Đề thi THPTQG năm 2022 (10)

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO QUẢNG TRỊ
ĐỀ THI CHÍNH THỨC
KỲ THI TUYỂN SINH VÀO LỚP 10 THPT CHUYÊN
Khóa ngày 3 tháng 6 năm 2021
Môn thi: Ngữ văn (Dành cho tất cả thí sinh)
Thời gian làm bài: 120 phút ( không kể thời gian phát đề)
I. ĐỌC HIỂU
Đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu:
Tôi muốn nhắc lại ý tưởng của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn: "Sống
trong đời sống cần có một tấm lịng". Con người khác máy móc, cơng
nghệ chính là ở tình cảm, tấm lịng. Một người máy làm thay cho chúng
ta rất nhiều việc, có thể giải quyết công việc vô cùng phức tạp nhưng
quả thật lịng trắc ẩn, vị tha, "mình vì mọi người, mọi người vì mình"
chắc chỉ có ở con người chúng ta. Tơi cho rằng lịng trắc ẩn là “bệ đỡ”
quan trọng, là nền tảng cho mọi hành động, suy nghĩ của chúng ta.
Khơng ai có thể phát triển mà khơng quan tâm đến người xung quanh,
khơng chia sẻ.
Lịng trắc ẩn cũng phải "có đi có lại”, nghĩa là sự chia sẻ, gắn kết
trên tinh thần mình vì mọi người, mọi người vì mình. Một xã hội quan
trọng nhất là có sự gắn kết, đồng cam cộng khổ, ai muốn đi nhanh thì
đi một mình, muốn đi xa thì đi cùng nhau.
(Nguồn: )
Câu 1 (1,0 điểm). Theo quan điểm của tác giả, điểm khác nhau giữa
con người và máy móc cơng nghệ là gì?
Câu 2 (1,0 điểm). Tìm 01 lời dẫn trực tiếp được sử dụng trong đoạn
trích và chuyển lời dẫn đó thành lời dẫn gián tiếp.
Câu 3 (1,0 điểm). Em hiểu như thế nào về nghĩa của các cụm từ đi
một mình và đi cùng nhau trong câu văn: Một xã hội quan trọng
nhất là có sự gắn kết, đồng cam cộng khó, ai muốn đi nhanh thì đi một
mình, muốn đi xa thì đi cùng nhau.
II. LÀM VĂN

Câu 1 (2,0 điểm).
Hoạt động từ thiện đang trở thành vấn đề “nóng” trong đời sống
cộng đồng vào thời gian gần đây. Hãy viết đoạn văn (khoảng 10-25
dòng), chia sẻ quan điểm của em về cách làm từ thiện có ý nghĩa.
Câu 2 (5,0 điểm).
Cảm nhận của em về vẻ đẹp của bài thơ sau:
Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về
Sơng được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt rửa mình sang thu
Vẫn cịn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa.


Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
(Sang thu - Hữu Thinh - SGK Ngữ văn 9, tập 2 - Tr.70)
Đáp án đề thi vào lớp 10 môn văn Quảng Trị 2021
I. ĐỌC HIỂU
Câu 1. Theo quan điểm của tác giả, điểm khác nhau giữa con người và
máy móc cơng nghệ ở tình cảm, tấm lịng.
Câu 2.
Lời dẫn trực tiếp: Sống trong đời sống cần có một tấm lịng
Chuyển lời dẫn đó thành lời dẫn gián tiếp: Nhạc sĩ Trịnh Cơng Sơn từng
có một ý tưởng rằng Sống trong đời sống cần có một tấm lịng.
Câu 3.

đi một mình: bạn tự bước trên con đường mà mình hướng tới, chịu mọi
trách nhiệm và tự bản thân vượt qua mọi khó khăn, thử thách.
đi cùng nhau: là bạn có người đồng hành để đi tới mục tiêu chung, và
chắc chắn rằng khi đi cùng nhau thì quãng đường tới mục tiêu sẽ bớt
xa hơn rất nhiều.
II. LÀM VĂN
Câu 1
Giới thiệu vấn đề:
Từ thiện là một trong những phong trào đang trở thành xu hướng phổ
biến trong xã hội hiện nay. Nhưng cách làm từ thiện có ý nghĩa chứ
khơng phải chạy theo xu thế là một vấn đề khá là bất cập.
Bàn luận
Giải thích
- Từ thiện có nghĩa là làm việc tốt từ lòng yêu thương (người).
- Từ thiện là một hành động trợ giúp người yếu thế.
Phân tích
- Vì sao cần làm từ thiện?
+ Xã hội chẳng thiếu những số phận bất hạnh.
+ Các cơ quan, tổ chức chỉ có thể hỗ trợ một bộ phận nhỏ đặc biệt là
trong tình hình hiện nay: khi đại dịch hồnh hành, thiên tai ....
+ Làm việc thiện trở thành một nếp sống quen thuộc, một nét sống
đẹp của dân tộc ta.
+ Dẫn chứng
- Những ích nợi của việc từ thiện:
+ Họ nhận thấy tâm hồn mình được thoải mái hơn, nhẹ lịng hơn.
+ Có người thì họ khơng làm vì mình mà để phúc đức lại cho con cháu.
+ Họ chỉ mong muốn đóng góp một phần cho xã hội: để cuộc sống của
những người bất hạnh được dịu đi.
+ Một xã hội tốt là một xã hội giàu lòng yêu thương, có nhiều người
yêu thương nhau.

Phản đề:
- Phê phán một lớp người trong xã hội cịn vơ cảm, dửng dưng, khơng
biết quan tâm, sẻ chia…với những người có hồn cảnh bất hạnh trong
xã hội.


- Có những người chỉ làm từ thiện để lấy danh nghĩa, lấy sự nổi tiếng về
cho bản thân chứ không xuất phát từ thực tâm thiện nguyện. Từ thiện
là tốt nhưng từ thiện sai cách, sai đối tượng lại đem đến những điều
phản tác dụng.
Bài học nhận thức và hành động
- Nhận thức được từ thiện là hành động tốt đẹp trong xã hội, thể hiện
tình yêu thương của con người với đồng loại, là cơ sở để xây dựng các
mối quan hệ xã hội và phát triển đất nước.
- Hành động: Tuổi trẻ càng cần tích cực trong cơng tác từ thiện. Việc
thiện thật ra khơng địi hỏi nhiều tiền bạc và thì giờ, chỉ cần có một
tấm lịng.
Kết thúc vấn đề: Khơng có thứ gì trên đời buộc người ta phải làm
việc thiện, hãy làm từ thiện sao cho thật có ý nghĩa.
Câu 2
Dàn ý
a) Mở bài
- Giới thiệu về tác giả, tác phẩm:
+ Hữu Thỉnh là nhà thơ trưởng thành từ quân đội, viết nhiều và viết
hay về những con người ở nông thôn, về mùa thu.
+ Bài thơ Sang thu chính là cảm nhận tinh tế của nhà thơ Hữu Thỉnh về
sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu.
b) Thân bài
* Cảm nhận tinh tế của nhà thơ về tín hiệu sang thu
- Cảm nhận tín hiệu thu về khơng gian gần bằng nhiều giác quan và sự

rung cảm tinh tế.
+ Hương ổi chín lan vào khơng gian, phả vào gió se.
+ Sương đầu thu giăng mắc nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm nơi
đường thơn ngõ xóm.
+ Từ “bỗng” diễn tả sự ngạc nhiên, ngỡ ngàng của nhà thơ trước
những phát hiện thú vị báo thu về.
+ Động từ “phả” gợi lên hương thơm của ổi chín như sánh lại, luồn vào
trong gió gợi lên cho người đọc hình dung được không gian và thời gian
của tiết sang thu
+ Gợi ra hình dung của hương ổi chín lan trong khơng gian, phả vào gió
se
+ Chùng chình – nghệ thuật nhân hóa: sương như có ý chậm lại, quấn
quýt, điều đó cũng gợi hình ảnh về bước đi của thời gian, nhẹ nhàng.
* Những chuyển biến tinh tế của đất trời lúc thu sang
- Khoảnh khắc giao mùa được diễn tả thú vị qua đám mây mùa hạ “vắt
nửa mình sang thu” – nghệ thuật nhân hóa diễn tả sự nuối tiếc, sự
lưỡng lự trước khi chuyển mùa.
- Hình ảnh dịng sơng trơi thanh thản, êm dịu chính là sự lắng đọng,
“dềnh dàng” đặc trưng của mùa thu
- Chim “vội vã”: nghệ thuật nhân hóa, dường như chim mng cũng
cảm nhận được sự chuyển giao của mùa mới nên tìm cho mình hướng
đi.


=> Các hình ảnh, chi tiết đặc sắc giàu sức gợi hình tái hiện chân thật
góc nhìn cũng như cảm xúc say sưa, hòa nhịp của tác giả trong khoảnh
khắc thiêng liêng của đất trời.
* Những tâm tư, suy ngẫm của tác giả
Vẫn còn bao nhiêu nắng
Đã vơi dần cơn mưa

- Các tính từ chỉ mức độ “vẫn cịn”, “vơi dần” bớt từ chỉ mức độ rằng hạ
nhạt dần, thu đậm nét hơn
- Quan sát tinh tế, nhạy cảm của tác giả:
Sấm cũng bớt bất ngờ
Trên hàng cây đứng tuổi
+ Hình ảnh thực của tự nhiên sang thu sấm thưa thớt, khơng cịn dữ
dội làm lay động hàng cây nữa.
+ Nghệ thuật nhân hóa: “bớt bất ngờ” - trạng thái của con người
+ Hàm ý: con người khi cứng cáp, trưởng thành sẽ khơng cịn sợ, hay
cảm thấy bất ngờ trước những thử thách, sóng gió của cuộc đời. Con
người từng trải sẽ vững vàng, kiên định hơn trước những tác động bất
thường từ ngoại cảnh.
c) Kết bài
- Khẳng định lại giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm:
+ Nội dung: Sang thu là bài thơ đẹp thể hiện những rung động tinh tế
của tác giả trước khoảnh khắc chuyển mùa hạ sang thu. Qua đó nêu
bật lên chiêm nghiệm của tác giả về cuộc đời, con người.
+ Nghệ thuật: sử dụng nhiều từ láy, tính từ gợi trạng thái, hình ảnh
chân thực. Nghệ thuật nhân hóa mang lại cái hồn cho bài thơ, nghệ
thuật ẩn dụ tạo chiều sâu về cảm xúc và suy nghĩ.