĩ những vật liệu tuy đơn giản và rất dễ tìm trong cuộc sống hàng
ngày là những đồ chơi có giá trị giúp trẻ phát triển tồn diện. Chỉ cần giáo
viên chịu đầu tư thời gian tâm huyết thì những vật vơ tri vơ giác sẽ trở lên có
hồn và thu hút trẻ tham gia khám phá. Tơi bố trí các góc hợp lý, tạo khơng
gian để trẻ có thể đi lại trao đổi giữa các góc, nhóm chơi, để trẻ có thể thể
hiện và phối hợp hành động chơi , đồ dùng có số lượng khác nhau, với chủng
loại
đa
dạng
và
đẹp
mắt.
Đồ dùng chưa nhiều tôi đã huy động phụ huynh thu gom phế liệu để cô
và trẻ cùng làm những đồ chơi tự tạo phục vụ cho dạy và học để các con được
cùng cô làm đồ dùng đồ chơi trẻ rất vui và cảm thấy tự hào vì mình đã góp phần
nhỏ bé để tạo ra sản phẩm ví dụ như cùng cơ làm tranh để trưng bày trong triển
lãm tranh do trường phát động vải vụn làm rối tay …Chỉ những việc đơn giản
như vậy thơi nhưng nó cũng góp phần vào phát triển tồn diện cho trẻ.
Tơi ln tạo mơi trường thân thiện tạo cho trẻ một tâm thế thoải mái, trẻ
cảm thấy được tôn trọng và tự tin khi giao tiếp; sự giao tiếp giữa trẻ với trẻ là
sự bình đẳng và thân thiện với nhau. Khi đó tơi đóng vai trị như những người
bạn tâm sự cởi mở gần gũi với trẻ tạo cho trẻ cảm giác thoải mái tự tin vào bản
thân. Tôi thấy trẻ của tơi rất cởi mở khi được trị chuyện với cơ giống như một
người bạn và nói ra cảm nghĩ của mình một cách vơ tư và hồn nhiên nhất.
2. 4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm đối với hoạt động giáo dục,
với bản thân, đồng nghiệp và nhà trường.
Bằng sự tìm tịi nghiên cứu, áp dụng những biện pháp trên. Tôi thấy kết
quả đạt được đáng kể như sau:
Nội dung khảo sát
Sử lý tình huống học tập cùng cô
Số trẻ đạt
Số trẻ
Tỉ lệ
28/30
94%
Chưa đạt
Số trẻ Tỷ lệ
2/30
6%
Trẻ biết trả lời những câu hỏi cô đưa ra
29/30
1/30
97%
3%
Trẻ hứng thú tham gia các hoạt động
30/30 100%
0
0
Kỹ năng làm việc nhóm
29/30
3%
97%
1/30
Từ những kết quả trên đã cho tơi thấy được áp dụng phương pháp dạy học
lấy trẻ làm trung tâm là cần thiết. Việc áp dụng phương pháp dạy này giúp
trẻ được trải nghiệm, được tham gia vào các hoạt động, được nói ra những
phán đốn, nhận xét của mình về mơi trường xung quanh. Trẻ được nói ra
những điều trẻ nghĩ, trẻ thích một cách tự nguyện, được thảo luận theo nhóm.
Từ đó giúp trẻ có những kỹ năng trong cuộc sống, tự tin trước mọi người
xung quanh. Từ đó giúp trẻ phát triển tồn diện. - Trẻ tích cực hơn trong các
hoạt động một cách hào hứng tự nguyện.
TIEU LUAN MOI download :
- Trẻ tự tin hơn khi giao tiếp với cô và mọi người xung quanh, tự tin vào
bản thân khi trả lời câu hỏi.
- Trẻ có những thói quen hành vi văn minh lịch sự trong giao tiếp, ứng xử,
biết cách điều khiển hành vi của mình.
- Trẻ có thói quen tự suy nghĩ và tìm ra đáp án, khơng ỉ lại người khác.
- Phát huy được tính tích cực của trẻ, khả năng tư duy, óc quan sát và đưa
ra ý kiến của bản thân về vấn đề bàn luận.
- Phát huy tính tích cực của trẻ khi trẻ được trải nghiệm với môi trường tự
nhiên cũng như môi trường xã hội.
3. Kết luận và kiến nghị
3.1. Kết luận.
Việc vận dụng sáng tạo quan điểm “giáo dục lấy trẻ làm trung tâm” vào
công tác giảng dạy là cần thiết. Đặt học sinh vào vị trí trung tâm của q
trình dạy học, xem mỗi cá nhân người học- với những phẩm chất năng lực riêng
của mỗi người- vừa là chủ thể, vừa là mục đích của q trình đó. Đó chính là cốt
lõi tinh thần nhân văn trong dạy học lấy học sinh làm trung tâm. Đây là một
cơng việc khó khăn và lâu dài, địi hỏi sự hoạt động mạnh mẽ có sự phối hợp
đồng bộ của tất cả các cấp, ban, nghành và đội ngũ giáo viên. Sử dụng phương
pháp dạy học lấy trẻ làm trung tấm sẽ nâng cao được chất lượng và hiệu quả
giáo dục, thúc đẩy quá trình học tập của học sinh dẫn tới giải quyết tốt vấn đề
nhân lực đầu ra, đáp ứng nhu cầu cần thiết của xã hội hiện nay.
3.2. Kiến nghị.
* Đối với giáo viên.
- Giáo viên cần tìm tịi, học hỏi để hiểu về phương pháp dạy học lấy trẻ
làm trung tâm.
- Giáo viên cần nghiên cứu và xây dựng các bài tập mang tính sáng tạo,
tình huống để trẻ suy nghĩ và tìm ra đáp án chính xác nhất.
- Giáo viên ln sáng tạo và đổi mới hình thức dạy học để học sinh tiếp
thu một cách nhanh nhất, sâu sắc nhất mà không mang nặng tính giáo điều.
- Giáo viên phải ln quan sát đến đối tượng trẻ mà mình đang dạy để có
phương pháp giáo dục thích hợp.
- Giáo viên tích cực làm đồ dùng đồ chơi tự tạo để phục vụ cho việc dạy
và học.
* Đối với nhà trường.
- Tổ chức nhiều chuyên đề với nhiều đề tài khác nhau để giáo viên hiểu và
vận dụng có hiệu quả phương pháp dạy học lấy trẻ làm trung tâm. Tạo điều kiện
cho giáo viên đi thăm quan học hỏi các trường bạn, tham dự các lớp tập huấn.
TIEU LUAN MOI download :
- Đầu tư trang thiết bị hiện đại như: máy chiếu, máy vi tính, đồ dùng,
dụng cụ làm thí nghiệm…Đầu tư xây dựng cơ sở vật chất để tạo môi trường cho
trẻ hoạt động đạt hiệu quả tốt nhất.
Trên đây là một số giải pháp tổchức các hoạt động giáo dục lấy trẻ làm
trung tâm tôi mà tôi đã nghiên cứu và thực hiện cho trẻ mầm non tại trường tôi.
Bản thân đã đúc rút một số kinh nghiệm nhỏ của bản thân để áp dụng vào thực
tiễn giảng dạy, song cũng không tránh khỏi những điều bỡ ngỡ và tồn tại. Rất
mong sự góp ý của Hội đồng khoa học nhà trường, các cấp để sáng kiến của tơi
được hồn thiện hơn.
Tơi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN
Đông Sơn ngày 12 tháng 5 năm 2020
CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN do tơi
viết, khơng sao chép của người khác.
Người viết
Hồng Thị Nhung
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.Giáo trình giáo dục học cho trẻ mầm non – Biên soạn Thạc sĩ: Nguyễn Thị
Nguyệt – ĐH SP Đà Nẵng
2. Đề cương bài giảng “Tâm lý học trẻ em tuổi mầm non – Biên soạn thạc sĩ:
Phan Thị Mơ
3. Môdun 1 “Xây dựng trường mầm non lấy trẻ làm trung tâm
4. Moodun 9 “Xây dựng môi trường cho trẻ”
TIEU LUAN MOI download :
DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD & ĐT, CẤP SỞ GD & ĐT
VÀ CÁC CẤP CAO HƠN HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Hồng Thị Nhung
Chức vụ và đơn vị cơng tác: Trường mầm non Đơng Sơn- TP. Thanh Hóa
TT
Tên đề tài SKKN
1
Một số kinh nghiệm rèn luyện
thói quen vệ sinh, nền nếp cho
trẻ mẫu giáo nhỡ 4-5 tuổi
Cấp đánh
giá xếp loại
(Phòng, Sở,
Tỉnh…)
Phòng giáo
dục và đào
tạo TP
Kết quả
Năm học
đánh giá
đánh giá
xếp loại (A,
xếp loại
B, C)
B
2018 -2019
TIEU LUAN MOI download :