Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân vào xây dựng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên thời kì đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta một tài sản tinh thần vơ
cùng to lớn và q giá, đó là tư tưởng của Người. Tư tưởng Hồ Chí Minh đã
soi đường cho cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác và
tiếp tục dẫn đường cho Đảng và nhân dân ta phát huy những thành tựu mới
trong thời kỳ cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Cả cuộc đời mình, Hồ Chí Minh đã cống hiến cho Đảng, cho dân tộc.
Ra đi tìm đường cứu nước với hai bàn tay trắng, người thanh niên Nguyễn Ái
Quốc - Hồ Chí Minh đã hịa mình vào phong trào công nhân, tiếp thu ánh
sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin về sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản. Vận
dụng sáng tạo những nguyên lý của học thuyết Mác - Lênin vào điều kiện cụ
thể Việt Nam, Người khẳng định cách mạng Việt Nam muốn đi đến thắng lợi
triệt để phải được đặt dưới sự lãnh đạo của giai cấp công nhân thông qua đội
tiên phong là Đảng Cộng sản. Do vậy, trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh,
các quan điểm về giai cấp cơng nhân chiếm vị trí rất quan trọng. Khi lãnh đạo
cách mạng Việt Nam dù ở trong nước hay nước ngoài, Người luôn dành sự
quan tâm đặc biệt đến việc xây dựng và phát triển giai cấp công nhân, đặt
niềm tin vững chắc vào họ và khẳng định sự nghiệp giải phóng dân tộc, đưa
đất nước đi lên chủ nghĩa xã hội là sứ mệnh vẻ vang của giai cấp công nhân
Việt Nam.
Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân,
Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm chăm lo và coi trọng xây dựng giai cấp
cơng nhân xứng tầm với vai trị lãnh đạo sự nghiệp cách mạng trong mọi thời
kỳ. Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa VII (1994) đã
khẳng định: “Giai cấp công nhân Việt Nam thông qua Đảng tiên phong của
mình đã lãnh đạo cách mạng nước ta trong hơn nửa thế kỷ qua, ngày nay lại
đang đi đầu trong sự nghiệp đổi mới và công nghiệp hóa, hiện đại hóa”. Để

2
tiếp tục làm tròn sứ mệnh lịch sử vẻ vang của mình trong thời kỳ mới, giai cấp
cơng nhân Việt Nam phải khơng ngừng hồn thiện, phát triển về số lượng, chất
lượng, nâng cao trình độ nghiệp vụ, năng động sáng tạo, từng bước thích ứng với
cơ chế thị trường và tiếp nhận nhanh khoa học công nghệ hiện đại; ln là lực
lượng nịng cốt trong liên minh cơng - nơng - trí dưới sự lãnh đạo của Đảng, đi
đầu trong sự nghiệp cơng nghiệp hóa, (CNH), hiện đại hóa (HĐH) đất nước.
Hưng Yên là tỉnh nằm trong vùng đồng bằng sơng Hồng, có truyền
thống lịch sử và văn hóa lâu đời, từ xa xưa đã nổi tiếng với câu ca: “Thứ nhất
Kinh Kỳ, thứ nhì Phố Hiến”. Ngày nay, Hưng Yên là một trong 7 tỉnh, thành
thuộc vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc và tam giác kinh tế Hà Nội - Hải
Phòng - Quảng Ninh. Với hệ thống cơ sở hạ tầng, giao thông đồng bộ, dân cư
đông đúc, người dân năng động, sáng tạo cùng nhiều chính sách thơng thống
thu hút đầu tư nên Hưng n có nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển công
nghiệp, đặc biệt là các ngành cơ khí - điện tử, dệt may và chế biến lương thực
thực phẩm...
Đội ngũ công nhân Hưng Yên là một bộ phận của giai cấp công nhân
Việt Nam, có truyền thống kiên cường bất khuất. Từ khi có Đảng lãnh đạo,
cơng nhân Hưng n đã thể hiện rõ vai trò to lớn trong sự nghiệp đấu tranh giải
phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong sự nghiệp CNH, HĐH, vai
trị của cơng nhân ngày càng quan trọng. Hiện nay, đội ngũ công nhân tỉnh
Hưng Yên đã và đang có những biến đổi về số lượng, chất lượng và cơ cấu.
Bên cạnh những mặt mạnh như: năng động, sáng tạo, chịu khó học hỏi để nâng
cao tay nghề, vươn lên chiếm lĩnh khoa học kỹ thuật và công nghệ mới, đội ngũ
công nhân Hưng Yên cũng bộc lộ một số hạn chế như: số lượng ít, cơ cấu và
trình độ học vấn, chun mơn kỹ thuật, kỹ năng nghề nghiệp còn thấp, kỷ luật
lao động cịn nhiều hạn chế; đa phần cơng nhân xuất thân từ nông dân, chưa
được đào tạo cơ bản và có hệ thống, khả năng ứng dụng tiến bộ khoa học - kỹ
thuật hiện đại vào sản xuất cịn ít. Giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị của

3
đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên chưa đồng đều; sự hiểu biết về chính sách,
pháp luật cịn nhiều hạn chế... Thực trạng đó địi hỏi phải từng bước khắc phục
nhằm phát triển số lượng và nâng cao chất lượng của đội ngũ cơng nhân Hưng
n để hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình.
Việc tìm ra phương hướng, giải pháp xây dựng đội ngũ công nhân trở
thành lực lượng đi đầu trong quá trình CNH, HĐH thời kỳ đổi mới dựa trên
nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh là yêu cầu cấp bách, một hướng trọng tâm
trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực của Đảng bộ, chính quyền và tổ
chức Cơng đồn tỉnh Hưng n. Chính vì vậy tơi chọn đề tài: “Vận dụng tư
tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân vào xây dựng đội ngũ cơng nhân
tỉnh Hưng n thời kì đẩy mạnh cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa” làm đề tài
luận văn thạc sĩ khoa học chính trị, chuyên ngành Hồ Chí Minh học.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân là đề tài được nhiều nhà
nghiên cứu quan tâm nên có khá nhiều cơng trình, bài viết liên quan đến vấn
đề cơng nhân và được thể hiện dưới nhiều góc độ, phạm vi khác nhau, có thể
kể đến một số cơng trình tiêu biểu sau:
2.1. Các cơng trình khoa học và sách
* Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân có một số
cuốn sách sau:
- Cuốn “Bác Hồ với cơng nhân và cơng đồn Việt Nam” do PGS. TS
Đỗ Quang Hưng chủ biên, Nxb Lao động, Hà Nội, 1999 và cuốn “Chủ tịch
Hồ Chí Minh với cơng đồn Việt Nam” (của Tổng Liên đoàn Lao động Việt
Nam, Nxb Lao động, Hà Nội, 2008). Hai cuốn sách này có nội dung cơ bản
giống nhau, đã tập hợp bài viết của các tác giả về Hồ Chí Minh với giai cấp
cơng nhân và tổ chức cơng đồn Việt Nam, như GS. TS Đỗ Quang Hưng
với các bài: “Giai cấp công nhân Việt Nam trong cách mạng dân tộc dân
chủ - một cách nhìn tổng qt”, “Bốn phương vơ sản đều là anh em”, “Hồ

4
Chí Minh với tổ chức Cơng đồn Việt Nam” và “Di sản tư tưởng Hồ Chí
Minh về giai cấp cơng nhân và tổ chức Cơng đồn với chúng ta hơm nay ”;
PGS. TS Bùi Đình Phong với các bài: “Bác Hồ với giai cấp công nhân Việt
Nam trong cách mạng dân tộc dân chủ” và một số bài viết, huấn thị của
Chủ tịch Hồ Chí Minh với giai cấp cơng nhân, lao động và tổ chức Cơng
đồn Việt Nam; GS.TS Phùng Hữu Phú với bài “Chủ tịch Hồ Chí Minh với
giai cấp công nhân trong thời kỳ đất nước định hướng theo con đường xã
hội chủ nghĩa”…
- Cuốn “Chủ tịch Hồ Chí Minh với sự nghiệp cơng nghiệp hóa đất
nước” (Bộ Cơng nghiệp - Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Nxb
Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2000), đã đề cập đến sự nhận thức và vận dụng
sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân trong sự nghiệp CNH,
HĐH ở nước ta; việc xây dựng liên minh cơng - nơng - trí trong thời kỳ CNH
theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
- Cuốn “Chủ tịch Hồ Chí Minh với phong trào thi đua yêu nước” (của
Lê Quang Thiệu, Nxb Thanh niên, Hà Nội, 2008), đề cập đến phong trào thi
đua yêu nước của các tầng lớp nhân dân, trong đó có phong trào thi đua của
giai cấp công nhân và vận dụng vào công cuộc đổi mới hiện nay.
- Cuốn “Đưa tư tưởng Hồ Chí Minh vào cuộc sống - mấy vấn đề lý
luận và thực tiễn” (PGS. TS Lê Văn Tích Chủ biên), Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội, 2008), từ thực trạng hiểu biết của giai cấp cơng nhân về tư tưởng Hồ
Chí Minh, các tác giả đã nêu lên một số giải pháp cơ bản để đưa tư tưởng Hồ
Chí Minh vào giai cấp cơng nhân.
- Cuốn “Cơng đồn Việt Nam, truyền thống và hiện tại” (Viện Cơng
nhân và Cơng đồn, Nxb Lao động, Hà Nội, 2009), trong đó có một phần
trình bày quan điểm của Hồ Chí Minh về Cơng đồn với tư cách là một tổ
chức quần chúng quan trọng trong hệ thống chính trị, được thể hiện trong các

trước tác của Người.


5
- Cuốn “Tìm hiểu phương pháp Hồ Chí Minh” (GS. TS Hồng Chí Bảo
(chủ biên), Nxb Chính trị - Hành chính, Hà Nội, 2011), trong đó có một phần
trình bày quan điểm của Hồ Chí Minh về vai trị của nhân tố con người trong q
trình cơng nghiệp hóa đất nước; tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân,
vai trị của giai cấp cơng nhân đối với cách mạng Việt Nam và việc vận dụng tư
tưởng của Người về giai cấp công nhân trong giai đoạn cách mạng hiện nay.
* Nghiên cứu về giai cấp công nhân Việt Nam có các cuốn sách:
- Cuốn “Giai cấp cơng nhân Việt Nam - mấy vấn đề lý luận và thực
tiễn” (của TS. Bùi Đình Bơn, Nxb Lao động, Hà Nội, 1999), nêu lên những
vấn đề có tính quy luật của quá trình hình thành, phát triển cùng với đặc trưng
của giai cấp công nhân Việt Nam; một số biện pháp nhằm tăng cường sức
mạnh và phát huy sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam đáp ứng
yêu cầu CNH, HĐH đất nước.
- Cuốn “Giai cấp công nhân Việt Nam, hiện tại và xu hướng phát triển”
(Nxb Lao động, Hà Nội, 2010) là kết quả các cơng trình nghiên cứu công phu
của nhiều nhà khoa học thuộc Hội động lý luận trung ương, Học viện Chính trị Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh, Viện Cơng nhân và Cơng đồn. Cuốn sách
đã tập hợp các chun đề: Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân Việt Nam; Vai
trị lãnh đạo của giai cấp cơng nhân Việt Nam thông qua đội tiên phong là Đảng
Cộng sản Việt Nam; Vấn đề làm chủ, làm thuê của giai cấp công nhân hiện nay;
Đấu tranh chống âm mưu thủ đoạn “diễn biến hịa bình” của các thế lực thù địch
đối với giai cấp công nhân; Thực trạng; Xu hướng vận động của giai cấp công
nhân hiện nay; Giải pháp giải quyết những vấn đề bức xúc của giai cấp công
nhân; Định hướng chiến lược xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam.
- Cuốn “Một số vấn đề phát triển lý luận về giai cấp công nhân Việt
Nam trong điều kiện kinh tế thị trường, đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập
quốc tế” (GS.TS Hồng Chí Bảo, PGS. TS Nguyễn Viết Thơng, PGS.TS Bùi

Đình Bơn chủ biên, Nxb Lao động, Hà Nội, 2011), trình bày quan điểm của


6
chủ nghĩa Mác - Lênin về giai cấp công nhân, xu hướng phát triển của giai
cấp công nhân trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH và hội nhập quốc tế; vai trị
làm chủ của giai cấp cơng nhân; tổ chức và hoạt động của tổ chức Đảng, Cơng
đồn; giải pháp và kiến nghị nhằm thúc đẩy, nâng cao chất lượng nghiên cứu
phát triển lý luận về giai cấp công nhân Việt Nam trong thời gian tới.
- Một số sách nghiên cứu mối quan hệ giữa CNH, HĐH với vai trò và
sự phát triển của giai cấp công nhân: cuốn “CNH, HĐH và sự phát triển của
giai cấp công nhân” (của PGS. TS Cao Văn Lượng, Nxb Chính trị quốc gia,
Hà Nội, 2001); cuốn “giai cấp công nhân Việt Nam trong sự nghiệp CNH,
HĐH đất nước” (PGS.TS Dương Xuân Ngọc, Nxb Chính trị quốc gia, Hà
Nội, 2004); cuốn “Một số vấn đề xây dựng, phát huy vai trị giai cấp cơng
nhân Việt Nam trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước” (của Viện Cơng nhân
và Cơng đồn, Nxb Lao động, Hà Nội, 2004); cuốn “Cơng đồn và phong
trào thi đua trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước” (của Dương Văn
Sao, Nxb Lao động, Hà Nội, 2005)… Các sách này đã đề cập đến mối quan
hệ biện chứng giữa quá trình CNH, HĐH đất nước với sự phát triển của giai
cấp công nhân, những vấn đề về phát triển giai cấp cơng nhân để đáp ứng
được những địi hỏi đặt ra trong quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH.
* Nghiên cứu về đội ngũ cơng nhân Hưng n có cuốn “Lịch sử phong
trào cơng nhân, viên chức, lao động và cơng đồn tỉnh Hưng Yên (18832008)” của Liên đoàn Lao động tỉnh Hưng Yên, Nxb Lao động, Hà Nội, 2009,
phản ánh phong trào đấu tranh cách mạng và phong trào thi đua lao động sản
xuất, chiến đấu, xây dựng quê hương Hưng Yên trong thời kỳ CNH, HĐH của
công nhân, viên chức, lao động và hoạt động cơng đồn tỉnh Hưng n.
2.2. Về luận văn, luận án
* Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân có hai
luận văn:

- “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân vào xây
dựng đội ngũ công nhân Nghệ An trong sự nghiệp CNH, HĐH hiện nay”,


7
Luận văn thạc sĩ của Phan Văn Tuấn, (Hà Nội, 2009), đã nghiên cứu, làm rõ
những quan điểm cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân, từ
đó vận dụng tư tưởng của Người vào việc xây dựng đội ngũ công nhân Nghệ
An thời kỳ CNH, HĐH hiện nay.
-“Tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân Việt Nam và xây dựng
giai cấp công nhân trong thời kỳ đổi mới ở nước ta”, Luận văn thạc sĩ của
Nguyễn Hồng Tuyến, (Hà Nội, 2009). Luận văn đã trình bày q trình nhận
thức của Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân cho đến việc xác định một số
luận điểm của Người về giai cấp công nhân Việt Nam và lãnh đạo giai cấp
cơng nhân làm trịn sứ mệnh đối với dân tộc. Từ đó vận dụng tư tưởng của
Người vào xây dựng giai cấp công nhân trong thời kỳ đổi mới (1986- 2008).
* Nghiên cứu về giai cấp cơng nhân Việt Nam nói chung có
các cuốn sách:
- “Xu hướng biến động cơ cấu giai cấp công nhân trong sự nghiệp
CNH, HĐH đất nước hiện nay”, Luận án Phó tiến sĩ khoa học Triết học của
Trịnh Đức Hồng (Hà Nội, 1996), nghiên cứu giai cấp công nhân Việt Nam
trong quá trình cách mạng do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo; biến động
giai cấp công nhân trong thời kỳ CNH, HĐH; những giải pháp nhằm xây
dựng giai cấp công nhân vững mạnh đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH đất nước.
-“Sự phát triển của giai cấp công nhân Việt Nam và vai trị của nó
trong q trình CNH, HĐH đất nước”, Luận án tiến sĩ Triết học của Trần
Ngọc Sơn (Hà Nội, 2001), đã phân tích và làm rõ quan điểm của chủ nghĩa
Mác - Lênin về giai cấp cơng nhân và sứ mệnh lịch sử của nó; sự phát triển
của giai cấp công nhân Việt Nam và vai trị của nó trong tiến trình cách mạng.
Từ đó làm rõ những nhân tố khách quan, chủ quan ảnh hưởng đến việc phát

huy vai trị của giai cấp cơng nhân trong quá trình CNH, HĐH.
2.3. Bài đăng trên báo, tạp chí
* Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân có các bài:


8
- Các bài đăng trên Tạp chí Lao động và Cơng đồn: “Tư tưởng Hồ Chí
Minh về xây dựng giai cấp cơng nhân và tổ chức cơng đồn Việt Nam” của tác
giả Nguyễn Viết Vượng, (năm 2002, số 259); bài “Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí
Minh về bồi dưỡng đạo đức cách mạng cho công nhân”, tác giả Nguyễn Kiêm
Viện, (năm 2010, số 452); bài “Quan điểm Hồ Chí Minh về giáo dục lý luận
chính trị cho giai cấp cơng nhân”, tác giả Nguyễn Mạnh Thắng, (năm 2010, số
466).
- Tác giả Bùi Đình Phong có bài “Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng
giai cấp công nhân Việt Nam”, đăng trên Tạp chí Lao động và Cơng đồn
(năm 2005, số 331) và bài “Tầm nhìn của Hồ Chí Minh về giai cấp cơng
nhân” đăng trên Tạp chí Khoa học chính trị (năm 2010, số 6)…
- Tác giả Lê Thanh Hà có các bài đăng trên Tạp chí Lao động và
Cơng đồn: “Vận dụng quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về chăm lo
đời sống văn hóa cho cơng nhân lao động”, (năm 2010, số 449) và bài
“Vận dụng sáng tạo quan điểm trí thức hóa cơng nhân của Chủ tịch Hồ
Chí Minh” (năm 2011, số 476)…
Các bài viết trên đã làm sáng tỏ thêm tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp
công nhân và vận dụng vào xây dựng, phát triển giai cấp cơng nhân trong tình
hình mới.
* Nghiên cứu về giai cấp cơng nhân nói chung có các bài:
- Bài “Xu hướng vận động, phát triển và một số giải pháp xây dựng
giai cấp công nhân Việt Nam đáp ứng yêu cầu hiện nay” của tác giả Phạm
Việt Dũng, đăng Tạp chí Cộng sản, ngày 7/7/2011.
- Bài “Xây dựng, phát triển giai cấp công nhân và tổ chức cơng đồn

Việt Nam đáp ứng u cầu nhiệm vụ mới” của tác giả Đặng Ngọc Tùng, đăng
Tạp chí Cộng sản, ngày 1/11/2011.
- Tác giả Nguyễn Trọng Chuẩn có hai bài viết đăng trên Tạp chí triết
học: “Để giai cấp cơng nhân xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp


9
CNH, HĐH đất nước” (số 1, 2006), bài “Xu hướng phát triển của giai cấp
công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh cơng nghiệp hóa theo hướng hiện đại
và hội nhập quốc tế” (2009) …
* Nghiên cứu về đội ngũ cơng nhân Hưng n có các bài:
- Bài “Phát huy vai trị của giai cấp cơng nhân và tổ chức cơng đồn, xây
dựng kinh tế xã hội tỉnh nhà theo hướng CNH, HĐH”, tác giả Lương Quảng Bình,
đăng trên Bản tin Lao động và Cơng đồn Hưng n (số 7, năm 2012).
- Tác giả Cao Xuân Hồng có các bài viết đăng trên Bản tin Lao động và
Cơng đồn Hưng Yên: “Phát huy truyền thống 180 năm tỉnh Hưng Yên anh
hùng, tiếp tục xây dựng đội ngũ công nhân, viên chức, lao động và tổ chức
Cơng đồn ngày càng vững mạnh” (số 4, 2011); bài “Công nhân, viên chức,
lao động và tổ chức Cơng đồn hơn nửa thế kỷ xây dựng và trưởng thành” (số
5, 2012) và bài “Xây dựng giai cấp công nhân thời kỳ CNH, HĐH đất nước”
(số 8/2012).
Tiếp thu, kế thừa kết quả của các cơng trình nghiên cứu trước, luận văn
nghiên cứu vấn đề: “Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân
vào xây dựng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên thời kì đẩy mạnh cơng
nghiệp hóa, hiện đại hóa”, mong muốn góp phần làm rõ hơn tư tưởng Hồ Chí
Minh về giai cấp công nhân và vận dụng vào xây dựng đội ngũ công nhân
Hưng Yên thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích
Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân Việt Nam và

vận dụng vào xây dựng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên thời kỳ đẩy mạnh
CNH, HĐH.
3.2. Nhiệm vụ
Luận văn tập trung giải quyết những vấn đề sau:


10
- Phân tích những quan điểm cơ bản của Chủ tịch Hồ Chí Minh về giai
cấp cơng nhân.
- Đánh giá thực trạng xây dựng đội ngũ công nhân Hưng Yên giai đoạn
1997- 2012 - những thành tựu và hạn chế.
- Nêu lên phương hướng và giải pháp cơ bản nhằm xây dựng đội ngũ
công nhân Hưng Yên trong thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH theo tư tưởng Hồ
Chí Minh.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
- Tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân.
- Đội ngũ công nhân Hưng Yên.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân được thể
hiện trong các tác phẩm, bài nói, bài viết của Người (chủ yếu trong bộ sách
Hồ Chí Minh tồn tập, 15 tập, xuất bản lần thứ ba, năm 2011).
- Thực trạng xây dựng đội ngũ công nhân Hưng Yên giai đoạn 1997- 2012.
- Nêu lên phương hướng, nội dung và một số giải pháp nhằm xây dựng
đội ngũ công nhân tỉnh Hưng Yên thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH theo tư
tưởng Hồ Chí Minh.
5. Cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và phương pháp nghiên cứu của
luận văn
5.1. Cơ sở lý luận và thực tiễn
- Luận văn được thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân; các quan điểm, đường

lối chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và của Tỉnh ủy, Ủy ban nhân
dân, Liên đoàn Lao động tỉnh Hưng Yên về giai cấp công nhân.
- Cơ sở thực tiễn là thực trạng xây dựng đội ngũ công nhân tỉnh Hưng
Yên từ năm 1997 đến năm 2012.
5.2. Phương pháp nghiên cứu


11
Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng
và chủ nghĩa duy vật lịch sử. Ngồi ra, luận văn cịn sử dụng các phương pháp
lịch sử - lơgic, phương pháp phân tích và tổng hợp, phương pháp điều tra xã
hội học… làm cơ sở cho những nhận định và kết luận vấn đề.
6. Những đóng góp về khoa học của luận văn
- Luận văn góp phần làm rõ hơn những nội dung cơ bản của tư tưởng
Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân.
- Làm rõ thực trạng xây dựng đội ngũ công nhân Hưng Yên (từ năm
1997- 2012), qua đó luận giải có hệ thống phương hướng, nội dung và giải
pháp xây dựng đội ngũ cơng nhân Hưng n theo tư tưởng Hồ Chí Minh.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Luận văn góp phần làm sáng tỏ những quan điểm lý luận của Hồ Chí
Minh về giai cấp cơng nhân Việt Nam.
- Luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho việc xây dựng, hoạch định
những chủ trương, chính sách và giải pháp xây dựng đội ngũ cơng nhân tỉnh
Hưng Yên đáp ứng yêu cầu mới của sự nghiệp CNH, HĐH.
- Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng
dạy và tuyên truyền tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp cơng nhân.
8. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục,
nội dung của luận văn gồm 2 chương, 5 tiết.

12
Chương 1
TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIAI CẤP CƠNG NHÂN VIỆT NAM

1.1. KHÁI NIỆM GIAI CẤP CÔNG NHÂN

1.1.1. Khái niệm giai cấp công nhân của chủ nghĩa Mác - Lênin
Khái niệm giai cấp công nhân đã được đề cập và luận bàn ngay khi giai
cấp công nhân xuất hiện trên vũ đài chính trị. Cho đến nay, do lập trường giai
cấp, thái độ chính trị, trình độ nhận thức và phương pháp tiếp cận khác nhau
nên vẫn còn những ý kiến chưa thống nhất. Tuy nhiên, để có một cái nhìn
khách quan và khoa học về khái niệm giai cấp công nhân, chúng ta cần phải
dựa trên thế giới quan và phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin.
C.Mác và Ph.Ăngghen là những người đầu tiên đưa chủ nghĩa duy vật
biện chứng và phương pháp biện chứng vào nghiên cứu lịch sử phát triển
của xã hội loài người, đi sâu nghiên cứu phương thức sản xuất tư bản chủ
nghĩa (TBCN), nghiên cứu giai cấp công nhân và sứ mệnh lịch sử của giai
cấp công nhân. Trong nhiều tác phẩm của mình, C. Mác và Ph. Ăngghen đã
xem xét khái niệm giai cấp công nhân trên tất cả các khía cạnh, các dấu hiệu
đặc trưng nhất và các thuộc tính bản chất của nó… Theo hai ơng, để thấy
được sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân thì điều đầu tiên phải hiểu giai
cấp cơng nhân là gì?
Theo Ph. Ăngghen, giai cấp vô sản là một giai cấp xã hội hoàn toàn chỉ
kiếm sống bằng việc bán sức lao động của mình, chứ khơng phải sống bằng
lợi nhuận của bất cứ số tư bản nào, đó là một giai cấp mà hạnh phúc và đau
khổ, sống và chết, tồn bộ sự sống cịn của họ đều phụ thuộc vào số cầu về
lao động, tức là vào tình hình chuyển biến tốt hay xấu của công việc làm ăn,
vào những sự biến động của cuộc cạnh tranh khơng gì ngăn cản nổi. Nói tóm
lại, giai cấp vơ sản hay giai cấp của những người vô sản là giai cấp lao động

làm thuê trong thế kỷ XIX…


13
Đây chưa phải là một định nghĩa hoàn chỉnh về giai cấp cơng nhân
nhưng qua các tác phẩm của mình, với những tên gọi và cách tiếp cận khác
nhau, C. Mác và Ph. Ăngghen đã nêu một cách khách quan các đặc trưng cơ
bản, thuộc tính bản chất nhất của giai cấp cơng nhân, nhờ đó, chúng ta có thể
dễ dàng nhận diện được giai cấp công nhân trong xã hội tư bản. Theo đó, giai
cấp cơng nhân mang hai thuộc tính cơ bản:
Thứ nhất, về phương thức lao động, phương thức sản xuất, giai cấp công
nhân là những người lao động trực tiếp hay gián tiếp vận hành các cơng cụ sản
xuất có tính chất cơng nghiệp ngày càng hiện đại và xã hội hoá cao. C. Mác và
Ph. Ăngghen đã nêu lên tiêu chí này khi so sánh những người thợ thủ công với
những người công nhân trong nền công nghiệp hiện đại: “Trong công trường
thủ công và trong nghề thủ công, người công nhân sử dụng công cụ của mình
cịn trong cơng xưởng thì người cơng nhân phải phục vụ máy móc”. Về nguồn
gốc của giai cấp công nhân, Ph.Ăngghen chỉ rõ: “Giai cấp vô sản là do cuộc
cách mạng công nghiệp sản sinh ra” [32, tr.554]. Khi nói về tiêu chí này, C.
Mác và Ph. Ăngghen luôn nhấn mạnh đến người công nhân công xưởng, coi họ
là tiêu biểu cho giai cấp công nhân hiện đại. Hai ông chỉ rõ: “Công nhân cũng
là một phát minh của thời đại mới, giống như máy móc vậy… Cơng nhân Anh
là đứa con đầu lịng của nền cơng nghiệp hiện đại” [33, tr.11].
Thứ hai, về vị trí trong quan hệ sản xuất TBCN, công nhân là những
người lao động khơng có tư liệu sản xuất, phải bán sức lao động cho nhà tư
bản để kiếm sống và bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư. C. Mác và
Ph.Ăngghen đặc biệt nhấn mạnh tiêu chí này. Theo các ông, tiêu chí này khiến
cho người công nhân trở thành người đối kháng với giai cấp tư sản, những
công nhân ấy buộc phải tự bán mình để kiếm ăn từng bữa một, như một thứ
hàng hóa nên họ phải chịu mọi sự may rủi của cạnh tranh, mọi sự lên xuống

của thị trường. Tiêu chí thứ hai này nói lên một trong những đặc trưng của
giai cấp công nhân dưới chế độ tư bản nên C. Mác và Ph. Ăngghen cịn gọi
giai cấp cơng nhân là giai cấp vơ sản.


14
Từ những đặc trưng như trên của giai cấp vô sản, hai ông đã cho chúng
ta thấy nghèo khổ không phải là cái chủ yếu, cái quyết định làm nên bản chất
cách mạng của giai cấp vô sản, mặc dù, sự nghèo khổ của giai cấp vơ sản góp
phần thúc giục giai cấp này đến cách mạng và phải được xóa bỏ bằng cách
mạng. Giai cấp vơ sản thực sự là giai cấp cách mạng, bởi vì nó là giai cấp do
cuộc cách mạng công nghiệp sinh ra, được nền đại công nghiệp rèn luyện và
trưởng thành cùng với sự phát triển của nền sản xuất đại cơng nghiệp. Nó là
giai cấp tiêu biểu cho tính chất xã hội hóa của lực lượng sản xuất ngày càng
cao, giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất mới, là giai cấp tiên phong,
có sứ mệnh lịch sử xóa bỏ quan hệ sản xuất cũ, xác lập quan hệ sản xuất mới
phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất. Cho nên trong tất cả
các giai cấp đối lập với giai cấp tư sản, chỉ có giai cấp vơ sản là giai cấp thực
sự cách mạng.
Tiếp tục sự nghiệp của Mác - Ăngghen, V.I. Lênin đã nghiên cứu bổ
sung, phát triển, làm phong phú thêm lý luận về giai cấp vô sản với những
luận điểm mới về giai cấp vô sản trong điều kiện giai cấp này đã giành được
chính quyền. V.I. Lênin đưa ra khái niệm “giai cấp” tương đối hoàn chỉnh làm
cơ sở khoa học cho nghiên cứu các giai cấp, tầng lớp trong xã hội, trong đó có
giai cấp cơng nhân. V.I. Lênin khẳng định cơng nhân là những người lao động
công nghiệp, làm việc trong nền đại công nghiệp: “Được coi là công nhân,
người nào trước đây đã là cơng nhân làm th bình thường trong nền đại cơng
nghiệp ít ra là 10 năm và hiện nay đang làm việc trong đại công nghiệp từ 2
đến 3 năm” [21, tr.349]. Khi giai cấp vô sản giành được chính quyền, cơng
nhân khơng cịn là người làm thuê cho CNTB nữa, mà đã là người làm chủ

nhà nước, làm chủ tập thể đối với tư liệu sản xuất được cơng hữu hóa.
Như vậy, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin đều có quan
điểm thống nhất rằng: giai cấp vô sản hay giai cấp công nhân đều do nền đại
công nghiệp sinh ra, là những người trực tiếp vận hành các công cụ sản xuất


15
công nghiệp, phát triển cùng với sự phát triển của nền đại công nghiệp. Dưới
CNTB, công nhân là những người khơng có tư liệu sản xuất, phải bán sức lao
động cho nhà tư bản để sống, bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư, có lợi ích
cơ bản đối lập với lợi ích của giai cấp tư sản… Đây chính là cơ sở phương
pháp luận khoa học để chúng ta nghiên cứu giai cấp công nhân trong quá trình
phát triển của lịch sử xã hội.
Sau thành cơng của cách mạng tháng Mười Nga năm 1917, đặc biệt là
sau khi chiến tranh thế giới II kết thúc (1945), hệ thống các nước xã hội chủ
nghĩa (XHCN) ra đời và phát triển. Tại các nước này, cơng nhân khơng cịn là
những người khơng có tư liệu sản xuất phải bán sức lao động cho nhà tư bản
nữa, họ đã đấu tranh giành được chính quyền về mình và là người làm chủ
nhà nước, họ trở thành giai cấp giữ vai trò chủ đạo trong nền kinh tế quốc
dân, giai cấp thống trị về chính trị, giai cấp lãnh đạo xã hội thơng qua chính
đảng tiên phong của mình là Đảng Cộng sản. Đó cũng là đặc trưng cơ bản của
giai cấp cơng nhân khi họ giành được chính quyền.
1.1.2. Khái niệm giai cấp cơng nhân của Chủ tịch Hồ Chí Minh
Ra đi tìm đường cứu nước chỉ với hai bàn tay, Nguyễn Ái Quốc - Hồ
Chí Minh đã sớm hịa mình vào phong trào cơng nhân, làm việc như một
người công nhân thực thụ để kiếm sống và hoạt động cách mạng. Sau khi
được tiếp thu ánh sáng của chủ nghĩa Mác - Lênin, Người đã đưa ra những
quan điểm thể hiện tầm nhìn xa trơng rộng về giai cấp cơng nhân Việt Nam.
Xuất phát từ tình u thương con người, sự đồng cảm với các dân tộc
thuộc địa, với những người lao động và những người vô sản bị áp bức, bóc

lột; trên cơ sở nhận thức sâu sắc học thuyết Mác - Lênin trong điều kiện cụ
thể của nước ta, Hồ Chí Minh nhận định: “dù màu da có khác nhau, trên đời
này chỉ có hai giống người: giống người bóc lột và giống người bị bóc lột”
[35, tr.287]. Người khẳng định giai cấp công nhân và nhân dân lao động là
những giống người bị bọn “cá mập thực dân” áp bức, bóc lột rất dã man. Để


16
chứng minh cho luận điểm trên, trong tác phẩm “Đường cách mệnh” (1927),
Hồ Chí Minh đã viết:
Như người thợ An Nam, làm ở mỏ than Hòn Gay, một ngày làm 11
giờ, đầu năm làm đến cuối, một ngày chỉ được 3 hào, ăn chẳng đủ
ăn, mặc khơng có mặc, đau khơng có thuốc, chết khơng có hịm.
Cịn anh chủ mỏ ấy khơng bao giờ nhúng tay đến việc gì, mà nó
ăn sung mặc sướng, lên ngựa xuống xe, mỗi năm lại được mấy
mươi triệu đồng lời (năm 1925 nó được 17.000.000 đồng). Thử
hỏi 17 triệu ấy thằng chủ Tây làm ra hay là công nhân An Nam
làm ra? [36, tr.286].
Như vậy, trong những năm đầu thế kỷ XX, tuy Hồ Chí Minh khơng đưa
ra định nghĩa cụ thể về giai cấp công nhân song số liệu trên đã cho thấy người
cơng nhân An Nam đã bị bóc lột và đối xử vơ cùng tàn bạo, họ phải “làm khó
nhọc mà chẳng được hưởng”, đến các điều kiện thiết yếu để duy trì cuộc sống
và tái sản xuất sức lao động không được đảm bảo cũng như sự chênh lệch quá
lớn giữa người công nhân và chủ tư bản người Pháp. Đó là tình cảnh “q ư
khốn khổ” của giai cấp công nhân Việt Nam. Sau này, trong nhiều bài viết, bài
nói của Người, nội hàm khái niệm “giai cấp cơng nhân” ngày càng sáng tỏ
hơn. Trả lời câu hỏi “giai cấp cơng nhân là gì?”, trong tác phẩm Thường thức
chính trị (1953), Người viết:
Tất cả những người khơng có tư liệu sản xuất, phải bán sức lao động
mà sống, là công nhân. Bất kỳ họ lao động trong công nghệ hay là

trong nơng nghiệp, bất kỳ họ làm nghề gì, cũng đều thuộc về giai
cấp công nhân.
Chủ chốt của giai cấp ấy, là những cơng nhân ở các xí nghiệp
như: nhà máy, hầm mỏ, xe lửa, vân vân... Những công nhân thủ
công nghệ, những người làm thuê ở các cửa hàng, những cố nông,
vân vân..., cũng thuộc về giai cấp công nhân. Nhưng chỉ công


17
nhân cơng nghệ là hồn tồn đại biểu cho cái đặc tính của giai cấp
cơng nhân [42, tr.256].
Cách diễn đạt cụ thể và dễ hiểu trên của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã cung
cấp cho chúng ta nội hàm của khái niệm giai cấp công nhân Việt Nam của
Người. Quan niệm này chủ yếu bàn tới giai cấp công nhân trong điều kiện
làm thuê cho chủ tư bản khi giai cấp cơng nhân chưa giành được chính quyền.
Tiêu chí quan trọng để xem xét ai là cơng nhân, đó là người khơng có tư liệu
sản xuất, phải bán sức lao động để sống và bộ phận tinh tú nhất trong cơng
nhân chính là những “cơng nhân cơng nghệ”. “Cái đặc tính” của giai cấp cơng
nhân là những đặc tính ưu trội thuộc về bản chất của họ, đó là tính giai cấp, ý
thức về giai cấp, tính tổ chức kỷ luật, tính tiền phong gương mẫu, lịng dũng cảm
và đức hy sinh. Hơn nữa, theo xu thế phát triển của công nghiệp, công nghệ, giai
cấp công nhân nước ta sẽ ngày càng lớn mạnh, sẽ ngày càng tỏ rõ hơn vai trị và
năng lực lãnh đạo cách mạng của mình. Quan điểm này của Hồ Chí Minh hồn
tồn đồng nhất với quan điểm của C. Mác, Ph. Ăngghen và V.I.Lênin.
Hiểu đúng giai cấp công nhân Việt Nam là điều vô cùng quan trọng để
Hồ Chí Minh xác định sứ mệnh lịch sử của giai cấp cơng nhân và có cơ sở
tiếp tục rèn luyện, giáo dục hướng dẫn họ giữ vững vai trò lãnh đạo cách
mạng Việt Nam đi đến thắng lợi hồn tồn.
1.1.3. Khái niệm giai cấp cơng nhân của Đảng Cộng sản Việt Nam
Trong thời đại ngày nay, cuộc cách mạng khoa học - công nghệ đã diễn

ra với tốc độ rất nhanh và đang tác động trực tiếp, sâu sắc dẫn đến sự biến đổi
về cơ cấu, số lượng, chất lượng, ngành nghề, phương thức và phong cách lao
động cũng như năng lực trí tuệ của giai cấp cơng nhân. Vì vậy, sẽ khơng thể
đưa ra một khái niệm về giai cấp công nhân một cách khoa học, nếu như
không đổi mới nhận thức về giai cấp công nhân trong sự phát triển của nền
kinh tế tri thức.
Thực tế, giai cấp công nhân là một phạm trù lịch sử, là con đẻ của một
hoàn cảnh lịch sử cụ thể. Cùng với sự tiến triển của lịch sử và sự phát triển


18
của nền công nghiệp hiện đại, giai cấp công nhân cũng ln ln phát triển và
có thêm những đặc trưng mới. Do đó đưa ra một định nghĩa chính xác và đầy
đủ về giai cấp cơng nhân trong tình hình hiện nay là một điều khơng dễ.
Nhưng để có cách hiểu đúng đắn cần phải quay về với quan điểm mác xít,
khẳng định hai thuộc tính cơ bản của giai cấp công nhân đã được các nhà kinh
điển của chủ nghĩa Mác - Lênin nêu ra không chỉ đúng, phù hợp với điều kiện
lịch sử đương thời mà cho đến nay vẫn cịn ngun giá trị. Nó là cơ sở
phương pháp luận khoa học để chúng ta nghiên cứu làm sáng tỏ khái niệm, vị
trí, vai trị của giai cấp công nhân trong thời đại hiện nay.
Xuất phát từ lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng Cộng sản
Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập và rèn luyện, ngay từ khi ra đời
cũng như suốt quá trình hơn 80 năm lãnh đạo cách mạng, Đảng luôn khẳng định
bản chất giai cấp công nhân của mình và xác định giai cấp cơng nhân là giai cấp
lãnh đạo tồn bộ q trình cách mạng Việt Nam. Nghị quyết Hội nghị lần thứ sáu
Ban Chấp hành Trung ương khoá X của Đảng Cộng sản Việt Nam đã nêu:
Giai cấp công nhân Việt Nam là một lực lượng xã hội to lớn, đang
phát triển, bao gồm những người lao động chân tay và trí óc, làm
cơng hưởng lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch
vụ công nghiệp, hoặc sản xuất kinh doanh và dịch vụ có tính chất

cơng nghiệp.
Giai cấp cơng nhân nước ta có sứ mệnh lịch sử to lớn: Là giai cấp
lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng Cộng sản Việt
Nam; giai cấp đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp
tiên phong trong sự nghiệp xây dựng CNXH, lực lượng đi đầu trong
sự nghiệp CNH, HĐH đất nước vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã
hội cơng bằng, dân chủ, văn minh; lực lượng nịng cốt trong liên
minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức
dưới sự lãnh đạo của Đảng [14, tr.40].


19
Quan niệm trên phản ánh được những nội dung chủ yếu của khái niệm
giai cấp công nhân Việt Nam:
Thứ nhất, giai cấp công nhân Việt Nam hiện nay là một lực lượng xã
hội to lớn, đang phát triển cùng với quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH gắn liền
với phát triển kinh tế tri thức; ln có sự đan xen chuyển dịch giữa các giai
cấp, tầng lớp.
Thứ hai, giai cấp công nhân là những người lao động chân tay và lao
động trí óc, làm cơng hưởng lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và
dịch vụ có tính chất cơng nghiệp. Điều đó có nghĩa, trong cơ cấu giai cấp
cơng nhân có cả bộ phận cơng nhân trí thức, cơng nhân lao động trí óc nhưng
làm cơng hưởng lương trong các loại hình sản xuất kinh doanh và dịch vụ
cơng nghiệp hoặc sản xuất kinh doanh và dịch vụ có tính chất cơng nghiệp.
Thứ ba, giai cấp cơng nhân Việt Nam là giai cấp lãnh đạo cách mạng
thông qua đội tiên phong là Đảng Cộng sản Việt Nam; giai cấp đại diện cho
phương thức sản xuất tiên tiến; giai cấp tiên phong trong sự nghiệp xây dựng
CNXH, lực lượng đi đầu trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh; lực lượng nòng
cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí

thức dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Quan điểm Đảng đưa ra ở trên là cơ sở nhận biết, phân biệt giai cấp
công nhân với các giai tầng khác trong cơ cấu xã hội, là cơ sở để đánh giá
thực trạng, xu hướng biến đổi và xác định những chủ trương, chính sách xây
dựng giai cấp cơng nhân lớn mạnh tồn diện.
1.2. NỘI DUNG TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ GIAI CẤP CƠNG NHÂN

1.2.1. Vai trị lãnh đạo của giai cấp công nhân trong cách mạng Việt
Nam
1.2.1.1. Đặc điểm của giai cấp công nhân Việt Nam
Theo quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, giai cấp cơng nhân có sứ
mệnh lịch sử to lớn là “đào mồ chôn TBCN” để xây dựng chế độ cộng sản. Vì


20
trong xã hội TBCN, giai cấp công nhân tuy là những người làm thuê, phải bán
sức lao động của mình để kiếm sống, bị giai cấp tư sản bóc lột nặng nề, nhưng
đồng thời họ cũng chính là “con đẻ” của nền đại công nghiệp. Trong khi các
giai cấp khác đều suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của đại cơng
nghiệp thì “giai cấp vơ sản lại là sản phẩm của bản thân nền đại công nghiệp”,
phát triển cùng với sự phát triển của đại công nghiệp. Địa vị kinh tế - xã hội
trên đã cho thấy giai cấp công nhân là hiện thân của lực lượng sản xuất hiện
đại, mang trong mình những đặc trưng riêng mà khơng một giai - tầng nào có
được, đó là: tính tiên tiến, hiện đại, tinh thần khoa học, cách mạng triệt để; ý
thức tổ chức kỷ luật; tình đồn kết giai cấp. Do vậy, họ đứng ở vị trí trung tâm
của thời đại, lãnh sứ mệnh cao cả là lật đổ chế độ TBCN đầy áp bức bất công,
xây dựng một xã hội mới tốt đẹp.
Giai cấp công nhân Việt Nam sinh trưởng trong một đất nước giàu
truyền thống yêu nước lại ra đời trước giai cấp tư sản nên giai cấp công nhân
thấu hiểu hơn ai hết nỗi đau mất nước, vì vậy họ kiên quyết đứng lên giành

độc lập tự do cho dân tộc. Sau sự thất bại của các phong trào yêu nước đầu
thế kỷ XX, giai cấp tư sản Việt Nam nhanh chóng ơm chân đầu hàng kẻ thù;
giai cấp nông dân tuy đông nhưng khơng có khả năng lãnh đạo vì khơng có hệ
tư tưởng độc lập. Với phẩm chất cách mạng kiên trung và tinh thần dân tộc
chân chính, lại có lợi ích cơ bản thống nhất với lợi ích của tồn dân tộc nên
giai cấp cơng nhân có khả năng lơi cuốn, tập hợp các tầng lớp khác đi theo
ngọn cờ của mình và tranh thủ được sự ủng hộ của nhân dân tiến bộ thế giới,
tạo nên sức mạnh tổng hợp của toàn dân tộc, giành độc lập cho dân tộc, đem
lại tự do hạnh phúc cho nhân dân.
Hồ Chí Minh đã nhận thấy giai cấp công nhân là người duy nhất có sứ
mệnh lịch sử lãnh đạo cách mạng Việt Nam: “Trong tất cả các giai cấp hiện
nay đang đối chọi với chủ nghĩa đế quốc, chỉ có giai cấp công nhân Việt Nam
là dũng cảm nhất, kiên quyết nhất” hay “Để giành lấy thắng lợi, cách mạng


21
nhất định phải do giai cấp công nhân lãnh đạo. Vì nó là giai cấp tiền tiến nhất,
giác ngộ nhất, kiên quyết nhất, có kỷ luật nhất và tổ chức chặt chẽ nhất” [45,
tr.601]. Vai trò lãnh đạo cách mạng của giai cấp công nhân mà Người nêu ra
không phải do ý muốn chủ quan hay có cảm tình với giai cấp bị bóc lột nặng
nề nhất mà trên cơ sở những phân tích khách quan khoa học của học thuyết
Mác - Lênin và trên cơ sở nhận thức đầy đủ thực tiễn Việt Nam của Hồ Chí
Minh. Lý giải tại sao giai cấp công nhân Việt Nam lãnh đạo được cách mạng,
Người viết: “Có người nói: Giai cấp cơng nhân Việt Nam số người cịn ít,
khơng lãnh đạo được cách mạng. Nói vậy khơng đúng. Lãnh đạo được hay là
khơng, là do đặc tính cách mạng, chứ khơng phải do số người nhiều ít của giai
cấp” [42, tr.257].
Theo Hồ Chí Minh, giai cấp cơng nhân Việt Nam tuy ít về số lượng,
nhưng mang trong mình đầy đủ những đặc tính cách mạng của giai cấp cơng
nhân. Đó là các đặc điểm quy định vai trò lãnh đạo cách mạng Việt Nam của

giai cấp cơng nhân:
Đặc tính cách mạng của giai cấp công nhân là: kiên quyết, triệt để,
tập thể, có tổ chức, có kỷ luật. Lại vì giai cấp tiền tiến nhất trong
phương thức sản xuất, gánh trách nhiệm đánh đổ chủ nghĩa tư bản
và đế quốc, để xây dựng một xã hội mới, giai cấp cơng nhân có thể
thấm nhuần một tư tưởng cách mạng nhất, tức là chủ nghĩa Mác Lênin. Đồng thời tinh thần đấu tranh của họ ảnh hưởng và giáo dục
các tầng lớp khác. Vì vậy, về mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức và
hành động, giai cấp cơng nhân đều giữ vai trị lãnh đạo… đội ngũ
chính trị của giai cấp cơng nhân ngày càng phát triển. Mai sau, công
nghệ của ta ngày càng phát triển, thì số cơng nhân ngày càng tăng
thêm [42, tr.256 - 257].
Tinh thần cách mạng của giai cấp vô sản Việt Nam rất lớn. Họ là lực
lượng tiến bộ nhất trong xã hội, đại diện cho lực lượng sản xuất mới, có khả


22
năng xây dựng phương thức sản xuất tiến bộ. Do vậy, khác với giai cấp nông
dân luôn mang nặng tư tưởng tiểu nông của người sản xuất nhỏ, giai cấp cơng
nhân có ý thức tổ chức, kỷ luật cao. Là lao động và là dân bản xứ, giai cấp vô
sản ở Đơng Dương bị hai lần bóc lột của đế quốc thực dân và phong kiến, vì
dân tộc ta làm nô lệ cho thực dân Pháp nên công nhân cũng làm nô lệ cho
thực dân Pháp, nhưng công nhân làm trong nhà máy cịn làm nơ lệ cho tư bản
Pháp nữa; họ “tay không chân rồi” đúng theo nghĩa vô sản, họ có mối thù rất
sâu sắc với đế quốc thực dân, phong kiến nên nếu thua thì chỉ mất một kiếp
khổ, nếu được thì được cả thế giới.
Trong xã hội thực dân nửa phong kiến, công nhân cùng với nông dân là
hai lực lượng bị áp bức nặng nề nhất, nhưng lại đơng nhất nên lịng cách
mạng của họ càng bền; khi khối liên minh công - nông được hình thành, sẽ
tạo nên sức mạnh to lớn, làm động lực cho cách mạng nên họ chính là “người
chủ cách mệnh”, là “gốc cách mệnh”.

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân do địa vị kinh tế - xã hội của
giai cấp quy định nhưng để biến khả năng khách quan đó thành hiện thực thì
phải thơng qua nhân tố chủ quan của giai cấp công nhân. Một trong những
nhân tố chủ quan đóng vai trị quan trọng nhất, then chốt nhất giúp cho giai cấp
cơng nhân có thể hồn thành sứ mệnh lịch sử của mình đó là đội tiên phong của
giai cấp công nhân - Đảng Cộng sản Việt Nam. Đảng lấy chủ nghĩa Mác Lênin, học thuyết “chân chính nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất” làm nền
tảng tư tưởng. Do vậy, sự ra đời của Đảng sẽ tạo nên bước ngoặt cách mạng
trong phong trào công nhân và đưa cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi hồn
tồn. Hồ Chí Minh đã sớm trao vũ khí sắc bén nhất của thời đại - tư tưởng của
chủ nghĩa Mác - Lênin cho giai cấp công nhân, giúp họ nhanh chóng được giác
ngộ lý tưởng cách mạng, chuẩn bị các điều kiện cần thiết cho sự ra đời của Đảng
để giai cấp công nhân đảm đương được sứ mệnh là giai cấp độc nhất và duy nhất
có khả năng đào mồ chôn CNTB, xây dựng phương thức sản xuất tiến bộ.


23
Đánh giá về vai trị của giai cấp cơng nhân Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí
Minh cho rằng: giai cấp phong kiến đã đầu hàng đế quốc, giai cấp tư sản thì
chỉ mong thỏa hiệp với đế quốc để tìm một lối sống, còn các tầng lớp tiểu tư
sản tuy sơi nổi nhưng tư tưởng bế tắc khơng có đường ra. Chỉ có giai cấp
cơng nhân là dũng cảm nhất, ln gan góc đương đầu với đế quốc, thực dân.
Với lý luận cách mạng tiên phong là chủ nghĩa Mác - Lênin cùng kinh nghiệm
của phong trào vô sản quốc tế, giai cấp công nhân đã tỏ ra là người lãnh đạo
xứng đáng nhất và đáng tin cậy nhất của nhân dân Việt Nam.
Người cũng chỉ rõ, trong quá trình lãnh đạo cách mạng, giai cấp công
nhân sẽ dần dần lớn mạnh về số lượng và chất lượng. Điều đó đảm bảo vai trò
lãnh đạo tuyệt đối của giai cấp công nhân trong cách mạng Việt Nam.
Là lực lượng đại diện cho phương thức sản xuất mới, với tinh thần tiến
công cách mạng đến nơi, giai cấp công nhân không chỉ giành được độc lập cho
Tổ quốc mà còn làm cho toàn thể dân chúng “được hưởng cái hạnh phúc, tự do,

bình đẳng thật, khơng phải tự do và bình đẳng giả dối”. Thắng lợi của cách
mạng Việt Nam sẽ góp phần thúc đẩy phong trào cách mạng thế giới phát triển.
Điều này khẳng định bản chất cách mạng triệt để của giai cấp công nhân Việt
Nam không chỉ giúp cho quốc dân mà còn giúp cho cả thế giới. Đây là những
lý do tại sao Hồ Chí Minh lại đặt niềm tin sâu sắc vào giai cấp công nhân Việt
Nam đến vậy.
Tóm lại, từ những nhận thức về thân phận, đặc điểm của giai cấp công
nhân Việt Nam, Hồ Chí Minh đã xác định đúng vị trí, vai trị của nó trong
cách mạng, đưa ra định hướng đúng dẫn dắt cách mạng Việt Nam đạt được
những thắng lợi to lớn.
1.2.1.2. Vai trị lãnh đạo của giai cấp cơng nhân trong cách mạng dân
tộc dân chủ nhân dân
Khi Nguyễn Ái Quốc ra nước ngồi tìm đường cứu nước, trong một thời
gian dài trước đó, ở Việt Nam, cơng cuộc giải phóng dân tộc đang bị khủng


24
hoảng sâu sắc về đường lối, tình hình đất nước “tối đen như khơng có đường
ra”. Vấn đề mấu chốt có tính chất quyết định nhất đối với cách mạng Việt
Nam mà người thanh niên yêu nước Nguyễn Ái Quốc luôn trăn trở là cách
mạng Việt Nam phải đi theo con đường nào và do giai cấp nào lãnh đạo. Sau
một thập niên bơn ba ở nước ngồi để khảo sát tình hình kinh tế, chính trị, xã
hội và các cuộc cách mạng lớn trên thế giới, tháng 7/1920, Nguyễn Ái Quốc
đã được tiếp xúc với Luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lênin.
Đó là chiếc “chìa khóa vàng” để Người thực hiện ý định đầu tiên và cũng là
mục đích cuối cùng: giành được độc lập, tự do cho Tổ quốc, giải phóng đồng
bào. Trong khi đó, ở Việt Nam, giai cấp cơng nhân mới ra đời và phong trào
công nhân tuy đã bùng nổ nhưng vẫn cịn ở trình độ tự phát. Song bằng tài
năng và sự nhạy bén của mình, Nguyễn Ái Quốc đã nhận định đúng xu thế
cách mạng của thời đại, đặt niềm tin sâu sắc vào giai cấp công nhân và là

người Việt Nam đầu tiên có chủ trương đưa đất nước đi vào quỹ đạo của cách
mạng thế giới, tránh được “vết xe đổ” của các phong trào yêu nước trước đó.
Người khẳng định dứt khốt: Cách mạng Việt Nam phải đi theo con đường
của cách mạng tháng Mười Nga, đi theo đường lối của Quốc tế Cộng sản. Về
giai cấp lãnh đạo cách mạng, Người chỉ rõ giai cấp công nhân là giai cấp độc
nhất và duy nhất có sứ mệnh lịch sử là lãnh đạo cách mạng đến thắng lợi cuối
cùng bằng cách liên minh với giai cấp nơng dân. Hồ Chí Minh đã khẳng định
được chính xác vị trí, vai trị to lớn của giai cấp cơng nhân Việt Nam trong
q trình cách mạng. Giai cấp cơng nhân có sứ mệnh lịch sử là đánh đổ đế
quốc và bọn tay sai, giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con
người: làm cách mạng tư sản dân quyền và thổ địa cách mạng để đi đến xã hội
cộng sản.
Giải phóng dân tộc là tiếng gọi thiêng liêng, là trách nhiệm của mỗi
người Việt Nam yêu nước. Trong thời kỳ cách mạng dân tộc dân chủ nhân
dân, giai cấp cơng nhân có nhiệm vụ xóa bỏ chế độ thuộc địa nửa phong kiến,


25
giành độc lập tự do cho nhân dân. Từ những năm 20 của thế kỷ XX, trong tác
phẩm “Đường cách mệnh”, Hồ Chí Minh đã khẳng định “cách mệnh trước hết
phải có Đảng cách mệnh”. Khi Đảng ra đời (1930), Hồ Chí Minh chỉ rõ: Đảng
là đội tiên phong của vô sản giai cấp, phải thu phục cho được đại bộ phận giai
cấp mình, phải làm cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng để hoàn thành
nhiệm vụ, trước hết là đánh đổ đế quốc Pháp và bọn phong kiến, làm cho
nước Nam hoàn toàn độc lập. Đây là sứ mệnh cao cả của giai cấp công nhân
và cũng chỉ có giai cấp cơng nhân mới có đủ khả năng hoàn thành sự nghiệp
vẻ vang này.
Sau khi trở thành người cộng sản và nhận thấy khả năng cách mạng
triệt để của giai cấp công nhân, Nguyễn Ái Quốc bắt đầu việc truyền bá chủ
nghĩa Mác - Lênin vào phong trào công nhân và phong trào yêu nước để

“thức tỉnh họ, tổ chức họ, đoàn kết họ, huấn luyện họ, đưa họ ra đấu tranh…”
[35, tr.209], nhằm lật đổ nền thống trị của thực dân Pháp ở Đông Dương
giành tự do, độc lập. Khi được giác ngộ lý tưởng Mác - Lênin, phong trào đấu
tranh của giai cấp công nhân đã chuyển từ tự phát sang tự giác. Đặc biệt,
phong trào cách mạng bước sang một giai đoạn mới về chất khi Đảng Cộng
sản Việt Nam ra đời trên cơ sở “kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với
phong trào công nhân và phong trào yêu nước Việt Nam”. Đảng phải lấy chủ
nghĩa Mác - Lênin làm cốt, phải là đội tiên phong chiến đấu của giai cấp công
nhân, mang bản chất của giai cấp công nhân, đấu tranh vì lợi ích của giai cấp
cơng nhân và tồn dân tộc. Trong thời kỳ chưa giành được chính quyền, Đảng
vẫn hoạt động bí mật, vấn đề mà Hồ Chí Minh quan tâm thường xuyên là tăng
cường và giữ vững vai trị lãnh đạo của Đảng, của giai cấp cơng nhân đối với
phong trào cách mạng. Người thường nhắc nhở: lấy vận động công nhân làm
công việc đầu tiên trong công việc tổ chức quần chúng của Đảng ta, phải làm
sao cho hoạt động của thợ thuyền bước mau hơn ngoài thôn quê. Làm sao cho
phong trào thợ thuyền trở nên một lực lượng tiền phong trong cuộc cách mạng