Tài liệu Ảnh hưởng của gốc ghép Volkameriana nhân vô tính và hữu tính đến sinh trưởng, ra hoa, đậu quả của cam Đường Canh trồng ở Gia Lâm, Hà Nội pptx

Tạp chí KHKT Nông nghiệp 2006 Tập IV, số 6: 11-14 Đại học Nông nghiệp I
ảnh hởng của gốc ghép Volkameriana nhân vô tính
và hữu tính đến sinh trởng, ra hoa, đậu quả của Cam đờng canh
trồng ở gia lâm, hà nội
Effect of sexually and vegetatively propagated rootstock Volkameriana on growth,
flowering and fruitset of Duong Canh mandarin grown in Gia Lam, Ha Noi
Phạm Thị Hơng
1
Summary
Duong Canh (DC) mandarin is famous all over the country for its taste, flavor, seedlessness
and late maturity. With nice appearance and harvest time close to the traditional New Year
holiday it is often sold at highest price (3-5 times higher price compared with other citrus fruits).
The grafts of Duong Canh mandarin on Pummelo (C. grandis
Osbeck) was characterized by
alternate bearing with unstable yield and short productive cycle. To make DC regular bearing
and to avoid harmful effect caused by high ground water table Volka was tested as rootstock for
DC mandarin. The results from the experiments showed that Volka propagated both by cutting
and by seed had positive effects on growth habit and fruit setting of grafted DC. On the
vegetatively propagated Volka rootstock DC had higher yield compared with that on sexually
propagated Volka. The yield of 4-4,8 kg of fruit on 2-year - old trees was considered as a good
yield for DC mandarin.
Key words: Volkameriana, Duong Canh mandarin, vegetatively and sexually propagated
rootstock.

1. Đặt vấn đề
Cam Đờng Canh (viết tắt là ĐC) là loại
cây đặc sản nổi tiếng thơm ngon, hiện đợc
trồng khá phổ biến ở huyện Từ Liêm, Hà Nội
và đợc trồng rải rác một số khu vực lân cận
nh huyện Gia Lâm - Hà Nội, Văn Giang -
Hng Yên. Với phẩm chất thơm ngon,

không hạt, chín gần vào dịp Tết nguyên đán
nên trong những năm gần đây cam Đờng
Canh luôn đợc bán với giá cao gấp 3-5 lần
các loại cam quýt khác, mang lại nguồn thu
nhập cao cho ngời trồng cam. Nhờ hiệu
quả kinh tế cao do cam Đờng Canh mang
lại nhiều diện tích đất vàn, đất trũng ở
huyện Từ Liêm, Gia Lâm đợc chuyển từ
trồng lúa và trồng màu sang trồng cam
Đờng Canh với mật độ dày và siêu dày với
mức đầu t thâm canh cao và năng suất đạt
tới 40-50 tấn/ha (Vongsalath, 2005).
Mặc dù vậy, ngời trồng cam Đờng
Canh phải đối mặt với một thực tế cây ra quả
không ổn định, vờn cây chóng tàn và thời
gian khai thác ngắn (5-7năm). Một trong
những nguyên nhân chính là do mực nớc
ngầm cao làm ảnh hởng xấu đến sinh trởng
của bộ rễ khi phần lớn các vờn cam Đờng
Canh ghép trên gốc ghép bởi gieo hạt. Để
hạn chế ảnh hởng xấu của mực nớc ngầm
cao vào mùa ma ở vùng đồng bằng sông
Hồng đến việc trồng cam quýt nói chung và
cam Đờng Canh nói riêng Hoàng Ngọc
Thuận và các cộng sự đ nghiên cứu sử dụng
1
Khoa Nông học, Đại học Nông nghiệp I.

gốc ghép vô tính là chanh Eureka, DH1-85 và
Volka-01 cho cam Đờng Canh (Hoàng Ngọc

Thuận, 1994; Trần Nh Sơn, 2004). Cam
Đờng Canh và bởi Diễn ghép trên Volka-
01 nhân vô tính sinh trởng tốt, ít nhiễm các
loại sâu, bệnh nguy hiểm. Các tổ hợp ghép
cam quýt với gốc ghép là Volka-01 có sức
sinh trởng mạnh hơn nhiều và ra quả sớm
hơn khi ghép trên gốc ghép truyền thống bởi
Chua (Bùi Huy Kiểm, 2000). Tổ hợp ghép
bởi Diễn/Volka-01 ở năm thứ 3 sau trồng
cho 9-11 quả/cây và hiện đang đợc một số
hộ nông dân ở Sóc Sơn và Gia Lâm áp dụng
(Vongsalath, 2005). Tuy nhiên, các nghiên
cứu về gốc ghép Volka đối với cam quýt còn
rất ít. Các kết quả nghiên cứu chủ yếu thu
đợc từ giai đoạn vờn ơm, các thông tin về
ảnh hởng của gốc ghép Volka ở vờn sản
xuất còn rất ít ỏi. Vì vậy, để có thể khuyến
cáo một tổ hợp ghép ra sản xuất cần có
những nghiên cứu đầy đủ về sinh trởng, phát
triển, năng suất và chất lợng của tổ hợp
ghép đó. Nghiên cứu do chúng tôi tiến hành
là để đánh giá ảnh hởng của gốc ghép
Volkameriana nhân bằng hạt và giâm cành
đến sinh trởng của cam Đờng Canh ở điều
kiện Gia Lâm, Hà Nội ở thời kỳ kiến thiết cơ
bản của vờn cây.
2. Vật liệu và phơng pháp nghiên
cứu
Nghiên cứu đợc tiến hành trong năm
2005- 2006 tại vờn cam Đờng Canh 2 tuổi,

thôn Đào Lê, Trâu Quỳ, Gia Lâm, Hà Nội. Thí
nghiệm gồm 2 công thức:
CT1: Cam Đờng Canh ghép trên
Volkameriana (viết tắt là Volka) nhân bằng
giâm cành.
CT2: Cam Đờng Canh ghép trên Volka
nhân bằng hạt.
Thí nghiệm đợc bố trí theo khối ngẫu
nhiên, mỗi công thức theo dõi 6 cây - mỗi
cây là 1 lần nhắc lại. Thí nghiệm đợc bố trí
trên vờn trồng sẵn của gia đình bà Hoàng
Thị Lan, thôn Đào Lê, x Trâu Quỳ, Gia
Lâm, Hà Nội. Đất làm vờn là đất ruông,
trớc đây trồng lúa nhng hiện đợc cải tạo,
lên líp cao để trồng cam Đờng Canh. Mật độ
trồng 1600cây/ha với khoảng cách trồng 2m
x 3m. Số liệu đợc xử lý theo Collins &
Seeney (1999) và phần mềm IRRISTAT.
3. Kết quả và thảo luận
Volka (Citrus Volkameriana) là một loại
chanh lai đợc dùng làm gốc ghép cho các
loài cam quýt trên thế giới ở các vùng có khí
hậu ấm áp. Cây ghép trên Volka sinh trởng
khỏe, tán rộng, chất lợng quả biến động từ
cao đến thấp tùy thuộc vào giống ghép,
không mẫn cảm với virus gây bệnh Tristeza,
chống chịu Phytophthora (Federick &
Albrigo, 1998). Trong điều kiện Gia Lâm, Hà
Nội Cam ĐC ghép trên Volka sinh trởng và
phân cành khỏe (bảng 1). Cây 2 tuổi sau

trồng ghép trên gốc ghép vô tính và hữu tính
đều có các chỉ tiêu sinh trởng cao, đặc biệt
là tổ hợp cam ĐC/Volka hữu tính. Trên
Volka vô tính tán cây gọn hơn, tạo điều kiện
cho việc tăng mật độ để thâm canh.
Bảng 1. ảnh hởng của gốc ghép Volka
nhân giống vô tính, hữu tính đến đặc điểm hình
thái cam Đờng Canh 2 tuổi
Công
thức
Chiều
cao
cây
(cm)
Chiều cao
thân
chính(cm)

Chu
vi
thân
(cm)

Đờng
kính tán
(cm)
Số
cấp
cành

CT1 161,9

20,0 9,0 92,9 6,8
CT2 182,5

21,3 11,6

101,1 7,0
Tuy nhiên, so sánh sinh trởng của tổ
hợp ĐC/Volka vô tính và hữu tính số liệu ở
bảng 2 cho thấy các chỉ tiêu sinh trởng của
2 đợt lộc xuân ở ĐC/Volka vô tính (CT1)
luôn cao hơn ĐC/Volca hữu tính (CT2). Các
chỉ tiêu về chiều dài lộc, đờng kính lộc, số
lá/lộc và kích thớc lá đều sai khác có ý
nghĩa giữa CT1 và CT2 (hình 1). Qua đó có
thể thấy rằng do có bộ rễ chùm khỏe, phân bố
nông hơn, ít chịu ảnh hởng bất lợi của mực
nớc ngầm cao trong mùa ma nên khả năng
hút nớc và dinh dỡng tốt hơn, tạo tiền đề
cho lộc phát triển cả về số lợng và chất
lợng, nhờ đó tăng cờng khả năng quang
hợp và ra hoa, đậu quả.

Cam ĐC ghép trên Volka có khả năng ra
hoa rất sớm. Ngay ở năm thứ 2 sau trồng đ có
62-77,1% lộc xuân mang hoa (bảng 3) trong
khi đó ghép trên gốc bởi gieo hạt ĐC thờng
bắt đầu ra quả ở năm thứ 3, hoặc thứ 4.

Bảng 2. ảnh hởng của gốc ghép Volkameriana nhân giống vô tính, hữu tính đến sinh trởng các
đợt lộc xuân
Công thức
Chiều dài lộc
(cm)
Đờng kính lộc
(cm)
Chiều dài lá (cm) Chiều rộng lá (cm)

Số lá/lộc
Đợt 1
CT1 8,80 b 0,19 b 6,89 b 2,80 b 6,12 b
CT2 6,00 a 0,13 a 6,08 a 2,12 a 5,46 a
CV% 3,80 9,90 4,20 8,20 7,10
LSD5% 0,49 0,03 0,48 0,35 0,64
Đợt 2
CT1 12,61 b 0,23 b 8,83 b 3,58 b 8,90 b
CT2 9,36 a 0,20 a 7,13 a 3,04 a 7,03 a
CV% 5,80 5,50 8,50 7,20 8,20
LSD5% 1,13 0,02 1,19 0,42 1,14
Bảng 3. ảnh hởng của gốc ghép Volka nhân vô tính và hữu tính đến sự ra hoa ở cam Đờng Canh
Công thức
Tổng số
lộc/số cành theo
dõi
Số lộc có hoa/số
cành theo dõi
% lộc có hoa

Số hoa đơn có

lá/số lộc có hoa
theo dõi
% hoa đơn có
lá
CT1 330,4 a 205,0 a 62,0 143,6 a 70,1
CT2 487,4 b 376,0 b 77,1 200,8 b 53,1
CV% 18,6 12,8 - 13,5 -
LSD 5% 100,6 55,4 - 40,7 -

Hình 1. Cây cam Đờng Canh 2 tuổi trên gốc ghép Volka vô tính (bên trái)
và hữu tính (bên phải)

Về đặc điểm ra hoa, mặc dù số lộc mang
hoa, tỷ lệ lộc mang hoa và số lợng hoa đơn
có lá ở CT2 cao hơn CT1, nhng tỷ lệ hoa đơn
có lá ở CT1 cao hơn CT2 (70,1 % so với
53,1%), nhờ vậy tỷ lệ đậu quả ở CT1 cao hơn
hẳn (tơng ứng 1,09 % so với 0,92 %) (bảng
4). Từ những số liệu thu đợc có thể thấy khả
năng cung cấp dinh dỡng từ bộ rễ cho bộ
phận trên mặt đất quang hợp ở gốc ghép vô
tính tốt hơn so với gốc ghép hữu tính. Kết quả
năng suất/cây ở CT1 cao hơn CT2 ở mức sai
khác có ý nghĩa thống kê. Với năng suất 4 -
4,8 kg/cây 2 tuổi mà không cần đến bất cứ tác
động điều khiển ra hoa nào (nh ngời dân địa
phơng vẫn làm: đảo gốc và khoanh vỏ) là
một kết quả rất có ý nghĩa về mặt kinh tế.
Bảng 4. ảnh hởng của gốc ghép Volka vô tính,
hữu tính đến tỷ lệ đậu quả và năng suất

cam Đờng Canh 2 tuổi
Công
thức
Tổng số
hoa/số
cành theo
dõi
Tỉ lệ
đậu
quả
(%)
Số quả thu
hoạch/cây

Năng
suất
(kg/cây)

CT1 324,8 a 1,09 30,0 b 4,8 b
CT2 348,2 b 0,92 28,8 a 4,0 a
CV% 4,3 - 10,1 11,2
LSD 5%

23,3 - 1,2 0,6
4. Kết luận
Volka là gốc ghép có ảnh hởng tốt đến
sức sinh trởng, sự ra lộc và phân cành của
cam ĐC trong điều kiện Gia Lâm, Hà Nội.
Cây ghép ngay từ những năm đầu đ sinh
trởng và phân cành khỏe, tán chặt và gọn tạo

điều kiện cho việc trồng dày và siêu dày để
thâm canh, đồng thời cây ghép nhanh bớc
vào thời kỳ ra quả.
Trên Volka hữu tính Cam ĐC sinh trởng
khỏe hơn trên Volka vô tính, nhng trên
Volka vô tính cam ĐC đậu quả và cho năng
suất cao hơn so với ĐC/Volka hữu tính. Tuy
nhiên, thí nghiệm cần đợc theo dõi tiếp tục
trong những năm tới để có cơ sở chắc chắn
cho việc đánh giá ảnh hởng của gốc ghép
Volca nhân vô tính và hữu tính đến sinh
trởng và năng suất cam ĐC.
Tài liệu tham khảo
Bùi Huy Kiểm (2000). Nghiên cứu một số đặc
tính sinh học của các giống cam quýt ở
vùng đồng bằng sông Hồng để phục vụ
cho việc chọn tạo các giống tốt và yêu
cầu thâm canh cao cây cam quýt. NXB
Nông nghiệp, tr. 22, 58.
Trần Nh Sơn (2004). Nghiên cứu sinh trởng
và phát triển đợt cành xuân, cành hè của
giống cam Đờng Canh ghép trên gốc
ghép Volkameriana, Báo cáo tốt nghiệp,
ĐHNNI, tr.20,48.
Hoàng Ngọc Thuận (1994). Một số kết quả
nghiên cú về gốc ghép nhân vô tính
cho cam quýt ở vùng đồng bằng Sông
Hồng. NXB Nông nghiệp, tr. 54-57.
Vongsalath, B. K (2005). Nghiên cứu tình
hình sản xuất cây có múi ở các huyện

ngoại thành Hà Nội và một số biện pháp
kỹ thuật nhằm nâng cao năng suất bởi
và quýt. Luận án tiến sĩ Nông nghiệp
ĐHNNI, tr. 48-49, 106-111.