Tài liệu Nguy cơ suy dinh dưỡng ở người cao tuổi doc

Nguy cơ suy dinh dưỡng
ở người cao tuổi

Điều quan trọng nhất đưa đến suy dinh dưỡng ở NCT là
ăn uống kém chất lượng, thậm chí không đủ bữa, bữa no,
bữa đói.
Suy dinh dưỡng là sự mất cân bằng thực phẩm đã tiêu thụ và
nhu cầu năng lượng của mỗi một cơ thể con người và chủ yếu
gặp ở trẻ em và người cao tuổi (NCT). Suy dinh dưỡng ở
NCT có thể khắc phục được nếu phát hiện sớm và áp dụng
đúng phương pháp dinh dưỡng.

Một cơ thể được gọi là suy dinh dưỡng khi trọng lượng của
cơ thể bị sụt cân từ 5 - 10% trong khoảng thời gian từ 6 tháng
đến 1 năm (không bao hàm các bệnh làm cho cơ thể bị sụt
cân nhanh như đái tháo đường, dùng thuốc giảm béo, dùng
thuốc lợi tiểu…).

Những yếu tố khiến người cao tuổi suy dinh dưỡng

Điều quan trọng nhất đưa đến suy dinh dưỡng ở NCT là ăn
uống kém chất lượng, thậm chí không đủ bữa, bữa no, bữa
đói. Một số NCT thiếu thốn kinh tế hoặc có khả năng về kinh
tế nhưng không có người lo cho từng bữa ăn hàng ngày, sự
việc cứ kéo dài dẫn đến suy dinh dưỡng.

Một số NCT suy dinh dưỡng do bệnh tật mạn tính kéo dài
như hệ thống răng kém (răng lung lay hoặc đã rụng nhiều)
gây khó khăn trong việc nhai thức ăn. Một số bệnh cũng rất

dễ gặp ở NCT do chức năng sinh lý đã bị suy giảm như tuyến
nước bọt bị xơ hóa làm giảm khả năng bài tiết nước bọt. Nếu
thiếu nước bọt, NCT sẽ ít ngon miệng hoặc không ngon
miệng trong các bữa ăn, vì vậy sẽ làm chán ăn kéo dài dẫn
đến suy dinh dưỡng. Hoặc do chức năng sinh lý của các giác
quan bị suy giảm nhất là vị giác và khứu giác làm giảm sự
kích thích sự thèm ăn.


Suy dinh dưỡng ở NCT còn có thể gặp trong một số trường
hợp bị dị ứng với một số thức ăn, cho nên NCT sợ ăn vì lo
rằng sau khi ăn sẽ bị rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, nôn
hoặc tiêu chảy, đau bụng. Một số bệnh về đường tiêu hóa
cũng đóng vai trò quan trọng trong việc suy dinh dưỡng ở
NCT, nhất là bệnh về dạ dày, đại tràng. Một số bệnh về tâm
thần như bệnh trầm cảm mạn tính, sa sút trí tuệ cũng ảnh
hưởng rất lớn đến tiêu hóa và vì vậy rất dễ dẫn đến suy dinh
dưỡng.

Trong các nguyên nhân gây suy dinh dưỡng ở NCT thì
nghiện rượu cũng là một nguyên nhân đáng kể. Người nghiện
rượu rất chán ăn thậm chí không muốn ăn bất kỳ loại thức
phẩm nào ngoài rượu. Nghiện rượu ngoài việc chán ăn thì
chức năng gan ngày một bị suy giảm. Đây là một vòng luẩn
quẩn: nghiện rượu gây chán ăn, gây suy giảm chức năng gan;
chức năng gan suy giảm thì lại càng chán ăn mà hậu quả là
suy dinh dưỡng và xa hơn nữa là xơ gan do rượu. Một số
trường hợp NCT bị suy dinh dưỡng do kiêng khem quá mức
cần thiết không dám ăn bất kỳ một loại thức phẩm nào, ngay
cả cá là loại thực phẩm rất cần cho nhu cầu dinh dưỡng ở mọi

lứa tuổi họ cũng kiêng không dám ăn, uống.

Biểu hiện

Hầu hết người bị suy dinh dưỡng có thể tự phát hiện thấy
mình bị gầy đi như sụt cân, quần áo thấy tự nhiên rộng ra, các
bắp thịt thấy mềm, nhũn không được rắn như trước đây. Tuy
vậy, đối với một số NCT do bị suy dinh dưỡng lâu ngày nên
đã có ảnh hưởng đến hệ thần kinh trung ương cho nên tự bản
thân người đó không thể hoặc không biết mình đang mắc
bệnh gì. Trong trường hợp này, những thành viên trong gia
đình cũng có thể nhận biết được như thấy kém dần sự minh
mẫn, hay quên hay kêu mệt mỏi, chán ăn, ăn không ngon
miệng hay cáu gắt vô cớ.

Suy dinh dưỡng ở NCT như ăn khó tiêu, dễ táo bón, phân lúc
lỏng lúc rắn, hay đau bụng lặt vặt. Nếu NCT mà đang mắc
bệnh mạn tính khác như hen suyễn, bệnh tim, viêm gan, bệnh
về xương khớp thì các bệnh này tăng lên nhanh chóng hơn và
toàn trạng trở nên dễ bị suy sụp và đặc biệt khi có tác nhân
nhiễm trùng xâm nhập rất khó tránh khỏi mắc bệnh.

Một số biện pháp phòng tránh

Ăn uống đủ chất và đủ số lượng là nguồn năng lượng cần
thiết cho mỗi một người NCT. Cần tính toán làm thế nào để
NCT có bữa ăn đúng giờ, đủ lượng và chất cần thiết. Ngoài
ra, nếu NCT không tự lo được cho bản thân mình thì cần có
người giúp đỡ lo lắng bữa ăn hàng ngày cho họ. Đó là những
việc hết sức cơ bản mà cũng có lẽ là vấn đề cốt lõi giúp NCT

thoát khỏi bệnh suy dinh dưỡng.

Cũng cần có sự động viên, nhắc nhở để NCT chịu khó ăn và
ăn đủ số lượng tránh hiện tượng chán ăn, lười ăn, bỏ bữa. Sự
quan tâm, động viên của các thành viên khác trong gia đình
là hết sức quan trọng, đặc biệt là tìm hiểu các lý do làm cho
NCT bị suy dinh dưỡng, trên cơ sở đó tìm cách khắc phục
dần dần. Nếu các bữa chính mà NCT ăn chưa đủ số lượng thì
có thể tạo điều kiện cho họ ăn thêm các bữa phụ vào khoảng
9 giờ sáng và khoảng 3 giờ chiều. Nên ăn thêm các loại quả
sau bữa ăn (tráng miệng) như cam, quít, chuối, bưởi… và nên
ăn nhiều rau. Rau vừa cung cấp các loại sinh tố vừa cung cấp
chất xơ ngăn ngừa táo bón…

Để tránh hiện tượng chán ăn, ăn không ngon miệng, nếu
không bị các bệnh về tim mạch, dạ dày, đại tràng và có điều
kiện kinh tế thì có thể uống 1 ly rượu vang đỏ trước lúc ăn để
khai vị (kích thích ăn uống ngon miệng). Trọng tâm của việc
phòng suy dinh dưỡng là làm sao NCT ăn được, tiêu hóa
được, vì vậy thức ăn phải mềm dễ nhai, dễ nuốt nhưng không
nên xay nhuyễn vì sẽ làm giảm mùi vị thường có của thức
ăn.

Tuy vậy, NCT cũng nên hạn chế ăn mỡ động vật, lòng đỏ
trứng (gà, vịt, chim cút, ngỗng) hoặc các loại phủ tạng như
gan, tim, lòng, cật (thận) và rất nên ăn cá thay cho ăn thịt.
Mỗi tuần nên ăn cá khoảng 2 - 3 lần trong các bữa ăn chính;
các loại đạm thực vật cũng nên ăn xen vào trong các bữa ăn
chính như đậu phụ và các loại đậu khác.

Vận động cơ thể hàng ngày để máu lưu thông làm các cơ
quan trong cơ thể hoạt động nhịp nhàng từ đó sẽ ăn uống
ngon miệng, hấp thu tốt cũng cần được hết sức lưu ý. Có
nhiều hình thức để vận động cơ thể tuỳ theo hoàn cảnh, điều
kiện của từng người mà vận dụng cho hợp lý làm thế nào để
có thể thực hiện được thường xuyên trong các hoàn cảnh
khác nhau mới là điều quan./.