Bài giảng Logistics và quản lý chuỗi cung ứng - Chương 1: Lịch sử phát triển của logistics và chuỗi cung ứng

7/10/2020

KHOA MARKETING
BỘ MÔN LOGISTICS KINH DOANH

NHẬP MÔN

LOGISTICS VÀ QUẢN LÝ CHUỖI CUNG ỨNG

TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] GT Quản trị logistics KD (2018). Nguyễn Thông Thái, An Thị Thanh
Nhàn, Nguyễn Văn Minh. Trường ĐH Thương mại. NXB Thống kê
[2] Issue in Supply chain Management (2000). Douglas M. Lambert,
Martha C. Cooper
[3] Supply Chain Management in the Global Context (2000). Werner
Delfmann, Sascha Albers
[5] Tạp chí Vietnam Logistics Review, Tạp chí VN Supplychain insight.
[6] www.vlr.vn; www.logistics.gov.org

1


7/10/2020

NỘI DUNG HỌC PHẦN

1

Lịch sử phát triển của logistics & CCƯ

2

Phạm vi & Cách tiếp cận logistics

3

Khung định hướng & Các vấn đề cơ bản

4

Xu hướng phát triển của Logistics & CCƯ

5

Nghề nghiệp và nhân lực trong ngành
3

CHƯƠNG I
LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN CỦA
LOGISTICS & CHUỖI CUNG ỨNG

01

1.1 CÁC TRƯỜNG PHÁI LOGISTICS & CCƯ
1.2 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ TRÊN THẾ GIỚI
1.3 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ TẠI VIỆT NAM

4

2

7/10/2020

1.1

CÁC TRƯỜNG PHÁI LOGISTICS
VÀ CHUỖI CUNG ỨNG

1.1.1 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ

Kim tự tháp Giza – Ai Cập cổ đại (2700 TCN)
• Thiết bị di chuyển và xếp dỡ
• 2,3 triệu khối đá 2– 50 tấn, 800km dọc sông Nile, cao 146,5m, tổng 6 triệu tấn

3


7/10/2020

1.1.1 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ

Nền văn minh Phoenicia – Địa Trung Hải (2500-539 TCN)
• Cơng nghệ đóng tàu: Tàu chở hàng và tàu chiến
• Thương mại liên lục địa bằng đường biển

1.1.1 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ

Alexander Đại đế (356 - 332 TCN)
• Sử dụng khă năng logistics hiệu quả trong quân đội
• Hợp nhất Châu Âu, Châu Phi, Trung Đông, biên giới Viễn Đông: 15 năm, 5 triệu km2, 70TP

4


7/10/2020

1.1.1 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ

Con đường Tơ lụa
Bắt đầu từ TK I, dài 8000km
Đường bộ và đường thủy

1.1.1 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ

Nhà thờ Hồi giáo Mezquita, TBN (756)
• Chế tạo 846 trụ cột ở mọi khu vực của đế chế Hồi giáo
• Hệ thống logistics & vận chuyển để đưa tới Cordoba xây dựng

5


7/10/2020

1.1.1 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ

Liên đoàn Hanseatic, Hamburg, Đức (1188 – giữa TK 17)
• Hợp tác quốc tế về vạn tải hàng hải & giao thông đường bộ
• 200 TP có cảng biển, cảng nội địa ở Bắc Châu Âu

1.1.1 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ

Dịch vụ bưu chính mở rộng (TK16)
• Hệ thống bưu chính Hải quân phát triển
• Franz von Taxis – Tổ chức DV bưu chính

Container – Malcom P.McLean (1956)
• Ý tưởng: hộp sắt đựng hàng hóa trên
đường sắt, xe tải, tàu biển container.
• Ngày 26-4-1956 - tàu hàng Ideal-X
• 8h chất xong 58 container
• Tàu rời cảng cùng ngày nhận
• CP: 15,8 cent/tấn, (cũ: 5,83 USD/tấn).

6


7/10/2020

1.1.2 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS KINH DOANH & CCƯ

01

Logistics
Quân đội

02

Logistics
Kinh doanh

03

Logistics
Quốc tế

05

04

Logistics
Tồn cầu

Chuỗi
Cung ứng

SỰ TIẾN HỐ CỦA KHÁI NIỆM LOGISTICS

1.1.2 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS KINH DOANH & CCƯ

1

Đầu TK 20 đến 1950s
Phân mảnh

2

1960 - 1970
Tích hợp – phân phối và cung ứng

3

1980 - đầu thập niên 1990s
Tích hợp tồn doanh nghiệp

4

1990 - nay
Tích hợp tồn chuỗi cung ứng
14

7


7/10/2020

1.1.2 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS KINH DOANH & CCƯ

Mua & Dự trữ

Vận tải

Quản lý vật liệu

Quản lý phân phối vật chất

Vật liệu thơ

Vật liệu thơ
Bán thành phẩm
Bao bì

Sản phẩm
hồn chỉnh

Bán thành phẩm

Khách
hàng

Bao bì

Quản trị logistics

TÍCH HỢP MỘT PHẦN, XUẤT HIỆN PHÂN PHỐI VẬT CHẤT & CUNG ỨNG NGUYÊN LIỆU

15

1.1.2 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS KINH DOANH & CCƯ
Nhu cầu khởi phát

Quản lý vật liệu

LOGISTICS

Sản xuất
Mua hàng

Phân phối vật lý
Vận chuyển

Nhu cầu phát sinh

Kho hàng

Dự trữ

Bán bn

Đóng gói

Bán lẻ

Tái chế/tái sử dụng
SỰ TÍCH HỢP GIỮA QUẢN LÝ VẬT LIỆU & PHÂN PHỐI VẬT CHẤT TRONG LOGISTICS
(Nguồn: Houlihan, 1988)

16

8


7/10/2020

1.1.2 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS KINH DOANH & CCƯ

Tích hợp các hoạt động
1980 - 2000

Các hoạt động phân mảnh
1960s

Dự báo nhu cầu
Mua hàng
Lập kế hoạch nhu cầu
Lập kế hoạch sản xuất
Dự trữ trong sản xuất

Tích hợp hồn tồn
2000s

Mua hàng/
Quản trị vật tư

Kho hàng

Logistics

Dự trữ nguyên liệu
Bao gói

Quản trị

Dự trữ thành phẩm

chuỗi cung ứng

Phân phối
vật lý

Lập kế hoạch phân phối
Xử lý đơn hàng

Vận chuyển
Dịch vụ khách hàng
Lập kế hoạch chiến lược
Dịch vụ thống tin
Marketing/Bán hàng
Tài chính

Source: Adapted from Coyle, Bardi, and Langley, The Management of Business Logistics, West 1992

1970s:
Tối ưu hố các
chức năng
riêng lẻ
1980s:
Tối ưu hố các
q trình
chức năng

1990s:
Thiết lập & Tối
ưu hố các q
trình chuỗi
Thiết lập và tối
ưu hố giá trị
gia tăng
2000s:
Thiết lập & tối
ưu hố mạng
lưới tồn cầu

V.chuyển
Dự trữ

Mua hàng

Vchuyển
Dự trữ

Sản xuất

Bán hàng

Logistics truyền thống
V.chuyển
Dự trữ

Mua hàng

Vchuyển
Dự trữ

Sản xuất

Bán hàng

Các hoạt động chức năng

KH

R&D

Xử lý đơn hàng
Phân
SX
phối

Cung
ứng

Xử lý
chất thải

KH

Logistics tích hợp các chức năng đơn lẻ thành chuỗi quá trình
NCC DV logistics
KH

Nhà cung cấp

NCC DV logistics

Nhà sản xuất

NCC DV logistics

Nhà phân phối

KH

Logistics tích hợp các chuỗi giá trị trong mạng lưới tồn cầu

Q trình tích hợp về logistics

9


7/10/2020

1.1.3 PHÂN ĐỊNH LOGISTICS & CHUỖI CUNG ỨNG

Logistics

SCM
Logistics

SCM

Quan điểm đồng nhất

Quan điểm truyền thống

(Relabelling)

(Traditionalist)

SCM

SCM

Logistics

Logistics
Quan điểm liên ngành

Quan điểm bao trùm

(Intersection)

(Unionist)

1.1.2 PHÂN ĐỊNH LOGISTICS & CHUỖI CUNG ỨNG
SCM
Logistics

• Nguồn cung và
mua hàng
• Sản xuất
• Hợp tác & cộng tác
• Tích hợp q.lý
nguồn cung &
nhu cầu

•
•
•
•
•

Quản lý dự trữ

Vận chuyển đầu vào
Lập kế hoạch cung cầu
Quản lý thuê ngoài
Quản lý fleet

Quản trị
chuỗi cung ứng

Quản trị
logistics

•

•
•
•
•
•
KHO•
•
•
•

Kho hàng hố
Kiểm sốt dự trữ
Quản lý đơn hàng
Vận chuyển đầu ra
Dự trữ nguyên liệu
Phân tích địa điểm
Bao gịi

Xử lý dữ liệu
Truyền thơng

Phân phối

10


7/10/2020

1.1.4 TRƯỜNG PHÁI & QUAN ĐIỂM SCM

TRƯỜNG PHÁI NHẬN THỨC CHUỖI CHỨC NĂNG
(Nguồn: Houlihan, 1988)

Mua
hàng
NCC

Sản
xuất

Phân
phối

Doanh nghiệp

KH

 Nhấn mạnh: dòng vận động ng.liệu & h.hố

 Q trình gia tăng giá trị cho SP là 1 chuỗi chức năng
 SCM là chuỗi các nhiệm vụ tuần tự của các yếu tố mang tính tổ chức

1.1.4 TRƯỜNG PHÁI & QUAN ĐIỂM SCM
TRƯỜNG PHÁI LIÊN KẾT/LOGISTICS
(Nguồn: Turner, 1993)

Mua
hàng
NCC

Sản
xuất

Phân
phối

DN

KH

Liên kết: Logistics & vận tải
 Nhấn mạnh: sự liên kết giữa các chức năng trong chuỗi
 Quản trị tốt các liên kết  lợi thế cạnh tranh
 Logistics & vận tải là những biến số chính tạo ra liên kết

11


7/10/2020

1.1.4 TRƯỜNG PHÁI & QUAN ĐIỂM SCM
TRƯỜNG PHÁI THÔNG TIN
(Nguồn: Johannsson, 1994)

Mua
hàng

Sản
xuất

Phân
phối

Dịng thơng tin
NCC

Doanh nghiệp

KH

 Nhấn mạnh: thơng tin giữa các thành viên có vai trị quan trọng
đối với hiệu quả tổng thể của chuỗi
 Thông tin vận động cùng hoặc ngược hướng với dòng vật chất
 Hỗ trợ & cung cấp thơng tin về tình trạng dịng vật chất

1.1.4 TRƯỜNG PHÁI & QUAN ĐIỂM SCM
TRƯỜNG PHÁI TÍCH HỢP
(Nguồn: Johannsson, 1994)

Mua
hàng

NCC

Sản
xuất

Phân
phối

Doanh nghiệp

KH

 Nhấn mạnh: Sự tích hợp các q trình KD xuyên suốt chuỗi
 Tăng giá trị KH và các bên liên quan
 Bao trùm tất cả các hoạt động trong chuỗi, không riêng logistics

12


7/10/2020

1.1.4 TRƯỜNG PHÁI & QUAN ĐIỂM SCM
2
Cấu trúc
quy trình kinh doanh

Mức độ tích hợp và

quản lý nào sẽ được áp
dụng cho mỗi quy trình?

Quy trình KD nào sẽ
liên kết các thành viên
chính của CCƯ?

Ai là thành viên chính
của chuỗi để liên kết
các quá trình?

3
Cấu trúc
thành phần quản lý

1
Cấu trúc
mạng lưới CCƯ

QUAN ĐIỂM QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG THEO CẤU TRÚC
(Nguồn: Lambert & Cooper, 2000)

1.1.4 TRƯỜNG PHÁI & QUAN ĐIỂM SCM
Quan hệ giữa các thành viên CCƯ

4 yếu tố quan trọng

Tài sản

Chia sẻ

Kiến thức

Nguồn lực
Bổ sung

Quản trị
Hiệu quả

QUAN ĐIỂM QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG DỰA TRÊN QUAN HỆ
(Nguồn: Dyer & Singh, 1998)

13


7/10/2020

1.1.4 TRƯỜNG PHÁI & QUAN ĐIỂM SCM
Chuỗi
Thị trường

KH

NTD

Chuỗi
Phụ thuộc

Chuỗi
Mô - đun

Chuỗi
Quan hệ

DN
lãnh đạo

DN
lãnh đạo

Chuỗi giá trị

DN
lãnh đạo
Giá

NCC

NCC

Thấp

NCC
chính

NCC
Quan hệ

NCC ng.liệu
và linh kiện

NCC ng.liệu
và linh kiện

Chuỗi
Phân cấp

DN
Tích hợp

NCC
phụ thuộc

Mức độ phối hợp rõ ràng

Cao

Mức độ bất đối xứng quyền lực

QUAN ĐIỂM QUẢN TRỊ CHUỖI CUNG ỨNG DỰA TRÊN QUẢN LÝ
(Nguồn: Gereffi, 2005)

1.1.4 TRƯỜNG PHÁI & QUAN ĐIỂM SCM
Châu Âu
Cấp độ 3

Mỹ

Triết lý logistics
Quản trị chuỗi cung ứng

Cấp độ 2

Quản trị logistics

Quản trị logistics

Cấp độ 1

Hệ thống logistics

Logistics (& tác nghiệp)

Logistics

Logistics

14


7/10/2020

1.2 SỰ PHÁT TRIỂN LOGISTICS & SCM TRÊN THẾ GIỚI

Theo phương thức vận tải

Theo mức độ cung ứng

Theo khu vực địa lý

Logistics đường bộ

1 PL

Bắc Mỹ

Logistics đường thuỷ

2 PL

Châu Âu

Logistics đường khơng

3 PL

Châu Á TBD

Logistics đường sắt

4 PL

Phần cịn lại

CÁC PHÂN ĐOẠN THỊ TRƯỜNG LOGISTICS TOÀN CẦU

1.3 SỰ PHÁT TRIỂN CỦA LOGISTICS & CCƯ TẠI VN

Logistics phát triển bùng nổ
Luật Thương mại quy định về
DV Logistics

2006 - nay
Giao nhận vận tải QT phát triển mạnh
Môn học về logistics được quan tâm

2000 - 2005
Marketing phát triển
Logistics là “phân phối vật
chất” trong marketing

1986 - 2000
Đảm bảo vật tư kỹ
thuật cho SX và
thương nghiệp

1954 - 1986

15