Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Public Private Partnership sau đây gọi là đầu tư theo phương thức PPP) là phương thức đầu tư được thực hiện trên cơ sở hợp tác có thời hạn giữa Nhà nước và nhà đầu tư tư nhân thông qua việc ký kết và thực hiện hợp

MỤC LỤC

1


MỞ ĐẦU
Đầu tư của khu vực tư nhân qua phương thức đối tác công tư (PPP) đang trở
thành xu hướng trên toàn thế giới. Việt Nam sẽ cần hơn 600 tỷ đơ la để có thể
đáp ứng các mục tiêu cơ sở hạ tầng vào năm 2040. Do những hạn chế về ngân
sách nhà nước, ước tính trên 50% kinh phí cần thiết sẽ đến từ khu vực tư nhân.
Việc khuyến khích sự tham gia của khu vực tư nhân địi hỏi phải có mơi trường
đầu tư thuận lợi, cũng như điều kiện để nhà đầu tư đạt được mức lợi nhuận tương
xứng với rủi ro. Điều này đỏi hỏi phải có những cải cách chính sách và pháp lý
nhằm tạo ra một cơ sở nhất quán và bền vững cho quan hệ đối tác giữa khu vực
công và khu vực tư. Đầu tư theo hình thức đối tác cơng tư là phương pháp nhằm
gia tăng sự tham gia của khu vực tư nhân vào lĩnh vực phát triển cơ sở hạ tầng.
Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, tơi xin chọn đề tài: “Phân tích quy định pháp luật
về thủ tục đầu tư theo phương thức đối tác công tư. Sưu tầm một vụ việc trên
thực tế về đầu tư theo phương thức đối tác công tư, qua đó bình luận quy định
pháp luật có liên quan” để nghiên cứu.
NỘI DUNG
I. Thủ tục đầu tư theo phương thức đối tác công tư
1.1. Khái quát chung về đầu tư theo phương thức đối tác công tư
Theo quy định tại Khoản 10, Điều 3 Luật đầu tư theo phương thức đối tác
công tư 2020, khái niệm Đầu tư theo phương thức đối tác công tư được hiểu như
sau: “Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (Public Private Partnership - sau
đây gọi là đầu tư theo phương thức PPP) là phương thức đầu tư được thực hiện
trên cơ sở hợp tác có thời hạn giữa Nhà nước và nhà đầu tư tư nhân thông qua
việc ký kết và thực hiện hợp đồng dự án PPP nhằm thu hút nhà đầu tư tư nhân
tham gia dự án PPP.”
Trong hình thức đầu tư PPP thường sẽ thiết lập quan hệ đối tác giữa cơ quan

nhà nước và chủ đầu tư qua một hợp đồng ràng buộc về mặt pháp lý hoặc một số
2


cơ chế khác. Tại đây các bên sẽ đồng ý chia sẻ các trách nhiệm liên quan tới việc
lên kế hoạch và thực hiện các dự án cơ sở hạ tầng, gồm 5 lĩnh vực chủ yếu: Giao
thông; lưới điện, nhà máy điện (trừ nhà máy thủy điện và trường hợp Nhà nước
độc quyền theo quy định của Luật Điện lực); thủy lợi, cung cấp nước sạch, thoát
nước, xử lý nước thải, chất thải; y tế, giáo dục - đào tạo; hạ tầng cơng nghệ thơng
tin.
Hình thức PPP ra đời nhằm tối đa hóa hiệu quả của dự án cơng, đảm bảo
chất lượng cao cho các cơng trình cơng cộng và tận dụng tối đa, khơng lãng phí
ngân sách nhằm đem lại lợi ích cho nhà nước, các doanh nghiệp tư nhân tham
gia và cả công chúng sử dụng dịch vụ cơng. Vì thế PPP mang lại những lợi thế
như:
- Thúc đẩy mạnh mẽ hiệu quả của quá trình phân phối, quản trị cũng như
việc quản lý các dự án.
- Cung cấp đủ nguồn lực để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao hiện nay.
- Có khả năng tiếp cận các công nghệ mới nhất (cả phần cứng và phần
mềm) và nắm bắt chúng.
- Việc áp dụng các mơ hình PPP có thể khơng u cầu chi tiền mặt ngay lập
tức, do đó giảm gánh nặng chi phí thiết kế và xây dựng.
1.2. Thủ tục đầu tư theo phương thức đối tác công tư
Theo quy định tại điều 11 Luật đầu tư theo hình thức đối tác cơng tư, quy
trình dự án PPP như sau:
Bước 1: Lập, thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, quyết định chủ
trương đầu tư, cơng bố dự án;
* Các cơ quan có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP bao
gồm:
- Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư có một trong các tiêu chí sau: Sử

dụng vốn đầu tư công từ 10.000 tỷ đồng trở lên; Ảnh hưởng lớn đến môi trường
3


hoặc tiềm ẩn khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường, bao gồm: nhà
máy điện hạt nhân; sử dụng đất có u cầu chuyển mục đích sử dụng đất rừng
đặc dụng, rừng phòng hộ đầu nguồn, rừng phòng hộ biên giới từ 50 ha trở lên;
rừng phòng hộ chắn gió, chắn cát bay và rừng phịng hộ chắn sóng, lấn biển từ
500 ha trở lên; rừng sản xuất từ 1.000 ha trở lên; Sử dụng đất có yêu cầu chuyển
mục đích sử dụng đất trồng lúa nước từ 02 vụ trở lên với quy mô từ 500 ha trở
lên; Di dân tái định cư từ 20.000 người trở lên ở miền núi, từ 50.000 người trở
lên ở vùng khác; Dự án địi hỏi phải áp dụng cơ chế, chính sách đặc biệt cần
được Quốc hội quyết định.
- Thủ tướng chính phủ quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP trừ dự án
thuộc thẩm quyền quyết định của Quốc hội và thuộc một trong các tiêu chí sau:
Di dân tái định cư từ 10.000 người trở lên ở miền núi, từ 20.000 người trở lên ở
vùng khác; Dự án sử dụng vốn ngân sách trung ương do Bộ, cơ quan trung ương
quản lý, có tổng mức đầu tư tương đương dự án nhóm A theo quy định của pháp
luật về đầu tư công, dự án sử dụng vốn vay ODA và vốn vay ưu đãi của nhà tài
trợ nước ngồi; Đầu tư xây dựng mới: cảng hàng khơng, sân bay; đường cất hạ
cánh của cảng hàng không, sân bay; nhà ga hành khách của cảng hàng không
quốc tế; nhà ga hàng hóa của cảng hàng khơng, sân bay có công suất từ 01 triệu
tấn/năm trở lên; Đầu tư xây dựng mới: bến cảng, khu bến cảng thuộc cảng biển
đặc biệt; bến cảng, khu bến cảng thuộc cảng biển loại I có tổng mức đầu tư
tương đương dự án nhóm A theo quy định của pháp luật về đầu tư công.
- Bộ trưởng, người đứng đầu cơ quan trung ương, cơ quan khác quyết định
chủ trương đầu tư dự án PPP thuộc phạm vi quản lý, trừ dự án thuộc thẩm quyền
quyết định của Quốc hội và Thủ tướng chính phủ.
- Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định chủ trương đầu tư dự án PPP thuộc
phạm vi quản lý của địa phương, trừ dự án thuộc thẩm quyền quyết định của

Quốc hội và Thủ tướng chính phủ.
4


* Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi là tài liệu trình bày các nội dung nghiên
cứu sơ bộ về sự cần thiết, tính khả thi và hiệu quả của dự án PPP làm căn cứ để
cấp có thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư. Việc lập báo cáo nghiên cứu
tiền khả thi giúp hạn chế rủi ro có thể xảy ra, tăng tính khả thi của dự án, tính
tốn dự kiến cũng như chủ động có biện pháp phòng ngừa, giảm thiểu.
* Báo cáo nghiên cứu tiền khả thi dự án PPP được đơn vị chuẩn bị dự án
PPP lập để trình cơ quan có thẩm quyền, đề xuất thành lập Hội đồng thẩm định
và thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, hoàn chỉnh hồ sơ trình Cơ quan có
thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư. Cơ quan có thẩm quyền quyết định
chủ trương đầu tư thẩm tra, xem xét, quyết định chủ trương đầu tư và công bố dự
án.
Bước 2: Lập, thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, phê duyệt dự án;
* Đơn vị chuẩn bị dự án PPP lập báo cáo nghiên cứu khả thi căn cứ quyết
định chủ trương đầu tư.
* Thẩm quyền phê duyệt dự án PPP được quy định như sau:
- Thủ tướng chính phủ phê duyệt những dự án thuộc phạm vi của Quốc hội
quyết định chủ trương đầu tư
- Bộ trưởng người đứng đầu cơ quan trung ương, cơ quan khác phê duyệt
dự án thuộc phạm vi của Thủ tướng chính phủ quyết định chủ trương đầu tư
- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh phê duyệt dự án thuộc phạm vi của Bộ
trưởng người đứng đầu cơ quan trung ương, cơ quan khác
Bước 3: Lựa chọn nhà đầu tư;
Lựa chọn nhà đầu tư được thực hiện dưới các hình thức sau đây:
- Đấu thầu rộng rãi
- Đàm phán cạnh tranh
- Chỉ định nhà đầu tư

5


Các đầu tư phải có tư cách hợp hệ theo quy định tại Điều 29; Quy trình lựa
chọn nhà đầu tư phải đúng theo quy định tại Điều 28 Luật đầu tư theo hình thức
đối tác cơng tư 2020.
Bước 4: Thành lập doanh nghiệp dự án PPP và ký kết hợp đồng dự án PPP;
Sau khi có quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn, nhà đầu tư thành lập
doanh nghiệp dự án PPP theo mơ hình cơng ty trách nhiệm hữu hạn hoặc công ty
cổ phần không phải là cơng ty đại chúng, có mục đích duy nhất để ký kết và thực
hiện hợp đồng dự án PPP. Hồ sơ đăng ký doanh nghiệp bao gồm các nội dung
theo quy định của pháp luật về doanh nghiệp và quyết định phê duyệt kết quả lựa
chọn nhà đầu tư.
Sau khi thành lập doanh nghiệp dự án PPP sẽ thực hiện việc ký kết hợp
đồng dự án PPP. Hợp đồng được ký kết trên cơ sở quyết định phê duyệt kết quả
lựa chọn nhà đầu tư, kết quả đàm phán hợp đồng, hồ sơ dự thầu cịn hiệu lực,
thơng tin năng lực của nhà đầu tư đã được cập nhật tại thời điểm ký kết và hồ sơ
mời thầu.
Theo quy định tại Khoản 16, Điều 3, Luật đầu tư theo phương thức đối tác
công tư 2020, các loại hợp đồng đầu tư theo hình thức đối tác cơng tư bao gồm:
- Hợp đồng Xây dựng - Kinh doanh - Chuyển giao (Hợp đồng BOT)
- Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao - Kinh doanh (Hợp đồng BTO)
- Hợp đồng Xây dựng - Sở hữu - Kinh doanh (Hợp đồng BOO)
- Hợp đồng Kinh doanh - Quản lý (Hợp đồng O&M)
- Hợp đồng Xây dựng - Chuyển giao - Thuê dịch vụ (Hợp đồng BTL)
- Hợp đồng Xây dựng - Thuê dịch vụ - Chuyển giao (Hợp đồng BLT)
- Hợp đồng hỗn hợp theo quy định tại Khoản 3 Điều 45 Luật đầu tư theo
phương thức đối tác công tư 2020
Bước 5: Triển khai thực hiện hợp đồng dự án PPP.

6


Việc triển khai thực hiện hợp đồng dự án PPP được quy định cụ thể tại
Chương V – Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư 2020. Trong đó có
quy định về các lĩnh vực cụ thể bao gồm: Xây dựng cơng trình, hệ thống cơ sở
hạ tầng; Quản lý, vận hành, kinh doanh cơng trình, hệ thống cơ sở hạ tầng;
* Đối với dự án PPP ứng dụng công nghệ cao thuộc danh mục công nghệ
cao được ưu tiên đầu tư phát triển theo quy định của pháp luật về công nghệ cao,
ứng dụng công nghệ mới theo quy định của pháp luật về chuyển giao công nghệ,
quy trình dự án PPP được quy định như sau:
Đây là một lĩnh vực mới và hết sức quan trọng. Do vậy, pháp luật đã có
những quy định cụ thể và riêng biệt hơn so với các dự án PPP cịn lại. Quy trình
đầu tư cũng có những sự thay đổi nhất định về thứ tự thực hiện. Cụ thể, bước
Lựa chọn nhà đầu tư sẽ thực hiện trước bước lập báo cáo nghiên cứu khả thi, quy
định này sẽ tạo cơ sở pháp lý cụ thể để trong trường hợp các dự án cần áp dụng
kỹ thuật công nghệ mới, phức tạp và đặc thù thì bộ, ngành và ủy ban nhân dân
cấp tỉnh có thể linh hoạt hơn trong triển khai, tổ chức đấu thầu lựa chọn nhà đầu
tư ngay sau khi phê duyệt báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, tiết kiệm thời gian,
tiết kiệm chi phí trong giai đoạn lập dự án mà vẫn có thể lựa chọn được nhà đầu
tư có năng lực, kinh nghiệm phù hợp. cụ thể các bước thực hiện như sau:
Bước 1: Lập, thẩm định báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, quyết định chủ
trương đầu tư, công bố dự án;
Bước 2: Lựa chọn nhà đầu tư;
Bước 3: Nhà đầu tư được lựa chọn lập báo cáo nghiên cứu khả thi;
Bước 4: Thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi, phê duyệt dự án;
Bước 5: Thành lập doanh nghiệp dự án PPP và ký kết hợp đồng dự án PPP;
Bước 6: Triển khai thực hiện hợp đồng dự án PPP.

7


II. Vụ việc sưu tầm trên thực tế về đầu tư theo phương thức đối tác
cơng tư
Hình thức đầu tư các cơng trình giao thơng theo dạng BOT ở nước ta hiện
đang phát triển với tốc độ chóng mặt. Điều này hoàn toàn phù hợp với đặc trưng
của một quốc gia đang trong giai đoạn tiến hành cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước. Thậm chí, trong khoảng 5 năm gần đây, có hàng trăm hợp đồng BOT
đang mọc lên như nấm vì nguồn lợi nhuận khổng lồ.
Ngày 30/7/2021, Bộ giao thơng vận tải, Tập đồn Đèo Cả và liên danh các
nhà đầu tư đã ký kêt hợp đồng BOT dự án đường cao tốc Cam Lâm – Vĩnh Hảo
thuộc dự án đường bộ cao tốc Bắc – Nam phía Đông giai đoạn 2017-2020.
Dự án cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo có tổng vốn đầu tư 8.925 tỉ đồng, trong
đó nguồn vốn nhà đầu tư khoảng 3.786 tỉ đồng (vốn chủ sở hữu khoảng 1.030 tỉ
đồng, vốn vay khoảng 2.756 tỉ đồng); nguồn vốn đầu tư của Nhà nước tham gia
thực hiện dự án khoảng 4.199 tỉ đồng; nguồn vốn hỗ trợ khác của Nhà nước để
thực hiện một số công việc thuộc trách nhiệm của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền là 940 tỉ đồng. Do vậy thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư dự án
cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo thuộc Bộ giao thông vận tải.
Trước đó, Ngày 31/10/2018, Bộ Giao thơng vận tải ban hành Quyết định số
2352/QĐ-BGTVT về việc phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi Dự án thành
phần đầu tư xây dựng đoạn Cam Lâm - Vĩnh Hảo thuộc Dự án xây dựng một số
đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đơng giai đoạn 2017 - 2020.
Ngày 26/04/2019, Bộ Giao thông vận tải ban hành Quyết định số 722/QĐBGTVT về việc phê duyệt hồ sơ mời sở tuyển lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự
án thành phần đầu tư xây dựng đoạn Cam Lâm - Vĩnh Hảo thuộc Dự án xây
dựng một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đơng giai đoạn
2017 - 2020.

8

Qua đấu thầu trong nước, tháng 01/2021, bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải
đã phê duyệt kết quả lựa chọn nhà đầu tư liên danh CTCP Tập đoàn Đèo cả CTCP Xây dựng Đèo Cả - CTCP TCT Đầu tư xây dựng 194 trúng thầu dự án cao
tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo.
Theo nhận định, dự án này đã thực hiện đúng theo thủ tục đầu tư theo
phương thức đối tác công tư, thực hiện phương thức đấu thầu rộng rãi, dự án cao
tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo đã tiết kiệm được hơn 891 tỷ đồng vốn ngân sách Nhà
nước.
Sự thành công của một số dự án BOT trước đó với doanh thu khổng lồ khi
được chủ động trong khâu kinh doanh, được khai thác cơng trình để thu hồi vốn
và lợi nhuận bằng cách thu phí (theo hợp đồng này sau khi xây dựng trong một
khoảng thời gian xác định trước khi chuyển giao cho Nhà nước), đồng thời, các
dự án đầu tư theo hợp đồng này là những dự án thuộc diện được Nhà nước
khuyến khích đầu tư thông qua các biện pháp ưu đãi và hỗ trợ đầu tư như ưu đãi
về thuế; ưu đãi về quyền sử dụng đất và nhiều biện pháp bảo đảm đầu tư nhằm
tạo nhiều điều kiện thuận lợi cho quá trình thực hiện dự án khiến cho phương
thức đầu tư này ngày càng phổ biến.
Hơn nữa, việc đấu thầu rộng rãi theo quy định mới của pháp luật cũng giúp
cho các nhà đầu tư tiếp cận gần hơn đối với các dự án này, đảm bảo công khai
minh bạch, đồng thời tiết kiệm được vốn ngân sách nhà nước.
KẾT LUẬN
Đầu tư theo phương thức đối tác công tư thể hiện một bước tiến về mặt
pháp lý khi được nâng lên thành luật, quy định về thủ tục đầu tư theo phương
thức này cũng rõ ràng và cụ thể hơn, khẳng định đây là một phương thức đầu tư
vô cùng quan trọng. Điều này tác động lớn đến môi trường đầu tư, kinh doanh,
góp phần thúc đẩy việc đầu tư theo phương thức đối tác công tư hướng tới thực
hiện giải quyết những vấn đề xã hội bức thiết nhất đang đặt ra.
9

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật đầu tư theo phương thức đối tác công tư 2020
2. Luật đầu tư cơng 2019
3. Giáo trình Luật đầu tư – Đại học Luật Hà Nội – NXB. Công an nhân dân
2014
4. Báo Vietnamnet ngày 30/7/2021 – “Ký hợp đồng BOT gần 9.000 tỷ xây
dựng cao tốc Cam Lâm - Vĩnh Hảo” – Vũ Điệp

10