Báo cáo " Cơ sở pháp lý của việc ngân hàng tham gia vào thị trường tài chính hiện nay " potx

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 12/2007 57






TS. Phạm Thị Giang Thu *
h trng ti chớnh l mt b phn ca
th trng kinh t ch tn ti trong
nhng iu kin kinh t - xó hi nht nh.
Vit Nam, nn kinh t th trng ang
trong quỏ trỡnh hỡnh thnh nờn cú rt nhiu
yu t chi phi, tỏc ng n cỏc ch th
kinh doanh ngõn hng. m bo tt
nhim v iu chnh v nh hng cho cỏc
ngõn hng thng mi, phỏp lut ngõn hng
cng ang trong quỏ trỡnh sa i v b
sung nhng ch nh mi.
1. Nhng iu kin kinh t - xó hi
chi phi vai trũ ca ngõn hng trờn th
trng ti chớnh
Vi hn 60 nm phỏt trin di ch
mi, hot ng ca t chc tớn dng l ngõn
hng ó gúp phn to ln cho s phỏt trin
ca nn kinh t. Tuy vy, tỏc gi bi vit
khụng cp nhng thnh tu ca h thng
cỏc t chc kinh t ny m mong mun ch

ra nhng thc t phỏp lớ m h thng ngõn
hng s phi i mt.
Th nht, thc hin cỏc cam kt m
ca, Chớnh ph Vit Nam cho phộp t chc
tớn dng nc ngoi kinh doanh trong lnh
vc ngõn hng vi nhng hỡnh thc v cỏch
thc a dng, to sc hỳt ca th trng ti
chớnh Vit Nam i vi nh u t nc
ngoi. Nhng cam kt ny t ra cho h
thng phỏp lut Vit Nam ng thi nhiu
nhim v khỏc nhau. Trc ht, vi nhng
cam kt song phng v a phng trong
vic thc hin dch v ti chớnh thng mi,
kh nng cung ng cỏc sn phm dch v
ngõn hng ca cỏc thnh phn kinh t, Nh
nc cn tin hnh nhng cụng vic cn
thit ni lut hoỏ cỏc cam kt ú vỡ
nhng cam kt ny mi ch dng li mc
cho phộp hay khụng cho phộp m cha
phi l nhng quy nh c th. Trong thi
gian qua, bng cỏc quy nh cp ngh
nh v quyt nh ca Th tng Chớnh
ph, Thng c Ngõn hng Nh nc,
(1)
c
hi u t kinh doanh ngõn hng ca cỏc t
chc tớn dng cú vn u t nc ngoi
Vit Nam ó tr thnh hin thc. iu ny
ó t cỏc ngõn hng ca Vit Nam trc
thc t b san s th trng.

Th hai, trờn th trng ti chớnh, dch
v ngõn hng do cỏc ch th c phộp
cung cp cũn manh mỳn, chi phớ cao. S
lng t chc tớn dng c phộp cung ng
dch v trờn th trng ti chớnh cũn hn
ch do nng lc cung cp ca bn thõn t
chc tớn dng v do gii hn phm vi dch
T

* Ging viờn chớnh Khoa phỏp lut kinh t
Trng i hc Lut H Ni


nghiên cứu - trao đổi
58 tạp chí luật học số 12/2007

v c cung cp theo quy nh phỏp lut.
iu ú khụng tng xng vi tc gia
tng nhu cu cung cp dch v ca cỏc ch
th trờn th trng. Chng hn, nhu cu
cung ng dch v thanh toỏn vi cht lng
cao, nhu cu cỏc khon tớn dng qua ờm
ca cỏc trung gian ti chớnh trờn th trng
ti chớnh vt xa kh nng cung cp dch v
ca cỏc ngõn hng hin nay, bờn cnh ú,
nhiu i tng cú vn, cú nng lc
nhng li khụng c phộp thc hin
nghip v c bit ny nh doanh nghip
kinh doanh bo him, t chc tớn dng phi
ngõn hng, bo him xó hi Do nhng u

th riờng ca mt s trung gian ti chớnh (c
th l ngõn hng thng mi nh nc,
ngõn hng c phn cú c ụng sỏng lp l
cỏc t chc tớn dng nh nc), phớ dch v
ỏp dng cho khỏch hng khụng b cnh
tranh bi cỏc ngõn hng khỏc. Nh vy,
trong nhng trng hp trờn, khỏch hng b
gii hn c hi hng li, yờu cu cỏc nh
hoch nh chớnh sỏch cn xem xột v iu
chnh bng phỏp lut.
Th ba, nhu cu m rng phm vi, hỡnh
thc kinh doanh ca cỏc ngõn hng trong
nc ngy cng gia tng. Thc t dch v
cung cp ca cỏc ngõn hng thng mi
Vit Nam hin nay cũn hn ch. Cho n
nay, tr Vietcombank, hot ng ca cỏc
ngõn hng thng mi vn tp trung ch
yu vo cỏc dch v truyn thng nh cho
vay, bỏn buụn qua th trng chng khoỏn
v cụng ti ti chớnh. Cỏc hot ng khỏc ch
chim mt phn rt nh trong thu nhp v
li nhun ca ngõn hng. Vi yờu cu gia
tng cỏc dch v cn c cung cp ca
khỏch hng trong nc v quc t, m rng
ni dung v hỡnh thc kinh doanh l mt
trong nhng yờu cu thc t ca bt kỡ ch
th kinh doanh no khi th trng phỏt trin.
Th t, bờn cnh nhng c hi dnh cho
cỏc ngõn hng, tớnh khú kim soỏt ca cỏc
sn phm khỏc nhau trờn th trng ti

chớnh cng t ra cho c quan qun lớ nh
nc yờu cu tớnh toỏn v quy nh sao cho
va to iu kin cho ngõn hng tham gia
tớch cc hn trờn th trng tim nng ng
thi cng cnh bỏo hoc a ra gii hn
nhm m bo an ton cho th trng.
Th nm, thc hin nhng cam kt ca
Vit Nam trong lnh vc ti chớnh - ngõn
hng v xu hng phỏt trin th trng ti
chớnh. Mt trong nhng ni dung Vit Nam
cam kt vi cỏc bờn kớ kt hip nh song
phng v a phng trong lnh vc ngõn
hng l s hin din a dng hn ca cỏc t
chc tớn dng nc ngoi (chng hn nh
c thnh lp ngõn hng 100% vn u t
nc ngoi).
(2)
õy l mt trong nhng ni
dung m Vit Nam cam kt thc hin vi
tt c cỏc nc thnh viờn. Trong thc t,
Vit Nam ó i trc mt bc nhm thc
hin chớnh sỏch gia nhp th trng. Lut
cỏc t chc tớn dng nm 1997 (sa i, b
sung nm 2003) quy nh, cỏc t chc tớn
dng cú vn u t nc ngoi khụng ch
cú t chc tớn dng phi ngõn hng 100%
vn nc ngoi m cũn cú ngõn hng
thng mi 100% vn nc ngoi. i vi
cỏc dch v ngõn hng, trong thc t hin
nay cũn nhng hn ch nht nh ỏp dng

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 12/2007 59

cho cỏc t chc tớn dng cú vn u t nc
ngoi nhng theo cam kt ti cỏc Hip nh
song phng v a phng (chng hn hip
nh thng mi Vit Nam - Hoa Kỡ),
nhng hn ch ny ó tng bc c xoỏ
b i vi t chc tớn dng cú ngun vn t
nc kớ kt v tip tc xoỏ b theo cam kt
gia nhp ca Vit Nam vi cỏc thnh viờn
WTO. Vi nhng lp lun trờn cho thy cỏc
ngõn hng nc ngoi gia nhp th trng
Vit Nam vi nhng u th v vn, cht
lng sn phm v chi phớ thp ang t
cỏc ngõn hng thng mi ca Vit Nam
trc nhiu khú khn, thỏch thc mi.
2. Mt s khuyn ngh v m rng
quyn t do kinh doanh ca ngõn hng
trong vic tham gia th trng ti chớnh
gii quyt thc t th trng kinh
doanh tin t b san s, phõn tỏch, chỳng tụi
cho rng cn to mụi trng phỏp lớ cho h
thng ngõn hng tham gia vo cỏc b phn
th trng ti chớnh v th trng dch v ti
chớnh khỏc. chng mc nht nh phỏp
lut ó cho phộp cỏc ngõn hng tham gia th
trng ti chớnh nhng vi ni dung v mc

cũn hn ch, cha th hin ỳng nhu cu
v nng lc ca h thng ngõn hng trong
giai on hin ti v tng lai. Cú th ch ra
mt s phng ỏn c th sau:
2.1. To iu kin phỏp lớ cho ngõn
hng tham gia th trng chng khoỏn
Th nht, to c hi cho bỏn chng
khoỏn cho ngõn hng. Thc hin l trỡnh
m ca th trng ti chớnh, nhu cu ti
chớnh ca cỏc ngõn hng l mt trong nhng
yu t hng u nhm to ra kh nng cnh
tranh vi cỏc ngõn hng nc ngoi cng
nh cỏc trung gian ti chớnh nc ngoi ang
cú chng trỡnh tham gia hot ng kinh
doanh ngõn hng v cỏc hot ng kinh
doanh khỏc trờn lónh th Vit Nam. Vỡ vy,
phng ỏn tng vn luụn c ngõn hng
cõn nhc. iu ny khụng n thun xut
phỏt t nhu cu cnh tranh vi cỏc t chc
kinh doanh cỏc sn phm cựng loi trờn th
trng m cũn xut phỏt t chớnh nhng yờu
cu m bo an ton m phỏp lut quy nh
riờng cho tng ni dung kinh doanh. Chng
hn, i vi hot ng cp tớn dng, bn thõn
ngõn hng phi thc hin nhiu gii hn m
bo an ton khỏc nhau, nu nng lc vn
hn ch thỡ kh nng ỏp ng nhu cu
khỏch hng cng hn ch tng ng.
Phng ỏn tt nht cho ngõn hng c
phn tng vn l phỏt hnh c phiu. Tuy

nhiờn, cho bỏn c phiu ra cụng chỳng,
cỏc ngõn hng thng mi nh nc phi
c s chp thun ca Ngõn hng nh
nc,
(3)
trc khi tin hnh ng kớ vi U
ban chng khoỏn nh nc. Tiờu chun phỏt
hnh c phiu ngõn hng khụng ch tuõn th
theo Lut chng khoỏn m thc hin theo
quy nh ca Lut t chc tớn dng v phỏp
lut v chuyn i doanh nghip nh nc.
i vi cỏc ngõn hng thng mi nh
nc c c phn hoỏ, Th tng Chớnh
ph quyt nh phờ duyt k hoch c phn
hoỏ.
(4)
thc hin k hoch cho bỏn c
phiu ln u ra cụng chỳng rừ rng trỡnh
t, th tc hon ton khụng n gin. Vớ d,
Th tng ó quyt nh c phn hoỏ Ngõn
hng ngoi thng v Ngõn hng phỏt trin


nghiên cứu - trao đổi
60 tạp chí luật học số 12/2007

nh ng bng sụng Cu Long theo Quyt
nh s 230/2005/Q-TTg ngy 21/9/2005
nhng cho n nm 2007 Th tng mi
tin hnh phờ duyt phng ỏn c phn hoỏ

Ngõn hng ngoi thng theo Quyt nh s
1289/Q-TTg ngy 26/9/2007; vic thc
hin cho bỏn c phiu sp din ra trong
thc t, lng vn nh nc c gim dn
theo nhiu giai on nhng khụng thp hn
51%. Rừ rng c hi tng vn bng con
ng cho bỏn c phiu ca loi hỡnh ngõn
hng ny khụng d dng nh cỏc mụ hỡnh
kinh doanh khỏc. Cỏc ngõn hng thng
mi c phn mun cho bỏn c phiu ra
cụng chỳng thỡ ngoi vic tuõn th phỏp
lut chng khoỏn cũn phi tuõn th nhng
iu kin riờng c quy nh trong vn
bn phỏp lut ngõn hng. iu ny cú ngha
l trỡnh t, th tc v kh nng tng vn
bng con ng cho bỏn c phiu ra cụng
chỳng ca ngõn hng thng mi b hn ch
rt nhiu. i vi loi chng khoỏn cho
bỏn riờng l, cỏc ngõn hng hin nay cũn
phi thc hin nhiu th tc hnh chớnh
khỏc nhau, ỏp dng c i vi ngõn hng
phỏt trin v phỏt hnh trỏi phiu ngõn hng
tng vn t cú ca t chc tớn dng nh
nc.
(5)
Nhng trỡnh t, th tc ny th hin
s can thip quỏ sõu vo hot ng kinh
doanh ca ngõn hng thng mi.
tng c hi phỏt hnh c phiu cho
cỏc ngõn hng thng mi c phn, cn quy

nh iu kin c phộp phỏt hnh c
phiu ca cỏc ngõn hng thng mi ngay
trong Lut cỏc t chc tớn dng (iu kin
cú th cht ch hn v quy nh v t l nm
gi ca cỏc i tng nhng phi cụng khai
v gim bt c ch xin - cho bng cỏch thay
quy nh xin phộp v cho phộp ca Ngõn
hng nh nc bng quy nh thụng bỏo vi
Ngõn hng nh nc). xut ny ca
chỳng tụi xut phỏt t tớnh c thự cn phi
kim soỏt v iu kin hot ng ngõn hng
ca cỏc t chc tớn dng. Lut chng khoỏn
iu chnh hot ng cho bỏn ra cụng chỳng,
Lut doanh nghip quy nh v cho bỏn
riờng l nhng iu kin cho bỏn thng ni
rng do cỏc loi hỡnh doanh nghip hot ng
theo Lut doanh nghip tin hnh kinh doanh
trong rt nhiu lnh vc khỏc nhau, cỏc lnh
vc kinh doanh c thự ó cú lut chuyờn
ngnh iu chnh. i vi cỏc ngõn hng
thng mi nh nc cn cú chng trỡnh
cụng khai v quỏ trỡnh chuyn i hỡnh thc
s hu theo ỳng tin trỡnh cam kt, c
ghi nhn tng th, trỏnh tỡnh trng ỏp dng
hay quyt nh phng ỏn c phn hoỏ gia
cỏc ngõn hng thng mi nh nc cú
nhng im khỏc bit hoc chờnh lch rừ
rng. Quy nh tng vn t cú ca cỏc ngõn
hng thng mi nh nc cha c c
phn hoỏ cng cn c xem xột thờm bng

vic sa i mt s iu ca Ngh nh ca
Chớnh ph s 52/2006/N-CP ngy 19/5/2006
v phỏt hnh trỏi phiu doanh nghip.
Th hai, phỏp lut cha thc s to iu
kin ngõn hng tham gia vi t cỏch nh
u t chng khoỏn. c khng nh l
mt loi nh u t chuyờn nghip trờn th
trng chng khoỏn, cỏc ngõn hng trong
thi gian qua ó th hin khỏ rừ nng lc
ca mỡnh. Ngõn hng cú th tr thnh nh


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 12/2007 61

u t chin lc ca mt t chc phỏt
hnh hoc t chc niờm yt tim nng. i
tng thng thy ca cỏc ngõn hng trong
trng hp ny l tp on, t chc kinh t
ln. Bờn cnh ú, vic mua bỏn chng
khoỏn ca cỏc t chc theo phng thc
gúp vn cng hon ton khụng trỏi phỏp
lut. Tuy nhiờn, trong thc t, vic quy nh
gii hn c phộp u t chng khoỏn ca
cỏc ngõn hng trờn c s xỏc nh vn t
cú, gii hn u t vo mt t chc phỏt
hnh, tng s vn cú th s dng vo u t
chng khoỏn cng ang t ra yờu cu
xỏc nh tớnh hp lớ ca cỏc quy nh ny.
(6)

Bờn cnh nhng li ớch t c nh m
bo an ton trong kinh doanh ngõn hng,
trỏnh tỡnh trng thao tỳng ca ngõn hng ti
cỏc t chc phỏt hnh, nhng quy nh ny
cng cú th coi l ro cn quỏ trỡnh s dng
vn ca ngõn hng hin nay. Chng hn
nh vic xỏc nh i tng v mc ớch
tham gia u t ca ngõn hng c quy
nh ti Quyt nh ca Thng c Ngõn
hng nh nc Vit Nam s 03/2007/Q-
NHNN ngy 19/1/2007 v vic xỏc nh t
l an ton trong kinh doanh, gii hn loi
vn cú th u t vo chng khoỏn ch l
vn iu l v qu d tr m khụng phi l
cỏc khon vn t cú khỏc ó hn ch kh
nng u t ca ngõn hng. Bờn cnh ú,
nu phỏp lut ngõn hng quy nh vic u
t chng khoỏn ca ngõn hng phi nhm
mc ớch u t lõu di m khụng c u
t vi mc ớch bỏn li trờn th trng
nhm hng chờnh lch giỏ hon ton
khụng d dng cho vic kim soỏt ca c
quan cú thm quyn v khụng th hin c
vai trũ ca cỏc ngõn hng l t chc tớn
dng trờn th trng chng khoỏn cng nh
khụng thng nht vi quy nh ca phỏp
lut chng khoỏn. Bi vỡ, Lut chng khoỏn
khụng quy nh nh u t chuyờn nghip
ch c phộp u t chng khoỏn nhm

hng c tc, khụng c mua chng
khoỏn bỏn li v hng chờnh lch giỏ.
Vic u t vo chng khoỏn ca cỏc i
tng ny rt quan trng v trong chng
mc nht nh cú th coi l nh to lp th
trng khi cỏc cụng ti chng khoỏn Vit
Nam cha cú kh nng (nhõn lc, kinh
nghim ) phõn tớch v ỏnh giỏ nh mt s
ngõn hng thng mi. gii quyt nhng
vn trờn, thit ngh nu thay th nhng
quy nh gii hn cng trong quỏ trỡnh u
t bng quy nh cht ch ch giỏm sỏt,
hu kim thng xuyờn s hiu qu hn.
2.2. To c s phỏp lớ cho ngõn hng a dng
hoỏ cỏch thc v ni dung kinh doanh trờn th
trng chng khoỏn, th trng bo him
Vi phng hng phỏt trin th trng
chng khoỏn n nm 2020 v chin lc
m ca th trng kinh doanh bo him thỡ
s thu hp th phn ca mi ngõn hng trờn
th trng tin t l hin nhiờn nờn vic m
ca th trng chng khoỏn cng nh th
trng dch v ti chớnh khỏc l phng ỏn
cn c tớnh toỏn v to iu kin phỏp lớ
cho h thng ngõn hng tham gia. Chỳng
tụi cp ti õy hai phng thc tham gia
ca ngõn hng vo nhng loi th trng
trờn, ú l:
- a dng hoỏ loi hỡnh kinh doanh cho

nghiên cứu - trao đổi
62 tạp chí luật học số 12/2007

h thng ngõn hng núi riờng v h thng t
chc ti chớnh núi chung. Hin nay, cú
nhiu quan im khỏc nhau v vic thnh
lp mụ hỡnh tp on kinh t a ngnh.
Quan im ng h mụ hỡnh tp on kinh t
a ngnh cho rng vic hỡnh thnh mt t
hp cỏc phỏp nhõn c lp cú s liờn kt
vi nhau thụng qua cụng ti m tin hnh
kinh doanh mt hoc nhiu lnh vc khỏc
nhau, to ra kh nng chi phi v phõn tỏn
ri ro, ti a húa kh nng s dng vn
cng nh tỡm kim li nhun. Thc t hng
lot cỏc Tp on kinh t ra i nh Tp
on Bo Vit, Tp on in lc Vit
Nam, Tp on du khớ quc gia, Tp on
bu chớnh - vin thụng Vit Nam ó cho
thy s chp nhn ca nn kinh t v tớnh
u vit ca mụ hỡnh ny. Tuy vy, cng cú
quan im cho rng mụ hỡnh kinh t tp
on xut hin mt cỏch "trn lan", " t"
nh hin nay cú nguy c dn n s phõn
tỏn nng lc chuyờn mụn, nng lc ti
chớnh ca cỏc t chc kinh t hin hu v
cnh bỏo ri ro do chớnh s hn ch ca tớnh
"a ngnh" m cỏc tp on kinh t hin
nay cú th gp phi.

(7)
Quan im ng h
tp on kinh t chuyờn nghip cho rng
õy l phng ỏn tt cho vic tp trung
ngun lc tr thnh nhng tp on a
quc gia cú th mnh vt tri v mt lnh
vc c th. Chỳng tụi ng h quan im ny
vỡ phng ỏn hỡnh thnh cỏc tp on kinh
t hot ng trong mt lnh vc to ra kh
nng chuyờn mụn hoỏ v nõng cao cht
lng sn phm cung cp cho khỏch hng,
bờn cnh ú nguy c ri ro do tham gia
nhng b phn th trng mi b gim
thiu. Chớnh vỡ vy, chỳng tụi ng h vic
thnh lp cỏc tp on ti chớnh ngõn hng.
Vic hỡnh thnh tp on ngõn hng vi t
cỏch l tp on kinh t chuyờn nghip va
mang li li ớch cho chớnh cỏc nh u t
vo lnh vc ngõn hng, va m bo li
ớch ca khỏch hng cng nh ỏp ng c
yờu cu cn kim soỏt t phớa c quan qun
lớ nh nc i vi cỏc ch th cú tham gia
vo hot ng ngõn hng. Vi c im
chung ca cỏc thnh viờn trong tp on
ngõn hng l cú nng lc kinh doanh trong
lnh vc ti chớnh, sn phm kinh doanh u
l cỏc dch v ti chớnh (hiu theo ngha
rng) nờn c hi tỡm kim li nhun tt, chi
phớ kinh doanh gim do cú th hn ch c
mt s loi chi phớ tip cn th trng, kh

nng nm gi khỏch hng ln Bờn cnh
ú, mụ hỡnh t chc ca cỏc ngõn hng cho
phộp cỏc tp on ngõn hng m rng sn
phm ca mỡnh n nhiu i tng khỏc
nhau. õy cng chớnh l phng ỏn gia
tng vic cung cp ng thi nhiu dch v
khỏc nhau ca cỏc ngõn hng bỏn l. Thc
t trong thi gian qua, vic thnh lp cỏc tp
on ngõn hng cũn cha chớnh thc c
cụng nhn v mt phỏp lớ. i vi cỏc t
chc ti chớnh phi ngõn hng nh doanh
nghip bo him, mụ hỡnh tp on ó c
chớnh thc cụng nhn, biu hin rừ nột nht
l s ra i ca Tp on Bo Vit vi
nhiu hot ng kinh doanh khỏc nhau
nhng phn c bn v ch yu vn l hot
ng trong lnh vc cung cp cỏc sn phm
ti chớnh. i vi hỡnh thc t chc ngõn


nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 12/2007 63

hng quy mụ ln nh vic hỡnh thnh Tp
on ngõn hng i Dng vn cũn nhiu ý
kin khỏc nhau v giỏ tr phỏp lớ ca vic
cụng b thnh lp tp on ngõn hng ny.
Vic thnh lp cỏc tp on cú phn vn
gúp ca Nh nc (nh Tp on bu chớnh
vin thụng Vit Nam, Tp on Bo Vit,

Tp on Vinashin ) thng c hỡnh
thnh trờn c s quyt nh ca Th tng
Chớnh ph (cú ngha chỳng c xỏc nh
v trớ phỏp lớ y ). Riờng trng hp
Ngõn hng ngoi thng Vit Nam thỡ Th
tng cho phộp hi ng qun tr Ngõn
hng ngoi thng sau khi tin hnh c
phn hoỏ s quyt nh vic thnh lp tp
on ti chớnh ngõn hng. i vi cỏc ngõn
hng thng mi c phn khỏc nh Ngõn
hng thng mi c phn i Dng, Lut
cỏc t chc tớn dng ch quy nh Ngõn
hng nh nc ra quyt nh thnh lp v
cp giy phộp hot ng cho mt mụ hỡnh
t chc tớn dng c th (ngõn hng, cụng ti
ti chớnh, cụng ti cho thuờ ti chớnh ) m
khụng cp phộp cho s xut hin ca c mt
tp on ti chớnh ngõn hng. Lut doanh
nghip nm 2005 cho dự cụng nhn mụ
hỡnh tp on nhng cng cha quy nh
chớnh thc v mụ hỡnh tp on ca t chc
kinh t khụng cú s tham gia gúp vn ca
Nh nc. Thc tin phỏp lớ cho thy cn
phi sa i Lut cỏc t chc tớn dng,
hng dn thc hin Lut doanh nghip cho
mụ hỡnh tp on ti chớnh ngõn hng.
Thờm na, nu nh chp nhn vic cp
phộp cho s hỡnh thnh tp on ti chớnh
ngõn hng, phỏp lut cng cn nh rừ iu
kin c th cho mụ hỡnh ny v c quan cú

thm quyn cp phộp. Hin nay, nhng ni
dung nờu trờn cha c quy nh c th
trong vn bn phỏp lut v cha xỏc nh rừ
c quan qun lớ nh nc chuyờn ngnh cú
thm quyn ra quyt nh thnh lp v cp
giy phộp thnh lp cho t chc kinh t hot
ng trong lnh vc ca mỡnh.
Bờn cnh vic hỡnh thnh tp on ti
chớnh, cú c hi tham gia y vo cỏc
b phn ca th trng ti chớnh cng nh
th trng cung ng dch v ti chớnh, cỏc
ngõn hng cng cú th xõy dng mụ hỡnh
tp on trờn c s mt ngõn hng m bng
cỏch sỏp nhp cỏc t chc tớn dng phi ngõn
hng hoc thnh lp cỏc cụng ti hot ng
trong cỏc lnh vc khỏc nhau nh cụng ti
chng khoỏn, cụng ti bo him nhõn th,
cụng ti bo him phi nhõn th, cụng ti u
t, cụng ti qun lớ u t, cụng ti nh mc
tớn nhim Gii phỏp ny xut phỏt t mt
s li th ca hot ng thõu túm doanh
nghip hp phỏp v nhng quy nh liờn
quan n kim soỏt ri ro ca ngõn hng,
quy nh v u t ti chớnh ra bờn ngoi
doanh nghip ca cỏc ngõn hng thng
mi hin nay. Hot ng mua li (ton b
hoc mt phn vi t cỏch l c ụng chin
lc hoc thnh viờn gúp vn i vi cụng
ti trỏch nhim hu hn) cho phộp ngõn hng
m rng phm vi kinh doanh ca mỡnh vi

chi phớ thp. Cỏc t chc kinh t c ngõn
hng mua li ó v ang hot ng trong
thc t, h thng mng li, i ng cỏn b,
mc chim lnh th trng ó c xỏc
nh, ngõn hng mua li khụng phi thc


nghiên cứu - trao đổi
64 tạp chí luật học số 12/2007

hin hot ng xõy dng mi h thng m
ch tin hnh cỏc hot ng kin ton. Cỏc
trung gian ti chớnh khỏc c ngõn hng
thnh lp mi cng cú nhiu u th. Nhng
trung gian ny cú th hot ng da trờn
chớnh nhng i tng ang l khỏch hng
ca ngõn hng m hoc trong thi gian ban
u hot ng cú th s dng mt phn c
s vt cht ca ngõn hng m tin hnh
kinh doanh. Khụng nhng vy, vic ra i
ca cỏc trung gian ti chớnh mi cũn nhm
h tr cho chớnh cỏc hot ng ngõn hng
ca ngõn hng m. Chng hn nh vic cỏc
t chc nh mc tớn nhim cú th h tr
tt cho ngõn hng m khi ỏnh giỏ khỏch
hng, cỏc cụng ti chng khoỏn cú th l
"kờnh" giỳp cho ngõn hng m tip cn
"th trng bỏn l" nh cho vay trờn c s
cm c giy t cú giỏ, thc hin cung ng
dch v qun lớ ti khon v cung ng dch

v thanh toỏn Phỏp lut hin hnh ó to
c s phỏp lớ cho ngõn hng thc hin hot
ng ny bng vic cho phộp thnh lp cỏc
cụng ti con, tham gia v tr thnh c ụng
sỏng lp cỏc ngõn hng thng mi c
phn, tr thnh c ụng chin lc ca rt
nhiu cỏc ngõn hng c phn cng nh cỏc
t chc ti chớnh phi ngõn hng (chng hn
nh HSBC l 1/2 c ụng chin lc ca
Bo Vit,
(8)
BIDV tham gia thnh lp cụng
ti bo him liờn doanh sau ú mua li ton
b vn ca bờn liờn doanh v coi hot ng
kinh doanh bo him l mt ni dung kinh
doanh ch yu ca BIDV).
(9)
õy cng
chớnh l phng ỏn m nhiu t chc ti
chớnh hin nay ang la chn. Mt mụ
hỡnh tp on ti chớnh ngõn hng a nng
c a chung trờn th gii v cng ang
hin din tng bc ti Vit Nam l mụ
hỡnh Banca-Insurance cng cn c quy
nh c th
(10)
tuy nhiờn, quy nh c th
ti Lut t chc tớn dng, Lut kinh doanh
bo him hay Lut doanh nghip cng cn
phi cú s cõn nhc.

- a dng hoỏ ni dung kinh doanh ca
cỏc ngõn hng. Nu nh trc khi Vit Nam
chớnh thc tr thnh thnh viờn ca T chc
thng mi th gii, ngi Vit Nam cũn
tng i xa l vi cỏc dch v ngõn hng,
c bit l cỏc dch v ngõn hng hin i thỡ
n nay ang l nhu cu thit yu ca ngi
dõn. ỏp ng vi yờu cu xó hi, yờu cu
ca chớnh cuc cnh tranh mi, vic a dng
húa ni dung kinh doanh ca cỏc ngõn hng
ang c t ra nh mt tt yu. Chng hn
nh cỏc dch v thanh toỏn, tớn dng ngõn
hng in t ca Chớnh ph theo Ngh nh
s 35/2007/N-CP ngy 8/3/2007 v giao
dch in t trong lnh vc ngõn hng, Ngh
nh ny ó cú hiu lc, tuy nhiờn nhng
quy nh phỏp lớ xỏc nh iu kin thc
hin mt s loi hỡnh dch v ngõn hng
hin i cựng vi cỏc gii hn m bo an
ton, hỡnh thc phỏp lớ xỏc nh tớnh hin
thc v hiu lc cho giao dch ngõn hng
hin i li cha cú quy nh c th. Vỡ vy,
mt mt chỳng tụi khụng hon ton tỏn
ng vi quan im phi hỡnh thnh ngõn
hng in t Vit Nam nhng cho rng
cn thit phi thit lp cỏc giao dch in t
trong lnh vc ngõn hng, k c cỏc giao
dch hin nay ang thao tỏc bng nghip v

nghiên cứu - trao đổi
tạp chí luật học số 12/2007 65

thụng thng. Vic thnh lp ngõn hng
in t cú nguy c ri ro cao do s khú
kim soỏt v t chc, hot ng, quyn li
ca ngi gi tin núi riờng v tớnh an ton,
n nh ca nn kinh t núi chung khụng
c bo m. Trong khi ú, yờu cu v
m bo an ton trong hot ng ngõn hng
khụng ch t ra cho cỏc ch th kinh doanh
ngõn hng m cũn t ra cho Nh nc, cho
cỏc i tng cú liờn quan khỏc. Thc t
hot ng ca mt s mụ hỡnh cú huy ng
tớn dng bng ngoi t thụng qua hỡnh thc
o ti th trng Vit Nam ó cho thy rừ
rng nguy c ri ro, thm chớ mang tớnh
cht la o. Khỏc vi cỏc ngõn hng in
t vi kh nng kim soỏt khú khn, cỏc
giao dch in t trong lnh vc ngõn hng
mang li rt nhiu tin ớch cho c khỏch
hng v ngõn hng. Cỏc giao dch ny l
giao dch cú tht ca cỏc ngõn hng truyn
thng, s dng thnh tu ca khoa hc cụng
ngh cung cp dch v cho khỏch hng.
m bo an ton cho ngõn hng v cỏc
bờn i tỏc cn tip tc quy nh chi tit v
cỏc nghip v ngõn hng in t v giỏ tr
phỏp lớ ca cỏc giao dch.
Nu nh m rng cỏc dch v cung cp

trờn th trng tin t l m rng hot ng
kinh doanh trờn b phn th trng sn cú
thỡ m rng hot ng kinh doanh trờn th
trng chng khoỏn li l nhu cu c
tham gia vo b phn th trng mi. Vi
yờu cu ca xu th mi, da trờn nng lc
thc cú ca h thng cỏc ngõn hng ang
hot ng ti Vit Nam hin nay cng nh
cỏc ngõn hng s hỡnh thnh trong tng lai,
ó n lỳc phỏp lut cn quy nh to iu
kin cho ngõn hng tham gia hot ng kinh
doanh chng khoỏn. Phỏp lut ca cỏc quc
gia cú th trng chng khoỏn phỏt trin
mc dự cú s hn ch trong tng thi im
nhng xu hng u i n quy nh m
ca th trng chng khoỏn cho cỏc ngõn
hng. Quy nh ny l phự hp ngõn
hng thc s cú c hi cung cp ng thi
cỏc dch v ngõn hng nh dch v thanh
toỏn, dch v lu kớ, dch v t vn, cho vay
cm c, dch v ngõn hng giỏm sỏt v hot
ng u t chng khoỏn Hn na, nu
thc hin gii phỏp ny thỡ mt s quy nh
hin cú trong Lut cỏc t chc tớn dng mi
cú kh nng thc thi (nh quy nh v mụ
hỡnh ca ngõn hng u t, ngõn hng phỏt
trin). Do ú, khụng nhng phi sa i, b
sung phỏp lut ngõn hng m cũn phi sa
i, b sung phỏp lut chng khoỏn.
- To c s phỏp lớ a dng hoỏ, kt

hp cỏc loi dch v ngõn hng trờn cỏc b
phn khỏc nhau ca th trng ti chớnh
(chng hn nh cung cp dch v thanh
toỏn, dch v lu kớ trờn th trng chng
khoỏn cựng vi cỏc dch v tớn dng, dch
v chit khu hoc bo lónh ngõn hng trờn
th trng chng khoỏn). Gii phỏp ny
xut phỏt t quan im v mt h thng
ngõn hng a nng nhm to ra tin ớch cho
khỏch hng ng thi tng hiu sut kinh
doanh ca cỏc t chc ti chớnh. lm
c vic ny, cn cú nhng quy nh c
th, chi tit v hỡnh thỏi tn ti ca ngõn
hng, ca cỏc tp on ti chớnh, v cỏc
bin phỏp qun tr ri ro trong hot ng


nghiên cứu - trao đổi
66 tạp chí luật học số 12/2007

ca cỏc trung gian ti chớnh i vi ton b
hot ng kinh doanh v tng ni dung kinh
doanh c th.
thc hin c nhng vn nờu
trờn, thit ngh, cn cú s u t nghiờn cu
ca cỏc nh hoch nh chớnh sỏch cỏc nh
qun lớ. Bờn cnh ú, yờu cu v nng lc
ti chớnh, duy trỡ nng lc ti chớnh trong
sut quỏ trỡnh hot ng, quy ch qun tr
ri ro theo chun mc quc t cn c

thc hin./.

(1).Xem: iu 12, iu 105 Lut cỏc t chc tớn dng
1997 (sa i, b sung nm 2004); Ngh nh ca
Chớnh ph s 22/2006/N-CP ngy 28/2/2006; Thụng
t ca Thng c Ngõn hng nh nc Vit Nam s
03/2007/TT-NHNN ngy 5/6/2007.
(2).Xem: U ban quc gia v hp tỏc kinh t quc t,
cỏc vn kin gia nhp T chc thng mi th gii
WTO ca Vit Nam, H Ni 2006, tr.1051.
(3).Xem: iu 12 Lut chng khoỏn.
(4).Xem: iu 2, iu 54 Ngh nh ca Chớnh ph s
109/2007/N-CP ngy 26/6/2007 v chuyn i doanh
nghip 100% vn nh nc thnh cụng ti c phn.
(5).Xem: Ngh nh ca Chớnh ph s 52/2006/N-CP
ngy 19/5/2006 v phỏt hnh trỏi phiu doanh nghip.
(6).Xem: iu 17 Quy nh v cỏc t l bo m an
ton trong hot ng ca t chc tớn dng ban hnh
kốm theo Quyt nh ca Thng c Ngõn hng nh
nc Vit Nam s 457/2005/Q-NHNN ngy
19/4/2005; Quyt nh ca Thng c Ngõn hng nh
nc Vit Nam s 03/2007/Q-NHNN 19/1/2007.
(7).Xem: Ngc quy lut, ngun: dong.
com.vn; Nguyờn Th tng Vừ Vn Kit: Thn trng
vi vic thnh lp cỏc tp on kinh t, ngun:

(8). Ngun: w.w.w.baoviet.com
(9).Xem: Kinh doanh bo him: 1 trong 4 tr ct
chớnh ca BIDV, ngun:
(10).Xem: Lng Xuõn Trng: Bancassurance -

Cỏch thc kt hp cỏc dch v ti chớnh "mt ca"
hiu qu, Tp chớ bo him s 4, 5/2005.
TC NG CA HIP NH THNG
MI VIT NAM HOA Kè V (tip
theo trang 41)
khu vc v quc t trong bi cnh quc t
hoỏ hot ng ti chớnh - ngõn hng hin
nay. Liờn quan n vn ny, cỏc gii phỏp
tớch cc x lớ n tn ng; hon thin ch
nh v bo m an ton trong hot ng
ngõn hng; vic tng vn iu l ca cỏc
ngõn hng thng mi; bói b cỏc quy nh
mang tớnh bo h cỏc TCTD trong nc;
hon thin cỏc tiờu chun, iu kin cp phộp
minh bch; xõy dng c ch m bo cnh
tranh cụng bng v lnh mnh; ỏp dng cỏc
chun mc k toỏn quc t; vic tng cng
cỏc hot ng thanh tra v giỏm sỏt ngõn
hng thng mi thuc s cỏc yờu cu cn
sm c quan tõm v gii quyt thụng qua
vic xõy dng cỏc thit ch phỏp lớ tng
ng. Bi hc rỳt ra t cuc khng hong ti
chớnh - tin t khu vc chõu vo nm
1997-1999 cho thy mt nc khú cú th
tip nhn v s dng khi lng vn u t
nc ngoi nu khụng cú h thng ngõn
hng v doanh nghip hot ng hiu qu,
lnh mnh, i ng cỏc nh qun tr v kinh
doanh gii cng nh h thng phỏp lut rừ
rng v minh bch.

Do Hip nh thng mi Vit Nam -
Hoa Kỡ c xõy dng da trờn cỏc nguyờn
tc v chun mc ca WTO nờn vic kớ
kt, thc hin Hip nh ny v cỏc cam
kt ca Vit Nam khi gia nhp WTO ó t
ra yờu cu cn sm hon thin h thng
phỏp lut v t chc v hot ng ngõn
hng Vit Nam./.