GiẢI PHẪU GAN
GiẢI PHẪU GAN
PGSTS.LÊ ĐÌNH VẤN
BM: Giải phẫu – Trường ĐH Y dược
Huế
Gan là tạng lớn của
cơ thể
Nằm ở tầng trên
mạc treo kết tràng
ngang.
Ở ô dưới hoành phải
qua tận ô dưới
hoành trái
Trọng lượng:
–
1500g trên xác
–
2300 – 2500 g ở người sống
Kích thước: 28 x 15 x 8 cm
Giải phẫu mô tả
Giải phẫu mô tả
Gan gồm có hai mặt
và một bờ
–
Mặt hoành
–
Mặt tạng
–
Bờ dưới
Mặt hoành
Mặt hoành
Có 4 phần
Phần trước
Phần trên
Hai phần này có Chỗ bám DC liềm chia mặt
hoành làm hai thùy: thùy phải và thùy trái
Phần phải
Phần sau (mặt sau theo quan niệm mốt số
tác giả khác): có vùng trần
Mặt tạng
Mặt tạng
Có ấn các tạng; các rãnh và khe tạo thành
chữ H
–
Rãnh phải:
Phía trước là hố túi mật
Phía sau là rãnh TM chủ dưới
–
Rãnh dọc trái
Phía trước: khe dây chằng tròn
Phía sau là khe dây chằng tĩnh mạch
–
Rãnh ngang là cửa gan
Mặt tạng
Mặt tạng
Rãnh chữ H chia mặt tạng thành 4 thùy
–
Thùy phải: bên phải rãnh phải chữ H
–
Thùy trái : bên trái rãnh chữ H
–
Thùy vuông: nằm trước cửa gan giữa hai
rãnh
–
Thùy đuôi: sau cửa gan giữa hai rãnh:
phía trước có mỏm đuôi nằm giữa TM
chủ dưới và túi mật
Mặt tạng
Mặt tạng
Bờ dưới của gan
Bờ dưới của gan
Bờ dưới
Bờ dưới
Các bờ khác theo quan điểm
Các bờ khác theo quan điểm
giải phẫu cũ
giải phẫu cũ
Các tác giả Pháp và Gray mô tả gan có ba
mặt: trên dưới sau và 4 bờ:
–
Bờ dưới: bờ đã mô tả
–
Bờ sau trên: giữa pần trên và phaần sau mặt
hoành có lá trên DC vành bám
–
Bờ sau dưới: giữa mặt tạng và phần sau mặt
hoành: chỗ bám của lá dưới dây chằng vành
–
Bờ phải: mốc quan trong trong phân thùy gan
Các phương tiện cố định gan
Các phương tiện cố định gan
và các dây chằng
và các dây chằng
TM chủ dưới
DC liềm
DC tròn gan: di tích TM rốn
DC vành gồm hai lá
–
Lá trên
–
Lá dưới
DC tam giác phải và trái
Mạc nối nhỏ
Cấu tạo của gan
Cấu tạo của gan
Gan được cấu tạo bởi ba thành phần chính
sau:
–
Bao gan
–
Nhu mô gan
–
Mạch máu và đường mật trong gan
Bao gan
Bao gan
Gồm hai lớp
Lớp thanh mạc
Lớp bao xơ gan: nằm trong lớp thanh mạc.
Che phủ nhu mô gan, đến cửa gan bao lấy
thành phần của cuống glisson gọi là bao
glisson cho đến các khoang gian tiểu thùy
Mạch máu và đường mật
Mạch máu và đường mật
TM gan: Tm gan phải, trái và giữa
Tĩnh mạch cửa
Động mạch gan
Đường mật
–
Ba thành phần: đường mật, TM cửa và ĐM gan
nằm trong bao xơ gan tạo nên cuống Glisson
phân chia trong nhu mô gan.
Phân thùy gan
Phân thùy gan
Lịch sử
Cantlie 1898, McIndoe et Counseller 1927,
Hjorstjö 1931,, Goldsmith và Woodburn en
1957, Couinaud 1957. Tôn Thất Tùng 1962,
Takasaki (1992), T.A.(1998); IHPBA (2000).
Phân thùy gan theo TT Tùng
Phân thùy gan theo TT Tùng
TT Tùng dựa vào cuống Glisson và TM trên
gan chia gan thành
Hai nửa: Gan phải và Gan trái
5 phân thùy: Trái, giữa, trước, sau và đuôi
8 hạ phân thùy: I-….VIII
Các TM gan và cuống glisson là cơ sở cho
sự phân chia gan. Hai hệ thống này đan xen
nhau như các ngón tay của hai bàn tay đan
vào nhau:
3 Tĩnh mạch gan: phải, trái và giữa nằm ở
các rãnh phân chia gan: 3 TM chia gan
thành 4 phần
Trong khi sự phân chia của cuống glisson
vào các phần của gan
Sơ đồ TM gan và cuống
Sơ đồ TM gan và cuống
Glisson xen kẻ nhau
Glisson xen kẻ nhau
A: Khe liên phân thùy phải
B: khe giữa
C: Khe liên phân thùy trái
1: TM chử dưới và các TM gan
2: Cuống Glisson phải
3. Cuống glisson trái
Các khe và các rãnh
Các khe và các rãnh
Khe chính hay khe giữa
Khe liên phân thùy phải
Khe liên phân thùy trái
Khe phụ giữa thùy phải
Khe phụ giữa thùy trái