Xây dựng một trung tâm tài chính quốc tế - cơ sở lý thuyết và hàm ý thực tiễn cho thành phố Đà Nẵng

XÂ D NG M T TRUNG TÂM T I CH NH
QU C T - CƠ S LÝ THU T V H M Ý
TH C TI N CHO TH NH PH
N NG
Phan Hoàng Long
i h c Kinh t , i h c à N ng
Email:
Ph ng T n H i Tri u
C c Hành chính - Qu n tr II, V n phịng Chính ph
Email:
Tr

ng

M bài: JED - 140421
Ngày nh n: 14/4/2021
Ngày nh n b n s a: 05/6/2021
Ngày duy t ng: 05/12/2021

T mt t
ng, Chính ph Vi t Nam và thành ph
à N ng
có quy t t m x y d ng à N ng thành
m t trung t m tài chính qu c t có quy m khu v c. Trong bài báo này, tr c ti n chúng t i
t ng k t c s l thuy t v các y u t c n thi t
h nh thành và phát tri n m t trung t m tài
chính qu c t . K t qu ánh giá th c tr ng cho th y còn m t kho ng cách r t xa ( à N ng
c ánh giá m c Th p ho c Trung b nh h u h t các y u t
à N ng có th phát tri n
thành m t trung t m tài chính qu c t . Tr n c s ó chúng t i a ra các khuy n ngh th c
ti n dành cho Chính ph Vi t Nam và thành ph

à N ng.
T kh a: Trung t m tài chính qu c t , Thành ph à N ng, Chính ph Vi t Nam
M JEL: F36, F38, I28
Building an international nance center
theoretical framework and practical
implications for Danang cit
Abstract
The Vietnam Communist Party, the Vietnam government and Danang city authority are
determined to build Danang into an international nancial center at a regional scale. In
this paper, we rst conduct a theoretical framework on factors in uencing the formation and
development of an international nancial center. Then, the status assessment shows that there
is still a long way (Danang is rated low or average on most factors for Danang to develop into
an international nancial center. Based on that, we provide some practical recommendations
for the Vietnam government and Danang city.
K words International Financial Center, Danang city, Vietnam government
JEL cod F36 F38 I28
1. Gi i thi u
Ngày 19/3/2021, V n phịng Chính ph Vi t Nam có v n b n s 1840/VPCP-KTTH truy n t ki n
c a Th t ng Chính ph
ng v ch tr ơng l p
án x y d ng thành ph à N ng tr thành trung t m
tài chính qu c t có quy mơ khu v c theo m c ti u, gi i pháp t i Ngh quy t s 43-NQ/TW ngày 24/01/2019
c a B Chính tr v x y d ng và phát tri n thành ph
à N ng n n m 2030, t m nh n n n m 20451.
Ngày 31/3/2021, UBND thành ph à N ng k Quy t nh s 965/Q -UBND thành l p T công tác l p
án v i t tr ng là Ti n s H K Minh, Phó Ch t ch Th ng tr c UBND thành ph
à N ng2. Nh
v y, ng, Chính ph Vi t Nam và thành ph à N ng ch ng t quy t t m x y d ng à N ng thành m t
trung t m tài chính qu c t quy mô khu v c. Tuy v y, vi c x y d ng m t trung t m tài chính có t m vóc qu c
t là khơng h d dàng và có th m t n vài th p k (Bhattacharya, 2011; Jao, 1979).

S 294 tháng 12/2021

52


Bài báo này t p trung nghi n c u các ti n
c a vi c x y d ng m t trung t m tài chính qu c t , qua ó
cung c p cơ s khoa h c và a ra các hàm th c ti n cho à N ng trong vi c phát tri n thành m t trung
t m tài chính qu c t có quy mô khu v c. Quy tr nh nghi n c u c a chúng tôi là nh sau. Tr c ti n, t khóa
“ nancial center” và “trung t m tài chính”
c s d ng
t m ki m các t li u khoa h c (bài báo, sách,
tham lu n...) li n quan thông qua công c t m ki m google scholar () và Scopus
(). D a tr n các t li u này, chúng tôi t ng h p cơ s l thuy t li n quan n trung
t m tài chính qu c t , c bi t t p trung vào hai n i dung: (i) Các c i m c a m t trung t m tài chính qu c
t ; và (ii) Các ti n cho s h nh thành và phát tri n m t trung t m tài chính qu c t . Ti p ó, chúng tơi ánh
giá m c
áp ng c a à N ng i v i t ng ti n
theo 3 m c (cao, trung b nh, th p) và a ra nh ng
khuy n ngh c th cho các b n li n quan.
2. Cơ s l thu t
2.1. h nào là m t trung t m tà chính qu c t
Có nhi u nh ngh a v trung t m tài chính (Financial center hay Financial hub)
c a ra trong các
nghi n c u tr c y. Tuy nhi n, có th t ng k t là trung t m tài chính th ng là m t thành ph ho c có
khi ch là m t khu v c trong thành ph và có các c i m sau (Chen & Chen, 2015; Jarvis, 2011; Mainelli,
2006; Zhao & c ng s , 2004; Laurenceson & c ng s , 2003; Tschoegl, 2000): (i) t i ó t p trung nhi u t
ch c tài chính cung c p nhi u lo i d ch v tài chính a d ng (ng n hàng th ơng m i, ng n hàng u t , công
ty b o hi m, qu

u t ...); (ii) ó là nơi t p trung giao d ch c a nhi u th tr ng tài chính (ch ng khốn,
ngo i h i, th tr ng v n, trái phi u, hàng hóa...). S t p trung này li n quan n hi u ng tích t , ngh a
là nh ng nơi có nhi u t ch c tài chính và th tr ng tài chính th s thu hút th m các t ch c tài chính và
n ng cao kh i l ng giao d ch c a các th tr ng tài chính. L do là chi phí giao d ch t i nh ng nơi này s
th p hơn v vi c t m ki m thông tin và i tác giao d ch s d dàng hơn, c ng nh tính thanh kho n là cao
hơn (Chen & Chen, 2015; Storper & Venables, 2004; Guillain & Huriot, 2001). S t p trung này c ng d n
n s có m t c a m t l ng l n các nh n vi n chuy n nghi p trong ngành tài chính, giúp t ng c ng m c
chuy n môn ngh nghi p và gi m chi phí li n quan n tuy n d ng (Chen & Chen, 2015; Agnes, 2000).
Hơn n a, i u này t o i u ki n cho s lan t a và i m i công ngh trong các d ch v tài chính (Fosfuri &
Ronde, 2004; Fujita & Thisse, 2000).
Ngồi các trung t m tài chính có quy mô qu c gia (National Financial Center), các trung t m tài chính
qu c t có th
c chia thành 3 lo i (IMF, 2000; Reed, 1980):
- Trung t m tài chính qu c t có quy mơ tồn c u (International Financial Center IFC hay Global
Financial Center - GFC), ví d nh New York hay London, là nh ng trung t m kinh t tài chính l n v i
y
các d ch v tài chính,
ó có th ti p c n
c tr c ti p các ngu n v n l n t các ng n hàng, qu
u t , công ty b o hi m, và th tr ng v n ni m y t... IFC ph c v cho các giao d ch tài chính trong n c
và tồn c u.
- Trung t m tài chính qu c t có quy mơ khu v c (Regional Financial Center RFC), ví d nh Singapore
hay Hong Kong, c ng gi ng nh nh ng trung t m tài chính qu c t , tuy nhi n có n n kinh t và th tr ng
tài chính trong n c nh hơn, ph c v các giao d ch tài chính có tính ch t khu v c c a các khách hàng n c
ngoài nhi u hơn là khách hàng trong n c.
- Trung t m tài chính n c ngồi (O shore Financial Centres OFC), ví d nh qu n o Cayman,
th ng là nơi có các chính sách v thu thu n l i, ph c v ch y u cho các t ch c ho c cá nh n n c ngoài
th c hi n các giao d ch li n quan n thu (c ng th ng
c g i là thi n
ng thu ). M t s các RFC nh

Singapore c ng có các chính sách thu u i n n c ng
c xem là OFC.
Trong bài báo này, chúng tôi t p trung vào các trung t m tài chính qu c t (IFC và RFC). Các trung t m
tài chính qu c t mang hai c i m c a trung t m tài chính nh
nói tr n, tuy nhi n v i m c r t l n,
ph c v các giao d ch tài chính có giá tr l n, xuy n bi n gi i (Jarvis, 2011; Laurenceson & c ng s , 2003;
Walter, 1998). Ngoài ra, trung t m tài chính qu c t có m t h th ng cơ s h t ng v tài chính (khu ph tài
chính, h th ng l u k , quy t tốn, thanh tốn, thơng tin li n l c) r t phát tri n
áp ng các ho t ng
này (Walter, 1998). L y ví d nh Trung t m tài chính New York. T i y t p trung n g n 4000 t ch c tài

S 294 tháng 12/2021

53


chính v i kho ng 460.000 nh n vi n. T i y t p trung th tr ng ch ng khoán ni m y t, th tr ng ngo i
t , th tr ng hàng hóa, vàng v i kh i l ng giao d ch kh ng l (ch ng h n, giá tr giao d ch ngo i t hàng
ngày là 933 t USD). T i y di n ra các ho t ng tài chính a d ng, bao g m:
- Cho vay th ơng m i qu c t và li n ng n hàng.
- Thanh toán qu c t .
- Mua bán các s n ph m tài chính (ngo i h i, vàng, ch ng khốn, trái phi u, các cơng c tài chính phái
sinh, h p ng hàng hóa t ơng lai...)
- Các ho t

ng môi gi i các s n ph m tài chính và các ho t

- Các ho t
c phi u...

ng l u k , quy t toán, thanh toán kèm theo

ng g i v n nh phát hành trái phi u, chào bán ch ng khốn ra cơng chúng, phát hành th m

- Các ho t

ng t v n mua bán & sáp nh p công ty, tái c u trúc v n.

- Các ho t

ng qu n l

- Các ho t

ng nghi n c u th tr

ut ,

u t m o hi m, t v n

ut .

ng.

V cơ s h t ng, New York có khu ph tài chính r ng 117ha v i nhi u tịa nhà tài chính ch c tr i, có h
th ng giao d ch ch ng khoán và l u k h tr cho 3,9 t giao d ch h ng ngày.
minh h a, B ng 1 th hi n m t s thông tin c a m t s trung t m tài chính qu c t t ng h p t nhi u
ngu n khác nhau.
B ng 1 Th ng t n c a m t s trung t m tà chính qu c t
Trung t m

tà chính

S lư ng
ng n hàng
thương m

S lư ng
các c ng
t tà
chính3

S lư ng
nh n n
tà chính

340

3.826

460.000

300

1.073

363.000

200

1.285

271.600

150

1.859

170.000

181

563

272.600

55

476

88.451

136

1.430

334.000

New York
(IFC)
London

(IFC)
Chicago
(RFC)
Singapore
(RFC)
Hong Kong
(RFC)
Sydney
(RFC)
Th

ng H i
(RFC)

gu n: Tác g

2.2. Các t n

H t ng tà chính

4

Khu ph tài chính Manhattan r ng
117ha
Khu ph tài chính Canary Wharf r ng
150ha
Khu ph th ơng m i/tài chính The
Loop r ng 409ha
Khu trung t m th ơng m i/tài chính
r ng 1784ha

Khu trung t m th ơng m i/tài chính
r ng 800ha
Khu trung t m th ơng m i/tài chính
r ng 280ha
Khu trung t m th ơng m i Ph
ông
r ng 121.000ha, c bi t là khu tài
chính L c Gia Ch y r ng 3.178ha

G á tr th
trư ng ch ng
khốn n m t
(t USD
26.230
54
Khơng có5
649
6.760
1.540
6.560

t ng h p t nh u ngu n

cho s h nh thành và phát tr n m t trung t m tà chính qu c t

Các nghi n c u tr c y cho th y các trung t m tài chính th ng có v trí a l quan tr ng nh là nút
giao th ơng qu c t và n m g n trung t m kinh t (Chen & Chen, 2015; Luo, 2011; Jarvis, 2011; Christaller,
1966; Sassen, 2001). Các ho t ng giao th ơng và kinh t d n n s h nh thành c a th tr ng tài chính
và s t p trung c a các t ch c tài chính nh m ph c v các ho t ng này (Zhao & c ng s , 2004; Porteous,
1995). i u này d n n s h nh thành quy mô kinh t , g y n n hi u ng tích t th m các t ch c và giao

d ch tài chính (Jarvis, 2011; Tschoegl, 2000). Tuy nhi n, b i c nh kinh t v mơ và chính tr c a n c s t i
c ng nh các chính sách c a chính ph c ng óng vai trị r t quan tr ng trong vi c thu hút các cơng ty tài
chính, c bi t i v i các trung t m tài chính h nh thành sau này (Chen & Chen, 2015; Bhattacharya, 2011;
Fock & Wong, 2001; Walter, 1998).
C th hơn, d a tr n các nghi n c u tr

S 294 tháng 12/2021

c

y, các y u t
54

nh h

ng

n s h nh thành và phát tri n c a


m t trung t m tài chính có th chia thành 5 nhóm nh sau: (1) Mơi tr ng kinh doanh (kinh t , chính tr ,
lu t pháp); (2) Ngu n nh n l c; (3) Cơ s h t ng; (4) S phát tri n c a l nh v c tài chính; (5) Danh ti ng.
2.2.1. M i tr

ng kinh doanh

M t môi tr ng kinh doanh thu n l i là i u ki n hàng u
phát tri n m t trung t m tài chính. Môi
tr ng kinh doanh thu n l i không ch thu hút các t ch c tài chính mà cịn các doanh nghi p khác, chính là
nh ng khách hàng c a các cơng ty tài chính. Các y u t môi tr ng kinh doanh bao g m:

- S n nh v kinh t và chính tr (Sagaram & Wickramanayake, 2005). Hong Kong ang
ro m t i a v m t trung t m tài chính qu c t v các b t n chính tr và b o ng g n y3.

ng tr

cr i

- S phát tri n v giao th ơng, kinh t : S phát tri n các ho t ng kinh t , giao th ơng là y u t thúc y
các ho t ng tài chính ph c v cho các ho t ng này (Chen & Chen, 2015; Patrick, 1966; Levine, 2004).
Nơi có nhi u ho t ng giao th ơng, kinh t phát tri n s là nơi các t ch c tài chính t m th y s thu n l i
nghi n c u, sáng t o và gi i thi u các s n ph m và d ch v tài chính m i (Montes, 1999). Ng c l i, khi
có ít ho t ng kinh t di n ra t i m t trung t m tài chính, các doanh nghi p s s m chuy n sang các trung
t m khác có nhi u ho t ng hơn (Kindleberger, 1974; IMF, 2000; Dufey & Giddy, 1978), kéo theo các t
ch c tài chính. i n h nh, Amsterdam b London thay th là trung t m tài chính c a ch u u trong th k
18 khi kh i l ng giao th ơng qua c ng London v t quá Amsterdam (Church, 2018). M t s ch báo c a
giao th ơng và kinh t bao g m GDP, s l ng các công ty a qu c gia, s l ng các khu công nghi p, m c
giao th ơng qu c t , u t n c ngồi (Walter, 1998).
- Mơi tr ng th ch và lu t pháp thu n l i: Các t ch c tài chính c ng nh các doanh nghi p s b thu hút
b i nh ng a i m mà b máy qu n l ph n ng nhanh v i nh ng thay i và i m i c a môi tr ng kinh
doanh, t o hành lang pháp l ph h p cho vi c ho t ng và c nh tranh (Dufey & Giddy, 1978; McGahey
& c ng s , 1990; Goldberg, 1991; Lee, 2001). Ngoài ra, quy n tài s n, cho phép u t n c ngồi, ít tham
nh ng, hi u qu c a chính ph , an ninh trong ho t ng c ng là nh ng y u t quan tr ng (Vo, D.H. &
Nguyen, N.T., 2020).
- M c thu và các chính sách v thu h p d n: Thu óng vai trị quan tr ng trong quy t nh l a ch n a
i m ho t ng c a các doanh nghi p c ng nh các t ch c tài chính (Mcgahey & c ng s , 1990). Ngoài
thu thu nh p doanh nghi p, thu thu nh p cá nh n, thu tài s n, và thu xu t nh p kh u c ng là nh ng y u
t quan tr ng (Sagaram & Wickramanayake, 2005; Goldberg & c ng s , 1988; Scholey, 1987). Ngoài ra,
th t c thu ơn gi n c ng nh h ng n s h p d n c a m t trung t m tài chính.
- Chi phí ho t ng th p: Chi phí ho t ng (chi phí thu m t b ng, m c l ơng, m c thu ...) s nh h ng
n l i nhu n c a các doanh nghi p c ng nh các t ch c tài chính, khi n h i t m nh ng a i m có

chi phí ho t ng th p hơn. Th c t
có nhi u doanh nghi p và t ch c tài chính chuy n t Tokyo sang
Th ng H i v chi phí ho t ng Tokyo quá cao (Bhattacharya, 2011).
2.2.2. M c

phát tri n c a th tr

ng tài chính và các t ch c tài chính s t i

M c
phát tri n c a th tr ng tài chính và các t ch c tài chính s t i s thu hút th m các t ch c tài
chính và giao d ch tài chính, d n n hi u ng tích t (Laurenceson & c ng s , 2003; Walter, 1998). Các y u
t li n quan n m c
phát tri n c a các t ch c và th tr ng tài chính bao g m:
- S l ng và v n hóa các t ch c tài chính (ng n hàng th ơng m i, công ty b o hi m, qu
m o hi m, ng n hàng u t ...) (Nguyen, T.C. & c ng s , 2020; Walter, 1998).

u t , qu

- S hi n di n c a các s n ph m/th tr ng tài chính (ch ng khốn, trái phi u, hàng hóa, ti n t ...) và
l n (giá tr v n hóa, kh i l ng giao d ch, tính thanh kho n) c a các th tr ng này (Nguyen, T.C. & c ng
s , 2020; Sagaram & Wickramanayake, 2005; Davis, 1990; Reed, 1980).
- Các ti u chu n qu c t v k toán, pháp l và ho t

ng (Laurenceson & c ng s , 2003).

- Chi phí giao d ch tài chính th p (Laurenceson & c ng s , 2003; Dufey & Giddy, 1978).
2.2.3. Ngu n nh n l c
Ngu n nh n l c ch t l ng cao là quan tr ng cho s phát tri n c a trung t m tài chính. Vi c th c hi n các
th ơng v tài chính ịi h i s k t h p c a nh ng nh n tài không ch trong l nh v c tài chính mà cịn c lu t,

S 294 tháng 12/2021

55


k tốn, qu n l d án và cơng ngh thơng tin (Kaufman, 2001; Lee, 2001; Goldberg, 1991). Nơi có ngu n
cung lao ng n nh, có tay ngh cao, có tr nh h c v n s có l i th l n khi thu hút các t ch c tài chính
(McGahey & c ng s , 1990; Lee, 2001). Các y u t li n quan n ngu n nh n l c bao g m:
- Ch t l ng giáo d c: Bao g m các y u t nh ch t l ng giáo d c cơ b n, giáo d c i h c, các ch ơng
tr nh d y ngh , ch t l ng d y ngo i ng , kh n ng áp ng v i s thay i c a h th ng giáo d c (Nguyen,
T.C. & c ng s , 2020; Vo, D.H. & Nguyen, N.T., 2020; Sagaram & Wickramanayake, 2005).
- S hi n di n c a ngu n nh n l c ch t l ng cao: Ngu n nh n l c a ph ơng th ng không áp ng
nhu c u c a m t trung t m tài chính qu c t , v v y vi c thu hút
c ngu n nh n l c ch t l ng cao t các
nơi khác là r t quan tr ng (Sagaram & Wickramanayake, 2005; Walter, 1998).
- Th tr ng lao ng linh ng và hi u qu : bao g m các y u t nh khung pháp l v quan h và s
d ng lao ng, tuy n d ng và sa th i, s linh ho t trong vi c xác nh m c l ơng (Vo, D.H. & Nguyen, N.T.,
2020).
- Ch t l ng s ng: bao g m các y u t nh m c
ô nhi m th p, giá nhà và sinh ho t ph i ch ng, s
ti p c n v i d ch v y t , giáo d c, gi i trí và v n hóa ch t l ng cao (Laurenceson & c ng s , 2003). Ch t
l ng s ng là m t y u t quan tr ng thu hút ngu n nh n l c ch t l ng cao. i n h nh, Singapore
c ánh
giá có ch t l ng s ng cao nh t ch u .
2.2.4. C s h t ng
Cơ s h t ng bao g m h t ng cơ b n (khu ph tài chính, s n bay và khách s n ph c v các nhà u t
n c ngoài n th c hi n các giao d ch kinh t /tài chính, h th ng giao thông công c ng), h t ng công ngh
thông tin, và h t ng giao thông k t n i v i các nơi ph c v giao th ơng (Z/Yen Corporation, 2021; Vo,
D.H. & Nguyen, N.T., 2020; Nguyen, T.C. & c ng s , 2020). Ví d , Singapore

c ánh giá là có cơ s
h t ng t t nh t th gi i.
Ngoài ra, các h th ng l u k , quy t toán, và thanh toán h tr các giao d ch tài chính c ng là i u ki n
ti n quy t (Jarvis, 2011; Walter, 1998). Các h th ng này th ng
c phát tri n b i chính các t ch c tài
chính, tuy nhi n c n hành lang pháp l , h t ng công ngh thông tin, c ng nh ngu n nh n l c ch t l ng
cao trong l nh v c công ngh thông tin làm cơ s
phát tri n các h th ng này.
2.2.5. Danh ti ng
Danh ti ng c a thành ph óng m t vai trị quan tr ng trong các quy t nh u t . L do là danh ti ng
mang l i s tin c y cho các nhà u t khi l a ch n m t trung t m tài chính. Ngồi ra, danh ti ng c a
thành ph c ng là y u t thu hút ngu n nh n l c ch t l ng cao (Z/Yen Corporation, 2021). Ví d , Sydney,
London là các thành ph có danh ti ng hàng u th gi i.
3. ánh giá th c tr ng thành ph
t m tài chính khu v c

à N ng trong vi c h nh thành và phát tri n thành m t trung

Nh
ph n tích tr n, v trí a l là m t y u t quan tr ng hàng u trong vi c h nh thành và phát tri n
thành m t trung t m tài chính qu c t t m vóc khu v c. à N ng có l i th là trung t m giao th ơng c a
mi n Trung và T y Nguy n Vi t Nam c ng nh là c ng bi n n i
ng giao thông v n chuy n t Thái B nh
D ơng n các n c giáp Vi t Nam nh Lào, Campuchia, mi n ông Nam Trung Qu c. Nh v y, à N ng
có ti m n ng tr thành m t trung t m tài chính ph c v các giao d ch trong n c và các khu v c nói tr n.
Tuy v y,
phát tri n thành trung t m tài chính qu c t , à N ng cịn r t nhi u vi c ph i làm. B ng 2,
chúng tơi ph n tích các khó kh n và thu n l i, c ng nh ánh giá nh m c
áp ng c a à N ng i v i
t ng y u t xác nh ph n cơ s l thuy t theo 3 m c (cao, trung b nh, th p).

ánh giá, chúng tôi so
sánh th c tr ng c a à N ng v i m t s trung t m tài chính trong n c và khu v c nh Thành ph H Chí
Minh, Singapore, Th ng H i, và H ng Kông c ng nh s d ng các ánh giá c a các t ch c qu c t nh
Ng n hàng th gi i (World Bank). M t y u t
c ánh giá m c cao khi
c ánh giá ti m c n các trung
t m tài chính
c so sánh (thu n l i nhi u hơn khó kh n). M t y u t
c ánh giá m c trung b nh khi
cịn có kho ng cách v i các trung t m tài chính
c so sánh (có thu n l i và c ng có khó kh n). M t y u t
c ánh giá m c th p khi h u nh ch a áp ng
c các y u c u so v i các trung t m tài chính
c

S 294 tháng 12/2021

56


B ng 2 M c
áp ng c a à N ng
các u t quan tr ng
trong
c phát tr n thành m t trung t m tà chính qu c t
M c
áp ng

Y ut
M

tr

Khó kh n

ng k nh doanh ( nh t , chính tr , lu t pháp

S n nh v kinh
t , chính tr

S phát tri n v
kinh t

Mơi tr ng th ch
và lu t pháp thu n
l i

M c thu và các
chính sách v thu
h pd n

S 294 tháng 12/2021

-

Cao

Th p

Th p

Th p

Thu n l

- GRDP còn th p (4,7 t USD so v i
TP. HCM là 61,7 t hay Th ng H i
là 588 t ).
- GDP các n c l n c n (Lào,
Campuchia) còn th p.
- S l ng công ty l n, a qu c gia,
s l ng công ty t i các khu cơng
nghi p là th p (hi n có 06 khu cơng
nghi p và 1 khu cơng ngh cao,
trong ó ch 03 khu công nghi p là
l p y). Qu
t cho các khu cơng
nghi p là cịn h n ch (1.160 và
1.129 ha cho khu công nghi p và
công ngh cao, so v i
c khu phi
thu quan c a Th ng H i là 24.022
ha).
-M c
giao th ơng qu c t và u
t n c ngồi cịn th p.
- Các quy nh v pháp lu t còn ch a
c i u ch nh linh ho t (
c
Ng n hàng th gi i ánh giá m c 0.02).

- Cịn ki m sốt u t n c ngồi,
ki m sốt giao d ch ngo i h i. Cịn
khó kh n trong vi c c p phép u t .
- M c
tham nh ng v n còn cao
( t 36/100 i m, ng th 104/180
tr n b ng x p h ng ch s tham
nh ng toàn c u).
- Hi u qu
i u hành c a chính
quy n
m c trung b nh ( t 0,04
theo ánh giá c a Ng n hàng Th
gi i).
- Thu thu nh p doanh nghi p m c
20% (so v i Singapore là 17%,
Hong Kong là 16,5%).
- Quy tr nh khai và n p thu còn
ph c t p.
- Thu thu nh p cá nh n l y ti n n
35% (so v i Singapore là 22%,
Hong Kong là 17%).
- Cịn nhi u lo i thu và phí (VAT,
thu nhà th u n c ngoài, thu xu t
nh p kh u...).

57

c Ng n hàng th gi i ánh giá
m c 0,13 theo thang t -2,5 n

2,5. Th p hơn Singapore (1,53)
nh ng cao hơn nhi u so v i Trung
Qu c (-0,24) và cao hơn các n c
trong khu v c nh
Malaysia,
Indonesia, Thái Lan.
- Cơ s h t ng các khu cơng nghi p
d n
c hồn thi n.
- Có th m nh v du l ch (8.9 tri u
du khách/n m khi d ch COVID19
ch a b ng phát), tuy nhi n còn
khi m t n (so v i Th ng H i là 361
tri u du khách/n m).
- Có th m nh v th y s n (s n
l ng 1750 t
ng/n m so v i
Singapore là 1051). Các t nh l n c n
có th m nh v nơng, l m nghi p (ví
d : xu t kh u 3 t USD cà ph /n m)
- S m r ng c ng Li n Chi u.
- Các hi p nh th ơng m i t do
(EVFTA, UKVFTA...) t o i u ki n
giao th ơng qu c t .
- Chính ph và chính quy n à
N ng có quy t t m c i thi n mơi
tr ng th ch và lu t pháp.
-B o m
c an ninh cho các nhà
ut .

có m t s chính sách u i
thu cho các ngành ngh tr ng i m.


B ng 2 (ti p
Chi phí ho t
th p

ng

Cao

M c phát tr n c a th tr ng tà chính à các t ch c tà chính
S l ng và v n
hóa các ng n hàng
- S l ng các t ch c tài chính là ít,
Th p
th ơng m i, các t
r t ít các t ch c n c ngồi.
ch c tài chính
l n và s
a
d ng c a các s n
- H u nh ch a có th tr ng tài
Th p
ph m/th tr ng tài
chính.
chính
Các ti u chu n

- Các ti u chu n k toán, pháp l và
qu c t v k toán,
ho t ng t i Vi t Nam còn cách xa
Th p
pháp l và ho t
các ti u chu n qu c t (Tr nh L T n
ng
& ào Th ài Trang, 2019).

Chi phí giao d ch
tài chính th p

Cao

gu n nh n l c
Trung
b nh

S hi n di n c a
ngu n nh n l c
ch t l ng cao

- Giáo d c ph thơng, ngh nghi p,
và i h c cịn ch a th c s g n v i
th c t .
- Ch t l ng d y và h c ngo i ng
còn th p.

Th p

- S l ng chuy n gia trong các l nh
v c tài chính và li n quan là th p.

Th tr ng lao ng
linh
ng và hi u
qu

Cao

Ch t
d c

Ch t l

l

ng

giáo

ng s ng

Trung
b nh

C s h t ng
Cơ s
b n

h

t ng cơ

Trung
b nh

Cơ s h t ng công
ngh thông tin

Trung
b nh

Các h th ng l u
k , quy t toán, và
thanh toán phát
tri n

Th p

gu n: ánh g á c a tác g

S 294 tháng 12/2021

- H th ng y t và giáo d c ch t
l ng qu c t còn ch a phát tri n.
Cịn r t ít các lo i h nh gi i trí và v n
hóa ch t l ng cao.
- Ch a có quy ho
chính.

- S n bay cịn nh .
- Giao thơng cơng
tri n.
- Ch a có cơ s h
thơng tin chuy n d
tài chính.

ch khu ph

tài

c ng ch a phát
t ng công ngh
ng ph c v cho

- H u nh ch a có các h th ng này.
L do là ch a có các th tr ng tài
chính phát tri n.

và t ng h p c a tác g

58

t nh u ngu n

- Chi phí ho t
ng c a doanh
nghi p (chi phí m t b ng, ti n l ơng
nh n vi n...) là th p so v i các trung
t m tài chính nh Singapore hay

Th ng H i.

- Hi n nay các lo i thu , phí li n
quan n giao d ch tài chính (Thu
thu nh p khi bán ch ng khốn-0,1%;
Thu c t c ti n m t-5%; Phí l u k
ch ng khoán -0,3 ng/c phi u..) là
th p (so v i Singapore, thu thu
nh p khi bán ch ng khốn có th l n
n 22%).
-

à N ng và g n ó là Hu có các
i h c v ng l n c ng nh nhi u cơ
s ào t o ngh .
- i h c à N ng có k ho ch n ng
c p l n t m i h c Qu c gia.

- Lu t Lao
ng và các lu t li n
quan
ngày càng
c c i ti n
v a b o v quy n l i ng i lao ng
v a cho phép doanh nghi p qu n l
ng i lao ng m t cách hi u qu .
- M c
ô nhi m th p, con ng i
th n thi n, giá nhà và sinh ho t phí
ph i ch ng.

- Có d án x y d ng Tháp ơi trung
t m tài chính.
có các cao t c n i v i các a
ph ơng l n c n.
- S phát tri n c ng Li n Chi u.
- Cơ s h t ng công ngh thông tin
ti n ti n ang d n
c hoàn thi n.


so sánh (khó kh n nhi u hơn thu n l i). Cách ánh giá này v n còn mang tính nh tính, tuy v y c ng cung
c p m t th c o t ơng i cho th c ti n c a thành ph . Chúng tôi không ánh giá ph n danh ti ng v danh
ti ng là h qu c a các y u t còn l i nh s phát tri n kinh t , ch t l ng s ng, cơ s h t ng...
4. Khu n ngh
D a vào ph n tích tr n, chúng tôi a ra nh ng khuy n ngh c th
c n ph i
c th c hi n c p qu c gia) và thành ph à N ng nh sau:

i v i Chính ph (v m t s

i m

B ng 3 Khu n ngh c a tác g
Y ut

Khu n ngh

S n nh v kinh t ,
chính tr

S phát tri n v kinh t

Môi tr ng th ch và lu t
pháp thu n l i

M c thu và các chính
sách v thu h p d n

Chi phí ho t

ng th p

S l ng và v n hóa các
ng n hàng th ơng m i, các
t ch c tài chính
l n và s a d ng c a
các s n ph m/th tr ng tài
chính
Các ti u chu n qu c t v
k toán, pháp l và ho t
ng
Chi phí giao d ch tài chính
th p

S 294 tháng 12/2021

Chính ph
- Ti p t c các bi n pháp b o v s n nh v chính tr , kinh t , m b o môi
tr ng u t và kinh doanh cho các doanh nghi p.
Chính ph

- T p trung phát tri n kinh t trong n c, t ng c ng giao th ơng theo h ng
Thái B nh D ơng (Phillipines, Nh t B n, Hàn Qu c và xa hơn) c ng nh theo
hành lang kinh t ông T y (Lào, Campuchia, Myanmar, Thái Lan).
- Có chính sách phát tri n các ngành th m nh c a v ng, y m nh áp d ng cơng
ngh cao trong các ngành này.
- Có các chính sách u i c th cho à N ng
t ng m c
giao th ơng
qu c t và u t n c ngoài.
- Xem xét thành l p các
c khu kinh t /phi thu quan t i à N ng ho c trong
khu v c l n c n.
à N ng
- Quy ho ch các khu công nghi p và khu công ngh cao m t cách h p l , có tính
n vi c phát tri n ho t ng cơng nghi p n m c
có th thu hút các t ch c
tài chính qu c t .
- Quy ho ch cơ c u kinh t c a thành ph m t cách h p l , có chính sách n ng
cao các ngành th m nh c a thành ph .
Chính ph
- Ti p t c c i thi n môi tr ng th ch và lu t pháp. Có các chính sách thu hút
u t , b o v nhà u t hi u qu .
- T ng c ng phòng ch ng tham nh ng, n ng cao hi u qu i u hành c a chính
quy n trung ơng và a ph ơng.
- Xem xét các chính sách ki m sốt u t n c ngồi, ki m soát giao d ch ngo i
h i cho ph h p v i nhu c u phát tri n ho c có chính sách c th cho à N ng.
Chính ph à à N ng
- Ti p t c c i ti n chính sách thu và n ng cao ch t l
ki n thu hút các nhà u t n c ngồi. Có chính sách

ng qu n l thu , t o i u
c th dành cho à N ng.

Chính ph à à N ng
- Có các chính sách c th cho à N ng v
t ai, ti n l ơng, thu sao cho m
b o quy n l i c a c ng i lao ng và Nhà n c nh ng v n t ng tính c nh tranh
trong chi phí ho t ng thu hút các doanh nghi p n à N ng.
Chính ph à à N ng
- Có các chính sách c th cho à N ng
thu hút các t ch c tài chính truy n
th ng c ng nh các t ch c tài chính cơng ngh (fintech).
Chính ph à à N ng
- Có chính sách phát tri n m t s th tr ng tài chính (ch ng khốn, hàng hóa,
ngo i t ...) ph h p v i th c t à N ng.
Chính ph
- Ti p t c c i t h th ng ti u chu n k toán, pháp l và ho t ng ti m c n v i
th gi i.
Chính ph
- Trong t ơng lai, khi h nh thành các th tr ng tài chính c n có các chính sách v
thu , phí sao cho chi phí giao d ch tài chính là h p d n i v i các nhà u t và
các t ch c tài chính.

59


Ch t l

ng giáo d c

S hi n di n c a ngu n
nh n l c ch t l ng cao
Th tr ng lao ng linh
ng và hi u qu
Ch t l

ng s ng

Cơ s h t ng cơ b n
Cơ s h t ng công ngh
thông tin
Các h th ng l u k , quy t
toán, và thanh tốn phát
tri n

Chính ph
- N ng cao ch t l ng giáo d c c n c, có các chính sách h tr
ih c à
N ng thành i h c Qu c gia, h tr phát tri n các cơ s giáo d c t i à N ng và
các khu v c l n c n.
à N ng
- Ph i h p v i i h c à N ng và các cơ s giáo d c trong v ng có các chính
sách n ng cao ch t l ng ào t o nh : h tr v cơ s h t ng, t hàng ào t o
và nghi n c u, h tr sinh vi n th c t p, thu hút ngu n gi ng vi n ch t l ng
cao...
Chính ph à à N ng
- Có các chính sách thu hút ngu n nh n l c ch t l ng cao nh u i v thu ,
visa, t o i u ki n s ng...
Chính ph à à N ng
- Có các chính sách ti p t c c i ti n s hi u qu và linh ho t c a th tr ng lao

ng.
à N ng
- Quy ho ch d n s , h t ng y t , giáo d c, v n hóa h p l cho tr ng h p tr
thành m t trung t m kinh t , tài chính qu c t .
à N ng
- Quy ho ch và chu n b qu
t cho khu ph tài chính.
- Quy ho ch có khoa h c s n bay, giao thông công c ng, các
ng b /
ng
bi n/hàng không ph c v giao th ơng.
Chính ph à à N ng
- Quy ho ch h t ng công ngh thông tin ng b , phát tri n, nh h ng ph c v
tài chính cho à N ng.
Chính ph
- nh h ng chu n hóa các h th ng này. Có các chính sách u i các t ch c
tài chính phát tri n các h th ng này theo úng chu n.

5. K t lu n
Trong bài báo này chúng tôi t ng k t cơ s l thuy t v các y u t c n thi t h nh thành và phát tri n
m t trung t m tài chính qu c t . D a vào ó, ánh giá th c tr ng và các khuy n ngh th c ti n dành cho
Chính ph và thành ph à N ng
c a ra. K t qu ánh giá th c tr ng cho th y còn m t kho ng cách
r t xa ( ánh giá là m c Th p ho c Trung b nh h u h t các y u t )
à N ng có th phát tri n thành
m t trung t m tài chính qu c t có t m vóc khu v c. V v y, à N ng n n phát tri n t ng b c v i m c ti u
tr c ti n là tr thành m t trung t m tài chính qu c gia (nh Thành ph H Chí Minh4) r i ti p ó là trung
t m tài chính qu c t v a ph i c p khu v c (nh Hàng Ch u hay Jarkata).
t
c i u này c n s

ng b trong s phát tri n c a thành ph v kinh t , giao th ơng, tài chính, cơ s h t ng, ngu n nh n l c.
Bài báo này còn m t s h n ch . Th nh t, chúng tôi ch n u các khuy n ngh có t m chi n l c. Phát
tri n các k ho ch hi n th c hóa t ng khuy n ngh c n s i s u ph n tích và v t ngồi ph m vi c a bài
báo này. Th hai, chúng tôi ch a ph n tích k vi c t p trung thu hút và phát tri n các công ty ntech. y
c ng là m t chi n l c mà thành ph à N ng có th c n nh c, v s phát tri n c a công ngh ang thay i
các ho t ng tài chính m t cách m nh m (Kantox, 2014). Tuy v y, ntech s khơng th thay th hồn tồn
mà ch có th h tr các ho t ng tài chính truy n th ng khi mà s t ơng tác tr c ti p gi a các b n v n là
c n thi t t o s tin t ng trong giao d ch (Lee, 2001; Ernst & Young, 2016). V v y, các y u t
cn u
v n là nh ng ti n cơ b n
à N ng phát tri n thành m t trung t m tài chính qu c t . Phát tri n ntech
là m t ch
chúng tôi hy v ng s nghi n c u k hơn trong các nghi n c u sau.
Ghi chú
1. id=3926&_c=35,36,37,38,39,40,41,43,44
2. />3. Bao g m c ng n hàng.

S 294 tháng 12/2021

60


4. y là các khu ph chính v tài chính t p trung nhi u các t ch c tài chính t i thành ph ó, v n có m t s các t
ch c tài chính có tr s
thành ph ó nh ng khơng n m trong khu ph tài chính.
5.Trung t m tài chính Chicago khơng có th tr ng ch ng khoán ni m y t nh ng là nơi giao d ch th tr ng hàng
hóa và công c phái sinh l n nh t th gi i (giá tr giao d ch 11,6 ngh n t USD/n m).
6. />7.Hi n nay Thành ph H Chí Minh
t 124/143 y u t
c x p h ng các trung t m tài chính qu c t theo

báo cáo n m 2021 c a Z/Yen Corporation.

Tài li u tham kh o
Agnes, P. (2000), ‘The end of geography in nancial services Local embeddedness and territoriali ation in the interest
rate swaps industry , Economic Geography, 76, 347 366.
Bhattacharya, A.K. (2011), ‘The Feasibility of Establishing an International Financial Center in Shanghai , Journal of
Asia-Paci c Business, 12(2), 123-140.
Chen, K. & Chen, G. (2015), ‘The rise of international nancial centers in mainland China , Cities, 47, 10 22.
Christaller, W. (1966), Central Places in Southern Germany, Prentice-Hall, London, UK.
Church, A. (2018), ‘The Rise-and-Fall of Leading International Financial Centers: Factors and Application , Michigan
Business Entrepreneurial Law Review, 7(2), 283-340.
Davis, E.P. (1990), ‘International nancial centers
1-23.

An industrial analysis , Bank of England Discussion Paper, 51,

Dufey, G. & Giddy, I.H. (1978), Financial centers and external nancial markets. The International Money Market,
Prentice-Hall, Englewood Cli s, New Jersey, USA.
Ernst & Young (2016), Capital Markets: innovation and the FinTech landscape. truy c p l n cu i ngày 13 tháng 3 n m
2021, t
nancial-services/ey-capitalmarkets-innovation-and-the- ntech-landscape.pdf
Fock, S.T. & Wong, A.C. (2001), ‘Post-East Asian nancial crisis: challenges and opportunities for banking and
nancial services sector in Singapore , Review of Paci c Basin Financial Markets and Policies, 4(4), 495-521.
Fosfuri, A. & Ronde, T. (2004), ‘High-tech clusters, technology spillovers and trade secret laws , International Journal
of Industrial Organi ation, 22, 45-65.
Fujita, M. & Thisse, J.F. (2000), Economics of agglomeration: Cities, industrial location, and regional growth,
Cambridge University Press, Cambridge, UK.
Goldberg, M., Helsey, R. & Levi, M. (1988), ‘On the development of international nancial centers , Annals of
Regional Science, 22, 81-94.
Goldberg, M.A. (1991), ‘Asia Paci c International Financial Centres , International Journal of Bank Marketing, 9(5),

4-10.
Guillain, R. & Huriot, J. (2001), ‘The local dimension of information spillovers: A critical review of empirical evidence
in the case of innovation , Canadian Journal of Regional Science, 24, 313 338.
International Monetary Fund IMF (2000), O shore Financial Centers, IMF Background Paper.
Jao, C.Y. (1979), ‘The Rise of Hong Kong as a Financial Center , Asian Survey, 19(7), 674-694.
Jarvis, D. (2011), ‘Race for the money: International Financial Centres in Asia , Journal of Intenational Relation
Development, 14, 60 95.
Kantox (2014), The Rise of Fintech in Finance, truy c p l n cu i ngày 13 tháng 3 n m 2021 t spot.
net/hub/310641/ le-1445626583-pdf/Rise_of_Fintech_in_Finance/Fintech_DEF.pdf t=1413451665739
Kaufman, G.G. (2001), ‘Emerging economies and international nancial centres , Review of Paci c Basin Financial
Markets and Policies, 4(4), 365-377.
Kindleberger, C. (1974), ‘The formation of nancial centers: a study in comparative economic history , Princeton
Studies in International Finance, 36, 1-78.
Laurenceson, J., Tang, K. & Wong, H. (2003), ‘Shanghai as an International Finance Centre , Proceedings of the

S 294 tháng 12/2021

61


View publication stats

15th Annual Conference of the Association for Chinese Economics Studies Australia (ACESA , University of
Queensland, Australia, 1-29.
Lee, H.L. (2001), ‘Financial centers today and tomorrow: a Singapore perspective , speech at the International
Monetary Conference, Singapore.
Levine, R. (2004), ‘Finance and growth: theory and evidence , National Bureau of Economic Research Working Paper,
10766.
Luo, R. (2011), ‘Shanghai as an International Financial Center - Aspiration, Reality and Implication , Undergraduate
Economic Review, 8(1), Article 14.

Mainelli, M. (2006), ‘Global nancial centers: one, two, three ... in nity , Journal of Risk Finance, 7(2), 219-227.
Mcgahey, R., Malloy, M., Ka anas, K. & Jacobs, M. (1990), What makes a nancial center? Financial Services, Financial
Center: Public Policy and the Competition for Markets, Firms and Jobs, Westview Press, Boulder, USA.

Montes, M.F. (1999), ‘Tokyo, Hong Kong and Singapore as competing nancial centres , Journal of Asian Business,
18(1), 153-168.
Nguyen, T.C., Nguyen, N.T. & Vo, D.H. (2020), ‘Necessary conditions for establishing an international nancial center
in Asia , Cogent Business Management, 7(1), 1823597.
Patrick, H.T. (1966), ‘Financial development and economic growth in underdeveloped countries , Economic
Development and Cultural Change, 14(2), 174-189.
Porteous, D.J. (1995), The Geography of Finance: Spatial Dimensions of Intermediary Behaviour, Avebury, Aldershot,
UK.
Reed, H.C. (1980), ‘The ascent of Tokyo as an international nancial center , Journal of International Business Studies,
11(3), 19 35.
Sagaram, J.P.A. & Wickramanayake, J. (2005), ‘Financial centers in the Asia-Paci c region: an empirical study on
Australia, Hong Kong, Japan and Singapore , BNL Quarterly Review, 58 (232), 21-51.
Sassen, S. (2001). The global city: New York, Tokyo. Princeton University Press, London, UK.
Scholey, D. (1987). ‘Essential features of international nancial centers , Proceedings of the 40th International Banking
Summer School, Swiss Bankers Association, Swi eland, 11-24.
Storper, M. & Venables, A.J. (2004), ‘Bu : Face-to-face contact and the urban economy , Journal of Economic
Geography, 4, 351 370.
Tr nh L T n & ào Th ài Trang (2019), ‘Chu n m c k toán Vi t Nam và tính c p thi t áp d ng chu n m c k toán
qu c t , T p chí Tài chính, 1(6), 90-92.
Tschoegl, A.E. (2000), ‘International banking centers, geography, and foreign banks , Financial Markets, Institutions
Instruments, 9(1), 1-32.
Vo, D.H. & Nguyen, N.T. (2021), ‘Determinants of a global nancial center: An exploratory analysis , Borsa Istanbul
Review, 21(2), 186-196.
Walter, I. (1998), ‘The globali ation of markets and nancial-center competition , INSEAD Working Paper.
Z/Yen Corporation (2021). The Global Financial Centres Index 29.
Zhao, S.X.B., Zhang, L. & Wang, D.T. (2004), ‘Determining factors of the development of a national nancialcenter:

The case of China , Geoforum, 35(5), 577-592.

S 294 tháng 12/2021

62