Tài liệu Mối liên quan giữa một số yếu tố văn hoá, xã hội và ý tưởng tự tử tại cộng đồng dân cư quận Đống Đa, Hà Nội pptx

TCNCYH 28 (2) - 2004

93
Mối liên quan giữa một số yếu tố văn hoá, xã hội và ý
tởng tự tử tại cộng đồng dân c quận Đống Đa, Hà Nội

Trần Thị Thanh Hơng, Hoàng Hoa Sơn,
Phạm Thị Minh Đức, Nguyễn Văn Tờng
Trờng Đại học Y Hà Nội

2280 ngời bình thờng sống tại địa bàn quận Đống Đa, Hà Nội đợc chọn ngẫu nhiên để phỏng vấn
về sự xuất hiện ý tởng tự tử trong cuộc đời cũng nh trong 12 tháng vừa qua. Tỷ lệ những ngời có ý định
tự tử nhỏ hơn so với ở Trung Quốc và các nớc Tây Âu. Kết quả cho thấy có sự tơng quan có ý nghĩa
thống kế giữa ý tởng tự tử và giới nữ (p < 0,001), tình trạng hôn nhân (ly dị/ly thân hay cha lập gia đình)
với p < 0,001, lối sống (đã từng sống với các bạn tình khác nhau) với p < 0,001, nghề nghiệp (học sinh,
sinh viên) với p < 0,001. Nhng ý tởng tự tử không có tơng quan với tôn giáo và số năm đi học.

I. Đặt vấn đề
Hành động tự tử thờng là hậu quả của
một quá trình: từ ý tởng tự tử, đến việc lập kế
hoạch tự tử, và cuối cùng là dẫn tới hành vi tự
tử [1]. Các ý tởng tự tử có thể chỉ là các ý
định nông nổi, nhất thời nhng cũng có thể
nhanh chóng chuyến sang hành vi tự tử.
ý tởng tự tử là một yếu tố nguy cơ quan
trọng dẫn tới hành vi tự tử đã đợc chứng
minh trong một số các nghiên cứu [1]. Sự hiểu
biết các yếu tố nguy cơ liên quan tới ý tởng
tự tử có thể gợi ý cho chúng ta những giải
pháp can thiệp sớm và thích hợp [2].
Trên thế giới, hầu hết các nghiên cứu về ý

tởng tự tử thờng chỉ nghiên cứu trên các đối
tợng là sinh viên, các bệnh nhân bị các bệnh
mạn tính hay các bệnh nhân tâm thần [3]. Rất
ít các nghiên cứu đợc tiến hành trên cộng
đồng dân c, và đặc biệt là các nghiên cứu ở
cộng đồng châu á.
Nghiên cứu này là một trong những nghiên
cứu đầu tiên về ý tởng tự tử ở cộng đồng
ngời Việt Nam. Đây cũng là một phần trong
nghiên cứu can thiệp đa quốc gia về hành vi
tự tử (SUPRE-MISS) trong chiến lợc phòng
chống hành vi tự tử của Tổ chức Y tế thế giới.
Nghiên cứu này nhằm mục đích:
1. Xác định một số yếu tố về văn hoá, xã
hội có ảnh hởng tới sự xuất hiện ý tởng tự
tử tại cộng đồng dân c quận Đống Đa, Hà
Nội.
2. Xác định tỷ lệ phân bổ về ý tởng tự tử,
kế hoạch tự tử và hành vi tự tử tại cộng đồng
dân c quận Đống Đa, Hà Nội.
II. Đối tợng và phơng pháp
nghiên cứu
1. Địa điểm nghiên cứu
Quận Đống Đa là một trong số 7 quận nội
thành Hà Nội, với số dân là
350 000 ngời. Với mức dân số này, ớc
tính tỷ lệ có ý tởng tự tử là 10%, khoảng tin
cậy 95% thì 2280 ngời là cỡ mẫu thích hợp
cho nghiên cứu này. Các đối tợng nghiên
cứu đợc lựa chọn ngẫu nhiên dựa theo số

nhà.
2. Công cụ và phơng pháp nghiên cứu
Bộ câu hỏi phỏng vấn SUPRE-MISS đợc
dịch và hiệu đính bởi các chuyên gia về tâm
thần, tâm lý, y tế công cộng của Trờng Đại
học Y Hà Nội và Viện sức khoẻ tâm thần. Do
đặc điểm của ngời Việt Nam cũng nh số hộ
gia đình có điện thoại còn hạn chế, nên việc
phỏng vấn đợc tiến hành tại nhà của đối
tợng.
TCNCYH 28 (2) - 2004

94
Một nhóm các cử nhân chuyên ngành y tế
công cộng đợc tập huấn về bộ câu hỏi
phỏng vấn. Sau đó, mỗi điều tra viên tiến
hành phỏng vấn thử 2 đối tợng bất kỳ. Sau
khi phỏng vấn thử, nhóm nghiên cứu lại tập
hợp nhau lại cùng chia sẻ kinh nghiệm để có
thể thu thập đợc các thông tin chính xác
nhất, đặc biệt đối với những câu hỏi có tính
chất nhạy cảm.
Quá trình phỏng vấn đợc kiểm tra, giám
sát bởi các tác giả. Khoảng 10% số phiếu
đợc chọn ngẫu nhiên để kiểm tra lại.
Bộ câu hỏi nghiên cứu bao gồm các biến
số về các yếu tố văn hoá, xã hội cũng nh ý
tởng tự tử của đối tợng nghiên cứu.
3. Xử lý số liệu
Các đối tợng tham gia nghiên cứu, khi

phân tích đợc chia thành 2 nhóm: nhóm
những ngời đã từng có ý nghĩ tự tử trong
cuộc đời và nhóm những ngời cha từng có
ý nghĩ tự tử. Các biến số về văn hoá, xã hội
và bản thân đợc phân tích theo 2 nhóm này.
Số liệu đợc phân tích bằng phần mềm
thống kê SPSS 10.0. Test x
2
, Fisher's exact
test hay test t đợc sử dụng tuỳ thuộc vào đặc
điểm của các biến số.
4. Các vấn đề liên quan tới đạo đức
trong nghiên cứu
Nghiên cứu đợc chấp thuận về Đạo đức
trong nghiên cứu bởi Hội đồng đạo đức trong
nghiên cứu của Viện Karolinska. Các đối
tợng đồng ý tham gia nghiên cứu sẽ ký vào
phiếu đồng ý tham gia nghiên cứu.
III. Kết quả
1. Đặc điểm chung của mẫu nghiên cứu
Có 2280 ngời tham gia nghiên cứu, trong
đó có 1101 nam (48,3%) và 1178 nữ (51,7%)
và 1 ngời là lỡng giới. Đặc điểm của các đối
tợng này đợc trình bày ở bảng 1.


Bảng 1: Một số đặc điểm của mẫu nghiên cứu

Nam
Nữ

n % n %
Nhóm tuổi

< 15 2 0.2 10 0.9
15 - 24 271 24.8 279 24.0
25 - 34 246 22.5 247 21.2
35 - 44 160 14.7 195 16.8
45 - 54 151 13.8 184 15.8
55 - 64 117 10.7 132 11.3
>=65 145 13.3 117 10.1
Tình trạng hôn nhân

Cha lập gia đình 430 39.3 348 30.5
Đã lập gia đình 654 59.8 779 68.3
Ly dị hoặc ly thân 9 0.8 13 1.1
Trình độ học vấn cao nhất

Mù chữ hoặc cấp I 76 6.9 135 11.5
Cấp II 225 20.5 252 21.4
Cấp III/trung cấp/cao đẳng 538 49.1 591 50.2
Đại học 228 20.8 177 15.0
Trên đại học 28 2.6 22 1.9
Tôn giáo

Không 1019 93.1 1053 89.9
Thiên chúa giáo 18 1.6 22 1.9
Đạo Phật 45 4.1 83 7.1
Khác 13 1.2 13 1.1

2. Mối tơng quan giữa ý tởng tự tử và

các đặc điểm về x hội và nhân khẩu
Trong số 2280 đối tợng tham gia nghiên
cứu, có 201 ngời đã từng có ý nghĩ tự tử
trong cuộc đời và 14 ngời từ chối trả lời câu
hỏi liên quan tới vấn đề trên. 14 ngời này và
1 ngời lỡng giới sẽ không nằm trong các kết
quả ở phần dới đây.
TCNCYH 28 (2) - 2004

95
Bảng 2: Mối tơng quan giữa ý tởng tự tử và các đặc điểm về xã hội và nhân khẩu
Không có ý nghĩ tự t
ử
Có
ý
nghĩ tự t
ử
p



X SD

X SD

Tuổi 40.4 17.6 35.2 16.5 < 0.001

Tổng số năm đi học
11.5 4.2 11.4 4.3 ns
Tổng số Có ý tởng tự tử p

n
Giới

Nam 1093 61 <0.001
Nữ 1172 140
Tình trạng hôn nhân

Cha lập gia đình
1
772 103 < 0.001
Đã lập gia đình
2
1425 87 P
1-2
< 0.001
Ly dị/ly thân
3
65 11 P
3-2
< 0.001
Đ từng sống với bạn tình khác nhau

Có 72 14 < 0,001
Không 2052 58
Tôn giáo

Không 2060 182 >0.5
Thiên chúa giáo 40 4
Phật giáo 127 9
Tính chất nghề nghiệp

Có nghề nghiệp
1
1170 89 < 0.01
Thất nghiệp (không kể nghỉ hu, nội trợ)
2
24 3 P
1-4
<0.01
Nghỉ hu/nội trợ
3
676 54
Sinh viên, học sinh
4
382 53

Bảng 2 cho thấy các yếu tố: tuổi, giới, tình trạng hôn nhân, lối sống (đã từng sống với các bạn
tình khác) có liên quan tới ý tởng tự tử của đối tợng nghiên cứu. Trong khi đó, các yếu tố về tôn
giáo, số năm đi học không có mối tơng quan với sự xuất hiện của ý tởng tự tử.
3. ý nghĩ tự tử, kế hoạch tự tử và hành vi doạ tự tử trong cuộc đời và trong 12 tháng
vừa qua
TCNCYH 28 (2) - 2004

96
Bảng 3: Sự phân bố về ý nghĩ tự tử, kế hoạch tự tử và hành vi doạ tự tử trong cuộc đời và
trong 12 tháng trớc theo giới

Nam Nữ OR CI 95%
p
n (%) n (%)

ý nghĩ tự tử

Trong cuộc đời 61 (5.6) 140 (11.9) 2.3 1.7-3.1 < 0.05
Trong 12 tháng vừa qua 21 (1.9) 53 (4.5) 1 0.5-2.0 > 0,05
Kế hoạch tự tử

Trong cuộc đời 11 (1.0) 14 (1.2) 1.2 0.5-2.6 > 0,05
Trong 12 tháng vừa qua 4 (0.4) 8 (0.7) 1.7 0.3-8.7 > 0,05
Doạ tự tử

Trong cuộc đời 5 (0.4) 4 (0.3) 0.7 0.2-2.8 > 0,05
Trong 12 tháng vừa qua 2 (0.2) 1 (0.1) 0.2 0.01-4.7 > 0,05

Bảng 3 cho thấy:
- Tỷ lệ nữ có ý nghĩ tự tử trong cuộc đời
(11,9%) nhiều hơn so với nam giới (5,6%) và
sự khác biệt này có ý nghĩa thống kế với p
<0,05
- Không có sự khác biệt về giới giữa ý nghĩ
tự tử trong 12 tháng trớc, về kế hoạch tự tử
cũng nh hành vi doạ tự tử trong cuộc đời
cũng nh trong 12 tháng trớc.
IV. Bàn luận
1. Một số vấn đề về phơng pháp
Trong nghiên cứu này, việc tiến hành điều
tra theo cách phỏng vấn tại gia đình đối tợng
đã làm giảm đi tỷ lệ từ chối tham gia nghiên
cứu. Quy trình nghiên cứu bao gồm việc đào
tạo, nghiên cứu thử, giám sát kỹ lỡng khiến
cho nghiên cứu có tính tin cậy. Một số các

nghiên cứu khác đợc thực hiện tại các nớc
khác theo cách phỏng vấn qua điện thoại hay
gửi th đều cho thấy tỷ lệ bỏ cuộc khá cao [4].
Tỷ lệ những ngời có ý tởng tự tử ở
nghiên cứu này chiếm 8,8%, có thể cha phải
là con số chính xác. Tỷ lệ thật sự có thể phải
cao hơn nhiều: có ngời không thể nhớ đợc
trong cuộc đời có bao giờ họ có ý tởng tự tử
hay không, đặc biệt khi không có những sự
kiện quan trọng khiến cho họ cần phải nhớ
tới, đặc biệt khi những ý nghĩ tự tử này lại chỉ
xuất hiện một cách thoáng qua. Hơn nữa, với
đặc điểm của truyền thống văn hoá phơng
Đông, con ngời thờng không muốn nói cho
ngời khác biết rằng họ đã có những lúc có ý
định tự tử.
Thiết kế nghiên cứu là nghiên cứu ngang
nên các kết quả đa ra cha thể khẳng định
đợc mối liên quan có tính nhân - quả giữa ý
nghĩ tự tử và các biến số về văn hoá, xã hội.
Tuy nhiên đây cũng là những gợi ý quan trọng
cho việc tiến hành các nghiên cứu can thiệp ở
các mức độ sâu hơn.
2. Mối liên quan giữa ý nghĩ tự tử và các
yếu tố về văn hoá, x hội
ý nghĩ tự tử đợc thấy là gặp ở nữ nhiều
hơn ở nam. Kết quả nghiên cứu này cũng
tơng tự nh kết quả thu đợc từ một số các
nghiên cứu khác (3).
ý tởng tự tử có mối tơng quan với các sự

kiện lớn trong cuộc đời nh ly dị/ly thân cũng
nh liên quan với các lối sống nh " có quan
hệ bạn tình với các đối tác khác nhau". Mối
tơng quan này cũng đ
ợc chỉ ra trong các
nghiên cứu ở một số nớc châu á và Tây Âu
khác [3,5].
TCNCYH 28 (2) - 2004

97
Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cũng
cho thấy rằng ý tởng tự tử không liên quan
tới tôn giáo. Kết quả này thực sự khác biệt so
với một số nghiên cứu của các nớc châu á
khác.
Sinh viên, học sinh là những đối tợng có
ý tởng tự tử khá cao. Nhóm đối tợng này
thờng ở độ tuổi đang có sự biến đổi về tâm
lý, lại đang ở trong thời kỳ học tập căng thẳng
và thờng xuyên đối mặt với thi cử. Do vậy, tài
liệu hớng dẫn về phòng chống hành vi tự tử
của Tổ chức y tế thế giới cho nhóm đối tợng
là học sinh, sinh viên có thể trở nên hữu ích
khi đợc sử dụng ở Việt Nam [6]. Kết quả
nghiên cứu này cũng phù hợp với một nghiên
cứu trớc đây của chúng tôi về những ngời
có hành vi doạ tự tử vào điều trị tại bệnh viện
Bạch Mai [7].
3. ý nghĩ tự tử, kế hoạch tự tử và hành
vi doạ tự tử trong cuộc đời và trong 12

tháng trớc
Tỷ lệ có ý tởng tự tử rất khác nhau giữa
các quốc gia. Tỷ lệ này đợc xác định trong
khoảng từ 5,3% đến 18,5% trong một nghiên
cứu đợc tiến hành trên 9 quốc gia [8]. Kết
quả về tỷ lệ có ý tởng tự tử, có kế hoạch tự tử
cũng nh có hành vi doạ tự tử trong nghiên
cứu của chúng tôi thấp hơn so với các quốc
gia khác ở Tây Âu [8] và Trung Quốc [9]. Sự
khác biệt này có thể do sự khác biệt về văn
hoá giữa các quốc gia, cũng có thể do việc sử
dụng các phơng pháp nghiên cứu cũng nh
các công cụ nghiên cứu khác nhau để xác
định ý tởng tự tử.
V. Kết luận
- ý tởng tự tử có mối tơng quan với một
loạt các yếu tố về giới tính (nữ gặp nhiều hơn
nam), tuổi trẻ, tình trạng hôn nhân (cha lập
gia đình, ly dị/ly thân), lối sống (sống với các
bạn tình khác nhau), nghề nghiệp (gặp nhiều
ở sinh viên, học sinh) cũng nh tiền sử có
hành vi doạ tự tử của gia đình. Nhng ý tởng
tự tử ở ngời dân thành thị Việt Nam không
liên quan tới tôn giáo và số năm đi học.
- Tỷ lệ nữ có ý nghĩ tự tử trong cuộc đời
cao hơn nam giới. Không có sự khác biệt về ý
nghĩ tự tử trong 12 tháng vừa qua, về kế
hoạch tự tử cũng nh dọa tự tử giữa nam và
nữ.
Kết quả nghiên cứu này có thể góp phần

gợi ý đa ra các giải pháp góp phần cho việc
xây dựng kế hoạch phòng ngừa hành vi doạ
tự tử ở Việt Nam
Lời cảm ơn:
Nghiên cứu này đợc sự hỗ trợ một phần
kinh phí của Quỹ hỗ trợ nghiên cứu quốc tế
SAREC/Sida, hỗ trợ kinh phí và kỹ thuật của
Tổ chức y tế thế giới trong khuôn khổ nghiên
cứu can thiệp đa quốc gia về hành vi tự tử.
Các tác giả xin chân thành cảm ơn.
Tài liệu tham khảo
1. Wasserman, D. (2001): Suicide: an
unnecessary death. London. Martin Dunitz.
2. Goldney R, Fisher L, Wilson D and
Cheok F. (2001). Suicidal ideation and health-
related quality of life in the community. Med J
Aus. 175: 553 - 554
3. Mutsuhiro N, Gaku Y and Tomifusa K.
(2002). Suicidal ideation and somatic
symptoms of patients with mind/body distress
in a Japanese Psychosomatic clinic. Suicide
Life threatening Behavior 32 (1).
4. Etzersdorfer E., Vijayakumar L. Schony
W. et al (1998). Attitudes towards suicide
among medical students: comparison
between Madras (India) and Vienna (Austria).
Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol.33: 104 -
110.
5. Wasserman D. (1988). Separation: An
important factor in suicidal actions. Crisis 9/1:

49 - 63.
6. World Health Organization. 2000.
Preventing suicide: a resource for teachers in
school. Geneva.
7. Huong TTT, Guo Xin Jiang et al. 2003.
Attempted suicide in Hanoi, Vietnam.
Submitted to Acta Psychiat Scan
TCNCYH 28 (2) - 2004

98
8. Weissman MM, Bland RC, Canina GJ et
al. (1999). Prevalence of suicide ideation and
suicide attempts in nine countries.
Psychological Medicine, 29: 9 - 17.
9. Stravynski A. and Boyer R. (2001).
Loneliness in relation to suicide ideation and
parasuicide: a population wide study. Suicide
and life-threatening behavior. 31 (1) Spring.

Summary
Association between socio-demographic factors and
suicidal thoughts in general population in dongda, hanoi

2280 people in DongDa, Hanoi was randomly seleted for interviewing on suicidal thoughts in
whole life as well as in 12 past months. The prevalence on suicidal thoughts is smaller than results
from China and Westren countries.
The results also show that there is statistic significantly association between suicidal thoughts and
female (p < 0,001), marital status (divorce/separate) with p < 0,001, life style (ever have lived with
different partners) with p < 0,001, occupation (students and pupils) with p < 0,001.
But suicidal thoughts are not associated with religion and years of education.