Tiểu luận Thương mại điện tử Ebay

Accelerat ing t he world's research.

KQ8CT2 mơ hình kinh doanh thương
mại điện tử eBay
sang đinh

Related papers

Download a PDF Pack of t he best relat ed papers 


B CỌNG TH
TR

NG

NG Đ I H C CÔNG NGHI P TP. H CHÍ MINH

----------

TI U LU N
Mơn : TH

NG M I ĐI N T

Đ tài: e Bay( www.eBay.com)

GVHD: Nguy n Lê Kha
H vƠ tên: Đinh Th Mỹ Sáng
MSSV: 13092091
L p h c: KQ8CT2 - Thứ 5 ậ T1- T3

TP. Hồ Chí Minh, tháng 3, năm 2015


CH ƠNG I: MƠ HÌNH KINH DOANH VÀ MƠ HÌNH L I NHU N C A
TH ƠNG M I ĐI N T
1. Thế nào là mơ hình kinh doanh và mơ hình lợi nhuận của thương mại điện
tử
1.1. Mơ hình kinh doanh là gì?
Mơ hình kinh doanh lƠ b trí các ho t đ ng kế ho ch hoá (trong m t s
tr ng h p đ c nói đến nh các q trình kinh doanh) nhằm m c đích thu l i
nhu n trên m t th tr ng. Mơ hình kinh doanh lƠ tr ng tơm c a m t kế ho ch kinh
doanh. Kế ho ch kinh doanh lƠ tƠi li u mơ t mơ hình kinh doanh c a m t doanh
nghi p. M t mô hình kinh doanh th ng m i đi n t nhằm m c đích khai thác vƠ
t n d ng những đặc tr ng riêng có c a Internet vƠ Web.
Các yếu t c b n c a m t mơ hình kinh doanh
M t doanh nghi p khi xơy dựng m t mơ hình kinh doanh trong b t cứ lĩnh
vực nƠo, không chỉ lƠ th ng m i đi n t , cần t p trung vƠo tám yếu t c b n lƠ:
m c tiêu giá tr , mơ hình doanh thu, c h i th tr ng, môi tr ng c nh tranh, l i
thế c nh tranh, chiến l c th tr ng, sự phát triển c a tổ chức vƠ đ i ngũ qu n lỦ
(b ng 1).
B ng 1. Các yếu t c b n c a mơ hình kinh doanh
Các yếu t

Cơu hỏi then ch t

M c tiêu giá tr

T i sao khách hƠng nên mua hƠng c a doanh nghi p?

Mô hình doanh thu

Doanh nghi p sẽ kiếm tiền nh thế nƠo?

C h i th tr

Th tr ng doanh nghi p dự đ nh ph c v lƠ gì? Ph m vi
c a nó nh thế nƠo?

Mơi tr

ng

ng c nh tranh

L i thế c nh tranh
Chiến l c th tr

Đ i th c a doanh nghi p trên th tr

ng lƠ những ai?

Những l i thế riêng có c a doanh nghi p trên th tr
đó lƠ gì?
ng

ng

Kế ho ch xúc tiến s n phẩm vƠ d ch v c a doanh nghi p
nhằm thu hút khách hƠng nh thế nƠo?

Sự phát triển c a tổ chức Các kiểu c u trúc tổ chức mƠ doanh nghi p cần áp d ng


để thực hi n kế ho ch kinh doanh c a mình?
Đ i ngũ qu n lỦ

Những kinh nghi m vƠ kỹ năng quan tr ng c a đ i ngũ
lƣnh đ o trong vi c điều hƠnh doanh nghi p?
Khi nghiên cứu các mơ hình kinh doanh, m t s nhƠ kinh tế cho rằng chỉ cần
t p trung nghiên cứu hai nhơn t quan tr ng nh t lƠ m c tiêu giá tr vƠ mơ hình thu
nh p. Tuy nhiên, theo Ủ kiến c a nhiều nhƠ nghiên cứu, mu n đánh giá chính xác
các mơ hình, các kế ho ch kinh doanh hoặc để tìm hiểu nguyên nhơn thành công
hay th t b i c a m t doanh nghi p cần xem xét toƠn b các nhơn t trên.
1.2.

Mơ hình l i nhu n ( mơ hình doanh thu) lƠ gì?

Mơ hình doanh thu lƠ cách thức để doanh nghi p có doanh thu, t o ra l i
nhu n, vƠ mức l i nhu n l n h n trên v n đầu t . Chức năng c a m t tổ chức kinh
doanh lƠ t o ra l i nhu n vƠ thu đ c doanh l i trên v n đầu t l n h n các hình
thức đầu t khác. B n thơn các kho n l i nhu n ch a đ để khẳng đ nh sự thƠnh
công c a m t doanh nghi p. M t doanh nghi p đ c xem lƠ kinh doanh thƠnh
công cần t o ra mức l i nhu n l n h n các hình thức đầu t khác. Bằng khơng,
doanh nghi p khơng thể t n t i.
Thí d , m t doanh nghi p bán lẻ s n phẩm, t l nh chẳng h n, khách hƠng
thanh toán bằng tiền mặt hoặc thẻ tín d ng. Th ng v nƠy t o ra doanh thu cho
doanh nghi p. Nếu kho n doanh thu nƠy l n h n các chi phí ho t đ ng c a doanh
nghi p, doanh nghi p sẽ thu đ c m t kho n l i nhu n. Tuy nhiên, để có thể thực
hi n các ho t đ ng kinh doanh c a mình, ng i bán t l nh ph i đầu t v n bằng
cách đi vay hoặc l y t kho n tiền tiết ki m cá nhơn. Kho n l i nhu n mƠ ng i

bán hƠng thu đ c t ho t đ ng kinh doanh t ng tự nh trên chính lƠ kho n
doanh l i thu đ c trên v n đầu t bỏ ra vƠ kho n doanh l i nƠy ph i l n h n
kho n doanh l i thu đ c nếu doanh nghi p đầu t vƠo những n i khác nh đầu t
vƠo b t đ ng s n hoặc g i tiền tiết ki m t i ngơn hƠng.
Thực tế có nhiều mơ hình doanh thu th ng m i đi n t đ c áp d ng nh ng
ch yếu t p trung vƠo m t (hoặc lƠ sự ph i h p c a m t s ) trong s các mơ hình
c b n sau: mơ hình qu ng cáo, mơ hình đăng kỦ (subscription model), mơ hình
phí giao d ch, mơ hình bán hƠng vƠ mơ hình liên kết.


b. Vai trị của việc xác định mơ hình kinh doanh và mơ hình lợi nhuận của
doanh nghiệp hoạt động thương mại điện tử.
Ngày nay, vi c mua sắm trực tuyến đƣ tr nên phổ biến v i ng i tiêu dùng
Vi t Nam. Hi n giao d ch th ng m i đi n t chiếm 2,5% GDP c a Vi t Nam,
t ng ứng v i gần 2 tỷ USD vƠ dự kiến sẽ đ t t i 6 tỷ USD vƠo năm 2015( theo
báo Dơn Trí, s ra ngƠy 12/12/2014). V i đặc điểm dơn s trẻ vƠ d thích nghi v i
cơng ngh thơng tin, th tr ng th ng m i đi n t Vi t Nam đ c đánh giá lƠ m t
"m nh đ t mƠu m " nhiều tiềm năng phát triển trong t ng lai.
B t cứ m t doanh nghi p nào khi kinh doanh hay thực hi n các ho t đ ng
th ng m i khác, đều r t cần thiết ph i có ho t đ ng th ng m i đi n t . B n cần
qu ng cáo các s n phẩm, hàng hóa hay d ch v c a mình v i m t mức chi phí tiết
ki m và mu n đ a nó đến nhiều ng i cùng m t lúc? B n có nhiều bài viết, tài
li u, nhiều thơng tin cần thiết cho h c t p và cu c s ng, b n mu n giúp đ m i
ng i đ ng th i kiếm tiền t nó? B n mu n khách hàng biết nhiều h n, đầy đ h n
và d dƠng h n trong vi c tìm hiểu về cơng ty cũng nh lƠ các s n phẩm c a b n?
… B n mu n tiếp c n khách hƠng h n? B n mu n nhiều h n thế nữa?... Th ng
m i đi n t sẽ giúp b n, sẽ giúp doanh nghi p c a b n.
Chính vì thế mà vi c xác đ nh mơ hình kinh doanh và mơ hình l i nhu n sẽ
giúp cho doanh nghi p Th ng m i đi n t có thể phát triển m t cách ổn đ nh, bền
vững, t o v trí và ch đứng vững chắc trong th tr ng cũng nh trong tơm trí

khách hàng.
c. Phân loại mơ hình kinh doanh và mơ hình lợi nhuận của kinh doanh Thương
mại điện tử.
MƠ HÌNH KINH DOANH C A DOANH NGHI P HO T Đ NG
TH NG M I ĐI N T
Các bên tham gia th ng m i đi n t bao g m chính quyền ( Government ậ
G), m t thực thể kinh doanh nh nhƠ máy, công ty, doanh nghi p hay nhà bán lẻ (
Business ậ B) vƠ ng i tiêu dùng ( Customer ậ C). Quan h giữa các đ i tác này
hình thành nên các mơ hình kinh doanh sau: G2G, G2B, G2C, B2G,B2B, B2C,
C2G, C2B, C2C. Căn cứ vào tính ch t c a th tr ng vƠ khách hƠng, ng i ta tách
th ng m i đi n t thành ba lo i hình chính: B2B, B2C, C2C. Chúng ta sẽ tìm hiểu
kỹ h n về 3 lo i hình này những n i dung d i đơy.


B2B
B2B lƠ viết tắt c a thu t ngữ Business To Business ậ mơ hình kinh doanh
th ng m i đi n t trong đó giao d ch x y ra trực tiếp giữa các doanh nghi p v i
nhau, giữa các nhƠ máy s n xu t vƠ công ty phơn ph i, giữa công ty s n xu t vƠ
công ty cung ứng nguyên v t li u, giữa hai công ty th ng m i thu c lo i hình
B2B.
Giao d ch c a các cơng ty v i nhau th ng đ c bắt đầu t các giao tiếp dữ
li u đi n t (EDI), trong đó có giao tiếp qua các sƠn giao d ch đi n t . Về thanh
tốn, trong mơ hình d ng B2B, vi c thanh toán đ c thực hi n trên c s quyết
toán vƠo cu i kỳ vƠ có thể thực hi n theo ph ng thức truyền th ng mƠ v n không
lƠm gi m Ủ nghĩa c a nó.
Có nhiều kiểu mơ hình B2B cho các kiểu kinh doanh khác nhau, trong đó
đặc tr ng có các mơ hình sau:

 Mơ hình bán hƠng trực tiếp cho nhƠ phơn ph i (cịn g i lƠ hình thức bán
hƠng trực tiếp cho nhƠ bán lẻ).

Ví d , nhƠ nh p khẩu khi nh p hƠng hóa t n c ngoƠi về trong n c có thể
giao cho các đ i lỦ, bán s n phẩm c a mình chia hoa h ng hay đ i lỦ y quyền,…
hoặc tr ng h p nhƠ máy s n xu t n c u ng phơn ph i cho các c s nh n y
thác khác bán các s n phẩm c a mình…
Mơ hình nƠy đ c xơy dựng giữa ho t đ ng kinh doanh thực tế giữa nhƠ bán
bn vƠ nhƠ bán lẻ. Nó có đầy đ chức năng nh lƠ tìm kiếm hàng hóa, đặt hƠng,
giao hƠng, v n t i. Mơ hình hữu hi u v i s l ng hƠng l n, trong kỳ giao hƠng
nhiều lần, có vi c đ i l u hƠng hóa hay thanh tốn, t m ứng nhiều lần.

 Mơ hình bán hƠng thơng qua h th ng các đ i lỦ. Nó h tr cho doanh
nghi pqu n lỦ h th ng đ i lỦ c a mình vƠ kiểm sốt hƠng hóa t i t ng th i điểm
mong mu n. Đ ng th i nó cũng cho phép các đ i lỦ h tr nhau khi bán hƠng.
Chẳng h n nh khách hƠng đến Nguy n Kim c a H Chí Minh mua máy giặt
nh ng mu n giao hƠng Nha Trang thì t t nhiên sẽ nh n đ c hƠng mình cần
Nha Trang b i có sự liên kết vƠ h tr l n nhau giữa các đ i lỦ cùng m t doanh
nghi p. Cu i kỳ, hai đ i lỦ sẽ thực hi n vi c bù tr doanh thu cho nhau. Các dữ
li u về ho t đ ng kinh doanh c a toƠn b h th ngđ i lỦ sẽ đ c c p nh t vƠo dữ
li u chung để cơng ty có thể căn cứ vƠo đó điều chỉnh kế ho ch giao hƠng, bổ sung


cho kế ho ch tiếp th cũng nh ho ch đ nh các ph ng án kinh doanh. Thực ch t
c a mơ hình nƠy lƠ doanh nghi p xơy dựng m t catalogue chung, các thƠnh viên
tùy theo chức năng sẽ đ c chia sẻ catalogue đó. Mơ hình nƠy có thể s d ng cho
c kiểu mua đứt, bán đo n nh ng nhiều lần. Hai điều ki n để áp d ng hình thức
nƠy lƠ các đ i lỦ chia sẻ thông tin chung theo những quy đ nh riêng c a doanh
nghi p vƠ ho t đ ng lơu dƠi.
 Mơ hình mua hƠng thơng qua t p h p các nhƠ cung c p.
Mơ hình nƠy có cơng ngh ng c l i v i mơ hình bn bán qua đ i lỦ.
đơy các đ i lỦ sẽ xơy dựng catalogue riêng, sau đó t p trung l i t o thƠnh catalogue

chung.
Mơ hình nƠy đ c s d ng để liên kết các nhƠ cung c p nhỏ lẻ l i thƠnh m t
nhƠ cung c p l n, t đó t o sức m nh xơm nh p th tr ng. Th tr ng r ng l n đó
sẽ t o c h i cho các doanh nghi p, các đ i lỦ có liên quan, có mặt hƠng gần gũi,
bổ sung cho nhau, thu hút đ c nhiều khách hƠng vƠ doanh thu, cũng nh lƠ uy tín
vƠ sự thu n ti n chung cho khách hƠng vƠ nhƠ cung c p. T t nhiên, chúng ta sẽ
nhìn th y nhiều b t c p mơ hình nƠy nh ng nhìn chung, v i mơ hình nƠy, l i ích
v n lƠ nhiều h n c .
 Mơ hình h n h p m r ng- extended site

Mơ hình nƠy s d ng trong vi c cần đáp ứng vƠ qu n lỦ khách hƠng đến t
nhiều lĩnh vực, ngƠnh nghề khác nhau. V i mơ hình nƠy, doanh nghi p có thể t o
ra nhiều site theo đ a lỦ, theo t ng lo i khách hƠng, theo mặt hƠng, theo phơn khúc
th tr ng. Đặc điểm c a hình thức nƠy tuy nhiều site nh ng t i đó m i site t o ra
có thể ch n lựa m t nhóm con c a catalogue vƠ chỉ phần đ c ch n m i đ c hiển
th . Điều nƠy có tác d ng r t l n. Doanh nghi p t o ra nhiều chiến l c để s n
phẩm luôn sẵn sƠng đ i v i khách hƠng, mặt khác, tuy chúng ta có nhiều site trình
di n khác nhau nh ng khách hƠng luôn th y nó nh lƠ m t site riêng bi t, t o sự
t p trung vƠ tin t ng c a khách hƠng cũng nh lƠ tính chuyên nghi p trong ho t
đ ng kinh doanh.
Mơ hình kinh doanh kiểu m r ng nƠy lƠ m t mơ hình vơ cùng t i u, cho
phép doanh nghi p có thể s d ng t i đa c s v t ch t c a nhƠ cung c p d ch v
nh ng v n đ m b o đ c bí m t kinh doanh c a mình. Nh v y, doanh nghi p có
thể tiết ki m đ c nhiều chi phí vƠ tăng hi u qu . Doanh nghi p cũng sẽ kinh


doanh vƠ t p trung vƠo vi c kinh doanh c a mình vì những địi hỏi về c s kỹ
thu t th ng m i đi n t đƣ có những đ n v chuyên đ m nh n thực hi n.
 Mơ hình bán đ u giá

Bán đ u giá nhằm xác đ nh tiềm năng th tr ng c a m t s n phẩm hoặc xác
đ nh m t mức giá đ i v i m t s n phẩm. Đơi khi nó cịn lƠ m t công c xúc tiến
th ng m i cho doanh nghi p. V i m i doanh nghi p chúng ta có các hình thức
bán đ u giá nh sau:
 Open cry ậ t t c ng i tham gia biết thông tin c a nhau
 Scaled bid ậ thông tiN c a ng i tham gia đ u giá chỉ có ng i qu n tr biết
đ c.
 Dutch ậ ng i qu n tr sẽ đặt gía vƠ thông báo đến các thƠnh viên để l y Ủ
kiến c a h . Thông th ng sẽ đặt ra m t giá cao sau đó gi m đến khi có
ng i ch p nh n mua.

Chúng ta có các tổ chức đ u giá trực tuyến nh : ebay. com, paddle8.com,
daugiatphcm.com.
 Mơ hình g i thầu

Vi c tổ chức đ u thầu lƠ m t q trình cơng phu, địi hỏi ph i tìm hiểu kỹ
cƠng vƠ có sự tham gia c a NhƠ n c. Khi g i thầu, nhƠ g i thầu cơng b gói thầu
đó dƠnh cho doanh nghi p h ng nƠo vƠ ch các doanh nghi p đó mu n tham gia.
Các nhƠ thầu t i h s trên m ng để nghiên cứu, t i th i điểm m thầu, các nhƠ
thầu chỉ g i qua m ng đến b n chƠo g i vƠ các điều ki n khác theo quy đ nh c a
h s thầu.
Mơ hình này chiếm t i 92%- 95%( t 2003- 2005) doanh s Th ng m i
đi n t trên toàn cầu và ngày càng tr nên phổ biến. Mơ hình đƣ giúp h tr r t
nhiều cho các doanh nghi p Vi t Nam trong vi c kinh doanh v i các doanh nghi p
n c ngồi dựa trên các l i ích mƠ nó đem l i. M t trong những mơ hình điển hình
trên thế gi i đƣ thƠnh cơng trong ho t đ ng theo mơ hình B2B là Alibaba.com c a
Trung Qu c.
Nếu xét so v i B2C(chúng ta sẽ tìm hiểu d i đơy), kh i l ng tổng thể c a
giao d ch B2B lƠ cao h n nhiều so v i kh i l ng giao d ch B2C. Lý do chính là
trong m t chu i cung ứng thơng th ng sẽ có nhiều giao d ch B2B liên quan đến

tiểu thƠnh phần nguyên li u, vƠ chỉ có m t giao d ch B2C, đặc bi t lƠ bán thƠnh
phẩm đến khách hƠng cu i cùng. Ví d , m t nhƠ s n xu t cƠ phê thì h cần ph i có


các nguyên v t li u cần thiết cho vi c s n xu t cƠ phê. H cần h t cƠ phê, sữa t i,
sữa b t, đ ng…. v i m t s l ng l n, B2B chính lƠ mơ hình đ c s d ng để h
giao d ch v i các đ i tác c a mình. B2B cũng đ c s d ng trong b i c nh truyền
thông vƠ ph i h p lƠm vi c. H s d ng các công c t ng tự nh trong kinh
doanh để nhơn viên có thể kết n i v i nhau, khi truyền thông tin di n ra giữa các
nhơn viên, điều nƠy có thể đ c g i lƠ " B2B " truyền thông. M t s trang web
th ng m i c a Vi t Nam:






www.ecvn.gov.vn
www.vnemart.com
www.gophatdat.com
www.vietoffer.com
www.thuonghieuviet.com

Phần l n các ứng d ng B2B lƠ trong lĩnh vực qu n lỦ cung ứng (đặc bi t chu
trình đặt hƠng mua hƠng), qu n lỦ kho hƠng (Chu trình qu n lỦ đặt hƠng g i hƠng ậ
v n đ n), qu n lỦ phơn ph i (đặc bi t trong vi c chuyển giao các chứng t g i
hƠng) vƠ qu n lỦ thanh tốn (ví d h th ng thanh tốn đi n t hay EPS). T i Vi t
Nam có m t s nhƠ cung c p B2B trong lĩnh vực IT “khá nổi tiếng” lƠ FPT, CMC,
Tinh Vơn v i hƠng lo t các dự án cung c p phần mềm. Các đ a chỉ đ u giá nổi
tiếng:

DoveBid
(www.dovebid.com),
WorldCall
Exchange
www.worldcallexchange.com) và U- Bid ậ It.com.
Vi c bán hàng cho các doanh nghi p (B2B) ph i bao g m c các yếu t nh
đƠm phán về giá c , vi c giao nh n hƠng vƠ xác đ nh quy cách, các đặc tính kỹ
thu t c a s n phẩm.
Bên c nh đó, các cơng ty khi bán hàng cho các doanh nghi p (B2B) cần ph i
đ m b o rằng các h th ng c a h có thể giao tiếp đ c v i nhau mà không cần sự
can thi p trực tiếp c a con ng i d n đến nhu cầu ph i tích h p h th ng c a
doanh nghi p bán hàng và doanh nghi p mua hàng.
B2C (Business to Consumer)
B2C đ c hiểu lƠ th ng m i giữa các doanh nghi p và ng i tiêu dùng,
liên quan đến vi c khách hƠng thu th p thông tin, mua các hƠng hố hữu hình (nh
sách, các s n phẩm tiêu dùng...) hoặc s n phẩm thơng tin hoặc hƠng hố về nguyên
li u đi n t hoặc n i dung s hoá nh phần mềm, sách đi n t vƠ các thông tin,
nh n s n phẩm qua m ng đi n t . Đơy cũng đ c coi lƠ mơ hình kinh doanh có t c


đ tăng tr ng nhanh chóng vƠ ngƠy cƠng phổ biến, có sức lan tỏa m nh vƠ đ c
xƣ h i chú Ủ. Các doanh nghi p khi lần đầu tiên xơm nh p thì tr ng th ng lựa
ch n hình thức nƠy, đặc bi t v i các doanh nghi p v a vƠ nhỏ. Hình thái d nh n
ra nh t c a mơ hình nƠy lƠ các Website bán đ u giá trực tuyến, rao vặt trên m ng.
B2C đ c ứng d ng thƠnh công nhiều doanh nghi p, chúng ta th y đ
những điểm m u ch t đem l i thƠnh công cho mơ hình nƠy. Đó lƠ:

c

 M t website thƠnh cơng ph i có sự thu hút vƠ duy trì sự quan tơm c a ng i

tiêu dùng: giao di n đẹp, thu n ti n cho ng i tiêu dùng, thơng tin phong phú…,
d dƠng để khách hƠng tìm hiểu, so sánh giá c vƠ đặt mua hƠng. M t khi khách
hƠng c a chúng ta th y hƠi lòng vƠ thu hút, h sẽ tr thƠnh m t thƠnh phần qu ng
cáo cho doanh nghi p vƠ lƠ khách hƠng trung thƠnh c a chúng ta. Đơy chính lƠ l i
thế để doanh nghi p có ch đứng về sau.
 Các đ i t ng nh h c sinh, sinh viên, nhơn viên văn phòng, những ng i ít
có th i gian mua sắm vƠ th ng xuyên online… chính lƠ m t th tr ng tiềm năng
cho doanh nghi p.

 B2C phù h p v i các doanh nghi p th ng m i d ch v . Chúng ta biết rằng,
ngày nay, ng i tiêu dùng cƠng tr nên thông minh vƠ nhanh nh y h n trong nền
kinh tế th tr ng, h có nhu cầu cao về s n phẩm không chỉ về ch t l ng mƠ còn
về giá c ph i phù h p vƠ tiết ki m nh t. Các công ty TMĐT, thực hi n vai trò
trung gian sẽ đáp ứng điều nƠy, mang đến những thông tin nhanh nh t, hi u qu vƠ
chính xác nh t đ ng th i có đ a chỉ liên l c để ng i tiêu dùng không cần t n nhiều
công sức mƠ v n có thứ mình ng Ủ nh t.
 Đ ng th i, chúng ta nh n th y rằng, thế gi i cơng ngh vƠ hình thức B2C
chính là n i mang l i phần l n thu nh p cho doanh nghi p thông qua bán qu ng
cáo, bán quyền truy c p, tr tiền theo lần xem…

Những điều cần chú Ủ khi bắt tay vƠo kinh doanh theo mơ hình B2C là: giúp
khách hƠng th y đ c những thứ h cần, giúp h thanh toán đ c d dƠng nh t,
cung c p d ch v t t nh t, luôn đổi m i thông tin cung c p, đ ng bắt khách c a
cúng ta ph i đ i khi h đƣ nh n nút mua hƠng, hƣy qu ng cáo cho website c a
chúng ta đến khách hƠng vƠ t i u hóa các công c c a trang web.
M t trong những công ty kinh doanh thành công trên thế gi i theo mơ hình
này là Amazon.com, eBay.com. Alibaba.com v i vi c kinh doanh bán lẻ, đ u giá
qu c tế qua m ng các s n phẩm nh sách, đ ch i, đĩa nh c, s n phẩm đi n t ,

phần mềm và các s n phẩm gia đình. Bên c nh đó, các đ a chỉ nh More.com là
m t đ a chỉ th ng m i trực tuyến về các s n phẩm y tế vƠ lƠm đẹp, đƣ s d ng giỏ
mua sắm đi n t cho phép khách hƠng xem, mua sắm vƠ sắp đặt vi c giao hƠng.
Hay Moviefone.com s d ng m ng Internet để c i tiến d ch v khách hƠng không
trực tuyến c a nó. Qua trang web, các khách hƠng có thể truy xu t các vé xem
phim … s d ng công ngh giỏ mua hƠng để bán vé, m t h th ng c s dữ li u
cao c p để l u trữ dữ li u khách hƠng vƠ l u kho vƠ m t c s h tầng h tr m nh
mẽ cho các ho t đ ng trên Internet c a nó. Ngồi ra cịn có m t s trang khác nh :
www.etoys.com,www.eddiebauer.com và www.cdnow.com
Những năm gần đơy, thói quen c a ng i tiêu dùng Vi t Nam đ i v i mua
hàng online có sự chuyển biến rõ r t, nắm bắt đ c sự thay đổi này hàng lo t các
website kinh doanh theo mơ hình B2C ra đ i mƠ đáng chú Ủ lƠ
Lazada.vn, choviettructuyen.com. V i ngu n v n khổng l , Lazada đổ b vào th
tr ng Vi t Nam nh 1 “c n sóng” t vi c tuyển ng i cho đến chi tiền cho qu ng
cáo. Lazada đƣ thực tiếp thêm sóng cho th tr ng TMDT Vi t Nam 1 lần nữa l i
bùng d y. T n d ng sự tác đ ng c a Lazada đ i v i th tr ng, các đ i gia khác
cũng nhanh chơn tham gia vƠo th tr ng B2C nh choviettructuyen.com,
liulo.com, beyeu.com, lamdieu.com, nhanh.com.vn, chon.vn, 123.com.vn, các siêu
thì trực tuyến: Shopnow.com và www.DealShop.com., BottomDollar.com v.v….
Các cơng ty th ng m i đi n t này bán trực tiếp đến khách hàng, h không
chỉ c nh tranh v i nhau trong th tr ng đi n t mà còn ph i c nh tranh v i các
doanh nghi p buôn bán offline nh các siêu th . Điều nƠy địi hỏi các doanh nghi p
cần khơng ng ng đổi m i, sáng t o về hình thức l n tác phong, sự chuyên nghi p
cũng nh lƠ sự nhanh nh y th tr ng c a mình.
M t doanh nghi p hoƠn toƠn có thể áp d ng c hai mơ hình B2B vƠ B2C vƠo
ho t đ ng kinh doanh. Xét trên góc đ th ng m i truyền th ng m t doanh nghi p
có thể v a tiến hƠnh bán buôn vƠ bán lẻ thông qua các h th ng phơn ph i hoặc các
cơng ty con c a mình. Mặt khác cũng có doanh nghi p tiến hƠnh ho t đ ng kinh
doanh v i các doanh nghi p khác (nh đặt hƠng t các đ i tác để mua nguyên v t
li u...) để s n xu t hƠng hoá vƠ bán lẻ cho khách hƠng. Chính vì v y, doanh nghi p

hoƠn toƠn có thể ứng d ng c hai mơ hình B2B vƠ B2C vƠo trong ho t đ ng s n
xu t, kinh doanh theo cách thức phù h p nh t v i h .
C2C( Customer To Customer)


Th ng m i đi n t khách hƠng t i khách hƠng C2C đ n gi n lƠ th ng m i
giữa các cá nhơn vƠ ng i tiêu dùng, nó ph thu c vƠo trình đ tiếp c n v i th ng
m i đi n t c a t ng cá nhơn tham gia giao d ch cũng nh lƠ những nh n thức vƠ
nhu cầu c a ng i tiêu dùng nói chung trong xƣ h i.
Lo i hình th ng m i đi n t nƠy đ c phơn lo i b i sự tăng tr ng c a th
tr ng đi n t vƠ đ u giá trên m ng, đặc bi t v i các ngƠnh theo tr c d c n i các
cơng ty/ doanh nghi p có thể đ u thầu cho những cái h mu n t các nhƠ cung c p
khác nhau. Có lẽ đơy lƠ tiềm năng l n nh t cho vi c phát triển các th tr ng m i.
Mơ hình th ng m i giữa các ng i tiêu dùng lƠ cách mƠ ng i tiêu dùng có
thể s d ng để bán các hƠng hố c a mình cho ng i tiêu dùng khác v i sự giúp đ
c a m t doanh nghi p kinh doanh trực tuyến. Thí d điển hình nh t c a lo i hình
kinh doanh nƠy lƠ cơng ty eBay.com, m t nhƠ t o th tr ng r t nổi tiếng trong lĩnh
vực th ng m i B2C.
Tr c đơy, để bán các hƠng hoá bỏ đi hoặc hƠng hoá đƣ qua s d ng, ng i
tiêu dùng ph i bán chúng cho những ng i thu mua đ cũ, cho những c a chuyên
mua bán đ cũ hoặc bán chúng những th tr ng chuyên bi t nh ch đ cũ hay
“ch tr i”. T khi lo i hình đ u giá trực tuyến ra đ i, ng i tiêu dùng khơng cần
mang hƠng hố mu n bán t i các ch đ cũ mƠ chỉ cần g i các thông tin về chúng
t i những nhƠ đ u giá trực tuyến nh eBay.com. Ng i mua cũng sẽ truy c p vƠo
website c a eBay để xem vƠ tr giá hƠng hoá. Sau khi ng i mua vƠ ng i bán
th ng nh t v i nhau về giá vƠ các điều ki n th ng m i khác, quá trình mua bán
cũng sẽ đ c thực hi n trực tiếp thông qua những ph ng ti n mƠ eBay cung c p
vƠ những ng i tiêu dùng nƠy hoƠn toƠn không cần thiết ph i gặp g nhau trong
su t quá trình giao d ch. Tuy nhiên, h sẽ ph i tr cho eBay kho n hoa h ng theo tỉ
l nh t đ nh.

Trong tr ng h p không mu n tham gia đ u giá, ng i tiêu dùng v n có thể
tìm mua các hƠng hố đƣ qua s d ng khi ghé thăm website Half.com, n i những
ng i tiêu dùng khác bán h giá để thanh lỦ các hƠng hoá d th a nh sách báo,
phim nh, băng đĩa nh c vƠ các ch ng trình trị ch i. Khác v i eBay, giá c c a
t t c các hƠng hoá bán t i Half th ng đ c n đ nh tr c, ít khi thực hi n đ u
giá. Kho n hoa h ng các bên mua bán ph i tr cho Half th ng lƠ 15% giá tr giao
d ch c ng thêm m t phần chi phí v n chuyển hƠng hố.


Dù m i lo i hình doanh nghi p trên đơy đều có những đặc điểm riêng, song
c h i vƠ kh năng phát triển c a chúng lƠ r t l n b i r t nhiều ng i tiêu dùng
m i n i trên thế gi i mu n bán đi các hƠng hoá d th a hoặc những hƠng hoá đƣ
qua s d ng trong khi nhiều ng i khác l i có nhu cầu mua các hƠng hố đó thay
vì ph i bỏ ra nhiều tiền để mua các hƠng hoá m i. C hai đ i t ng nƠy đều cần
đến các doanh nghi p nh eBay vƠ Half nói trên.
Lo i hình th ng m i đi n t nƠy t i theo các d ng:
 Đ u giá trên m t trang web xác đ nh
 H th ng hai đầu P2P, Forum, IRC, các phần mềm nói chuy n qua m ng
nh Yahoo, Skype,Window Messenger,AOL ...
 Qu ng cáo phơn lo i t i m t cổng (rao vặt)
T i Vi t Nam thì ch a t t c các hình thức nƠy m i lo i d ng, đi đến đơu
cũng th y qu ng cáo rao vặt, rao bán, rao mua, trao đổi.... Chúng ta có thể đ a ra
các website do B Th ng m i xếp h ng để có c h i thăm quan.
1. www.chodientu.com
2. www.heya.com.vn
3. www.1001shoppings.com
4. www.saigondaugia.com
5. www.aha.com.vn
6. NgoƠi các trang web trên ph i kể đến th tr ng trên m ng Trái Tim Vi t
Nam.

Nếu coi Ebay lƠ t ng đƠi c a C2C thế gi i thì Trái Tim Vi t Nam đáng coi
lƠ t ng đƠi C2C Vi t Nam.
Ngoài ra, chúng ta có thể tìm hiểu thêm các mơ hình phổ biến khác. Đó lƠ:
B2G (Business to Government)
Th ng m i đi n t giữa doanh nghi p vƠ chính ph đ c hiểu chung lƠ
th ng m i giữa các doanh nghi p vƠ kh i hƠnh chính cơng. Nó bao hƠm vi c s
d ng Internet cho mua bán công, th t c c p phép vƠ các ho t đ ng có liên quan
t i chính ph . Hình thức nƠy c a th ng m i có hai đặc tính:
 Thứ nh t, khu vực hƠnh chính cơng có vai trị d n đầu trong vi c thiết l p
th ng m i đi n t ;


 thứ hai, ng i ta cho rằng khu vực nƠy có nhu cầu l n nh t trong vi c biến
các h th ng mua bán tr nên hi u qu h n.
Các chính sách mua bán trên m ng giúp tăng c ng tính minh b ch c a q
trình mua hƠng. Tuy nhiên, hi n nay kích c c a th tr ng Th ng m i đi n t
B2G nh lƠ m t thƠnh t c a tổng th ng m i đi n t thì không đáng kể, khi mƠ h
th ng mua bán c a chính ph cịn ch a phát triển.
Mơ hình kinh doanh ngang hàng (peer-to-peer - P2P)
T ng tự lo i hình kinh doanh giữa các ng i tiêu dùng, mơ hình kinh
doanh ngang hƠng (P2P) cũng ho t đ ng v i m c tiêu liên kết những ng i s
d ng, cho phép h chia sẻ các t p tin vƠ các tƠi ngun khác trên máy tính mƠ
khơng cần truy c p vƠo m t máy ch chung. Điểm nổi b t c a lo i hình P2P lƠ cho
phép các cá nhơn có thể tự mình t o l p các thơng tin hữu ích để những cá nhơn
khác s d ng bằng cách kết n i h v i nhau trên Web. Điểm khác bi t c b n so
v i lo i hình C2C lƠ P2P không liên kết những ng i s d ng v i m c đích mua
bán hƠng hố, d ch v mƠ ch yếu lƠ để chia sẻ các thông tin vƠ các lo i tƠi nguyên
khác. Tuy nhiên, nh chúng ta đƣ biết, vi c trao đổi vƠ chia sẻ các thông tin ngang
hƠng lƠ m t công ngh r t phổ biến, đƣ có t khá lơu, vì v y v n đề đặt ra đ i v i
các doanh nghi p lo i nƠy lƠ bằng cách nƠo để có thể thu đ c l i nhu n. Chẳng

h n nh tr ng h p c a website ơm nh c MP3.com. MP3 cho phép những ng i
yêu nh c chia sẻ vƠ t i xu ng mi n phí các bƠi hát d ng MP3 t i website
MP3.com.
Song song v i vi c cho truy c p vƠ t i các bƠi hát mi n phí, MP3.com cũng
cho phép các ca sĩ vƠ ban nh c ít tên tuổi hoặc ch a đ c biết đến l u trữ mi n phí
những bƠi hát, b n nh c c a mình. Bằng cách nƠy, h có thể hy v ng những ng i
yêu nh c sẽ khám phá vƠ biết t i mình khi truy c p vƠ tìm kiếm thơng tin trên
website nƠy. T t nhiên MP3.com không ph i lƠ m t website phi l i nhu n. Thu
nh p c a MP3.com có đ c t các h p đ ng qu ng cáo vƠ các kho n phí mƠ ng i
s d ng ph i tr khi t i m t s tƠi nguyên t website xu ng. NgoƠi ra, MP3.com có
thể nh n đ c các kho n tƠi tr t những nhƠ s n xu t vƠ kinh doanh băng đĩa nh c
nh Vivendi Universal chẳng h n.
MỌ HÌNH DOANH THU ( L I NHU N) C A DOANH NGHI P


Trong cu c s ng hằng ngƠy c a chúng ta, m i vi c, m i ho t đ ng, lao
đơng, kinh doanh hay gi i trí, h c t p, chúng ta đều cần có cơng ngh thơng tin vƠ
đặc bi t lƠ th ng m i đi n t . Ho t đ ng nƠy mang l i cho chúng ta vơ vƠn những
l i ích quỦ giá mƠ khơng ai có thể ph nh n đ c. Chúng ta khá hƠi lòng v i các
ho t đ ng th ng m i, vui thích t n h ng các d ch v vƠ ch ng trình mi n phí,
thỏa mƣn v i các bài qu ng cáo m i, hi u qu vƠ tiết ki m… hay h nh phúc khi
đ c gặp mặt, nói chuy n vói ng i thơn, b n bè thơng qua các ứng d ng mi n
phí… Các c m t nh Facebook, Google, Twittle. Zalo, Skype, Gmail, Yahoo!,…
vƠ nhiều những đ a chỉ mua sắm trực tuyến khác.
M t s trong s đó hoƠn toƠn mi n phí cho ng i dùng, nh ng chắc chắn
rằng đằng sau đó lƠ c m t cổ máy kiếm tiền khổng l , cùng điểm qua những mơ
hình kinh doanh mang l i l i nhu n c a những công ty internet.
Xây dựng các web ậ catalogue
Đơy lƠ mơ hình áp d ng t mơ hình đặt hƠng qua th vƠ m r ng t mơ hình
truyền th ng. Thơng qua mơ hình nƠy, ng i bán sẽ d dƠng thiết l p hình nh

th ng hi u mình vƠ g i các thông tin, thông đi p, n i dung đến khách hƠng tiềm
năng m t cách c thể, đ y đ vƠ tiết ki m h n vƠ chuyên nghi p h n so v i m t s
hình thức marketing khác. Nếu nh v i cách lƠm các catologe truyền th ng, các
doanh nghi p ph i in n t n kém nhiều chi phí vƠ khó khăn trong vi c b o qu n,
đ a đến tay ng i tiêu dùng vƠ sẵn có khi ng i tiêu dùng cần đến, thì vi c xơy
dựng các web ậ catologue đƣ khắc ph c đ c điều nƠy. B n cần biết thơng tin về
hƠng hóa hay s n phẩm nƠo đó c a doanh nghi p, các mặt hƠng hi n hữu, giá c
nh thế nƠo chỉ cần vƠo website c a doanh nghi p đó vƠ tìm hiểu, d dƠng, thu n
ti n vƠ nhanh chóng. Đặc bi t, đơy chính lƠ n i khách hƠng tiềm năng vƠ trung
thƠnh c a doanh nghi p đến, nhu cầu c a h tự nhiên sẽ xu t phát hƠnh đ ng giao
d ch, công ty không gặp nhiều khó khăn trong vi c đi tìm vƠ xác đ nh khách hƠng
m c tiêu, phơn khúc th tr ng, phù h p v i t ng đặc điểm vƠ doanh nghi p có thể
linh ho t trong qu n lỦ, tìm hiểu thơng tin khách hƠng, nhu cầu c a khách hƠng
nhiều h n, th ng kê vƠ dự đoán kết qu , ho ch đ nh chiến l c t t h n.
V i mơ hình nƠy, chúng ta th ng bắt gặp các doanh nghi p, nhƠ bán lẻ
gi m giá. M t vƠi nhƠ bán lẻ gi m giá kh i đầu nh lƠ bán lẻ trực tuyến, ví d
overstock.com. Các nhƠ bán lẻ truyền th ng hi n nay bắt đầu s d ng mô hình l i
nhu n Web catalog: costco.com, kmart.com, target.com, walmart.com.


Ngồi ra kênh nƠy cịn nhiều u điểm h n, đó lƠ chúng ta cịn có thể đa kênh
marketing bằng vi c cho phép nhiều khách hƠng có thể đ t đ c giá th p h n. Ví
d về kênh marketing nh :
• Physical stores C a hƠng v t lỦ
• Web sites
• Catalogs qua th hay catalogs kèm v i báo
Hay bổ sung tính cá nhơn. Nhiều cơng ty áp d ng mơ hình l i nhu n Web
catalog. H tr ng bƠy hình nh áo quần phơn theo lo i chi tiết về giá, kích c , màu
sắc, kiểu dáng. Nếu khách hàng mu n th áo quần trực tuyến, khách hƠng đặt hƠng
qua Web site m cTr giúp mua sắm trên Web( ví d nh : landsend.com; Lands’

End Live (1999)
Bên c nh đó, m t vƠi sites cung c p d ch v chat qua đánh máy hay video.
V i d ch v nƠy, ng i mua sắm cá nhơn có thể tìm hiểu s thích vƠ g i đề ngh
đến công ty, những Ủ kiến vƠ ph n h i c a mình.
Trên web ậ catalogue, mơ hình o khác cũng xu t hi n: Cho phép khách
hƠng th quần áo bằng hình nh đ ho xơy dựng t s đo khách hƠng, g i m u
mƠu v i đến khách hƠng; nếu khách hƠng khơng thu n Ủ, có các chính sách tr l i
hàng hố cho cơng ty. Đơy chính lƠ yếu t cực kỳ nổi b t t d ch v nƠy.
So v i chi phí mƠ các hình thức Marketing truyền th ng bỏ ra thì vi c xơy
dựng các trang web vƠ catalogue tiết ki m vƠ hiểu qu h n nhiều. Các doanh
nghi p cần t p trung tìm hiểu vƠ đầu t nhiều h n cho v n đề nƠy để thu đ c
nhiều l i nhu n cao nh t.. Đ ng th i v i vi c xơy dựng các trang web cá nhơn, b n
thơn cũng có thể kiếm thu nh p t các ho t đ ng qu ng cáo, các m i quan h vƠ
nhiều những l i ích vơ hình khác.
Quảng cáo (Advertising)
Qu ng cáo Th ng M i Đi n T (TMĐT) lƠ ho t đ ng gi i thi u và chào
bán s n phẩm, d ch v thông qua h th ng đi n t nh Internet vƠ m ng máy tính
nhằm cung c p đầy đ thơng tin về s n phẩm, d ch v đến v i đ i tác, khách hàng,
thu hút sự chú ý và mua sắm c a gi i tiêu dùng, góp phần nâng cao hi u qu kinh
tế cho các doanh nghi p. Có thể kể đến m t s trang web th ng m i đi n t nh :


vatgia.com, cungmuavn.com, rongbay.com, 5giay.vn, … Hằng ngƠy chúng ta đều
th y các m u qu ng cáo này có mặt khắp các trang đi n t .
Đơy lƠ mơ hình kinh doanh truyền th ng nh t, nh ng hi n nay đƣ có nhiều
c i tiến trong mơ hình nƠy. Khi mƠ những công c chặn qu ng cáo đƣ đến đ c tay
ng i s d ng thì mơ hình nƠy cũng bắt bu c ph i thay đổi v i những ph ng
pháp sáng t o h n, gơy chú Ủ đ c v i ng i dùng h n.
Áp d ng mơ hình doanh thu qu ng cáo, doanh nghi p cung c p m t website
v i các n i dung hữu ích hoặc để các đ i tác đ a các thông tin kinh doanh, gi i

thi u các s n phẩm hay các d ch v hoặc cung c p v trí để h qu ng cáo vƠ thu phí
t các đ i t ng qu ng cáo nƠy. Các website qu ng cáo nh v y có thể thu hút sự
chú Ủ c a nhiều ng i vƠ đ i v i những đ i tác có nhu cầu đặc bi t, doanh nghi p
có thể thu các mức phí cao h n. Thí d tiêu biểu cho mơ hình nƠy lƠ công ty
Yahoo.com, m t công ty mƠ doanh thu ch yếu thu đ c t vi c kinh doanh qu ng
cáo, c thể lƠ bán các d i băng (banner) qu ng cáo. Đơy lƠ m t trong các mô hình
doanh thu c b n trên Web.
Điểm qua m t s lo i hình trong mơ hình nƠy:
 Display Ads (những qu ng cáo d i d ng banner, hình nh đ ng…), nh
Yahoo!, Google;
 Search Ads (qu ng cáo trên những c máy tìm kiếm), nh Google, Bing;
 Text Ads (qu ng cáo bằng những đo n văn b n thuần túy) nh Google,
Facebook;
 Video Ads (qu ng cáo bằng những đo n video hay flash đ ng) nh Youtube,
Google;
 Audio Ads (qu ng cáo bằng những đo n ghi ơm mô t về th ng hi u) nh
Saavn;
 Promoted Content (qu ng cáo bằng cách lan truyền những n i dung, t o ra
hi u ứng lan truyền) nh Twitter, Facebook;
 Recruitments Ads (qu ng cáo những thông tin tuyển d ng) nổi b t nh t lƠ
m ng xƣ h i dƠnh cho những ng i đƣ đi lƠm: Linkedin;
 Email Ads (qu ng cáo ch y trên những h p th mail đi n t ) nh Yahoo,
Google;


VƠ cịn nhiều hình thức qu ng cáo kiếm l i nhu n khác: Classified, Featured
Listings, Location-based offers mƠ những “ơng l n” nƠy đóng vai trị xơy dựng nên
m t Ads network, kết n i nhu cầu qu ng cáo c a các Advertiser đến những ng i
dùng cu i (User). Có nhiều cách tính chi phí qu ng cáo nh ng ch yếu lƠ hai cách
sau: CPC( Cost ậ per- Click) hay PCA(Cost ậ per- Action).

Qu ng cáo TMĐT có thể tiết ki m ngu n chi phí l n cho các ch kinh doanh
vì khơng ph i t n kém nhiều chi phí và th i gian, công sức nh ho t đ ng
Marketing trên th tr ng. Các doanh nghi p có thể lựa ch n các trang web th ng
m i đi n t uy tín, có l ng truy c p l n để đặt banner hình nh hoặc đăng tin
qu ng cáo khơng gi i h n về s l ng và th i gian. Nếu khách hàng có nhu cầu về
s n phẩm và d ch v mƠ đ n v kinh doanh cung c p, h sẽ truy c p vƠo website để
xem các thông tin cần thiết và liên h để mua hàng.
Thu phí cho nội dung, th bao
Mơ hình này là m t mơ hình kinh doanh ho t đ ng dựa trên vi c cung c p
mi n phí các d ch v /s n phẩm v i các chức năng c b n, nh ng thu phí nếu ng i
s d ng mu n s d ng các chức năng cao c p h n (premium) c a d ch v /s n
phẩm.
Đơy có lẽ mƠ mơ hình đang đ c ứng d ng r ng rƣi nh t hi n nay. ụ t ng
đến t vi c qu ng cáo những s n phẩm mi n phí (v i những tính năng đ c tinh
g n), vƠ bắt bu c ng i dùng ph i nơng c p lên phiên b n cao c p tr phí để đ c
s d ng những tính năng đ c đáo h n. Phần l n những s n phẩm d ch v phần
mềm (mƠ hay g i bằng thu t ngữ SaaS ậ Software as a Service) áp d ng mơ hình
nƠy. Đ n c nổi b t nh t lƠ Dropbox v i vi c cho phép ng i dùng s d ng 2GB
dung l ng l u trữ trực tuyến, nh ng sẽ tính phí nếu ng i dùng mu n nơng c p
nhiều h n.
L i ích to l n c a mơ hình cính là gi m phí marketing, kiếm tiền bằng Ads
vƠ data(Evernote, Mint), c h i tiếp c n ng i dùng. Cịn nhiều ví d phổ biến
khác nh : Evernote, Google Drive, Linkedin, Prezi, Skype,…
Tr ng i l n nh t c a mơ hình kinh doanh nƠy lƠ khách hƠng th ng c m
th y g ng ép khi ph i thanh toán cho các n i dung trên Web. Để gi i quyết v n


đề nƠy các n i dung doanh nghi p đ a ra ph i thực sự lƠ những kho n giá tr gia
tăng cao vƠ cần h n chế ng i đăng kỦ sao chép những n i dung truy c p đ c.
C thể các công ty s hữu thông tin hay quyền thông tin, h áp d ng Web

nh lƠ c chế phơn ph i r t hi u qu và s d ng mơ hình l i nhu n n i dung s ,
bán quyền truy c p thông tin mƠ công ty s hữu. V i mơ hình nƠy, các n i dung về
lu t pháp, hƠn lơm, kinh doanh, vƠ công ngh cũng đ c đăng t i vƠ thu đ c
nhiều l i ích t vi c đăng t i đó. Điển hình nh : LexisNexis: cung c p các d ch v
thông tin cho lu t s vƠ c quan thực thi lu t pháp cho các sự ki n, thông tin đa
d ng khác, các v ki n t ng …. D ch v t p h p thông tin hƠn lơm cho phép mua
và bán l i quyền trong các gói d ch v thuê bao cho tr ng h c, th vi n, công ty,
các tổ chức phi l i nhu n. Đ n c có
Dow Jones cung c p các n phẩm xu t b n trực tuyến dƠnh cho kinh doanh,
các t báo vƠ t p chí,…,
Factiva: , thuê bao cho các cá nhơn v i
m c đích nghiên cứu kinh doanh, tìm vi c lƠm, hay phơn tích đầu t
Sách đi n t có thể đ c hay nghe, có sẵn v i nhiều thiết b : Amazon’s
Kindle , Barnes & Noble’s Nook, Kobo Glo, iTunes và Google play bán
sách vƠ nh c… Sách gi y vƠ sách đi n t sẽ cùng t n t i trong nhiều năm t i
Nền công nghi p thu ơm ch m theo vi c kinh doanh trực tuyến: Amazon
MP3, Apple’s iTunes, Google Play là các c a hƠng l n nh t
D ch v thuê bao nghe nh c trực tuyến: Pandora Internet Radio, Spotify,
Rhapsody
Khó khăn, phức t p là: Không c a hƠng nƠo cung c p toƠn b nh c hay các
c a hƠng qu ng bá cho đ nh d ng t p tin nh c riêng cho mình, m t vƠi nh c
sĩ/cơng ty thu ơm v i c a hƠng riêng hay tẩy chay bán hƠng trực tuyến.
Phần mềm Digital Rights Management (DRM).M c đích cắt gi m ăn cắp
nh c
Có thể bán hay cho thuê trực tuyến
Video trực tuyến, cho phép t i về hay xem trực tuyến
Trong quá khứ, các video th ng có : Kích c t p tin nhỏ, lo ng i về chiếm
lĩnh doanh thu c a các kênh khác, ch u nh h ng nhiều b i công ngh về thiết b .

V i mơ hình nƠy, cách khắc ph c các v n đề lƠ: Công ngh m i c i thi n truyền t i
t p tin nhanh h n, hi u qu vƠ thu hút h n, công ty đ a phơn ph i trực tuyến thƠnh
chiến l c l i nhu n và công ngh truyền t i video tr thƠnh cơng khai. C thế,
chúng ta có các đ i di n: Netflix( cho phép truy c p trực tuyến, cho thuê DVD qua
th ), các show truyền hình có sẵn trực tuyến: Hulu, TV, YouTube.
Cùng tìm hiểu m t s d ch v khác đang phổ biến r ng rƣi vƠ đ t hi u qu
cao c a mơ hình nƠy.
 Skype cho phép s d ng d ch v tho i mi n phí đ i v i những ng i s
d ng application (v i ch t l ng khá t t) vƠ thu tiền đ i v i các d ch v
Premium (Voice over Internet)
 Flickr cho phép upload nh mi n phí v i s l ng t i đa lƠ 200 t m nh vƠ
dung l ng không quá 20MB/tháng. Nếu nơng c p lên Pro, ng i s d ng
có thể upload nh không gi i h n về bandwidth vƠ storage size.
 Newsgator mi n phí cho các ứng d ng đ c RSS trên web nh ng nếu b n
mu n đ ng b v i outlook hay mobile phone thì ph i tr thêm tiền.
 Webroot vƠ các ứng d ng di t virus khác trên m ng cho phép quét virus
mi n phí nh ng nếu b n mu n di t, b n ph i tr tiền. BKAV cho phép s
d ng mi n phí phiên b n BKAV Home nh ng yêu cầu ph i tr tiền nếu
mu n đ c Live Update.
Nh ng tính u vi t c a mơ hình nƠy cịn ph i xem xét tùy s n phẩm.
Thu phí dịch v
Theo mơ hình nƠy, ho t đ ng kinh doanh c a doanh nghi p kinh doanh đ c
tiến hƠnh trên c s xơy dựng m t website liên kết - h p tác v i các doanh nghi p
s n xu t hay các nhƠ phơn ph i. Doanh thu c a doanh nghi p thu đ c lƠ các
kho n phí tham kh o (hay phí liên kết kinh doanh) (referral fee) hoặc m t kho n
phần trăm trên doanh thu c a các ho t đ ng bán hƠng thực hi n trên c s các liên
kết gi i thi u trên, chẳng h n nh tr ng h p c a công ty MyPoints.com.
MyPoints liên kết website c a mình v i các nhƠ s n xu t vƠ các nhƠ phơn ph i nh
Kmart, Barnes & Noble Booksellers, Marriott, Macy's, Hollywood Video, Olive
Garden... M i h i viên c a MyPoints (cũng lƠ khách hƠng tiềm năng c a các đ i

tác) có m t tƠi kho n "điểm" để l u giữ "điểm th ng" vƠ h tích luỹ điểm bằng


cách thực hi n các yêu cầu c a MyPoints: đ c các th chƠo hƠng, tr l i các cơu
hỏi điều tra, thực hi n ho t đ ng mua bán trực tuyến... Điểm th ng c a khách
hƠng có thể đổi l y các phần th ng nh băng đĩa nh c, sách v , quần áo, vé máy
bay, phiếu mua hƠng... vƠ MyPoints sẽ thu đ c các kho n phí t các đ i tác hay
h ng phần trăm trên giá tr các giao d ch mua bán đ c thực hi n.
Hay lƠ tr ng h p các nhƠ qu ng cáo lôi kéo khách hƠng t những ng i
dùng truy c p vƠo m t blog, hoặc website có l ng truy c p cao qua những chiến
d ch liên kết về n i dung hay truy c p vƠo các ch ng trình game, du l ch, đặt tour,
vé du l ch trực tuyến. Lúc đó những ng i ch c a blog, website (g i lƠ publihser)
sẽ kiếm đ c hoa h ng khi ng i dùng truy c p về website c a nhƠ qu ng cáo
(advertiser) hoặc lƠ đƣ chuyển đổi thƠnh khách hƠng c a advertiser. Ví d : Các
blogger viết đánh giá về MotoG vƠ khi đó ng i s d ng sẽ đ c điều d n đến
những chiến d ch khuyến mƣi c a Flipkart thông qua những đ ng d n liên kết,
hay lƠ s n phẩm Doublelink.net t i Vi t Nam.
Các công ty cung c p d ch v Web thu phí dựa trên giá tr d ch v , không
ph i lƠ d ch v môi gi i, không dựa trên s l ng vƠ đ l n c a giao d ch hay d ch
v game trực tuyến thu l i nhu n t qu ng cáo, tr tiền để ch i game, phí th bao
Tuy nhiên v i hình thức nƠy, chúng ta cũng cần ph i l u Ủ m t vƠi gi i h n
s d ng. Lu t liên bang ngăn c m hƠnh nghề v t mức đ i v i các d ch v y tế,
chăm sóc sức khỏe: hƠnh nghề khơng gi y phép có thể gia tăng, lo ng i về quyền
riêng t c a b nh nhơn/khách hƠng, trang CopeToday.com: T v n trực tuyến cho
b nh nhơn Mỹ. Bên c nh đó, trang martindale.com mang n i dung lƠ danh b lu t
s Martindale-Hubbell phiên b n trực tuyến.

Thu phí giao dịch
Thu phí d ch v dựa vƠo s l ng vƠ đ l n c a giao d ch. D ch v cá nhơn
tr c đơy đ c cung c p b i nhơn viên nh ng hi n nay, chúng ta có thể thơng qua

m ng l i th ng m i đi n t để giao d ch, nhanh chóng vƠ thu n ti n h n. V i
hình thức nƠy, cần xác đ nh chu i giá tr . Các Web sites cung c p thông tin về giao
d ch g m có hai b ph n:
ậ Ngắt trung gian (trung gian (nhơn viên) đ

c lo i bỏ)


ậ N i l i trung gian
Các công ty môi gi i chứng khốn có hai vịng ngắt trung gian. Ban đầu, các
mơi gi i thu phí r t cao, c nh tranh bằng cách cung c p t v n ch t l ng. T
1970s các quy đ nh n i lỏng lu t l d n đến môi gi i gi m giá. vịng 1: các mơi
gi i chứng khoán b ngắt trung gian t chu i giá tr cơng nghi p . 1990s: Vịng 2
c a ngắt bỏ trung gian khi môi gi i gi m giá đ i di n v i c nh tranh t các công ty
trực tuyến. Môi gi i gi m giá vƠ môi gi i truyền th ng đ a vƠo h th ng giao d ch
chứng khoán m i vƠ thông tin trên Web sites. Các công ty môi gi i thoát khỏi suy
thoái kinh tế vƠo 2008 cung c p các d ch v trực tuyến lƠ chính yếu, ví d : TD
Ameritrade.
V i các cơng ty mơi gi i b o hiểm thì có cơng ty mơi gi i Quotesmith cung
c p chính sách Internet niêm yết giá cho công chúng (1996). đơy các nhân viên
b o hiểm đ c l p: b ngắt trung gian. Thông tin về chính sách, so sánh, doanh thu
b o hiểm trên Web sites điển hình có InsWeb.com, insurance.com, Web site
progressive.com. Cung c p niêm yết giá c a s n phẩm đ i th c nh tranh nổi b t
là: The General (General Automobile Insurance Services) Web site
Các trang web giao d ch về vé xem sự ki n hi n cũng đang lƠ m t m ng nổi
b t c a giao d ch th ng m i đi n t . Web cho phép các nhƠ lƠm sự ki n bán vé
xem t v trí o (trực tuyến) cho khách hƠng khắp thế gi i, các đ i lỦ trực tuyến thu
phí trên m i vé bán đ c điển hình nh : ticketmaster.com. Hay Web t o ra th
tr ng vé thứ c p (StubHub.com, TicketsNow.com) cũng thực hi n các giao dich
đi n t sôi nổi. Chúng môi gi i kết n i ng i giữ vé vƠ ng i mu n mua vé vƠ thu

phí cho vé đ c bán l i cho ng i khác, mua vé theo blocks. Web t o ra th tr ng
d tìm th y, giúp ng i mua vƠ ng i bán đƠm phán
D ch v ngơn hƠng vƠ tƠi chính trực tuyến: khơng có s n phẩm v t lỦ, d
dƠng cung c p qua Web, thu n ti n, nhanh chóng vƠ tiết kiêm đ c nhiều chi phí,
tuy nhiên hi n nay đang ch m phát triển vì lo ng i b o m t. H ng gi i quyết c a
v n đề nƠy lƠ cần: s d ng uy tín vƠ nh n d ng c a ngơn hƠng hi n t i, dần dần
tăng, phổ biến các d ch v trực tuyến cho nhơn viên vƠ đến ng i tiêu dùng thông
qua h ng d n đƠo t o, nghi p v vƠ có nhiều ch ng trình b o m t hi n đ i.


Mơ hình l i nhu n đ i lỦ lữ hƠnh: thu phí tr giúp giao d ch. Các Sites lữ
hƠnh t o ra l i nhu n thông qua: phí hoa h ng, phí qu ng cáo qua Web site (mơ
hình l i nhu n qu ng cáo - phí). Các Websites lữ hƠnh nổi tiếng nh :
• travelocity.com (based on Sabre)
• expedia.com (Microsoft subsidiary)
• orbitz.com (consortium of major U.S airlines
Mơ hình hỗn h p Th bao ậ quảng cáo
Doanh nghi p theo mơ hình nƠy thu đ c doanh thu t vi c bán hƠng hoá,
d ch v vƠ thơng tin cho khách hƠng. Chúng ta có nhiều thông tin, tƠi li u, dữ li u
cần thiết vƠ mu n kiếm thu nh p t nó chúng ta có thể thu phí cho n i dung, th
bao đó. Những dữ li u quỦ giá về khách hƠng tiềm năng đƣ tr nên r t có giá tr
trong th i đ i kỹ thu t s hi n nay. R t nhiều công ty chuyên bi t trong vi c tìm
kiếm danh sách những khách hƠng tiềm năng vƠ bán l i cho bên thứ 3. Đ ng th i,
bằng vi c cung c p dữ li u nơng cao vƠ thu phí đăng kỦ thuê bao, l i nhu n c a
doanh nghi p cũng tăng đáng kể. Các doanh nghi p nh Amazon.com bán sách,
băng đĩa nh c vƠ các s n phẩm khác; DoubleClick.net thu th p các thông tin về
những ng i s d ng trực tuyến, sau đó bán các thơng tin nƠy cho các doanh
nghi p khác; vƠ Salesforce.com bán các d ch v qu n lỦ lực l ng bán hƠng trên
Web. Ng i thuê bao tr phí vƠ ch p nh n m t vƠi qu ng cáo nh ng ít qu ng cáo
h n sites qu ng cáo - tr giúp và mức đ thƠnh cơng khác nhau. Ví d : The Wall

Street Journal, The New York Times.
Có hai lo i phổ biến

mơ hình nƠy, đó lƠ:

ESPN
ậ H

ng l i t th

ng hi u kinh doanh truyền hình cáp

ậ Bán qu ng cáo; cung c p thông tin mi n phí
ậ Mơ hình hổn h p bao g m qu ng cáo vƠ l i nhu n thuê bao (l i nhu n
thuê bao c a ng i đăng kỦ đ c tin)
• Consumers Union (ConsumerReports.org)


ậ Thuần tuỦ lƠ site thuê bao - tr giúp
ậ Tổ chức phi l i nhu n v i không có qu ng cáo
ậ Thơng tin mi n phí
M t s ví d điển hình:
 Dữ li u ng i dùng: Linkedin (nh đó các cơng ty tuyển d ng (headhunter)
có thể tìm đ c những ứng viên phù h p), tailieu.com.vn, ..
 Dữ li u tìm kiếm: Google, (nh đó nắm rõ đ c m i quan tơm c a khách
hƠng để t p trung khai thác), yahoo!.
 Dữ li u để đánh giá so sánh (Benchmarking service): Comscore (cung c p
 Phơn tích th tr ng: MarketsandMarkets
Mơ hình mi n phí nhi u ng ời, mi n phí ít ng ời
Đơy lƠ m t hình thức thu l i nhu n vô cùng thông minh vƠ lôi cu n. Hình

thức nƠy áp d ng đ i v i các d ch v mang tính ch t gi i trí, có kh năng nhơn b n
l n, mang tính ch t xƣ h i, t p thể. Chúng ta đ c mi n phí khi tiếp c n nó v i s
l ng nhỏ, h n chế hay th ng thức nó chung v i m i ng i. Nếu nh b n mu n
đ c s d ng nó tr n vẹn h n, hoƠn chỉnh vƠ ch t l ng cao h n thì b n ph i mua
nó, đăng kỦ b n quyền v i nó, n p thẻ để có đ c nó nh tailieu.com,
mp3.zing.vn… Các nhƠ qu n tr tuy thu l i nhu n trên con s th p, nh ng không
hẳn lƠ h sẽ có doanh thu th p. Gỉa x chỉ thu phí 5% trong tổng chi phí 100%
nh ng lƠ v i s l ng lƠ 1000.000 ng i trong tổng s 1000.000.000 ng i truy
c p, h cũng đƣ thu đ c m t s l ng l n l i nhu n t con s mang 5% kia.
Ng i mua nó sẽ chỉ th y chi phí vƠ cái giá mình tr lƠ nhỏ vƠ khơng lƠ gì so v i
cái mình cần nh ng đó đƣ lƠ t t c những thứ mƠ các nhƠ qu n tr thực hi n hình
thức nƠy. Doanh thu, uy tín, ch đứng, v thế vƠ t ng lai sau nƠy c a doanh
nghi p trong tơm trí khách hƠng, th tr ng… đó lƠ những điều mƠ hình thức nƠy
mang l i cho doanh nghi p.
Hình thức nƠy xu t phát t sự khác bi t giữa s n phẩm v t lỦ (hƠng hố
thơng th ng) vƠ s n phẩm s : tính nhơn b n c a s n phẩm s . Đ ng th i chi phí
cho 1 đ n v s n phẩm thì cao s n phẩm thơng th ng và Chi phí cho 1 đ n v
s n phẩm r t nhỏ s n phẩm s . T đó d n đến mơ hình l i nhu n r t khác nhau


ậ Cung c p s n phẩm c b n cho nhiều ng

i mi n phí

ậ Tính phí cho các s n phẩm chun bi t
• Ví d : TƠi kho n e-mail c a Yahoo
• Logic ng c l i cho s n phẩm thơng th
mi n phí để lôi kéo mua hƠng (kẹo m u)

ng: s n phẩm m u

NgoƠi ra, hi n nay chúng ta cịn có thêm các hình thức khác nh :
Tài tr - ng hộ (Sponsorship/Donation)
R t nhiều d ch v internet đ c tƠi tr b i chính ph hoặc lƠ những quỹ l n,
ví d nh Khan Academy đ c tƠi tr b i Quỹ Gates Foundation c a Bill Gates vƠ
Google
NgoƠi ra, Wikipedia s d ng mơ hình kêu g i sự đóng góp nhỏ t ng i
dùng để h tr wikipedia duy trì, vƠ những s n phẩm ti n ích m r ng cho các
trình duy t (browser extension) cũng áp d ng mơ hình kêu g i đóng góp.
Bán l i (Build to sell)
Th t sự đơy khơng hẵn lƠ m t mơ hình t o ra doanh thu, nh ng hi n nay có
r t nhiều ví d cho tr ng h p nƠy. Hầu hết đều n lực để xơy dựng, lôi kéo ng i
dùng mƠ ch a quan tơm nhiều đến vi c t o ra dòng tiền, vƠ r i cu i cùng đ c bán
l i cho những ơng l n.
Những ví d điển hình mƠ chắc hẳn nhiều ng
Saga, WhatsApp…

i đƣ nghe: Candy Crush

Vi c phơn tích mơ hình t o ra doanh thu c a m t công ty lƠ m t b c quan
tr ng mƠ các nhƠ phơn tích tƠi chính ph i thực hi n. Điển hình nh v n đề gơy
tranh cƣi gần đơy lƠ v mua l i 19 tỉ đô Whatsapp c a Facebook, mƠ ng i ta cịn
hoƠi nghi khi mƠ mơ hình t o ra doanh thu c a Whatsapp chỉ lƠ Subscription v i
Margin cực th p (chỉ $0.99/năm), ng i ta cứ dự đốn rằng mơ hình kinh doanh sẽ
chuyển qua h ng qu ng cáo m i đ ph n ánh đ c hết con s 19 tỉ mƠ Mark
Zuckerberg đƣ bỏ ra.